Jaarverslag 2008 (pdf) - IKON

Oprecht Betrouwbaar Uitdagend VerdiependJaarverslag 2008Een eigen geluid

U I T G E B R A C H T A A N :De Algemene Doopsgezinde SociëteitDe Evangelische Broedergemeente in NederlandDe Protestantse Kerk in NederlandHet Leger des HeilsDe Molukse Evangelische KerkDe Oud-Katholieke Kerk van NederlandDe Remonstrantse BroederschapVrijzinnige geloofsgemeenschap NPBA L S M E D E A A N :De Bond van Vrije Evangelische GemeentenDe Raad van Kerken in NederlandSamen Kerk in NederlandDe IKON produceert vanuit een (protestants) christelijketraditie en bijbels perspectief blikverruimende engrensverleggende inhoud voor radio, televisie en nieuwemedia met als doel mensen te inspireren, te motiveren ente activeren. Vanuit oprechte nieuwsgierigheid,verwondering en kritisch vermogen levert de IKON op eeneigenzinnige wijze een bijdrage aan het maatschappelijkdebat en slaat op een verbeeldende wijze bruggen tussengelovigen, anders gelovigen en niet-gelovigen.Adres: Bergweg 161217 SE HilversumPostbus 100091201 DA HilversumTelefoon: (035) 672 72 72Fax: (035) 621 51 00Internet: www.ikon.nlE-mail: ikon@ikon.nlPostbank: 60.6000

Omroep van de kerken pagina 04|05Een eigen geluid pagina 06|07Bestuur pagina 08|09Televisie pagina 12|13Radio pagina 24|25Nieuwe Media pagina 32|33Compassie: Doorbreek het zwijgenCommunicatie pagina 38|39IKON Pastoraat pagina 40|41Personele zaken pagina 42|43InhoudsopgaveEnthousiasten bevlogen:Verliefd op Herman Finkers pagina 10/11 De opstandigheid van LUX pagina 16/17 Tevreden in de luwte van Radio 5 pagina 26/27Spannende dominees gezocht pagina 30/31 Jonge webredacteur geniet van synodes pagina 36/37Bestuur, commissies en medewerkers pagina 44|45Onderscheidingen pagina 46Verkochte IKON-producties pagina 46B i j l a g e nBest bekeken tv-programma’s pagina 47Uitzendschema per 1 januari 2009 pagina 47Financiële cijfers 2008 pagina 48|52Organogram pagina 53

De IKON is een levendige en kritische omroep die zich inzijn programma’s geïnspireerd weet door de Bijbel.De missie luidt niet voor niets:Omroep van de kerkenHolland Doc: NestblijversDe IKON produceert vanuit een (protestants) christelijke traditie enbijbels perspectief blikverruimende en grensverleggende inhoudvoor radio, televisie en media met als doel mensen te inspireren,te motiveren en te activeren. Vanuit oprechte nieuwsgierigheid,verwondering en kritisch vermogen levert de IKON op een eigenzinnigewijze een bijdrage aan het maatschappelijk debat en slaatop een verbeeldende wijze bruggen tussen gelovigen, anders gelovigenen niet-gelovigen.De samenwerkende kerken die de IKON dragen geven met diemissie aan een Woord voor de kijkers en luisteraars te hebbenen ook vanuit het Woord een duiding te geven aan maatschappelijkeontwikkelingen. De wisselwerking tussen de programmamakersen de opdrachtgevende kerken vindt op vele manierenplaats. Enerzijds wordt gezocht om rechtstreeks met mensenuit de kerken te spreken bij de ontwikkeling en uitwerking vanprogramma’s. Anderzijds is de respons van kijkers en luisteraarsnatuurlijk van belang. Als bestuur zijn wij tevreden, dat de programma’sdie onder onze verantwoordelijkheid worden gemaakten uitgezonden op een positief onthaal kunnen rekenen van eengemêleerd publiek. Niet alleen de eigen achterban, maar ookdaarbuiten.Wij vinden het erg goed dat de IKON-organisatie erin geslaagdis ook de jeugd te bereiken, niet via de traditionele media, maarvooral via internet. Goede voorbeelden zijn het jongerenpodiumKruX voor jongeren van 15 tot 20+ en het catecheseproject Geloofinjeleven.nlvoor dertigers. Ook op die manier geven wij aandat de kerken op nieuwe manieren die passen in de huidige tijdeen jong publiek kunnen bereiken. Een omroep als de IKON is voorvelen niet vanzelfsprekend en zal zich dus ook steeds moeten vernieuwenom de aansluiting bij de samenleving te houden. Doorde keuze van thema’s, door de inzet van nieuwe media en doornieuwe samenwerkingsvormen met de deelnemende kerken.Ook in bestuurlijke zin zal de IKON zich aan nieuwe maatschappelijkewensen aanpassen. Good governance/goed bestuur vergteen andere manier van besturen en verankering. Kerken en bestuurzijn het er in 2008 en begin 2009 over eens geworden, dathet traditionele bestuur omgevormd kan worden tot een Raadvan Toezicht. In die Raad van Toezicht blijft de verbinding met dekerken verankerd. Tegelijkertijd zal het inhoudelijke gesprek tussenkerken en omroepbedrijf IKON worden versterkt via een Media-adviescommissie,die met de directeur/bestuurder spreektover de (uitwerking van) de hoofdlijnen van het programmabeleid,dat door de Raad van Toezicht wordt vastgesteld. In hetnieuwe bestuursmodel staan we met elkaar voor de uitdagingom de verbinding te versterken tussen de opdrachtgevende kerkenen de programmamakers. Het gaat er om dat over en weerhet gesprek plaatsvindt om de missie van de IKON verder te ontwikkelen.Opdat we de aansluiting blijven vinden met ontwikkelingendie ons voor nu en de toekomst bezig houden, omdathet Evangelie ons daartoe inspireert. Omroep en internet van dekerken, voor de samenleving. Die uitdaging blijft in welke structuurdan ook de inhoud van ons werk.H. Koetje,Voorzitter bestuur IKONP a g i n a 0 4 | 0 5

Als publieke omroep staat de IKON midden in de maatschappij. Met onze programmering op radio, tv en internet proberenwe de hartslag van de samenleving te volgen. Daarbij gaan we niet klakkeloos af op de publieke opinie, maar benaderenwe de werkelijkheid vanuit onze eigen, specifieke invalshoek. En hoe klein onze actieradius misschien ook is in vergelijkingmet de grote A-omroepen, we doen dit niet zonder succes. Opvallend vaak staan onze tv- en radioprogramma’s enonze websites in de belangstelling van pers, politiek en publiek en kunnen we in het oorverdovende mediaorkest namens‘onze’ kerken een eigen geluid laten horen. Ondanks de forse vermindering van zendtijd en budget in voorgaande jarenkunnen we constateren dat 2008 in diverse opzichten een rijk jaar was.Maar hoe goed het jaar in velerlei opzichten misschien ook was,het wordt omgeven door een zwarte rand. Op 2 februari stierf op35-jarige leeftijd de getalenteerde tv-redacteur en programmamakerSaskia Hamming. Slechts enkele maanden later, op 20 juni,moesten we het overlijden van de levenslustige en gedreven tvproducerMarie-Louise van Agtmael onder ogen zien, die slechts55 jaar mocht worden. Zij lieten beiden een grote leegte achteren zullen voor altijd in onze herinnering blijven.Het valt niet altijd mee om in het spanningsveld van de opdrachtgevendekerken enerzijds en de Publieke Omroep anderzijds dejuiste toon te vinden. De overkoepelende omroeporganisatiestelt niet alleen eisen op het gebied van kijk- en luistercijfers enmarktaandelen, maar kijkt ook kritisch naar de inhoud van watde publieke omroepen aanbieden. Ik vind dat overigens helemaalterecht. Het keurmerk van de Publieke Omroep moet staan voorkwaliteit en inhoud. Daar heeft de belastingbetaler die het publiekebestel bekostigt recht op. In een geseculariseerde samenlevingals de onze is het echter niet verwonderlijk dat de wensenvan de Hilversumse zendermanagers soms haaks staan op dewensen van de opdrachtgevende kerken. Die willen dat de IKONprogrammeringhun identiteit versterkt en waar mogelijk hunmissie ondersteunt. En ook dat is terecht. Mijns inziens zijn weer in het afgelopen jaar goed in geslaagd om een programmeringaan te bieden die aan de diverse wensen en verwachtingengehoor gaf en die voor een brede doelgroep aantrekkelijk was.Verheugend nieuws dit jaar was dat webradio Musica Religiosain de toekomst ook digitaal in de ether zal worden uitgezonden,waardoor deze webzender van IKON en ZvK straks ook thuis opde radio te ontvangen zal zijn.Aan het plan om als IKON zichtbaarder aanwezig te zijn bij dekerken ‘in het land’ is met veel energie en inzet vormgegeven.Presentatrice Annemiek Schrijver was een veelgevraagde gastmet haar reizende workshop ‘Het Vermoeden op locatie’. Ook dedrie IKON-pastores trokken veelvuldig het land in met workshopsrond specifieke pastorale thema’s. De afdelingen Communicatieen Nieuwe Media tenslotte verzorgden een aantal bijeenkomstenover communicatie en internet. De vraag, die het aanbodoverstijgt, bewijst, dat er binnen de kerken zeker behoefte is aandergelijke activiteiten. Wel zullen we vanuit de IKON moetenkijken in hoeverre we dit aanbod kunnen uitbreiden zonder datonze kerntaak daaronder lijdt.In het afgelopen jaar hebben we extra aandacht besteed aan hetlange termijn-effect van onze tv-programma’s, in omroeptermende ‘long tail’. Hoe kunnen we series als ‘De kracht van Afrika’ en‘Geloof, Seks & (Wan)hoop’, maar ook sommige afleveringen van‘Spraakmakende Zaken’ na de éénmalige uitzending op televisieeen tweede leven geven om de maatschappelijke impact te vergroten?Eén manier is om dergelijke programma’s tegen een specialeprijs op dvd beschikbaar te stellen aan het onderwijs en aanmaatschappelijke organisaties. Een mailing aan alle middelbarescholen in Nederland over de serie ‘Geloof, Seks & (Wan)hoop’was bijzonder succesvol en leverde honderden bestellingen op.Een goed begin dat om een vervolg vraagt.De IKON wil een betrouwbare, oprechte, innovatieve (protestants-)christelijke omroep zijn die mensen tot bezinning verleidt.Het is fijn om uit de reacties van het publiek te merken dat wedaar goed in slagen.Paul Rosenmöller in ChinaEen eigen geluidMartin Fröberg,Algemeen Directeur IKONP a g i n a 0 6 | 0 7

Het bestuur van de IKON komt in het verslagjaar vier maal bijeen. In de eerste vergadering wordt de IKON-bijdragevoor de Landelijke Visitatiecommissie vastgesteld. De IKON maakte ten behoeve van deze commissie een Zelfevaluatie,getiteld IKON Scherp en Zinnig.Mensjesrechten: MarchaBestuurIn de eerste bestuursvergadering van het jaar staat het Visitatierapportcentraal dat per 1 januari gereed moet zijn. Het is detweede keer dat alle omroepen een rapport moeten opstellenten behoeve van de Landelijke Visitatiecommissie en de Minister.Sinds de vorige ‘zelfevaluatie’ in 2003/2004 is er veel veranderd:in 2005 moest de IKON vanwege zendtijdverminderingen bezuinigingen ingrijpend reorganiseren. In het rapport van2007/2008 laat de IKON zien dat het de aanbevelingen van devorige Visitatiecommissie ter harte heeft genomen. Die aanbevelingenhadden onder meer betrekking op de wijze van evaluerenvan de tv- en radioprogramma’s.In april 2008 gaan de IKON-bestuursleden op excursie naarBeeld en Geluid om de Media Experience te ondergaan. Tevenswordt die dag afscheid genomen van de bestuursleden die eind2007 vertrokken waren: Jansje Sick-Vernhout, Catharina Köhler,Teus Glazemaker en de vertegenwoordiger van de Bond van VrijeEvangelische Gemeenten Gerard van de Wetering. Begin 2008treedt pastoor Leen Wijker toe tot het bestuur als vertegenwoordigervan de Oud Katholieke Kerk in Nederland.Het belangrijkste agendapunt bij de bestuursvergaderingen isde bestuurlijke structuur van de IKON. In 2005 voerde de NPOde Code Goed Bestuur en Integriteit Publieke Omroep in. De huidigestructuur van de IKON met een bestuur en een directeurvoldoet niet meer aan de eis van transparantie. Om dit wel te bewerkstelligenzullen de in de IKON participerende kerken moetenovergaan tot het instellen van een Raad van Toezicht en het benoemenvan een directeur/bestuurder. Een dergelijke veranderingvergt veel overleg. De veranderingen zullen naar verwachtingin de tweede helft van 2009 hun beslag krijgen.In november 2008 treedt de Vrijzinnige GeloofsgemeenschapNPB toe tot de IKON. Landelijk zijn een zestigtal autonome afdelingenaangesloten bij de NPB. In het bestuur wordt de NPB vertegenwoordigddoor Wies Houweling. Zij was eerder bestuurslidnamens de PKN en is sinds september 2008 aangesteld als algemeensecretaris van de NPB.In mei 2008 krijgt de IKON het overlijdensbericht van zijn oudvoorzitterLo de Ruiter. Hij was voorzitter gedurende de jaren1984-1988. In juli 2008 overlijdt ds. M.L.W. Schoch, voorzitter van1972-1983. In deze jaren voegden IKOR en Convent van Kerkenzich samen tot de IKON. De IKON gedenkt beide voorzitters metdankbaarheid en genegenheid.P a g i n a 0 8 | 0 9

Songs of PraiseEnthousiast en bevlogen 1Verliefd op Herman FinkersinterviewEerst maar eens die titel: Het Vermoeden, hebben we geen zekerhedenmeer? “Veel mensen verbinden geen algemeen geldende hem vroeg naar de erotiserende werking van macht, zag ik aan zijnBij Ruud Lubbers werd ze op een andere manier verrast. “Toen ikwaarheidsclaim meer aan hun eigen geloofszekerheden en -onzekerheden”,denkt Van der Heijden, “maar wat is gebleven is het op en ging ijsberen door zijn kantoor. Met zijn rug naar mij toelichaamstaal dat hij zich ongemakkelijk begon te voelen. Hij stondvermoeden dat er achter de werkelijkheid meer schuilgaat dan we verklaarde hij dat hij op die manier beter kon nadenken. Toch hebkunnen waarnemen. Mensen zijn op zoek, of het nu christenen ik grote waardering voor de kwetsbaarheid die Lubbers in het programmaaan de dag heeft gelegd. Politici moeten in het dagelijkszijn, moslims of hindoes.”leven altijd onkwetsbaar zijn en dan worden ze in Het VermoedenDoor naast christenen ook andersgelovigen aan het woord te latenhoopt het programma bij te dragen aan meer openheid tus-met hun vrouw waarschijnlijk nog nooit hebben gehad. Jan Pronkineens geacht te praten over zielenroerselen waarover ze het zelfssen religies. “Bovendien dwingt contact met andere godsdiensten die vertelde dat hij gedurende zijn carrière zijn vrouw en kinderenje om je eigen positie scherper te bepalen”, meent Van der Heijden ernstig heeft verwaarloosd, dat vind ik een moedige bekentenis.”(41). “Soms weet je als je het geloofsverhaal van een ander aanhoort:Kijk, en daarom ben ik nu christen.”Het voorgesprek, het liefst bij de mensen thuis, is onontbeerlijk,vindt Van der Heijden. “Het programma moet een eenheid zijn, deNaast lovende reacties komen uit de IKON-achterban ook kritische gast en zijn heilige tekst moeten als het ware in elkaar schuiven.geluiden. “Sommigen vinden dat we mensen op een dwaalspoor Dat bereik je alleen door een goede voorbereiding. Natuurlijk vallengasten soms door de mand. In die gevallen hoor je vaak al doorzetten. Ik probeer in zulke gevallen altijd uit te leggen dat geloofen Bijbelexegese zaken zijn waarover je verschillend kunt en mag de telefoon dat er te weinig interessante tekst is voor een half uurdenken. Je ziet toch niet anders om je heen? Jongeren geloven televisie. Die mensen moet je dan teleurstellen. Dat valt niet altijdanders, vaak orthodoxer, dan ouderen. Daar hoef je je ogen niet mee, want het gaat vaak om mensen die hun sporen maatschappelijkmeer dan verdiend voor te sluiten.”hebben.”Bisschop Bär was allercharmantst, Ruud Lubbers begon teijsberen en Herman Finkers hief voor haar het Gregoriaansaan. Martje van der Heijden boort als redacteur van het zondagochtend-programmaHet Vermoeden naar het diepsteZelf van landgenoten.Bij de selectie van gasten komt het erop aan dat ze begrijpelijk entoegankelijk kunnen spreken over hun eigen religieuze wortels,een heilige tekst paraat hebben (die mag uit de Bijbel komen,de Koran of een ander willekeurig literair werk) en het liefst overenige zelfreflectie beschikken. Bij de voorgesprekken die Van derHeijden ter voorbereiding op het televisie-interview met de gastenhoudt, wordt ze dikwijls verrast. “Arjan Plaisier, de nieuwescriba van de PKN, bleek een grote liefde te hebben voor Shakespeare.Hij koos zijn heilige tekst uit The Tempest. Ik word vrolijkvan dit soort ontboezemingen. Ze geven namelijk aan dat er ookbinnen de kerk mensen zijn die spiritueel en cultureel hun ogenopenhouden. Van dit soort mensen moeten we het in de toekomstwel gaan hebben.”Iemand van een andere kant laten zien, dat is, volgens Van derHeijden, de bedoeling van Het Vermoeden. “We wilden Plaisierniet tonen als kerkbestuurder, maar als man die gefascineerd isdoor taal. Hoe werkt die liefde door in zijn visie op de kerk, hoe wilhij taal gebruiken in een kerkdienst?”Bisschop Bär kwam wel door de ballotage. “Hij laat niet het achterstevan zijn tong zien, maar is wel allerbeminnelijkst”, herinnertVan der Heijden zich. “Zat hij bij de schmink, riep ik: Monseigneur,bent u zo ver? Antwoordde hij: Yes dear.”De zoetste herinneringen heeft ze echter aan Herman Finkers,wiens foto prominent in haar werkkamer hangt . “Dat hij religieusdiep bewogen is, wist tot een paar jaar geleden niemand.We wilden de andere kant van de grappenmaker laten zien. Altijdens het voorgesprek wist ik: dit wordt een succes. Normaalduurt zo’n gesprek anderhalf uur, bij Finkers heb ik de hele dag gezeten.Hij heeft in zijn kapel zelfs Gregoriaans voor mij gezongen.Het viel mij zwaar Finkers over te dragen aan onze presentatriceAnnemiek Schrijver. Ik was verliefd op hem geworden, laat ik hetmaar eerlijk toegeven.”Willem PekelderP a g i n a 1 0 | 1 1

LUX: Jonge migrantenOp televisiegebied is 2008 een bijzonder goed jaar. Ondanks het beperkte aantal uitzenduren is de IKON dankzij een uitgekiendeprogrammering goed zichtbaar op Nederland 2 met programma’s die er toe doen. Levensbeschouwelijke seriesals Het Vermoeden en LUX trekken een groeiend publiek. Ook de documentaires vormen een speerpunt in de programmeringwaar het gaat om inspiratie en blikverruiming. Met de series van en met Paul Rosenmöller bereikt de IKON een zeerbrede groep kijkers met ethische, maatschappelijke en politieke thema’s. Rond de serie Geloof, Seks & (Wan)hoop 2 vanIngeborg Beugel ontstaat een ware mediahype. De serie is een belangrijke prikkel voor het publieke en politieke debatover religie, seksualiteit en moraal.R E L I G I E E N C U L T U U RHet VermoedenBest bekeken: Else-Marie van den Eerenbeemt (150.000)Gemiddeld kijkcijfer: 85.000 (incl. herhaling)‘Van religie word je een beter mens’ vindt hoogleraar businessspiritualiteit aan Nyenrode Paul de Blot (83). Hij doet die uitspraakin Het Vermoeden, waarin Annemiek Schrijver gastenontvangt om aan de hand van hun ‘heilige’ tekst te praten overhun leven en drijfveren. Het Vermoeden wil zo de kijkers inspirerenom na te denken over hun eigen spiritualiteit. Andere gastenin dit seizoen zijn Jihad Aleriachi, één van de meiden van Halal,dichter en priester Huub Oosterhuis, psychologe en ‘nieuwetijdschristelijk denkster’ Aleid Schilder en de nieuwe algemeen secretarisvan de Raad van Kerken in Nederland Klaas van der Kamp.Na de zomer verhuizen de opnames van Het Vermoeden van hetkerkje in Kortenhoef naar een plek aan het water waar de gastendoor Annemiek Schrijver naar toe worden geroeid. In het bootjestappen onder anderen: cabaretière Sara Kroos, gezins- en familietherapeuteElse Marie van den Eerenbeemt, oud-radiomakeren dominee Klaas Vos, oud-hoofdredacteur van Trouw Jan Grevenen hoogleraar jodendom Judith Frishman.De afdeling Kerk en Onderwijs van de Protestantse Kerk brengtin het voorjaar van 2008 een werkboek uit bij vier afleveringenvan Het Vermoeden, inclusief een dubbel-dvd met de bewuste afleveringen.Het werkboek behandelt gesprekken met voormaligminister van Buitenlandse Zaken Ben Bot, voorzitter van de Sint-Egidiusgemeenschap in België Hilde Kieboom, theoloog en communicatiewetenschapperAnne van der Meiden en hoogleraarOude Testament Ellen van Wolde.LUXBest bekeken:Geloven: wat dragen we over op onze kinderen? (236.000)Gemiddeld kijkcijfer: 193.000 (inclusief herhaling)Samenwerking met: Museum Catharijneconvent, UtrechtLUX, het verdiepende magazine over religie, kunst, cultuur en samenlevingdat de IKON maakt in samenwerking met MuseumCatharijneconvent, verhuist half maart van de vroege naar delate zondagavond. In de eerste reeks van zeven afleveringen inhet voorjaar besteedt het programma onder meer aandacht aande tentoonstelling Cold Turkey, hedendaagse kunst over de veertigdagentijden Pasen, in Museum Catharijneconvent. In de uitzending:‘Op zoek naar een nieuw wij’ wordt ingegaan op de wij/zij tegenstellingen in Nederland. Hoe kunnen oude en nieuweNederlanders samen een nieuw saamhorigheidsgevoel creëren,zonder de onderlinge verschillen te verdonkeremanen.2008 is het jaar van het religieuze erfgoed en in LUX aandachtvoor de herbestemming van kerken en een kleine geschiedenisvan het ambtsgewaad: dominees op de catwalk in toga’s vanvroeger en nu. In de uitzending getiteld: ‘De naastenliefde verbeeld’zijn de glas-in-loodramen van kunstenaar Marc Mulderste zien. ‘Onder christenen’ is gewijd aan de vele jonge migrantenin Nederland, waarvan vaak gedacht wordt dat ze moslim zijn,maar die juist uit vrij onbekende christelijke tradities komen: deChinese, de Armeense en de Kaapverdiaanse. In de laatste LUXvan de voorjaarsreeks staat de Piëta, Maria met haar dode zoonJezus, centraal als metafoor voor het menselijk lijden in de Westersebeschaving.Het najaar start met een exclusief interview met ex-non en bestseller-auteurKaren Armstrong. Verder aandacht voor de hoogmisHet Vermoeden met Annemiek SchrijverTelevisieP a g i n a 1 2 | 1 3

D o c u m e n t a i r e s e n r e p o r t a g e sDocumentairesHolland Doc: WeekendschoolIn het Kerstnachtprogramma ‘Kerstgospel uitNew Orleans’ staat het gospelkoor van deSt. Peter Claver Church in New Orleans centraal.Dat was ook twee jaar eerder het geval, toen hetkoor, zwaar getroffen door de orkaan Katrina,een concert gaf in de Amsterdamse poptempelParadiso voor het prijswinnende tv-programma‘Gospel in Paradiso’.Ditmaal een swingende thuiswedstrijd.van Henny Vrienten en de verbeelding van de brede en de smalleweg door de reformatorische kunstenaar SELA, de tentoonstellingAllemaal Engelen, en het fenomeen ‘traditie-hopping’ aande hand van het voorbeeld van de van origine gereformeerdenon ‘zuster Makrina’, die haar heil zocht en vond in de Grieks-orthodoxetraditie. Verschillende muziekgenres uit alle delen vande wereld komen samen in de uitzending over de Indonesischemusicus en soefi Emha en zijn ‘islam van de vrede’.Speciaal voor IKON-krant lezers biedt Museum Catharijneconventieder tv-seizoen een museumactiviteit aan die past bij één vande uitzendingen van LUX. In oktober is dat een ‘Engelenarrangement’,met een rondleiding langs de tentoonstelling AllemaalEngelen en het bekijken van de filmklassieker Der Himmel überBerlin van Wim Wenders.KerstnachtprogrammaKijkcijfer: 239.000Traditiegetrouw komt de IKON in de Kerstnacht met een hartverwarmendprogramma met veel (kerst)muziek, met de titel‘Kerstgospel uit New Orleans’. Het is een vervolg op het ‘Gospelin Paradiso’ van 2005, dat de prestigieuze Gouden Roos van Montreuxwon. In dat programma stond het gospelkoor van de St.Peter Claver Church in New Orleans centraal. De koorleden uit dekansarme wijk waren allemaal zwaar gedupeerd door de orkaanKatrina. Een uitje naar Nederland op initiatief van de IKON vooreen optreden in poptempel Paradiso in Amsterdam werd danook gezien als een lichtpuntje in donkere tijden. In het vervolggaat de IKON opnieuw bij enkele zangers langs. Hoe gaat hetnu met hen en wat verwachten ze van hun nieuwe president,Barack Obama? De reportages worden afgewisseld met beeldenuit de uitzending van 2005 en van een swingend optreden vanhet koor in het ‘Paradiso’ van New Orleans.Best bekeken: Holland Doc: Nestblijvers (297.000)Gemiddeld kijkcijfer: 120.000Samenwerking met: VPRO, NPS, Human (Holland Doc)KRO en Human (Profiel), NCDO, StimuleringsfondsEén van de speerpunten in de tv-programmering vormen dedocumentaires. De IKON zoekt hierbij naar films die maatschappelijke,politieke en sociale thema’s in binnen- en buitenland belichtenvia een invalshoek die bij de IKON past.De IKON zendt uit in drie verschillende documentairereeksen:Holland Doc, Profiel en IKON Doc.IKON DocHoe het was, is en worden zal in de Rotterdamse haven staatcentraal in Rotterdam 24/7 van Annemarie van Zweeden. Voorafgaandaan de uitzending houdt de maakster via een blog allebetrokkenen op de hoogte van de vorderingen van haar film. Erwordt een begin gemaakt met het thematisch aanbieden vanIKON-documentaires. Onder de noemer ‘bezieling’ zijn in de zomervier documentaires te zien waarin mensen in verschillendeleefsituaties zich vanuit hun diepgevoelde persoonlijke overtuiginginzetten om de wereld te verbeteren. In de reeks ‘Compassie’vier documentaires over mensen in uiteenlopende aangrijpendesituaties die de aandacht en het medeleven van de kijkerverdienen.Holland DocIn Sozdar, zij die haar belofte nakomt schetst Annegriet Wietsmaeen exclusief portret van Nuriye Kesbir, een van de leiders vande Koerdische verzetsbeweging PKK. In samenwerking met producentBonanza Films organiseert de IKON voorafgaand aan deuitzending een filmvertoning met debat in Cultureel Café De Baliein Amsterdam. In Weekendschool laat Suzanne Raes zien hoekansarme kinderen in de grote steden opbloeien dankzij de IMC-Weekendschool. Drie jaar lang krijgen de kinderen iedere zaterdagof zondag les van iemand die een bijzonder beroep uitoefenten die daarover vertelt. Dit blijkt niet alleen de horizon van dekinderen, maar ook die van hun ‘docenten’ te verbreden. In Hetland van mijn grootouders nemen de uit een Armeens geslacht(Lees verder op pagina 18)P a g i n a 1 4 | 1 5

interviewSongs of PraiseEnthousiast en bevlogen 2De opstandigheid van LUX“Een tegendraads programma.” In drie woorden vat IKONredacteurEls van Driel samen wat het religieuze magazineLUX wil zijn. In een tijd waarin moslims in Nederland verbaalonder vuur liggen, trekt LUX naar Qatar om de conferentieMuslim Leaders of Tomorrow mee te maken. En terwijlsteeds meer christenen geneigd zijn het Opstandingsverhaalsymbolisch te nemen, onderzoekt LUX de letterlijke interpretatievan dit oude dogma.“Kies je voor symboliek dan ben je snel uitgepraat. Ik vond hetspannender om de Opstanding als een letterlijke gebeurtenis teonderzoeken. Het is een mooi en rijk concept waarmee je eeuwenvooruit kunt”, vindt Van Driel (32). Dat uitgangspunt leidde metPasen tot een verrassende uitzending waarin een kunstenaar, eenboer en een theoloog zich aansloten bij de Bijbelgetuigen die geloofdenin het lege graf van Jezus.“We hadden een Italiaanse danser en choreograaf in het programma,Emio Greco, die erbij stilstond dat alles wat hij te vertellenheeft via zijn lichaam gaat. Als dat lichaam er niet meer is, watdan? Hij kon zich niet voorstellen dat zijn ziel zou voortleven enzijn lichaam niet. Hij wilde het omdraaien en dus vond hij de ideevan een lichamelijke opstanding aannemelijk en aantrekkelijk. Webezochten een boer die op zijn eigen land begraven wilde worden.Hij had op zijn akker gezien hoe seizoen- in-seizoen-uit gewassenstierven en opnieuw tot bloei kwamen. Zo zou dat met hem ookgaan, was zijn vaste overtuiging.”Met deze en andere uitzendingen heeft LUX behalve de traditioneleIKON-achterban ook andere groepen bereikt, denkt de sociaal-cultureeltheologe. “We proberen een beetje aan te sluitenbij het nieuwe religieuze levensgevoel, zoals je dat bijvoorbeeld inHappinez verbeeld ziet. Daarom zat er ook een vrouw in het Paasprogrammadie een Christuservaring had beleefd. Christus was inháár opgestaan. Mensen die niet meer naar de kerk gaan, willentoch graag in een voortbestaan na dit leven blijven geloven. Jemerkt het aan de populariteit van het boek ‘Eindeloos bewustzijn’van de cardioloog Pim van Lommel. De religieuze getuigenissenin dat boek gaan uiteindelijk misschien wel over hetzelfde als deOpstandingsverhalen in de Bijbel.”Behalve tegendraads is LUX, althans in zijn vormgeving, ook eenbehoorlijk ingewikkeld programma. Het is een religieus-maatschappelijkmagazine dat via culturele en kunstzinnige verbeeldingeen diepere, spirituele laag bij de kijker wil aanboren en totreflectie wil aanzetten. Van Driel is zich ervan bewust dat LUX nietaltijd in die moeilijke opdracht slaagt. “Televisie is een oppervlakkigmedium, daar loop je steeds weer tegenaan. Onderwerpenmoeten visueel aantrekkelijk en spannend zijn, maar hoe giet jedat in het vat als je een uitzending wilt wijden aan zoiets als levensbeschouwelijkonderwijs?”Steeds terugkerend element in de uitzendingen is de christelijketraditie in relatie tot de ander, waarbij die ander vaak staat voorde moslimgemeenschap. In Qatar ontdekte Van Driel dat er eenwereldwijde emancipatie van moslims aan de gang is. “Een hoopvolleconferentie. Vooral in Amerika lopen moslims voorop in deemancipatiestrijd. Ze zien zichzelf als participerende burgers.Maar ook bij veel jonge Nederlandse moslims die aan de conferentiemeededen, merkte je dat ze graag alle rechten en plichtenvan de Nederlandse maatschappij op zich nemen. We vinden hetbelangrijk om tegenover de angst voor de Islam van Geert Wildersandere verhalen van moslims te plaatsen, verhalen waaruit blijktdat velen zich met hart en ziel inzetten voor een goede Nederlandsesamenleving. Niet vanuit politieke correctheid, maar gewoonomdat die verhalen ook bestaan. Het is maar net waar je decamera op richt. ”De ander kan ook de geslaagde zakenman zijn, zoals bleek uit deuitzending over zingeving op de Zuidas. In dit welvarende gedeeltevan Amsterdam, waar advocaten, bankiers en ondernemers floreren,experimenteert de jonge predikant Ruben van Zwieten metzingevingspastoraat aan de rijken. Van Driel: “Ook hier zie je weerhet eigen accent dat LUX wil leggen. Pastoraat wordt altijd gezienals zorg voor de armen en zwakken, maar hebben rijken geen pastoraatnodig, vroeg onze redactie zich af?”In het komende seizoen zal LUX nog meer inzetten op het nieuwewij, dit aan de hand van de zeven klassieke deugden. “Hoe krijgenwe een samenleving waarin we zinnig met elkaar samenleven inplaats van één waar polarisatie voorop staat?”, geeft Van Driel alvasteen voorzetje. Zelf zal ze bij die nieuwe opzet niet meer betrokkenzijn, want Els van Driel is na vier seizoenen LUX redacteurgeworden bij de afdeling documentaires van de IKON.Willem PekelderP a g i n a 1 6 | 1 7

afkomstige filmmaker Alexander Goekijan en de Turks-Nederlandsewetenschapper Ugur Üngör de kijker mee op reis langs plaatsenin Turkije die getuigen van de Armeense genocide (1915-1916). Opde linkeroever van de Schelde bij Antwerpen staat een flatgebouwdat bewoond wordt door meer dan 35 nationaliteiten. In de liftvan het gebouw tekent filmmaker Ingeborg Jansen hun kleurrijkeverhalen op in Chicagoblok. Filmmaker Juul Bovenberger maaktde ontroerende documentaire Nestblijvers, over volwassenen diebij hun ouders zijn blijven wonen, gebaseerd op het gelijknamigeboek van fotografe Anke Teunissen en journaliste Iris Pronk.In Koning zonder land belicht filmmaker Babette Niemel een bijnavergeten hoofdstuk van de Nederlandse koloniale geschiedenisaan de hand van het leven van Nicolaas Jouwe, dat in het tekenstaat van één ideaal: een vrij Papoea. Het Holland Doc-jaar sluit afmet de prijswinnende documentaire The Dictator Hunter waarinKlaartje Quirijns de Amerikaanse advocaat Reed Body volgt, die dein Senegal ondergedoken ex-dictator van Tsjaad, Hissène Habré,voor de rechtbank probeert te krijgen.ProfielIn de documentairereeks Profiel komt de IKON in december metdrie uitzendingen over succesvolle integratie. In ‘Ahmed Marcouch,een gereformeerde Marokkaan’ op 3 december het bijzondere levensverhaalvan de spraakmakende voorzitter van het Amsterdamsestadsdeel Slotervaart. Een week later staat het leven van dewereldberoemde en in Nederland woonachtige modeontwerperAziz Bakkaoui centraal. Het drieluik wordt afgesloten met de documentaire‘Nederland als gastheer’ waarin in Nederland wonendemoslims hun gastland een spiegel voorhouden.Overige documentairesIn het kader van het 60-jarig bestaan van de Wereldraad vanKerken wordt op zondag 24 augustus een speciale reportageuitgezonden over deze interkerkelijke organisatie, met historischbeeldmateriaal en interviews met oudgedienden en nieuwkomersbinnen de Wereldraad. Op 28 september aandacht voor het 400-jarig bestaan van de Doopsgezinde gemeente Amsterdam in dedocumentaire Niemand vertelt mij wat ik moet geloven, waarinenkele jong volwassen gemeenteleden zich uitspreken over hungeloof.Op 10 december 2008 bestaat de Universele Verklaring van de Mens60 jaar. In de week rond dit jubileum staat ook de programmeringvan de IKON in het teken van de mensenrechten. Eén van de projectenis de tv-serie Mensjesrechten in samenwerking met de HUMAN.Een serie van vijf 3-minutenfilmpjes over kinderen en jongeren inNederland van wie de rechten met voeten worden getreden. Defilmpjes gaan in première op een groot mensenrechtenfestival voorjongeren in Den Haag. Bij de serie verschijnt een interactieve docblog(www.mensjesrechten.nl). Het mensenrechtenthema komt inde genoemde week ook aan de orde in de tv-series Geloof, Seks &(Wan)hoop 2, Spraakmakende Zaken, Het Vermoeden en LUX en inhet radioprogramma OBA Live.Geloof, Seks & (Wan)hoop 2Best bekeken: Afl. 1 Zorgen om seks (525.000)Gemiddeld kijkcijfer: 322.000Samenwerking met: VSB-fonds, Rutgers NissoIn zes nieuwe afleveringen van de spraakmakende tv-serie Geloof,Seks & (Wan)hoop bengt filmmaakster Ingeborg Beugel in kaarthoe Nederland er op seksueel gebied voorstaat. Ze slaat steil achterovervan wat ze ontdekt: “De seksuele revolutie is niet doorgeslagen,zoals vaak wordt beweerd, maar ergens middenin blijvensteken. De verhoudingen tussen de seksen zijn nog nooit zo stereotiepgeweest als nu.” Gaat Beugel in haar eerste reeks in 2006op zoek naar opvattingen over liefde, seksualiteit en relaties inonze multiculturele samenleving, en dan met name onder moslims,in de vervolgreeks wordt de wésterse seksuele moraal onderde loep genomen. Is de huidige ophef over de ‘pornoficatie’ vanons dagelijks leven terecht, zijn we verworden tot een oversekstemaatschappij of is er sprake van een dubbele moraal? Wat is defeitelijke werkelijkheid achter de nationale kakofonie over seksen moraal, wil Beugel weten. In haar serie belicht ze zes deelgebieden:de vrouw als lustobject, de karige seksuele voorlichtingin het Nederlands onderwijs, de verwarring van met nameveertig-plussers rond seksualiteit en rolmodellen, de invloed vanpornografie op het seksuele zelfbeeld van jongeren, het vrouwelijkgenot en tenslotte de hoop op een tedere toekomst. Op11 november gaat de serie in première in de danszaal van HotelArena in Amsterdam, in aanwezigheid van een bont gezelschapvan journalisten, wetenschappers, deskundigen en mensen dieGeloof, Seks & (Wan)hoop 2Hoe gaan we in Nederland om met seksualiteiten intimiteit? In de tv-serie Geloof, Seks & (Wan)hoop 2 komen jong en oud daarover aan hetwoord. Uit de serie blijkt dat internet met zijnvrije toegang tot porno van grote invloed is oponze seksuele ethiek en moraal.P a g i n a 1 8 | 1 9

Paul Rosenmöller in Chinavanuit hun vakgebied of anderszins bij de serie betrokken zijn.Deed de eerste serie van Geloof, Seks & (Wan)hoop al veel stofopwaaien, de tweede reeks wordt een regelrechte mediahype.Interviews met de maakster in talloze maand-, week- en dagbladenen actualiteitenprogramma’s op radio en tv stimuleren eenbrede maatschappelijke en politieke discussie over seksualiteit,porno, internet en jongeren.In samenwerking met Rutgers Nisso wordt bij de serie een liefdes-en sekstest voor 18+ ontwikkeld die op de website van deserie wordt aangeboden. De afdeling Nieuwe Media vult het interactieveaanbod aan met een online seksgame voor 18-.Een subsidie van het VSB-fonds maakt het mogelijk om via eenmailing aan docenten biologie en verzorging beide reeksen vanGeloof, Seks & (Wan)hoop op dvd aan te bieden aan alle middelbarescholen van Nederland tegen een speciale prijs. Zo’n 350scholen maken hiervan gebruik en bestellen bij elkaar ruim 700dvd’s van de series. Ook een flink aantal maatschappelijke- en onderwijsinstantiesbestellen één of beide series.Paul Rosenmöller in ChinaBest bekeken: God of gebod? (515.000)Gemiddeld kijkcijfer: 464.000In de aanloop naar de Olympische Spelen zendt de IKON een zesdeligeserie uit over één van de meest bediscussieerde landenvan dat moment: China. Het gastland van het grootste sportevenementter wereld weet alle ogen op zich gericht en laat zijnpr-machine op volle toeren draaien. Dat maakt het mogelijk datPaul Rosenmöller met een cameraploeg door het land kan trekkenom aan de hand van thema’s als minderheden, nationalisme,de Tibetaanse kwestie, stad versus platteland, godsdienstvrijheiden de sporen van de Culturele revolutie de achterkant van de medaillete onderzoek die de Chinese regering de rest van de wereldvoorhoudt.Spraakmakende ZakenBest bekeken: Geen therapie maar tralies (325.000)Gemiddeld kijkcijfer: 264.000Met het multimediaproject De Kracht van Afrikalaat de IKON samen met NCDO en een aantalandere organisaties een andere kant dangebruikelijk van dit continent zien.In het project komt Afrika naar voren als eenbroedplaats van creativiteit op het gebied vanfilm, mode, sport en management.De kracht van AfrikaBest bekeken: Mode in Senegal (322.000)Gemiddeld kijkcijfer: 132.000Samenwerking met: NCDO, Wereld in Woorden, het NederlandsInstituut voor Zuidelijk Afrika en het African Diaspora PolicyCentreAfrika staat synoniem voor honger, armoede, oorlog en AIDS.Om dit eenzijdige beeld te doorbreken komen IKON en NCDOin samenwerking met een aantal andere organisaties met hetmultimediale project ‘De kracht van Afrika’ dat in mei van startgaat. De bijdrage van de IKON bestaat uit de vierdelige tv-serie‘Paul Rosenmöller en de kracht van Afrika’. In deze serie wordtachtereenvolgens de bloeiende filmindustrie van Nigeria belicht,de rijke modewereld van Senegal, het sporttalent van Afrikanenin het algemeen en succesvolle managamentmethodes in ZuidAfrika. Op initiatief van de NCDO vinden in de weken van de tvuitzendingenvier gesprekken plaats met succesvolle, toonaangevendedoeners in Felix Meritis in Amsterdam.In het najaar zes nieuwe afleveringen van de serie SpraakmakendeZaken, waarin Paul Rosenmöller zijn gasten ontvangt in PaviljoenHet Oosten in Amsterdam om met hen te praten over brandendekwesties uit het recente verleden. In de eerste aflevering zijn hettienermeisje Jade en haar vader te gast. Jade wordt na een moeilijkeperiode uit huis geplaatst, maar komt door de lange wachtlijstenin de jeugdzorg niet in een kliniek maar in de gevangenisterecht. De constatering dat ruim 800 kinderen in Nederland tenonrechte in detentie zitten wordt breed opgepakt door de mediaen door de politiek. In aflevering 2 blikt nationaal coördinator terrorismebestrijdingTjibbe Joustra terug op de turbulente perioderond het uitkomen van de film Fitna van Geert Wilders. Het levenna Olympisch Goud is het thema van een aflevering waarinwaterpolocoach Robin van Galen en zwemmer Maarten van derWeijden te gast zijn. Een week later is de kredietcrisis onderwerpvan gesprek met oud-directeur van de Rabobank en voormaligSER-voorzitter Herman Wijffels. Twee afleveringen van deze reeksvallen in het nieuwe jaar.P a g i n a 2 0 | 2 1

F e s t i v a l s e n p r i j z e nNominaties en prijzenRaak me waar ik voelen kan, een documentaire van Simone deVries over de excentrieke (en gehandicapte) cartoonist John Callahan,krijgt op 28 januari de Beeld en Geluid Award 2007 voor debeste tv-productie in de categorie cultuur.Tijdens het 6e Internationale Mensen Rechten Festival in Parijswint Klaartje Quirijns met haar documentaire The Dictator Hunterde Juryprijs. De film werd al eerder beloond met de prijs voorbeste documentaire tijdens het Film Noir festival in Courmayeuren kreeg een speciale vermelding op het IDFA (International DocumentaryFestival Amsterdam).In de documentaire Bloody Mondays & Strawberry Pies onderzoektfilmmaakster Coco Schrijber het fenomeen verveling. Defilm krijgt op het Nederlands Filmfestival een Gouden Kalf in decategorie ‘beste lange documentaire’.De documentaire El Olvido van Heddy Honigmann over haar geboortelandPeru sleept op het Leipzig Documentaire Festival drieprijzen in de wacht: naast de Silver Dove wint de film ook de Prijsvan de Oekumenische Jury én de Prijs van de Internationale FilmCritici.De documentaire Burma VJ van Anders Østergaard wint op hetIDFA 2008 twee prijzen: de VPRO Joris Evens Award én de Moviesthat Matter Human Rights Award. Burma VJ is vrijwel geheelopgebouwd uit materiaal dat in het geheim gefilmd is door eengroep reporters tijdens de opstand tegen de militaire dictatuurin september 2007.FilmfestivalsOp 26 maart opent het Amnesty International Film Festival metde door de IKON aangekochte documentaire Anna, 7 years onthe frontline, over het leven en werk van de in oktober 2006 vermoordeRussische journaliste Anna Politkovskaja.De IKON is met negen documentaires aanwezig op het NederlandsFilm Festival in Utrecht, waarvan vijf in competitie: vierdocumentaires dingen om een Gouden Kalf, één documentairedoet mee in de Debuutcompetitie.Op het International Documentary Festival Amsterdam (IDFA)gaan vijf KON-documentaires in première én in competitie.NPOX en INPUTEen paar keer per jaar organiseert de Publieke Omroep multimedialebijeenkomsten met workshops, filmvertoningen en debatom televisiemakers met elkaar in contact te brengen en te inspireren.‘Een inspirerende internationale conferentie voor iedereen diewerkzaam is in de media en die culturele diversiteit niet alleenbeschouwt als een voldongen feit, maar als een creatieve uitdaging’,is de omschrijving van The Diversity Show op 6 november.Maandag 17 november vindt NPOX plaats, hét jaarlijkse festivalvan ontmoeten, ontdekken en uitwisselen voor programmamakers.De News Input op 8 oktober is bedoeld voor makers vannieuws- en actualiteitenprogramma’s met een accent op journalistiekedocumentaires. De Mini Input op 9 oktober is breder vanopzet en bestemd voor alle televisiemakers, met een selectie vandrama-, documentaire- en cultuurformats. Moderator van dezedag is Paul Rosenmöller.Carmen versus BoratIn haar documentaire The Dictator Huntervolgt filmmaakster Klaartje Quirijns deAmerikaanse advocaat Reed Body, die de inSenegal ondergedoken ex-dictator van Tsjaad,Hissène Habré, koste wat kost voor de rechtbankwil krijgen. Het is één van de vele bekroondeIKON-documentaires: op het InternationaleMensenrechten Festival in Parijs krijgt de filmde Juryprijs.De documentaire Carmen meets Borat van regisseur MercedesStalenhoef is de enige Nederlandse inzending voor de prestigieuzeOscars in de categorie beste lange documentaire. Helaasvalt de film niet in de prijzen.P a g i n a 2 2 | 2 3

De Andere Wereld: interview met Bas PlaisierDe Andere WereldGemiddeld luistercijfer: 190.000Samenwerking met: zie 2007 en rapport visitatiecommissieDesmet Live wordt OBA LiveGemiddeld luistercijfer: 17.000Samenwerking met: Llink, Human, NMO/NIORadioHet radioprogramma Desmet Live verhuist vande Desmet Studio’s naar de nieuwe OpenbareBibliotheek van Amsterdam.De titel verandert mee en wordt OBA Live. Voordit dagelijkse radioprogramma werkt de IKONsamen met HUMAN, de twee moslimomroepenNIO en NMO en Llink.De Andere Wereld is het best beluisterde radioprogramma vande IKON op de vroege zondagochtend. Het opiniërende programmais in talloze huishoudens niet meer weg te denken uithet zondagse ochtendritueel. De redactie stemt de inhoud vanhet programma daar zo goed mogelijk op af door een afwisselendemix aan onderwerpen aan te bieden op politiek, maatschappelijk,cultureel en kerkelijk vlak. Het karakteristieke nasalestemgeluid van chroniqueur en cabaretier André Manuel sluit deuitzending af met zijn wekelijkse, tegendraadse column.In de zomermaanden wordt de gebruikelijke programmaformuleonderbroken met vijf nieuwe afleveringen van de serie ‘Brief aanmijn jongere ik’. Prominente Nederlanders schrijven een briefaan zichzelf toen ze nog adolescent waren en de wereld voorhen openlag. Door de brief aan hun jongere ik, kijken ze terugop hun leven met alle ups en downs. In de brief vragen zij zich afwat er terecht is gekomen van hun ambities, dromen en vergezichten,of ze de juiste keuzes hebben gemaakt in hun leven enwat ze anders zouden doen als ze opnieuw konden beginnen. Indeze serie diepgaande, persoonlijke interviews met achtereenvolgensoud-minister en PvdA-prominent Jan Pronk, emerituspredikantvan de Rotterdamse Pauluskerk Hans Visser, oud vicepremieren D66-prominent Jan Terlouw. Verder oud vice-premieren VVD-prominent Hans Dijkstal en columnist en polemoloogLeon Wecke.Begin juni neemt de Protestantse Kerk in Nederland afscheid vanzijn scriba, Bas Plaisier. In De Andere Wereld is een exclusief afscheidsinterviewmet de PKN-voorman te beluisteren. Alle aanwezigenbij zijn afscheid krijgen een cd met het interview uitgereikt.De afscheidskerkdienst wordt uitgezonden in IKON-zendtijd op Radio5. Ook televisie schenkt aandacht aan het vertrek van Plaisiermet een filmische impressie van het afscheid, voorafgegaan dooreen aflevering van Het Vermoeden waarin hij te gast is. Bas Plaisiergaat de geschiedenis in als de scriba die het fusieproces begeleiddedat in 2004 resulteerde in de Protestantse Kerk in Nederland. Die ismet ruim 2 miljoen leden verreweg de grootste ‘IKON-kerk’.‘Handen af van Desmet Live’ riepen de redacties van Llink, Humanen IKON die het dagelijkse radiomagazine maken. Hetprogramma had na jaren van touwtrekken eindelijk een vasteplek veroverd en een vorm gevonden die een brede doelgroepaanspreekt. Toch stuurt de zendercoördinator van Radio 5 rondde zomer aan op nog een grote verandering. De hele balk wordtverplaatst van 18 uur naar 19 uur. Omdat de Desmet Studio’s,waar het programma zijn naam aan had ontleend, ’s avondsvoor andere doeleinden beschikbaar moeten zijn, komt er eenverhuizing bij naar een verrassende locatie: de nieuwe OpenbareBibliotheek van Amsterdam (OBA). Een programmanaam is snelgevonden: OBA Live, en met ingang van september gaat het programmavanaf de nieuwe locatie van start. Er komen bovendientwee nieuwe samenwerkingspartners bij: de Nederlandse MoslimOmroep en de Nederlandse Islamitische Omroep, die beideom de week een aflevering voor hun rekening nemen. De IKONhoudt de donderdag als vaste uitzenddag. De nieuwe locatieblijkt goed te passen bij het dagelijkse praatprogramma over politiek,cultuur en moraal.Via webcams is het programma niet alleen te beluisteren, maarook te bekijken op de site (www.obalive.nl). Dit initiatief wordtopgepakt door het digitale tv-kanaal Cultura-TV. In het najaarworden besprekingen gestart om wekelijkse compilaties van hetradioprogramma in 2009 op deze cultuurzender uit te zenden:radio wordt (ook) televisie.In het programma zijn onder anderen te gast: cabaretièreLenette van Dongen, schrijfster Esther Gerritsen, schrijver/essayistJoost Zwagerman, oud-politicus Ed van Thijn, eindredactriceOpzij Margriet van der Linden, sociologe/columniste EmmaBrunt, kleinkunstenaar Daniël Samkalden, VVD-prominent HansDijkstal, zakenvrouw Annemarie van Gaal en schrijver/cabaretierArthur Umbgrove.P a g i n a 2 4 | 2 5

interviewEnthousiast en bevlogen 3Tevreden in de luwte van Radio 5In het IKON-gebouw hangt een bordje met de tekst:Kees Schuurman zenderbaas. Het is misschien een beetjeoverdreven, maar een kern van waarheid zit er wel in, vindtde eindredacteur van Musica Religiosa. “Op het webstationheb ik onbeperkte vrijheid. Het is als het ware mijn kanaal enik kan er de klassieke religieuze muziek opzetten die ik wil.”Maar ook in zijn radioprogramma met de gelijknamige titel heefthij de vrije hand. Op de radio bestiert hij weliswaar niet een helezender, zoals op internet, maar het uurtje Musica Religiosa, zondagavondop Radio 5, is zijn koninkrijk. “De keuze varieert van deoudste klassieke religieuze muziek tot de modernste en alles ertussen in”, legt Schuurman (60) uit. “Zo kunnen we de ene weekeen officie draaien uit de negende eeuw - een tijdperk waarin decomponist anoniem bleef en bescheiden ondertekende met SoliDeo Gloria - en de andere week het Agnus Dei van Galina Oestvolskaja,een Russische componiste van eind twintigste eeuw. Zolanghet maar klassiek is.”Criterium voor de keuze van de muziek is niet in de eerste plaatsde persoonlijke smaak van Schuurman, maar veeleer de vraag of eraan de compositie een verhaal vastzit. “Dat Agnus Dei van Oestvolskajais niet echt mooi. Het is heftige, ontoegankelijke muziek,maar ik wist dat er een prachtig verhaal over te vertellen viel. Jarengeleden maakte dirigent Reinbert de Leeuw een fascinerendedocumentaire over haar, die nog steeds op mijn netvlies gebrandstaat. Oestvolskaja leefde als een kluizenares in St. Petersburg enin de documentaire wordt dat geïllustreerd door heel langzaamde deur van haar woning te openen, waarna zij als een in zichzelfgekeerde vrouw in beeld komt. De Leeuw heeft dat verhaal in deuitzending uit de doeken gedaan. Van het Agnus Dei hebben weter ondersteuning kleine stukken laten horen, hooguit anderhalveminuut per keer.”De ‘actualiteit is een andere leidraad voor Schuurman. Zo liet hijrond Pasen organist en Bach-onderzoeker Kees van Houten aanhet woord over de Matthäus Passion. “Hij heeft een boek geschrevenover de kruisvorm in dit oratorium. De Matthäus is zoingenieus gecomponeerd dat die vorm altijd zichtbaar is. Op hetmoment dat Petrus Christus verloochent komen de hoofd- en dedwarsbalk bij elkaar. Bach zou hiermee willen zeggen dat Petrusniet zonder de genade van God kan, iets wat de componist ooknadrukkelijk op zichzelf betrekt.”Nu het Calvijn-jaar is heeft Schuurman de handen vol aan degrote kerkhervormer. “Van een kennis hoorde ik dat in de Westerkerkin Amsterdam een Calvijn-cantate zou worden uitgevoerd. Ikben naar die kerkdienst toegegaan en concludeerde dat de muziekzeer de moeite waard zou zijn voor onze luisteraars. Ik heb eenopname laten maken en er een interview aan vastgeknoopt. Zohadden we een boeiende uitzending die nog actueel was ook. ”Wie Schuurman hoort praten kan niet anders concluderen dandat hij zich bij de IKON als een vis in het water voelt. “Klopt. Radiois het mooiste medium dat er is en je hebt het proces van A tot Zzelf in de hand.” Dat de IKON na een aantal jaren van bezuinigingenreligieuze muziek in 2006 heeft uitgeroepen tot speerpuntin de radioprogrammering doet hem deugd. “ Ik denk dat dit eengoed besluit is geweest met het oog op onze achterban. Bovendienzijn de NCRV en de KRO zo goed als gestopt met dit soortprogramma’s. Aan klassieke christelijke muziek wordt door de publiekeradio nauwelijks nog aandacht besteed.”De webradio die er in 2007 bij is gekomen is een behoorlijk succes.“We krijgen veel reacties. Het mooiste is als mensen zich evenvoelen opgetild door de muziek. Binnenkort krijgen de luisteraarsde kans om deels hun eigen muziekprogramma samen te stellen.Wie non-stop orgelmuziek wil horen of alleen maar Bach, kan datstraks zelf regelen.”Naar het radioprogramma luisteren al sinds jaar en dag zo’n vijftienduizendmensen. “Dat is niet heel erg veel, maar toch mag ikniet klagen gezien het specifieke karakter van mijn programma”.Ooit koesterde hij de stille wens om te verhuizen naar het beterbeluisterde Radio 4, maar sinds daar de bezem doorheen isgehaald en het aanbod gepopulariseerd, prijst Schuurman zichgelukkig op Radio 5. “Ik zit in een luwe hoek en wil daar graagblijven.” Dan rinkelt zijn mobieltje: Opent uwe mond, eist van mijvrijmoedig. Schuurman: “Dat was de eerste psalm die ik van mijngrootmoeder heb geleerd. Nu als beltoon gedownload van onzeeigen website.”Willem PekelderP a g i n a 2 6 | 2 7

Musica ReligiosaGemiddeld luistercijfer: 15.000Samenwerking: Zendtijd voor KerkenHet radioprogramma Musica Religiosa vervolgt de serie ‘Geschiedenisvan de Nederlandse kerkmuziek’ die in september2007 van start is gegaan. De serie is een samenwerkings-projectmet Zendtijd voor Kerken en is een vervolg op de gelijknamigeEO-serie. Eindredacteur Kees Schuurman stelt samen met musicusen muziekjournaliste Anje de Heer het vervolg van de seriesamen, van 1800 tot deze tijd. De serie zal doorlopen tot de eind2009.De gebruikelijke programmering van het radioprogramma MusicaReligiosa wordt in de zomer onderbroken met de serie ‘Zomerpassie’.Hierin diepgaande interviews van Kees Schuurmanen Jet Schouten met bekende en minder bekende gasten meteen bijzondere passie voor muziek. Onder hen journalist PaulWitteman over de schoonheid van klassieke religieuze muziek,NRC-muziekrecensent Kasper Jansen over historische opnamenen hemelse muziek en organist Euwe de Jong over de nieuwsteBach voor orgel 4-handig.De in 2007 gestarte digitale radiozender Webradio Musica Religiosatrekt ook in het verslagjaar een grote groep luisteraars inbinnen- en buitenland. Halverwege het jaar realiseert de webzenderde mogelijkheid voor luisteraars om verzoeknummersop te geven. Hij of zij kan daarbij kiezen uit een zeer uitgebreidmuziekarchief. Het gekozen nummer is binnen een half uur op dewebzender te horen. Dit fenomeen krijgt in de (kerkelijke) persde nodige aandacht en zal in de komende jaren steeds intensievergemodereerd worden. Daartoe kon eind 2008 een (parttime)medewerker in de persoon van Rienk Blom worden benoemd diede database actief gaat bijhouden en uitbreiden.Radiokerkdiensten - studiodienstenGemiddeld luistercijfer: 45.000Samenwerking met: de IKON-kerken, IKON Pastoraat, tijdschriftOpen Deur, Kerk zonder Grenzen (incidenteel)De radiokerkdiensten vormen welbeschouwd de core-businessvan de IKON. De IKON zendt iedere zondag één of twee kerkdienstenuit vanuit één van de gemeenten van de acht kerkgenootschappenen geloofsgemeenschappen die samen de IKONvormen. Vaak zijn de morgendiensten als serie geprogrammeerd.Verder zijn er themadiensten in samenwerking met het oecumenischmaandblad Open Deur. De middagdiensten worden afgewisseldmet radiokerkdiensten van Zendtijd voor Kerken. Zoalsgebruikelijk waren er in de zomer kerkdiensten te beluisteren binnenhet ‘bijzonder pastoraat’. Twee diensten in die reeks komenuit verpleeghuis Heijendaal in Arnhem en worden verzorgd doorgeestelijk verzorger Marianne Ravenswaaij.Een aantal radiokerkdiensten per jaar worden door de IKON-pastoresgeleid. In 2007 werd een begin gemaakt met het fenomeen‘studiodienst’ die - zoals de naam al zegt - niet in een kerkelijkegemeente maar in een studio wordt opgenomen en gemonteerdrond een bepaald thema. Vanwege de vele goede reacties opde eerste studiodienst wordt hier in het verslagjaar een vervolgaan gegeven met een studiodienst eind oktober over het thema‘angst voor de dood’ en eind december rond het werk van dedichter Jan Willem Schulte Nordholt (1920-1995), met als thema‘Het volk dat wandelt in het duister, zal een groot licht zien’.Musica ReligiosaDe radiokerkdiensten vormen welbeschouwdde core-business van de IKON. Iedere zondag zijner één, soms twee kerkdiensten te beluisterenvanuit één van de kerken/geloofsgemeenschappendie samen de IKON vormen. De radiokerkdienstenhebben een bijzonder trouwe groep luisteraars.P a g i n a 2 8 | 2 9

interviewEnthousiast en bevlogen 4Spannende dominees gezochtEen goede radiokerkdienst is als de Tour de France, vindt eindredacteurkerkdiensten Tom de Haan. “De predikant moet eenextra tandje bijzetten en even op kop rijden, zodat de rest kanvolgen.” De Haan probeert de dominees die voor de IKON-microfoonoptreden altijd te motiveren om het net iets anderste doen dan anders. “Het gaat erom dat in de dienst iets opspanning staat, dat het geen routinezaak wordt.”Wekelijks is De Haan (28) in het land te vinden om de zondagselive-radiokerkdienst met een gemeente voor te bereiden. De dienstenworden naar getalsgrootte over de acht bij de IKON aangeslotenkerkgemeenschappen verdeeld. Zo mogen de PKN-kerkenvijftig keer per jaar de radiodienst verzorgen en de zeven andere(kleine) kerkgenootschappen ieder twee keer. De Haan selecteertde ‘gelukkigen’ aan de hand van tips uit zijn eigen netwerk - hijis van professie theoloog - dat van de IKON of van de regisseurs.“Ook zijn er luisteraars die zelf bellen: je moet onze dominee eensbenaderen. Die is zo goed.”Zit De Haan eenmaal aan tafel met de dominee, de ouderling ende organist, dan is er één ding dat hij altijd zal zeggen: Waag jezelf.“Niemand zit te wachten op een dominee die zijn succesnummerafdraait met vrome vanzelfsprekendheden. Een predikant moetzichzelf in de waagschaal stellen, zoals Jezus dat deed. Jezus wasvoor zijn tijd een a-morele, onfatsoenlijke man. Anno 2009 zou hijop Marokkaanse hangjongeren en witte boorden criminelen afstappenen zeggen: jullie horen er ook bij. Gelukkig snappen veeldominees precies wat wij als IKON graag willen. Pas hadden webijvoorbeeld een jonge predikant uit Haamstede die naar aanleidingvan de Bijbeltekst over lauwheid uit Openbaringen begonover zijn eigen lauwheid. Wat koester ik mijn regelmaat en routine,moet ik mezelf niet een schop geven, vroeg hij zichzelf af?”Ook dominee Hendrikse, de ‘atheïstische’ predikant uit Zeeland,was voor De Haan een spannende kandidaat. “Een tijd nadat zijnboek Geloven in een God die niet bestaat was uitgekomen, heb ikhem bewust benaderd. Ik vroeg me namelijk af hoe je vanuit dieachtergrond een kerkdienst kunt vieren. Hoe bid je, om maar eenswat te noemen? Juist zijn gebed vond ik het opvallendst van dehele dienst. Hendrikse legde eerst zijn aarzelingen aan de dag,maar bad daarna wel. Dat was ontroerend.”Het feit dat Hendrikse daarnaast een erg goede organist had,maakte de uitzending tot een succes, vindt de eindredacteur.“Muziek is heel belangrijk in de radiokerkdienst. De preek beslaatmaar zo’n klein kwartier, dus blijft er ruim een half uur over voormuziek en zang”, legt De Haan uit. “Ik ben altijd heel blij met eengoede cantorij, maar als die er niet is, kun je met gemeentezangook een heel eind komen. We beginnen altijd een half uur van tevorenmet inzingen. Dat is niet alleen om de microfoons te testen,maar vooral ook om een gevoel van saamhorigheid te kweken.Het moet echt een dienst worden van de hele gemeente, niet alleeneen show van de dominee en de IKON. En misschien wel hetbelangrijkste: een gemeente moet een goede gastheer willen zijnvoor veertigduizend luisteraars.”Natuurlijk treft hij ook wel eens dominees die denken zo’n radiokerkdienstwel even te kunnen managen. “Dat maak je somsmee met oudere, zeer ervaren predikanten. Die zeggen bijvoorbeeld:Ik ga niet timen, want ik preek al sinds jaar en dag op de kopaf zeventien minuten, dus dat zal nu ook wel lukken. In de praktijkblijkt de preek dan drieëntwintig minuten te duren. Dat betekentdat er in allerlijl geïmproviseerd moet worden om de dienst tochnog enigszins fatsoenlijk op de radio te beëindigen. De regisseuroverlegt in zo’n geval direct na de preek met de dominee op depreekstoel, bijvoorbeeld om, vanwege de ontstane tijdnood, hetslotlied en de zegen van volgorde te laten wisselen. Je kunt de luisteraarsniet zonder zegen achterlaten.”Er zijn bij radiokerkdiensten ook punten van theologische discussie.“De Oud-Katholieken bijvoorbeeld vieren iedere zondag eucharistie.Wat betekent die uitnodiging wanneer je als luisteraarniet kunt meedoen? De luisteraar kan zich buitengesloten voelen,terwijl het delen van brood en wijn juist over eenheid gaat. Tegelijkertijdis de eucharistie een wezenlijk onderdeel van de Oud-Katholieke viering. Ik ben er nog niet uit.”Al met al een dynamische baan, zo vindt de eindredacteur radiokerkdiensten.“Het format is tweeduizend jaar oud, maar deuitvoering elke week weer anders: een live radio-programmamet voor mij telkens weer nieuwe ‘presentatoren’ en een nieuwpubliek.”Willem PekelderP a g i n a 3 0 | 3 1

‘De IKON slaat alarm’, kopt een artikel in het januarinummer van Broadcast Magazine, het vakblad voor commerciëleen publieke omroepen. In het artikel spreken IKON-directeur Martin Fröberg en hoofd Nieuwe Media Peter Dekker hunzorg uit over de toekomst van internet binnen de publieke omroep. Bezuinigingen staan niet allen de broodnodigevernieuwing van het medium in de weg, maar maken ook dat internetpioniers het bij de publieke omroep voor gezienhouden. De IKON is met websites als Voorleesbijbel.nl, BijbelenKoran.nl en KruX.nl één van de voorlopers op internetgebiedbinnen het publieke bestel. Samenwerking met andere omroepen en organisaties is hiervoor een vereiste.Kerknieuws.nlNieuwe mediaDerde mediumDe IKON ziet internet als volwaardig derde medium naast televisieen radio. De omroep heeft inmiddels ruim dertig actievewebsites die maandelijks meer dan een miljoen bezoeken genereren.Meest bezocht is de website Kerknieuws.nl, die dagelijkshet nieuws van alle religieuze stromingen presenteert en eenplatform biedt voor intensieve online discussies. Andere websitesvan de IKON die voortdurend veel bezoek genereren zijn ondermeer Downloadbijbel.nl, GodopjeiPod.nl, KerkvanNederland.nl en het webradiostation MusicaReligiosa.nl, dat 24 uur peretmaal religieuze muziek uitzendt zonder reclame of gepraat.Daarnaast zijn er talrijke sites ter ondersteuning van de televisieenradioprogramma’s. Via die sites zijn de meeste uitzendingenachteraf terug te zien of te horen.Bijbel en KoranOp 6 december 2007 lanceerden Wereldomroep en IKON dewebsite BijbelenKoran.nl, met een variant in het Engels en Arabisch.Deze unieke site bevat de integrale teksten van Bijbel enKoran in het Nederlands, Engels en Arabisch, voorzien van zoekfuncties.Daarnaast bevat de site een bloemlezing van verhalendie zowel in de Bijbel als in de Koran voorkomen. In het voorjaarkomt hier een aanvulling op over de rol van de vrouw in beideheilige boeken. BijbelenKoran.nl maakt een vliegende start. Alleenal in Nederland komen er in de eerste weken ruim een kwartmiljoen bezoekers op af. Op 27 maart, bij het uitkomen van de‘Koranfilm’ Fitna van Geert Wilders, plaatsen IKON en Wereldomroepals tegengeluid een reeks advertenties in dagbladenmet de leus ‘Wat is beter, de film of het boek? Oordeel zelf opwww.bijbelenkoran.nl’.KruX.nlMet de website KruX.nl bereikt de IKON op een vernieuwendewijze jongeren en confronteert ze op speelse wijze met thema’sdie de omroep van belang vindt, zoals levensbeschouwing, ontwikkelingssamenwerking,ethiek en seksualiteit. In het voorjaarwordt via Krux.nl de ‘RapRace’ gestart, een wedstrijd waarmeede site op zoek gaat naar Nederlands raptalent. Via hun eigenwebcam kunnen jongeren meedoen aan de wedstrijd. Dit initiatiefwordt ondersteund door het Mediafonds en Kunstenaars &Co. Deze organisatie, die kunstenaars stimuleert bij het ontwikkelenvan een rendabele beroepspraktijk, biedt de winnaar vande RapRace een coachingstraject aan. Op de site geven bekenderappers tips voor het maken van een goede rap. Ook biedt desite diverse kant en klare beats en de mogelijkheid om de thuisopgenomen raps door te sturen aan vrienden en kennissen. DeRapRace bestaat uit drie rondes, elk met een eigen thema: liefde,hoop en geloof.Webradio Musica ReligiosaHet webradiostation Musica Religiosa, een initiatief van de IKONin samenwerking met Zendtijd voor Kerken, komt in het voorjaarmet een primeur, waarbij luisteraars verzoeknummers kunnenindienen. Zij kunnen daarbij een keuze maken uit een databasemet ruim 9.000 opnames van religieuze muziek. Het gekozennummer is vervolgens binnen een half uur op de webzender tehoren. De in de zomer van 2007 gelanceerde webzender magzich verheugen in een groeiend aantal bezoekers. Per maandstemmen zo’n 40.000 luisteraars erop af, niet alleen in Nederland.Uit reacties van luisteraars blijkt dat de unieke radiozenderook in andere landen van Europa en in, Amerika, Azië en Australiëwordt gewaardeerd.P a g i n a 3 2 | 3 3

Uitreiking Webfish Awards 2008Webfish AwardsIn een zinderende strijd om de Webfish Awards 2008 voor debeste christelijke websites in het Nederlandse taalgebied, wintde christelijk-satirische website www.goedgelovig.nl goud in decategorie ‘particuliere sites’. In de categorie ‘organisaties’ komtde site van Stichting Oikos als beste uit de bus. De prijzen wordenuitgereikt door de synodevoorzitter van de Protestantse Kerk inNederland, Gerrit de Fijter, in een overvolle zaal van het LandelijkDienstencentrum. De internetprijs is een initiatief van IKONNieuwe Media en de Protestantse Kerk.Synode-tvDe afdeling Nieuwe Media verzorgt in september de internetstreamvan de Synode van de Protestantse Kerk in Nederland,waardoor de openbare onderdelen van de vergadering via decomputer live te volgen zijn via www.kerknieuws.nl Zo’n 3.250unieke bezoekers volgen delen van de meerdaagse vergadering,de stream wordt in totaal 10.000 keer opgevraagd. Uit de polldie door 700 bezoekers wordt ingevuld, blijkt dat twintig procentvan hen ‘iets’ met de Protestantse Kerk te maken heeft. Onderhen 300 meekijkende dominees. Het ANP-bericht over dezeIKON-activiteit verschijnt onder meer in Telegraaf, Trouw, Volkskranten op Planet.nl.Prichettprijs voor Holland DocDe website van het multimediale kanaal Holland Doc krijgt deZilveren Prichettprijs, toegekend door de jury van de Nipkowschijf.Holland Doc omvat vier met elkaar verbonden documentaire-uitingenop tv, radio, internet en digitaal kanaal en is eensamenwerking van VPRO, IKON, HUMAN en NPSSamenwerkingSamenwerkingspartners in 2008 zijn o.a..: Omroep.nl, KRO, NCRV,EO, RKK, ZvK, NIO, NMO, HUMAN, BOS, LLiNK en de Wereldomroep,maar ook het Nederlands Bijbelgenootschap, de Bond vanPredikanten, de Remonstrantse Broederschap, de ProtestantseKerk in Nederland, de Raad van Kerken, ZinWeb, Stichting Oikos,ICCO, IKV/Pax Christi en Stichting Leve de Kerk.Eén van de vernieuwende internetprojectenvan Nieuwe Media is de RapRace, waarbijjongeren met een zelfgemaakte Rap kunnenmeedingen naar een coachingstraject.Om zoveel mogelijk jongeren te bereiken duiktde KruX-redactie diep in de hiphop-cultuur.www.bijbelenkoran.nlP a g i n a 3 4 | 3 5

interviewEnthousiast en bevlogen 5Jonge webredacteur geniet van synodesGenóten heeft hij van de laatste generale synode van de PKN.Erik Jan Tillema (25) zegt het met nadruk. “Ik kan niet vaak genoegvertellen hoe belangrijk zo’n synode is. Hoe blijf je alsprotestantse kerk overeind in een geseculariseerde wereld, hoebehoud je je identiteit, hoe besteed je het slinkende budget?”Van de drie dagen durende synodezitting heeft de IKON-kerknieuwsredacteurnauwgezet en enthousiast verslag gedaan op dewebsite kerknieuws.nl. Uitdaging daarbij was om het kerknieuwszo kort en helder mogelijk te presenteren. “Gelukkig ben ik in staatom een moeilijke tekst in een paar zinnen samen te vatten. Het isbelangrijk dat je verhalen niet te lang worden. Acht alinea’s is welde limit. Als de tekst langer wordt, moeten de lezers gaan scrollen.En dat doen ze niet gauw.”Als het aan Tillema ligt, zal de site steeds meer eigen verhalen bevatten.“Je geeft de site daarmee een duidelijker eigen identiteit.We hebben nu al 2500 bezoekers per dag, en dat is veel voor hetgenre, maar ik wil van kerknieuws.nl een site maken waar je nietomheen kunt.”Deze dag heeft de kerknieuwsredacteur twee eigen verhalen ophet programma staan: één over onenigheid in de GereformeerdeKerken Vrijgemaakt en één over de Groningse predikante FennieKruize, die esotherie en christelijke dogmatiek met elkaar probeertte verenigen.Natuurlijk kan hij in zijn eentje niet opboksen tegen de uitgebreidekerkredactie van een krant als het Reformatorisch Dagblad, datalleen al voor de PKN-synode drie redacteuren vrijmaakte, maardoor een `eigen draai’ aan het nieuws te geven, hoopt Tillematoch onderscheidend te zijn en zo mogelijk primeurs te brengen.“Over dat Gereformeerd Vrijgemaakte rapport heeft het NederlandsDagblad al veel geschreven, maar het thema schepping enevolutie verdient naar mijn smaak nog nadere uitdieping. Daarconcentreer ik me dan op.”Wie de site bekijkt, wordt getroffen door de brede focus. Van devinger van Boeddha die naar zijn laatste rustplaats wordt begeleidtot en met het pausbezoek aan het Midden-Oosten, kerknieuws.nl lijkt geen religieus nieuwtje te missen. “We hebben bewustvoor een brede opzet gekozen”, legt Tillema uit. “We zijn er nietalleen voor protestants-christelijk Nederland. Protestanten levenniet op een eilandje, maar hebben in hun directe leefomgeving temaken met allerlei andere geloven: katholieken, moslims, boeddhistenen hindoes.”Naast eigen verhalen wordt de site voor een groot deel gevuld metANP-nieuws en (bewerkte) berichten uit de religieuze pers zoalsNederlands Dagblad, Friesch Dagblad, Reformatorisch Dagblad enTrouw. “We geven elke dag een vers overzicht van het belangrijkstereligieuze nieuws van dat moment.”In de zomer van 2008 kwam Tillema in dienst van kerknieuws.nl en sindsdien is voor hem een wereld opengegaan. “Ik ben hervormdopgevoed en heb godsdienstwetenschappen gestudeerd,maar van de details in protestants-christelijk Nederland was ikniet op de hoogte. Nu weet ik precies het verschil tussen HersteldHervormd en PKN”, bekent hij met een glimlach.Hij wéét het niet alleen, hij lijkt er ook intens van te genieten.“Klopt”, zegt Tillema. “Ik ben altijd geïnteresseerd geweest in religie.Er zijn zes miljard mensen en zes miljard religies. Ieder geeftaan zijn geloof zijn eigen invulling. Maar ten diepste gaat het bijalle religies toch om belangrijke levens- en waarheidsvragen: wieis God, wat doet God en hoe moeten we hem volgen?”Op het forum van de site komen veel reacties binnen. Tillemanoemt dat forum een droom en nachtmerrie tegelijk. “Aan de enekant biedt het een plek om in debat te gaan over kerk en geloof,aan de andere kant benutten mensen het forum om te scheldenen te vloeken. Geloof roept bij sommigen een enorme felheid op.Wat mij betreft blijft de site een ruimte waar vrijzinnigen, waar ikmezelf onder schaar, en orthodoxen elkaar respectvol ontmoeten,zoals mijn ideale PKN ook een gemeenschap is met plaats voorvelen.”Dat debat wil Tillema ook op het redactionele gedeelte van de sitestimuleren. “Neem de anti-semitische bisschop Williamson. Hetzou goed zijn als kerknieuws.nl meteen bij de start van zo’n affaireeen opiniërend stuk zou hebben van bijvoorbeeld een Nederlandsebisschop.”Zo hoopt de kerknieuwsredacteur mee te bouwen aan een steedszichtbaarder site. Ook in de protestantse wereld zelf valt nog hetnodige te winnen. “Ik kom wel eens dominees tegen die onze siteniet eens kennen. Dat kan dus niet. We beginnen binnenkort meteen reclameoffensief en zullen ook op synodevergaderingen duidelijkervan ons laten horen.”Dan roept het werk. “Even Fennie Kruize bellen. Vanavond vergadertde classis over haar.”Willem PekelderP a g i n a 3 6 | 3 7

Dankzij spraakmakende series, documentaires en prijzen is 2008 op het gebied van publiciteit een bijzonder vruchtbaarjaar. Met name de series van Paul Rosenmöller en de serie Geloof, Seks en (Wan)hoop 2 zorgen voor veel persaandachtin omroepgidsen, dag-, week- en maandbladen, talkshows en actualiteitenprogramma’s op radio en tv en niet in delaatste plaats op websites van allerlei aard. Publiciteit via internet wordt steeds belangrijker en zal in de toekomststeeds meer aandacht vragen.CommunicatieRegelmatig draagt de IKON met zijn programma’s bij aan thema’sdie omroepbreed aan de orde komen. Zo zijn de OlympischeSpelen voor veel publieke omroepen aanleiding voor een specialeprogrammering. Met de overkoepelende promotiecampagne‘Made in China’ wordt het Nederlandse publiek hierop gewezen.De IKON draagt met de serie ‘Paul Rosenmöller in China’ in belangrijkemate bij aan de profilering van deze campagne.Nieuw is dit jaar de zomerpresentatie van de Publieke Omroep,waarmee pers en publiek attent worden gemaakt op nieuweprogramma’s in deze ‘komkommertijd’ in omroepland, die looptvan eind mei tot eind augustus. De IKON gebruikt deze periodeal sinds jaar en dag om nieuwe programma’s uit te zenden, diedan vaak een veel hogere attentiewaarde hebben dan in andereseizoenen. In de zomerpresentatie, die veel pers genereert, ondermeer een interview met Paul Rosenmöller over zijn China-serie.Communicatie ontwikkelt met de betreffende samenwerkingspartnersdiverse publiciteitscampagnes voor o.a. de WebfishAwards 2008, Holland Doc, OBA Live, diverse internetprojectenen het IKON Pastoraat en is met een stand aanwezig op (kerkelijke)beurzen, informatiebijeenkomsten en evenementen. Er wordteen begin gemaakt met een nieuwe huisstijl voor het drukwerk,om te komen tot een eenheid in de IKON-uitstraling. Dit projectmaakt deel uit van een breder communicatie- en marketingplandat in 2009 verder zal worden ontwikkeld en uitgewerkt.In de zomer brengt Communicatie een speciale editie van de IKONkrantuit over de ‘IKON-kerken’, met interviews met de kerkleiders,geloofsverhalen van jongeren en achtergrondinformatie over degeschiedenis en de ledenaantallen van de toen nog zeven kerken engeloofsgemeenschappen. De krant krijgt een brede verspreiding viade kerkelijke secretariaten en op beurzen en themadagen.Op zaterdag 21 juni viert de Raad van Kerken in Nederland zijnveertigjarig jubileum met een feestelijk symposium in de Jacobikerkin Utrecht. Communicatie is betrokken bij het programmaen vervaardigt speciaal voor deze gelegenheid een compilatievan tv-uitzendingen over het werk van de Raad die tijdens hetsymposium wordt vertoond.P a g i n a 3 8 | 3 9

Het jaar 2008 is voor het IKON Pastoraat een jaar van verandering en vernieuwing. Het pastorale handwerk wordtdag in dag uit beoefend via contacten per telefoon, mail en ontmoeting. Het IKON Pastoraat blijft meldpunt voorseksueel misbruik in pastorale relaties en het is vertegenwoordigd in het bestuurlijk overleg van de SMPR. Daarnaastzijn er een aantal nieuwe ontwikkelingen.Pastoraat op internetDe pastorale zelfhulpsite Levensvragen.nl wordt uitgebreid metvier thema’s: bezinning en inspiratie, eenzaamheid, relaties: inscheiding en zelfbeeld en identiteit. Uit reacties blijkt dat de in2007 gelanceerde site goed aansluit bij de manier waarop veelmensen tegenwoordig zoeken naar antwoorden op levens- en geloofsvragen.De student theologie Martijn Jansen, begeleid doorIKON-pastor Judith van der Werf, zet de thema’s zo op het web dattekst en beeld een eenheid vormen. In april ontvangt de site een‘eervolle vermelding’ van de Webby Awards, waarvoor meer dan10.000 inzendingen vanuit meer dan 60 landen waren ingediend.Een andere internettopper van het IKON Pastoraat is de site Impulsdie dagelijks een meditatieve gedachte biedt.Oude jaargangen van Mensen over het Onze Vader en over deWerken van Barmhartigheid worden door de jonge theoloog Tomde Haan, eindredacteur van de IKON-radiokerkdiensten, bewerktvoor internet. Hij maakt voor het Pastoraat twee vernieuwende,interactieve sites. Deze worden enthousiast ontvangen in kerkelijkekring, te meer omdat ze heel geschikt zijn om in catechese engesprekskring mee aan de slag te gaan.MensenHet blad Mensen verschijnt vanaf de zomer tweemaandelijks enverandert van A5-formaat in magazinevorm en krijgt een compleetnieuwe vormgeving. Eindredactrice en IKON-pastor Bara vanPelt begeleidt samen met bureaumedewerker Bonny Rem dit ingrijpendeveranderingsproces. De reacties van de lezers zijn hoofdzakelijkpositief.Pastoraat op de radioDe pastores verzorgen in 2008 vijf radiokerkdiensten in het land entwee studiovieringen. In de studioviering rond het thema ‘stervenhoe doe je dat’ gaat Bara van Pelt in gesprek met theatermaker enschrijver Michael de Cock. Het werk van dichter en historicus JanWillem Schulte Nordholt staat centraal in de tweede studiovieringwaarin Bram Grandia voorgaat. Wederom verzorgt Bram Grandiaeen jaar lang zijn regelmatig spraakmakende radio-rubriek Ruis,voorafgaand aan de IKON-ochtendkerkdienst op Radio 5. In demaanden juni en juli wordt de serie onderbroken door een reekskorte overwegingen over de verschillende bedes van het Onze Vaderonder de titel ‘Dat Koninkrijk van U’.Ontmoeting‘Richting geven aan wat je raakt’ is het thema van de jaarlijkseOntmoetingsdag die 8 november wordt gehouden in de Regenboogkerkin Hilversum. Het is een goed bezochte en geanimeerdedag. De 150 deelnemers krijgen verschillende werkvormen in diverseworkshops aangeboden. Deze dagen voorzien duidelijk ineen behoefte. Naast de Ontmoetingsdag, waarvoor mensen naarHilversum komen, ontstaat er ook een beweging vanuit Hilversumhet land in. De IKON-pastores geven in 2008 verschillende workshopsin het land, onder andere rond thema’s van de site Levensvragen.nl.Judith van der Werf geeft mede leiding aan een cursusIgnatiaans mediteren in Utrecht. De IKON-pastores nemen naastdeze activiteiten deel aan verschillende conferenties en studiedagenwaarin actuele pastorale en maatschappelijke thema’s aanbod komen, zoals de interreligieuze dialoog.Veranderingen binnen het teamNel Kool neemt afscheid na 14 jaar betrokken dienst om van haarwelverdiende pensioen te gaan genieten. Haar taken worden overgenomendoor Bonny Rem. Per 1 juli wordt Bram Grandia hoofdvan het IKON Pastoraat waardoor hij fulltime bij de IKON in dienstkomt. Hij moet hiervoor zijn parttime baan als predikant in Wehlopgeven.Tot slot treft het IKON Pastoraat de eerste voorbereidingen voorhet jubileumjaar 2009 waarin het 50 jaar bestaat: op weg naareen feestelijk jaar!Team IKON Pastoraat, met v.l.n.r.: Bonny Rem, Judith van der Werf, Bara van Pelt, Bram GrandiaPastoraatP a g i n a 4 0 | 4 1

Per 31 december 2008 heeft IKON (inclusief het IKON Pastoraat) in totaal 62 medewerkers in dienst: 39 vrouwen en 23mannen. Het aantal fte’s in kernposities bestaat eind 2008 uit 50 fte en het aantal flexposities uit 4,45 fte. In totaal54,45 (56,15 fte ultimo 2007)Paul Rosenmöller in ChinaPersoneel en organisatieMan Vrouw Totaalaantal aantal aantal %20-24 1 1 2%25-29 4 3 7 11%30-34 4 4 6%35-39 2 2 4 6%40-44 1 7 8 13%45-49 4 5 9 15%50-54 6 9 15 24%55-59 4 8 12 19%60-66 1 1 2 3%Totaal 23 39 62 100%Ten opzichte van 2007 stijgt het ziekteverzuim licht van 5,06%naar 5,60 %Hiervan komt 3,10 % voor rekening van lang verzuim (20073,03%), 1,46 % van middellang verzuim (2007 0,82%) en 1,04 %van het kort verzuim (2007 1,22%).Er wordt geen rekening gehouden met WAO/WIA, de weekendenworden meegerekend en afwezigheid door zwangerschapwordt niet gezien als verzuim.Alle werkgevers die onder de CAO voor Omroepmedewerkersvallen zijn verplicht de jaarurennorm toe te passen, waarbij iederefulltimer op jaarbasis 1880 uur werkt en parttimers naar rato.Met de in 2007 geïntroduceerde jaarurennorm streeft de IKONernaar dat alle medewerkers zodanig werken dat er na een jaarperiodegeen uren te compenseren zijn en dat het vakantiesaldotot een minimum is teruggebracht.De indeling functie/salarisklasse was eind 2008 als volgt:Klasse Man Vrouw TotaalC 1 1D 3 3E 1 1 2F 2 6 8G 9 18 27H 2 9 11J 8 8K 1 1L 0M 1 1Voortvloeiend uit de CAO voor het omroeppersoneel voor deperiode 1 april 2007 tot en met 31 maart 2009 is per 1 april eenloonsverhoging van 2,75% doorgevoerd. Ook de decemberuitkeringis met 0,25% verhoogd tot 6%.totaal 23 39 62P a g i n a 4 2 | 4 3

A . B e s t u u r , c o m m i s s i e s e n m e d e w e r k e r s p e r 1 j a n u a r i 2 0 0 9BESTUUR IKONVrije zetels:drs. H. Koetje, voorzitterdrs. H.H. Post, penningmeesterMEDEWERKERS:(per 1 januari 2009, alleen medewerkers die in vaste dienst zijndan wel een tijdelijke arbeidsovereenkomst hebben met deIKON).Voor de Algemene Doopsgezinde Sociëteit:B.Th. van Hulst (primus)mr. F.Ph. Groeneveld (secundus)Voor de Evangelische Broedergemeente in Nederland:mr. J.L.A. van Melle (primus)ds. C.W. Lindner (secundus)Voor de Protestantse Kerk in Nederland:dr. O. Scholten (primus)ds. G. van Meijeren (primus)ds. N.J. van den Herik (primus)ds. P.L. de Jong (primus));ds. K. Vos (primus)mw. drs. N. van Dijk (secundus)drs. J.L. van der Wolf (secundus)mw. F. Hafkamp (secundus)Voor de Molukse Evangelische Kerk (GIM):F.R. Pattipeilohy (primus)Voor het Leger des Heils:luitenant kolonel mw. dr. C.A. Voorham (primus)Voor de Oud-Katholieke Kerk van Nederland:drs. L.E. Wijker (primus)R.B.J.J.M. Scheltinga (secundus)Voor de Remonstrantse Broederschap:mw mr.ir. J.M.M. Kroon (primus)P.W.A. Overdiep (secundus)Voor de Vrijzinnige Geloofsgemeenschap NPB:mw drs. L.J. Houweling (primus)waarnemers:Voor de Raad van Kerken in Nederland:mw drs. H.J. BakkerVoor SKIN (Samen Kerk in Nederland):ds O.J. Ruff (primus)mw. J. Beckx (secundus)AdviseursM.P. Fröberg, algemeen directeurprogramma advies commissie:mw drs. C. Köhlermw dr. J. Bekkenkampdr. O. Scholtendrs. J.W. DrostAlgemeen directeur:Martin FröbergRadio:Adinda Arian, Boukje Grashuis, Job de Haan,Wieger Hemmer, Tom de Haan, Egbert Hermsen, Flip de Jong,Jurgen Maas, Jet Schouten, Kees Schuurman, Mieke Spaans enEddie WestbroekTelevisie:Ruben Altena, Ingeborg Beugel, Gert Corba, Lotje Dercksen,Els van Driel, Martje van der Heijden, Wilberry Jakobs,Sara Kisman, Margje de Koning, Ida Overdijk, Vanessa Ramaker,Paul Rosenmöller, Annemiek Schrijver, Henriëtte Smit,Bert Visser, Eva Verstoep, Marijke Vreeburg, Ella Weisbrod enBarbara WiessingProductie en Productiebureau:Yvonne Clement, Paulien Drenthe, Margie Monfils,Willem van der Pol, Bob Radersma, Ria Reitsma,Karen Schrederhof, Martin van der Sluijs, Ronald Veerman enPauline VeltmanAlgemene Zaken:Ina Buist, , Anita Kalkwarf, Toos Kolman,Donny Laveber, Dick Mast, Betty Ranzijn-Rijper, Gerda Risselada,Caroline Sanchez en Guuske de VreeCommunicatie:Ilona Lagcher en Mirjam NieboerNieuwe Media:Guido Attema, Bas Buesink, Peter Dekker, Mohamed El Aissatien Erik Jan TillemaIKON-Pastoraat:Bram Grandia, Bara van Pelt, Bonny Rem-Veldstra enJudith van der WerfOndernemingsraad:Wieger Hemmer, Wilberry Jakobs en Mieke Spaans (voorzitter)P a g i n a 4 4 | 4 5

Bezieling: Trippen op JezusGeloof, Seks & (Wan)hoop 2B . O n d e r s c h e i d i n g e n i n 2 0 0 8D . b e s t b e k e k e n t v - p r o g r a m m a ’ s i n 2 0 0 8• ‘Raak me waar ik voelen kan’, een documentaire vanSimone de Vries en geproduceerd door Selfmade Films over deexcentrieke (en gehandicapte) cartoonist John Callahan, kreegop 28 januari de Beeld en Geluid Award 2007 voor de beste tvproductiein de categorie cultuur.• De site Levensvragen.nl van het IKON Pastoraat heefteen eervolle vermelding gekregen bij de uitreiking van deWebby Awards 2008 in New York. Een Webby Award staataangeschreven als de belangrijkste internationale internetprijsvoor de beste websites van de wereld.• Tijdens het 6e Internationale Mensen Rechten Festival inParijs (Festival International du Film des Droits de l’Homme(FIFDH)) heeft de Nederlandse documentaire maaksterKlaartje Quirijns de speciale jury prijs gewonnen voor haar film‘The Dictator Hunter’. De film werd al eerder beloond met deprijs voor beste documentaire tijdens het ‘Film Noir” festivalin Courmayeur en kreeg een ‘special mention’ tijdens het IDFA(International Documentary Festival Amsterdam). In Parijskreeg ‘The Dictator Hunter’ de Special jury prize in the sectie‘Dossiers et Grands Reportages’.• De documentaire ‘Mijn beste vrienden’ van Lidija Zelovicheeft in maart op het Documentary and Short Film Festivalin Belgrado de Golden Plaque Balgrade gewonnen.• Tot nu toe is de Zilveren Prichettprijs vijf keer toegekend aaneen omroepgerelateerde website. Als journalisten denken aaneen multimediale prestatie, dan is internet immers het eerstedat ze te binnen schiet. De zesde keer dat deze onderscheidingtoegekend wordt, valt de keuze op een letterlijk multimediale inspanning.Holland Doc is namelijk een label dat vier met elkaarverbonden uitingen betreft, in vier verschillende media. Beurtelingszenden VPRO, NPS, IKON en HUMAN op donderdagavondhun nieuwste en beste Nederlandse documentaires uit onder deserietitel Holland Doc. De naam Holland Doc is zo een kwaliteitslabelgeworden, dat garant staat voor het beste dat de PubliekeOmroep op documentaireterrein te bieden heeft.• De documentaire Bloody Mondays & Strawberry Pies van CocoSchrijber heeft op het Nederlands Filmfestival een Gouden Kalfgewonnen in de categorie ‘beste lange documentaire’. BloodyMondays & Strawberry Pies is geproduceerd door Bonanza.Het Gouden Kalf wordt jaarlijks uitgereikt op de Avond van deNederlandse Film. Het is de meest prestigieuze prijs op het gebiedvan Nederlandse speelfilms, documentaires, korte filmsen tv-drama.• De documentaire ´Burma VJ´ van Anders Østergaard heefttijdens de feestelijke slotavond van het IDFA 2008 maar liefsttwee awards in de wacht gesleept: de VPRO Joris Evens Awardèn de Movies that Matter Human Rights Award.• El Olvido van Heddy Honigmann heeft op het van Leipzig DocumentaireFestival maar liefst 3(!) prijzen in de wacht gesleept.Naast de prestigieuze Silver Dove won de film ook de Prijs vande Oekumenische Jury én de Prijs van de Internationale FilmCriticiC. Verkochte programma’s in 2008My FriendsBHT Bosnia HerzegovinaBetween heaven and earth Estonia TelevisionThat’s lifeVoyage (France)My FriendsDBs Satellite Television (Israel)The BirthdayMulticanal Iberia (Spain)My FriendsUr Swedish educ. Broadcast.Touch me some place I can feel BSKYB (United Kingdom)Dat het paradijs voor mij zal zijn RTV Noord-HollandWeekendschoolRTV Noord-HollandFactor: The Greek wayFederal Television SarajevoRauw op je dakERT GriekenlandDe 10 best bekeken IKON-programma’sAantal kijkers1. 17 nov. Geloof, Seks & (Wan)hoop 1 Zorgen om Seks 525.0002. 2 aug. Paul Rosenmöller in… China (5) God of gebod? 515.0003. 26 juli Paul Rosenmöller in… China (4) De stad roept 504.0004. 9 aug. Paul Rosenmöller in… China (6) De nieuwe revolutie 487.0005. 19 juli Paul Rosenmöller in… China (3) Geknechte monniken 475.0006. 12 juli Paul Rosenmöller in… China (2) Loyaal aan de leiders 423.0007. 24 nov. Geloof, Seks & (Wan)hoop 2 Karige kennis 417.0008. 5 juli Paul Rosenmöller in China… (1) Wij zijn vrij in een kooi 379.0009. 10 dec. Mensjesrechten Ivan 365.00010. 7 dec. Spraakmakende Zaken Geen therapie maar tralies 325.000E . U i t z e n d s c h e m a p e r 1 j a n u a r i 2 0 0 9RADIOTELEVISIE (Nederland 2)zondag 07.05 uur: De Andere Wereld (Radio 1)zondag 11.00 uur: Het Vermoeden10.10 uur: Kerkdienst (Radio 5)11.29 uur: Wilde Ganzen10.58 uur: Wilde Ganzen (Radio 5)11.30 uur: LUX/Songs of Praise17.02 uur: Kerkdienst (IKON of ZvK) (Radio 5)17.58 uur: Wilde Ganzen (Radio 5)zaterdag 11.55 uur Het Vermoeden (herhaling)18.02 uaur: Musica Religiosa (Radio 5)12.25 uur Wilde Ganzenmaandag tot en met vrijdagAvondprogrammering op Nederland 2 (geen vaste plek)19.02 uur: OBA LIVE (Radio 5)Holland Doc, IKON-Documentaire en ProfielPaul Rosenmöller en de grenzen van EuropaPaul Rosenmöller en de val van de Berlijnse MuurSpraakmakende ZakenP a g i n a 4 6 | 4 7

Exploitatierekening Radio/Televisie/Neventaken over 2008Bezieling: Staphorst in tegenlicht2008 2007EUR EUR EUR EURBatenRadio/Televisie 6.889.132 7.041.246Neventaken 346.948 396.000Overige nevenactiviteiten 169.412 163.375Overige bedrijfsopbrengsten 40.222 35.860Opbrengst stichtingsactiviteiten 2.184 5.477Som der bedrijfsopbrengsten 7.447.898 7.641.958Financiële cijfers 2008LastenLonen en salarissen 2.809.330 2.782.133Sociale lasten 722.705 1.042.927Afschrijvingen op vaste activa 111.597 128.792Directe productiekosten 3.219.142 3.310.643Overige bedrijfskosten 567.967 499.275Som der bedrijfslasten 7.430.741 7.763.770Bedrijfsresultaat 17.157 - 121.812Rentebaten en soortgelijke opbrengsten 29.611 22.441Rentelasten en soortgelijke kosten 50.212 52.094Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening - 3.444 - 151.465Buitengewone baten - -Exploitatiesaldo - 3.444 - 151.465P a g i n a 4 8 | 4 9

Balans per 31 december 2008(voor verwerking voorstel exploitatiebestemming)2008 2007EUR EUR EUR EURVaste activaImmateriële vaste activa:• Overige immateriële vaste activa 2.269 11.6652008 2007EUR EUR EUR EUREigen vermogenVrije algemene reserve 45 45Reserve voor programmadoeleinden 663.401 814.866Exploitatiesaldo - 3.444 - 151.4652.269 11.665659.957 663.401Materiële vaste activa:• Bedrijfsgebouwen en terreinen 1.159.952 1.207.205• Inventaris en inrichting 6.078 24.034• Andere vaste bedrijfsmiddelen 88.335 104.5841.254.365 1.335.823Vlottende activaVoorraden:• Onderhanden werk 702.662 565.536702.662 565.536BestemmingsreserveReserve Pastoraat 501.171 614.162VoorzieningenVoorzieningen Pensioenen 312.047 396.813Voorziening reorganisatiekst 50.521 138.250Overige voorzieningen 55.465 53.353418.033 588.416Langlopende schuldenSchulden aan kredietinstellingen 714.703 760.078Vorderingen• Debiteuren 296.313 258.434• Overige vorderingen 146.112 145.293• Overlopende activa 45.781 72.314• Rekening-courant ZvK 134.308 -• Rekening-courant Pastoraat 634.813 578.6581.257.327 1.054.699Kortlopende schuldenSchulden aan leveranciers 210.941 383.121Belastingen en premies 169.382 170.926Overige schulden 911.603 991.451Overlopende Passiva 9.818 5.673Rekening-courant ZvK 57.1371.301.744 1.608.308Liquide middelen 379.030 1.266.6873.595.653 4.234.4103.595.653 4.234.410P a g i n a 5 0 | 5 1

Exploitatierekening Pastoraat over 20082008 2007EUR EUR EUR EURBatenActiviteiten IKON Pastoraat 226.802 524.133Som der bedrijfsopbrengsten 226.802 524.133LastenLonen en salarissen 199.660 179.673Sociale lasten 71.252 26.912Afschrijving materiële vaste activa - -Directe productiekosten 21.907 32.761Overige bedrijfskosten 65.286 58.783Som der bedrijfslasten 358.105 298.129Bedrijfsresultaat - 131.303 226.004Rentebaten en soortgelijke opbrengsten 19.097 7.101Rentelasten en soortgelijke kosten 786 65918.311 6.442Exploitatiesaldo - 112.992 232.446P a g i n a 5 2 | 5 3

Bestuur IKONProgrammaAdvies CommissiePaul Rosenmöller in ChinaControllerAlgemeenDirecteurCommunicatieIKON-PastoraatVerslag over 2008 van deInterkerkelijke Omroep NederlandHoofd Productie/Office ManagementPersoneel enorganisatieHoofd RadioHoofd Nieuwe MediaHoofd TelevisieEindredacteurenEindredacteurenEindredacteurenSamenstelling en redactie: Afdeling CommunicatieFoto’s en illustraties o.a.: Michaël Ballak (p. 19, 47), Martin Fröberg (p. 14)Martje van der Heijden (p. 13), Marcel Hemelrijk/Kippa (p. 6)Michaël Koornneef (p. 24), Sjoerd Mouissie (p.34), Geert Poelgeest (p. 7, 20, 42)Sjaak Spaans (p. 48), Roy Tee (p. 41), Anke Teunissen (p. 4),Bettina Traas (p. 10, 16, 25, 26, 30, 36), iStockphotoOntwerp en vormgeving: Creatie op de Mac bv, HilversumDruk: Van der Weij B.V., Grafische Bedrijven, HilversumMeer Informatie?Dit is een uitgave van IKON Communicatie, Postbus 10009, 1201 DA Hilversum,tel. (035) 6727103, email: ikon@ikon.nl. U kunt hier gratis extra exemplaren van ditjaarverslag opvragen.Kijk voor actuele informatie over de programmering van de IKON op www.ikon.nlof abonneer u op de gratis IKON-krant die viermaal per jaar verschijnt. U kunt ditdoen bij de afdeling Communicatie, contactgegevens zie boven.