Voorschriften Certificering hengstenhouderij voor bedrijven met KI

VOORSCHRIFTEN CERTIFICERING HENGSTENHOUDERIJ 2002 VOOR BEDRIJVEN MET KI EN NDVOORSCHRIFTENCERTIFICERING HENGSTENHOUDERIJvoor hengstenhouderijen met KI en ND104-N0021 Cerificeringsregeling HH/voorschriften KI en ND 2002/PVVbestuursvergad. 13020201-02-021

VOORSCHRIFTEN CERTIFICERING HENGSTENHOUDERIJ 2002 VOOR BEDRIJVEN MET KI EN NDVoorwoordVoor u liggen de herziene Voorschriften Certificering hengstenhouderij voor bedrijven met KIen ND. De Voorschriften zijn aangepast op basis van de eisen in de nieuwe RegelingPaardensperma van het ministerie Landbouw, Natuurbeheer en Visserij en naar aanleidingvan de bevindingen in de evaluatie over 2001. Wanneer het in de voorschriften een eisbetreft voortvloeiend uit de Regeling Paardensperma wordt middels [ ] verwezen naar hetovereenkomende artikel in de LNV-Regeling zelf. De wettekst van de RegelingPaardensperma zoals gepubliceerd in de Staatscourant op 29 juni 2001 is opgenomen achtertabblad 10. Daarnaast zijn de voorschriften aangepast naar aanleiding van de bevindingen inde evaluatie over 2001. Nieuw is de standaardisatie van de administratie voor berekeningvan het non-return%. Ook voor bedrijven met ND zal dit speerpunt worden van de controles.Alle bijbehorende bijlagen zitten achter tabblad 6 van de map Voorwaarden CertificeringHengstenhouderij. De protocollen zijn terug te vinden achter tabblad 9.104-N0021 Cerificeringsregeling HH/voorschriften KI en ND 2002/PVVbestuursvergad. 13020201-02-022

VOORSCHRIFTEN CERTIFICERING HENGSTENHOUDERIJ 2002 VOOR BEDRIJVEN MET KI EN ND1. Algemeen1.1 Regeling paardensperma1. De regels die gesteld zijn bij of krachtens de Regeling paardensperma van hetMinisterie van Landbouw, Natuurbeheer en Visserij ingegaan per 1 juli 2001(hierna tenoemen Regeling paardensperma) dienen door ondernemingen, die gebruik maken vanKI, sperma winnen, bewerken en/of verhandelen, strikt nageleefd te worden.1.2 Opleidingsniveau, verantwoordelijkheden en de bevoegdheden1. De ondernemer dient minimaal 2 jaar aantoonbaar werkervaring te hebben binnen dehengstenhouderij.2. Bij de onderneming dient de persoon die de merries insemineert, sperma afneemt,sperma bewerkt en sperma beoordeelt de opleiding Hulpkracht Paarden-KI met goedgevolg afgerond te hebben. Indien dit niet het geval is, mogen deze werkzaamhedenalleen door de begeleidend dierenarts verricht worden.3. Bij de onderneming moet vakbekwaam personeel werkzaam zijn dat een adequateopleiding heeft gekregen inzake de technieken van ontsmetting en hygiëne omverspreiding van ziekten te voorkomen. [2]4. De ondernemer :a. zorgt dat het personeel zijn werkzaamheden verricht overeenkomstig opgesteldeinterne procedures en voorschriften,b. draagt er zorg voor dat de begeleidend dierenarts toeziet op een correcte uitvoeringvan de werkzaamheden door het personeelc. geeft de begeleidend dierenarts de hiervoor benodigde instructies. [5.2]5. De verantwoordelijkheid en de bevoegdheid voor de ontvangst van de merries, deverzorging van de merries, de verzorging van de hengsten, het schouwen van demerries en het dekken/insemineren van de merries dient schriftelijk vastgelegd te zijn.Deze verantwoordelijkheden en bevoegdheden dienen te liggen bij de ondernemer,tenzij schriftelijk anders is geregeld.6. Er dient op de onderneming regelmatig overleg gevoerd te worden over de onderlingeverdeling van de werkzaamheden.1.3 Aanwezigheid andere diersoorten1. De ondernemer moet erop toezien dat op de onderneming alleen paardachtigenverblijven.2. Huisdieren kunnen tot de onderneming worden toegelaten, voor zover zij geenbesmettingsgevaar opleveren voor de paardachtigen. Deze huisdieren moeten aan dedoor de begeleidend dierenarts vastgestelde voorwaarden voldoen. [2]104-N0021 Cerificeringsregeling HH/voorschriften KI en ND 2002/PVVbestuursvergad. 13020201-02-024

VOORSCHRIFTEN CERTIFICERING HENGSTENHOUDERIJ 2002 VOOR BEDRIJVEN MET KI EN ND1.4 Toelating bezoekers1. De ondernemer dient erop toe te zien dat (on)gewenste bezoekers niet ongezien destallen kunnen betreden.2. Bezoekers mogen de onderneming betreden als zij aan de eisen gesteld door debegeleidend dierenarts voldoen. [2]1.5 Controle1. Ieder jaar wordt naast de jaarlijkse controle bij minimaal 25% van de deelnemendebedrijven een onaangekondigde steekproefcontrole uitgevoerd.2. Van elke controle dient een afschrift van het controle rapport van de controleur,waarin zijn controle bevindingen zijn weergegeven, op de onderneming aanwezig tezijn. Het rapport dient tenminste drie jaar bewaard te worden.3. Ten behoeve van de controle heeft de ondernemer voorzien in het opstellen van:a. voorschriften inzake:• de reiniging en ontsmetting van de apparatuur die bij het verkrijgen enbehandelen in contact komt met het sperma of met het donordier.• het winnen, bewerken en opslaan van sperma.• de reiniging en ontsmetting van de stalruimte, de ziekenstal, de spermawinruimte,het natte/ vuile laboratorium en het droge/ schone laboratorium.• de toegang tot de stalruimte, de ziekenstal, de sperma-winruimte, het natte/vuile laboratorium en het droge/ schone laboratorium.• de wijze van kleding van personeel en bezoekers.(zie de protocollen A t/m E)b. (productie-)protocollen waarin voor de volgende ruimten en voorzieningen, deproductieprocessen chronologisch en gedetailleerd beschreven zijn:• een stalruimte. Dit is de ruimte voor de dagelijkse huisvesting en verzorging vande KI-hengsten (o.a. de boxen, poets- en afspuitplaatsen). Deze ruimte dient opefficiënte wijze fysiek te zijn gescheiden overige ruimten binnen deonderneming. (zie voorbeeld protocol A: (stal)verzorging)• een ziekenstal. Dit is de ruimte waar KI-hengsten tijdelijk kunnen wordenafgezonderd, wanneer zij wegens veterinaire redenen van productie zijnuitgesloten. Deze ruimt dient efficiënte wijze fysiek gescheiden te zijn van destalruimte. (zie voorbeeld protocol B: ziekenstal)• een spermawinruimte. Dit is de ruimte die is ingericht voor het winnen vansperma. Deze ruimte mag zich in de stalruimte bevinden. Het is ook toegestaanom hier een aparte ruimte voor in te richten die verder efficiënt fysiekgescheiden is van alle overige ruimten binnen de onderneming. In de directeomgeving dienen faciliteiten voor de reiniging en ontsmetting van de bij despermawinning te gebruiken materialen aanwezig te zijn. (zie voorbeeld protocolC: spermawinning)• een nat/ vuil laboratorium. Dit is de ruimte met voorzieningen voor de reinigingen ontsmetting van de gebruikte materialen bij de spermawinning en -verwerking. Deze ruimte dient op efficiënte wijze fysiek te zijn gescheiden vande spermawinruimte. (zie voorbeeld protocol D: reiniging ontsmetting)104-N0021 Cerificeringsregeling HH/voorschriften KI en ND 2002/PVVbestuursvergad. 13020201-02-025

VOORSCHRIFTEN CERTIFICERING HENGSTENHOUDERIJ 2002 VOOR BEDRIJVEN MET KI EN ND• een droog/ schoon laboratorium. Dit is de ruimte voor de beoordeling enbehandeling van het sperma met een voorziening voor de opslag van hetsperma. Deze ruimte dient op efficiënte wijze fysiek te zijn gescheiden van despermawinruimte. (zie voorbeeld protocol E: spermaverwerking) [5.1]4. De voorgeschreven voorschriften, procedures en protocollen en de wijzigingendaarvan, behoeven de goedkeuring van het Productschap. [5.3]5. De ondernemer dient ervoor te zorgen dat de microscoop in een dusdanigegebruiksstaat verkeert en onderhouden is dat een optimale beoordeling van het spermamogelijk is.6. De ondernemer dient er zorg voor te dragen dat de koeriersdienst spermamonsternamein zijn wagen of op de verzamelplaats toestaat.104-N0021 Cerificeringsregeling HH/voorschriften KI en ND 2002/PVVbestuursvergad. 13020201-02-026

VOORSCHRIFTEN CERTIFICERING HENGSTENHOUDERIJ 2002 VOOR BEDRIJVEN MET KI EN ND2. Administratie2.1 Algemeen1. De ondernemer is verantwoordelijk, tenzij schriftelijk anders is geregeld, voor deadministratie inzake:a. de opgestelde dekovereenkomsten met de merriehouders;b. het bijhouden van de merriekaarten;c. het bijhouden van de hengstengezondheidskaarten;d. het bijhouden van de sprongenlijsten;e. het bijhouden van de dek- /inseminatiekaart.2. De dekkingen en inseminaties dienen altijd verricht te worden op basis van eenschriftelijk bij voorkeur van te voren vastgelegde overeenkomst. Hiervoor kan het dioformuliervan het betreffende stamboek of een eigen overeenkomst worden gebruikt.Een voorbeeld hiervoor is te vinden in bijlage 1.3. De ondernemer beschikt over een administratie waarmee de controleur op elk moment:a. een overzicht kan worden geboden van het sperma dat in de onderneminggewonnen dan wel opgeslagen is,b. de contacten kan traceren tussen de onderneming met inseminatoren, dierenartsen,vervoerders, handelaren en gebruikers van het sperma. [12]c. een overzicht kan worden geboden van de non-return%’s per hengst.4. De ondernemer dient de bescheiden waarop de gegevens over de hengsten, hetsperma, de dekkingen, de inseminaties e.d. worden bijgehouden dagelijks bij te (laten)werken.5. De ondernemer dient de volledige administratie minimaal drie jaar te bewaren.6. De ondernemer dient erop toe te zien dat degene die paardensperma vervoert ofverhandelt voor de onderneming beschikt over een administratie, waarmee decontroleur op elk moment een overzicht kan worden geboden van:a. het sperma dat hij in voorraad heeft en heeft gehad,b. de tracering van contacten met de onderneming waar het sperma is gewonnen,c. de contacten met inseminatoren, dierenartsen, vervoerders, handelaren engebruikers van het sperma. [16]2.2 Hengsten algemeen1. De onderneming beschikt ten behoeve van de controle overhengstengezondheidskaarten (zie bijlage 2) die vanuit één plaats op de ondernemingdoor de controleur en eventueel keuringsdierenarts te raadplegen zijn. Uit dehengstengezondheidskaarten dient te allen tijde per hengst op eenvoudige wijze tekunnen worden afgeleid:a. de naamb. het rasc. de geboortedatumd. het identificatienummere. de gegevens inzake de uitgevoerde vaccinatiesf. de gegevens inzake veterinaire bevindingen en handelingen104-N0021 Cerificeringsregeling HH/voorschriften KI en ND 2002/PVVbestuursvergad. 13020201-02-027

VOORSCHRIFTEN CERTIFICERING HENGSTENHOUDERIJ 2002 VOOR BEDRIJVEN MET KI EN NDg. uitslagen en datum van de CEM- en spermaonderzoekenh. de datum van toelating op de ondernemingi. de onderneming van herkomst.j. alle verplaatsingen, onder vermelding van de datum van aankomst op of vertrekvan de onderneming en/of eventueel de vaste dagen waarop de hengst bij deonderneming bezoekt voor spermawinning/dekking en eventuele uitzonderingen opdeze bezoekdata. [8.1] [8.2] [2]2. De hengstengezondheidskaarten dienen dagelijks volledig te worden bijgehouden.2.3 Winning van het sperma1. De onderneming beschikt over sprongenlijsten (zie bijlage 3) per KI-hengst die vanuitéén plaats op de onderneming te raadplegen zijn. Op elk moment dient op eenvoudigewijze met betrekking elke winning kunnen worden afgeleid:a. naam van de hengstb. het identificatienummer van de hengst waarvan het sperma is gewonnen.c. het aan de winning toegekende identificatienummer (sprongnummer).d. de datum van de winning en behandeling.e. de eventuele calamiteiten die zich bij de winning hebben voorgedaan.f. het aantal ml.g. de beweeglijkheid.h. de concentratie.i. de morfologie.j. het aantal Totaal Normaal Bewegende spermacellen (TNB)k. het aantal doses waarin de winning is verdeeld. [11.1]l. gebruiksdoel van het sperma per dosis: BKI of SWS2. De sprongenlijsten dient de ondernemer dagelijks bij te houden.3. De ondernemer dient erop toe te zien dat de sprongenlijst iedere 14 dagen door debegeleidend dierenarts wordt geparafeerd.2.4 Dekkingen en inseminaties1. De ondernemer dient een administratie bij te houden van alle dekkingen en/ofinseminaties. Deze administratie dient zodanig ingericht te zijn dat op eenvoudige wijzeop elk moment voldoende inzicht kan worden verkregen in het non-return% van iedereafzonderlijke hengst. Voor de berekening van de non-return% dient dagelijks de dek/inseminatiekaart (zie bijlage 4Aen 4B) ingevuld te worden per hengst.2. De ondernemer dient erop toe te zien dat de volgende gegevens op dedek/inseminatiekaart worden vastgelegd:a. naam hengst;b. naam van de merrie;c. naam van de merrie-eigenaar;d. datum van dekking/inseminatie;e. soort dekking/inseminatie/ type sperma (SWS, BKI, HKI);f. aantal geïnsemineerde TNB;g. bij verzending/dekking onderweg de naam van het bestemmingsstation.104-N0021 Cerificeringsregeling HH/voorschriften KI en ND 2002/PVVbestuursvergad. 13020201-02-028

VOORSCHRIFTEN CERTIFICERING HENGSTENHOUDERIJ 2002 VOOR BEDRIJVEN MET KI EN ND3. Het non-return% per hengst wordt berekend op basis van de gegevens zoalsgenoteerd op dek/inseminatiekaart.4. Bij een hengst met minder dan 10 dekkingen wordt geen non-return% berekend. Ditdient echter wel uit de dek/inseminatiekaart te blijken.2.5 Verzenden/ontvangen van het sperma1. De administratie voor het verzend-sperma is zodanig ingericht, dat daaruit op elkmoment op eenvoudige wijze met betrekking tot elke dosis verzonden of ontvangensperma kan worden afgeleid:a. de datum van de transactie.b. het identificatienummer van het betrokken sperma.c. de onderneming waar het sperma gewonnen isd. het ontvangen of afgeleverde aantal doses sperma.e. naam en adres van de ontvanger of de leverancier.f. de naam van de merrie(s) waarvoor de dosis (doses) is (zijn) bestemdg. indien het buiten Nederland gewonnen sperma betreft, het nummer van het EUgezondheidscertificaat,alsmede de datum waarop dit sperma binnen Nederland isgebracht. [13]2. Deze gegevens dienen te blijken uit de geleidebiljetten (zie bijlage 5) welke die met elkte verzenden of te ontvangen spermazending zijn meegestuurd.2.6 Merries1. De ondernemer dient ervoor te zorgen dat voor iedere merrie een merriekaart wordtbijgehouden. Voor een voorbeeld zie bijlage 6A.2. De merriehouder dient desgewenst inzicht in de eigen merriekaart(en) te krijgen.3. Uit de administratie dient te blijken dat bij ontvangst van de merries de volgendewerkzaamheden zijn verricht:a. controle stamboekpapieren;b. controle entbewijs/entpaspoort;c. uitwisseling van relevante vruchtbaarheidsgegevens;d. schriftelijke vastlegging merrie-specifieke gegevens (zie voorbeeld bijlage 6B);e. informatieverstrekking verdeling veterinaire kosten;f. informatieverstrekking met betrekking tot de toepasselijkheid van algemenedekvoorwaarden;g. dat de merriekaart(en) van dag tot dag bijgehouden worden.4. Voor zover het sperma bij merries op de onderneming is geïnsemineerd, moet uit deadministratie (dek/inseminatie- en merriekaart ) op elk moment op eenvoudige wijzemet betrekking tot elke inseminatie kunnen worden afgeleid:a. de datum van de inseminatie.b. het identificatienummer van het betrokken sperma.c. het identificatienummer van het geïnsemineerde dier. [13]104-N0021 Cerificeringsregeling HH/voorschriften KI en ND 2002/PVVbestuursvergad. 13020201-02-029

VOORSCHRIFTEN CERTIFICERING HENGSTENHOUDERIJ 2002 VOOR BEDRIJVEN MET KI EN ND3. Huisvesting3.1 Algemeen1. De onderneming moet zo zijn gebouwd of geïsoleerd dat contact met dieren buiten deonderneming onmogelijk is. [2]2. De onderneming dient te beschikken over afsluitbare voorzieningen voor de huisvestingvan paarden en eventueel een bewegingsruimte. Deze beide voorzieningen dienenmaterieel gescheiden te zijn van de voorzieningen voor het winnen, behandelen enopslaan van sperma. [2]3. Alle stalplaatsen voor de paarden en voor de pony’s dienen te voldoen aan devolgende minimumafmetingen: paarden: 3,0 x 3,0 m en pony’s 2,5 x 2,5 m.4. De klimaatbeheersing in de stallen dient zodanig te zijn dat voor wat betreftgezondheid als ook het welzijn van de daarin te huisvesten paarden, deze hiervan geendirecte nadelige invloed ondervinden.5. De stallen dienen voorzien te zijn van voldoende natuurlijke lichtinval. Indien dit niethet geval is, dient dit ondervangen te zijn met behulp van kunstmatige verlichting.6. Indien er op een onderneming sprake is van weidegang, dan dient er, naar de meningvan de controleur, sprake te zijn van een deugdelijke en veilige afrastering.3.2 Hengsten1. Binnen de kadastrale eenheden waarop de onderneming is gesitueerd, moet erbeschikking zijn over een stalruimte voor de dagelijkse huisvesting en verzorging vande KI-hengsten. Deze stalruimte dient op efficiënte wijze fysiek te zijn afgesloten vande overige ruimtes binnen de onderneming. [7.1.a] De hengsten dienen eveneensruimtelijk gescheiden gehuisvest te zijn van alle merries, op een zodanige wijze dat, terbeoordeling van de controleur, direct contact voorkomen wordt.2. Binnen de kadastrale eenheden waarop de onderneming is gesitueerd, dient erbeschikking te zijn over een ziekenstal. In deze ruimte dienen KI-hengsten gehuisvestte worden die tijdelijk wegens veterinaire redenen van spermaproductie zijnuitgesloten. Deze ruimte dient op efficiënte wijze fysiek te zijn afgesloten van destalruimte. [7.1.b]Deze ziekenstal is niet vereist als in de voorgeschreven voorschriften, procedures enprotocollen staat, dat KI-hengsten die wegens veterinaire redenen van productie zijnuitgesloten terstond van de onderneming worden afgevoerd [7.3]3.3 Merries1. Er dient opvang beschikbaar te zijn ten behoeve van de te dekken merries, afgestemdop de omvang van de onderneming.2. Indien er sprake is van weidegang, dan dienen er afzonderlijke percelen te zijn voormerries met veulens. Voor merries die permanent in het weiland worden gehouden,dient het altijd mogelijk te zijn om water te drinken.104-N0021 Cerificeringsregeling HH/voorschriften KI en ND 2002/PVVbestuursvergad. 13020201-02-0210

VOORSCHRIFTEN CERTIFICERING HENGSTENHOUDERIJ 2002 VOOR BEDRIJVEN MET KI EN ND4. Verzorging4.1 Hengsten1. De hengsten op de onderneming dienen verantwoord en voldoende verzorgd teworden. Tevens dient er een verantwoorde en voldoende stalverzorging plaats tevinden.2. De onderneming dient ten behoeve van de hengsten over bewegingsfaciliteiten tebeschikken in de vorm van weidegang, binnen/buiten manege, een paddock of eenstapmolen.4.2 Merries1. De te dekken merries dienen over bewegingsfaciliteiten te beschikken in de vorm vanof weidegang, binnen/buiten manege, een paddock of een stapmolen.2. Er moet voor gezorgd worden dat de merries hier regelmatig gebruik van maken,overeenkomstig de gemaakte afspraken zoals vastgelegd op in de dekovereenkomst ofop de merriekaart.3. De merries op de onderneming dienen verantwoord en voldoende verzorgd te worden.Tevens dient er een verantwoorde en voldoende stalverzorging plaats te vinden. (zievoorbeeld protocol A: (stal)verzorging)104-N0021 Cerificeringsregeling HH/voorschriften KI en ND 2002/PVVbestuursvergad. 13020201-02-0211

VOORSCHRIFTEN CERTIFICERING HENGSTENHOUDERIJ 2002 VOOR BEDRIJVEN MET KI EN ND5. Gezondheidszorg/ Veterinaire begeleiding5.1 Algemeen1. De onderneming moet onder toezicht staan van een dierenarts die verbonden is aan deonderneming (hierna te noemen begeleidend dierenarts). De begeleidend dierenartsmoet zorg dragen voor de veterinaire begeleiding van de hengsten en de merries.2. Van toezicht van een begeleidend dierenarts is sprake indien:a. die dierenarts werkt volgens de GVP-code of een code die aantoonbaar minimaalgelijkwaardig is. De ondernemer dient hiertoe een verklaring van de dierenarts op tenemen in zijn administratie.b. die dierenarts overeenkomstig de voorgeschreven procedures en protocollen eroptoeziet dat de voorschriften in acht worden genomen;c. door betrokkenen de voorgeschreven procedures en protocollen, zoals omschrevenin hoofdstuk 1.5.3, correct worden uitgevoerd [6];d. het toezicht middels een twee-daagse controle wordt uitgevoerd.3. De ondernemer dient de begeleidende dierenarts volledige medewerking te (doen)verlenen bij de uitvoering van zijn werkzaamheden.4. Wanneer op de kadastrale eenheid van de onderneming naast winning ookgeïnsemineerd en/of natuurlijk gedekt wordt, worden merries, schouwhengsten,hengsten voor natuurlijke dekking en overige paardachtigen toegelaten voor zover zijvoldoen aan de volgende voorwaarden:a. bij de toelating en op de dag van de spermawinning vertonen zij geen tekenen vanbesmettelijke ziektenb. wanneer zij afkomstig zijn van buiten Nederland dienen zij te beschikken over eenEU-gezondheidscertificaat dat is afgegeven door de veterinaire autoriteit van hetbetreffende land, zoals is omschreven in Richtlijn 90/426/EEG.c. de laatste dagen voor de spermawinning hebben zij verbleven in bedrijven waarzich in die periode geen enkele paardachtige klinische symptomen van EVA (equinevirusarteritis) hebben vertoond.d. de laatste 60 dagen voor de spermawinning hebben zij verbleven in bedrijven waarzich in die periode geen enkele paardachtige klinische symptomen vanbesmettelijke baarmoederontsteking bij paarden (CEM) hebben vertoond. [2] [3.2]5.2 Hengsten1. Voor het winnen van sperma mogen slechts hengsten worden gebruikt waarvan dedierenarts van het winstation heeft geconstateerd dat zij aan de volgendevoorwaarden voldoen:a. bij de toelating en op de dag van de spermawinning vertonen zij geen tekenen vanbesmettelijke ziekten.b. wanneer zij afkomstig zijn van buiten Nederland dienen zij te beschikken over eenEU-gezondheidscertificaat dat is afgegeven door de veterinaire autoriteit van hetbetreffende land, zoals is omschreven in Richtlijn 90/426/EEG.c. de laatste dagen voor de spermawinning hebben zij verbleven in bedrijven waarzich in die periode geen enkele paardachtige klinische symptomen van equinevirusarteritis (EVA) hebben vertoond.104-N0021 Cerificeringsregeling HH/voorschriften KI en ND 2002/PVVbestuursvergad. 13020201-02-0212

VOORSCHRIFTEN CERTIFICERING HENGSTENHOUDERIJ 2002 VOOR BEDRIJVEN MET KI EN NDd. de laatste 60 dagen voor de spermawinning hebben zij verbleven in bedrijven waarzich in die periode geen enkele paardachtige klinische symptomen vanbesmettelijke baarmoederontsteking bij paarden (CEM) hebben vertoond.e. in de laatste 30 dagen voor de eerste spermawinning en gedurende dewinningsperiode worden zij niet voor natuurlijke dekking gebruikt. [3.1] [2]5.3 CEM- en spermaonderzoek1. De ondernemer dient ieder jaar voorafgaande aan het dekseizoen van elke KI-paard/ponyhengst en elke ND-paardhengst op de onderneming monsters te nemen van:a. het sperma (spermabeoordeling en bacteriologisch onderzoek)b. het geslachtsapparaat (CEM-onderzoek)Deze monsters dienen onderzocht te worden door de Gezondheidsdienst voor Dieren(GD). Zie hiervoor protocol F: sperma- en CEM-bemonstering.2. De ondernemer dient ieder jaar voorafgaande aan het dekseizoen van elke ponyhengstvoor ND op de onderneming monsters te nemen van het geslachtsapparaat (CEMonderzoek).Deze monsters dienen onderzocht te worden door de Gezondheidsdienstvoor Dieren (GD). Zie hiervoor protocol F: sperma- en CEM-bemonstering.3. Indien op de onderneming gebruik wordt gemaakt van een bokmerrie dient deondernemer deze eveneens voorafgaande aan het seizoen op CEM te latenonderzoeken.4. uitslag spermamonsterUit het spermarapport van de GD dient te blijken dat het sperma voldoet aan devolgende criteria:a. het sperma dient vrij te zijn van ziektekiemen.b. het sperma dient een zodanige hoeveelheid TNB per inseminatiedosis te bevatten,dat op het moment van inseminatie het aantal TNB 300 is. Voor verzendspermageldt een minimale hoeveelheid TNB van 600 bij afvullen.5. De ondernemer dient erop toe te zien dat wanneer het sperma van een SWS-hengstniet voldoet aan de eis van 600 TNB bij afvullen het gebruik van de hengst wordtbijgesteld van SWS naar BKI.6. De ondernemer dient erop toe te zien dat wanneer het sperma van een BKI-hengst nietvoldoet aan de eis van 300 TNB bij insemineren het gebruik van de hengst wordtbijgesteld van BKI naar natuurlijke dekking.7. uitslag (CEM) monster van het geslachtsapparaata. De uitslag van het bacteriologisch monster dient negatief te zijn.b. Indien de CEM-test positief uitvalt, moet de betrokken hengst worden afgezonderden mag het sinds de laatste negatieve test gewonnen sperma niet in de handelworden gebracht. Dit geldt ook voor sinds de datum waarop de positieve test werduitgevoerd gewonnen sperma van de andere voor deze ziekte vatbare dieren die inde onderneming of het winstation verblijven. Het sperma mag pas weer in hethandelsverkeer worden gebracht wanneer de gezondheidsstatus van deonderneming is hersteld. [3.1]c. Mochten er op het moment dat CEM geconstateerd wordt merries door de bewustehengst geïnsemineerd zijn, dan dienen de merriehouders geïnformeerd te worden.In samenspraak met de begeleidend dierenarts moeten maatregelen wordengenomen om de besmetting te onderdrukken.104-N0021 Cerificeringsregeling HH/voorschriften KI en ND 2002/PVVbestuursvergad. 13020201-02-0213

VOORSCHRIFTEN CERTIFICERING HENGSTENHOUDERIJ 2002 VOOR BEDRIJVEN MET KI EN ND8. De uitslagen van de sperma- en CEM-monsters dienen voor de volgende data op deonderneming én bij het productschap aanwezig zijn:a. indien het paarden betreft (stokmaat > 1,56 m) uiterlijk 31 maart van hetdesbetreffende jaar doch voor de eerste spermawinning/dekking/inseminatie heeftplaatsgevondenb. indien het pony’s betreft (stokmaat < 1,56 m) uiterlijk 30 april van hetdesbetreffende jaar doch voor de eerste spermawinning/dekking/inseminatie heeftplaatsgevonden.5.4 Non-return%1. De ondernemer dient er zorg voor te dragen dat hengsten worden ingezet met eenvoldoende bevruchtend vermogen.2. Het bevruchtend vermogen van de hengsten wordt vastgesteld aan de hand van hetnon-return%. Het non-return% dient 50% of meer te zijn.3. Wanneer de ondernemer constateert dat het non-return% van een hengst tussen de45 en 50% zit dient hij de merriehouder op de hoogte te stellen van het matigbevruchtend vermogen van de hengst en mogelijke oorzaken in het management teachterhalen en zo mogelijk te verbeteren.4. Wanneer een hengst een non-return% van minder dan 45% heeft, dient deondernemer maatregelen te treffen en de merriehouder over het onvoldoendebevruchtende vermogen van de hengst te informeren.5.5 Merries1. Probleemmerries dienen voorafgaande aan de dekking/inseminatie onderzocht teworden door de dierenarts.2. Gedurende het dekseizoen dienen terugkomers altijd door de dierenarts onderzocht teworden.3. Het schouwen van de merrie door de schouwhengst van de onderneming dientminimaal om de dag plaats te vinden.104-N0021 Cerificeringsregeling HH/voorschriften KI en ND 2002/PVVbestuursvergad. 13020201-02-0214

VOORSCHRIFTEN CERTIFICERING HENGSTENHOUDERIJ 2002 VOOR BEDRIJVEN MET KI EN ND6. Spermawinning1. Binnen de kadastrale eenheden waarop de onderneming is gesitueerd, moetbeschikking zijn over een overdekte dekruimte van minimaal 25 m 2 (bij voorkeur 36m 2 ). Deze dekruimte dient zich te bevinden in de stalruimte of in een afzonderlijkehiertoe bestemde ruimte, die op efficiënte wijze fysiek is afgesloten van de overigeruimten binnen de onderneming. In de directe omgeving dienen faciliteiten voor dereiniging en ontsmetting van de bij de spermawinning te gebruiken voorzieningenaanwezig te zijn. [7.1.c]2. De ondernemer moet erop toezien dat het winnen van sperma alleen geschiedt in despeciaal daarvoor bestemde ruimte. [2]3. Ten behoeve van de spermawinning dient op de onderneming in de spermawinruimtehet volgende aanwezig te zijn:a. een bokmerrie of een fantoom;b. een kunstvagina compleet;c. binnenbanden (min. 2 reserve Hannoveraanse);d. disposable binnenvoeringen;e. collector (glazen/plastic potten) min. 2 reserve;f. een beschermhoes;g. witte zuurvrije vaseline;h. een invetstaaf;i. een thermometer.4. Indien er bij de winning van het sperma gebruik gemaakt wordt van een bokmerrie dandient deze door de begeleidend dierenarts goedgekeurd te worden. Tevens dient dezebokmerrie jaarlijks op CEM onderzocht te zijn. De uitslag van dit onderzoek dientnegatief te zijn.5. Indien er geen gebruik gemaakt wordt van een bokmerrie, dient bij de winning vansperma gebruik gemaakt te worden van een fantoom, welke na iedere spermawinninggrondig gereinigd en ontsmet dient te worden.6. Indien bij de winning merries gebruikt worden voor stimulering van de hengst dan dientde ondernemer erop toe te zien dat elk lichamelijk contact wordt voorkomen.7. Bij de winning van het sperma dient optimale hygiëne in acht te worden genomen. Ditdient te zijn omschreven in een hygiëneprotocol. (zie voorbeeld protocol C:spermawinning).104-N0021 Cerificeringsregeling HH/voorschriften KI en ND 2002/PVVbestuursvergad. 13020201-02-0215

VOORSCHRIFTEN CERTIFICERING HENGSTENHOUDERIJ 2002 VOOR BEDRIJVEN MET KI EN ND7. Spermaverwerking (en -opslag)1. Op de onderneming dient een ruimte voor de behandeling van sperma met eenvoorziening voor de verwerking en opslag van het sperma aanwezig te zijn(laboratorium). Deze ruimte dient op efficiënte wijze fysiek te zijn afgesloten van deruimte waar het sperma wordt gewonnen. [7.1.e]2. Het laboratorium mag zich ook op een afzonderlijke kadastrale eenheid bevinden. [7.2][2]3. De ondernemer moet erop toezien dat het behandelen en opslaan van sperma alleengeschiedt in de speciaal daarvoor bestemde ruimte. [2]4. Ten behoeve van de spermaverwerking dient op de onderneming het volgendeaanwezig te zijn:a. een centrifuge;b. een broedstoof 37º;c. een koelkast;d. een diepvries;e. een rollenbank;f. maatcylinders;g. trechters;h. steriele gaasjes;i. buisjes + dop (evt. gekleurd);j. een watervaste schrijfstift;k. 20ml pipetten met ballon of andere afzuigmogelijkheid.5. Ten behoeve van de spermabeoordeling dient op de onderneming het volgendeaanwezig te zijn:a. een microscoop met verwarmde objekttafel;b. objekt- en dekglaasjes;c. roerstaafjes, rietjes;d. hengstenspermaverdunner;e. formaline-oplossing 2-4% (tellen aantal spermiën);f. telkamer (leucocyten en erytrocyten) of andere optische telapparatuur;g. pipet met slangetje;h. anilineblauw-eosine-oplossing;i. immersie-olie6. De ondernemer dient ervoor te zorgen dat op elke dosis sperma een onuitwisbareidentificatie wordt aangebracht, die de volgende gegevens bevat:a. de lidstaat van oorsprong.b. het identificatienummer van het betrokken sperma.c. de datum waarop het sperma is verkregen.d. de identiteit van de hengst waarvan het sperma is gewonnen.e. het identificatienummer van de onderneming [8.3] [18] [2] [4.d]f. de TNB-waarde op moment van afvullen104-N0021 Cerificeringsregeling HH/voorschriften KI en ND 2002/PVVbestuursvergad. 13020201-02-0216

VOORSCHRIFTEN CERTIFICERING HENGSTENHOUDERIJ 2002 VOOR BEDRIJVEN MET KI EN ND7. Het is de ondernemer uitsluitend toegestaan paardensperma voorhanden te hebben, invoorraad te hebben, te bewaren, op te slaan, te gebruiken, te ontvangen of af televeren indien op de verpakking van iedere dosis sperma onuitwisbaar de in punt 6genoemde gegevens zijn vermeld. [15]8. De ondernemer moet erop toe zien dat de producten van dierlijke oorsprong die bij debehandeling van sperma worden gebruikt (verdunningsmiddelen, additieven,aanlengmiddelen) geen gevaar voor de gezondheid van de dieren opleveren of voorgebruik zo zijn behandeld dat zij geen gevaar meer kunnen opleveren. [2]9. De ondernemer moet erop toezien dat wanneer het gaat om bevroren of gekoeldsperma, uitsluitend cryogene middelen worden gebruikt, die voordien nog niet voorandere producten van dierlijke oorsprong zijn gebruikt. [2]10. Aan de verdunningsmiddelen voor sperma worden antibiotica toegevoegd.11. Sperma moet worden bewaard in steriele inseminatiedoses, die:a. duidelijk zijn geïdentificeerd,b. alleen sperma bevatten dat van eenzelfde hengst afkomstig is,c. onmiddellijk na vullen worden afgesloten. [4]104-N0021 Cerificeringsregeling HH/voorschriften KI en ND 2002/PVVbestuursvergad. 13020201-02-0217

VOORSCHRIFTEN CERTIFICERING HENGSTENHOUDERIJ 2002 VOOR BEDRIJVEN MET KI EN ND8. Spermaverzending1. Wanneer een partij sperma vanaf de onderneming wordt verzonden, moet deze partijvergezeld gaan van een geleidebiljet (zie bijlage 5), waarop de volgende gegevens zijnvermeld:a. de naam van de onderneming waar het sperma vandaan komt.b. de datum van afvoer.c. de datum dat het sperma is gewonnen.d. het identificatienummer van het betrokken sperma.e. het identificatienummer en de naam van de hengst waarvan het sperma isgewonnen.f. kwaliteitsaanduiding (de beweeglijkheid van het sperma, de TNB per buisje of rietjeg. het aantal buisjes of rietjes dat nodig is voor een inseminatie.h. het aantal doses sperma.i. de naam en het adres van de ontvanger.j. indien het buiten Nederland gewonnen sperma betreft, het nummer van hetgezondheidscertificaat, alsmede de datum waarop dit sperma binnen Nederland isgebracht. [14]104-N0021 Cerificeringsregeling HH/voorschriften KI en ND 2002/PVVbestuursvergad. 13020201-02-0218

VOORSCHRIFTEN CERTIFICERING HENGSTENHOUDERIJ 2002 VOOR BEDRIJVEN MET KI EN ND9. Dek- en inseminatie (-voorzieningen)1. Wanneer op het bedrijfsterrein van de onderneming ook een inseminatiestation of eennatuurlijk dekstation is gesitueerd, moeten de instrumenten en apparatuur voorkunstmatige inseminatie strikt gescheiden worden gehouden van de instrumenten enapparatuur die in contact komen met sperma, donordieren of andere dieren in deonderneming. [2]2. De volgende inseminatiebenodigdheden dienen op de onderneming aanwezig te zijn:a. een inseminatiestal of -boxb. staartbandagec. wattend. middel ter desinfectiee. pipettenf. spuiteng. handschoenenh. KI-glijmiddel3. Voor elke inseminatie bij de onderneming wordt tenminste 300 TNB gebruikt.4. Voorafgaande aan de dekking/inseminatie dienen er voldoende hygiënischevoorzorgsmaatregelen getroffen te worden volgens het hygiëne protocol (zie voorbeeldprotocol G: inseminatie).5. Daarnaast dienen voldoende veiligheidsmaatregelen genomen te worden voor demerrie en de inseminator/begeleider.104-N0021 Cerificeringsregeling HH/voorschriften KI en ND 2002/PVVbestuursvergad. 13020201-02-0219

VOORSCHRIFTEN CERTIFICERING HENGSTENHOUDERIJ 2002 VOOR BEDRIJVEN MET KI EN ND10. Reiniging en ontsmetting1. De onderneming moet zo zijn gebouwd dat het gehele bedrijf met uitzondering van dekantoorruimten en de bewegingsruimte, gemakkelijk kan worden schoongemaakt enontsmet. [2]2. Binnen de kadastrale eenheden waarop de onderneming is gesitueerd, moet erbeschikking zijn over een voorziening voor de reiniging en ontsmetting van degebruikte materialen. [7.1.d]3. De volgende reinigingsapparatuur dient aanwezig te zijn:a. laboratoriumzeep;b. borstels met lange steel;c. spiritus;d. sterilisator.4. Ieder stuk gereedschap dat bij het winnen of behandelen in contact komt met hetsperma of met het donordier, moet:a. voor gebruik naar behoren worden ontsmet of gesteriliseerd; ofb. nieuw zijn; ofc. vervaardigd zijn van wegwerpmateriaal en na gebruik worden weggegooid. [2]5. Alle recipiënten voor de opslag of het vervoer van sperma zijn:a. voor gebruik naar behoren ontsmet of gesteriliseerd; ofb. zijn nieuw; ofc. vervaardigd van wegwerpmateriaal en worden na gebruik weggegooid. [2]6. Al het gereedschap dat bij het winnen, behandelen, bewaren en invriezen van spermawordt gebruikt, moet:a. voor gebruik naar behoren worden gedesinfecteerd of gesteriliseerd; ofb. moet nieuw zijn; ofc. vervaardigd zijn van wegwerpmateriaal en na gebruik worden weggegooid. [4.b]104-N0021 Cerificeringsregeling HH/voorschriften KI en ND 2002/PVVbestuursvergad. 13020201-02-0220