Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Die staan symbool voor eenmensenleven. En daarnaast zit eenkat. Die lag eerst. Nu zit ie en komt iebeter uit de verf. Ik wilde er een dier bijhebben. Een dier geeft altijd vreugde.Als mensen verdriet hebben, kunnenze dat vaak kwijt bij een hond of eenkat.” Dat een kat negen levens heeft.Evenveel als het aantal cirkels is eentoevallige bijkomstigheid. “<strong>De</strong> mensenmoeten zelf maar ontdekken wat erinzit. Ze moeten hun eigen fantasiegebruiken.” Evert geniet na van zijnschilderij. “Een schilderij is nooit af. Ikheb altijd de neiging om er nog ietsaan te veranderen. Er gaan er weinigde deur uit, die helemaal klaar zijn.’Maar met ‘Brabant’ is Evert redelijktevreden. “<strong>De</strong> laatste weken heb ik nietzoveel gedaan. Ik ga voor het schilderijzitten en laat me inspireren. Er hoeftniets meer bij. Dan zou het storendzijn. In die zin is het af.”Opdracht<strong>De</strong> opdracht is afkomstig van hetNKV gebouw afkomstig. “Ik vind hetleuk om dergelijke opdrachten tedoen. Ik heb laatst nog een projectvan drie maanden gedaan voor eenschool in Helmond Noord. Er is eenstichting Evert Slegers die probeertopdrachten voor me binnen te halen.”Het leven van een professioneelkunst schilder is geen vetpot. Je zitaltijd voor een deel in deuitkeringshoek. En dat is niet zoromantisch zoals het vroeger werdafgeschilderd. In de tijd van de BKRwerd verteld dat schilders nog evenvlug een schilderij maakten, naar deSociale Dienst gingen en hun handophielden. Maar dat was echt eenfabeltje. Ik ging en ga altijd uit vankwaliteit. Het is mij ook weleensgebeurd dat ik met een schilderij voorde BKR-jury stond en dat ze hetafkeurde. Dat betekende een maandlang geen uitkering. Je moest elkemaand goed werk inleveren. En dat isterecht.” Maar die tijd ligt ver achterhem. Tegenwoordig verkoopt Evertover de gehele wereld. “Maar deeconomie is minder geworden”, legtEvert uit. “Schilderijen staan nuergens achteraan op deverlanglijstjes. Daarom is het fijn omaf en toe een opdracht te krijgen. Hetis altijd maar afwachten wat erbinnenkomt aan opdrachten.”Wegdromen“<strong>De</strong>ze opdracht was me heel dierbaar.”Evert gaat weer eens voor het doekstaan.” Terwijl het noorderlicht hem ineen natuurlijk spotlight zet, verwonderthij zich weer over de foetus die hijonbewust in het schilderij verwerktheeft. <strong>De</strong> foetus houdt hem bezig. “Jeweet niet wanneer je kanker krijgt. Hetkan al voor de geboorte in je lijf zitten.Ik heb best veel kennissen en vriendenaan kanker verloren. Dat neem ik meeals ik schilder. Ik voel het wel. Ik hebpas een heel goede vriendin verlorendie plotseling aan kanker overleed.Maar dat zal iedereen hebben. Mijnmoeder is ook aan kanker overleden.Mijn vader is aan benauwdheidgestorven. In de hoek van het atelier,hoog op een kast, staat een oudkruisbeeld. “Die heb ik van mijn oudersgekregen. “Maar er staat meer dat aanzijn ouders herinnert. Evert begint erover. En dan maakt beminnelijkheideven plaats voor oprechte kwaadheid.“Ik heb voor de Pauluskerk eenkruiswegstatie geschilderd. Daar heb ikal mijn verdriet in kunnen leggen vanhet overlijden van mijn ouders. <strong>De</strong>oude pastoor was er heel tevredenmee. Maar toen die overleed en er eennieuwe pastoor kwam, was het gedaanmet mijn kruiswegstatie. Hij vond hemniet mooi en stuurde hem terug. Hijstaat nu in het atelier.” Maarkwaadheid maakt snel weer plaatsvoor gemoedelijkheid. Evert verlaat zijnaangenaam koel atelier. In zijn spenceren met zijn baret op betreedt hij zijnplaats waar een broeierige warmedeken overheen lijkt te hangen. Bij eenbuurjongen klinkt een stevige rap uitzijn slaapkamer. Evert neemt afscheiden duikt weer snel zijn atelier in. Hijgaat nog even voor het schilderij zitten.Ontspannen kijken. Met het werk vanklassieke componisten op deachtergrond. Even wegdromen inBrabant en de negen cirkels.
Fontys studenten Communicatie:Vrienden prominenter makenzien.“ Nesrin: “Centraal in onsonderzoek stond steeds de opdracht’Hoe kan inloophuis <strong>De</strong> <strong>Cirkel</strong> doormiddel van communicatie de huidigevrienden binden en nieuwe vriendenwerven?’.WervingNesrin: “Wij hebben een centraalthema bedacht. ‘Maak <strong>De</strong> <strong>Cirkel</strong> rond’.Hoe meer vrienden, hoe ronder decirkel en hoe meer inkomsten. Je moetop elk communicatiemiddel van <strong>De</strong><strong>Cirkel</strong> ‘Maak <strong>De</strong> <strong>Cirkel</strong> rond’ uitdragen.Mensen kunnen op de website degroei van <strong>De</strong> <strong>Cirkel</strong> volgen. Hoe verstaan ze nu en wat hebben ze nogregelmatig dit soort geldthermometers.Je zou ‘Maak <strong>De</strong> <strong>Cirkel</strong> rond” elke keerin het magazine kunnen opnemen.”Nesrin: “Als je nieuwe vrienden gaatzoeken zijn senioren en allochtonengoede doelgroepen. Senioren zijn kapitaalkrachtigen hebben veel vrije tijd.Je zou in verzorgingshuizen voorlichtingkunnen geven over hetinloophuis. Helmond telt verschillendeverzorgingshuizen. Daar zitten genoegpotentiele vrienden. Allochtonenworden vaak vergeten, terwijl het eenbevolkingsgroep is die vanuit eengeloof zoals de islam opgeroepenwordt om mensen te helpen. Je zounaar de moskee kunnen gaan.“Hoe kan inloophuis <strong>De</strong> <strong>Cirkel</strong> door middel van communicatie de huidige vrienden binden en nieuwevrienden werven?, hebben we gedefinieerd als hoofdvraag voor de onderzoeksopdracht”, verteltNesrin Tanriverdi, communicatiestudent Fontys Eindhoven. “Op het moment van onderzoek wasVrienden van de <strong>Cirkel</strong> behoorlijk onderbelicht. We denken dat we met onze adviezen veel meer uitVrienden van de <strong>Cirkel</strong> kunnen halen en daar heeft <strong>De</strong> <strong>Cirkel</strong> alleen maar voordeel van!”“Communicatie is een erg praktijkgerichtestudie. Wij werken op FontysHogeschool Eindhoven school metstudentenbureaus die praktijkopdrachtenuitvoeren”, vertelt communicatiestudenteNesrin Tanriverdi.“Opdrachten uit het bedrijfsleven, maarook van non-profit organisaties. Jan-Willem van den Enden van <strong>De</strong> <strong>Cirkel</strong>kent de mogelijkheden blijkbaar enheeft ons eind maart benaderd. <strong>De</strong>intake van de opdracht was vrij ruim.Wij zijn naar <strong>De</strong> <strong>Cirkel</strong> gegaan enhebben de opdracht teruggebrachtnaar Vrienden van de <strong>Cirkel</strong>.” Eeninitiatief om vaste vrienden/donateursvoor <strong>De</strong> <strong>Cirkel</strong> te krijgen. Gestart bij deopening van het inloophuis, maar nooitgoed van de grond gekomen.Drie maanden later zitten JoriBoonzaaijer (links), Nesrin Tanriverdi(midden) en Willem Heijnen (rechts)van Pursang Communicatie bij <strong>De</strong><strong>Cirkel</strong> en laten een goed onderbouwden gedocumenteerd adviesrapportnodig. Het moet een centraal themazijn. Transparantie is erg belangrijkvoor donateurs. Ze willen weten waarhet geld blijft. Je moet de financiëlecijfers op internet zetten. Zo bouw jeeen vertrouwensrelatie op. ‘Maak <strong>De</strong><strong>Cirkel</strong> rond’ is alleen bedoeld voor devrienden en niet voor anderesponsoren.” Jori: “Sponsoracties zoalsAlpe d’Huzes werken vaak zo. Opwebsites van deelnemers zie jeHelmond heeft bijvoorbeeld eenallochtone vrouwenvereniging. Ook diekun je benaderen.Huidige vriendenJori: “Het comité van aanbeveling kanbedrijven of instanties bezoeken. Ookde huidige vrienden kunnen eenactieve rol innemen. Opverjaardagsfeestjes bijvoorbeeld over<strong>De</strong> <strong>Cirkel</strong> praten. Gewoon het
onderwerp regelmatig op tafel leggen.”Nesrin: “Als twintig vrienden opfeestjes <strong>De</strong> <strong>Cirkel</strong> promoten moet datongetwijfeld nieuwe vriendenopleveren.” Jori: “Uit ons onderzoekblijkt dat vrienden behalve eenbedankavond ook een bedankkaartjeop prijs stellen. Wij hebben eenvoorbeeldkaartje ontwikkeld. Mensenworden graag persoonlijk benaderd. Jekunt elk jaar na een donatie een kaartsturen. Blijven benadrukken dat devriendschap van groot belang is.”AlgemeenNesrin: “<strong>De</strong> <strong>Cirkel</strong> zou contact moetenzoeken met een vrijwilligerspunt. InEindhoven zit dat bijvoorbeeld op deKleine Berg. Je moet genoegvrijwilligers hebben om alle taken goedte verdelen en om de druk niet te latenoplopen bij vrijwilligers.” CoördinatorMarijke van Rens, aanwezig bij depresentatie, onderstreept het belangvan een vrijwilligerscentrale enbevestigt dat <strong>De</strong> <strong>Cirkel</strong> er ook algebruik van maakt. “Verder zou je ookeen communicatiebureau kunnenbenaderen. Er zijn er genoeg dievanuit ideologische overwegingenwillen helpen.”MiddelenJori: “We hebben de communicatiemiddelenbekeken. Uit de website kanbijvoorbeeld meer gehaald worden. Wehebben de website doorgenomen enop onze manier aangepast. Belangrijkvonden wij het centrale thema de<strong>Cirkel</strong> en het bedrag entransparantie. Bij het verkrijgenvan het magazine kun je ookeen verandering aanbrengen.Nu kun je het magazinedownloaden, maar als jemensen eerst laat registerenvoordat ze downloaden, werkje meteen aan het opbouwenvan eene-mailbestand van mensen dieiets met <strong>De</strong> <strong>Cirkel</strong> hebben. Eendatabestand waar vanuit jemensen kunt benaderen.”Nesrin: “Andere grote organisatieswerken ook zo.” Jori:“Zet ook het banknummer beterop de website. Het banknummermoet prominenteraanwezig zijn.” Nesrin, Jori en Willemlopen nog wat zaken na. Ze hebbenniets aan het toeval overgelaten.Pursang heeft goed werk geleverd.Een frisse kijk van een clubje jongeaankomendecommunicatieprofessionals. Een goed doortimmerdcommunicatieonderzoek met adviezendie <strong>De</strong> <strong>Cirkel</strong> zeker ter harte zalnemen.
Diny van Loon, vrijwilligster bij <strong>De</strong> <strong>Cirkel</strong>:Bloemen als rode draad“<strong>Inloophuis</strong> <strong>De</strong> <strong>Cirkel</strong> gaat uit van de huiskamergedachte. Laagdrempelig en alle ruimte voor een kopkoffie en een gesprek. Maar in een huiskamer worden natuurlijk ook activiteiten georganiseerd.Sommige activiteiten in <strong>De</strong> <strong>Cirkel</strong> zijn uitgegroeid tot vaste programmaonderdelen. Bloemschikkenmet Diny van Loon bijvoorbeeld is zo’n succesnummer. Vanaf de start van <strong>De</strong> <strong>Cirkel</strong> een vasteactiviteit die elke maand op veel deelnemers kan rekenen.“Als ik vroeger in Helmond naar demarkt ging, kwam ik altijd met bloementhuis. Al waren de tassen nog zozwaar, bloemen konden er altijd bij.Moeder kon wel eens zuchten enzeggen dat je beter brood danbloemen kon kopen, maar ik vond dater altijd bloemen in huis moesten zijn”,vertelt Diny van Loon. <strong>De</strong> anekdote uithaar jonge jaren typeert Diny.Standvastig en een levenslange liefdevoor bloemen. Standvastig was ookhaar ideaal om als non in derdewereldlandenaan de slag te gaan.Toen ze als novice op medischegronden werd afgekeurd vooruitzending, kwam het standvastigeweer bovendrijven. Ze belde haarvader op, die huurde een auto enhaalde haar op bij de Zusters vanLiefde in Eindhoven. Einde kloostertijd.“In het klooster deed ik ook veel metbloemen. Voor de sfeer bij de ziekenbloemen opschikken. Bloemen zijnecht de rode draad in mijn leven.“ Eenandere rode draad is haar man Wim.Wim zit binnen in hun huis in Helmond-Noord achter de computer. Diny zit ophet terras, omringd door een kleurrijkeverzameling bloemen en planten. Entussen het bonte natuurschoon staaneen flink aantal Laven. <strong>De</strong> kleineEftelingmannetjes met hun typischeverschijning steken hun vrolijkegezichten boven de hortensiabollen enandere bloemen en planten uit.Begin“Marianne van der Cruys, collega vanWim, vroeg hem of ik interesse zouhebben om bloemen te schikken bij <strong>De</strong><strong>Cirkel</strong>. Dat moet jezelf aan haarvragen, antwoordde Wim. ToenMarianne bij ons kwam zei ze dat ze bij<strong>De</strong> <strong>Cirkel</strong> ging helpen en of ik ook zinhad. Wat moet ik er gaan doen?,antwoordde ik. In eerste instantie hadik er heel veel angst voor en dacht meniet thuis te zullen gaan voelen bij deverhalen van mensen over hun ziekte.Ik vroeg bedenktijd om alles goed teoverdenken. Ik was net vrijwilligster bijAlphonsus (ouderenzorg) geworden enik hoef niet per se te weten welkeziekte mensen hebben. Ik ben eenkeer gaan kijken en het viel me reuzemee. Er werd niet over ziekte gepraat.Als er iemand behoefte aan had kondat, maar dat drukte geen stempel opalles. Dat overtuigde me dat ik hetmoest doen. Ik heb toen aangebodenom één keer per maand een workshopte organiseren.”StiphoutDiny is geboren in Stiphout. Niet inHelmond. Dat benadrukt ze. “Toen ikhet klooster uitging en ik vriendjeskreeg, stelde ik ze altijd aan mijn vadervoor. Wij waren twee handen op éénbuik. Maar als het een Helmonder was,wist ik al wat mijn vader zou gaanzeggen. Wij hadden in de jaren zestigde annexatie met Helmondmeegemaakt en dat speelde nogenorm. Op een gegeven momentvertelde ik dat ik een vriendje had:Wim uit Helmond. Maar ik was vadervoor. Geboren in Maastricht voegde iker meteen aan toe.” Diny is altijd invoor een geintje en tovert regelmatigeen guitige blik op haar gezicht. “Zogaat het in de workshops ook. Ik beneen flapuit en houd van plezier.Iedereen kan zeggen wat ie wil. Er isaltijd ruimte voor een geintje. Tochmoet er wel gewerkt worden. Ik hangaltijd een foto in <strong>De</strong> <strong>Cirkel</strong> van hetbloemstuk dat we gaan maken.<strong>De</strong>elnemers kunnen inschrijven voordat specifieke bloemstuk. Kosten zijnzeven euro. Gemiddeld werk ik metacht deelnemers, maar twaalf komtook voor. We beginnen met een kopjekoffie en gaan dan aan de slag. Geenpauze, gewoon doorwerken. Ik kiesbewust voor een specifiek bloemstuk.Dan kan ik de deelnemers goed sturenen weten ze waar ze aan toe zijn.<strong>De</strong>elnemers zijn altijd heerlijkontspannen bezig en praten zelden ofnooit over hun ziekte.”KinderenDochter Miriam heeft een bloemenzaak.Iets wat Diny natuurlijk ook graaggehad zou hebben. Een zaak hebbenze wel gehad. Niet in bloemen, maar infoto’s. Wim is fotograaf van beroep enheeft een tijd lang een fotozaak gehadin de Azalealaan in Helmond. In dezelfde winkel waar hun dochter nu eenbloemenzaak heeft en waar ze ookgeboren is. Ook Wim is een ferventnatuurliefhebber. “Het kwamregelmatig voor dat we na eenvakantie een hele collectie natuurfoto’shadden en het gezin er nergensopstond. Diny praat altijd in de onsvorm. Onze Wim en onze kinderen. Enkinderen heeft Diny bijna net zoveel alshet aantal Laven die je in en rond hun
woning in Helmond-Noord tegenkomt.Diny en Wim hebben een aantalpleegkinderen gehad. “Dat moet jeecht samen willen. Als Wim er ook nietachter stond, had het nooit gekund.Ook de eigen kinderen hadden er eenverantwoordelijkheid in. Op eengegeven moment kregen we eenmeisje uit Limburg. Een van mijnkinderen zag het niet zo zitten envroeg of ze erover mocht nadenken.<strong>De</strong> volgende dag vertelde ze dat ze hetmeisje niet leuk vond. Goed, zei ik.Dan breng ik ze terug. We redenzondags daarop met zijn allen naarLimburg en zette het meisje af. Watmijn dochter niet wist, was dat hetmeisje haar ouders zou zien. Dat wasal eerder afgesproken. We reden terugen mijn dochter begon te twijfelen,kreeg spijt en vroeg of we ze teruggingen halen.” Diny lacht en verteldedat het een gok was, maar wel eenberekende gok. “We hebben ook tienjaar een meisje gehad die veelverzorging nodig had. Daar moet jemet zijn allen honderd procentachterstaan. Anders gaat het echtniet.”VrijwilligerswerkDiny staat achter veel dingen en heeftal heel wat vrijwilligerswerk gedaan.“Momenteel iets minder. 34 jaarjeugdwerk bijvoorbeeld. “Op het laatststond ik er als enige voor een groepvan 40 kinderen. Andere vrijwilligerswaren al gestopt. Ik ben toen zachtjesaan ook gaan afbouwen. “Kinderenvan nu zijn naar onze normen andersgeworden. Het zijn computerkinderengeworden. Ze kunnen niet meer spelenen hobbyen. En ze zijn veel brutalergeworden. Daar kan ik niet meertegenop.” Activiteiten kunnen in deloop van tijd van aard veranderen,maar haar liefde voor bloemen isonvoorwaardelijk. “Bloemen horen eraltijd bij. Dat wil ik altijd uitdragen naarmensen. Mooi om naar te kijken, maarook mooi om mee te werken
“Ik wist niet wat ik moest verwachten,maar we wisten wel wat we moestendoen”, vertelt Petra Martens. “Toen Ricover zijn toertocht op de Alpe d’Huzesbegon, was het meteen duidelijk dat wijsamen met de kinderen van onsLyanne erbij moesten zijn. Voor Ricwas dit heel speciaal, maar voor onsPetra en Annemie Martens:Bochtje 6“Ga maar in bochtje 6 staan”, had Ric gezegd. “Dat is een moeilijke bocht. Daar kunnen we best watenthousiaste hulp gebruiken.” En dus stonden de zussen Martens (Annemie, Franca en Petra) met dekinderen van Ric (Flore en Sofie) op zwager Ric en zijn teamgenoten te wachten. <strong>De</strong>nkend aan hunoverleden jongste zus Lyanne. Zoals velen aan de kant stonden of fietsten. Allemaal bezig met huneigen verhaal, maar ook met een gezamenlijke rode draad: geld ophalen voor het KWF om kanker dewereld uit te krijgenook. En dus boekte ik al vroeg in hetjaar een camping in de buurt van Alped’Huez en vertrokken we begin juninaar Frankrijk. Een camping met eenspeciaal gevoel. Alles stond in hetteken van de fietstocht. Iedereen waser voor hetzelfde doel. Saamhorigheidwas de rode draad. Dat proefde je inalles. Mensen waren hun fietsen aanhet prepareren of waren in afwachtingvan de tocht. Bij iedereen hoorde eenverhaal. <strong>De</strong> verhalen hingen in delucht. Je hoefde ze niet te horen. Jewist dat ze er waren. En tochoverheerste niet de zwaarmoedigheid.Integendeel. Mensen hadden eengezamenlijk doel. En dat hadden wijook. Aanmoedigen!” In bochtje 6stonden de zussen enthousiast aan temoedigen. Hun enthousiasme werdsnel bekend in het peloton. Zeker bijrenners die meerdere malen omhoogtrapten. “ Je zag dat veel mannen envrouwen het moeilijk hadden. Nietalleen omdat het een pittige klim is,maar ook omdat ze met een anderestrijd bezig waren. Een emotionelestrijd. Soms stapte iemand af en begondan spontaan zijn verhaal te vertellen.Sommigen stopten vermoeid in bochtje6 en die spraken we moed in. Op eengegeven moment was Ric voorbij engingen we naar de finish. Daar waseen man, die ik zojuist hadaangemoedigd. Die man was ergemotioneel. Hij herkende me enbedankte me nog voor onze steun. Hijwerd weer enthousiast en vertelde dathij weer naar beneden wilde gaan vooreen volgende rit. Als jij dat doet, ga ikook weer in bochtje 6 staan”,vertrouwde ik hem. Dat was zovanzelfsprekend!”Kaarsjes“Afstappen in een bocht had ook temaken met de kaarsjes die er stonden.Van tevoren kon je een kaarsjemeegeven voor iemand en kon jebepalen bij welke bocht het moeststaan. Ric had gekozen voor bochtje 6.We stonden dus in de bocht waar hetkaarsje voor Lyanne brandde. Iederhad zijn eigen reden om een bocht uitte kiezen. Zo was er bijvoorbeeld eenmeisje van 18 jaar waarvan de moeder6 jaar geleden was overleden. Ze hader nooit over willen praten en pas napsychologische hulp kon ze dat. Voorhaar was daarom 6 belangrijk. Weerandere maakten foto’s. Familie stonddan in de bocht te wachten en samenstonden ze dan letterlijk en figuurlijkeven bij iemand stil. Voor velen washet moeilijk en zaten er doorheen.Dan moedigden we ze weer aan. Zovan “Geweldig. Je kan het.”Impact“Soms konden mensen de impact vanzo’n evenement niet overzien. Ik sprakop de camping een man, die eencollega met kanker had. Spontaanheeft hij met andere collega’s eenteam opgericht en had zich ingeschreven.Helaas stierf de collegavoor de toertocht. <strong>De</strong> anderen zijngegaan en werden door de familie vande overleden collega, die er niet bijwaren, overladen met sms’jes enandere berichten. Dat had die man vantevoren zich niet kunnen realiseren enmaakte diepe indruk op hem.” Ook dezussen hadden geen weet van deimpact van Alpe d ‘Huzes. “<strong>De</strong> eerstedag sta je constant aan te moedigenen stond ik er voor mijn zus. Ik konniets anders dan aanmoedigen. Maardan begint het besef door te dringendat iedereen alles vrijwillig doet. <strong>De</strong>hele organisatie draait daarop. Ik hebtwee dagen constant mensen staan tebedanken en was me bewust datzoiets veel mogelijk maakt. Dat eronderzoek wordt gefinancierd voorbijvoorbeeld hyperthermiebehandelingen,die ik gehad heb. Die tweedagen hebben we iedereen enthousiastaangemoedigd. Op eengegeven ogenblik kwam iemand op meaf en vertelde dat hij de vorige dagmet anderen over mij had gesproken.‘Waar haal je toch de energievandaan?’ vroeg hij verbaasd. ‘Jij staatvan ’s morgens vroeg tot ’s avonds laatmensen aan te moedigen. Dat had hijniet moeten zeggen. Ik werd meteenemotioneel.”
Marjan Vree, stempedagoge:<strong>De</strong> kracht van klinkers“Als je zingt vanuit je hele ziel- en zaligheid, geef je je zelf heel bloot. Nog bloter dan in de sauna. Jestem dat ben jij. Er zijn heel veel mensen die met hun stem niet diep durven te gaan”, vertelt deStiphouse stempedagoge Marjan Vree en wijst de bovenkant van haar longen aan. “Diep gaan endingen loslaten.” Haar handen zakken naar haar middel. “Je moet emoties kunnen loslaten.” MarjanVree is professioneel stempedagoge en verzorgt om de twee weken stemoefeningen bij <strong>De</strong> <strong>Cirkel</strong>.“Ik dirigeer twee grote koren (Confettien Cantimond) en ben docentmethodiek zang op het conservatoriumin Tilburg. Maar ik geef ook heel veelzangles aan pubers. Altijd leuk om tedoen. Ouders vragen zich regelmatigaf wat ik met hun kind doe. Positiefbedoeld natuurlijk. <strong>De</strong> kinderen komengraag. Zelfs in de grote vakantie. Er ziter een aantal bij die niet gezegend zijnmet een groot zangtalent. Maar die viade zangles met hun problemen komen.Ouders in scheiding of andereproblematiek. Hier kunnen ze zichlekker uiten. Ik geef niet alleen maarzangles zoals ze het op hetconservatorium geven, maar ben ookbezig met de mens. Ik praat niet zoveelmet ze, maar oefen. Doorstemoefeningen of met een lied dat zeerg aanspreekt, probeer ik in contactmet ze komen. Dat kan per kindanders zijn. En als ik met ze in contactben, komt er regelmatig een hoop los.Dan willen ze echt praten over wat zedwars zit. Ik begin altijd metoefeningen om de stress weg tekrijgen. Dan oefen ik lang met ze opeen bepaalde klinker. Pas als ik hoordat het goed gaat, stap ik over naareen andere klinker. Je begintbijvoorbeeld met de i. In stripverhalenzie je vaak dat bij vervelende situatieseen ‘iii’ in een tekstballontje staat. Zo’nklinker is dat. Een hoog, schrikachtiggeluid. Als je die een tijdje zingt,verdwijnt er al een heleboel stress.Daarna kun je overschakelen naar deletter u. En zo maken we een hele reismet klinkers en eindigen met een a.Een a is de klinker die bij het harthoort, liefdevol en open. Een reis vankrachtige klinkers.”ReisMarjan heeft ook een hele reis achterde rug. Vierenvijftig jaar geleden werdze geboren op het Zeeuwse eilandTholen en leerde haar man Pietkennen in Bergen op Zoom, waar zedestijds werkzaam was als anesthesieassistent.Van daaruit verhuizen zenaar Heemstede. “Ik had er een leukebaan als doktersassistente bij eenlongarts. Heemstede was primawonen. Toen Piet voor zijn werk, beginjaren tachtig, naar Helmond moestverkassen, had ik er grote problemenmee. Ik moest mijn baan opzeggen ineen tijd dat de werkloosheid groot was.<strong>De</strong> situatie werd nog erger toen wenaar Helmond reden en we fabriekenzagen die als roestbakken langs hetkanaal stonden.” Maar dat trok snel bij.Na drie jaar kochten ze hun huis inStiphout en schoten snel stevig wortel.“Ik geef nu de voorkeur aan Brabant”,vertelt de geboren Zeeuwse. Boven derivieren zijn de mensen toch watstugger en duurt het lang voor je echtcontact hebt. Brabanders hebben hethart op de tong, heerlijk! Bovendienwonen mijn twee dochters in Helmonden mijn zoon in Mierlo. Toch eenzegen om je kinderen in de buurt tehebben wonen!”Helend“Ik denk dat ik naast de zangles ookwat extra’s te bieden heb, want bij mijloopt de traditionele zang-opleiding enhet helend stemmen door elkaar. Endat is toch wel iets speciaals. Ik had alsnel in de gaten dat door zingenemoties loskomen. Toen een goedevriendin, die jaren bij mij zangles had,kanker kreeg en ondanks de nietgoede boodschap er maand voormaand bij sprokkelde, ben ik begonnenom me nog meer te gaan verdiepen inde helende stem. Ik ben erg leergierigen had er al heel wat boeken overgelezen. Ik ben bij mijn vriendinbepaalde oefeningen gaan doen diewel in boeken stonden, maar niet inbestaande programma’s warenopgenomen. Het voelde heel veilig aanvoor haar. Ze vertrouwde me.” Marjandemonstreert de oefeningen. “Ik hebeen oud-leerlinge gehad die belde datze met me wilde spreken. Ze zat in eenmoeilijke situatie, maar klonk heelzakelijk. Haar moeder had kanker ener speelden nog wat zaken. Ze kon hetgoed benoemen, maar blokkeerdeemotioneel. <strong>De</strong> huisarts had haar eenpsycholoog voorgeschreven. Maar datwilde ze niet. Ze wilde naar mij. Webegonnen met wat zangoefeningen enin een mum van tijd kwam er van alleslos. Een grote bevrijdende warmehuilbui. Als ik erover begin, krijg ikweer kippenvelVoorbeelden die latenzien wat stemoefeningen kunnen doenmet het gemoed.Groep“Bij <strong>De</strong> <strong>Cirkel</strong> beginnen we elke keermet ademoefeningen en de helendestem. Met beweging en klinkers destemmen goed los maken. Staand ofzittend. Met oefeningen proberen datwat je dwars zit loslaten. Dan doen we20- 30 minuten. En daarna een stukje
zangles. Een paar goede stemoefeningen.Iedereen is welkom, maarin de praktijk werk ik elke veertiendagen met ongeveer zes vrouwen. <strong>De</strong>groep zou eigenlijk groter moeten zijn.Hoe meer mensen er zijn, des te vrijerze zich voelen. Eigenlijk is de groep nute klein. Het zouden er best 15 mogenzijn. Als je stem opgaat in de massa,voel je je vrijer. Met meer deelnemerskun je ook meer doen. Bijvoorbeeldsamen rug-aan-rug zingen en voelenwat dat doet. Dat doe je niet met vijfmensen.”Korenslag“Ik ben een paar keer meegegaan naarKorenslag (EO tv-programma van eenkorenwedstrijd) met zanggroep Kolok,als vocal coach. Don Henken was toende dirigent. Na de finale kwam er eenjurylid naar me toe en vroeg welkemethode we gebruikten voor dezangstemmen en de koorklank. Ikantwoordde heel nuchter en kordaatdat het de Marjan Vree-methode was.Wie is dat, vroeg het jurylid. Dan benik, gaf ik zelfverzekerd als antwoord.”Marjan onderstreept de anekdote meteen uitbundige lach. Een andervoorbeeld van haar aanpak. “Toen ikpas als vocal coach bij Kolok kwam,waren ze bezig met het lied Ave Mariavan Madonna. <strong>De</strong> a zit bij het hart.Zing het lied met je hand op het hartdan klinkt het veel beter”, gaf ik ze alsadvies. Ze zongen het met hun handop het hart en het klonk inderdaadbeter “Ik haal veel kennis uit boeken.Als ik een goede schrijver tegenkomover stem, zang of ademhaling, koop ikal zijn boeken. Ik neem alles in me open wil alles weten. Het is een luxe om40 privéleerlingen en twee koren tehebben. Ik kan van alles proberen.Veel is therapeutisch geschreven,maar kan ook toegepast worden opstemgebruik en zingen. Ik ben altijdzoekende en heb een completebibliotheek over adem en zang.”ZanglesAdem staat van haar geboorte altijdcentraal bij Marjan. “Ik kom uit eenfamilie waar astma veel voorkomt. Ookik heb astma, maar daar gaat het nugoed mee. Het gaat zelfs steeds beter.Ik heb chronische ontstekingen in delongen. Warm weer is goed voor me.Koud weer en astma gaat bij mij nietgoed samen. Vakantie in warmelanden is altijd een weldaad.” Marjangeeft zangles, maar beschikt zelf ookover een mooie stem. “Daar is eigenlijkalles mee begonnen. Toen ik vijftienwas ging ik op koor en werd sneluitgekozen om solo’s te zingen. Toenwe naar Heemstede verhuisden, ben ikook daar bij een koor gegaan. Eenkerkkoor. Andere koren had je toenbijna niet. Ook daar kreeg ik meteensolowerk. <strong>De</strong> dirigent adviseerde meop zangles te gaan. ‘Zangles’, antwoorddeik. “Ik kan toch zingen’ enwuifde het weg.’ We gingen vrij snelverhuizen naar Helmond. Ik had geenbaan, kende niemand en dacht weet jewat: ik ga op zangles. Op naar hetKunstencentrum, maar daar kreeg ik tehoren dat er een hele wachtlijst was.‘Ik heb voorlopig geen tijd voor je’,antwoordde de zangpedagoge. Tochmocht ik een stukje voorzingen. <strong>De</strong>pedagoge was blijkbaar aangenaamverrast en vertelde dat ze graag devolgende week met mij wilde beginnen.‘Er staan er nog wel enkele op dewachtlijst, maar dat weet toch geenmens. Met jou wil ik beginnen.’ Zo benik begonnen. Na elke zwangerschapkreeg ik een terugval, maar Pietmoedigde me altijd aan om verder tegaan. Om een gegeven moment werdhet financieel iets minderen had ik amper geld omzangles te bekostigen.Toen vertelde mijntoenmalige zangpedagogeMaria Acda (docentKoninklijk Conservatoriumin <strong>De</strong>n Haag) waar ikzeven jaar les van heb gehad: ‘Jij gaatniet stoppen. Weet je wat, ik heb nogeen paar beginners. Geef die maar les.Dat is echt iets voor jou’. ’Ik, lesgeven’, reageerde ik verbaasd, ’datkan ik niet.’ ‘Als iemand het kan, ben jijhet wel’, reageerde ze. ‘Je zuigt alleinformatie op. Probeer het maar eenmaand voor niets. En als je merkt dathet aanslaat, kun je er geld voorvragen.’ Dat heb ik gedaan. Ik begonmet twee mensen. Een jaar later warenhet er zes en weer een jaar latertwaalf. En zo heeft zich allesontwikkeld. In diezelfde tijd werd ikgevraagd als dirigent voor eenkerkkoor die mijn koordirectie opleidingbekostigd heeft en daarna ben ikbegonnen met het volgen vanopleidingen tot stempedagoge. Allesviel op het goede moment op de juisteplaats.”ValkuilMarjan is een bezige bij. “Toch wil ikproberen om het wat rustiger aan tegaan doen. Ik vind alles leuk en allesmoet goed zijn. Dat kost veel tijd en issoms een valkuil. Je bent nooit klaaren er komen altijd leuke dingen op jepad zoals <strong>De</strong> <strong>Cirkel</strong>. Via Ciska Rothben ik daar terecht gekomen. Ciskaorganiseert er elk jaar de Viva laDonna Dag. Daar heb ik de laatste driejaar de opening verzorgd. Eenminuutje of 20 met zo’n 50 vrouwen.Dat wordt altijd als heel fijn ervaren. Ensindsdien geef ik om de twee wekenop vrijdag stemoefeningen en zangles”Interesse? Kijk opwww.inloophuisdecirkel.nl .<strong>Inloophuis</strong> <strong>De</strong> <strong>Cirkel</strong> colofon:Piet Heinstraat 59 tekst en opmaak:Tel. 0492-347904 Jan- Willem van den Endenwww.inloophuisdecirkel.nlFoto’s: Jan-Willem van denEnden, Petra en AnnemieMartensVoor een gratis abonnementop de nieuwsbrief, mail naarinfo@inloophuisdecirkel.nl