Jaarverslag 2009 - CBF

Jaarverslag 2009Samenstelling Joods Historisch MuseumInterviews, summary en vertaling Daniël BertinaFotografie interviews Ruud van ZwetVormgeving MV LevievanderMeerDrukwerk Onkenhout GroepJoods Historisch MuseumPostbus 167371001 RE AmsterdamT + 31 (0)20 5 310 310F + 31 (0)20 5 310 311info@jhm.nlwww.jhm.nlwww.jhmkindermuseum.nlwww.hollandscheschouwburg.nlwww.portugesesynagoge.nlwww.etshaim.orgwww.joodsmonument.nlwww.mbii.nlwww.joodsfilmfestival.nlAfbeelding cover:Meijer de Haan, Paysage de Pouldu, au verger(Landschap bij Le Pouldu met boomgaard), 1889.Particuliere collectie, Portland, Oregon, VS. Courtesy ofGalerie Hopkins-Custot, ParisFoto’s kinderateliers JHMp. 5 Dansmarietjes, Venray, 1979 -foto: Bert Nienhuisp. 7 Elias Harrus, Leraar en leerlingen van detraditionele religieuze school. Beni Sbih, Tagounit,Marokko, 1958. Foto: Beth Hatefutsoth, Tel Avivp. 11 Oh Pimprinella!, 1926.Collectie Jaap van Velzenp. 12 Mimoena. Foto : Dirk P.H. Spitsp. 19 Foto : Stichting Museum Plus Busp. 21 Sonia Gaskell, 1950. Foto: Paul Huf/MAIp. 27 Portugese Synagoge. Foto: Theo Uytenhaakp. 33 Mediatheek. Foto: Liselore Kampingp. 35 Martin Monnickendam, dienst in een synagoge,ca. 1916. Collectie Joods Historisch Museump. 40 Overhandiging cheque BankGiro Loterij. Foto:Roy Beuskerp. 41 Meijer de Haan, Maternité, 1889. Privé collectiep. 49 Ruud van ZwetInterview Joël Cahen 02Tentoonstellingen 04Interview Jelka Kröger 08Evenementen 10Interview Theun Plantinga 14Bezoekersaantallen 16Marketing en Communicatie 18Educatie en Publiekscontacten 22Portugese Synagoge en Ets Haim 26Interview Dayan Pinchas Toledano 28Museumcollectie 30Mediatheek en Digitaal Monument 32Menasseh ben Israel Instituut 34Wetenschap 36Interview Hein en Lilian Beuth 38Financiële ondersteuning 40Verkorte jaarrekening 42Personeelszaken 44Besturen en medewerkers 44Rondleiders en vrijwilligers 47Summary in English 48

Hoe enthousiaster ikword, des te harderkan ik rennen Directeur van hetJoods Historisch Museum Joel Cahen kijkt terug op een geslaagd jaaren vooruit naar een mooie toekomst…2 ‘De verborgen meester, Meijer de Haan was eenhoogtepunt voor het Joods Historisch Museum. Eententoonstelling waar we erg trots op zijn, en die in allesbelichaamt waar het wij voor staan: kunst, cultuur, religieen erfgoed. Meijer de Haans schilderijen zijn vantopkwaliteit, en tonen daarnaast de omslag van deklassieke schilderkunst naar de moderne tijd. Deverborgen meester laat een stap zien in de geschiedenisvan de joodse emancipatie in Nederland.We zijn beloond met mooie bezoekersaantallen, en hetreizen van deze exposities naar het Musée d’Orsay inParijs en het Musée des Beaux Arts in de Bretonse stadQuimper. Fantastisch dat het ons lukte om die vergetenmeester zo naar voren te halen.In 2009 zijn goede investeringen gedaan in marketing, enkwamen veel kinderen via de na- en buitenschoolseopvang naar ons Kindermuseum. Sinds de PortugeseSynagoge onder de vleugels van het JHM is gekomen,hebben beide instellingen meer bezoekers mogenverwelkomen. Voor 2010 stevenen we ruimschoots af op125.000 bezoekers.Nieuw publiek aantrekken is altijd spannend. Met defototentoonstelling Marokko: foto’s door Elias Harrus enPauline Prior hebben we dat gedaan, en dat is een trenddie we willen voortzetten. Die foto’s gaven een prachtigbeeld van de joodse gemeenschap in Marokko dieeeuwenlang harmonisch heeft samengeleefd met deislamitische bevolking. We hebben geprobeerd omMarokkaanse Nederlanders te verleiden om naar onsmuseum te komen en de herinneringen over hunvaderland te delen.Wethouder Fatima Elatik opende de tentoonstelling meteen bevlogen toespraak waarbij vrijwel de heleMarokkaans-Nederlandse intelligentsia aanwezig was.We vierden Mimoena: een feest dat traditiegetrouw doorjoden en moslims samen wordt gevierd, en hielden eenfeestelijke Marokkaanse markt op de binnenplaats.Naast fotografie en schilderkunst toonden we vorig jaarook populaire cultuur. Zoals in Lach… en Vergeet!: eenkleine, maar zeer succesvolle multimedia tentoonstellingover de talloze bekende liedjes van joodse artiesten.Bezoekers waren niet weg te sláán, want die muziekstaat gegrift in het Nederlandse collectieve cultureelgeheugen. Tot het doek valt in de HollandscheSchouwburg haakte hierop in. Deze videopresentatieover de geschiedenis van de Hollandsche Schouwburgwas een succes. Met Sonia Gaskell. Pionier van de danskwam een danslegende tot leven.Voor later dit jaar bereiden we een grote tentoonstellingen een documentatie project over joods Nederland ná1945 voor. De huidige tentoonstelling over de schilderMayer Kirshenblatt is bijzonder, want Kirshenblatt bezathet vermogen om de allerkleinste, meest markantedetails uit zijn Poolse jeugd te verwerken tot vrolijke,kleurrijke schilderijen.Het blijft onze missie om bezoekers uit alle verschillendebevolkingslagen bij het Joods Historisch Museum tebetrekken. Om elkaar te ontmoeten en het onderlingebegrip te vergroten. Zo houden we herinneringen in ere.’3

TentoonstellingenFoto: Bert Nienhuis. Overzichtstentoonstelling22 december 2008 t/m 5 april 2009Nieuwe SynagogeProjectleider: Bernadette van WoerkomRuimtelijke en grafische vormgeving: MV LevievanderMeerGelijktijdige verschijning van het ov))erzichtswerkFoto Bert Nienhuis bij uitgeverij Atlas• Eerste overzichtstentoonstelling van het werk van fotograafBert Nienhuis. Hij fotografeerde onder meer voor Vrij Nederlandtalloze (inter)nationale beroemdheden en maakte journalistiekedocumentaires over onder andere immigratie, werkloosheid enhet dagelijks joods leven.Foto: Bert Nienhuis in de media – een keuze• ‘BN’ers in het museum’, Spits, 18 december 2008• ‘Bert Nienhuis schrijft geschiedenis’, Het Parool,19 december 2008• ‘Door de lens van een mensen-mens’, De Telegraaf,19 december 2008• ‘Nienhuis wil iets voelen voor geportretteerde’,Lach... en Vergeet! in de media – een keuze• ‘Oude liedjes herleven’, De Telegraaf, 21 januari 2009• ‘Nostalgisch meeneurieën’, NIW, 20 maart 2009• ‘Terug naar theater van vergeten Joodse artiesten’,Trouw, 20 maart 2009• ‘Wegdromen bij klassiek amusement’,Levend Joods Geloof, april 2009• ‘Fluitje van een cent’, De Telegraaf, 31 januari 2009Het joods Amsterdam van Martin Monnickendam25 februari t/m 19 april 2009WisselvitrineProjectleider: Irene Faber• 2009 stond in het teken van de talentvolle en gevierdeAmsterdamse schilder Martin Monnickendam (1874-1943). Tergelegenheid daarvan schonk de Stichting Vrienden van de schilderMartin Monnickendam 45 werken aan het Joods HistorischMuseum. Een selectie daaruit was te zien in de nieuwewisselvitrine van het JHM. In de vaste tentoonstelling zijn al langerbelangrijke werken van Monnickendam opgenomen. Deze werdennu extra uitgelicht. Bezoekers konden een gang langs de werkenvan Monnickendam maken en kregen zo een mooi beeld van zijn4 Leeuwarder Courant, 20 december 2008joodse werk.5• ‘Geen koele observator’, De Twentsche Courant,21 december 2008Sluyser en Sluyser23 april t/m 14 juni 2009Gekleurde beelden. Palestina gefotografeerd doorWisselvitrineThe American Colony Photographers 1898-1931Projectleider: Irene Faber22 december 2008 t/m 22 februari 2009• In het voorjaar was in de wisselvitrine van het JHM eenPrentenkabinetpresentatie te zien van foto’s, brieven en manuscripten van deProjectleiders: Peter Buijs en Anton Krasbekende chroniqueur van het joodse leven Meyer SluyserRuimtelijke en grafische vormgeving: MV LevievanderMeer (1901-1973), en van enkele schilderijen van diens zoon,• Het JHM toonde circa honderd foto’s van met de handbiochemicus Mels Sluyser (1930). De aanleiding voor dezeingekleurde glasdia’s (lantaarnplaatjes) met afbeeldingen van presentatie was Mels Sluyers’ schenking van archiefstukken enPalestina die graanhandelaar Arie Speelman tijdens zijn reizen foto’s met betrekking tot Meyer Sluyser.door het land kocht van The American Colony Photographers. Defoto’s toonden Jeruzalem, het leven op het land, stads- en Marokko. Foto’s van Elias Harrus en Pauline Priordorpsgezichten en verschillende bevolkingsgroepen uit het begin 24 april 2009 t/m 20 september 2009van de twintigste eeuw.Nieuwe SynagogeProjectleider: Julie-Marthe CohenLach… en Vergeet! Liedjes van joodse artiestenRuimtelijke vormgeving: ROO Rietbroek Oudijn ontwerpers6 maart t/m 21 juni 2009Grafische vormgeving: MV LevievanderMeerPrentenkabinet• Fototentoonstelling over de joden van Marokko met werk vanProjectleider: Hetty Bergde Marokkaans-joodse Elias Harrus (1919-2008) en deRuimtelijke en grafische vormgeving: MV LevievanderMeer hedendaagse Nederlandse fotograaf Pauline Prior. In de• Bekende en minder bekende liedjes van joodse artiesten, tentoonstelling waren foto’s te zien die Elias Harrus in de jarencomponisten, ‘humoristen’ of tekstschrijvers waren in deze vijftig maakte van de joden in het zuiden van Marokko, vlak voorexpositie te zien en te horen. De bezoeker begaf zich in de wereld hun massale emigratie naar Israël. In 2008 reisde de Nederlandsevan vermaak van vóór de televisie. De mooi geïllustreerde en fotograaf Pauline Prior naar deze streken om restanten van hetgedecoreerde bladmuziek, soms met getekende portretten of joodse erfgoed te fotograferen. Ook maakte Prior een impressiefoto’s van de artiesten, gaf een kleurrijk beeld van een wervelend van het Marokkaans-joodse leven in Casablanca.revue- en variétéleven waarin (Amsterdamse) joden een hoofdrolspeelden.

Marokko in de media – een keuze• ‘Vergeten Historie’, Algemeen Dagblad, 23 april 2009• ‘Melancholie in Marokko’, De Telegraaf, 7 augustus 2009• ‘Verloren sprookjeswereld’, NIW, 1 mei 2009• ‘De erfenis van de joden in Marokko’, Het Parool, 30 april 2009• ‘Het verborgen verhaal van de Joden in Zuid-Marokko’, Trouw,10 juni 2009Nieuw in het JHM. Vijf jaar aanwinsten3 juli t/m 30 augustus 2009Prentenkabinet en wisselvitrineProjectleider: Irene FaberRuimtelijke en grafische vormgeving: MV LevievanderMeer• De afgelopen vijf jaar is de collectie van het JHM verrijkt metbijna zesduizend objecten, foto‘s en documenten. In hetPrentenkabinet was een gevarieerde keuze te zien van ruimhonderd van deze aanwinsten. Naast foto‘s die Emmy Andriessein de jaren vijftig maakte van de Amsterdamse jodenbuurt, was errecent werk te zien van onder andere de Israëlische fotografeVardi Kahana (1959).Sonia Gaskell. Pionier van de dansDe verborgen meester, Meijer de Haan13 oktober 2009 t/m 24 januari 2010Nieuwe SynagogeProjectleider: Jelka KrögerRuimtelijke vormgeving: ROO Rietbroek Oudijn ontwerpersGrafische vormgeving: MV LevievanderMeer• Het Joods Historisch Museum wijdde dit najaar de eersteoverzichtstentoonstelling ooit aan de negentiende-eeuwseschilder Meijer de Haan (1852-1895). De Haan was goed bevriendmet Theo van Gogh, de jongere broer van Vincent en werkte nauwsamen met Paul Gauguin, maar bleef zelf voor het grote publiekverborgen. Met deze expositie wilde het JHM hier verandering inbrengen. De tentoonstelling is in 2010 ook te zien in het Muséed’Orsay in Parijs en in het Musée des Beaux Arts in het BretonseQuimper onder de titel Le maître caché, Meijer de Haan.De verborgen meester in de media – een keuze• ‘Zij aan zij met Gauguin’, De Telegraaf, 30 oktober 2009• ‘De Haan is verborgen meester’, Het Parool, 21 oktober 2009• ‘Uit de schaduw van Gauguin’, Museumtijdschrift, okt/nov 2009• ‘Zorgvuldige expositie van kleine schilder’, NRC Handelsblad,18 november 2009• ‘Ontsnapt aan de middelmaat’, Het Financieele Dagblad,6 11 september 2009 t/m 31 januari 201012 december 20097PrentenkabinetProjectleider: Hetty BergRuimtelijke en grafische vormgeving: MV LevievanderMeer• Sonia Gaskell (1904-1974) is voor de klassieke dans inNederland van onschatbare waarde geweest. Begonnen vanuiteen eenvoudige balletstudio zorgde zij in het naoorlogseNederland voor het eerste gesubsidieerde nationaleballetgezelschap en voor een gedegen klassieke balletopleiding. Inhet najaar presenteerden het Joods Historisch Museum en hetTheater Instituut Nederland (TIN), aan de hand van onder meerfoto’s, kostuums en filmfragmenten, een overzicht van het levenen werk van deze bijzondere vrouw. De tentoonstelling verteldedaarmee tegelijkertijd de geschiedenis van de dans in Nederlandtot 1969.Sonia Gaskell in de media – een keuze• ‘Leven in dienst van de dans’, Trouw, 18 september 2009• ‘Aangeraakt door God’, De Telegraaf, 11 september 2009• ‘Een strenge moeder’, De Volkskrant, 11 september 2009• ‘De nukken van ‘Mevrouw’’, Elsevier, 19 september 2009• ‘Herinneringen aan een gedreven Mevrouw’,Het Parool, 22 september 2009

Dit was echt mijnzwanenzang Ruim drie jaar lang werkteprojectleider Jelka Kröger aan De verborgen meester, Meijer de Haan.8 ‘Deze tentoonstelling is een eerherstel van Meijer deHaan. Het onderzoek naar zijn leven heeft eenfantastisch beeld opgeleverd van die kleine, maar zeerinvloedrijke groep joodse kunstenaars uit hetAmsterdam van eind negentiende eeuw. Dat raakt mijpersoonlijk. Ik heb echt het gevoel een verborgen wereldte hebben ontdekt.’9‘Ons avontuur begon met slechts vier schilderijen.Damesportret (1882), ons prijsstuk, was het eerste doekdat ik ooit van Meijer de Haan zag. Ik vond het zó mooien verfijnd − die kunstenaar moest wel meer mooishebben gemaakt. Het Rijksmuseum stelde ons tweewerken ter beschikking voor een eventuele tentoonstelling.En plotseling dook er nóg een schilderij vanMeijer de Haan op, toevallig gevonden bij het straatvuilin Amsterdam Zuid. Zo kwam het in beweging.’‘Meijer de Haan is lang een ‘vergeten kunstenaar’geweest. Vermoedelijk is hij op een gegeven momentverward met de schrijver Jacob Israël de Haan, wantonze schilder was namelijk zo goed als onvindbaar. Veelvan zijn werk heb ik teruggevonden in de archieven vanhet Rijksbureau voor Kunsthistorische Documentatie.Hij bleek te zijn gearchiveerd onder de voornaam Jacob,achternaam Meijer de Haan. Dat is nog steeds eenverbazend hardnekkig misverstand, ook in dekunstwereld. De catalogus Meijer de Haan: A MasterRevealed – uitgegeven in een Frans- en Engelstaligeversie – biedt een prachtige aanvulling op detentoonstelling en helpt dit misverstand uit de weg.’‘Dit was de eerste tentoonstelling die ik maakte. Aanhet hele project heb ik ongeveer drie jaar gewerkt,waarvan het laatste jaar continu. Ik heb daarbij veelsteun gehad aan mijn assistente Sara Tas. Circa 35.000mensen kwamen naar het Joods Historisch Museum, deexpositie opende onlangs in Parijs en reist nog naarQuimper in Bretange. Daar ben ik erg trots op.’‘Ik heb dit project beschouwd als mijn zwanenzang. Ikdacht dat dit mijn laatste werk zou zijn, want ik ben numet pensioen. Maar ik ben toch weer voorzichtig bezigmet iets nieuws. Het ontdekken van verborgenwerelden is het allerleukste wat er is.’‘Nu staat de tentoonstelling in het Musée d’Orsay. Ikheb me daar flink met de inrichting van de expositiemogen bemoeien. Het is fijn om toch die controle tekunnen houden, ondanks de duidelijke cultuurverschillentussen de Nederlandse en Franse museumwereld.Daar gaat elk besluit langs talloze bestuurslagen.Over elk loszittend schroefje wordt eerst metvijftien man vergaderd voordat het wordt vastgedraaid’.

EvenementenInstaprondleidingen• De eerste generaties joden in Amsterdam, 1600-1650• Nederlandse joden in de Gouden Eeuw• De geschiedenis van de joden in Nederland 1900-heden• Hoge FeestdagenWandelingen• Langs stenen herinneringen• Spinoza• Diamanthandel, de geschiedenis van de diamantenhandel in hethart van joods Amsterdam• Plantage, een zomerse wandeling door de 19de-eeuwsePlantagebuurt• Wandelingen door de voormalige jodenbuurt i.h.k.v. de Uitmarkten Open Monumentendag• Meijer, Menasse, Multatuli en meer, literaire wandeling• ‘Palestina aan het begin van de 20e eeuw; leven in het HeiligeLand’ door Margreet Steiner, archeologe• Zo werd vroeger muziek gemaakt, muziek die je niet wilt vergetendoor Jaap van Velzen, verzamelaar• ‘Spinoza-Bergson-Duchamp-Deleuze. Het contemporainekunstwerk als ‘body without organs’’ door Raoul Teulings,theoreticus en kunstenaar• ‘Elias Harrus and Jews among Berbers’ door Sarah Levin, UCBerkeley• ‘De Maghreb in beweging, Massa-emigratie van joden uitMarokko’ door Daniel Metz, cultuurhistoricus• ‘Meijer de Haan: Tussen joodse traditie en Franse avant-garde’door Jelka Kröger, conservator van de tentoonstelling• ‘Tussen pen en penseel, de brieven van Meijer de Haan enVincent van Gogh’ door Leo Jansen, conservator schilderijen VanGogh Museum en bezorger van de brieven en Jelka Kröger,conservator van de tentoonstellingFilms• De Jantjes (NL, 1934, Jaap Speyer, 91 min.)• En sindsdien zitten we hier (documentaire, NL, 2008, PamelaSturhoofd en Jessica van Tijn, 50 min.)Kinderevenementen / Ateliers10 • Bleeke Bet (NL, 1934, Richard Oswald, 106 min.)11• Fieperdepiep Hoera!• Op stap (NL, 1935, Ernst Winar, 82 min.)• Maak je eigen camera obscura• Steal a pencil for me (documentaire, VS, 2007, Michèle Ohayon,• Schminkatelier voor Poeriem97 min.) (besloten evenement)• Mazzelbingo, bingo met joodse voorwerpen• Filmmarathon De Jantjes, De familie van mijn vrouw, Op stap in• Woord en beeldéén dag• Henna-atelier met Etty Elbaz Griffioen• Film & Talk Het bittere kruid (NL, 1985, Kees van Oostrum, 82• Hamsa-atelier met Etty Elbaz Griffioenmin.) met Thalia Klein• Darboeka spelen! met Emerald Beryl• Filmpremière Terpe Kind Mains, Terpe (documentaire, NL, 2009,• Kinderconcerten i.h.k.v. het Kindergrachtenfestival55 min.)• Theatervoorstelling De Koningin van Perzië door Theater Stuiter• Film & Talk Het Drielandenpunt (NL, 1974, Frans Bromet, 34in het kader van de Week van de Geschiedenismin.) met Frans Bromet• Schilderatelier Schilderen als Meijer de Haan: zelfportret• De familie van mijn vrouw (NL, 1935, Jaap Speyer, 86 min.)• Schilderatelier Schilderen als Meijer de Haan: een familieportret• Spons0ring van IsREAL filmfestival met de film Shivaa• Schilderatelier Schilderen als Meijer de Haan: stilleven• Film & Talk Nuba of Gold and Light (Frankrijk/Marokko, 2007,• Tutu’s en kroontjes maken met Jasmine LouistIzza Genini, Engelse ondertiteling, 80 min.) met Izza Génini• Familierondleiding en dansworkshop met Barbara van Gelder• Hollandsch Holywood (NL, 2008, 89 min.)• Chanoeka-atelier• Een koninkrijk voor een huis (NL, 1949, Jaap Speyer, 89 min.)• Werk in uitvoering, atelier met beeldend kunstenaar Eli Content• Goodbye Mothers (Marokko, 2007, Mohamed Ismaïl, Engelse• Loofhut in uitvoeringondertiteling, 115 min.)• Filmwedstrijd voor kinderen tijdens het Joods Film Festival• Say Amen! (documentaire, Israël, David Deri, 2005, Engelseondertiteling, 67 min.) i.h.k.v. Amsterdam Gay PrideInleidingen op tentoonstellingen• Shivaa (Israël, 2008, Ronit en Shlomi Elkabetz, Engelse• Foto: Bert Nienhuis - Overzichtstentoonstellingondertiteling, 103 min.)• Lach… en Vergeet! Liedjes van joodse artiesten• Film & Talk Pizza in Auschwitz (documentaire, Israël, 2008, Moshe• Marokko, Foto’s van Elias Harrus en Pauline PriorZimerman, Engelse ondertiteling, 65 min.) i.h.k.v. Week van de• Sonia Gaskell. Pionier van de dansGeschiedenis• De verborgen meester, Meijer de Haan• Joods Film Festival (zie speciale evenementen hieronder)• Film & Talk Mevrouw (documentaire, NL, 2009, Jellie Dekker, 59Lezingenmin.) met Jellie Dekker• ‘Ontmoeting met Bert Nienhuis’, Hanneke Groentemaninterviewt Bert Nienhuis

Inloopconcerten in de Grote Synagoge:• Allegra kwartet• Duo Bilitis• Rotterdam Ensemble• Duo Myrthe Helder, viool, en Aleksandar Stojic, gitaar• Zephyros EnsembleSpeciale evenementen• Boekpresentatie Een Verhaal uit Duizenden door Denise Citroen (beslotenevenement)• Boekpresentatie Joods Denken en Danken door prof. Ephraim Meir (beslotenevenement)• Literaire salon met Charles Lewinsky, auteur van Het lot van de Familie Meijer• Boekpresentatie vertaling van Pirkei Avos (besloten evenement)• Mimoenaviering in de Academie van Bouwkunst, i.s.m. Stichting Maimon• Muziekavond ‘Klezmer Meets Chaabi’ i.h.k.v. de tentoonstelling Marokko• Marokkaanse Soek in de Academie van Bouwkunst• Wiki Loves Art kick-off evenement• Shookbook, Ruilboekenbeurs voor tweedehands boeken in het Hebreeuws• ‘Achter de schermen van Het Muziektheater’, gecombineerde rondleiding i.s.m.Het Muziektheater i.h.k.v. de tentoonstelling Sonia Gaskell• Museumnacht met als thema Voulez-vous danser?, dansavond met de Franse12 slag: Bretonse band Matres & P en de DJs Betty & Billie in het Franse13Museumcafé (crêpes, kir, camembert), spoedcursus Ballet voor Dummies, tutuen beenwarmer breien ateliers, karaoke, korte dansfilms in het Auditorium.• Joods Film Festival in filmtheater Kriterion en in het Joods Historisch Museummet als thema Made in Holland: 21 films in 5 dagen• Johnny and Jones, inloopconcert in het Museumcafé i.h.k.v. de tentoonstellingLach… en Vergeet!)• Cabaret Kwatsch, voorstelling van het duo David Simon en Menno van der Reismet het programma Blauw Steentje i.h.k.v. de tentoonstelling Lach… en Vergeet!• Tip Top, muziekvoorstelling door studenten van de Kleinkunst Academie i.h.k.v.de tentoonstelling Lach… en Vergeet!• Toneelstuk Adres Onbekend (besloten evenement)Cursussen• Vaderlandse Geschiedenis in Beeld, door de Vrije Academie• De Vijf Wereldreligies, door de Vrije Academie• De Geschiedenis van Joods Amsterdam, door Beliën & Van TolstadsverkenningenArrangementen• Rondleidingsarrangementen over Hebreeuwse manuscripten en boeken uitde Collectie Braginsky in het Joods Historisch Museum in samenwerking metBijzondere Collecties van de Universiteit van Amsterdam Een reis door JoodseWerelden, Hoogtepunten uit de Braginsky Collectie.

Cultureel erfgoedlevend houden Zanger en acteurTheun Plantinga gaf concert in het Joods Historisch Museum.14 sleutelden, en zijn ook met ons mee geweest naarWesterbork. Ook ons optreden in het Joods HistorischMuseum komt in deze uitgebreide documentaire voor.De film komt ergens dit jaar uit.’15‘Nol van Wesel en Max Kannewasser waren Johnny &Jones: twee joodse Amsterdammers die in de jaren voorde oorlog een ontzettend populair jazzduo vormden.Ze zijn tragisch aan hun eind gekomen, maar zelfs inWesterbork bleven ze vrolijke muziek maken. Daaroverging onze voorstelling Meneer Dinges. Samen met VictorMentink, Rob van de Meeberg en Martin van Dijkspeelde ik een kort liedjesprogramma uit dezevoorstelling. In het kader van de tentoonstelling Lach…en Vergeet!. Dat concert was heel bijzonder, want ikvoelde me een onderdeel van de geschiedenis. InMeneer Dinges speel ik een acteur die de rol van Johnny(Nol van Wesel) moet instuderen – theater in theater,zeg maar. Maar we zongen het liedjesprogramma in hetJoods Historisch Museum zonder die dubbele laag. Zokwam ik ineens veel dichter bij het personage Johnny.Op het podium was ik hem echt even, niet Theun in eenkostuum.’‘Meneer Dinges was mijn eerste aanraking metkleinkunst, naast al mijn werk in het muziektheater. Hetis meteen een nieuwe passie geworden. Kleinkunst vindik eigenlijk een nietszeggende term, voor mij gaat hetom zo goed mogelijk een verhaal te vertellen. Na hetconcert in het Joods Historisch Museum speelden weeen week lang in Theater Bellevue. Binnenkort gaatMeneer Dinges in reprise, speel ik in diversemuziektheaterproducties en ik werk nog aan eensoloprogramma.’‘Ik ben geen fanatiek museumbezoeker, maar kende hetJoods Historisch Museum natuurlijk wel. Het museumis heel zichtbaar en open: ze organiseren ontzettendveel en je ziet de naam vaak voorbijkomen. Dat is knap.De samenwerking was heel prettig en ik zou graag nogeens iets voor ze willen doen. Bijvoorbeeld eenworkshop geven, of dramalessen in het Kindermuseum.’‘Ik ben er trots op dat ik die prachtige liedjes en datculturele erfgoed op zo’n mooie plek in leven hebkunnen houden. Dat we het verhaal van Johnny & Joneshebben kunnen vertellen, en er hopelijk in zijn geslaagdom mensen te ontroeren. Daarom heb ik dit vakgekozen.’‘Twee documentairemakers – Erga Netz en IzzyAbrahami – zijn bezig aan een film over Johnny & Jones.Ze hebben ons gevolgd terwijl we aan de voorstelling

Bezoekersaantallen 2009Noorwegen44Canada209Zweden87Finland45Denemarken160VS2.905Ierland63Schotland9Estland6Oekraïne9Rusland169Mexico48UK2.294Nederland13.922Letland5Georgië2Kazachstan1China81Japan173Costa Rica1Panama7Cuba1Wales4België290Duitsland1.626Polen66Hongarije68Kroatie5Roemenië61Colombia9Brazilië100Venezuela8Frankrijk1.447Europa overig4Zwitserland156Tsjechië22Slovenië12Servië3Bulgarije6Griekenland26Iran7India13Thailand5Korea23Peru Argentinië16 SyriëMaleisië171OostenrijkTurkije33Taiwan Azië overigSlowakije10067110SpanjeItalië510241.376814LatijnsAmerika43Portugal317Israël1.578Libanon1Singapore1Filippijnen1Chili3Marokko6Afrika overig3Nigeria1Egypte1Jordanië2Indonesië4Nieuw-Zeeland26Koeweit2Australië138Deze kaart is het resultaat van eenrepresentatieve steekproef onder 28.803van de 122.625 bezoekers uit 72 verschillendelanden die in 2009 het JHM bezochtenZuid-Afrika31Tasmanië2Aantal bezoekers in 2009januari 7.786februari 11.422maart 10.645april 11.373mei 10.963juni 9.481juli 9.567augustus 11.627september 8.576oktober 10.883november 12.391december 7.911Naar soort toegangVolwassenen normaal tarief 16.73813 t/m 17 jaar normaal tarief 1.2756 t/m 12 jaar 3.571Kinderen onder 6 jaar 97865+ tarief 5.302Algemene Museumkaart 36.766Entree groep volwassenen 4.360Entree onderwijsgroepen 9.283Vrienden Joods Historisch Museum 2.042Combi CEPIG 12.280International Youth Card 3.721I Amsterdam Card 7.451Museumn8 3.012Bezoek opening 2.294Museum Plus Bus 1.569Stadspas 718Vereniging Rembrandt 735Holland Pass 432CJP 248Vrijkaart 188Toegang Canal Bus Ticket 141Museumboot 37Overigen 9.484Totaal 122.625Portugese Synagoge juli-december.Bezoekers naar herkomstlanden(een steekproef)Nederland 3.218Israël 2.188VS 1.719Frankrijk 1.570Duitsland 1.073Spanje 994Italië 689Portugal 546UK 518Rusland 249Unieke bezoekers websitewww.jhm.nl: 1.295.317www.hollandscheschouwburg.nl: 56.694www.joodsmonument.nl: 131.786www.jhmkindermuseum.nl: 18.628www.mbii.nl: 5.115JHM op Facebookper 31-12-2009: 280 fansper 28-04-2010: 557 fansJHM op Hyvesper 28-04-2010: 128 ledenJHM op: Twitterper 31-12-2009: 200 volgersper 28-04-2010: 259 volgersTotaal 122.625Vrienden van het Joods Historisch Museum, per 31-12-2009: 3.250

Marketing en CommunicatieHet JHM heeft in 2009 een bewogen jaar achter de rug, waarinoptimaal aandacht werd gegeven aan het verder uitbouwen van debekendheid van het JHM Kindermuseum, onze tentoonstellingenvaak free publicity en vertegenwoordigt een hogeadvertentiewaarde. In 2009 trokken de verschillende openingenrecord aantallen bezoekers.en presentaties en de vele evenementen in het JHM en deHollandsche Schouwburg. Ook werd het JHM dit jaar beheerdervan zowel de Portugese Synagoge als de bibliotheek Ets Haim.Daarmee is het JHM voor het eerst in staat om het brede spectrumvan joods Amsterdam bij een groot nationaal en internationaalpubliek onder de aandacht te brengen. Het middel hiervoor is depromotie van het Joods Cultureel Kwartier Amsterdam.Het JHM trok in 2009 bijna 7% meer bezoekers dan in 2008. Hetaantal steeg van 114.978 naar 122.625 bezoekers, ondanks eenalgehele terugloop in het bezoekersaantal van de NederlandseJHM MagazineDe Museumkrant van het JHM op tabloid formaat is in 2009 ineen nieuw jasje verschenen. Onder de naam JHM Magazine heefthet JHM gekozen voor een tijdschriftformule, gericht op eenbreder publiek, waarin meer ruimte is voor columns,achtergrondartikelen, interviews, tips en foto’s. Het JHM Magazineverschijnt drie keer per jaar in een oplage van 15.000 exemplarenbij onze tijdelijke tentoonstellingen. In 2010 zal het magazinewaar mogelijk nog verder worden ontwikkeld en verbeterd.musea ten gevolge van de economische crisis en de grootschalige18werkzaamheden op het Mr. Visserplein gedurende dezomermaanden.Een groot deel van deze stijging is te danken aan de gevarieerdetentoonstellingen die een breed publiek trokken.Voor het eerst werden in 2009 de openingsdata van detentoonstellingen in de Grote Synagoge en in het Prentenkabinetgescheiden, mede waardoor wij vrijwel het hele jaar door deaandacht van het publiek en de media wisten te krijgen.SamenwerkingHet JHM is één van de partners in het project Museum Plus Busdat ruimhartig door de BankGiro Loterij wordt gesteund. In 2009heeft de Museum Plus Bus, een gezamenlijk initiatief van hetRijksmuseum, Van Gogh Museum, Cobra Museum, HermitageAmsterdam, Mauritshuis, Kröller-Müller Museum en het JoodsHistorisch Museum, circa 10.000 senioren een dag vol kunst encultuur aangeboden.19MediaHet JHM staat in de belangstelling van de media. Als het enigejoodse museum in Nederland worden onze tentoonstellingen enactiviteiten goed gevolgd. De exposities en evenementen wordenregelmatig door de landelijke, regionale en lokale mediagerecenseerd en geregistreerd. Media-aandacht is belangrijk voorde uitstraling van het museum en heeft aantoonbaar hogerebezoekcijfers tot gevolg. Verder zijn er actualiteiten- enkunstprogramma’s op radio en televisie die regelmatig aandachtgeven aan het museum.Daarnaast is internet steeds belangrijker geworden. Eind 2009 isde geheel vernieuwde website van het JHM gelanceerd. Dewebsite is uitgebreid met nieuwe media toepassingen zoalsYouTube filmpjes en social networks. Voor het eerst is er nu ookeen duidelijke link met de websites van het JHM Kindermuseum,de Hollandsche Schouwburg, de Portugese Synagoge, Ets Haim,Digitaal Monument en het Menasseh ben Israel Instituut.Allemaal sites waar het JHM direct of indirect voorverantwoordelijk is. De vernieuwing van de sites van deHollandsche Schouwburg, de Portugese Synagoge en Ets Haim zalin 2010 plaatsvinden. Ook is dan de Community rond het DigitaalMonument gereed en zal deze als interactieve ‘portal’ gaanfunctioneren.Het JHM is terug te vinden op vele blogs en internetnieuwspagina’s. Uiteraard ligt hier een actief pr-beleid aan tengrondslag. Het opzetten en bijhouden van social networks(Facebook, Hyves, Twitter) is het afgelopen jaar één van decommunicatieve prioriteiten geweest. Redactionele aandacht isIn 2009 heeft het museum weer samen kunnen werken met deVrije Academie voor Kunsthistorisch Onderwijs. Onder andererond de tentoonstelling De verborgen meester, Meijer de Haan heeftde Vrije Academie diverse cursussen in het JHM aangeboden.Daarnaast organiseerde ze verschillende museumrondleidingenen buurtwandelingen rondom het thema ‘Joods Amsterdam’.Het Joods Historisch Museum blijft zich ervan bewust dat hetvanuit strategisch oogpunt moet samenwerken met anderepartijen in de buurt om zodoende de nationale en internationalebezoeker beter te kunnen bedienen. In 2009 is in dat opzicht eengrote stap gezet door de twee samenwerkingsverbanden in debuurt, project Groot Waterloo District en Plantage aan het Water,samen te brengen in één stichting onder de naam De Plantage.Dankzij de samenwerking tussen onder meer het Rembrandthuis,JHM, Hermitage Amsterdam, Artis, Nemo, Gassan Diamonds,Tropenmuseum en talrijke andere instellingen kan de buurt nukrachtiger gepromoot worden.Samen met het Theater Instituut Nederland (TIN) organiseerdehet JHM de tentoonstelling Sonia Gaskell. Pionier van de dans.De opening vond plaats in het Muziektheater. Het was eensuccesvolle expositie die veel bezoekers en media-aandachtkreeg. Door de samenwerking met het TIN bereikte het JHM weereen andere doelgroep. Tegelijkertijd kwam de documentaireMevrouw van regisseur Jellie Dekker uit. Deze film, eencoproductie van IDTV Docs en de NPS, was te zien op detentoonstelling.

In september presenteerde De Nederlandse Opera (DNO) de grootsopgezette opera La Juive in het Muziektheater. Voor het JHM enDNO was dit de aanleiding om een samenwerking aan te gaan enflinke korting aan elkaars bezoekers te geven. Aparte flyers in hetNederlands en Engels hebben deze samenwerking bij een breedpubliek onder de aandacht gebracht.Uitmarkt Tijdens de Uitmarkt presenteerde het JHM zich voor heteerst samen met het JHM Kindermuseum, de HollandscheSchouwburg en de Portugese Synagoge op het Museumeiland inhet water van de Kloveniersburgwal. Ook waren het JoodsHistorisch Museum en de Portugese Synagoge dit jaar twee vande officiële Uitmarkt locaties.In samenwerking met het bureau Coz Related Marketing werd hetVanaf oktober startte de samenwerking tussen het JHM enBijzondere Collecties van de UvA rondom de tentoonstelling Eenreis door Joodse Werelden, Hoogtepunten uit de Braginsky Collectie.Met een succesvol arrangement bood het JHM bezoekers degelegenheid eerst de eigen collectie manuscripten te bekijken,gevolgd door een wandeling door de voormalige joodse wijk naarconcept van JHM-tv ontwikkeld: bezoekers van de stand van hetJHM werd gevraagd om plaats te nemen voor een professioneletv-camera en met behulp van een autocue hun capaciteit alsnieuwslezer te testen. Met deze screentest vielen ook nog mooieprijzen te winnen. De opnames waren later via een code tedownloaden op de website van het JHM.Bijzondere Collecties op de Oude Turfmarkt, waar men deBraginsky-tentoonstelling en de stijlkamer van BibliothecaRosenthaliana kon bezichtigen.Museumnacht De Museumnacht op zaterdag 7 november had ditjaar als thema: ‘Voulez-vous danser?’, naar aanleiding van detentoonstellingen Sonia Gaskell. Pionier van de dans en De20Het afgelopen jaar kreeg het JHM er een spectaculaire nieuwebuurman bij: de Hermitage Amsterdam. De Hermitage is nietalleen een culturele verrijking van de buurt, maar bleek tevens eenpubliekstrekker van formaat te zijn. Ook het JHM profiteerde van dekomst van de Hermitage Amsterdam. Een deel van de bezoekersdeed ook ons museum aan. In 2010 is de samenwerking met deHermitage versterkt en is er een over-en-weer promotie tot standgekomen rond de tentoonstellingen Gedurfd Verzamelen (JHM) enMatisse tot Malevich (Hermitage).Speciale activiteiten en evenementenOp 19 februari organiseerde het JHM een grote bijeenkomst voor depers en relaties van het museum ter ere van drie bijzonderegebeurtenissen. De eerste was de officiële en feestelijkeondertekening van de beheersovereenkomst tussen het JHM en deCEPIG (verantwoordelijk voor het erfgoed van de PortugeseSynagoge). Tegelijk werd door burgemeester Cohen de jongsteaanwinst van het museum onthult: het schilderij Gezicht op de Groteen Portugese Synagoge te Amsterdam van Gerrit Adriaensz.Berckheyde uit 1680, waarop beide complexen samen te zien zijn.De AVRO maakte naar aanleiding van de aankoop een aflevering vanhet programma ‘Nieuw in Nederland’ dat op 11 april op televisie tezien was. Ten slotte presenteerde het JHM die dag de nieuwewebsite van het JHM Kindermuseum.WIKI loves ART In juni deed het JHM mee aan de internationalefotografiewedstrijd WIKI loves ART. Een wedstrijd waarbij objectenuit museale collecties mochten worden gefotografeerd en waarvande hierdoor verkregen afbeeldingen werden gebruikt op Wikipedia.In het JHM waren 25 werken aangewezen die mochten wordengefotografeerd. De nationale start vond op 1 juni plaats in het JoodsHistorisch Museum met fotografieworkshops en een highlights-tour.verborgen meester, Meijer de Haan. De Bretonse band Matres & Pen de dj’s Betty & Billie traden op in het Franse Museumcaféalwaar ook crêpes, kir en camembert waren te verkrijgen.Bezoekers konden een spoedcursus ‘Ballet voor Dummies’ of‘tutu en beenwarmer breien’ volgen en er waren korte dansfilmsin het Auditorium te zien. De Museumnacht in het JHM werdbezocht door ruim 3000, vooral jonge, belangstellenden.Joods Film Festival In december vond de achtste editie van hetJoods Film Festival plaats onder de titel ‘Made in Holland’. Het wasvoor het eerst dat het Joods Film Festival samen met engrotendeels door het Joods Historisch Museum werdgeorganiseerd en tegelijkertijd met het Jerusalem Jewish FilmFestival plaatsvond. Gedurende vijf dagen waren er in filmtheaterKriterion en in het Joods Historisch Museum 21 films te zien, waser een speciale filmwedstrijd voor kinderen en kon men dagelijkstijdens een Eat & Greet aanschuiven bij bekende regisseurs en inaanwezigheid van de makers praten over de getoonde films.OnderzoekDe afdeling Marketing en Communicatie heeft in 2009 diverseonderzoeken verricht om een beter inzicht te krijgen in onspubliek, ons aanbod en onze service. Naast incidenteelpublieksonderzoek via enquêtes (bijvoorbeeld tijdens deMarokkaanse soek) zijn er vier Mystery Guest bezoeken afgelegddoor het bureau Quality Building en voeren het JHM, deHollandsche Schouwburg en de Portugese Synagoge vanaf juni2009 gedurende een jaar een onderzoek uit naar deherkomstlanden van onze bezoekers. Een deel van de resultatenstaat elders in dit jaarverslag vermeld.21Grachtenfestival In augustus was het JHM Kindermuseum, samenmet de Hollandsche Schouwburg, een van de locaties van hetjaarlijkse Grachtenfestival. In het JHM Kindermuseum vonden ondergrote belangstelling de Baby-, Dreumes- en Peuterconcerten plaats.

Educatie en PubliekscontactenEducatie vol inspiratieDe educatieve dienst verricht werkzaamheden voor het Joods HistorischMuseum, het JHM Kindermuseum, de Hollandsche Schouwburgen de Portugese Synagoge (hierna samengevat als ‘het museum’)en bestaat sinds 1990. De vaste medewerkers en freelancerondleiders werken aan een zo toegankelijk mogelijk museum vooreen divers publiek.Ontmoetingen: een nieuwe educatieve strategieJarenlang was ‘het voor een divers publiek toegankelijk maken vanhet museum’ de voornaamste doelstelling van de afdeling Educatie.Er bleek echter een grote behoefte aan verscherping van onzedoelen, aan helderheid met betrekking tot de maatschappelijketaak die het museum zichzelf stelt, en aan een betere aansluitingmet de wereld om ons heen.Met het project Ontmoetingen (2008 – 2011) heeft het werk van deeducatieve dienst een nieuwe focus gekregen. Het project draaitom ontwikkeling en implementatie van een nieuwe, overkoepelendemethode voor al onze educatieve uitingen, zowel binnen22 rondleidingen als in educatief materiaal.23Hierbij gaat het om twee hoofdzaken: 1 het bevorderen vangenuanceerd denken over dat wat het museum (re)presenteert en2 het vergroten van leereffectiviteitBezoekers van het museum komen binnen met ideeën over hetmuseum, over dat wat het (re)presenteert. Middels diverse vaardighedenzoals luisteren, samenvatten en doorvragen, omgang metweerstand en emoties, proberen wij die ideeën op tafel te krijgen,zichtbaar te maken. We wijzen deze ideeën, wat ze ook zijn, niet af,maar sluiten er bij aan. Dan vullen wij ze aan met nieuwe, andereinformatie, gebruikmakend van al wat het museum te bieden heeft.We ‘zenden’ gedoseerde informatie naar een gerichte luisteraar.Hierdoor wordt vanzelf de leereffectiviteit vergroot en kunnen wij ingeval van voorbarige oordelen de bezoeker verrassen met beeldendie aanvullend zijn zodat daarmee beelden worden aangevuld.Met diverse experts is de educatieve dienst tot deze theoretischonderbouwde lesmethode gekomen. Alle medewerkers en rondleidershebben onder leiding van Tali Gross, coach en trainer en voormaligrondleider in het Joods Historisch Museum, een intensievetraining meegemaakt om de methode te begrijpen en toe te passen.Na een periode van oefening op de werkvloer zullen evaluatiesen mogelijk bijstellingen worden uitgevoerd.Educatie bij wisseltentoonstellingenHet afgelopen jaar zag het JHM de tentoonstelling Marokko: foto’svan Elias Harrus en Pauline Prior als unieke kans om nieuwe doelgroepenbij het museum te betrekken. Deze tentoonstelling metfoto’s van de joodse gemeenschap in Marokko bood de mogelijkheidverschillende culturen, die soms ver van elkaar af lijken testaan, dichter bij elkaar te brengen.Alle educatieve programma’s en toepassingen binnen deze tentoonstellinghadden als doel de bezoekers – van verschillendeleeftijden en culturele achtergronden – verbanden te laten leggen

tussen de tentoonstelling en hun eigen geschiedenis en ervaringen.Dit vanuit de gedachte dat direct en werkelijk contact tussenmensen kan leiden tot een bijstelling van wederzijdse vooroordelen.Met dit doel is een aantal VMBO scholen specifiek uitgenodigd.De inhoud van de tentoonstelling en educatieve programma’skwam tot stand in samenwerking met docent en schrijver NisrineMbarki en projectmedewerker Touria Bouhkim.De belangrijkste educatieve programma’s en toepassingen warenhet museumspel Woord en Beeld, het onderwijsprogramma Marokkaans?!Joods?!, de Marokkaanse markt met chamsa-wedstrijdvoor kinderen, het doorlopende atelier in het zomercafé, de film Wewaren allemaal hetzelfde, de interactieve rondleidingen, inleidingenen powerpoint presentaties. En tenslotte het atelierprogrammarond deze tentoonstelling in het Kindermuseum: een serie Hennaateliersen Chamsa-ateliers door Etty Elbaz-Griffioen en de Darbuka-workshopsDaarnaast kreeg de website een lovende recensie in het gerenommeerdevaktijdschrift Museum Practice:“Visitors to the children’s website find rich graphics, interesting layoutand navigation, and truly engaging content for visitors of all ages. Maxthe Matzo is the lively guide through a sequence of rooms in a typicalJewish family’s house. A clickable mobile with a variety of objectssuspended from it provides navigation from room to room. Video clips,snippets of information, games and even recipes are embedded in thedifferent rooms, giving insight into aspects of Jewish history and contemporarylife. Visitors can customize their own room with a surrealselection of objects including statues of Hindu and Buddhist deities, aswell as trolls and Batman (…) If the Jewish Historical Museum’s children’swebsite has set the new standard, visitors can look forward toan overhaul of the site aimed at older visitors. Until then, the children’ssite holds its own as an entertaining destination for all ages”door Emerald Beryl.Overige wapenfeiten24De schildersateliers voor de kinderen en hun families, georganiseerdtijdens de tentoonstelling De verborgen meester, Meijer deHaan, waren een groot succes. Bij de schildersateliers Schilderen alsMeijer de Haan: zelfportret; een familieportret en stilleven bezochtenkinderen eerst de tentoonstelling waarna zij zelf aan de slag gingen.Naast de gebruikelijke inleidingen en rondleidingen vond erook een groot atelier plaats voor de medewerkers van de MuseumPlus Bus, en ook in de Museumnacht waren er diverse activiteitengeorganiseerd.De jonge dansliefhebbers konden tijdens Sonia Gaskell. Pionier vande dans terecht in het Kindermuseum – om zelf een tutu te makenen om zich te laten fotograferen als ballerina. Er werden naastinleidingen en rondleidingen ook openbare balletlessen georganiseerd.Overige evenementen in het KindermuseumHet JHM Kindermuseum werd opgenomen in de Week van deGeschiedenis, met theatervoorstellingen in het auditorium. Defilmwedstrijd voor kinderen die tijdens het Joods Film Festival wasuitgeschreven had twee winnaars: hun korte filmpjes werden ophet festival vertoond. De Kinderconcerten in het Kindermuseum, insamenwerking met de afdeling Evenementen en het Grachtenfestival,waren zeer succesvol.www.jhmkindermuseum.nlDe website van het JHM Kindermuseum trekt al sinds de lanceringin 2008 duizenden enthousiaste bezoekers. Ook dit jaar waren datflinke aantallen (18.628 unieke bezoekers). Opvallend is de relatieflange tijd dat de (jonge) bezoekers zich op de website weten tevermaken. De site werd voor maar liefst vier prijzen genomineerd:de SpinAward, de Cinekid New Media Award, de Gouden Reiger ende Gouden @penstaart. Het juryrapport van de Gouden @penstaartmeldt:“Weinig onenigheid leverde ook de nominatie op van de kinderwebsitevan het Joods Historisch Museum. De website heeft een origineleaanpak en oogt fris en aantrekkelijk. Er zitten veel leuke grapjes in desite verwerkt en allerlei kleine spelletjes, die ook goed te doen zijn voorheel jonge kinderen. De site is een uitgekiende mix van informatie enentertainment. Een bonuspunt kreeg de site voor een superenthousiastantwoord op de vraag per email die de jury gestuurd had.”In opdracht van de afdeling werd het bestaande educatieve programmavoor het voortgezet onderwijs ‘Joods?!’ door Anita Liemburgaangepast aan de vernieuwde vaste opstelling en de nieuwewebsite van het JHM. Leerlingen bereiden zich middels de museumsitevoor op een eigen presentatie van een onderwerp en objectuit de museumcollectie. Tijdens het museumbezoek presenterende leerlingen met elkaar een divers beeld van het jodendom en degeschiedenis en cultuur van joden in Nederland. Leerlingen ervarendat er niet één maar meerdere vormen van ‘joods’ bestaan. Voorhet JHM Kindermuseum werden de werkbladen voor onderwijsgroepenaangepast aan de niveaus van de middenbouw en bovenbouw.Ook werd het lespakket Max de Matze en de broodfamiliegedigitaliseerd.PubliekscontactenDe afdeling Publiekscontacten organiseert al het groepsbezoek aanhet museum en is in 2009 gestart met een sales-gerichte, proactieveaanpak. Dit gebeurde ondermeer door telefonisch contacttussen de afdeling en klanten, maar ook door middel van specifiekemailingen, bijvoorbeeld gericht op het basisonderwijs en denaschoolse opvang. Vooral voor het JHM Kindermuseum heeft ditvruchten afgeworpen.Het doel is om het aantal boekingen in de daluren van het JHMKindermuseum te verhogen. Deze actieve houding moet ervoorgaan zorgen dat scholen meer gericht gaan boeken en het museumin hun jaarplanning gaan opnemen.Voor het voortgezet onderwijs wordt een plan gemaakt om ditook voor de rest van het museum te bewerkstelligen. Kleinereprojecten, voor bepaalde groepen die vragen om een specifiekeprogramma-invulling, zijn ook in 2009 van start gegaan.In 2008 ontvingen we in het museum en de bijbehorende locaties1737 gereserveerde groepen, met in totaal 29.262 personen.2009 laat een kleine teruggang zien in het aantal boekingen(1615), maar een toenemend aantal personen in groepen(30.153).Daarnaast wordt gewerkt aan het verhogen van de boekingenvoor speciale evenementen en zaalverhuur. In 2009 is gesprokenover stappen om het aanbod beter en concreter te communiceren.Ook is het afgelopen jaar gekeken naar een meer gestructureerdoverleg tussen de afdelingen, om de juiste informatie op dejuiste plaats te krijgen.25

Portugese Synagoge en Ets Haim2009 stond in het teken van twee grote activiteiten: desamenwerking met het Joods Historisch Museum en de start van derestauratiewerkzaamheden aan de bijgebouwen van de PortugeseSynagoge. Na restauratie worden de volgende doelstellingenmogelijk: een geoptimaliseerde publieksfunctie, het beter zichtbaarOndertekening beheersovereenkomstOp 19 februari is de officiële ondertekening van debeheersovereenkomst gevierd in aanwezigheid van burgemeesterCohen met een receptie in het JHM en een feestelijk concert in desynagoge.en toegankelijk maken van het gebouw, het tonen van deceremoniële objecten en indrukwekkende gewelven en het zekerstellen van continu religieus gebruik.Afscheid bibliothecaris Ets HaimOp 12 mei is ter gelegenheid van zijn pensioen afscheid genomenvan Abraham Rosenberg, de bibliothecaris van Ets Haim. Een grootSamenwerking JHMsymposium vond plaats met circa 450 bezoekers.De samenwerking met het JHM brengt een intensivering op gangtussen de twee instellingen; meer promotie en verkoop vancombitickets, de afhandeling van alle groeps- en individueleaanvragen door de afdeling Publiekscontacten van het JHM en dehieruit voortvloeiende verkopen van gidsen, rondleidingen en opmaat gesneden programma’s.De Portugese Synagoge heeft ruim 54.000 bezoekers ontvangen –ZomerconcertenIn de zomermaanden juni t/m september zijn vier zomerconcertengeorganiseerd. Deze concerten trokken circa 500 bezoekers.Daarnaast werd op 15 juni een concert gegeven speciaal voor deVrienden van het JHM en de Vrienden van Ets Haim dat ruim 600bezoekers trok.4000 meer dan verwacht.Publieksevenementen Uitmarkt en Open Monumentendag26GemeentelevenDe Portugese Synagoge is een levende joodse gemeente met circa600 gemeenteleden. Wekelijks vinden op sjabbat de religieuzediensten plaats, evenals tijdens de joodse feestdagen. Tijdens de KalNidré dienst (de belangrijkste dienst van het jaar) zijn er rond de 800De snoge deed mee aan grote publieksevenementen zoals deUitmarkt op 30 augustus en Open Monumentendag op 13september. Op Open Monumentendag ontvingen wij ruim 4500bezoekers.27bezoekers geweest vanuit de gehele joodse gemeenschap.De Synagoge is bij uitstek een bijzondere trouwlocatie. In 2009 zijner 3 choepot (huwelijken) gesloten. De bruidsparen waren in alle driegevallen leden van de Portugees-Israëlietische Gemeente.MuseumnachtOp 7 november deed de Portugese Synagoge voor de vierde keermee aan de Museumnacht. Ruim 6700 mensen bezochten de snoge– een kwart van het totaal aantal verkochte kaarten.RestauratieHet laatste kwartaal van 2009 stond grotendeels in het teken van denaderende restauratie. Vanaf november zijn de diverse ruimtes in debijgebouwen leeggehaald. De verhuizing van bibliotheek Ets Haimwas een complexe operatie. Gedurende de restauratie wordt decollectie ondergebracht bij de afdeling Bijzondere Collecties van deUniversiteitsbibliotheek VU. De collectie blijft de komende twee jaarte raadplegen voor onderzoek en op kleine schaal zullen derondleidingen worden gecontinueerd. De ceremoniële objecten zijnop diverse plekken ondergebracht. De kantoren zijn verhuisd naar detijdelijke kantoren in Muiderstraat 2 en 6. De wintersynagoge heefteen tijdelijk onderkomen gekregen in de voormalige cabane (deloofhut). Al deze ruimten zijn in de laatste maanden van 2009opgeknapt. Gedurende de restauratie blijft de synagoge open voorde bezoekers en wordt de entree verplaatst naar de ingang aan hetJ.D. Meijerplein.FondsenwervingsactiviteitenOp zondag 15, zondag 22 en maandag 23 november zijn ertoneelvoorstelling georganiseerd voor (potentiële) fondsengevers. Degenodigden zijn rondgeleid in het complex met aansluitend in hetJHM de voorstelling Adres Onbekend.Ets Haim rondleidingenIn het kader van de manifestatie Amsterdam Wereldboekenstad(april 2008 - april 2009) zijn er in 2009 rondleidingen in debibliotheek georganiseerd in de periode januari t/m september,waarbij voor individuele bezoekers en kleine groepen uitleg werdgegeven over de collecties (bibliotheek en ceremoniële objecten), degeschiedenis en cultuur van de Portugese joden in Amsterdam en debetekenis van het synagogencomplex. Daarnaast zijn derondleidingen voor privégroepen geïntensiveerd.EvenementenConcerten bij kaarslichtIn de wintermaanden januari t/m maart zijn acht succesvolleconcerten bij kaarslicht georganiseerd met een opvallend muzikaalprogramma. Op deze concert-avonden kwamen in totaal circa 1500bezoekers af.

Een plaats om teleren Dayan Pinchas Toledano is de rabbijn van dePortugees-Israëlietische Gemeente Amsterdam28 voor: een swingende Rod Steward voor de Ark? Elkemuziek heeft z’n plaats, maar niet alles past in eensynagoge. Waar mogelijk ben ik tolerant. Ook al leidt datsoms tot kritiek vanuit de ultraorthodoxe hoek.’29‘Toen ik de Portugese Synagoge voor het eerst vanbinnen zag, was ik verbijsterd. Het was awesome enadembenemend mooi. En tegelijkertijd tragisch, wantbijna negentig procent van de mensen die hier kwamenbidden zijn vermoord. Gelukkig dat de Duitsers ditgebouw niet hebben gesloopt.’‘Vanaf november 2009 zitten we in de big mess van derenovatie. We zijn voortdurend aan het verkassen.Misschien moeten ze me straks maar in de schatkamerzetten, bij de rest van het antiek. Als G’d het wil is overanderhalf jaar alles in volle glorie hersteld en kunnen wemeer mensen bij onze gemeente betrekken. Ik zougraag zien dat er een heropleving komt van dePortugese Synagoge als kenniscentrum; als plaats om teleren, met natuurlijk de Ets Haim bibliotheek alsschatkamer.’‘De samenwerking met het Joods Historisch Museumwaardeer ik ontzettend. We zijn goede buren en trekkensamen veel bezoekers van over de hele wereld.Natuurlijk zijn er ook meningsverschillen. Als ikhelemaal mijn zin zou krijgen zou het Museumcafévolledig onder rabbinaal toezicht zijn, en ging hetmuseum dicht op de sjabbat. Maar goed, dat is mijnmening – I’m only a Rabbi.’‘Ik kijk uit naar het moment waarop we ál onze veleantieke schatten – nu nog veilig opgeslagen – weer aanhet grote publiek kunnen tonen. Wat hebben we aan aldie schoonheid als het is weggestopt? Een deel isgelukkig wel te zien in het Joods Historisch Museum.Dat heeft de expertise om onze collectie weer onder deaandacht te brengen.’‘Het is van groot belang dat we samen met het JoodsHistorisch Museum onze deuren openen. Voor jongemensen en vooral niet-joden. Laten we vertellen over degeschiedenis van ons oude volk: wie we zijn, waar wevandaan komen, wat we doen en wat we de wereld tebieden hebben. Laten we ons openstellen. Hoe meereducatie, des te minder onwetendheid enantisemitisme. Daar ben ik heilig van overtuigd.But I’m only a Rabbi.’‘In 2010 gaan er weer evenementen in de synagogeplaatsvinden, zoals klassieke muziekconcerten. Deconcerten waren vorig jaar heel gedenkwaardig. Desynagoge is natuurlijk wel een heilige plek, gebondenaan de joodse wetten. Popmuziek past daar niet. Stel je

MuseumcollectieAanwinsten in 2009Schenkingen• Anoniem: vier kleerhangers HollandiaKattenburg• Dhr. I. van Blijdesteijn: collectebusJoods Nationaal Fonds• Dhr. J.E. Boeles: drie affiches voortentoonstelling van Nederlands design inTel Aviv en een affiche van eenvoorstelling over Johnny en Jones teDresden• Mw. M.J.F. van den Bosch: zes etsenen een staalgravure met afbeeldingenbetreffende de joodse religie en een mapmet albumineprints van schilderijen vanMoritz Daniël Oppenheim (1799-1882)• Dhr. A. Bouter: geëmailleerdmedaillon ter ere van het 25-jarigambtsjubileum van rabbijn Dünner in• Dhr. P. Krijnen: map met 24 schetsenen tekeningen door J.P.C. Grolman(1841-1927)• Mw. V.R. Lazar: twee bakstenen van devoormalige synagoge van de LiberaalJoodse Gemeente Amsterdam• Dhr. A. Levie: zweetband Jom haVoetbal, 2009• Dhr. R. Levie: T-shirt van wervingsactievoor restauratie Dierense sjoel• Dhr. en mw. H. Leyser: pakje sigaretten,verkocht ten bate van de Stichting 40/45• Mw. D. Meijer: houten bord,beschilderd met namen joodse instanties• Mw. S. Meijler: zilveren chanoekia• Dhr. W.J. van der Molen: portret vanBella Hiegentlich door Johannes Gerhardus(Gras) Heyen (1917-1988)• Dhr. E. Moll: adresbiljet• Mw. A.E. Muller: twee bevrijdingsjurkjes• Mw. R.C. Musaph-Andriesse:onderscheidingen van haar en haar man30 1899prof. dr. H. Musaph1936 en een affiche ontworpen doorArnhemzwemverenigingen en zwembaden in 2009 tot 28 februari 201031• Dhr. P. Brink: sigarenblikje met portret • Nationaal Monument Kamp Vught: Samuel (Mommie) Schwarz (1876-1942)• Winkelblik van de puddingfabriek A.J. Amsterdam door David Abraham BuenoEsther de Boer van Rijkaffiche tentoonstelling The Holocaust by • Dhr. A.A. Sternheim: schilderij vanPolak, Groningende Mesquita (1889-1962)Langdurige bruiklenen aan derden• Mw. M. Buijze: schilderij door Sam Bulletsdraaiorgelpoppen door Meijer Bleekrode• Blikken doosje van firma Wed. Gerzon,• Kiddoesjbeker, etrogdoos en• Dhr. H. Nieuwmeijer: schoenlepel vanwetsrolschild aan Nederlands IsraëlitischIsrael (1959)• Dhr. Eli Content: tweenieuwjaarswensen• Mw. M.F. van Dam-van Brussel:collectie linnengoed van de familieSeligsberger• Mw. P. Darsono-Stam: portret vanAlam Darsono (1928-2004) door MeijerBleekrode (1896-1943)• De Nederlandse Opera: affichevoorstelling La Juive, 2009• Mw. G. van Dorsten-van Diermen:wandelstok met inscriptie en restensederschotel afkomstig uit Meppel• Mw. G. Gruber-Schnek: mica mes uitTheresiënstadt• Dhr. N. en mw. B. Hamme:boekenlegger met geborduurd opschrift• Dhr. D. Houwaart: doos metsjnoderkaarten• Mw. S. Heijmans: drie zilveren plaatjesvoor de feestdagen behorende bijToraschild• Erven R.S. Kahn: twee lampen uitvoormalig modehuis Hirsch, een collagemet afbeelding van het Hirschgebouw,een gevelsteen• Mw. A. J. Klei-Uyterlinde: doosje ensleutelhanger van De BijenkorfA.J. Melhado• NPS: affiche behorende bij detelevisieserie De Oorlog• Dhr. S. Ossendrijver: affiche voorstellingDe Bajadère in de HollandscheSchouwburg• Dhr. A. Petersen: affiche tentoonstellingCharlotte Salomon• Dhr. H. Ponneker: Tekening door LeoKok en Yad Vashem-onderscheiding• Portugees-Israëlietische GemeenteAmsterdam: 11 aanplakbiljetten metaankondigingen en een zegel uit deperiode 1900-1930• Dhr. J. van Praag Sigaar: insigne enembleem van joodse padvinderij• Dhr. J. Knoop: stilleven met orchideedoor Salomon (Sam) Blaaser (1901-1971)• Mw. T. Prins-Denneboom: portret JanKasper Klein door Bob Denneboom(1909-2001)• Dhr. H. Ree: twee flessen van Polak &Schwarz Essencefabrieken en scheermesjeHema• Dhr. J.W. van Reijendam: zilverenherinneringsschildje• Dhr. J. Roeg: boek met strips van TomPoes uit de onderduik• Dhr. F.J.M. Rövekamp: zakhorloge uitvoormalig bezit van David Melkman• Mw. A. Sigurdson: tekening Der Tod unddas Mädchen door Charlotte Salomon(1917-1943)• Dhr. H. Sikkens: portret A.J.G. MaclainePont door J.J. Isaacson (1859-1942)• Sportfondsenbad Amsterdam-Oost:herdruk van zwemdiploma-ontwerp doorDavid Abraham Bueno de Mesquita(1889-1962)• Stichting Etty Hillesum: aquarelWesterbork door Isidore Spier• Stichting Vrienden van de schilderMartin Monnickendam: 45 tekeningen,schilderijen en aquarellen van joodseonderwerpen door Martin Monnickendam(1874-1943)• Stedelijk Museum Amsterdam:overzicht van 25 jaar Joodsche Invalide uit(1896-1943)• Mw. Tas: stempel joodse padvinderij1960 (circa)• Mw. D. Tiekstra-Wijdenes: glazenvoorraadpot D.L. Cohen• Dhr. J. van Velzen: bladmuziek,geïllustreerd door Isidore Leonard (Ies)Spreekmeester (1914-2000) en vijfkinderpostzegels naar ontwerp van AliceHorodisch-Garman (1905-1984)• Vereniging Rembrandt: affiche in hetkader van de viering van hun 125-jarigbestaan• Via Hollandsche Schouwburg: kranslintJoods Politienetwerk• Via mw. I. Faber: filmaffiche bij de filmHappy End van regisseur Frans Weisz,ontworpen door Jan Vork en affichetentoonstelling Isaäc Israels in hetKröller-Müller Museum in 1999• Via JHM: diversetentoonstellingsaffiches ontworpen doorMV LevievanderMeer, affiche 40 jaarMimoena, twee affiches van eenlezingenreeks van 20 november 2009 tot 5februari 2010 over de geschiedenis vanJoods Amsterdam en twee affiches vanTheaterproductie over het zangduo Johnny& Jones, ontworpen door MeesterOntwerpers voor het AmsterdamsKleinkunst Festival• Via mediatheek: portret en karikatuurvan Israel Querido door J. Rotgans(1881-1969) en C.T. Schouten• Mw. C. Zilverberg-Labzowski:geborduurde merklap• Dhr. A.E. Vis: doos voor Blue Bandmargarine, parkeerschijf modehuisGerzon, handdoek Asscher, zonnehoed(Kova), enkele joodse tijdschriften en eencollectie diamantbewerkersbenodigdhedenAankopen met steun van de StichtingVrienden van het JHM• Tekening met zelfportret in café doorRobert (Bob) Hanf (1894-1944)• Pasteltekening van synagoge-interieurdoor Martin Monnickendam (1874-1943)• Wandbord van de firma W.J. Stokvis,Groningen• Affiche Laat Israël Leven, ontworpendoor Theo van Diepen en affiche van defirma Catz & Zoon van Pekela, Groningen• Affiche Modemagazijn Fa. Gerzon,Haarlem, proclamatie Portugees-Israëlietische Gemeente Amsterdam• Penning, geslagen ter herinnering aande herbouw der synagoge Middelburg in1993• Affiche Jaarbeurs 1924 door Samuel(Mommie) Schwarz (1876-1942)• Chromolitho met portret van Spinoza(1632-1677)• Affiche Revue van Rido, Flora-theater• Inkttekening Israelietische heeren doorDavid Joseph Bles (1821-1899)• Aquarel met kubistische compositiedoor Mark Kolthoff (1901-1993)• Medaille A. Frank• Kalender 1938 van textielgroothandelDe Vries van Buuren, AmsterdamAankopen met steun van de BankGiroLoterij• Schilderij Salomé door David Blanes(1894-1967)Aankopen met steun van het JohannaRebecca Wolff Fonds• Portret Jacob de Pinto door David vanOven (1852-1929)Aankopen met steun van de BankGiroLoterij en het Johanna Rebecca WolffFonds• Aquarel, tekening en twee gouachesdoor Charlotte Salomon (1917-1943)Langdurige bruiklenen van derden• Dhr. J. Asscher: twee kamptekeningenvan Bergen-Belsen door Louis Asscher(1885-1945)• Joodse Gemeente Hilversum: verguldzilveren toraschild en torakroon• Bibliotheca Rosenthaliana: 17de eeuwsgebedenboek• Sportfondsenbad Amsterdam-Oost: 26aquarellen, tekeningen en grafiekbetrekking hebbende opLegaten• Mw. L. Premsela: portret MarryPremsela-Schönberg door Kurt Peiser(1887-1962)CollectiemobiliteitKortlopende bruiklenen aan derden(tentoonstellingen buitenshuis)• Schilderij De Joodse Bruiloft door JozefIsraëls (1824-1911) in hetGemeentemuseum Den Haag voor detentoonstelling Jozef en Isaac Israëls van 20september 2008 tot 8 februari 2009• Schilderij De laatste Chanoeka doorMeijer (Max) Bueno de Mesquita (1913-2001) en vier prenten door Marc Chagall(1887-1985) in Museum hetCatharijneconvent voor de tentoonstellingAllemaal Engelen van 28 september tot 25januari 2009• Twee etsen door Romeijn de Hooghe(1645-1708) in de UVA bijzonderecollecties voor de tentoonstelling Romeijnde Hooghe van 1 december 2008 tot 1 april2009• Schilderij Kousenstoppende vrouw doorElse Berg (1877-1942) in het museumKranenburgh Bergen (NH) voor detentoonstelling Vrouwenaanbod, vrouwenaan bod van 16 december 2008 tot 15 april2009• Twee schilderijen door MommieSchwarz en één schilderij door Else Berg inGemeentemuseum Den Haag voor detentoonstelling Liefde!, Kunst!, Passie! -Kunstenaarsechtparen van 21 februari tot 1juni• Twee schilderijen door Meijer Bleekrode(1896-1943) in galerie De Herkenning inWittelte voor de tentoonstelling Bleekrodeen Bleekrode, heden ontmoet verleden van29 november 2009 tot 25 januari 2010• Een schilderij, twee panelen voor eenloofhut, een kussensloop en eenschaalmodel van de Tweede Tempel in hetJüdisches Museum Berlin, voor detentoonstelling Kosher & Co, van 9 oktoberKerkgenootschap sinds 26 meiReizende tentoonstellingen• De tentoonstelling Gekleurde beelden isgereproduceerd, uitgebreid tot ruim 120fotoreproducties op groot formaat envertaald naar het Duits voor detentoonstelling In Farbe. Palästinafotografiert von den Fotografen der AmericanColony 1898-1931 in het JüdischesMuseum München, vanaf 30 september2009 tot 24 januari 2010• 27 foto’s van verschillende fotografenin de Synagoge van Enschede, voor detentoonstelling Springlevend. Foto’s tergelegenheid van het 60-jarig bestaan vanCefina, van 16 november 2009 tot 24januari 2010

Mediatheek en Digitaal MonumentMediatheekDe mediatheek werd in 2009 bezocht door 1280 personen.Daarnaast werden 1675 informatievragen per e-mail behandelden 580 telefonische en schriftelijke vragen beantwoord.Digitaal Monument voor de Joodse GemeenschapHet Digitaal Monument werd in 2009 online bezocht door130.000 unieke bezoekers, wat een stijging van 25% ten opzichtevan 2008 betekent. Ook het aantal toegestuurde aanvullingen encorrecties was opnieuw groter dan in het voorgaande jaar. ErPersoneelGedurende het jaar 2009 was Denise Citroen als medewerker voorwerden bijna 5800 berichten verwerkt op de website (ruim 480per maand).het project Tweeduizend getuigen vertellen aan de mediatheekverbonden.Anat Harel was tot 16 juli 2009 in dienst als medewerker aan hetproject Koppeling JHM-collecties aan Digitaal Monument. Maarten-Jan Vos werkte tot en met augustus 2009 voor dit project. Vanafnovember 2009 kwam Anat Harel in dienst als medewerkerprojecten en vernieuwing.De redactie werd terzijde gestaan door twee vrijwilligers. MargaPepping heeft onder meer 2000 biografische teksten van de in2008 overleden hoogleraar Isaac Lipschits op de websitegeplaatst. Jeff Overste heeft een koppeling tot stand gebracht metde website Oorlogsmonumenten.nl van het Nationaal Comité 4en 5 mei. Bij 4400 personen op het Digitaal Monument is een linkaangebracht naar een oorlogsmonument op deze website.Koppeling JHM-collecties aan Digitaal Monument.Dankzij een subsidie van de Stichting Collectieve Maror-geldenGedurende de maanden april tot en met juni werd de redactieversterkt door Machlien Vlasblom.Nederland, is in 2009 een project voltooid waarbij de JHMcollecties32(foto’s, brieven, dagboeken, film, historischevoorwerpen, kunstvoorwerpen) onderzocht worden op directverband met personen op het Digitaal Monument JoodseGemeenschap Nederland. Zowel op de website van het JHM als ophet Digitaal Monument is dit verband nu zichtbaar.Veel aandacht is dit jaar gegaan naar de realisatie van deCommunity Joods Monument, een project gefinancierd door deEuropese Unie en de Stichting Collectieve Maror-gelden. DeCommunity, die in 2010 online gaat, biedt bezoekers demogelijkheid om direct, dus zonder tussenkomst van de redactie,reacties, aanvullingen, foto’s, herinneringen en verhalen te33Toegankelijkheid van het NIW-fotoarchiefHet fotoarchief van het Nieuw Israelietisch Weekblad is door hetNIW ontsloten in samenwerking met het JHM. Dit meerjarig projectwerd grotendeels door de Stichting Collectieve Maror-geldengefinancierd. In 2009 zijn de laatste 11.000 foto’s beschreven. Hetpubliek kan nu een database met 52.273 foto’s raadplegen.plaatsen. Daarnaast kunnen bezoekers makkelijk met elkaar incontact komen en op elkaar reageren. De redactie zal in dezeopzet een meer toezichthoudende en coördinerende taakvervullen.Met deze nieuwe stap willen wij het monument tot een plekmaken waar heden en verleden elkaar raken en waar verschillendegeneraties elkaar kunnen vinden.Tweeduizend Getuigen VertellenDankzij een subsidie uit het programma Erfgoed van de Oorlog vanhet ministerie van VWS is in 2009 gewerkt aan het toegankelijkmaken van 2000 interviews die in de periode 1995-1997 zijngemaakt in het kader van het door Steven Spielberg geïnitieerdeproject Survivors of the Shoah. Projectmedewerker Denise Citroencoördineerde de werkzaamheden van ruim 70 freelancemedewerkers die in 2009 al ruim 1400 van de 2000 interviewshebben bekeken en beschreven.In november is Maarten-Jan Vos aangetrokken als redacteur vande Community. Hij begeleidt gedurende een half jaar deintroductie van de Community.AanwinstenDe boekencollectie werd uitgebreid met 690 titels, waarvan 70%uit schenkingen en ruil bestond, 30% uit aankopen. De collectieaudiovisueel materiaal groeide met 113 dvd-producties entelevisie-uitzendingen en 11 radioprogramma’s. Daarnaast werdenongeveer 30 recent verschenen cd’s met joodse muziekaangekocht en 13 interviews aan de collectie toegevoegd.De documentencollectie is in 2009 met 355 inventarisnummersuitgebreid (ruim 80 schenkingen) en de fotocollectie met 280inventarisnummers (55 schenkingen).

Het Menasseh ben Israel Instituut (MbII)Het Menasseh ben Israel Instituut (MbII) is één van dewetenschappelijke verbindingen tussen het JHM en deacademische wereld. Het museum participeert met deUniversiteit van Amsterdam in het MbII voor joodse sociaalwetenschappelijkeen cultuurhistorische studies. Het instituut isgevestigd in het Joods Historisch Museum. Namens het JHMhebben drs. Joël Cahen en drs. R.C. Musaph-Andriesse zitting inhet bestuur.Bestuur:Voorzitter: prof. dr. I.E. ZwiepSecretaris-penningmeester: drs. J.J. CahenBestuurslid: dr. E.G.L. SchrijverBestuurslid: drs. R.C. Musaph-AndriesseBestuurslid: prof. G. Rooijakkers (trad uit 2-10)Bestuurslid: prof. dr. C.L. Davidson (trad toe 5-11)Andere lezingen• Oz Almog, ‘The Multicultural Society of Israel’, 8 juni• Avraham Burg, ‘To Deal with the Holocaust’, 25 januariVanuit vanwege het Menasseh ben Israel Instituut ingesteldeBijzondere Leerstoel Jiddisje Taal en Cultuur, in het bijzonder inNederland werd op 13 december het vijfde colloquium Jiddisjgeorganiseerd, ditmaal in samenwerking met het Goethe Instituutin Amsterdam. Onderwerp was Yiddish and Politics. Daarin werdende volgende lezingen gehouden:• Barry Trachtenberg (SUNY Albany), ‘Imagining a YiddishPolitical Culture’• Rachel Rojanski, ‘Yiddish in Israel – Between Sub-Culture andan Agent of National Hegemony’• Jeffrey Shandler (Rutgers University New Jersey), ‘The CulturalPolitics of Yiddish in the United States after the Holocaust’Directeur: dr. David WertheimUitvoerend secretaris: drs. Margreet Witvoet en drs. Esther BeijkHet Menasseh ben Israel Instituut gaf de twee proceedings van devorige symposia uit:• Shlomo Berger ed. Early Modern Yiddish Poetry (Amsterdam34Lezingen2009)Het Menasseh ben Israel Instituut organiseerde in 2009 de • Shlomo Berger ed. Yiddish Storyteling (Amsterdam 2009)35volgende lezingen:Verder werd door het Menasseh ben Israel Instituut gewerkt aanLezingen in het kader van de lezingenserieSynagoge en Staat• Avraham Burg, ‘The Holocaust Is Over: We Must Rise From itsAshes’, 31 januari• Yosef Kaplan, ‘Religion, Politics and Freedom of Conscience:Excommunication in Early Modern Jewish Amsterdam’, 17 februari• Symposium met Evelien Gans, Johannes Houwink ten Cate,Lody van de Kamp over Jaap Meijers Hoge Hoeden en LageStandaarden, 23 maartde volgende projecten:• Joodse ondernemers in de Nederlandse Ledernijverheid,1870-1940Uitvoerders: dr. Serge ter Braake, drs. Paul van Trigt• Sara, de bruid van Shabbatai ZeviUitvoerder dr. A. van der Haven• Online inventarissen van Nederlands-joodse archiefcollectiesin de Bibliotheca Rosenthaliana.Uitvoerders: Monika Saelemaekers, Rachel BoertjensDeze lezingen zijn op video opgenomen en te bekijken via de websitevan het instituut www.mbii.nlLeeser Rosenthal Juda-Palache lezing• Bernard Wasserstein, ‘Isaiah Berlin, Isaac Deutscher, ArthurKoestler: Their Jewish Wars’, 17 maartDeze lezing werd gepubliceerd in de serie Menasseh ben IsraelInstituut Studies en is te bestellen via www.mbii.nl.

WetenschapPublicaties en voordrachtenMirjam AlexanderPublicaties• ‘Rembrandt‘s Hebrew’ in: Rembrandt - Wissenschaft auf dersuche. Beiträge des Internationalen Symposiusms Berlin - 4. und5. November 2006. Jahrbuch der Berliner Museen 2009. Beiheft.Hrsg. von Holm Bevers, Jan Keclh u.a. Berlin 2009. pp. 25-32.• ‘Theater in de synagoge: de strijd tussen zeven bergen tijdensSjaboengot’ in: De Phoenix, 19 juni 2009, pp. 8-11• Diverse publicaties van historische foto’s en prenten in: DePhoenix, weekblad van de leden van de Portugees-IsraëlietischeGemeente AmsterdamHetty BergVoordrachten• Deelname dialoog over de toegankelijkheid van kunst encultuur en de rol van monumenten, Week van de• ‘We hadden een goed leven’, over de joden die leefden tussende Berbers in het zuiden van Marokko, Joods Cultureel FestivalApeldoorn, 25 oktoberOverige• Julie-Marthe Cohen was lid van de werkgroep ‘Judaica andJewish Cultural Property’ die op 5 en 6 april in Wenensamenkwam ter voorbereiding van de Terezín Declaration die inhet kader van de Holocaust Era Assets Conference het licht zag.Zij bezocht de conferentie in Praag als lid van de Nederlandsedelegatie.• Als bestuurslid (secretaris) van het Genootschap voor de JoodseWetenschap in Nederland organiseerde Julie-Marthe Cohen tergelegenheid van het 90-jarig bestaan van het Genootschap opzondag 17 mei het symposium ‘Van Zunz tot Seeligmann. HetGenootschap en de Joodse Wetenschapsbeoefening in Nederland’.Sprekers waren prof. dr. Wout van Bekkum, prof. dr. Irene Zwiep,prof. dr. Judith Frishman en prof. dr. Evelien Gans.• Julie-Marthe Cohen is voorzitter van het NederlandsGenootschap voor Joodse Studiën en redactielid van StudiaRosenthaliana.Toegankelijkheid, Theater Desmet, Amsterdam, 14 oktober 2009• Presentatie van de reizende tentoonstelling Superhelden enAmsterdam, 3 november36 Sjlemielen in vier joodse musea: Parijs, Amsterdam, Frankfurt en Irene Faber• Dialoogtafel ‘Digitaal herdenken’ in het kader van de landelijke37Sao Paulo tijdens de jaarlijkse conferentie van de Association for PublicatiesDag van de Dialoog in de Hollandsche Schouwburg, Amsterdam 5European Jewish Museums Association of European Jewish • ‘Joseph Jacob Isaacson and the Other Students of Meijer denovemberMuseums (AEJM) in Athene, Griekenland, 24 november 2009 Haan’, in: Meijer de Haan: A Master Revealed, Jelka Kröger (ed.),• Lezing voor een afdeling van JMW in BloemendaalJulie-Marthe CohenPublicaties• ‘Io abito in Ghetto Vecchio in casa mia propria. Het Venetiaansegetto en zijn bewoners’, in Armada. Tijdschrift voor wereldliteratuur.Vijftiende jaargang, nr. 57 - december 2009 (themanummer‘Venetië. Een literaire caleidoscoop’), p. 21-29.• ‘De nazi-roof van de JHM-collectie. Van verloren gegaan bezigen het zoeken naar rechtmatige eigenaars’, Levend Joods Geloof,55 e jaargang, nr. 4 - april 2009, p. 8-9.• Een overzicht van onderzoek naar geroofde judaïca, in: ‘WorldWar II and its aftermath in the Netherlands’ (p. 37), een brochuredie werd verspreid tijdens de Praagse conferentie en die werdverzorgd door het ministerie van VWS, afdeling Slachtoffers enHerinnering Tweede Wereldoorlog, in samenwerking met deministeries van Buitenlandse Zaken, OCW en Financiën.Voordrachten• ‘A matter of conscience? Legal and moral aspects of Dutchrestitution policy’, Conference Jewish Cultural Treasures in Europeafter the Holocaust. Restitution and Relocation, Joods MuseumBerlijn, 24 en 25 januari• Het Genootschap en de Joodse Wetenschapsbeoefening inNederland, inleiding op het symposium van het Genootschapvoor de Joodse Wetenschap in Nederland, 17 mei 2009.• ‘Researching Judaica Looted in the Netherlands during theSecond World War: Methods, Results and Needs’, Holocaust EraAssets Conference in Praag, Terezín, Tsjechië, 26-30 juniSara Tas (ass.), Amsterdam / Paris, 2009, p. 74-84.• ‘Les élèves de Meijer de Haan’, in: Meijer de Haan, le maîtrecaché, Jelka Kröger (dir.), Sara Tas (ass.), Amsterdam / Paris, 2009,p. 74-84.Jelka KrögerPublicaties• Meijer de Haan: A Master Revealed / Meijer de Haan, le maîtrecaché, Jelka Kröger (ed.), Sara Tas (ass.), Amsterdam / Paris, 2009• ‘Meijer de Haan (1852-1895): From Traditional Painter toModern Artist, a biographical Sketch’, in: Meijer de Haan: A MasterRevealed, Jelka Kröger (ed.), Sara Tas (ass.), Amsterdam / Paris,2009, p. 14-50.• ‘Meijer de Haan: artiste de genie, insolite et controversé’, inMeijer de Haan, le maître caché, Jelka Kröger (dir.), Sara Tas (ass.),Amsterdam / Paris, 2009, p. 14-50.Voordrachten• ‘Meijer de Haan: tussen joodse traditie en Franse avant-garde’,Joods Historisch Museum, 1 november• ‘Tussen pen en penseel, de brieven van Meijer de Haan enVincent van Gogh’, met Leo Jansen, conservator schilderijen VanGogh Museum, Joods Historisch Museum, 8 novemberDaniël MetzPublicaties• ‘Joodse militairen’ (deel 1), in Misjpoge, jaargang 22 (2009),nummer 1• ‘Joodse militairen’ (deel 2), in Misjpoge, jaargang 22 (2009),nummer 2• ‘Het lichtend verschiet: kinderboekenschrijfsters’, in Misjpoge,jaargang 22 (2009), nummer 3• ‘Multicutureel herdenken’, in Misjpoge, jaargang 22 (2009),nummer 4• ‘Gaaf art-deco-interieur met joodse historie; Smaakvol wonenin de Viottastraat’, in Ons Amsterdam, jaargang 61 (2009), nr. 2• Inleidende tekst (programmaboekje) bij het gedicht ‘Lied dernegerin. Eén dag voor de vrijheid’ van Estelle Hijmans-Hertzveld,voor het symposium ‘Zwarte vrouwen op weg. Sociale mobiliteitvan Surinaamse en Antilliaanse vrouwen in verleden, heden en inde literaire verbeelding’ van het NiNsee op 7 maart.VoordrachtenDiverse presentaties over het Digitaal Monument:• College voor master-studenten van de Reinwardt Academie,Overige• Werkbezoek Herinneringscentrum Westerbork, 16 februari• Workshop ‘Erfgoed van de Oorlog’ door de Waag Society,Amsterdam, 26 februari• Studiedag ‘Goed en fout anno 2009’, Nationaal MonumentKamp Vught, 3 oktoberEdward van VoolenPublicaties• ‘Gezicht op de Grote en Portugese Synagoge te Amsterdam.Gerrit Adriaensz. Berckheyde (Haarlem, 1638-1698)’, in: Bulletinvan de Vereniging Rembrandt, 19, 1 (2009), p. 11-13Voordrachten• ‘Kabbala, joodse mystiek’, Tsevet Haarlem, 10 februari• ‘Gedenktekens’, Centrum voor Holocaust- en Genocidestudies,Universiteit van Amsterdam, 17 maart• ‘Joodse religie opnieuw bekeken, De geschiedenis van JoodsAmsterdam’, Beliën en Van Tol, Verzetsmuseum Amsterdam, 20november• ‘Amsterdamse Joden en de Verlichting, De geschiedenis vanJoods Amsterdam’, Beliën en Van Tol, VerzetsmuseumAmsterdam, 18 decemberDavid Wertheim (Menasseh ben Israel Instituut)Publicaties• ‘God is onderbroken; Ketterij als bron van de moderniteit’, inGroene Amsterdammer, 35 (2009), p 58-60• Boekrecensie over Remembering and Imagining the Holocaust:The Chain of Memory. Bigsby, Christopher. New York: CambridgeUniversity Press in: The Journal of Religion, 89, 619–621• ‘Remediation as a moral Obligation Authenticity, Memory andMorality in Anne Frank’s representation in media’, in: Earl Astrid,Rigney Ann, eds. Mediation, Remediation and the Dynamics ofCultural Memory (de Gruyter, 2009) 157-172• ‘Spinoza maalde niet om opheffen banvloek’, Trouw 31 oktober2009, p. 34

Af en toe een schepjeer bovenop Hein en Lilian Beuth zijnVrienden van het Joods Historisch Museum.38 ‘Wat ik bijzonder vind aan het Joods Historisch Museumis de sfeer,’ gaat Lilian Beuth verder. ‘Je voelt je altijdwelkom. Als we tijd hebben gaan we graag naar deopeningen van de tentoonstellingen, en de vele evenementen.Mijn man en ik noemen het JHM vaak lachendonze ‘gezelligheidsvereniging’. Het is een heel sociaalgebeuren.’39‘Een jaar of zes geleden werden mijn man en ikuitgenodigd voor een diner in het Joods HistorischMuseum,’ zegt Lilian Beuth. ’Naast ons zat PetraKatzenstein en zij had zo’n enthousiast verhaal over hetKindermuseum, maar de hele boel moest nog wordenverbouwd. We konden eigenlijk geen nee zeggen.’‘Vooral de actieve en educatieve kant van het Kindermuseumsprak ons heel erg aan. Kinderen moeten ietsdoen – met hun handen ergens aan kunnen zitten. Datwas ook de insteek van het Kindermuseum. Ik ben gekop koken, dus om daar een keuken te beginnen vond ikeen heel leuk idee. Door samen te koken kunnenkinderen van verschillende afkomst en religies met elkaarin contact komen. Koken schept een band. Je hooptnatuurlijk dat de mensen in de wereld een beetje dichterbij elkaar komen. Dat begint natuurlijk bij de jeugd.’‘Wij hebben veel joodse vrienden, maar in onzevriendenkring zijn wij als niet-joden bijna de enigen diehet Joods Historisch Museum steunen. Dat is tochmerkwaardig?’ zegt Hein Beuth. ‘Het geeft een goedgevoel wanneer je geld op de juiste plek terechtkomt.Dat er écht iets moois mee wordt gedaan. Het voelt ookniet als donatie, maar als een soort contributie. Je krijgter veel voor terug. Laten ze vooral zo doorgaan.’‘Mijn vrouw heeft bij ons de rol van Moeder Theresa,’lacht Hein Beuth. ‘Als instanties of musea een goedidee hebben dat ons aanspreekt, dan komen wij methet geld. We waren de eersten die met een grotedonatie voor het Kindermuseum over de brug kwamen,waardoor de fondsenwerving in een versnelling kwam.Sindsdien staat het JHM als een van velen op onze lijstmet 54 goede doelen, musea en kunstinstellingen diewe sponsoren. Ik heb spreadsheets vol met die dingen.’‘Af en toe doen we daar nog een schepje bovenop, vooriets écht bijzonders,’ zegt Lilian Beuth. ‘Zoals vorig jaarmet de tentoonstelling over Meijer de Haan.’ Haar manknikt: ‘Tot mijn stomme verbazing vond ik zijn werkmooier dan Gauguin. En ik had nog nooit van de mangehoord! Dat was echt een eye-opener.’

Financiële ondersteuningSubsidiëntMinisterie van Onderwijs, Cultuur en WetenschapVoor behoud, restauratie en uitbreiding van de collectieBegunstigers40Stichting Vrienden van het Joods Historisch MuseumStichting Maror-gelden OverheidStichting Collectieve Maror-gelden NederlandMondriaan StichtingSNS REAAL FondsStichting Turing FoundationStichting Levi LassenStichting VSB FondsEdli FoundationNoaber FoundationStichting Will & Rita Jaeger FondsMoos Cohen FondsStichting WeibelfinThe Glenmede Trust CompanyMrs. Estelle H. FalikHein en Lilian BeuthA.C.E. Katzenstein-HartogsW. KattenburgA. TroostwijkMusée d’OrsayMusée des Beaux-Arts de QuimperDiverse particulierenTer nagedachtenis aan mw. Rosa Bloeme-GoudeketNalatenschap Mw. Kollem-Ronner41Foundation for the Jewish Historical Museum in Amsterdam, IncStichting Sem Presser ArchiefFondsen op naam beheerd door de Stichting Vrienden vanEyes on mediahet Joods Historisch MuseumSALOMON DE JONG StichtingFamiliefonds GompenStichting DioraphteVan Hessen FondsTheater Instituut NederlandMarcelle Hertzdahl FondsThe Lucius N. Littauer FoundationEtty Hillesum FondsSt. Dr. H. Muller’s Vaderlandsch FondsHans & Elly Jaffé Fondskf Hein FondsKahn FondsThe Bobins FoundationSocher Kirzner & Fania Kirzner-Shusterman FondsMw. Betty Bausch-PolakHelmuth Mainz & Lore Bachararch FondsP.N.WakkieGerard Metzelaar FondsCPH Specialties B.V.Prof. dr. Herman Musaph FondsStichting WeishutfondsInge & Alfred Nijkerk-von der Laden FondsHarry Philips FondsSam Waagenaar FondsMargot Rehfisch en Fiep Westendorp FondsJohanna Rebecca Wolff FondsHet Joshua, Mila, Sari, Badu, Isi en Mace de Swaan FondsFrederik Polak en Griet Polak-Asscher Fonds

Verkorte jaarrekeningBalans per 31 decemberStaat van baten en lastenACTIVA 2009 2008PASSIVA 2009 2008BATEN 2009 2008LASTEN 2009 2008€ €€ €€ €€ €Salariskosten 3.534.935 2.536.757VASTE ACTIVAEigen vermogenOpbrengstenAfschrijvingen 511.978 519.742Materiële vaste activa 2.058.370 2.484.130Besteedbaar vermogen -65.600 -75.519Directe opbrengsten 676.594 431.002Huur 195.400 45.400Bestemmingsfonds OCW 563.737 613.412Indirecte opbrengsten 101.741 25.528Overige lasten 2.013.389 1.908.984Overige reserves _ 29.256VLOTTENDE ACTIVATotaal opbrengsten 778.335 456.530Som der lasten 6.255.702 5.010.883Voorraden en onderhandenTotaal eigen vermogen 498.137 567.149Rentebaten/-lasten 5.172 11.454Activiteiten 122.728 211.405BijdragenVoorzieningenSubsidie OCenW 3.156.968 2.283.090Exploitatieresultaat -39.756 -66.672VorderingenPensioenen 97.640 122.823Subsidie gemeente - 193.390Debiteuren 122.761 24.439Overige subsidies en bijdragen 2.275.471 1.999.747Op gelieerde rechtspersonen 632.229 523.556Langlopende schuldenHet resultaat is als volgt bestemd:Overige vorderingen 184.154 318.533Overlopende activa 392.102 530.017Investeringssubsidie 1.953.765 2.431.755Kortlopende schuldenTotaal bijdragen 5.432.439 4.476.227Som der baten 6.210.774 4.932.757Mutatie algemene reserve 9.919 2.808Mutatie bestemmingsfondsOCW -49.675 -69.479Totaal vorderingen 1.331.246 1.396.545Crediteuren 439.194 434.963Liquide middelen 471.022 136.948Belastingen en premiessociale verzekeringen 78.343 129.859Exploitatiesaldo -39.756 -66.672Overige schulden 329.920 338.739Overlopende passiva 586.367 203.740Totaal kortlopende schulden 1.433.824 1.107.301TOTAAL ACTIVA 3.983.366 4.229.028TOTAAL PASSIVA 3.983.366 4.229.028AccountantsverklaringOpdrachtWij hebben gecontroleerd of de in dit jaarverslag opgenomen verkortejaarrekening van de Stichting Joods Historisch Museum teAmsterdam over 2009 op de juiste wijze is ontleend aan de doorons gecontroleerde jaarrekening 2009 van de Stichting Joods HistorischMuseum. Bij die jaarrekening hebben wij op 20 april 2010een goedkeurende accountantsverklaring verstrekt. Het bestuurvan de stichting is verantwoordelijk voor het opstellen van de verkortejaarrekening in overeenstemming met de grondslagen zoalsgehanteerd in de jaarrekening 2009. Het is onze verantwoordelijkheideen accountantsverklaring inzake de verkorte jaarrekeningte verstrekken.WerkzaamhedenWij hebben onze controle verricht in overeenstemming metNederlands recht. Dienovereenkomstig dienen wij onze controlezodanig te plannen en uit te voeren dat een redelijke mate van zekerheidwordt verkregen dat de verkorte jaarrekening op de juistewijze is ontleend aan de jaarrekening. Wij zijn van mening dat dedoor ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt isals basis voor ons oordeel.OordeelNaar ons oordeel is de verkorte jaarrekening 2009 in alle vanmaterieel belang zijnde aspecten op de juiste wijze ontleend aande jaarrekening.ToelichtingWij vestigen er de aandacht op dat voor het inzicht dat vereist isvoor een verantwoorde oordeelsvorming omtrent de financiëlepositie en de resultaten van de stichting en voor een toereikendinzicht in de reikwijdte van onze controle de verkorte jaarrekeningdient te worden gelezen in samenhang met de volledige jaarrekening,waaraan deze is ontleend, alsmede met de door ons daarbijop 20 april 2010 verstrekte goedkeurende accountantsverklaring.Deze toelichting doet geen afbreuk aan ons oordeel.Amsterdam, 20 april 2010Mazars Paardekooper HoffmanDrs. R.P. Krouwer RA

PersoneelszakenBesturen en medewerkersMarketing en CommunicatiePersoneelsopbouwBESTURENdrs. Moncef Beekhofhoofd marketingAnton Kras pt senior medewerker31-12-09 mannen vrouwen totaalen communicatiemediatheekBestuur Stichting Joods Historisch Museumdrs. Barbara Reutensenior medewerkerHelma Beeuwkes pt medewerker mediatheekaantal personen 33 56 89 dhr. J. Krantvoorzittercommunicatiedrs. Anat Harel pt medewerker mediatheekdrs. D.H. Katpenningmeesterdrs. Annelie Spaanspt medewerkertot 15-7aantal ftemw. S. Lilian-Stodelcommunicatiedr. Ariane Zwiers pt medewerker mediatheekformatie 17.69 21.78 41.54 mr. S.G.M. Asser-RibbertKindermuseum endrs. Anat Harel pt medewerker onderzoek entijdelijk 5.0 9.6 14.6 prof.dr. H.S.A. HeymansHollandsche Schouwburgprojecten vanaf 2-11drs. M.E. Paktordrs. Maya Cohen-Mossekcoördinator evenemententype dienstverbanddrs. J. Polak tot 19-11Ilja van Nespt coördinator evenementen Tentoonstellingen en presentatievast 22 21 43 drs. Ph. van Tijntot 1-4drs. Bernadette van Woerkom pt hoofd tentoonstellingen entijdelijk 11 35 46 mr. S. Léons vanaf 8-12drs. Anita Soerpt coördinator evenementenpresentatievanaf 3-9 vervanging bij drs. Martine Stroo pt medewerker tentoonstellingentype aanstellingBestuur Stichting Vrienden van het Joods Historisch Museumzwangerschapsverlofen presentatiefull time 6 6 12 drs. M.E. PaktorvoorzitterArnaud Toussaintpt medewerker evenementenpart time 27 50 77 drs. J. Polak penningmeester tot 8-12vanaf 3-9mr. R.F. van den Berghvervanging bijKINDERMUSEUM, EDUCATIE EN HOLLANDSCHE SCHOUWBURGwaarvan 14 oproepkrachten met een gezamenlijkdrs. R.C. Musaph-Andriessezwangerschapsverlofarbeidspercentage van 0,7 FTEmr. M.W.B. AsscherMargriet Kotek-van Poppel pt senior medewerkerKindermuseumprof.dr. L.M. Uhlaner vanaf 12-5communicatie Portugese Gittan von Raesfeld Meijer pt floormanager44 instroom: 24mr. S. Léons penningmeester vanaf 8-12Synagoge en Ets HaimKindermuseum45uitstroom: 14OndernemingsraadAartjan Nooter voorzitterRia Smit-Libert secretarisCarl Cabenda lidDe OR en de directie zijn in 2009 zes maal bij elkaargeweest, en er is vier maal een personeelsvergaderinggehouden.Voor december was een OR-verkiezing uitgeschreven. Naast deleden van de zittende OR, die zich herkiesbaar stelden, melddenzich geen kandidaten, zodat de OR zonder verkiezingen indezelfde samenstelling voor twee nieuwe zittingsjaren werdbenoemd.Ziekteverzuim2006 2007 2008 2009totaal verzuim 2.46 2.95 2.96 4.50exclusief langdurend verzuim 1.74 2.35 1.65 2.64en zwangerschapsenbevallingsverlof20% van het totaal ziekteverzuim van 2009 (0,9) kwam voorrekening van de griep in het 4 e kwartaal, waardoor het ziekteverzuimin 2009 hoger uitviel dan de afgelopen jaren.Margreet Udopt redacteurSuzanne Grunfeld pt educatief medewerker engastvrouw KindermuseumBoard of the Foundation for the Jewish Historical Museum inSimcha Tas pt gastvrouw KindermuseumAmsterdam, Inc. (VS)MUSEALE ZAKENLeo S. Ullmanpresident and treasurerEducatieHarvey M. KruegerLouis van LeeuwenMEDEWERKERSManagementdrs. Joël Cahenalgemeen directeurdrs. Adriaan Dönszelmann zakelijk leider vanaf 20-4drs. Hetty Berg MMAmuseaal leiderPetra Katzensteinleider Kindermuseum,Educatie en HollandscheSchouwburgStaffunctiesdrs. Moncef Beekhofhoofd marketing encommunicatiemr. Jacqueline Hartgers pt beleidsmedewerker P&Oen juridische zakendrs. Martijn van Seventer pt beleidsmedewerker vanaf 1-2Wetenschapdrs. Edward van Voolen pt conservator judaïcaBatya WolffJannet Hoekstaptptconservator educatiecoördinator educatiedrs. Julie-Marthe Cohen pt conservatortot 1-8drs. Mirjam Alexander-Knotter pt conservatordrs. Ieke Spiekman pt coördinator educatiedrs. Bernadette van Woerkom pt conservatorvanaf 27-7Ardjuna Candotti pt medewerker educatieCollectiebeheerdrs. Irene Faberpt hoofd collectiebeheervanaf 1-2drs. Erik Koopmanpt medewerker collectiebeheer PubliekscontactenPeter Langept medewerker collectiebeheer/registratordrs. Karolina Winkel pt coördinatorpubliekscontactenNetty Wenderichpt medewerker collectiebeheer Linda Andriesse pt medewerker /Geert van den Brulpt medewerker collectiebeheertot 1-3plv. coördinatorpubliekscontactenMarischka de Louwpt medewerker collectiebeheer drs. Daniëlle van den Bos pt medewerkerOnno Voitus van Hamme pt medewerker collectiebeheervanaf 21-9Inga Schlosser ptpubliekscontactenmedewerkerdrs. Jelka Kröger-Verhorst pt wetenschappelijkmedewerker collectie Ulrike Rothpubliekscontactenvrijwilligerpubliekscontacten tot 6-9MediatheekLonnie Steginkpt hoofd mediatheekClara SterzingervrijwilligerpubliekscontactenGerda Sabbé-Timmermanmedewerkerdr. Peter Buijspt senior medewerkervanaf 21-9fondsenwerving vanaf 20-7mediatheek

Hollandsche SchouwburgGuus Bergman pt suppoostMarianne Bakker pt cafémedewerker tot 1-9drs. Annemiek Gringold-Martinot pt hoofd Hollandsche Martino Salamida pt suppoost tot 1-8Marije van der Laan pt cafémedewerker tot 1-9SchouwburgDavid Warnink pt suppoostThierry Mertens pt cafémedewerkerJudith Whitlau pt medewerker educatieEllen Nieuwenhuis pt cafémedewerkerdrs. Sarah Feirabend ptHollandsche SchouwburgfloormanagerHollandsche SchouwburgCEPIGCarel Berenschothoofd bedrijfsvoeringCEPIGJeany RamanandRianne van der VeenSuzan Visserptptptcafémedewerkercafémedewerkercafémedewerkerdrs. Esther Göbel pt educatief medewerkerpresentatiesdrs. Tehilla van Luitbibliothecaris Ets Haim1-10 tot 1-12Hollandsche Schouwburg Frederik Reindersassistent bibliothecarisOPROEPMEDEWERKERS EN -ASSISTENTEN KINDERMUSEUMMargriet Kotek-van Poppel pt senior medewerkerBEDRIJFSVOERINGcommunicatiePortugese Synagoge enEts HaimLea Abram, Dayah Gay, Yara Gomperts, Yudith GuttmanSharon de Haa, Esther Hertog, Annemaria van Hilst (vanaf 20-4),Emmelien Kramer (vanaf 5-6), Jan Kras (vanaf 29-12), GizaAutomatiseringMeir Dorihoofd beveiliging,Landweer, Lily Minco (vanaf 1-10), Robin de Munnik, Marike Pluis,drs. Aartjan Nooter pt systeem- enassistent shop(vanaf 5-11), Elisabeth Rodenburg, Yonathan Rubens, Nora VrielernetwerkbeheerderJossi Babila pt medewerker beveiliging,Alex Bouwman pt medewerkerassistent shopautomatiseringRicki Margalit pt shopmanagerPROJECTMEDEWERKERSJoop Meijerskoster, onderhoudsmedewerkerP&O/Financiële administratie/Stichting Vriendentot 1-11drs. Jelka Kröger-Verhorst pt projectleidermr. Jacqueline Hartgers pt hoofd P&O enMarja van Nassou-Franken pt algemeen assistenttentoonstellingbeleidsmedewerkerDe verborgen meester,46 47juridische zakenMeijer de HaanMajenka de Hey pt coördinatorStichting VriendenRia Smit-Libert pt hoofd financiëleadministratieElma van Loenen-Eekhof pt administratief medewerkerLohryn Singor pt assistent financiëleadministratieHetty Jacobs pt gedetacheerd mederwerkervanaf 1-10SecretariaatGuido Verboeket pt hoofd secretariaatAnnette Zwarmedewerker secretariaatRobert de Bruynmedewerker postkamer/secretariaatHetty Jacobs pt gedetacheerd medewerkerTechnische DienstTed de Leeuw pt hoofd technische dienstAlex de Leeuw pt medewerker TD en tt-bouwRuud Visser pt medewerker TDNiels Bakker pt medewerker TDBewakingSjoerd de Vrieshoofd bewakingRené de Waardt pt assistent hoofdbewakerCarl Cabenda pt bewaker/suppoostdrs. Monique Haan pt bewaker/suppoostJan Henzen pt bewaker/suppoostRob Kloek pt bewaker/suppoostMUSEUMSHOPBestuurmr. M.B.W. Asschervoorzitterdrs. D.H. Katpenningmeestermr. G. Key tot 1-5drs. A. Dönszelmann vanaf 1-5MedewerkersOtto Visser pt beheeerderYair Aschkenasy pt verkoop- eninformatiemedewerkerEli Content pt verkoop- eninformatiemedewerkerMarije van der Laan pt verkoop- eninformatiemedewerkerMUSEUMCAFÉBestuurdhr. M. de Grootvoorzitterdrs. D.H. Katpenningmeestermr. G. Key secretaris tot 1-5drs. A. Dönszelmann secretaris vanaf 1-5MedewerkersOtto Visser pt beheeerderMéuget Lavertu pt eerste cafémedewerkerIngrid Aas pt cafémedewerkervanaf 1-9STAGIAIRESRosanne Boascommunicatie/websitevanaf 7-12Hannah Boogaardcommunicatie/website1-9 tot 8-12Barbara BostentoonstellingGedurfd Verzamelenvanaf 19-1Rachida ChaouquiHollandsche Schouwburgtot 1-3Kenneth Martensoriëntatie stage30-3 tot 4-4Carin Nijenhuiscommunicatievan 1-3 tot 1-5Jessica van Opstal fundraising Amerika tot 1-5Arnaud Toussaint evenementen tot 3-9Maartje Valkoriëntatie stage educatie5-3 tot 16-4Carolina Waldner educatie 15-6 tot 4-7Myra Zweerscommunicatie/website12-5 tot 16-8drs. Machteld Kroonder pt project archievententoonstellingenRONDLEIDERS EN VRIJWILLIGERSdrs. Daniël Metz pt coördinator digitaalmonument tot 1-3,vanaf 6-7Rondleidersdrs. Debby Abram-Uijenkruijer, Bernie Aschkenasy-Joosten,drs. Touria Bouhkim, drs. Victor Brilleman, Evelyn Cnossen,Machlien Vlasblom pt medewerker digitaalmonument 1-4 tot 1-7Mia Corbey-van Praag, dr. Jozien Driessen-van het Reve, GloriaFein, Rose Marie Frijda-Bouman, Annabel Jansen, Martin Leeda,dr. Serge ter Braake pt medewerker digitaalmonumentMarcella Levie, Anita Liemburg, Jeanette Loeb, drs. Emma Meijler,drs. Marike Pluis, Mirjam Rotenstreich, drs. Simone Rubensdrs.Denise Citroen pt coördinator ontsluitingSurvivors of the ShoahNeumann, drs. Ieke Spiekman, Fajga Szmulewicz, Monique de Vos,Noga Zohar, Billha ZussmanDemelza van der Maas pt project MedieneCeremonieel Erfgoed tot 1-5drs. Carine Lacor pt project Geschiedenis1945-nuVrijwilligersInformatiebaliedrs. Bart Wallet pt project Geschiedenis1945-numw. Ytha Bijlstra, mw. Rose Marie Frijda-Bouwman,mw. Hans van Gelder-Jacobson, drs. Leo van Geuns, mw.Sara Tas pt tentoonstelling overMeijer de Haan6-5 tot 4-11Marianne Gilijamse-Kanis, mw. Nettie Groot, drs. Harry Hess(vanaf 1-10), mw. Jacqueline van Leeuwen-Klein,mw. Jeannette Loeb (vanaf 17-6), dhr. John Melkman (vanaf 2-11),drs. Maarten-Jan Vos pt koppeling databaseJHM-DM tot 1-9mw. Tzeepy Mock-Gavra, mw. Yvonne Muntjewerf-den Hartog(vanaf 1-10), mw. drs. Ted Musaph-Andriesse, mw. Ellen Pouwels,drs. Maarten-Jan Vos pt redacteur CommunityDigitaal Monumentvanaf 20-11mw. D. Revivi, mw. Simone Suzan-Wolf, Hans ZegeriusDigitaal MonumentTali Gross pt medewerker educatiefproject OntmoetingenJeff Overste, Marga PeppingMuseum Plus BusYvonne Juda

SummaryLast year the Jewish Historical Museum was very proud to presentA Master Revealed: Meijer de Haan. For the first time in 125 years,Meijer de Haan’s paintings were brought together in a rich tributeto a forgotten master. This unique exposition embodied everythingthe JHM stands for.As a dear friend and colleague of Paul Gauguin, Meijer de Haan’smagnificent paintings display the evolution of classical painting tofull-blown modernity. With A Master Revealed, the Jewish HistoricalMuseum – unique in its position as the only Jewish museum in theNetherlands – also made a larger statement about the history ofJewish emancipation. The exhibition drew impressive numbers ofvisitors, and travelled to the Musée d’Orsay in Paris and the Muséedes Beaux Arts in Quimper.In 2009, the JHM saw a 7% increase in visitor numbers, rising from114.978 to 122.625. An impressive result, considering the deepeffects of the economic crisis on general visitation numbers ofDutch museums, and the inconvenience of a massive urbanreconstruction of the area surrounding the museum. For 2010, theJHM expects to surpass the needed 125.000 visitors.Substantial investments were made in marketing, after-school daycare, and the JHM Children’s Museum. Also, the new JHM websitewas launched, with clear visual links to the HollandscheSchouwburg, the Portuguese Synagogue, the Ets Haim library, theDigital Monument to the Jewish Community in the Netherlandsand the Menasseh ben Israel Institute. All of those websites arebeing coordinated by the JHM.This contributed to an expected increase in media-attention. TheJHM Children’s Museum website received four award nominations,and drew 18.628 unique visitors. The respected publicationMuseum Practice praised the site, writing ‘Visitors to the children’swebsite find rich graphics, interesting layout and navigation, andtruly engaging content for visitors of all ages (…) an entertainingdestination for all ages.’Last year the Jewish Historical Museum took the PortugueseSynagogue – and its legendary Ets Haim library – under its wings.For the first time ever, the JHM was able to cover the entirespectrum of Amsterdam Jewry and present all the diversity of itsculture to a national and international audience. After years ofpreparation, much needed reconstruction and renovation of thishistorical landmark and religious centre began in 2009. Aftercompletion, the Portuguese Synagogue will be restored in all itsglory, and open to show its treasures to the public. In 2009, thePortuguese Synagogue welcomed 54.000 visitors (4.000 more thanexpected).Attracting a new audience is a challenge. Moroccans living in theNetherlands were invited to come and share the memories of theirhomeland, with the exhibition Morocco: Photos by Elias Harrus andPauline Prior, featuring photos of Jews in southern Morocco takenby Elias Harrus in the 1950s, just before their migration to Israel. In2008, Dutch photographer Pauline Prior visited the region anddocumented Jewish life in Casablanca today. These photospresented a lively image of the Moroccan Jewish community, andits long time harmonious co-existence with the Muslimcommunity.Smaller in scale, but no less impressive, was Coloured images:Palestine photographed by the American Colony Photographers,1898-1931. In 1926 and 1931, Dutch grain dealer Arie Speelman andhis wife took two trips to Palestine. During which they visited theAmerican Colony (a religious community of American Christians)where they bought more than a thousand hand-tinted lanternslides of the Holy Land. Showing a near-dreamland, in whichtension between Palestinian Jews and Arabs is almost invisible, thisunique exhibition featured reproductions of fifty highlights fromthis huge collection. Plus fifty more displayed in a slide show.In 2009, the JHM was proud to start the completion of a project inwhich all of the different collections (pictures, letters, diaries, film,historical objects and works of art) were linked to individual people,on the online Digital Monument to the Jewish Community in theNetherlands. This internet monument is dedicated to preserving thememory of all the men, women and children who were persecutedas Jews during the Nazi occupation of the Netherlands, and did notsurvive the Shoah. Every person in the monument has a separatepage commemorating his or her life, and providing basic personaldetails. Wherever possible, it contains a reconstruction of familyrelationships. For this purpose, almost 2.000 historical interviewsin Steven Spielberg’s Survivors of the Shoah were cross-referencedand made accessible.In 2010, the Jewish Historical Museum has a lot more in store.Recently Daring Patronage: From Chagall to Mondrian proved to be asuccess, focusing on the influence of three Dutch Jewish patrons ofthe arts. The JHM is currently working on a massive documentarystyleproject, showing Jewish life in the Netherlands, post-1945.The JHM is now exhibiting Mayer July: Colorful Memories of a PolishChildhood, showing the wondrously detailed and imaginative workof Canadian painter Mayer Kirshenblatt (which was a great successin the United States).The Jewish Historical Museum is dedicated to its mission: to reachmore and more people from all levels of society, and to activelyinvolve them with the museum. The Jewish Historical Museumattempts to facilitate new encounters, and to create new ways ofmutual understanding. And in doing so, keeping history alive.Joël Cahen, Director