00046454 Het gebruik van EMDR na overlast in de buurt.pdf

Het gebruik van EMDR na overlastin de buurtAgressieJasper LeuvelinkSW1A00046454

InleidingVoor het vak Veiligheid kreeg ik de opdracht een essay te schrijven. Mijn literatuuronderzoek heb ikgedaan over het thema ‘nazorg na overlast in de buurt’ met als onderwerp agressie. Ik las laatst uit hetboek ‘uw brein als medicijn’. Dit boek gaat over het emotionele brein en de manier waarop je dit kuntbeinvloeden. Het hoofdstuk over Eye Movement Desensitization and Reprocessing, afgekort EMDR,trok gelijk mijn aandacht. Het verwerken van trauma‟s staat in dit hoofdstuk centraal, aangezien je bijagressie in de buurt ook dergelijke trauma‟s op kunt lopen leek mij dit een geschikt onderwerp voormijn essay. Door middel van EMDR kan een specifiek trauma na een paar sessies verholpen zijn. Detherapie heeft naast een aantal voordelen echter ook nadelen, de voor-en nadelen zullen in mijn betoogbesproken worden.Om houvast te hebben in mijn betoog gebruik ik de stelling: EMDR is effectief in het bestrijden vaneen trauma.

BetoogAgressie is een veel voorkomend probleem in Nederland. Een vechtpartij in de buurt lijktmisschien op het eerste gezicht een vrij onschuldig probleem, maar men onderschat vaak degevolgen voor het emotionele brein.We ondergaan in ons leven veel trauma‟s „met de kleine t‟. Wie is er nooit eens een blokjeomgelopen omdat de „grote‟ jongens op de hoek van de straat stonden te wachten om je tegrazen te nemen? Wie is er nooit eens toeschouwer of zelf slachtoffer geweest van een fataleklap waarbij iemand knock-out ging?Al deze trauma‟s worden opgeslagen in ons emotionele brein, het brein dat verantwoordelijkis voor ons psychisch welbevinden. Dergelijke trauma‟s blijven terugkomen in onzegedachten en we praten erover met vrienden en ouders. We kopen misschien zelfs een boekover dat onderwerp. Dit alles helpt en misschien zelfs heel erg goed, om aan het voorval tekunnen denken, en we weten heel goed hoe we ons zouden moeten voelen nu het allemaalvoorbij is. Toch heeft ons emotionele brein ons bij de keel: onze emoties blijven achter bijonze gedachten, ook wanneer onze rationele visie op het voorval is veranderd. De jongen diewerd geslagen door de „grote‟ jongens in de buurt blijft zich ongemakkelijk voelen wanneerhij de plek des onheils nadert. Natuurlijk levert het geval van de „grote‟ jongens op de hoekniet altijd een trauma op, maar wel wanneer we kwetsbaar zijn doordat we bijvoorbeeld nogkind zijn of omdat we in een kwetsbare positie verkeren.Voordat ik de voor-en nadelen ga bespreken van EMDR is het noodzakelijk om u meer kennisover het emotionele brein en het cognitieve brein te verschaffen.Het lijkt erop dat het cognitieve brein, het brein waarmee je rationeel kunt nadenken, niet instaat is contact te maken met het emotionele brein en deze te beinvloeden. WetenschapperJoseph Ledoux heeft zich verdiept in de relatie tussen het emotionele en het cognitieve brein.Hij was één van de eerste die aantoonde dat het aanleren van angst niet via het cognitievebrein verliep maar rechtstreeks naar het emotionele brein toegaat. Desondanks kunnen we hetemotionele brein wel proberen te controleren door gebruik te maken van ons cognitieve breinmaar het litteken dat zich heeft gevormd in ons emotionele brein zal blijven bestaan.1)Met deze kennis in ons achterhoofd weten we dat de littekens in het emotionele brein nogjarenlang aanwezig kunnen blijven, klaar om geactiveerd te worden. Of het nu aan de ernstvan de kwetsuur ligt of aan de kwetsbare situatie van het slachtoffer, een pijnlijk voorvalwordt zo een traumatiserende gebeurtenis in de ware betekenis van het woord. De beelden,gedachten, gevoelens, geluiden en geuren die men aan de traumatische situatie hebbenverbonden worden dan opgeslagen in een neuronennetwerk dat een eigen leven gaat leiden.1) Wanneer bijvoorbeeld ratten een klein elektrisch schokje krijgen toegediend direct nadat een belletje heeftgeklonken, leren ze al heel snel te verstijven in afwachting van de schok zodra het belletje weer klinkt. Maarwanneer de schok uitblijft zullen ze na verloop van tijd niet meer verstijven van angst en gewoon verder gaan methun rattenbezigheden, de angst lijkt dus uitgestorven. Maar zo eenvoudig is het niet: wanneer het cognitieve breinwerd verwijderd en de ratten hoorden het belletje dan verstijfde ze opnieuw van angst. De angst blijft dusopgeslagen in het emotionele brein.

Hoe kunnen we de littekens die zich gevormd hebben in het emotionele brein zo effectiefmogelijk verwijderen?Een praktijk voorbeeld:Maggie, een vrouw van rond de zestig, had te horen gekregen dat ze een ernstige vorm vankanker had en dat ze hooguit zes maanden te leven had. Haar man Henry, waar ze al 27 jaargetrouwd mee was, was weduwnaar van zijn eerste vrouw die ook aan kanker overleden was.Toen Maggie de boodschap vertelde werd Henry zo angstig dat hij haar gelijk verliet, hij zeidat hij dit niet nog eens mee kon maken. Maggie was in diepe schok en wilde zelfmoordplegen. Vrienden van het stel zorgden ervoor dat Henry weer terug naar huis keerde, maarMaggie was zo getraumatiseerd: ze kon niet meer slapen, zag telkens het beeld van Henry diewegging voor zich en ze kon niet meer gescheiden van hem zijn. Hun leven was ondragelijkgeworden, totdat ze in aanraking kwam met EMDR.Ze moest tijdens de behandeling de meest pijnlijke beelden voor zich zien te krijgen. Detherapeut liet Maggie zijn handen volgen, die hij van links naar rechts voor haar ogenbewoog. Hij probeert op die manier de snelle oogbewegingen op te roepen die je ook tijdenshet dromen hebt. Haar hele lichaam beleefde haar angst opnieuw, haar hart versnelde, enMaggie zei dat ze overal pijn had. Na een paar minuten serie oogbewegingen veranderde haargelaatsuitdrukking: ze was verbaasd en zei: “ het is weg! Net als in een trein...je ziet iets enopeens is het weg.”Na nog een paar serie oogbewegingen begon ze zelfs te glimlachen en keek ze er al een stukoptimistischer tegenaan.Het lijkt allemaal te simpel om waar te zijn, maar EMDR is bewezen in een van de strengstetijdschriften voor klinische psychologie. Een onderzoek toonde aan dat tachtig procent van depatienten nauwelijks meer symptonen van ptss vertoonde na drie behandelingen.Men vermoedt dat de oogbewegingen die te vergelijken zijn tijdens het dromen in onze slaap,noodzakelijke hulp bieden aan het natuurlijk herstel van onze hersenen. Net als in dromengaan de patienten door een enorm netwerk van herinneringen die door kleine fragmenten aanelkaar verbonden zijn. Vaak herinneren ze ook andere tafarelen die aan dezelfde traumatischeherinnering zijn verbonden, meestal omdat ze gelijksoortig zijn (bijvoorbeeld anderevoorvallen van agressie) of omdat ze dezelfde emoties oproepen (bijvoorbeeld het gevoel vanonmacht). Zo komt het vaak voor dat ze sterke emoties ondergaan, die weggezakt waren uithet bewustzijn, die snel aan de oppervlakte komen. Alles wijst erop dat de oogbewegingensnel toegang krijgen tot alle associatiebewegingen die verbonden zijn met de traumatischeherinnering waarop de behandeling is gericht. Zodra die verbindingen verder wordengeactiveerd is het mogelijk om in verbinding te komen met het cognitieve netwerk( jeverstand). Dankzij die verbinding kan het gezichtspunt van een persoon, die nu niet meerkwetsbaar is, veranderen in het emotionele brein. Zo kan een persoon op die manier hetneurologische spoor van angst of wanhoop vervangen. Wanneer dat gebeurd is dan is het ookhelemaal verdwenen, dit kan zelfs leiden tot een nieuwe persoonlijkheid.EMDR is geschikt als therapievorm bij lichtere en zwaardere vormen van traumatischegegeneraliseerde angst, op voorwaarde dat de angst speicifiek is en slechts betrekking heeftop één specifieke gebeurtenis en dat de desbetreffende persoon geen last heeft van vanandere psychische problemen. Voldoet de hulpvraag aan deze voorwaarden dan is EMDR demeest effectieve behandelmethode voor een dergelijk trauma. Het is namelijk een zeer snellebehandeling, een paar sessies volstaat al om een trauma definitief te verwijderen uit hetemotionele brein. Voor patiënten is EMDR ook zeer toegankelijk en laagdrempelig. Je hoeft

als patiënt namelijk weinig te vertellen over jezelf, het beeld van de keer dat je geslagenwerd is voldoende om de therapie tot een goed einde te brengen.Het feit dat je als patiënt weinig over jezelf hoeft te vertellen kan ook een nadeel zijn, deoverige problemen waar de client mee tobt komen via deze therapie niet op tafel.Bijvoorbeeld, een man is een jaar terug voor zijn eigen huis in elkaar geslagen door eengroepje jongeren. Hij is hierna zeer angstig geworden op de plek des onheils en hij denkteraan om te verhuizen. Een EMDR-behandeling helpt hem van zijn angst af en de man kanweer zonder angst voor zijn huis staan. Wel heeft hij om hem onverklaarbare redenen ‟snachts angstdromen heeft die op den duur zo erg worden dat hij niet meer kan werken. Ingesprekken met een therapeut komt dan naar boven dat hij sinds de knokpartij heftig is gaanpiekeren over de dood, in het bijzonder die van hemzelf. Dit is dan niet in de EMDRbehandelingmeegenomen.ConclusieEMDR is een zeer geschikt methode om je emotionele brein te herprogrammeren. Je kuntechter met een EMDR-behandeling slechts specifieke hulpvragen behandelen. Zo kun jebijvoorbeeld wel de angst weghalen bij de man die is aangevallen door de jongeren, maar hettwijfelen aan de dood, psychische problemen die de man daarna krijgt kun je niet verhelpen.De EMDR-behandeling is uiteraard wel zeer geschikt voor die klap in je leven die je kreegtoen je de bal in de tuin van de buurman schoot. De gedachte die je nog steeds bij je houdt.

BronnenVan Dale. Geraadpleegd op 17 april 2009, http://www.vandale.nl/vandale/online/Marcel Modde. (2008, dinsdag 21 oktober). Overlast jeugd groeit. Provinciale ZeeuwseCourant.Stol, Wouter, Rijpsma, Jos, Tielenburg, Carel et al. (2006). Basisboek Integrale Veiligheid.Bussum: Coutinho.Baars, Stan. (1999). Ondersteuning van slachtoffers: kwaliteit van onderop.David Servan-Schreiber. (2003). Uw brein als medicijn. Antwerpen.Handboek EMDR, De Jongh, Ad en Ten Broeke, Erik, Harcourt 2003.Trauma, Diagnostiek en Behandeling, Aarts, Petra en Visser, Wim, Bohn Stafleu 1999.