De juridische haken en ogen aan de ... - Akd

MEDEZEGGENSCHAPSRECHTzeer beperkt te noemen. Mede hierdoor is vanuit juridischperspectief sprake van een minder sterke rechtvaardigingsgrondvoor de keuze voor de vakbonden als onderhandelingspartnersals het gaat om (primaire) arbeidsvoorwaarden.36De ondernemingsovereenkomst in de WMWIn 2004 wilde het toenmalige kabinet de kwaliteit van medezeggenschapverbeteren, door invoering van de Wet medezeggenschapwerknemers (WMW). 37 Hiermee zou deWOR geheel komen te vervallen. Met de WMW zou hetvoor zowel de OR als de ondernemer mogelijk zijn omzelfstandig vorm te geven aan medezeggenschap binnen deonderneming.In het betreffende wetsvoorstel konden niet alleen meer,maar ook minder medezeggenschapsbevoegdheden aande OR middels een schriftelijke overeenkomst wordentoegekend. Indien de overeenkomst niet voorziet in deduur van de looptijd, kan de overeenkomst wordenopgezegd, waarbij een opzegtermijn zou gelden van zesmaanden, tenzij partijen anders zijn overeengekomen. 38De wetgever wilde op deze manier meer ruimte biedenvoor de vormgeving van medezeggenschap binnen deonderneming. Door de ondernemingsovereenkomst als eenflexibel instrument in te voeren om snel en gemakkelijk dedaadwerkelijke invulling van de medezeggenschap af testemmen op de eigen organisatie en nieuwe maatschappelijkeontwikkelingen streefde de wetgever naar effectievemedezeggenschap. 39De toenmalige minister van SZW benadrukte echter dat hetniet de bedoeling was dat met deze regeling alle advies- eninstemmingsrechten zouden worden ‘weggecontracteerd’.Het ging nadrukkelijk om de mogelijkheid om een passendpakket aan bevoegdheden met de OR af te spreken. 40 Hetvolledig laten vervallen van de advies- en instemmingsrechtenzou namelijk op gespannen voet staan met art.19 lid 2 van de Grondwet. Onduidelijk was wat dan degrenzen zouden zijn aan de mogelijkheid tot inperking vande medezeggenschapsbevoegdheden van de OR, aangeziende wetgever in de WMW had nagelaten daarvoor eenduidelijke grens op te nemen. 41Geen nieuwe ontwikkelingenDe toenmalige minister van SZW constateerde dat hetdebat over (de knelpunten van) medezeggenschap sinds deindiening van de WMW pas echt op gang was gekomen.Dit leidde tot nieuwe inzichten waardoor het wetsvoorstelwerd ingetrokken. 42 Voornamelijk de (forse) kritiek op hetwetsvoorstel zal hierbij een rol hebben gespeeld. 43In 2009 heeft het toenmalige kabinet zich opnieuw overde medezeggenschap beraden waarin werd verwezen naareen advies van de SER uit 2003. 44 In dat advies werduiteengezet dat het huidige art. 32 lid 2 WOR onvoldoendeduidelijkheid biedt ten aanzien van de rechtsgeldigheidvan de ondernemingsovereenkomst op het punt van detoepassing/uitleg van WOR-bepalingen. De SER gaf alsvoorbeeld in dit verband een afspraak tussen de OR enondernemer over de definitie van de term ‘belangrijk’ in dezin van art. 25 lid 1 WOR voor zover die uitleg neerkomtop een inperking van dat artikel. Een rechter kan echter nietmeegaan in de afspraak die partijen hieromtrent hebbengemaakt, omdat dit in strijd is met het minimumkaraktervan de WOR. Het advies van de SER luidde dan ook datin de WOR een voorziening dient te worden getroffen diede rechtsgeldigheid van een dergelijke afspraak in een ondernemingsovereenkomstover toepassing van het adviesofinstemmingsrecht buiten twijfel stelt. 45 Het toenmaligekabinet zag de meerwaarde van dit advies en was dan ookvoornemens het advies op te volgen en ter zake met eenconcreet voorstel te komen. 46 Het kabinet gaf tevens aande mogelijkheid te zullen bekijken met betrekking tot hetad hoc afzien van medezeggenschapsbevoegdheden van eenOR. 47 De huidige WOR biedt hiertoe namelijk nog steedsgeen mogelijkheid.Sinds de publicatie van het kabinetsstandpunt uit 2009hebben de vakorganisaties echter hun steun ingetrokkenmet betrekking tot deze voorstellen. Om die reden heeft dehuidige (demissionair) minister van SZW besloten aan hetdesbetreffende kabinetsstandpunt geen nadere invulling tegeven. 48 Hiermee lijkt een voorlopig einde te zijn gekomenaan het politieke debat met betrekking tot de (wijzigingvan) ondernemingsovereenkomst en de daarmee gepaardemogelijkheden tot het geven van een flexibele invulling aanmedezeggenschap.36 R.M. Beltzer, ‘Vakbonden en collectieve arbeidsvoorwaardenvorming: dejuridische legitimatie erodeert’, NJB 2010, 1802, p. 2275-2278. KamerstukkenII 1975/76, 13954, nr. 6, p. 12-13. Zie in dit kader: L.C.J. Sprengers &G.W. van der Voet (red.), De toekomst van de medezeggenschap, Deventer:Kluwer 2009, p. 65 - 66.37 Persbericht SZW 28 mei 2004, nr. 04/020. Kamerstukken II 2004/05, 29818, nr. 2.38 Kamerstukken II 2004/05, 29 818, nr. 2, p. 28.39 Kamerstukken II 2004/05, 29 818, nr. 3, p. 3.40 Kamerstukken II 2004/05, 29 818, nr. 3, p. 8.41 Art. 19 lid 2 Grondwet luidt: ‘De wet stelt regels omtrent de rechtspositievan hen die arbeid verrichten en omtrent hun bescherming daarbij,alsmede omtrent medezeggenschap.’ Zie in dit kader het advies van deRaad van State: Kamerstukken II 2005/05, 29 818, nr. 4, p. 2. L.C.J. Sprengers,‘Kroniek van een aangekondigde dood’, SR 2005, 70.42 Kamerstukken II 2004/05, 29 818, nr. 28, p. 2.43 R.A.A. Duk, ‘Van WOR naar WMW: eenvoudiger en toegankelijker?’, Ondernemingsrecht2004, 254.44 Kamerstukken II 2009/10, 29 818, nr. 32. R.A.A. Duk, ‘Welke toekomst heeftde medezeggenschap?’, TRA 2010/2.45 SER-Advies, Aanpassing van de Wet op de ondernemingsraden, 2003/12, p.50-51.46 Kamerstukken II 2009/10, 29 818, nr. 32, p. 7.47 Kamerstukken II 2009/10, 29 818, nr. 32, p. 6.48 Kamerstukken II 2011/12, 29 818, nr. 35, p. 2. Met uitzondering op hetvoorstel uit het kabinetsstandpunt met betrekking tot medezeggenschapin internationaal concernverband.212 SDU UITGEVERS / NUMMER 5, JULI 2012 TIJDSCHRIFT ARBEIDSRECHTPRAKTIJK