Schoolgids - Visio

Visio Onderwijs GraveSchoolgids2011-2012

Schoolgids Grave / 2011 - 2012

Deel 1 / AlgemeenDeel 2 / Speciaal onderwijsVoorwoord 5Koninklijke Visio, expertisecentrumvoor slechtziende en blinde mensen 6Perspectief voor iedereen 6Het onderwijs van Koninklijke Visio 6- Instellingsplan 7Het onderwijsaanbod 7- Scholen 7- Ambulante onderwijskundige begeleiding 7Indeling Visio Onderwijs 9Visie op onderwijs - waar Visio Onderwijsvoor staat 9- Zorg in Onderwijs 10Aanmeldprocedure en toelatingscriteria 10Pedagogisch klimaat en veiligheid 10Externe ontwikkelingen 11- Passend onderwijs 11Kwaliteitszorg 11- Wetsvoorstel kwaliteit (v)so 11- Toezichtskader Inspectie 11Ontwikkeling in leerlingenaantallen 11Onze school 12Adres 12Directeur en adjunct-directeur 12Locatie en gebouw 12Aantal leerlingen 12De ontwikkeling van het onderwijs 12Algemeen 12Beleid 13Extra voor onze leerlingen 13Samenwerken met zorg 13Taal voor allochtone leerlingen 13Therapieën 13Speciaal onderwijs in het kort 14Leerstof 14Moeilijk lerende kinderen (mlk) 14Leerroute, groepsplan, handelingsplan 15Kerndoelen 15Samen waar het samen kan 15Groepssamenstelling 16Leerlingvolgsysteem 16Onderwijs voor kinderen met eenmeervoudige beperking (mb) 16Algemeen 16vso mb 17Voortgezet speciaal onderwijsin het kort 18Inhoud vso 18Leerroutes 18Stage 19Samen waar het samen kan 21Cultuur op het vso 21Groepssamenstelling 22Jaarplan 22Handelingsplan en handelingsplanbespreking22Leren Leren 23“leren leren” so 23“leren leren” vso 23Schoolwerkweek 24Leerlingenparlement 25Visueel onderzoeken gezondheidszorg 25Visuele controle onderzoeken 25Gezondheidszorg 25Uitstroom 25De resultaten van het onderwijs-so 26De resultaten van het onderwijs-vso 26Ons team 27so 27vso 28Ouderparticipatie 29Hoe werken we samen met ouders 29so 29vso 29Ouderbijdrage 30Oudercommissie 30Medezeggenschapsraad 30Veiligheid 30Verzekeringen 30Schorsing en verwijdering 30Wetten en regels 31De veilige school 31Gedragsregels so 31Gedragsregels vso 31Klachtenregeling 32Ziekmeldingen en schoolverzuim 34Verlof 34Praktische zaken - so 36Schooltijden 36Vakanties 36Lunchpakket, fruit en tussendoortjes 36Traktaties 36Opvang in de ochtend en overblijven 36Buitenschoolse activiteiten 36Kampbijdrage 36Werkweek 36Lesuitval 37Gym- en zwemkleding 37Bibliotheek 37Vervoer van en naar school 38Activiteiten 38Praktische zaken - vso 38Schooltijden 38Vakanties 38Lunchpakket, Cup a soup, fris en snoep 38Te laat komen, afwezigheid, overblijven 39Lesuitval 39Lesgeld 39Sponsoring 39Gym- en zwemkleding 39Schoolbenodigdheden 39Huiswerkklas 40Bibliotheek 40Vervoer van en naar school 40Rapporten 40Activiteiten 41Nog enkele regels vso 4123

Deel 3 / BijlagenDeel 1 / AlgemeenOrganisatie van VisioRaad van Toezicht, Raad van Bestuur,medezeggenschapsraad 42Afkortingen en begrippen 44Toelatingscriteria 45Meervoudig complexe problematiek 46Routebeschrijving 47Nuttige adressen 48VoorwoordVoor u ligt de schoolgids van Visio Onderwijs.Visio Onderwijs maakt deel uit van KoninklijkeVisio, expertisecentrum voor slechtziende enblinde mensen. Leerlingen met een visuelebeperking, al dan niet in combinatie met eenandere beperking, kunnen bij ons terecht voorspeciaal onderwijs, voortgezet speciaalonderwijs en onderwijs voor kinderen met eenmeervoudige beperking.Uw kind is al leerling op één van de zevenVisio-scholen die verspreid liggen over heelNederland. Of u vraagt zich af of VisioOnderwijs voor uw kind de juiste keuze is.Naast allerlei praktische informatie staat indeze schoolgids informatie die voor u duidelijkmaakt wat Visio Onderwijs u en uw kind tebieden heeft. Een school met een eigengezicht en een goede sfeer is voor uw kinderg belangrijk. Als kinderen met plezier naarschool gaan, ontwikkelen ze zich beter engaat het leren makkelijker. Op de scholen vanVisio stimuleren we kinderen om hun talentenen mogelijkheden zo goed mogelijk te benutten.Zij krijgen er niet alleen de normalevakken, maar ook lessen in sociale enpraktische vaardigheden. Het onderwijs is zoveel mogelijk hetzelfde als op een reguliereschool. Omdat iedereen de lessen goed moetkunnen volgen, ligt het tempo meestal ietslager. De groepen zijn klein: zes tot twaalfleerlingen. Respect voor elke leerling staatvoorop: er wordt uitgegaan van wat ze zelfkunnen en willen. Een onderwerp als zelfredzaamheidvinden we net zo belangrijk alsrekenen of taal. Al naar gelang het niveau vande leerlingen leren ze zelf verantwoordelijkheidte dragen voor het uitvoeren van dag- enweektaken. Ook besteden we veel aandachtaan de sociaal-emotionele, motorische enzintuiglijke ontwikkeling van de kinderen.mensen ontstaan. Eén van de redenen om tefuseren was dat we met z’n drieën meerweten dan alleen. Met de uitwisseling vankennis en ervaringen tussen de scholenonderling, maar ook tussen zorg en onderwijs,zijn we volop bezig. Zo was er in april 2011een studiedag voor medewerkers van VisioOnderwijs in het kader van het thema “elkaarvinden”. De ruim driehonderd onderwijsmedewerkersdie aanwezig waren, werden inde gelegenheid gesteld om met vakdocentenen diverse andere collega’s van anderelocaties in contact te komen. Op vaakverrassende wijze werden onze medewerkerszo op inspirerende nieuwe ideeën gebracht.Door te blijven leren van elkaar en door onzeexpertise breder in te zetten, zijn wij ervanovertuigd dat wij het onderwijs aan uw kindkunnen verbeteren. Wij wensen u en uwkind een goed schooljaar 2011-2012 toe,ook namens alle medewerkers van VisioOnderwijs.Domeindirectie Visio OnderwijsFrits Grevink en Marcel JanssenNa een fusie in januari 2010 tussen Visio,Sensis en De Brink is Koninklijke Visio,expertisecentrum voor slechtziende en blinde45

Deel 1 / AlgemeenDeel 1 / AlgemeenKoninklijke Visio,expertisecentrum voorslechtziende en blinde mensenPerspectief voor iedereenIn Nederland krijgen jaarlijks duizendenmensen te maken met blijvende slechtziendheidof blindheid. Wanneer iemand slecht zietof helemaal blind wordt, heeft dat ingrijpendegevolgen voor wonen, werken, ontspanning,onderwijs, opvoeding en mobiliteit. Op al dezeterreinen biedt Koninklijke Visio ondersteuning.Onze diensten zijn er voor kinderenen volwassenen die slechtziend of blind zijn.Ook mensen die naast een visuele beperkingeen andere beperking hebben, kunnen bij onsterecht. Met vakmanschap en bezielingbegeleiden wij onze cliënten en leerlingen bijeen zo zelfstandig mogelijk leven. Mensen diepersoonlijk of professioneel betrokken zijn bijiemand met een visuele beperking kunnen ookbij Visio terecht voor advies, ondersteuning endeskundigheidsbevordering. In onze dienstverleningstaat de vraag van de cliënt en deleerling centraal. Samen zoeken we naar debeste oplossing. Voor meer informatie overonze dienstverlening verwijzen wij u naaronze website: www.visio.orgHet onderwijs van Koninklijke VisioVisio Onderwijs – dat formeel bestaat uit drieonderwijsinstellingen (drie brin-nummers) –verzorgt speciaal onderwijs, voorgezetspeciaal onderwijs en ambulanteonderwijskundige begeleiding aan leerlingenmet visuele beperkingen en leerlingen dienaast visuele beperkingen, verstandelijke ofandere beperkingen hebben. In de wet wordtdit onderwijs “cluster 1” genoemd.De wet en ook het ministerie hanteert voor deleerlingen van cluster 1 de terminologie“visueel gehandicapt” en “meervoudiggehandicapt”.Binnen Visio kiezen we in plaats daarvan voormensen/leerlingen met een visuele beperkingen mensen/leerlingen met een meervoudigebeperking. In deze schoolgids spreken wedaarom over visueel beperkt en meervoudigbeperkt; op enkele plekken wordt meervoudigbeperkt in deze schoolgids afgekort als mb.Zeventig procent van de kinderen met eenvisuele beperking gaat naar een gewoneschool, dankzij de ambulante onderwijskundigebegeleiding van Visio. Daarnaastheeft Visio zeven scholen; in Amsterdam,Breda, Grave, Haren, Huizen en Rotterdam.De locatie Breda biedt onderwijs aan leerlingenmet een meervoudige beperking (mb),Rotterdam en Grave bieden speciaal onderwijs(so), voortgezet speciaal onderwijs (vso) enmb onderwijs. Amsterdam biedt so en vso enHuizen en Haren bieden so en mb onderwijsaan. De kerndoelen, zoals die binnen hetreguliere basisonderwijs gelden, zijn hetuitgangspunt en er bestaat voor leerlingenvanaf twaalf jaar de mogelijkheid om deel tenemen aan praktijkonderwijs, vmbo en havo.InstellingsplanVoor alle scholen van Visio Onderwijs is eengezamenlijk plan gemaakt voor de komendejaren: het instellingsplan. Daarin staan devisie en de missie van het onderwijsverwoord. Bovendien geeft het de accentenaan voor de komende jaren.De volgende schoolgidsen en jaarplannenzullen worden afgeleid van het instellingsplan.Het plan is te verkrijgen op de onderwijslocatiesof te downloaden via www.visio.org.Het onderwijsaanbodScholenVisio Onderwijs heeft zeven scholen van waaruitonderwijs wordt aangeboden. Op de zevenscholen is er het volgende onderwijsaanbod:so vso so-mb vso-mb-----------------------------------------------------------------Amsterdam X XBreda X XGrave X X X XHaren 1XHaren 2 X XHuizen X X X XRotterdam X X X X-----------------------------------------------------------------so = speciaal onderwijsvso = voortgezet speciaal onderwijsso-mb = speciaal onderwijs voor leerlingen met eenmeervoudige beperkingvso-mb = voortgezet speciaal onderwijs voor leerlingenmet een meervoudige beperkingSpeciaal onderwijsHet onderwijsaanbod is gericht op het behalenvan de – voor leerlingen met een visuelebeperking aangepaste – kerndoelen primaironderwijs.Speciaal onderwijs voor leerlingen meteen meervoudige beperkingHet onderwijsaanbod is gericht op het behalenvan de kerndoelen so-mb, die zijn aangepastvoor leerlingen met een visuele beperking.Voortgezet speciaal onderwijs envoortgezet speciaal onderwijs voorleerlingen met een meervoudigebeperkingIn de nabije toekomst zal het vso en het vsombeen drietal uitstroomprofielen kennen:- uitstroom naar vervolgonderwijs- uitstroom naar arbeid- uitstroom naar dagbestedingAmbulante onderwijskundige begeleidingVisio Onderwijs streeft naar thuisnabij onderwijs.Dit betekent dat we integratie in hetreguliere onderwijs proberen te bevorderen.Dit doen we door het bieden van ambulanteonderwijskundige begeleiding (aob) aanleerlingen met een visuele beperking in alleonderwijsvormen. Op deze manier maaktcirca zeventig procent van al onze leerlingengebruik van thuisnabij onderwijs metambulante onderwijskundige begeleiding.Ambulante onderwijskundige begeleidingwordt geboden aan de leerkrachten enleerlingen in het basisonderwijs, voortgezetonderwijs, middelbaar beroepsonderwijs,overig (voortgezet) speciaal onderwijs enhogescholen/universiteiten.67

Deel 1 / AlgemeenDeel 1 / AlgemeenIn onderstaande tabellen is de leerlingenpopulatie in 2001, 2006 en 2010 opgenomen.Indeling Visio OnderwijsSamenstelling in 2001 Samenstelling in 2006 Samenstelling in 2010A P A P A P------------------------------------- ------------------------------------- -------------------------------------so 171 33,9 so 153 30,1 so 177 32vso 126 25 vso 134 26,4 vso 146 26,4(v)so-mb 207 41,1 (s)so-mb 221 43,5 (v)so-mb 230 41,6------------------------------------- ------------------------------------- -------------------------------------504 100 508 100 553 100A = AbsoluutP = ProcentueelRaad van BestuurDirectie OnderwijsDirecteur OnderwijsZuid-NederlandGrave so | vso | so-mb | vso-mbBreda so-mb | vso-mbDirecteur OnderwijsMidden- en Noord-NederlandHuizen so | vso | so-mb | vso-mbAmsterdam so | vsoAmbulante onderwijskundige begeleidingRotterdamso | vso | so-mb | vso-mbHarenso | so-mb | vso-mb2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Regio Zuid 601 563 623 594 651 644 755 803 834 883Regio Midden 273 280 317 337 333 339 353 358 375 372Regio Noord 129 129 125 132 135 138 160 168 173 176------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------1.003 972 1.065 1.063 1.119 1.121 1.268 1.329 1.382 1.431Regio Zuid = Grave, Breda, RotterdamRegio Midden = Amsterdam, HuizenRegio Noord = HarenHet aantal aob-leerlingen is in de periode van2001 tot 2006 licht gegroeid, waarbij de groeiniet gelijkmatig plaatsvond. De totale groei invijf jaar tijd betrof circa 120 leerlingen. Vanaf2007 is sprake van een sterkere groei. In vierjaar tijd is het aantal aob-leerlingen in totaalmet 310 toegenomen. Tussen 2001 en 2010is het aantal aob-leerlingen in totaal met bijna430 leerlingen gegroeid.Indeling Visio OnderwijsaobZONVisie op onderwijs - waar VisioOnderwijs voor staat“Perspectief voor elk kind” is een belangrijkuitgangspunt van ons onderwijs. We willen alsonderwijsinstelling íeder kind, ongeacht deindividuele beperkingen, een perspectief voorde toekomst bieden. Elk kind is anders enheeft een eigen ontwikkeling. Die ontwikkelingen de ondersteuningsvragen van de leerlingstaan centraal en geven richting aan hetonderwijs, uiteraard binnen de wettelijkekaders. Daarbij is er een dialoog tussenouders en onderwijsmedewerkers. Naastkennisontwikkeling is er binnen ons onderwijsaandacht voor zintuiglijke, sociaal-emotioneleen lichamelijke ontwikkeling. Hiermee ondersteunenen begeleiden we kinderen in hungroei naar zelfredzaamheid en zelfstandigheid.Elke leerling moet de beste mogelijkhedenkrijgen om tot ontwikkeling te komen, enbinnen zijn mogelijkheden kunnen integrerenin de maatschappij. We bevorderen hunverantwoordelijkheidsgevoel. Leerlingen doen,behalve kennis, ook vaardigheden op waarmeeze een sociaal netwerk kunnen opbouwenen kunnen samenwerken.aobHet onderwijstraject kent een opbouw waarbijstapsgewijs wordt toegewerkt naar zo zelfstandigmogelijk leren, leven en werken.“Leren leren” is een belangrijk concept in onsonderwijsprogramma. Met “leren leren” wilVisio meer aansluiten bij de kennis- enbelevingswereld van de leerlingen. Ditbetekent dat de leerlingen gebruik zullenmaken van meerdere leerbronnen enverschillende leeromgevingen. Daarnaast zijnbij het “leren leren” de vragen en keuzes vande leerling (of zijn ouders) meer dan voorheenbepalend voor de planning en uitvoering vanhet onderwijs. We vinden het belangrijk dateen kind naar díe onderwijssetting gaat,waarbinnen het de beste kansen en mogelijkhedenheeft om tot ontplooiing te komen.Voor het ene kind is dit het reguliere onderwijs,dichtbij huis, met ondersteuning in deambulante onderwijskundige begeleiding(aob). Voor een ander kind is dit (tijdelijk) hetspeciaal of voortgezet speciaal onderwijs vanVisio. Binnen onze scholen is het onderwijs“gewoon waar het kan, bijzonder waar hetmoet”. De meeste methoden die we gebruikenbinnen het speciaal onderwijs en voortgezet89

Deel 1 / AlgemeenDeel 1 / Algemeenspeciaal onderwijs sluiten aan bij het regulierebasis- en voortgezet onderwijs. Hierdoor ishet voor leerlingen gemakkelijker om eventueelde overstap naar ander onderwijs temaken.Zorg in OnderwijsNaast kwalitatief goed onderwijs hebben veelleerlingen ook een grote zorgbehoefte. Vooreen gewone school is lesgeven en zorg biedenaan uw kind soms moeilijk te combineren.Door het brede dienstenpakket heeft Visio demogelijkheid om op haar scholen zowelonderwijs als zorg te bieden. Binnen Visiostreven we dan ook naar een optimalesamenwerking tussen Onderwijs en Zorg.Dit betekent dat we de overgangen naaren van de verschillende domeinen van Visio(Onderwijs, Revalidatie & Advies en Wonen& Dagbesteding) zo soepel mogelijk willenlaten verlopen.Omdat alle leerlingen van Visio Onderwijsgedurende hun schoolloopbaan te makenzullen krijgen met diensten en specialisten diewerkzaam zijn in het domein Revalidatie &Advies en/of Wonen & Dagbesteding en omdatvoor veel leerlingen de zorgbehoefte groot isbeschikt Visio Onderwijs over een afdelingZorg in Onderwijs (ZON). Medewerkers dieaan deze afdeling verbonden zijn, maken hetmogelijk om op de onderwijslocaties (al danniet tijdens schooltijd) de zorg te bieden waarde leerlingen behoefte aan hebben.Aanmeldprocedureen toelatingscriteriaCluster 1 is het onderwijscluster voor onderwijsaan kinderen met een visuele beperking.Wanneer een ouder of een school een kind wilaanmelden, dan kunt u bellen naar hetCliëntservicebureau (CSB) van Visio. Eenmedewerker brengt uw vragen in kaart engeeft informatie over de stappen en dedoorlooptijd van het aanmeldproces. Na deaanmelding worden verschillende oogheelkundigegegevens van de oogarts verzameld.De aanmelding wordt beoordeeld door deCommissie van Onderzoek, die bestaat uitverschillende disciplines; een onderwijsdirecteur,orthopedagoog, oogarts en maatschappelijkwerker. Zij beslissen over detoelating tot cluster 1.Als de Commissie van Onderzoek vindt datkinderen een dusdanige beperking ondervindenvan hun visus dat ze het onderwijs opeen reguliere school niet kunnen volgen, iseen advies voor een school van Visio mogelijk.Ook is het mogelijk dat geadviseerd wordt dateen kind regulier onderwijs kan volgen metondersteuning van een ambulant onderwijskundigbegeleider. Bij Visio hanteren we decriteria die door de branche zijn opgesteld.U vindt het schema achter in de bijlage vandeze schoolgids.Pedagogisch klimaat en veiligheidVisio Onderwijs vindt het belangrijk eenklimaat te creëren waarin leerlingen zichveilig, gerespecteerd en gewaardeerd voelen.We nemen leerlingen serieus en vinden hetbelangrijk dat ze zich gesteund voelen doorhun medeleerlingen en leerkrachten. Degewenste sfeer is het uitgangspunt voor demanier waarop we met elkaar omgaan:leerkrachten met leerlingen, leerlingen metelkaar en leerkrachten onderling. Wanneer wesignaleren dat een leerling of leerkracht hetklimaat negatief beïnvloedt, spreken wehem/haar daarop aan. Ook qua fysiekeinrichting willen we onze leerlingen met eenvisuele beperking een veilige omgeving biedenwaarop ze “blindelings” kunnen vertrouwen.Dit betekent dat we onder andere van onzeleerlingen en leerkrachten verwachten dat zelesmaterialen gestructureerd opbergen en huneigen spullen opruimen. De gebouwen zijnvoorzien van (tactiele) verwijzers enmarkeringen, zodat leerlingen goed de wegkunnen vinden. We bieden leerlingen hiermeeeen omgeving waarin ze veilig kunnenbewegen en zich veilig voelen.Externe ontwikkelingenPassend onderwijsHet huidige kabinet wil met ingang vanaugustus 2013 een stelselwijziging doorvoerenbetreffende de bekostiging en opvang vanleerlingen met beperkingen en aanvullendeproblemen. Ook de doelgroep slechtziende enblinde leerlingen krijgen te maken met degevolgen van dit beleid. In de loop van hetkomend jaar zullen we u verder informerenover de gevolgen van de bezuinigingen voorde scholen.KwaliteitszorgWetsvoorstel Kwaliteit (v)soOm te komen tot kwaliteitsverbetering binnenhet (voortgezet) speciaal onderwijs is het“Wetsvoorstel Kwaliteit (v)so” opgesteld.Met dit wetsvoorstel wordt de Wet op deExpertisecentra (waaronder onze scholenvallen) gewijzigd. De wijzigingen hebbenbetrekking op het vergroten van deOntwikkeling in leerlingenaantallenopbrengsten van ons onderwijs. Binnen descholen worden nu voorbereidingen getroffenvoor de aanpassingen van beleid metbetrekking tot het wetsvoorstel.Toezichtskader InspectieTegelijkertijd met dit wetsvoorstel past deInspectie van het Onderwijs het toezichtskaderaan dat gebruikt wordt bij debeoordeling van de kwaliteit van het so envso. Daarbij staat de vraag centraal:Heeft de school voor de leerlingen eenontwikkelingsperspectief vastgesteld en kande school zich verantwoorden over heteindresultaat in termen van de uitstroombestemmingvan de leerlingen?Dat betekent dat het huidige handelingsplanwordt omgezet naar een ontwikkelingsperspectiefvoor uw kind. Ook hierover gaanwe u het komend jaar nader informeren.Scholen2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Regio Zuid 254 259 261 260 264 274 279 298 311 315Regio Midden 170 173 155 157 143 155 160 166 167 167Regio Noord 80 78 83 89 81 79 80 78 74 71------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Totaal 504 510 499 506 488 508 519 542 552 553Regio Zuid = Grave, Breda, RotterdamRegio Midden = Amsterdam, HuizenRegio Noord = HarenWanneer we kijken naar de ontwikkeling vanhet leerlingenaantal over de afgelopen tienjaar, zien we dat het leerlingenaantal in deperiode 2001 tot 2006 schommelde tussen490 en 510. Vanaf 2007 is een stijging tezien, waarbij het aantal zich nu lijkt testabiliseren rond de 550.1011

Deel 2 / Visio Onderwijs GraveDeel 2 / Visio Onderwijs GraveOnze schoolAdres Visio Onderwijs GraveJan van Cuykdijk 15361 HM GraveT 088 585 82 50onderwijsgrave@visio.orgwww.visio.orgDirecteur en adjunct-directeurDomeindirecteur onderwijsMarcel JanssenAdjunct-directeurWilly SmitsLocatie en gebouwVisio Onderwijs Grave heeft een ruim opgezetschoolgebouw net buiten het centrum van hethistorische stadje Grave. Binnen de school zijner twee afdelingen: speciaal onderwijs (so) envoortgezet speciaal onderwijs (vso). Naast hetschoolgebouw liggen Wonen & Dagbestedingvan Visio en de gebouwen waar de ondersteunendediensten gevestigd zijn.Aantal leerlingen per 1 januari 2011Soort onderwijs Aantal leerlingen per 1 januari 2011-----------------------------------------------------------------speciaal onderwijs 83voortgezet speciaal onderwijs 49De ontwikkeling van het onderwijsAlgemeenDe maatschappij verandert in hoog tempo. Alsschool willen wij zo goed mogelijk inspelen opdie veranderingen. De leerlingen verwerkenleerstof en ontwikkelen vaardigheden op eenwijze die zoveel mogelijk bij hen past. Bij dekeuze van de methoden en materialen lettenwe erop dat ze geschikt zijn voor onze leerlingenmet een visuele beperking, en dat zewaar nodig op maat aangepast kunnenworden.De medewerkers blijven op de hoogte van delaatste ontwikkelingen doordat zij cursussenvolgen en vakliteratuur lezen.BeleidVisio werkt met een beleidscyclus en metmeerjarenplannen. Het doel van de beleidscyclusis om per jaar een richtinggevendebeleidslijn op te stellen en deze, met eenbegroting per werkeenheid, te vertalen inconcrete plannen. Deze dynamische maniervan beleid maken zorgt ervoor dat een organisatiesnel op veranderingen kan inspelen.Ieder schooljaar evalueren de teams hetbeleid van Visio Onderwijs.De domeindirecteur en adjunct-directeurenonderwijs hebben tijdens enkele bijeenkomstengewerkt aan een nieuwe visie voorhet onderwijs. In het voorjaar van 2011 is hetnieuwe Instellingsplan gereed gekomen. Hierinstaat onze visie beschreven, evenals onzeplannen voor de komende vijf jaar. Hoe zietde school er over vijf jaar uit? Welke deskundigheidheb je dan nodig? Welke kinderenzullen dan onze school bezoeken? Ook binnende teams speelt de discussie over de toekomstvan het onderwijs. Wat is goedonderwijs? Welke functies en deskundighedenworden daarbij verlangd? Hoe kun je het eenen ander realiseren?Extra voor onze leerlingenSamenwerken met zorgLeerlingen van onze school kunnen gebruikmaken van de diensten van Wonen & DagbestedingGrave van Visio. Van maandag toten met vrijdag, of een deel daarvan, kunnenze wonen op deze locatie. Ze kunnen erook voor kiezen om mee te doen aan dewoensdagmiddagactiviteiten bij de dagbesteding.Voor “wonen” en “woensdagmiddagactiviteiten”is wel een indicatie nodig.Voor de leerlingen die gebruik maken vanwonen en/of dagbesteding zijn er kernteamsgevormd met medewerkers van Wonen &Dagbesteding en school. Op die manier willenwe ervoor zorgen dat iedere leerling de bestmogelijke begeleiding krijgt, waarbij iederonderdeel op elkaar afgestemd wordt.Wonen & Dagbesteding in Grave biedt ookmogelijkheden voor weekendopvang envakantieopvang. Informatie hierover kunt ukrijgen bij de regiomanager van Visio Wonen& Dagbesteding, Mevrouw Iris Schreurs.Taal voor allochtone leerlingenBij Visio Onderwijs Grave zijn diverse nationaliteitenonder de kinderen vertegenwoordigd.Leerlingen die de Nederlandse taalnog onvoldoende beheersen, krijgen van deleerkrachten, en indien wenselijk van delogopediste, begeleiding bij het beter lerenvan de Nederlandse taal. Dit kan in de klas,maar soms kiezen we ervoor om een intensiefprogramma buiten de groep uit te voeren.Tijdens gesprekken met ouders over hethandelingsplan van hun kind, kan het prettigzijn als er een tolk aanwezig is. Van tevorenkunnen we overleggen, en ouders, die deNederlandse taal niet helemaal machtig zijn,vragen om een tolk mee te brengen naaroudergesprekken.TherapieënVoor veel leerlingen zijn therapieën belangrijk,bijvoorbeeld om motorisch beter te lerenfunctioneren (oefentherapie) of om beter teleren communiceren (logopedie). Binnen deonderwijstijd stellen we leerlingen in degelegenheid therapie te volgen. De therapiestaat altijd in het teken van een onderwijskundigdoel. De leerlingen verlaten de groepvoor therapie. Aan het aantal therapieënonder schooltijd is een limiet gesteld, omdatleerlingen anders te veel onderwijstijd missen.Dit zou ten koste gaan van andere aspectenvan de ontwikkeling. We kijken in zo’n gevalof de therapie ook op een andere tijd kanplaatsvinden. Een en ander gaat altijd inoverleg met ouders tijdens de handelingsplanbespreking.Voor sommige therapieën iseen indicatie nodig van een zorgverzekeraar ofzorgkantoor.1213

Deel 2 / Visio Onderwijs GraveDeel 2 / Visio Onderwijs GraveSpeciaal onderwijs in het kortVisio Onderwijs Grave is in de eerste plaatseen gewone school waar kinderen spelen,leren en zich ontwikkelen. Toch is het óók eenheel speciale school. De visuele beperking vande leerlingen vraagt om een aanpassing vanhet onderwijs. In het regulier onderwijs wordtsteeds meer gebruik gemaakt van visueelaantrekkelijke materialen en methoden. Voorkinderen en jongeren met een visuelebeperking kan dat problemen opleveren. Onzedocenten staan dagelijks voor de taak deziende wereld voor onze leerlingen begrijpelijkerte maken. Daarbij houden we rekeningmet de mogelijkheden en beperkingen vaniedere leerling. Behalve een visuele beperking,hebben onze leerlingen ook vaak een anderebeperking. Bijvoorbeeld leer- of gedragsproblemen,of een ziekte die aanpassingenvergt. Dat maakt het onderwijs speciaal énaangepast aan de mogelijkheden van iedereleerling. Voor iedere leerling stellen we,samen met de ouders, een handelingsplan op.Daarin staan de afspraken die we maken voorde komende periode. Voordat kinderen instaat zijn iets te leren, moeten zij zich veiligvoelen op school. Daarom besteden we daarook veel aandacht aan. Iedere leerling heefteen vaste leerkracht of mentor. Deze is voorde leerling (meestal) de eerste vertrouwenspersoon.Ook besteden we aandacht aan hetmaken van afspraken, over hoe we met elkaaromgaan, over pesten en over sociaalemotioneleontwikkeling. We benaderen deleerlingen met respect en ondersteunen ze bijhet opgroeien naar zelfstandige en gelijkwaardigedeelnemers aan de samenleving.Binnen de grenzen van hun mogelijkhedenspreken wij onze leerlingen hierop aan endagen hen uit om, de soms moeilijke, stappenhierin te nemen. Al jarenlang krijgen blinde enslechtziende kinderen de meeste lessensamen. Waar nodig passen we de lessen aan.Bij sommige vakken kiezen we in het onderwijsaanbodnadrukkelijk voor een onderscheidtussen slechtziende leerlingen en leerlingendie zijn aangewezen op braille. Onze schoolheeft naast de so- en de vso- afdelingen ooknog een mb afdeling, voor onze leerlingen meteen meervoudige beperking.LeerstofOnze leerlingen volgen de leerstof van dereguliere basisschool. Als het nodig is, passenwe materiaal en tempo aan. We kiezenbijvoorbeeld voor een andere methode, eenaangepast programma, een andere wijze vanleren of de inzet van individuele begeleiding.Uitgangspunt is dat iedere leerling in zijneigen tempo de leerstof van de basisschooldoorwerkt. Hiervoor maken we gebruik vandag- en weektaken waarbij de leerling eenactieve rol heeft in de planning van de leerstof.Leerlingen kunnen bij ons niet blijvenzitten. Een leerling kan wel twee jarenachtereen in dezelfde groep zitten, maar datbetekent niet dat we de leerstof herhalen. Ineen nieuw schooljaar gaat het kind verderwaar het gebleven is. Naast aandacht voor decognitie werken we ook aan sociale enemotionele vaardigheden, zelfstandigheid enzelfredzaamheid.Moeilijk lerende kinderen (mlk)Voor de moeilijk lerende leerlingen spitsen wehet programma van de basisschool nogexplicieter toe op de individuele mogelijkheden.De leerlingen werken door middel vaneen weektaak ieder op eigen niveau aan decognitieve vakken. Hiernaast is er veel ruimteom met elkaar te “Leren door te doen”. Deleerlingen werken gezamenlijk aan productenvoor de verkoop tijdens onze Kerst- envoorjaarsmarkt. Deze markten wordenbezocht door betrokken mensen als ouders,broertjes, zusjes, opa en oma, en de taxichauffeurskomen ook graag. Bij het makenen verkopen van deze producten komenverschillende creatieve vaardigheden entechnieken aan bod, en wordt er bovendien opeen praktische manier gewerkt aan bijvoorbeeldrekenvaardigheden als geldrekenen,meten en wegen. Door de cognitieve vakkenin praktische situaties aan de orde te latenkomen, krijgen ze voor de leerlingen meerbetekenis en dit verhoogt vaak de motivatie.Naast aandacht voor cognitieve en praktischevaardigheden werken we aan sociale enemotionele vaardigheden, zelfstandigheid enzelfredzaamheid.Leerroute, groepsplan, handelingsplanVisio heeft gekozen voor het werken methandelingsplannen en een handelingsplancyclus.Deze cyclus begint met deleerroute. Het so in Grave kent twee routes:normaal lerend en mb. In de normaal lerendroute maken we voor de moeilijk lerendeleerlingen aanpassingen. In deze routes staathet onderwijsproces beschreven dat een kindgedurende de basisschoolloopbaan aangebodenkrijgt. Afgeleid van deze route maaktde groepsleerkracht jaarlijks een groepsplan,met daarin de doelen voor het komendeschooljaar. Ook de vakleerkrachten maken eengroepsplan voor iedere groep. Daarnaast heeftieder kind een individueel handelingsplan.Hierin staan de individuele doelen van deleerling, mits ze afwijken van de leerroute ofhet groepsplan. In de laatste maanden vanieder schooljaar wordt het handelingsplangeëvalueerd. Met de ouders wordt een nieuwhandelingsplan opgesteld voor het volgendschooljaar. Tijdens tussentijdse besprekingenkan het handelingsplan worden bijgesteld.KerndoelenEen landelijke werkgroep heeft kerndoelenontwikkeld die zijn afgeleid van de kerndoelenvoor het primair onderwijs. Deze kerndoelenzijn officieel door de minister erkend. Somszijn de kerndoelen voor het primair onderwijsniet haalbaar voor onze leerlingen. Voorsommige vakken betekent het dat er extraaandacht is voor onderdelen. Bij anderevakken worden delen ervan weggelaten omdatze minder van toepassing zijn voor onze doelgroep.Voor de zeer moeilijk lerende leerlingenzijn aangepaste leerlijnen geschreven.Uitgangspunt hierbij is dat de cognitievevakken ondersteunend zijn voor de praktijkvakken.Samen waar het samen kanIn alle groepen van het so kunnen slechtziendeen blinde leerlingen zitten.Uitgangspunt voor het onderwijs is: samenwaar het samen kan. Toch vraagt hetonderwijs aan blinde leerlingen vaak eenandere benadering. Dat heeft ertoe geleid dateen aantal vakken of onderdelen daarvanwordt gegeven aan groepjes slechtziende énblinde leerlingen en andere vakken aan beidegroepen apart. Goede voorbeelden daarvan1415

Deel 2 / Visio Onderwijs GraveDeel 2 / Visio Onderwijs Gravezijn bewegingsonderwijs, mobiliteit, textielewerkvormen en topografie. We streven ernaardat kinderen zoveel mogelijk op hun eigenniveau de lessen volgen. Dit kan zijn inniveaugroepen in de eigen klas, maar ook ingroepen buiten de eigen klas. Dit noemen wegroepsdoorbrekend werken en dit gebeurtmeestal bij de vakken rekenen, taal enwereldoriëntatie, lezen en spelling.GroepssamenstellingDe leerlingen zijn ingedeeld in groepen opbasis van leeftijd en niveau. Onze school kentgeen leerstofjaargroepensysteem. Datbetekent dat leerlingen niet automatischovergaan en dat ze niet kunnen doubleren.Uw kind werkt in zijn eigen tempo en op zijneigen niveau aan de leerstof van de basisschool.Soms werken we groepsdoorbrekend:dan sluit uw kind voor een bepaald vak aanbij een andere groep, met een hoger of eenlager niveau. Afhankelijk van de groepssamenstellingen groepsgrootte zetten weextra ondersteuning in van een klassenassistentof remedial teacher.LeerlingvolgsysteemWe volgen en registreren de vorderingen vande leerlingen bij rekenen, taal, spelling enlezen. Dit doen we in een leerlingvolgsysteem.Daarvoor nemen we tweemaal per jaartoetsen af bij de leerlingen van de midden- enbovenbouw. Voor het volgen van de sociaalemotioneleontwikkeling maken we voor alleleerlingen gebruik van het ontwikkelingsvolgmodel.Dit is een observatielijst die tweekeer per jaar door de mentor van uw kindwordt ingevuld. Met al deze informatie kunnenwe bewuste keuzes maken voor het vervolgvan het onderwijsprogramma. We verzamelenalle informatie in een leerlingendossier dattoegankelijk is voor u. Leerlingen krijgen tweekeer per jaar, in januari en juni, een schoolrapport.De vorderingen van de leerlingenbespreken we met ouders. De terugkerendevraag is telkens: moeten we het uitgezettetraject voor de leerling bijstellen? Zo kunnenwe steeds het best passende onderwijstrajectaanbieden. Dit traject vindt zijn weerslag inhet handelingsplan. Als uw kind zes en twaalfjaar is vindt er een uitgebreid onderzoekplaats naar de leermogelijkheden, intelligentieen sociaal-emotionele ontwikkeling. Deuitkomsten van deze onderzoeken helpen bijhet verder begeleiden van het onderwijsprocesvan uw kind.Onderwijs voor kinderen met eenmeervoudige beperking (mb)AlgemeenVisio Onderwijs biedt ook onderwijs aankinderen met een meervoudige beperking.Het onderwijs aan deze kinderen vraagt eenandere benadering en manier van werken.Het ontwikkelingsniveau van de leerlingenloopt sterk uiteen. We spreken over verschillentussen leerlingen onderling, maar ookover verschillen in de ontwikkeling van deindividuele leerling op het gebied van desociale, emotionele, cognitieve, motorische enzintuiglijke ontwikkeling. Daarnaast is somssprake van bijkomende stoornissen ensyndromen. Leerlingen met een meervoudigebeperking hebben een individueel lesprogramma,aangepast aan hun mogelijkheden.Hierbij wordt gebruik gemaakt van deaangepaste kerndoelen zml (zeer moeilijklerenden) en de aangepaste leerlijnen.Er wordt rekening gehouden met hettoekomstperspectief van de leerling en denadruk daarbij ligt op het praktisch leren.Leerlingen leren door te doen. Leerkrachtenworden regelmatig geschoold om beter in tekunnen spelen op de problematiek van dezedoelgroep. Hierbij krijgt het team ondersteuningvanuit Visio Onderwijs Breda.Deze ondersteuning is gericht op spelontwikkeling,communicatie, sensomotorischeintegratie en omgaan met autisme. De jongstegroep werkt in een mooi ingericht klasje aanhun eigen programma. Er is afgelopen schooljaareen ruime snoezelruimte ontwikkeld,waar deze kinderen zich kunnen ontspannenen waar allerlei activerende materialenaangeboden worden op het gebied vanvisuele, tactiele en auditieve stimulatie. Voorkinderen met een meervoudige beperkingjonger dan vier jaar, is er de mogelijkheid deelte nemen aan een peutergroep. Deze wordtbegeleid door Visio Revalidatie & Advies endoor Visio Wonen & Dagbesteding.vso mbIn het schooljaar 2007 - 2008 zijn we gestartmet een vso mb groep. In deze groep zittenleerlingen van dertien tot en met twintig jaar.Het onderwijs aan deze groep heeft als doelom de leerlingen zo goed mogelijk voor tebereiden op een zo zelfstandig mogelijk leven,met een eigen keuze voor vrije tijd en werkendagbesteding. De domeinen waar aandachtvoor is zijn wonen, werken, vrije tijd ensamenleving. Daarnaast werken we aan hetverhogen van zelfvertrouwen, zelfstandigheid,zelfredzaamheid, motivatie en aan een goedgroepsgevoel. De groep werkt met veelpraktische vakken, zoals verzorgingsvakken ensociale vaardigheden. De nadruk wordt gelegdop wat de leerlingen kunnen, niet op wat zeniet kunnen. We proberen op deze manier hetcompetentiegevoel te verhogen. Het lespakketwordt zo concreet mogelijk aangeboden. Weleggen verantwoordelijkheid zo veel mogelijkbij de leerling zelf, waardoor intrinsiekemotivatie wordt verhoogd. Dit doen we onderandere door te werken met klassen- enweektaken. Door middel van een portfolio encoachingsgesprekken wordt de voortgang vande leerling vastgesteld. Het werken met eenweektaak en portfolio geeft de leerling zichtop zijn eigen leerproces hetgeen duidelijkheiden structuur biedt, zeker voor de leerling meteen stoornis binnen het autistische spectrum.De vso-mb afdeling is gelegen op het so,zodat een veilige leeromgeving voor dezeleerlingen gewaarborgd wordt. De vso-mbafdeling valt onder de regelgeving van het so.Dit wil zeggen dat vakantiedata, studiedagenen andere regelingen en praktische zakenhetzelfde zijn als voor leerlingen van het so.1617

Deel 2 / Visio Onderwijs GraveDeel 2 / Visio Onderwijs GraveVoortgezet speciaal onderwijsin het kortOp het vso kunnen leerlingen kiezen uit eenaantal reguliere opleidingen. Daarnaastbestaat de mogelijkheid een individueelleertraject op te stellen met de leerling en deouders. Dit kan gaan om het behalen vanenkele vmbo- certificaten of om toeleidingnaar een arbeidsplaats. Enerzijds is de schoolspeciaal, omdat de groepen klein zijn(gemiddeld zeven leerlingen) en het onderwijsaangepast is aan de individuele vragen van deleerlingen. Anderzijds is de school zo gewoonmogelijk om de relatie met de maatschappelijkerealiteit voor de leerlingen in stand tehouden, zodat ze ook terug kunnen gaan naarhet reguliere onderwijs. Met iedere leerlingstellen we, samen met de ouders, eenhandelingsplan op. In het handelingsplanworden de doelen voor het nieuwe schooljaargeformuleerd. Iedere leerling heeft eenmentor. De mentor is ook de contactpersoonvoor de ouders. De mentor coördineert binnende school alle zaken rond de leerling. Webenaderen de leerlingen met respect enondersteunen ze bij het opgroeien naarzelfstandige en gelijkwaardige deelnemers aande samenleving. Binnen de grenzen van hunmogelijkheden spreken wij leerlingen aan ophun capaciteiten en mogelijkheden. We dagenhen uit om de, soms moeilijke, stappen tenemen, zodat ze zich ontwikkelen.Inhoud van het voortgezet speciaalonderwijsWe willen een fundament leggen voor detoekomst. Dit betekent dat we onderwijsbieden dat gericht is op het behalen van eendiploma of onderwijs dat toeleidt naar arbeidof een andere vorm van dagbesteding. Hetonderwijs richt zich ook op deleerstofoverstijgende vaardigheden die departicipatie in de maatschappij bevorderen.We besteden onder andere aandacht aansociale vaardigheden, stages enmobiliteitsvaardigheden om de leerlingen instaat te stellen ook daadwerkelijk deel tenemen aan het maatschappelijk leven. Veelleerlingen maken in de eindfase gebruikvan de mogelijkheid om een loopbaanonderzoekte doen bij het REA college, locatieBartiméus in Ermelo. Dit is een opleidingsinstituutvoor jongeren en volwassenen meteen visuele beperking. Op grond van degegeven adviezen stromen jongeren ofweldoor naar een reguliere mbo-opleiding of zegaan een opleiding volgen bij het REA collegeBartiméus, afdeling Sonneheerdt. Ook kan ereen functietraining geadviseerd worden diekan toeleiden naar arbeid. Het aanleren vanbraille gebeurt meestal in een één-op-éénsituatie. Soms komt een leerling tot deontdekking dat het lezen van zwartdruk tochte inspannend is als er veel tekst gelezenmoet worden. Er kan ook sprake zijn van eenvisusdaling die de omschakeling naar braillenoodzakelijk maakt.LeerroutesIn schooljaar 2011 – 2012 bieden we devolgende leerroutes aan:- vmbo onderbouw (twee jaar)- vmbo Theoretische Leerweg (drie jaar)- vmbo KaderBeroepsgerichte leerwegsectoren Zorg en Welzijn en Economie(drie jaar)- vmbo BasisBeroepsgerichte leerwegsectoren Zorg en Welzijn en Economie(drie jaar)havo bovenbouw (twee jaar)profielen Economie en Maatschappij enCultuur en Maatschappij- Praktijkonderwijs (onderbouw drie jaar,bovenbouw minimaal twee jaar)- Individuele leertrajectenvmbo- De onderbouw van het vmbo duurt tweejaar. Afhankelijk van het tempo van deindividuele leerling, bestaat de mogelijkheidin het begin van het derde leerjaar nog eenklein deel van de stof van de onderbouw inte halen. Aan het einde van de onderbouwperiodekiest de vmbo- leerling voor één vande bovengenoemde leerwegen en sectoren.- De bovenbouwperiode duurt drie jaar.- De theoretische leerweg kent veel theorievakkenen weinig praktijkvakken encreatieve vakken. De examenkandidatenmaken een sectorwerkstuk en kunnen kiezenuit de sectoren: Zorg en Welzijn, Economieof Landbouw. Deze leerweg bereidt deleerling voor op niveau 3 of 4 van het mbo.Afhankelijk van inzet, motivatie encognitieve mogelijkheden kan de leerlingdoorstromen naar het havo.- In de KaderBeroepsgerichte leerweg is veelaandacht voor praktijkvakken: ongeveer dehelft van het lesrooster bestaat uitpraktijkvakken, de andere helft uittheorievakken.Binnen deze leerweg bieden we tweesectoren aan: Zorg en Welzijn en Economie.Deze leerweg bereidt de leerling voor opniveau 3 van het mbo. Afhankelijk vanvakkenpakket, inzet, motivatie en cognitievemogelijkheden kan de leerling doorstromennaar het havo binnen Visio Onderwijs.- Binnen de BasisBeroepsgerichte leerwegbieden we de sectoren Zorg en Welzijn enEconomie aan. Dit is eveneens een leerwegmet veel aandacht voor de praktijk:ongeveer de helft van het lesrooster bestaatuit praktijkvakken. Deze leerweg bereidt deleerling voor op niveau 2 van het mbo.Omdat een school voor speciaal onderwijs dekaderberoepsgerichte en basisberoepsgerichteleerweg niet zelfstandig mag aanbieden, isVisio Onderwijs Grave een samenwerkingsverbandaangegaan met het Merletcollege inGrave. Het Merletcollege in Grave is eenreguliere school voor voortgezet onderwijsmet een vmbo-afdeling. Deze samenwerkingheeft vooral betrekking op uitwisseling vanschoolexamens, vakinhoudelijke programma’sen lerarencontacten. De leerlingen volgengeen lessen op het Merletcollege. Ook delessen van de praktijkgerichte vakken wordenop de eigen locatie aangeboden. De vmbo-1819

Deel 2 / Visio Onderwijs GraveDeel 2 / Visio Onderwijs Graveexamens worden, evenals op regulierescholen, afgesloten met schoolexamens encentrale landelijke examens. Voor de drieleerwegen is het bovendien mogelijk omstaatsexamen af te leggen of om voor slechtsenkele vakken een staatsexamencertificaat tebehalen. Hiernaast is het voor de leerlingenuit de basis- en kaderberoepsgerichte leerweg,mogelijk om in één of meerdere vakkeneen staatsexamencertificaat te behalen ophet niveau van de kaderberoepsgerichte oftheoretische leerweg.havoIn het schooljaar 2008 - 2009 zijn we gestartmet een havo-4 opleiding. Daaruit voortvloeiendbieden we vanaf 2009 – 2010 havo-5aan. De keuze voor de profielen Economie-Maatschappij en Cultuur- Maatschappij isgemaakt op basis van twee argumenten.Enerzijds omdat onze leerlingen in dezeprofielen de grootste slaagkans hebben opverdere studie en op arbeid. Anderzijds omdatdeze profielen een verbreding en verdiepingvormen van de sectoren van ons vmbo, waarimmers ook Economie- Maatschappij enCultuur- Maatschappij worden aangeboden.De examinering op het havo is uitsluitendgeregeld via staatsexamens. Deze keuze isbewust gemaakt om verschillende redenen: deleerlingen die in havo-4 instromen kunnen eenhavo- profiel kiezen met bijbehorend vakkenpakket,maar ze kunnen ook besluiten omslechts in één of meerdere vakken examen tedoen. De eerste mogelijkheid levert eendiploma op, de tweede mogelijkheid levertdeelcertificaten op. Deze deelcertificatenblijven tien jaar geldig, zodat er altijd nog eenhavo- diploma “gesprokkeld” kan worden. Hetvoordeel van deelcertificaten kan zich ookvoordoen bij leerlingen die in een bepaald vakal heel snel het eindexamenniveau behaaldhebben, zij kunnen dan in dat vak alvastexamen doen. Omgekeerd geldt hetzelfdevoor leerlingen die juist heel zwak zijn in eenbepaald vak; zij nemen daar dan wat meertijd voor. Voor leerlingen in het bezit van hetdiploma KaderBeroepsgerichte leerweg biedtdeze wijze van examinering de enigemogelijkheid om havo-4 te bereiken. In hetreguliere onderwijs is immers een diplomatheoretische leerweg vereist met vaak eengemiddeld eindcijfer rond zeven. Dankzij dekleinschaligheid en intensieve begeleiding zietVisio ook voor deze KB-leerlingen, mits zevoldoende capaciteiten bezitten en inzettonen, de mogelijkheid om in twee of drie jaareen havo-bovenbouw af te ronden. De samenwerkingmet het Merletcollege ligt hier op hetniveau van lesmethodes, toetsmateriaal endocentencontacten.PraktijkonderwijsNaast het vmbo en het havo, biedt het vsoPraktijkonderwijs voor moeilijk lerendejongeren. Het doel is de leerling zo goedmogelijk voor te bereiden op de gebiedenwonen, werken en vrije tijd. Hierbij wordtgebruik gemaakt van situaties die zonatuurlijk mogelijk zijn. Rekenen met geld kanbijvoorbeeld in het kader van boodschappendoen aan bod komen. In de onderbouw, diedrie jaar duurt, oriënteren de leerlingen zichop vier leerwegen: zorg en welzijn, plant endier, dienstverlening en techniek. In het derdejaar starten de leerlingen met een internestage, deze is bedoeld als voorbereiding op deexterne stages in de hogere leerjaren. Na deonderbouw kiezen de leerlingen waar ze zichverder in gaan verdiepen. Het uitgangspunt issteeds de eigen ontwikkeling van de leerling.De leerkrachten begeleiden deze ontwikkelingmet coachingsgesprekken. De interesses vande leerling worden besproken, evenals hetgeenhij belangrijk vindt om te leren. Deleerling legt de vorderingen die hij maakt vastin een portfolio. Deze map wordt gedurendede schoolloopbaan gevuld zodat de leerling alshij de school verlaat een overzicht heeft vande dingen die hij allemaal geleerd heeft.In het schooljaar 2008 - 2009 zijn we gestartmet het aanbieden van de opleiding totArbeidsmarktgekwalificeerd Assistent (AKA).Dit is een opleiding op ROC niveau 1. Wewerken hiervoor samen met ROC de Leijgraafin Veghel. De leerlingen krijgen bij ons opschool les uit de methode kr8. Hiernaast lopenze stage. Een docent van het ROC beoordeeltde stage, het portfolio en de schoolexamens.Als al deze onderdelen voldoende wordenbeoordeeld ontvangt de leerling het AKAcertificaat. Bij dit certificaat hoort ook eenadvies voor het vervolg. Dit kan een advieszijn om te gaan werken, om door te stromennaar een specifieke arbeidsopleiding op niveau1 en in een enkel geval kan het zijn dat deleerling het advies krijgt om door te stromennaar een opleiding op niveau 2. Als een PROleerlingde capaciteiten heeft om de AKAopleiding te volgen, krijgt hij hiervoor demogelijkheid in het zesde leerjaar.StageNaast de verplichte vakken vormen ook destages een wezenlijk en verplicht onderdeelvan het leerproces van leerlingen. Stagesleggen een relatie met de (beroeps)praktijk enzijn de meest geschikte wijze om erachter tekomen welk beroep of welke richting de leerlinghet meest aanspreekt en in hoeverre devisuele beperking daarbij een rol speelt. Hetstagebureau van Visio ondersteunt enbegeleidt de leerlingen bij het vinden,voorbereiden en evalueren van hunstageactiviteiten. Ook zijn er mogelijkhedenom stage te lopen op een ROC of een hboopleiding.Bij dit proces is de betrokkenheiden actieve rol van de ouders heel belangrijk.Het samen zoeken naar een geschiktestageplek, het ondersteunen bij het leggenvan contacten en meedenken over hetvervoer, zijn basisvoorwaarden waarmee u alsouder back-up kunt geven aan een geslaagdestage. Gesprekken over “wat wil ik”, en “watkan ik” zijn verhelderend voor zowel deleerling als ouders en geven inzicht in demogelijkheden van een passend vervolg nahet voortgezet onderwijs bij Visio.Samen waar het samen kanOp het vso krijgen slechtziende en blindeleerlingen meestal gezamenlijk les. Eenuitzondering hierop is het vak bewegingsonderwijs.Daarnaast worden bepaaldevakonderdelen gescheiden aangeboden,bijvoorbeeld topografie bij aardrijkskunde.Cultuur op het vsoWe kiezen voor een positieve benadering naarde leerlingen die heel duidelijk en transparantis. Het beleid bij incidenten is direct gericht opgedragsverandering bij betrokkenen. Er is danaltijd een “op maat” benadering van desituatie. Er worden geen standaardafspraken2021

Deel 2 / Visio Onderwijs GraveDeel 2 / Visio Onderwijs Gravegemaakt over hoe te handelen bij vechtpartijen,diefstal en pestgedrag. Voor iedereenmoet duidelijk zijn dat er een grens isoverschreden. Incidenten hebben altijd consequentiesvoor de betrokken leerlingen. Bijincidenten bepaalt de adjunct-directeur of, enop welke wijze, ouders geïnformeerd worden.Bij diefstal en zedenzaken doet de schoolaltijd aangifte. In andere situaties wordt eenafweging gemaakt of er aangifte wordtgedaan. We stimuleren ouders en leerlingenom ook aangifte te doen.GroepssamenstellingIedere leerling zit in een stamgroep waarbijleerjaar en intellectuele mogelijkhedenbelangrijke uitgangspunten zijn. Elke leerlingheeft een mentor. Deze persoon is bijvoorkeur ook de mentor van de klasgenotenvan uw kind. De leerkrachten worden, indiennodig, ondersteund door een onderwijsassistent.Vakleerkrachten geven een deel vande lessen. In de stamgroepen zitten slechtziendeen blinde leerlingen bij elkaar; zijkrijgen meestal gezamenlijk les.JaarplanDe leerinhoud van de vakken is verdeeld overvijf jaar. Voor ieder jaar is een standaardhoeveelheid leerstof vastgesteld. Als leerlingenin een klas volgens de standaard werken, dankrijgen ze les in de leergroep aan de hand vaneen groepsplan. Leerlingen daarentegen dieeen eigen tempo volgen binnen een groep,volgen een individueel vakwerkplan. Jaarlijkswordt er dus een leerstofplanning gemaaktvoor het nieuwe schooljaar. De individueleuitzonderingen op de standaard wordenvermeld in het handelingsplan, waar ook dedoelen gesteld worden betreffende de vakoverstijgendeen onderwijsondersteunendegebieden zoals mobiliteit, sociale vaardighedenen loopbaan- en beroepsvoorbereidendeactiviteiten. Bij de jaarlijksehandelingsplanbespreking zijn altijd de leerlingen de ouders aanwezig.Handelingsplan enhandelingsplanbesprekingHet motto “Uw kind centraal” loopt als eenrode draad door onze school. Samen met u enuw zoon of dochter stellen we een handelingsplanop. Vanuit de school neemt altijd dementor deel aan de handelingsplanbespreking.Als uw kind gebruik maakt van de dienstenvan Visio Wonen & Dagbesteding, neemtindien mogelijk ook de persoonlijk begeleidervan uw kind deel aan de handelingsplanbespreking.Het handelingsplan geeft aan hoeen waaraan in de klas gewerkt wordt met deleerling. In het laatste kwartaal van hetschooljaar nodigen we de leerlingen en deouders uit voor de handelingsplanbespreking.Voor nieuwe leerlingen vindt de eerstehandelingsplanbespreking plaats binnen vierweken na plaatsing. In de bespreking komenin ieder geval de schoolse ontwikkeling en detoekomstwensen van de leerling ter sprake.Hier worden doelen voor geformuleerd. Dementor maakt een verslag van het gesprek inde vorm van een handelingsplan. Dit planwordt een paar weken na het gesprek naar deleerling en zijn ouders verstuurd en is hetvertrekpunt voor het eerstvolgendehandelingsplangesprek. In de bovenbouwwordt het onderwijsprogramma vooralafgestemd op de participatie van de leerling inhet maatschappelijk leven.Leren leren“Leren leren” soSinds 2005 zijn we bezig met onderwijsvernieuwingen.We hebben dit de titel “lerenleren” meegegeven. Uitgangspunt is dat deleerlingen op verschillende manieren onderwijservaren, vaardigheden aanleren en kennisontwikkelen. Alles toegespitst op de mogelijkhedenvan de individuele leerling. Debegeleider heeft in dat proces een coachenderol. Binnen het so zijn de uitgangspunten diewe gebruiken om ons onderwijs vorm tegeven: de rijke leeromgeving, de leraar alscoach en meer leerling initiatief. Dit is terug tevinden in de manier waarop de klassenworden ingericht. Voorbeelden hiervan zijnonder andere de ontdekhoeken en werkhoeken.En de manier waarop instructiemomentenworden ingericht, waarbij niet demethode, maar de leerling de maat is voor deinstructie. En het invoeren van dagtaken enweektaken schoolbreed, waarbij de leerlinggedurende zijn schoolloopbaan steeds beterleert zelfstandig te plannen. Sinds enkelejaren werkt de afdeling so met het BAStraject;Bouwen aan een Adaptieve School.De naam zegt het al: adaptief onderwijs isonderwijs dat wordt aangepast aan het niveauvan de leerlingen. Niet het onderwijs, maar deleerling staat centraal. Dit is onderwijs opmaat. Drie kernwoorden staan centraal bijadaptief onderwijs: relatie, competentie enautonomie. Dit houdt het volgende in:a De leerlingen kunnen samenwerken enomgaan met anderen. Ook voelen ze zichveiligb De leerlingen hebben vertrouwen in eigenkunnen en dat dat terecht is wordt ooktegen hen gezegdc De kinderen kunnen iets zelfstandig doen.Elk jaar maken we een keus uit de onderwerpenvan het BAS-traject waar we aan gaanwerken. Hiervoor krijgt het team begeleidingen ondersteuning van Jolande Bisschop vanhet Seminarium voor Orthopedagogiek.Behalve aan de inhoud van het onderwijswordt er ook gewerkt aan het beschrijven vanhet onderwijs. Binnen de scholen van Visiowordt er gewerkt aan leerrouteplannen, (diehet hele onderwijsproces beschrijven),groepsplannen en individuele handelingsplannen.U wordt hierover gedurende hetschooljaar geïnformeerd.“Leren leren” vsoTijdens schooljaar 2009 – 2010 werd eenbegin gemaakt met het verder ontwikkelenvan “leren leren”. Het doel van “leren leren” isonder meer om het onderwijs meer aan telaten sluiten bij de kennis- en belevingswereldvan de leerlingen en bij de vragen die leerlingenaan zichzelf en aan medewerkersstellen. Dit betekent dat de leerlingen leerstofverwerken en vaardigheden ontwikkelen opeen wijze die het beste bij hen past. Dethema’s hierbij zijn: een uitdagende leeromgeving,de veranderende rol van deleerkracht en meer leerling initiatief. Eenbelangrijk speerpunt voor dit schooljaar blijftde coaching van de leerlingen. We zoekennaar manieren om coaching een vaste plaatste geven in ons onderwijs. Elk schooljaarwordt opnieuw bekeken hoe we inhoudkunnen geven aan deze thema’s. Via denieuwsbrief en de website van Visio onderwijshouden wij u op de hoogte van deontwikkelingen.Leergebiedoverstijgende doelenOm onze vmbo- en havo-leerlingen te helpeninzicht te krijgen in hun persoonlijke capaciteitenen vaardigheden zijn er voor de leergebiedoverstijgendekerndoelen “rubrics”ontwikkeld door het team. Deze rubrics zijn ervoor de thema’s: sociaal vaardig, zelfkennisen zelfstandigheid. Twee keer per jaar scoortde leerling zichzelf op de rubrics en wordt ookgescoord door de mentor. Vervolgens hebbenleerling en mentor een gesprek over dezescoring en worden de doelen voor een nieuweperiode vastgesteld. Op deze manier kunnenwe de ontwikkeling van onze leerlingen ook opde leergebiedoverstijgende doelen volgen en2223

Deel 2 / Visio Onderwijs GraveDeel 2 / Visio Onderwijs Gravevastleggen. Hiernaast worden de leerlingenuitgedaagd tot het uitvoeren van een maatschappelijkestage. Op het gebied van deleergebiedoverstijgende doelen is er eenlessenpakket samengesteld waarmee er inhet rooster structureel aandacht is voor dedomeinen: sociaal- emotionele ontwikkeling,seksuele vorming en weerbaarheid. In heteerste en derde leerjaar volgen de leerlingenweerbaarheidslessen en lessen uit de methode“Leefstijl”. In het tweede en vierde jaar zijn erlessen Seksuele Vorming en Leefstijl. In hetjaar dat de leerlingen het vso verlaten volgenze een training Omgangskunde enEmpowerment. In deze training gaan ze aande slag met hun eigen leervragen. Eenonderdeel hiervan is: Omgaan met je visuelebeperking in de maatschappij. In het kadervan onderwijsvernieuwing werken klas1 t/m 3 met een digitale lesmethode voorEngels op basis van e-learning. Naast hetverwerken van de leerstof werken leerlingenop deze wijze aan vaardigheden als keuzesmaken, plannen, hulpvragen stellen enzelfstandig werken.PraktijkonderwijsDe leerlingen van het Praktijkonderwijs gaandoor met het werken met prestaties. Hierdoorkomt de samenhang van vakken en leerstofbeter tot uitdrukking. Binnen de prestatieswordt veel aandacht besteed aan leerstofoverstijgendevaardigheden, zoals samenwerken,initiatieven nemen, overleggen,plannen, hulpvragen stellen en zelfstandigwerken. De taak van iedere leerling bij deprestaties is gebaseerd op de leervragen diede leerling heeft gesteld. Om ook de leerlingenvan het Praktijkonderwijs goed tekunnen volgen en vorderingen vast te leggenmaken we gebruik van leer- en ontwikkelingslijnen.De leerlijnen gaan over het beheersenvan bepaalde vaardigheden zoals bijvoorbeeld:het kunnen werken met Word of hetkunnen schrijven van een brief. De ontwikkelingslijnengaan over de persoonlijkeontwikkeling van de leerlingen zoals bijvoorbeeldomgaan met je beperking en zelfstandigheid.Deze leer- en ontwikkelingslijnenzijn terug te vinden in het portfolio van deleerling waarin de ontwikkeling wordtbijgehouden. Hiernaast blijven we voor deleerlingen die hiervoor de capaciteiten hebbende mogelijkheid bieden om hun PRO-opleidingaf te sluiten met een AKA diploma. Hetlesprogramma voor deze leerlingen loopt enwordt verder ontwikkeld in samenwerking methet ROC. Hierin volgen we de landelijkeontwikkelingen.SchoolwerkweekDe schoolwerkweek staat ieder jaar op deactiviteitenkalender. De schoolwerkweek isvoor iedere leerling een verplichte activiteit.De kosten die verbonden zijn aan deze weekbedragen € 150,00. Dit bedrag kan in eenkeer betaald worden, maar het is ook mogelijkom gespreid te betalen.Belangrijke doelstellingen in een schoolwerkweekHet leggen, onderhouden en verbeteren vancontacten tussen begeleiders, de begeleideren de leerlingen en de leerlingen onderling.Een goede band is van groot belang enmisschien wel voorwaarde om tot een goedemanier van samenwerken te komen. Eenevenwichtig programma bieden met educatieve,culturele, sportieve en creatieveelementen. Het (leren) samenwerken en het(leren) omgaan met verantwoordelijkheden.Persoonlijke ontwikkeling. De leerlingenworden tijdens deze week aangesproken ophun creatieve en sportieve mogelijkheden enop hun sociale vaardigheden. Ze zijn daarbijvaak grensverleggend bezig. De leerlingenworden in situaties gebracht waarbij onderandere een beroep wordt gedaan op het lerenomgaan met hun beperking, het om hulpmoeten vragen, op hun doorzettingsvermogen,zelfstandigheid, zelfredzaamheiden sportiviteit.LeerlingenparlementAan het begin van het schooljaar zijn erverkiezingen onder de leerlingen voor hetleerlingenparlement. Het parlement bespreekttijdens parlementsvergaderingen voorstellenen meningen van leerlingen over allerlei zakenop het vso, samen met een leerkracht van hetvso. De leefregels op het vso en andereafspraken worden in overleg met hetleerlingenparlement opgesteld.Visueel onderzoek engezondheidszorgVisuele controle onderzoekenVisuele onderzoeken vinden plaats aan hetdiagnostisch centrum van Visio in Grave. Allekinderen die op school verblijven hebben eenbreed toelatingsonderzoek gehad. Waar nodigvinden vervolgonderzoeken plaats. Deonderwijsinstelling wil nadrukkelijk het visueelfunctioneren meer onder de aandacht brengen.Wij zijn van mening dat een jaarcontrolebij de eigen oogarts en eventueel een lowvisiononderzoekzinvol zijn. De argumentendaarvoor zijn:de visuele situatie van het kind kanveranderen;de diagnose is misschien nog niet duidelijk endeze kan in de loop der jaren beter gesteldworden;- er kan een indicatie gegeven worden vooreen low- visiononderzoek dat vervolgensantwoord geeft op de vraag naar het bestevisuele hulpmiddel of de juiste verlichting;- er kan een advies gegeven worden oververantwoord fietsen;- er kan aan schoolverlaters een erfelijkheidsadviesgegeven worden;- er kan een gesprek plaats vinden met dejongere over beleving, wensen en de teverwachten toekomst.Aanvragen voor een visueel functie onderzoekof voor hulpmiddelen kunt u neerleggen bij dementor van uw kind. De low-visionmedewerkerbezoekt jaarlijks de klassenleerkracht,opdat de onderwijs-leersituatie zo goedmogelijk op de behoefte van het kindafgestemd wordt. Wij vinden het belangrijkdat zowel de ouders als de leerkrachten ofgroepsbegeleiders met het kind spreken overhet belang van het onderzoek. Kinderenkunnen leren zich actief en zelfstandig op testellen door bijvoorbeeld vragen te stellen aande low-visionmedewerker over hun eigensituatie.GezondheidszorgOm op school zo goed mogelijk voor uw kindte kunnen zorgen, is het zeker op het gebiedvan gezondheid van belang om over de juistegegevens te beschikken. Daarom moeten devolgende gegevens op school bekend zijn:- of er medicijnen worden gebruikt, welke,hoeveel en wanneer? Ook als er wijzigingenkomen, deze graag doorgeven;- of er een leefregel is, bijvoorbeeld een dieetof bepaalde zaken die niet mogen of kunnen;- of uw kind allergisch is voor bepaaldestoffen of etenswaren;- een telefoonnummer waarop u altijd bereikbaarbent, ook als u een geheim telefoonnummerheeft.Verder is het belangrijk dat gegevens, naaraanleiding van een bezoek aan een specialist,altijd doorgegeven worden. U kunt ook aan debehandelend specialist vragen deze gegevensnaar onze oogarts te sturen.Schoolarts GGDAan onze school is een schoolarts Verbonden;de heer Ad Craaijo. Hij is werkzaam voor deGGD Hart van Brabant. In het kader vanperiodiek onderzoek onderzoekt de schoolartsjaarlijks enkele groepen leerlingen van onzeschool. Als u een vraag heeft voor deschoolarts, of als u een afspraak wilt makenkunt u bellen met GGD Hart van Brabant,Land van Cuijk, T 0900 46 36 43.2425

Deel 2 / Visio Onderwijs GraveDeel 2 / Visio Onderwijs GraveUitstroomDe resultaten van het onderwijs-soEen belangrijk aspect van het onderwijs oponze school is dat iedere leerling in zijn eigentempo en niveau de basisschool doorloopt.Het programma stemmen we af op deindividuele mogelijkheden van de leerlingen.Aan het einde van de basisschool doen enkeleleerlingen van de eindgroep mee aan de Citotoets.Dit objectieve toetsinstrument geeft eenaardige indicatie van het bereikte niveau vande leerlingen. De Cito-toets wordt alleenafgenomen bij de leerlingen die de leerstofvan de basisschool grotendeels doorlopenhebben. De meeste leerlingen van deeindgroep stromen aan het eind van hetschooljaar door naar onze vso-afdeling of naareen school in het regulier onderwijs. In datlaatste geval krijgen ze vanaf dat momentbegeleiding door een ambulant onderwijskundigbegeleider van onze school. Derichtingen van uitstroom zijn zeer divers; vanPraktijkonderwijs tot brugklas havo-vwo.Uitstroomcijfers so 2009 – 2010soort onderwijsaantal-----------------------------------------------------------------vmbo vso cluster 1 3PRO vso cluster 1 3vmbo regulier 1so cluster 1 1De resultaten van het onderwijs-vsoDe richtingen die onze leerlingen inslaannadat ze het vso hebben afgerond zijn zeerdivers. Sommige leerlingen willen verderstuderen, anderen gaan liever werken. Deleerlingen die het vmbo hebben afgerond,hebben de startkwalificatie voor een mboopleidingop zak. De leerlingen die de havoopleidinghebben afgerond, kunnendoorstromen naar een hbo-opleiding. Deleerlingen die een individueel leertrajecthebben gevolgd kunnen met de gevolgderoute doorstromen naar het mbo (niveau 1 ensoms niveau 2). Het is evenwel ook mogelijkom door te stromen naar een baan in het vrijebedrijf, een baan in de sociale werkvoorzieningof een andere vorm van dagbesteding.De individuele leertrajecten worden afgeslotenmet certificaten en/of getuigschriften. HetPraktijkonderwijs wordt afgesloten metgetuigschriften en een portfolio waarin deleerling heeft verzameld wat hij tijdens zijnschoolloopbaan heeft geleerd. Het vervolg ophet praktijkonderwijs is meestal een baan inhet vrije bedrijf, in de sociale werkvoorzieningof een andere vorm van dagbesteding. Eenenkele leerling gaat na afronding van hetpraktijkonderwijs naar het mbo (niveau 1).Schoolverlaters schooljaar2009 – 2010In het schooljaar 2009 - 2010 hebben tienleerlingen het vso verlaten.Twee leerlingen hebben het havo gevolgd.Vier leerlingen hebben het vmbo gevolgd.Vier leerlingen hebben Praktijkonderwijsgevolgd.Uitstroomgegevens vsosoort onderwijsaantal-----------------------------------------------------------------HBO 1Regulier ROC 4REA college 1Vroegtijdig de school verlaten 1Sociale werkvoorziening 3Ons teamsoDe groepsleerkracht van uw kind is decentrale mentor en degene die het overzichtvan het totale onderwijsproces bewaakt. Voorde dagelijkse ondersteuning werken enkeleleraarondersteuners en een klassenassistentein de klassen. Vakleerkrachten geven deexpressievakken (muziek, handvaardigheid entextiele werkvormen) en het bewegingsonderwijs(gym en zwemmen). Hierbij splitsenwe de klassen soms. Ook kan het zijn dat deslechtziende kinderen en blinde kinderen inaparte groepen les krijgen. Behalve leraren,leraarondersteuners en assistenten zijn er ookenkele specialisten betrokken bij het onderwijs.Het gaat hierbij om specialismen alsLogopedie, Oefentherapie, Remedial Teachingen Mobiliteit. Aan de school zijn ook eenpsycholoog, orthopedagogen en coördinatorenverbonden. De meeste teamleden werken algeruime tijd op onze school. Hierdoor hebbenze veel ervaring opgedaan in het geven vanonderwijs aan kinderen met een visuelebeperking. Daarnaast heeft scholing de nodigeaandacht. Dit gebeurt zowel individueel, opspeciale onderdelen en vakgebieden, als inteamverband. Er zijn op onze school leerlingen,die naast hun visuele problematiek nogandere aandachtsgebieden hebben, zoalsautisme of NT2 onderwijs. Ook op die andereterreinen proberen we het team optimaal tescholen. Ieder jaar krijgen we bovendien hulpvan stagiaires van de opleiding voor onderwijsassistentof leraar basisonderwijs.Daarnaast werken we samen met de RadboudUniversiteit Nijmegen en het Seminarium voorOrthopedagogiek in Utrecht. Studenten doenregelmatig onderzoek en lopen voor een korteof langere periode stage op onze school. Omhet team te coachen wordt een methodeingezet die SVIB heet. Dit staat voor SchoolVideo Interactie Training. Dit houdt in dat doorgebruik te maken van video opnamen van eenklassensituatie of leerlingsituatie, betergekeken kan worden naar groeimomenten enkansen voor de leerkracht om de leerlingbeter te helpen.- DomeindirecteurMarcel Janssen- Adjunct-directeurWilly Smits- CoördinatorenMarjon Franken en Cindy Bekkers- LeerkrachtenYvonne Bisseling, Koen Heijligers, Yolanda Hol,Mieke Janssen, Caroline van der Logt, LauraMoerkerk, Noortje Opsteegh, Jeanne Schaap,Hanneke Straten, Saskia van Veen, JoyceWalden, Bart Wellens- LeraarondersteunersJeannette van den Brand, Ingrid van denBroek, Riekie Linders, Maritha Strik, AndréVurens- OnderwijsassistentenSylvia Ebbers, Dennis Franken, RianKleisterlee, Ester Verberk- OnderwijsondersteuningOrthopedagogen: Ed Lubbers, Anke VinkePsycholoog: Henk WillemsRemedial teaching: Caroline van der LogtMobiliteit: Dorine VollenbergSecretaresse: Nadine Awuy- Algemene ondersteuningHermine Pierik, Evelien Strijbosch en JoanVrolijkReceptionist: Tom GreuterICT: Cees van Hengstum- Vakleerkrachten/therapeutenTextiele werkvormen, handvaardigheid: AnsVosLogopedie: Monique VerrietOefentherapie: Paulien van LeestenMuziek: Mieke van der VenBewegingsonderwijs: Ruud Dominicus,Martijn VosMachineschrijven: Rian KleisterleeComputerinstructie: Don van DijkMaatschappelijk werk: Karin Baars2627

Deel 2 / Visio Onderwijs GraveDeel 2 / Visio Onderwijs GraveTechnische Dienst: Henk van Berkel, JohanHaller, Toon VerheijenHuishoudelijke Dienst: Pim Albers, YvonneGeurts, Teresa KerkhoffJaarlijks hebben wij een aantal stagiair(e)svan de Radboud Universiteit Nijmegen, delerarenopleidingen (pabo) en mbo niveau 4onderwijsassistent.vsoDe leerkrachten die les geven aan de leerlingenzijn groepsleerkrachten en vakleerdocenten.Ze zijn meestal ook mentorvan een groep leerlingen. Tot het teambehoren ook de onderwijsassistenten. Behalveleerkrachten en onderwijsassistenten zijn erook specialisten betrokken bij het onderwijsop het vso. Het gaat hier om specialismen alsLogopedie, Oefentherapie, Mobiliteit, SocialeVaardigheden en Weerbaarheid.De orthopedagogen voeren onderzoekenuit en zij begeleiden individuele leerlingen.Daarnaast begeleiden de orthopedagogende mentoren als dat wenselijk is. De coördinatorenvan de locatie Grave ondersteunenonderwijsinhoudelijke onderwerpen voor hetvso. Een low-visionmedewerker begeleidt deleerkrachten in het aanpassen van deleeromgeving aan de visuele beperkingen enmogelijkheden. De meeste medewerkerswerken al vele jaren op onze school. Hierdoorhebben ze veel ervaring opgedaan in hetonderwijs aan jongeren met een visuelebeperking. Ter aanvulling krijgt up-to-datescholing, van het hele team of van deindividuele teamleden, de nodige aandacht.Ieder schooljaar bieden we stagiaires demogelijkheid een deel van de opleiding oponze afdeling te volbrengen. Deze studentenvolgen de opleiding voor onderwijsassistent,leraar Basisonderwijs of leraar voortgezetOnderwijs. Daarnaast bieden we stageplaatsenaan voor studenten die de richtingorthopedagogiek aan een universiteitvolgen.- DomeindirecteurMarcel Janssen- Adjunct-directeurWilly Smits- CoördinatorenMarjon Franken en Cindy Bekkers- LeerkrachtenMarianne van Beers, Carla Beks, Don vanDijk, Marjolijn Graauwmans, Lonny Hendriks,Anke Holleman, Pauline Janssen, LennyMelssen, Jacky Peppinck, Tom van Riel,Paul Roeffen, Anna Schneider, Ineke Toll enMarie-José van Weegen,- OnderwijsassistentMarij Hendriks- OnderwijsondersteuningOrthopedagogen: Sytske Brandenburg en EdLubbersRemedial teacher/vakleerkracht braille:Caroline van der LogtMobiliteitsinstructeur: Carolien WillemseSecretaresse: Nadine AwuyAlgemene ondersteuning: Joan VrolijkReceptionist: Tom GreuterICT: Cees van Hengstum- Vakleerkrachten en therapeutenLogopedie en NT2: Monique VerrietOefentherapie: Paulien van LeestenBewegingsonderwijs: Ruud Dominicus enMartijn VosMuziek: Mieke van der VenDecaan: Marie-José van WeegenStagebegeleiders: Pauline Janssen en Marie-José van WeegenMaatschappelijk werk: Karin BaarsTechnische Dienst: Henk van Berkel, JohanHaller, Toon VerheijenHuishoudelijke Dienst: Pim Albers, YvonneGeurts, Teresa KerkhoffOuderparticipatieHoe werken we samen met ouders?Wij hechten zeer aan actieve betrokkenheidvan ouders bij de (schoolse) ontwikkeling vande kinderen. Wij zijn dan wel deervaringsdeskundigen als het gaat omonderwijs aan slechtziende en blinde kinderenen jongeren; u vervult die rol als het gaat omde ontwikkeling van uw eigen kind. Weproberen u zo goed mogelijk betrekken bijalles wat met uw kind te maken heeft.soDit doen wij op het so bijvoorbeeld via:- Rapportbespreking: u kunt naar aanleidingvan het rapport een gesprek aanvragen metde mentor van uw kind. Ook kan het zo zijndat de leerkracht zelf u hiervoor uitnodigt.Indien gewenst, kan het gesprek ooktelefonisch plaats vinden.- Heen-en-weer schriftje: kinderen in deonderbouw krijgen altijd een schriftje meenaar huis, waarin de leerkracht schrijft water op school gebeurt. U kunt in datzelfdeschriftje informatie van thuis kwijt aan deleerkracht. Mocht het wenselijk zijn, dan kaneen schriftje ook in de midden- of bovenbouwworden gebruikt.- Nieuwsbrief: regelmatig ontvangt u eennieuwsbrief van school en Wonen & Dagbesteding,met daarin het laatste nieuws.- Themabijeenkomsten en ouderdagen: iederschooljaar zijn er bijeenkomsten waarop ueen kijkje kunt nemen in de klas van uwkind en/of geïnformeerd wordt over eeninhoudelijk onderwerp dat voor uw kind vantoepassing is. Daarnaast kunt u natuurlijkaltijd in overleg een afspraak maken met degroepsleerkracht voor een bezoekje aan deklas.- Feesten en vieringen: in de loop van hetschooljaar organiseren we een aantalvieringen en feesten. Hiervoor ontvangt ueen uitnodiging.- Huisbezoeken: als u of de school dit wenselijkacht, legt de maatschappelijk werker eenhuisbezoek af. Soms komt de mentor/groepsleerkracht mee.vsoOp het vso betrekken wij u middels:- Handelingsplangesprekken en bijvoorbeeldde contacten na het uitreiken van derapporten.- Nieuwsbrieven: regelmatig ontvangt u eennieuwsbrief van school met daarin verslagenvan excursies, activiteiten en actueleontwikkelingen.- Ouderavonden en informatiebijeenkomsten:ieder schooljaar organiseren we een ouderavonden informatiebijeenkomsten. Tijdensdeze dagen staan informatie-uitwisseling,scholing en informele contacten met andereouders centraal.- Huisbezoeken: als u of de school ditwenselijk acht, legt de maatschappelijkwerkende, eventueel samen met de mentor,een huisbezoek af.Mekkerus: twee keer per jaar verschijnt deMekkerus, onze schoolkrant. Hierin schrijvenleerlingen en medewerkers wat hen zoalbezighoudt. U als ouder kunt ook kopijaanleveren.2829

Deel 2 / Visio Onderwijs GraveDeel 2 / Visio Onderwijs GraveVia de website van Visio: www.visio.orgkunnen ouders elkaar ontmoeten en snel endirect zaken opzoeken die op school spelen enleven.OuderbijdrageAan de ouders vragen we ieder schooljaar eenvrijwillige ouderbijdrage van € 25,00. Hetbedrag dat we ontvangen wordt besteed aanactiviteiten voor de leerlingen. Denk bijvoorbeeldaan de viering van het Suikerfeest,Sinterklaas, Kerst, carnaval, Pasen, enbuitenschoolse activiteiten. De ouderbijdragewordt beheerd door de Oudercommissie.Ouders krijgen een brief thuis met informatieover hoe en wanneer ze kunnen betalen.OudercommissieVisio Onderwijs Grave heeft een Oudercommissie.In de Oudercommissie zittenouders van het so en het vso. Deze groep vanenthousiaste ouders vergadert regelmatig overzaken die betrekking hebben op het onderwijsdat Visio biedt.Contactpersoon voor het so is Yvonne Jans,T 0486 47 66 09.Voor het vso is dit Silvia Wientjes,T 0481 43 18 84.MedezeggenschapsraadEr zit een delegatie van ouders in de Medezeggenschapsraad(mr) van Visio. Die raadgeeft advies en instemming over allerleibeleidszaken van Visio, en Visio Onderwijs.In de bijlage vindt u de namen van de leden.VeiligheidVerzekeringenSchoolongevallenverzekeringUw kind is verzekerd tegen ongevallen dieplaats vinden op school en onderweg van ennaar school. Verder geldt deze verzekeringook bij alle activiteiten die worden ondernomenin schoolverband. Bagage is NIETverzekerd. Ook schade aan kleding en brillenkomen niet voor vergoeding in aanmerking.Diefstal van goederen valt evenmin onderdeze verzekering.AansprakelijkheidsverzekeringHet bestuur van de school heeft eenaansprakelijkheidsverzekering afgesloten vooralle personeelsleden. Deze verzekering dektde risico’s van het schoolbestuur, hetpersoneel en iedereen die op verzoek van dedirectie activiteiten van kinderen begeleidt. Depersoonlijke aansprakelijkheid van de kinderenvalt niet binnen de dekking van dezeverzekering.Schorsing en verwijderingOndanks alle aandacht die wordt besteed aanhet bieden van een veilig klimaat binnen VisioOnderwijs, kan het voorkomen dat de veiligheidvan medeleerlingen of medewerkers openigerlei wijze in gevaar wordt gebracht dooreen leerling. Er zal dan direct een gesprekvolgen met de leerling en zijn ouders.Eventueel kan de adjunct-directeur besluitentot schorsing voor een bepaalde periode. Deschorsing wordt schriftelijk bevestigd en inkopie gestuurd aan het bevoegd gezag, deleerplichtambtenaar en de Onderwijsinspectie.Indien het schorsen niet het gewenste effectheeft, kan verwijderen van school eenvervolgstap zijn. De directie raadpleegt in datgeval de betrokken leerkracht en gaat eengesprek aan met de ouders. Vervolgens zal dedirectie het bevoegd gezag adviseren over hetverwijderen, voorzien van een deugdelijkemotivering. Wanneer ouders het niet eens zijnmet het besluit kunnen zij dit binnen zesweken schriftelijk kenbaar maken. Hieropmoet het bevoegd gezag binnen vier wekenreageren. De school heeft een inspanningsverplichtingvan acht weken om voor deleerling een geschikte andere school tevinden. De leerplichtambtenaar en deOnderwijsinspectie worden op de hoogtegesteld.Wetten en regelsDe veilige schoolDe afgelopen jaren hebben we veel aandachtbesteed aan het beleid rondom een veiligeschool. De leerlingen moeten zich veiligkunnen voelen. Behalve duidelijke schoolregelszijn er mogelijkheden voor weerbaarheidslessenen wordt er in de klas veel aandachtbesteed aan de sociale en emotioneleaspecten. In de bovenbouw wordt waarmogelijk een cyclus van weerbaarheidslessengegeven. Enkele docenten hebben hiervooreen speciale opleiding gevolgd. Op onzeschool hebben we gedragsregels. Ze zijn totstand gekomen in samenspraak met deleerlingen. De regels nemen we elk jaar inieder geval twee keer door met de leerlingen:aan het begin van een nieuw schooljaar enaan het begin van een nieuw kalenderjaar. Zoblijven ze “leven” bij iedereen. Bij overtredingvan bepaalde regels horen soms gewoonmondelinge correcties. Echter bij het overtredenvan de regels rondom pesten,schelden, pijn doen, vernielen, niet ophoudenen schuttingtaal horen altijd sancties. De aardvan de sancties wordt per klas vastgesteld,door de leerlingen en de klassenleerkracht.Gedragsregels soGedragsregels onderbouw:- we pesten en schelden niet;- we doen elkaar geen pijn;- we lachen elkaar niet uit;- we doen niets bij een ander, wat je zelf ookniet wilt;- we stoppen als iemand stop zegt;- we praten niet door elkaar;- we luisteren naar elkaar;- we zeggen geen woorden die niet netjes zijn;- we komen niet aan de spullen van een ander;- we zijn zuinig op alle spullen;- we helpen elkaar als het nodig is.Gedragsregels bovenbouw:- we pesten niet;- we schelden niet, schelden doet pijn;- we doen elkaar geen pijn;- we luisteren naar elkaar;- we behandelen een ander zoals je zelf ookbehandeld wilt worden;- we gaan netjes om met onze eigen spullenen die van een ander;- we houden op als iemand zegt dat je moetophouden;- we helpen elkaar als het nodig is;- we gebruiken geen schuttingtaal;- we zijn eerlijk, eerlijkheid duurt het langst.Gedragsregels vsoLeefregels voor de leerlingen van het vso1. Je komt op tijd in de les, zodat de les opeen goede manier kan beginnen. Als je telaat bent beoordeelt de leerkracht of je omeen geldige reden te laat bent.2. Je zorgt er voor dat je de schoolspullen dieje in de les nodig hebt altijd bij je hebt ineen stevige boekentas of rugzak. Zo kun jegoed en plezierig werken en hoef je geenspullen te lenen.3. In de school draag je geen jas, pet ofzonnebril tenzij het een advies is van deoogarts. Deze spullen draag je buiten ofgebruik je in je vrije tijd. Draagbaregeluidsapparatuur mag je alleen tijdenslesuren gebruiken, natuurlijk alleen metoordopjes.4. Tijdens de les staan de mobiele telefoonsuit. Dit geeft meer rust in de school.5. Eten en drinken doe je niet in de klastenzij er getrakteerd mag worden. Ditvoorkomt rommel en onrust in de klas.Als je tijdens pauzes hebt gegeten en/ofgedronken ruim je je eigen spullen op. Eenschone en ordelijke omgeving werkt vooriedereen positief.6. Je spreekt op school Nederlands, zodatiedereen je kan verstaan.7. Duwen, schoppen, slaan en ander lichamelijkgeweld is niet toegestaan. Ook wapensen vuurwerk zijn verboden. De schoolleidingheeft het recht kluisjes en tassen tecontroleren op de aanwezigheid vanwapens en vuurwerk. We zorgen samenvoor een veilige school.3031

Deel 2 / Visio Onderwijs GraveDeel 2 / Visio Onderwijs Grave8. Het maken van discriminerende opmerkingen,pesten, het uiten van bedreigingen,schelden en vloeken wordt op onzeschool niet toegestaan. Het is belangrijkdat iedereen zich veilig, op z’n gemak engeaccepteerd voelt. We gaan met respectmet elkaar om.9. Roken is in de school niet toegestaan. Deleerlingen van leerjaar 3 en hoger mogenalleen binnen de vierkante groene haagvoor het pannaveld roken. Roken levertgevaar op voor de gezondheid van jezelfen anderen.10. Het gebruik van energiedrankjes (Red Bullen dergelijke) op school, op het schoolterreinen tijdens de door schoolgeorganiseerde activiteiten elders is niettoegestaan11. Het is niet toegestaan op school, op hetschoolterrein en tijdens de door schoolgeorganiseerde activiteiten elders onderinvloed van drugs te verkeren. Ook mag jeniet in het bezit zijn van drugs, drugsgebruiken of drugs verhandelen. Drugsleveren gevaar op voor je gezondheid endrugs kunnen je gedrag nadeligbeïnvloeden.12. Het gebruik van alcohol op school, op hetschoolterrein en tijdens de door schoolgeorganiseerde activiteiten elders is niettoegestaan. Op feesten, schoolwerkwekenen andere door de school georganiseerdeactiviteiten worden aan leerlingen onder de16 jaar geen alcoholische dranken verstrekt.Aan leerlingen van 16 jaar en ouderkan beperkt alcoholgebruik worden toegestaan.Het is bovendien verboden op alledoor de school georganiseerde activiteitendranken mee te brengen. Alcohol levertgevaar op voor je gezondheid en kan jegedrag nadelig beïnvloeden.13. Wees zuinig op de spullen van jezelf, vaneen ander en van de school. Bij het kwijtrakenof beschadigen van spullen van deschool of van een ander word je aansprakelijkgesteld.14. Het is niet toegestaan om zonder schriftelijketoestemming van de geportretteerdefoto-, film-, of geluidsmateriaal tepublicerenKlachtenregelingHet is van groot belang dat de school eenveilige leeromgeving biedt. De leeromgevingmoet vrij zijn van ongewensteomgangsvormen zoals seksuele intimidatie,agressie en geweld. Het klimaat op onzeschool moet zo zijn dat leerlingen, docentenen andere medewerkers goed op de hoogtezijn van het beleid over ongewensteomgangsvormen én dat men zich vrij voeltonregelmatigheden te melden. Visio heeft eenklachtenregeling voor leerlingen, cliënten enhun ouders. Als u nog geen exemplaar van deklachtenregeling in uw bezit heeft, kunnen wiju op verzoek de regeling toesturen. Binnendeze regeling zijn duidelijke proceduresgeformuleerd, zodat iedere klacht serieus enmet zorg wordt behandeld.Klacht indienenDe meeste klachten zullen in onderlingoverleg tussen ouders, leerling, personeel enschoolleiding worden weggenomen. Wanneerdit niet tot een bevredigende oplossing leidt ofde leerling en/of ouders de klacht niet op dezewijze wensen te bespreken kan een beroepworden gedaan op de regeling klachtopvangvoor cliënten en leerlingen.Regeling klachtopvang voor cliënten enleerlingenDe regeling klachtopvang voor cliënten enleerlingen kent twee vormen vanklachtbehandeling. Degene die een klachtheeft, is vrij één van de twee vormen tekiezen.Bemiddeling door een vertrouwenspersoonVerspreid over alle locaties zijn er zesvertrouwenspersonen voor cliënten enleerlingen binnen Visio benoemd. Bij hetindienen van een klacht kan eenvertrouwenspersoon naar keuze wordenbenaderd, dit is niet gebonden aan dedichtstbijzijnde locatie. Leerlingen en/of hunouders kunnen mondeling, schriftelijk,telefonisch of per e-mail contact opnemen meteen van de vertrouwenspersonen. Devertrouwenspersoon zorgt voor de eersteopvang van en advies aan de leerling of ouderdie een klacht indient en kan bemiddelen bijgesprekken tussen klager en aangeklaagde.Daarnaast kan de vertrouwenspersoonbegeleiden bij het melden van de klacht –indien gewenst – bij een externevertrouwenspersoon of bij deKlachtencommissie voor cliënten en leerlingenvan Visio.Vertrouwenspersonen voor cliënten enleerlingen VisioYvonne BisselingVisio Onderwijs in GraveT 088 585 82 71Paola van KuijkVisio Onderwijs in BredaT 088 585 82 00Sytske BrandenburgVisio Onderwijs in RotterdamT 088 585 83 30Jan ValckxVisio HRMT 088 585 87 24Marian van ‘t WestendeVisio in Grave, Wonen & DagbestedingT 088 585 85 14Gisèle van BonVisio De Blauwe Kamer, Wonen & Dagbestedingte BredaT 088 585 80 28Mieke DelmeireVisio De Vlasborch, Wonen & DagbestedingT 073 68 48 88Behandeling door de Klachtencommissie voorcliënten en leerlingenBehandeling van een klacht door deKlachtencommissie is een formele procedure,die aan wettelijke regels gebonden is. DeKlachtencommissie bestaat uit acht personen.Vier hiervan zijn externe leden en vier ledenzijn verbonden aan Visio. Op deze wijze kande Klachtencommissie zich een onafhankelijkoordeel vormen. De klager en aangeklaagdeworden zowel schriftelijk als mondelinggehoord door de commissie. Ook kan decommissie, indien zij dit nodig acht, eenonderzoek instellen of deskundigeninschakelen. In principe doet de Klachtencommissiebinnen drie maanden uitspraak.Zoals hiervoor al gezegd, is het niet verplichteerst bemiddeling te vragen alvorens eenformele klacht in te dienen. Leerlingen en/ofouders zijn vrij de stap te nemen waarvan zijdenken dat deze de beste is.3233

Deel 2 / Visio Onderwijs GraveDeel 2 / Visio Onderwijs GraveSeksuele intimidatie en ongewensteintimiteitenDe klachtenregeling voor cliënten enleerlingen is ook van toepassing voor klachtenover seksuele intimidatie en ongewensteintimiteiten. Ook voor deze klachten kunnendus de interne vertrouwenspersonen of deKlachtencommissie voor cliënten en leerlingenbenaderd worden. Daarnaast bestaat demogelijkheid voor de indiener van een klachtover seksuele intimidatie of ongewensteintimiteiten om desgewenst te kiezen voorbehandeling door een externevertrouwenspersoon of devertrouwensinspecteur van deOnderwijsinspectie.Externe vertrouwenspersonen VisioCentrum Maatschappelijk Werk CuijkT 0485 31 85 99Centraal meldpunt vertrouwensinspecteursVoor klachten over seksueel misbruik,seksuele intimidatie, ernstig fysiek ofgeestelijk geweld, kunt u ook contactopnemen met de vertrouwensinspecteur vande onderwijsinspectie, T 0900 1113 111.Meldplicht seksueel geweldSchoolleiding, contactpersonen envertrouwenspersonen zullen een klacht vanouders en/of leerlingen zorgvuldigbehandelen. Bij klachten waarbij mogelijksprake is van ontucht, aanranding of eenander zedendelict, is de school verplicht tothet doen van aangifte bij de officier vanjustitie.Inspectie van onderwijsAls u vragen heeft over het onderwijs in hetalgemeen of de inspectie in het bijzonder, dankunt u contact opnemen met:Inspectie van het onderwijsinfo@owinsp.nlwww.onderwijsinspectie.nlT 0800 8051 (gratis)Ziekmeldingen en schoolverzuimsoIndien uw kind door ziekte of doktersbezoekafwezig is, moet u dit zo spoedig mogelijkmelden bij de adjunct-directeur (bij ziekteop de dag zelf tussen 8.00 tot 8.30 uur,T 088 585 82 50) en indien nodig ook bij VisioWonen & Dagbesteding (T 088 585 85 00).Bij niet gemelde afwezigheid van de leerlingzoeken we zo snel mogelijk contact met deouders of groepsleiding.vsoIndien uw kind vanwege ziekte of om eenandere reden niet of pas later op de dag opschool kan komen, moet u dit zo spoedigmogelijk melden bij de adjunct-directeur enwel voor aanvang van het eerste lesuur. Alsde adjunct-directeur niet aanwezig is, meldt ude afwezigheid bij de receptie. Bij nietgemeldeafwezigheid van leerlingen zoeken wezo snel mogelijk contact met de ouders ofgroepsleiding van Wonen & Dagbesteding.Leerlingen die stage lopen moeten zich tijdigop school en op het stageadres afmelden.VerlofVerlofregeling in het kader van deLeerplichtwetOuders, leerlingen en scholen moeten zichhouden aan de voorschriften van deLeerplichtwet.Uitgangspunt van de Leerplichtwet is dat deouder(s) of verzorger(s) er voor moetenzorgen dat hun kinderen naar school gaan. Inieder gezin zijn echter situaties te bedenkenwaarvoor extra verlof buiten deschoolvakanties noodzakelijk is. De directeurzal bij een verzoek voor extra verlof steeds opgrond van de Leerplichtwet de belangen vanouders en leerlingen zorgvuldig afwegen. Datkan betekenen dat de beslissing niet altijdovereenkomt met de wens van de ouders.Het verzoek om extra verlofDe Leerplichtwet biedt ruimte voor extraverlof.Een verzoek om extra verlof kan om devolgende redenen worden ingediend:a. Het verlof wordt verleend omdat het kindmoet meedoen aan een verplichting,gebaseerd op een bepaalde godsdienst oflevensovertuiging. (De dagen staanvermeld in de religieuze feestdagenkalender)b. Het verlof wordt één keer per schooljaarverleend op grond van de specifieke aardvan het beroep van een der ouderswaardoor vakantieverlof buiten deschoolvakantie noodzakelijk is. Te denkenvalt aan beroepen in de agrarische oftoeristische sector, de horeca of zeevaart .Het verlof wordt minimaal twee maandentevoren schriftelijk ingediend bij de school.Het verlof mag niet vallen in de eerste tweelesweken van het schooljaar. De directeurverleent in principe geen verlof voorvakantie omdat er bijvoorbeeld sprake isvan een goedkope vakantie buiten deschoolvakantie, een lang weekend ofmidweek of een extra lange vakantie vooreen bezoek aan het land van herkomst.c. Het verlof wordt verleend op grond vanbelangrijke omstandigheden in het belangvan het kind.Redenen voor verlof wegens belangrijkeomstandigheden en duur van het verlofRedenenDuur van het verlof-----------------------------------------------------------------doktersbezoek afhankelijk van de duur van het bezoekhuwelijk1 of ten hoogste 2 dagenhuwelijksjubileumten hoogste 1 dagambtsjubileumten hoogste 1 daggezinsuitbreidingten hoogste 1 dagernstige ziekteduur in overleg met schooloverlijden1 tot ten hoogste 4 dagenverhuizingten hoogste 1 daghuwelijk van een familielid t/m de 3de graad van het kindhuwelijksjubileum 12½, 25-, 40-, 50-, en 60-jarighuwelijksjubileum van (groot)oudersambtsjubileum 25- en 40-jarig ambtsjubileum van(groot)oudersernstige ziekte van (groot)ouders, broers of zusteroverlijden van een familielid t/m de 4de graad v/h kindDe school kan een verzoek om extra verlofalleen in behandeling nemen wanneer debelangrijke omstandigheden in het belang vanhet kind worden aangegeven. Dit geldt ookvoor verzoeken om extra verlof anders danhierboven genoemd.Procedure bij het aanvragen van extra verlofEen aanvraag voor extra verlof moet zo vroegmogelijk schriftelijk bij de school wordeningediend. (Als het gaat om vakantie tweemaanden tevoren.) De directeur van de schoolbeslist op verzoeken tot en met tien schooldagenop basis van de regels in de Leerplichtwet.Een verzoek tot meer dan tien schooldagenin een schooljaar wordt met een adviesvan de directeur voorgelegd aan het Bureau.Bezwaar tegen de beslissing van de directeurof leerplichtambtenaarOuders kunnen tegen de beslissing van dedirecteur of leerplichtambtenaar bezwaarindienen bij de school of bij het Bureau. Ditbezwaarschrift moet ondertekend worden verzonden,binnen zes weken na het verzendenvan de beslissing. Voor meer informatiewww.leerplichtenvroegtijdigschoolverlaten.nl3435

Deel 2 / Visio Onderwijs GraveDeel 2 / Visio Onderwijs GravePraktische zaken - soSchooltijdenMaandag 08.45 uur – 15.15 uurDinsdag 08.45 uur – 15.15 uurWoensdag 08.45 uur – 12.15 uurDonderdag 08.45 uur – 15.15 uurVrijdag 08.45 uur – 15.15 uurOchtendpauze is van 10.15 uur tot 10.30 uur,of van 10.30 uur tot 10.45 uur.Lunchpauze van 12.30 uur tot 13.15 uur.De kleuters en jonge leerlingen met eenmeervoudige beperking zijn op woensdag vrij.VakantiesDe overheid stelt elk jaar de vakantieperiodesvast, vooral in verband met de vakantiespreiding.Wij houden ons zoveel mogelijk aanhet advies van de overheid.- Zomervakantietot en met vrijdag 19-08-2011- Herfstvakantiemaandag 24-10-2011tot en met vrijdag 28-10-2011- Landelijke studiedagdonderdag 17-11-2011- Kerstvakantiemaandag 26-12-2011tot en met vrijdag 06-01-2012- Voorjaarsvakantiemaandag 20-02-2012tot en met vrijdag 24-02-2012- Pasenvrijdag 06-04-2012tot en met maandag 09-04-2012- Meivakantiemaandag 23-04-2012tot en met vrijdag 04-05-2012- Hemelvaartdonderdag 17-05-2012en vrijdag 18-05-2012- Pinksterenmaandag 28-05-2012- Zomervakantiemaandag 02-07-2012tot en met vrijdag 10-08-2012Er zijn vier studiedagen:De data van deze extra vrije dagen wordennader bekendgemaakt.Lunchpakket, fruit en tussendoortjesAlle leerlingen blijven in de middagpauze over.Ze brengen hun eigen lunchpakketje mee. Ooktijdens de pauzes in de ochtend en middag(kleuters) kunnen de kinderen een stuk fruit ofeen boterham eten, geen snoep en chips.TraktatiesWanneer uw kind voor zijn of haar verjaardagop school wil trakteren, dan mag dat. Welverzoeken wij u dit op een bescheiden engezonde wijze te doen.Opvang in de ochtend en overblijvenHet merendeel van de leerlingen komt per taxinaar school. Vanaf kwart over acht vangeneen leerkracht en onderwijsondersteunendpersoneel (oop) deze leerlingen op. Tussen demiddag blijven de leerlingen over en eten inde klassen of de aula. Ok daar zal eenleerkracht en oop bij aanwezig zijn.Buitenschoolse activiteitenBinnen het so worden enkele buitenschoolseactiviteiten ondernomen. Deze activiteitenduren in principe nooit langer dan één dag.Aan deelname zijn doorgaans geen extrakosten verbonden.KampbijdrageEen schoolkamp is een wezenlijk onderdeelvan het schoolprogramma en een belangrijkonderdeel van de lessen. Jaarlijks gaan enkelegroepen op kamp. Tijdens deze kampen lerende kinderen veel: zelfstandigheid, zelfredzaamheid,samenwerken en oriëntatie in eenvreemde ruimte. Voor het kamp wordt eenvrijwillige bijdrage gevraagd van € 60,00.WerkweekEen aantal groepen gaat nog niet op kamp enbetaalt dan ook geen kampbijdrage.Deze groepen hebben een werkweek in enrond de school. In deze week worden verschillendeactiviteiten georganiseerd, binneneen van te voren gekozen thema. Voor dezeleerlingen vragen wij een vrijwillige bijdragevan € 30,00LesuitvalDe lesuitval binnen het so is minimaal.Vergaderingen en besprekingen zijn zoveelmogelijk na schooltijd. Bij ziekte van eenleerkracht wordt er direct naar een andereoplossing gezocht. We sturen de leerlingennooit naar huis.Gym- en zwemkledingDe leerlingen krijgen op school gym- enzwemlessen.Benodigdheden voor de gymles:- broekje en shirt;- voor de buitenlessen sportsokken ensportschoenen;- handdoek in verband met verplicht douchen.De zwemlessen worden gegeven in ons eigen(binnen)zwembad.Benodigdheden voor de zwemles:- zwemkleding;- handdoek;De zwemkleding en handdoek blijven opschool en worden gespoeld. Als spullen aanvervanging toe zijn, laten wij u dat weten. Wijverzoeken u heel dringend handdoeken,zwem- en gymkleding en sportschoenen vaneen naam te voorzien.BibliotheekOnze school beschikt over een eigen bibliotheekmet boeken in zwartdruk en braille. Deboeken zijn vooral bedoeld voor het lezen inde klas. De brailleboeken lenen we uit, alskinderen thuis willen lezen. We kunnen nietvaak genoeg benadrukken hoe belangrijk hetis om zelfstandig te kunnen lezen. Daaromstimuleren wij kinderen ook buiten school telezen. Kinderen kunnen lid worden van debibliotheek thuis; de leerlingen die bij VisioWonen & Dagbesteding wonen, van debibliotheek in Grave. Voor het aanvragen vanleesboeken en romans in braille en op Daisycd-rom kunnen leerlingen terecht bij het loketwww.aangepast-lezen.nl, T 070 3381 500.Tot 18 jaar is lidmaatschap gratis. Voorjongeren bestaan er tijdschriften in braille,in gesproken vorm en in vergrote druk. Voorabonnementen kunt u terecht bij DediconGrave. Hieraan zijn kosten verbonden. U vindthierover informatie op de sitewww.anderslezen.nl.3637

Deel 2 / Visio Onderwijs GraveDeel 2 / Visio Onderwijs GraveVervoer van en naar schoolHet vervoer van leerlingen valt onder deverantwoordelijkheid van de ouders,verzorgers en de leerlingen. Dit betekent datu de kinderen zelf naar en van school of hetstageadres brengt en haalt, of u regelt hetvervoer, via de gemeente, met een taxibedrijf.Graag vernemen wij van u aan het begin vanhet schooljaar de naam en het telefoonnummervan het taxibedrijf. De maatschappelijkwerker kan u eventueel behulpzaam zijnbij het regelen van taxivervoer.ActiviteitenIn de loop van het schooljaar vinden verschillendeactiviteiten plaats. Van de opening ende sluiting van het schooljaar maken we altijdiets bijzonders. We hebben een Sinterklaasviering,kerstviering, nieuwjaarsreceptie enpaasviering. Ook vieren we jaarlijks hetsuikerfeest. Om het jaar vindt in april demuziekavond plaats en elk jaar is er in junieen schoolwerkweek. De precieze data vandeze vieringen geven wij u op tijd door via denieuwsbrief of andere schriftelijkecommunicatie.Praktische zaken - vsoSchooltijdenMaandag 08.45 uur – 15.15 uurDinsdag 08.45 uur – 15.15 uurWoensdag 08.45 uur – 12.15 uurDonderdag 08.45 uur – 15.15 uurVrijdag 08.45 uur – 15.15 uurOchtendpauze is van 10.15 uur - 10.30 uur,of van 10.30 uur – 10.45 uur.Lunchpauze op maandag en dinsdagvan 12.00 uur – 12.30 uur.Op donderdag en vrijdagvan 12.00 – 12.45 uur.VakantiesDe overheid stelt elk jaar de vakantieperiodesvast, vooral in verband met de vakantiespreiding.Wij houden ons zoveel mogelijk aanhet advies van de overheid.- Zomervakantietot en met vrijdag 19-08-2011- Herfstvakantiemaandag 24-10-2011tot en met vrijdag 28-10-2011- Landelijke studiedagdonderdag 17-11-2011- Kerstvakantiemaandag 26-12-2011tot en met vrijdag 06-01-2012- Voorjaarsvakantiemaandag 20-02-2012tot en met vrijdag 24-02-2012- Pasenvrijdag 06-04-2012tot en met maandag 09-04-2012- “Mei”vakantiemaandag 23-04-2012tot en met vrijdag 04-05-2012- Hemelvaartdonderdag 17-05-2012en vrijdag 18-05-2012- Pinksterenmaandag 28-05-2012- Zomervakantiemaandag 02-07-2012tot en met vrijdag 10-08-2012Er zijn vier studiedagen:De data van deze extra vrije dagen wordennader bekend gemaakt.Lunchpakket, Cup a soup, fris ensnoepDe leerlingen die in de lunchpauze overblijven,brengen hun eigen lunchpakket mee naarschool. Het vso heeft een winkeltje. Leerlingendragen de (gedeelde) verantwoordelijkheidvoor prijzen, assortiment, inkoop, boekhoudingen bemensing van het winkeltje.Leerlingen kunnen er snoep, hartige snacks,Cup a soup en frisdrank kopen.Te laat komen, afwezigheid,overblijvenOnze leerlingen hebben een eigen verantwoordelijkheid.Wij verwachten dat zij minimaalvijf minuten voor aanvang van de eerste lesvan de ochtend en middag op school zijn. Deafspraken met taxi’s moeten zo gemaaktworden, dat op tijd aanwezig zijn mogelijk is.Als er problemen zijn met op tijd aanwezigzijn, dan moet de leerling dit tijdig doorgevenaan de mentor. Afwezigheid moet zo snelmogelijk, vóór aanvang van het eerste lesuur,gemeld worden bij de adjunct-directeur Alsdeze niet aanwezig is: melden bij de receptie(T 088 585 82 50). De leerlingen blijventussen de middag, onder begeleiding vanmedewerkers, op school over. De leerlingenmogen vanaf klas 2, alleen met schriftelijketoestemming van de ouders, vanaf 12.15 uurhet stadje in.LesuitvalWe proberen lesuitval zoveel mogelijk tevoorkomen, maar soms is dit onvermijdelijk.Bij uitval van een les blijven leerlingen opschool. Hier werken ze verder aan hunvakwerkplannen en/of wordt de les doorandere docenten waargenomen.LesgeldHet lesgeld is met ingang van het schooljaar2005 - 2006 afgeschaft voor bijna alle leerlingenin het speciaal en het voortgezetspeciaal onderwijs. Leerlingen van het voortgezetspeciaal onderwijs die op 1 augustus2008 18 jaar of ouder zijn, moeten wel lesgeldblijven betalen. Ook is de bijbehorendetegemoetkoming in het lesgeld – die deeluitmaakt van de Tegemoetkoming scholierenen Tegemoetkoming ouders – met ingang vanhet schooljaar 2005 - 2006 afgeschaft. Detegemoetkoming in de schoolkosten blijftbestaan. Voor meer informatie kunt uterecht bij de Dienst Uitvoering Onderwijs,T 050 599 77 55 of www.ocwduo.nlSponsoringHet is de verantwoordelijkheid van de schoolom leerlingen onder schooltijd te beschermentegen ongewenste invloeden. Daarom voert deschool een terughoudend beleid ten aanzienvan sponsoring.Gym- en zwemkledingOnze leerlingen krijgen op school gym- enzwemlessen.Benodigdheden voor de gymles:- broekje en een shirt;- voor de buitenlessen ook sportsokken ensportschoenen;- handdoek in verband met verplicht douchen.De zwemlessen worden gegeven in ons eigen(binnen)zwembad. Benodigdheden voor dezwemles:- zwemkleding;- handdoek.Wij verzoeken u heel dringend handdoeken,zwem- en gymkleding en sportschoenen vaneen naam te voorzien.SchoolbenodigdhedenHet is belangrijk dat leerlingen een stevigeboekentas hebben, zodat de boeken goedopgeborgen kunnen worden. Schade dooronzorgvuldig omgaan met de boeken vanschool, brengen we in rekening bij de ouders.Dezelfde regeling geldt eveneens voor het3839

Deel 2 / Visio Onderwijs GraveDeel 2 / Visio Onderwijs Gravekwijtraken van boeken van school en hettoebrengen van schade aan hulpmiddelen vande school. Studieboeken zijn ook op cd-romverkrijgbaar. Deze cd-rom’s kunnen wordenafgeluisterd met een Daisy-speler. Leerlingenzorgen zelf voor goed schrijfmateriaal, liniaal,gum, passer, geodriehoek, rekenmachine(eventueel in overleg met de mentor) eenheadset (koptelefoon met microfoontje) enschriften (tenzij ze gebruik moeten maken vanschriften met speciale lijnen). Ook moetenleerlingen op de eerste lesdag in het bezit zijnvan een duidelijk in te vullen agenda. Voorleerlingen die al goed om kunnen gaan meteen computer/laptop wordt de zelfredzaamheidenorm vergroot als zij in het bezit zijnvan een usb-stick. Leerlingen zijn zelfverantwoordelijk voor het meenemen engebruiken van de eigen hulpmiddelen.HuiswerkklasLeerlingen kunnen op dinsdag en/of donderdagdeelnemen aan de huiswerkklas. Dehuiswerkklas begint om 15.20 uur en eindigtom 16.05 uur. Een leerkracht van het vso ishierbij aanwezig. Inschrijvingen voor dehuiswerkklas gelden voor minimaal een halfschooljaar.BibliotheekHet vso beschikt over een eigen bibliotheekmet boeken in zwartdruk en luisterboeken(alleen leesboeken, geen studieboeken). Hetlenen van de boeken is mogelijk via de leerkrachten.Leerlingen kunnen ook lid wordenvan de bibliotheek in de eigen woonplaats.Voor het aanvragen van leesboeken enromans in braille en op Daisy cd-rom kunnenleerlingen terecht bij het loketwww.aangepast-lezen.nl, T 070 33 85 00 0703381 500. Tot 18 jaar is lidmaatschap gratis.Voor jongeren bestaan er tijdschriften inbraille, in gesproken vorm en in vergrotedruk. Voor abonnementen kunt u terecht bijDedicon Grave. Hieraan zijn kostenverbonden. U vindt hierover informatie op desite www.anderslezen.nl.Vervoer van en naar schoolHet vervoer van leerlingen valt onder deverantwoordelijkheid van de ouders, verzorgersen de leerlingen. Dit betekent dat ude kinderen zelf naar en van school of hetstageadres brengt en haalt, of u regelt hetvervoer, via de gemeente, met een taxibedrijf.Graag vernemen wij van u aan het begin vanhet schooljaar de naam en het telefoonnummervan het taxibedrijf. De maatschappelijkwerker kan u eventueel behulpzaam zijnbij het regelen van taxivervoer.RapportenDe vmbo- en havo- leerlingen ontvangen tweekeer per schooljaar een rapport over deschoolvorderingen: rond Kerstmis en voor hetbegin van de zomervakantie. De mentorenreiken de rapporten uit en ze bespreken derapporten met de leerlingen. U kunt naaraanleiding van het rapport een gesprekaanvragen met de mentor van uw kind. Ookkan de leerkracht zelf u hiervoor uitnodigen.Indien gewenst, kan het gesprek ooktelefonisch plaats vinden. De PRO-leerlingenhouden hun vorderingen bij in hun portfolio.Dit wordt minimaal 1 keer per jaar, tijdens dehandelingsplanbespreking, met oudersbesprokenActiviteitenIn de loop van het schooljaar vinden erverschillende activiteiten plaats. Weorganiseren bijvoorbeeld activiteiten rondSinterklaas, suikerfeest, kerstmis, nieuwjaaren carnaval. Er vindt één keer in de 2 jaareen muziekavond plaats. Om het jaar is ereen open dag. Om het jaar wordt er eenbuitenlandse ski- en stedenreis georganiseerdvoor de leerlingen van het laatste envoorlaatste schooljaar. In de laatste week vanhet schooljaar werken alle leerlingen aan eenproject. In juni vindt de schoolwerkweekplaats. Daarnaast zijn er nog “officiële”activiteiten, zoals schriftelijke examens,mondelinge examens, praktijkexamens en dediploma-uitreiking. De data van deze laatsteactiviteiten geven wij u op tijd door via denieuwsbrief voor ouders of per brief.Nog enkele regels vso- KluisjesIedereen krijgt een kluisje toegewezen. Hierinkunnen tassen en waardevolle spullen wordenopgeborgen. Verlies van de sleutel moetgemeld worden bij de mentor of adjunctdirecteur.Een nieuwe sleutel kost € 5,00.- StilteTijdens de lessen moet er in de aula en in degangen van het vso een werkbare stilte zijn.- Binnendoor/buitenomHet is niet toegestaan om via de gang van deschool naar onder andere het zwembad of degrote gymzaal te gaan.- Pauze en vrije lesurenTijdens de pauzes en bij lesuitval verblijftiedereen in de aula of op de binnenplaats, dusniet in de klaslokalen. Alleen wanneer eenleerkracht er in toestemt, mag er tijdens vrijelesuren in een lokaal huiswerk wordengemaakt. Deze leerkracht maakt dan werkafsprakenmet de leerlingen. Interne leerlingenmogen bij lesuitval op bepaalde tijdenop de woongroepen zijn. Leerlingen die in debuitenhuizen wonen, kunnen bij lesuitval altijdnaar het buitenhuis.- Toegang schoolVóór 08.40 uur en 12.40 uur mag niemand inde klaslokalen komen (voor sommige leerlingenwordt hierop een uitzonderinggemaakt; zij mogen om 08.35 uur en 12.35uur al naar de lokalen; namen van dezeleerlingen staan op het lijstje in depersoneelskamer). Vóór genoemde tijdenmogen de leerlingen wel in de aula van hetvso zijn. Na 15.20 uur is het niet toegestaanom in de aula te verblijven.- ToilettenDe leerlingen gebruiken alleen de toiletten bijde aula en bij het brugklaslokaal.- Printen en kopiërenPrinten en kopiëren in de kopieerruimte magalleen op vertoon van een pasje of onder toezichtvan een leerkracht.- KapstokkenJassen en tassen horen aan de kapstok. Opvrijdagmiddag na het laatste lesuur wordenalle voorwerpen die nog aan de kapstokhangen verwijderd. De gevonden voorwerpenworden verzameld bij de grote gymzaal.- TelefonerenTelefoneren met een telefoon van de schoolmag alleen met toestemming van een leerkracht.- VerlofVoor ieder verlof moeten de ouders ofverzorgers schriftelijk of telefonisch toestemmingvragen aan de adjunct-directeur(geldt alleen voor jongeren onder de 18 jaar;jongeren van 18 jaar en ouder mogen zelfschriftelijk of mondeling toestemming vragen).Voorbeelden voor verlof zijn een bezoek aantandarts, ziekenhuis, UWV of bruiloft. Verderzijn de leerlingen zelf verantwoordelijk voorhet nakomen van afspraken rond stages entherapieën. Hetzelfde geldt voor afsprakenmet bijvoorbeeld de medische, pedagogischeof psychologische dienst.- Toestemming om Grave in te gaanLeerlingen die van hun ouders toestemminghebben om Grave in te gaan, mogen dat ookin een vrij uur of tijdens een deel van demiddagpauze.4041

Deel 3 / BijlagenDeel 3 / Bijlage 1Raad van Toezicht, Raad vanBestuur, medezeggenschapsraadRaad van ToezichtMw. ing. S.E.A. Noorman-Den Uyl (voorzitter)Mw. G. de Vries-Leggedoor (vice voorzitter)Mw. drs. Y. Koster-DreeseDrs. M. BartrayProf. dr. F.F.H. RuttenProf. dr. G.P.M. LuytenDhr. Z. ArslanRaad van BestuurDhr. drs. M. (Marten) de Bruine MBA(voorzitter)Dhr. drs. P.H. (Peter) Beijers (vice voorzitter)Dhr. A.J.G. (Jo) Triepels MHAWat is de medezeggenschapsraad(mr)?Koninklijke Visio, expertisecentrum voorslechtziende en blinde mensen heeft zevenscholen voor speciaal onderwijs aan slechtziendeen blinde kinderen. Voor elke school iser een medezeggenschapsraad. De mr praatmee over alles wat met de school van uw kindte maken heeft. Het schoolbestuur moet iederbelangrijk besluit voorleggen aan de raad. Demr kan ook ongevraagd een standpunt kenbaarmaken aan het bestuur. Alle rechten vande mr staan in de Wet medezeggenschap opscholen (WMS).Wie zitten er in demedezeggenschapsraad?Bij Visio Onderwijs bestaat de medezeggenschapsraaduit ouders/cliëntvertegenwoordigersen personeel. De omvang van deraad is afhankelijk van het aantal leerlingenop een school. Visio Onderwijs in Zuid-Nederland heeft gekozen voor een samenstellingvan twee ouders/cliëntvertegenwoordigersen twee personeelsleden perlocatie.Hoeveel invloed kan de mr uitoefenen?Mr-leden hebben instemmingsrecht overzaken die voor hen van wezenlijk belang zijn.Ouders/cliëntvertegenwoordigers en personeelmoeten bijvoorbeeld gezamenlijk instemmenmet het schoolplan, de schoolgids en hetschoolreglement. Daarnaast hebben zij ookinstemmingsrecht over de besteding van devrijwillige ouderbijdrage. In een aantalgevallen moeten het schoolbestuur en dedirectie advies vragen aan de medezeggenschapsraadover hun plannen met de school.Bijvoorbeeld over fusieplannen en hetaanstellingsbeleid en het ontslagbeleidvan het personeel. Het schoolbestuur moetieder advies dat de mr geeft serieus nemen,maar hoeft de adviezen niet over te nemen.Gemeenschappelijke mr (gmr)Visio Onderwijs bestaat uit zeven scholen. Inde gemeenschappelijke mr zijn deze scholenvertegenwoordigd door enkele leden van deregionale medezeggenschapsraden. Voor VisioOnderwijs in Zuid-Nederland is in de gmrplaats voor drie ouders en drie personeelsleden.Waarom lid worden van de mr?In de mr bent u dicht bij de bron. U bent snelop de hoogte van nieuwe ontwikkelingen enbeleidszaken in het onderwijs van uw kind.Denk en praat er over mee. Door uw deelnameaan de mr krijgt u inzicht in hoe Visiomet financiën, personeel en voorzieningenomgaat. Uw stem wordt gehoord en u heeftdus daadwerkelijk invloed.Wat wordt er van een mr-lidverwacht?Een mr-lid wordt gevraagd een aantal keerper jaar te vergaderen of andere activiteitente doen. Af en toe wordt er een studieavondgeorganiseerd over een door de mr zelfbepaald onderwerp. De reiskosten wordenvergoedIs na het lezen van deze informatie uwnieuwsgierigheid gewekt, hebt u belangstellingvoor deze dankbare taak of wilt u eerst watmeer weten? Neem dan gerust contact metons op via: mrzuid@visio.orgLeden mr Visio Onderwijsin Zuid-NederlandOudergeleding GraveBram Zalk en Ilse SmitsPersoneelsgeleding GraveMieke Janssen en Dennis FrankenOudergeleding BredaSandra Nieuwenhuijs en Erik SchragePersoneelsgeleding BredaEls Brouwers (voorzitter) en Linda MontreeOudergeleding RotterdamChris Meijboom en vacaturePersoneelsgeleding RotterdamIngrid Smit en Annelies ZonneveldLeden gemeenschappelijke mr vanuitVisio Onderwijs in Zuid-NederlandOudersBram Zalk, twee vacaturesPersoneelEls Brouwers, Mieke Janssen, AnneliesZonneveld, Dennis Franken (reserve)4243

Deel 3 / Bijlage 2Deel 3 / Bijlage 3Afkortingen en begrippenaob ambulante onderwijskundige begeleidingbmr bovenschoolse medezeggenschapsraadCvO Commissie van Onderzoekcvi cerebrale visuele inperkingCLz Commissie Leerlingzorgmg meervoudig gehandicaptmb meervoudige beperkingvvb visuele en verstandelijke beperkingmr medezeggenschapsraadOC&W Onderwijs, Cultuur en Wetenschappenrc regionaal centrumrec regionaal expertisecentrum(v)so (voortgezet) speciaal onderwijskdv kinderdagverblijfov ouderverenigingCSB CliëntservicebureauCCE Centrum voor Consultatie en ExpertiseBSV Batten Spielmeyer VogtAWBZ Algemene Wet Bijzondere Ziektekostenzmlk zeer moeilijk leren kinderenINK Instituut Nederlandse KwaliteitPRO praktijkonderwijscluster 1 alle scholen voor leerlingen met eenvisuele beperkingconsulententeam team van deskundigen datgeraadpleegd kan worden bij probleemgedragvan leerlingen met autismedidactische benadering de wijze vanoverdracht van kennis en vaardighedenexpertise specifieke deskundigheidfysieke herinrichting de aanpassingen in deleeromgeving zowel binnen als rondom deschoolgroepsplan geheel van doelen die gebaseerdzijn op de leerroute waarin de leerlingen in diegroep zich bevindenhandelingsplan het totaal aan leerlinggegevens,groeps- en individuele doelen vooreen periode van een schooljaarindividueel plan verbijzondering van doelendie voor de desbetreffende leerling niet in hetgroepsplan staanindicatie-aanvraag aanvraag bij het CIZ (CentrumIndicatiestelling Zorg) voor een AWBZvergoedingvoor één of meerdere functiesleerlijn aanwijzingen om met tussendoelen tekomen tot een kerndoelleerlingvolgsysteem stapjes om deontwikkeling te volgen en als basis te dienenvoor het bepalen van de beginsituatieleerroute pakket van kerndoelen/tussendoelenbehorende bij een bepaalde categorieleerlingenleren leren visie binnen het onderwijswaarbij de zelfstandigheid en de zelfredzaamheidvan de leerling centraal staatmotorische ontwikkeling ontwikkeling vanhet bewegingssysteemobservatiebespreking bespreking metouders naar aanleiding van een observatieperiodevan een leerlingonderwijs-zorgarrangement totaal vanonderwijs- en zorgdoelen die binnen deonderwijstijd gesteld wordenonderwijsvoorwaardelijke zorg die zorgdie nodig is om onderwijs mogelijk te kunnenmaken voor een leerlingoriëntatie en mobiliteit zelf bewust wordenwaar je je bevindt in de ruimte en je daarinkunnen verplaatsenpedagogisch klimaat creëren van eenomgeving waarin opvoedkundig verantwoordgewerkt wordtpedagogische benadering de opvoedkundigebenadering van de leerlingtoelatingscriteria wettelijk vastgesteldecriteria waaraan een leerling moet voldoen omte worden toegelatentyltylschool school voor leerlingen met eenlichamelijke en verstandelijke beperkinguitstroommogelijkheden mogelijkheden náschool, zoals betaalde arbeid, gesubsidieerdearbeid of dagopvangverwijzers voorwerpen (of delen ervan),plaatjes, foto’s en/of tekens die verwijzen naareen handeling, een ruimte of een activiteitzelfredzaamheid het zich zelfstandig kunnenredden bij alledaagse handelingenzintuiglijke ontwikkeling ontwikkeling vande zintuigen, zoals visus, gehoor, tast,geur en smaakToelatingscriteriaKinderen met visuele functiestoornissen diebelemmerend zijn voor het onderwijsleerprocesen de participatie in de onderwijsleeractiviteitenSchema ten behoeve van indicatiekunnen worden toegelaten. Na de aanmeldingworden verschillende oogheelkundige onderzoekenverricht en gegevens verzameld.Vervolgens wordt er besloten of iemand wel ofniet wordt toegelaten tot voorzieningen.geldend voor mensen ouder dan vier jaar en met een enkelvoudige beperkingoogheelkundig In combinatie met Toelating indien------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------gezichtsscherpte =< 0,3altijden/of gezichtsveld =< 30°en/ofhemianopsie en/ofleesvisus =< 0,25------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------gezichtsscherpte 0,3 - 0,5 - stoornissen in de lagere visuele 1. de visuele beperking samenhangtfuncties (visueel sensorischemet meetbare visuele stoornissenfuncties en/of oculomotore functies) 2. de visuele beperking leidt tot(bijv: specifieke functiestoornissen,participatieproblemenzoals contrastgevoeligheid en3. er geen alternatieve verklaring voorlicht(over)gevoeligheid; gezichtsveld-de participatieproblemen aanbeperkinganders dan een concen-wijsbaar istrische beperking 0,5 - stoornissen in de lagere en/of 1. de visuele beperking samenhangthogere visuele functies zoalsmet meetbare visuele stoornissenbeschreven bij gezichtsscherpte2. de visuele beperking leidt tot0,3 – 0,5 participatieproblemen- interdisciplinair afwegen of er 3. er geen alternatieve verklaring voorvanuit visuele beperkingen in hetde participatieproblemen aandagelijksleven en/of cerebralewijsbaar isaandoeningen van het visueel4. uitsluitend bij het voldoen aan allesysteem voldoende indicaties zijnhiervoor genoemde drie punten isvoor toelating tot onderzoekeen toelating voor behandeling/begeleiding geïndiceerd4445

Deel 3 / Bijlage 4Deel 3 / Bijlage 5Meervoudig complexeproblematiekNaast een visuele en verstandelijke beperkingkan er sprake zijn van een motorischebeperking, autisme, progressieve ziektebeelden,epilepsie, spraak-taalproblematieken/of slechthorendheid. Genoemde bijkomstigebeperkingen zijn geen criteria voortoelating. Bij toelating is het echter welbelangrijk zicht te krijgen op de ernst en demate van de bijkomstige beperking(en). Ditom de inzet van behandelingen en therapieënzo goed mogelijk te integreren binnen hetdagelijkse onderwijs aan de leerling. Indiener sprake is van kinderen met zeer ernstigegedragsproblemen of wanneer duidelijkaantoonbaar is dat het kind geen ontwikkelingsmogelijkhedenheeft, dan kan hetniet worden toegelaten. Wanneer er sprake isvan een grote persoonlijke zorgbehoefte en/ofextra ondersteunende begeleiding van eenkind op het gebied van algemene dagelijkselevenverrichtingen, kan er worden verzochtextra zorgbegeleiding te faciliteren vanuit ZorgIn Natura of het Persoonsgebonden Budgetvan de leerling.RoutebeschrijvingVisio Onderwijs GraveJan van Cuykdijk 15361 HM GraveT 088 585 82 50Met de autoVanuit de richting Utrecht – Den Bosch (A2)- Den Bosch – Nijmegen (A 50).- Afslag Oss-Oost, Schaijk, Grave.- Einde afrit richting Schaijk, Grave.- Blijf de weg volgen. Als u bij Grave bent zietu rechts een groot wit gebouw met eenmuur er omheen (gevangenis), bij de eersteverkeerslichten rechts af (Stoofweg). Bij devolgende verkeerslichten linksaf(Estersveldlaan). Vóór u aan het einde vandeze weg komt gaat u links de inrit van deschool in.Vanuit de richting Utrecht – Arnhem (A 12)- Arnhem – Nijmegen – Den Bosch (A 50).- Afslag Wijchen en de volgende afslag weerWijchen.- Aan het einde van de afslag gaat u rechtsaf.Bij de T-splitsing linksaf (Grave staataangegeven).- Bij de rotonde rechtdoor en na enkelekilometers bij de T-splitsing rechtsaf richtingGrave.- Als u over de brug bent, gaat u de verkeerslichtenvoorbij en dan de eerste afslag links(er staat daar een Mariakapelletje). Dit is deSt. Elisabethstraat. Deze weg maakt eenbocht naar rechts en heet dan de Jan vanCuykdijk.- U neemt de eerste weg rechts (Estersveldlaan)en meteen de eerste inrit aan derechterkant.Vanuit de richting Venlo (A 73)- Afslag Cuijk. Aan het einde van de afslaggaat u rechtsaf richting Grave.- Deze weg moet u blijven volgen tot u bijGrave bent (u rijdt dan op de dijk langs deMaas). U neemt de eerste weg linksaf(Estersveldlaan). De eerste inrit aan derechterkant is de inrit van school.Openbaar vervoerZowel vanuit het station in Nijmegen, DenBosch als Eindhoven, kunt u gemakkelijk metde bus naar Grave. Voor buslijnen envertrektijden kunt u het beste contactopnemen met de informatielijnen van hetopenbaar vervoer T 0900 92 92. In allegevallen stapt u uit bij het busstation inGrave. U loopt het stadje in en helemaalrechtdoor. Op de T-splitsing steekt u over enstapt aan de overkant over de houten balk.Daar vervolgt u het pad rechtdoor. Als u overeen brug komt, bent u bij school.4647

Deel 3 / Bijlage 6Nuttige adressenAlle Visio vestigingen zijn te vinden opwww.visio.org onder het kopje “contact”.FOVIG(Federatie ouders visueel gehandicapten)Postbus 1105120 AC Rijenwww.fovig.nl/contact@fovig.nlNVBS(Nederlandse Vereniging van Blinden enSlechtzienden)Postbus 23443500 GH UtrechtT 030 293 11 41www.nvbs.nl/bureau@nvbs.nlVizirisPostbus 20623500 GB UtrechtT 030 299 28 78www.viziris.nl/info@viziris.nlOOGLIJN(informatiepunt bij oogproblemen)Postbus 20623500 GB UtrechtAlgemeen informatienummer tussen 09.00 -17.00 uur: T 030 294 54 44Stichting Oogfonds NederlandPostbus 20863500 GB UtrechtT 030 254 57 11www.oogfonds.nl/info@oogfonds.nlWorld Wide Vision(levert producten voor mensen met eenvisuele, auditieve en/of leesbeperking)Luxemburgstraat 75061 JW OisterwijkT 013 528 56 66info@worldwidevision.nlwww.worldwidevision.nlIris Huys(levert hulpmiddelen voor slechtziende enblinde mensen)James Wattstraat 13 b2809 PA GoudaT 0182 52 58 89www.irishuys.nlVisio AudiotheekAmersfoortsestraatweg 1801272 RR HuizenT 088 585 50 00www.visio.orgDediconPostbus 245360 AA GraveT 0486 48 64 86linfo@dedicon.nlwww.dedicon.nStichting Uitgeverij XLWestvlietweg 68 R2495 AA Den HaagT 070 367 60 58info@uitgeverijxl.nlwww.uitgeverijxl.nlUitgeverij Grote Letter BibliotheekPostbus 261390 AA AbcoudeT 0294 28 50 20vragen@groteletter.nlwww.groteletter.nlOV-Begeleiderskaartwww.ns.nl/cs/Satellite/reizigers/service/de-ov-begeleiderskaartOnderwijsinspectieVoor vragen aan de inspectie van hetonderwijs kunt u contact opnemen met:T 0800 50 10 (gratis)www.onderwijsinspectie.nl.De vertrouwensinspecteurs zijn te bereiken opT 0900 111 3 11148

Visio OnderwijsVisio Onderwijs is er voor kinderen met een visuelebeperking, al dan niet in combinatie met een anderebeperking, van vier tot twintig jaar.“Perspectief voor elk kind” is een belangrijk uitgangspuntvan ons onderwijs. We willen als onderwijsinstellingíeder kind, ongeacht de individuele beperkingen, eenperspectief voor de toekomst bieden.Zeventig procent van de kinderen met een visuelebeperking gaat naar een gewone school met behulp vanambulante onderwijskundige begeleiding door Visio.Daarnaast heeft Visio zeven scholen in Amsterdam,Breda, Grave, Haren (twee), Huizen en Rotterdam.De locaties Breda en Haren bieden mb onderwijs, detweede locatie in Haren biedt so, Rotterdam en Gravebieden so, vso en mb onderwijs, Amsterdam biedtso en vso en Huizen biedt so en mb onderwijs aan.De kerndoelen, zoals die binnen het reguliere onderwijsgelden, zijn uitgangspunt en er bestaat voor leerlingenvanaf twaalf jaar de mogelijkheid om deel te nemen aanpraktijkonderwijs, vmbo (mavo) of havo.Koninklijke Visioexpertisecentrumvoor slechtziende enblinde mensenwww.visio.org