door verschillen<strong>de</strong> aanhangers <strong>van</strong> <strong>de</strong> RMS (Republik Maluku Selatan) gepropageer<strong>de</strong> i<strong>de</strong>e <strong>van</strong><strong>in</strong>lijv<strong>in</strong>g <strong>van</strong> <strong>Nieuw</strong>-Gu<strong>in</strong>ea bij <strong>de</strong> RMS, <strong>de</strong> zgn. 'Groot Molukkengedachte'.De laatste tijd heeft <strong>de</strong> GPNG we<strong>in</strong>ig <strong>van</strong> zich doen horen en er zijn zelfs stemmenopgegaan om <strong>de</strong> verenig<strong>in</strong>g te ontb<strong>in</strong><strong>de</strong>n, omdat men <strong>van</strong> oor<strong>de</strong>el was, dat nu <strong>de</strong> Ne<strong>de</strong>rlandseReger<strong>in</strong>g enige keren pert<strong>in</strong>ent verklaard had over een souvere<strong>in</strong>iteitsoverdracht niet meer met<strong>de</strong> RI te willen discussiëren, * <strong>de</strong> beweg<strong>in</strong>g feitelijk haar voornaamste doel reeds had bereikt.Een en an<strong>de</strong>r is wel een bewijs voor het zwakke <strong>politieke</strong> leven on<strong>de</strong>r <strong>de</strong> autochtonebevolk<strong>in</strong>g, waarbij tevens een rol speelt <strong>de</strong> moeilijkheid <strong>van</strong> het v<strong>in</strong><strong>de</strong>n <strong>van</strong> geschikte personen,die leid<strong>in</strong>g aan <strong>de</strong> af<strong>de</strong>l<strong>in</strong>gen kunnen geven.3. De IndonesiërsDe <strong>politieke</strong> activiteit <strong>van</strong> <strong>de</strong>ze bevolk<strong>in</strong>gsgroep bestaat voornamelijk uit het oprichten en zomogelijk <strong>in</strong> stand hou<strong>de</strong>n <strong>van</strong> illegale organisaties, die zich tot doel stellen <strong>de</strong> <strong>in</strong>lijv<strong>in</strong>g <strong>van</strong> hetgebied <strong>van</strong> <strong>Nieuw</strong>-Gu<strong>in</strong>ea bij <strong>de</strong> Republiek Indonesië zoveel mogelijk te bevor<strong>de</strong>ren en daarvooreen geheime propaganda te voeren, ook on<strong>de</strong>r <strong>de</strong> Papoea's. Uiteraard hebben hier en daar <strong>de</strong>zepog<strong>in</strong>gen wel succes gehad en zijn enige Papoea's als lid tot <strong>de</strong>ze illegale organisaties toegetre<strong>de</strong>n,doch zulks beperkt zich tot <strong>in</strong>dividuele gevallen. Van toetred<strong>in</strong>g <strong>van</strong> autochtonen op eenenigsz<strong>in</strong>s belangrijke schaal is <strong>de</strong> laatste vijf jaren nimmer gebleken.De voornaamste verenig<strong>in</strong>g, die op dit gebied werkzaam was, is <strong>de</strong> Persatuan PemudaIndonesia (PPI), die <strong>in</strong> Augustus 1950 werd opgericht, doch reeds e<strong>in</strong>d September 1950 wegenshaar subversieve acties werd opgerold. De lei<strong>de</strong>rs - hoofdzakelijk Indonesiërs en enige Seroeiers<strong>van</strong> het eiland Japen - wer<strong>de</strong>n tot vrijheidsstraffen <strong>van</strong> enige jaren veroor<strong>de</strong>eld. Dedaaropvolgen<strong>de</strong> jaren is geen activiteit <strong>van</strong> enige betekenis meer geconstateerd, totdat kortgele<strong>de</strong>n berichten b<strong>in</strong>nen kwamen, dat <strong>de</strong> ou<strong>de</strong> lei<strong>de</strong>rs die successievelijk na strafexpiratie hunvrijheid had<strong>de</strong>n herkregen, bezig waren <strong>de</strong> ou<strong>de</strong> verenig<strong>in</strong>g weer nieuw leven <strong>in</strong> te blazen on<strong>de</strong>reen nieuwe naam, t.w. <strong>de</strong> Pemuda Indonesia Baru (Bersemanget). Opmerkelijk is echter, dat het<strong>de</strong> organisatoren zeer moeilijk valt geschikte lei<strong>de</strong>rs voor <strong>de</strong>ze acties te v<strong>in</strong><strong>de</strong>n. De ou<strong>de</strong> lei<strong>de</strong>rswensen zich namelijk thans op <strong>de</strong> achtergrond te hou<strong>de</strong>n, hetgeen na hun ervar<strong>in</strong>gen met <strong>de</strong>strafrechter zeer begrijpelijk is.Overigens beperken zich <strong>de</strong> <strong>politieke</strong> activiteiten <strong>de</strong>r Indonesiërs tot <strong>in</strong>dividuele gevallen<strong>van</strong> spionnage en sabotage; o.a. hebben zich enkele gevallen voorgedaan <strong>van</strong> het onklaar maken<strong>van</strong> radiozen<strong>de</strong>rs.4. De Ambonese bevolk<strong>in</strong>gsgroepDe Zuid-Molukkers kunnen wor<strong>de</strong>n on<strong>de</strong>rschei<strong>de</strong>n <strong>in</strong> <strong>de</strong>genen, die bij <strong>de</strong>souvere<strong>in</strong>iteitsoverdracht reeds <strong>in</strong> <strong>Nieuw</strong>-Gu<strong>in</strong>ea verbleven en dus Ne<strong>de</strong>rlandse on<strong>de</strong>rdanen zijnen <strong>de</strong>genen, die na 1 Januari 1950 <strong>Nieuw</strong>-Gu<strong>in</strong>ea zijn b<strong>in</strong>nengekomen en door <strong>de</strong> Ned. overheidals Indonesische staatsburgers wor<strong>de</strong>n beschouwd. On<strong>de</strong>r <strong>de</strong>ze laatsten zijn velen, die uit Ceramzijn gevlucht en <strong>in</strong> <strong>Nieuw</strong>-Gu<strong>in</strong>ea om asyl hebben verzocht.De <strong>politieke</strong> activiteit <strong>van</strong> al <strong>de</strong>ze Ambonezen - een enkele pro-RI gez<strong>in</strong><strong>de</strong> uitgezon<strong>de</strong>rd -is voornamelijk gericht op het steunen <strong>van</strong> <strong>de</strong> door <strong>de</strong> Ambonese lei<strong>de</strong>rs <strong>in</strong> 1950 uitgeroepenonafhankelijke Republiek <strong>de</strong>r Zuid-Molukken (Republik Maluku Selatan). De Ne<strong>de</strong>rlandseReger<strong>in</strong>g heeft <strong>de</strong>ze republiek niet erkend.De voornaamste verenig<strong>in</strong>gen <strong>in</strong> <strong>de</strong> Ambonese gemeenschap zijn momenteel: <strong>de</strong>'Permas' (Perkumpulan Rakjat Maluku Selatan * en <strong>de</strong> Susumku (Suatu Usaha Maluku SelatanUntuk Mentjapaikan Kebeneran Umumnja ** ).In <strong>de</strong>ze gemeenschap hebben zich twee groeper<strong>in</strong>gen gevormd, namelijk aanhangers <strong>van</strong>Dr. Nikijuluw en Ir. Manusama en die <strong>van</strong> Na<strong>nl</strong>ohy.* Zie o.a. <strong>de</strong> Memorie <strong>van</strong> Antwoord <strong>van</strong> 29 October 1952 betr. <strong>de</strong> Rijksbegrot<strong>in</strong>g 1953 Hoofdstuk I par.7.* Vertal<strong>in</strong>g: 'Verenig<strong>in</strong>g <strong>van</strong> het volk <strong>de</strong>r Zuid-Molukken'.** Vertal<strong>in</strong>g: 'Een krachts<strong>in</strong>spann<strong>in</strong>g om algemen rechtvaardig<strong>in</strong>g <strong>van</strong> <strong>de</strong> Zuid-Molukken te bereiken'.http://www.<strong>in</strong>ghist.<strong>nl</strong>/On<strong>de</strong>rzoek/Projecten/NIB50-63/Document/<strong>3057</strong>Kenmerk: M<strong>in</strong>vor kab vertrouwelijk.© NA, archief M<strong>in</strong>kol., dossierarchief m<strong>in</strong>isterie <strong>van</strong> Koloniën en opvolgers 1945-1, 10013
De groep-Nikijuluw, <strong>de</strong> ou<strong>de</strong>ren en vaak meer onverzoe<strong>nl</strong>ijke elementen on<strong>de</strong>r <strong>de</strong>Ambonezen - Dr. Nikijuluw is <strong>de</strong> algemeen vertegenwoordiger <strong>van</strong> <strong>de</strong> RMS <strong>in</strong> Ne<strong>de</strong>rland -streeft naar een vrije souvere<strong>in</strong>e Republiek <strong>de</strong>r Zuid-Molukken.Ir. Manusama noemt zich M<strong>in</strong>ister <strong>van</strong> Defensie <strong>van</strong> <strong>de</strong>ze republiek en tevens Hoofd <strong>van</strong><strong>de</strong> Politieke Missie, die <strong>van</strong> Ceram naar <strong>Nieuw</strong>-Gu<strong>in</strong>ea is vertrokken om <strong>de</strong> belangen <strong>van</strong> <strong>de</strong>RMS te behartigen zowel <strong>in</strong> Ne<strong>de</strong>rland als voor <strong>de</strong> Verenig<strong>de</strong> Naties. J. Latumah<strong>in</strong>a is als vicevertegenwoordiger<strong>van</strong> <strong>de</strong> RMS aangewezen voor <strong>Nieuw</strong>-Gu<strong>in</strong>ea.Tegenover <strong>de</strong>ze groep staat die <strong>van</strong> Na<strong>nl</strong>ohy met zijn aanhang. Na<strong>nl</strong>ohy was oorspronkelijkook m<strong>in</strong>ister <strong>van</strong> <strong>de</strong> <strong>in</strong> Ambon uitgeroepen Republiek <strong>de</strong>r Zuid-Molukken, doch zou volgens Ir.Manusama wegens onbetrouwbaarheid als zodanig door <strong>de</strong> Reger<strong>in</strong>g <strong>van</strong> <strong>de</strong> RMS zijn geschorst.Na<strong>nl</strong>ohy is voorstan<strong>de</strong>r <strong>van</strong> <strong>de</strong> zgn. 'Groot-Molukkengedachte', een staatkundig strevenvoor <strong>de</strong> vorm<strong>in</strong>g <strong>van</strong> een autonome eenheid, omvattend het grondgebied <strong>de</strong>r Zuid-Molukken enNe<strong>de</strong>rlands-<strong>Nieuw</strong>-Gu<strong>in</strong>ea.5. De Ch<strong>in</strong>ezenDeze bevolk<strong>in</strong>gsgroep vertoont we<strong>in</strong>ig <strong>politieke</strong> activiteit en bepaalt zich voornamelijk tot hetdrijven <strong>van</strong> han<strong>de</strong>l. Sporadisch wor<strong>de</strong>n berichten ont<strong>van</strong>gen over enkele Ch<strong>in</strong>ese han<strong>de</strong>laren, diesympathie zou<strong>de</strong>n koesteren voor <strong>de</strong> volks<strong>de</strong>mocratie <strong>van</strong> Mao Tse Tung.Het aantal Ch<strong>in</strong>ezen <strong>in</strong> <strong>Nieuw</strong>-Gu<strong>in</strong>ea is overigens ger<strong>in</strong>g en bedraagt - vrouwen enk<strong>in</strong><strong>de</strong>ren <strong>in</strong>begrepen - omstreeks 3000.Slotbeschouw<strong>in</strong>gWanneer <strong>van</strong> Indonesische zij<strong>de</strong> en speciaal door het Bureau Irian bij mon<strong>de</strong> <strong>van</strong> <strong>de</strong> Heer SilasPapare wordt beweerd, dat <strong>in</strong> Ne<strong>de</strong>rlands-<strong>Nieuw</strong>-Gu<strong>in</strong>ea onrust on<strong>de</strong>r <strong>de</strong> bevolk<strong>in</strong>g zou bestaanen dat er sprake zou zijn <strong>van</strong> een sterke pro-Indonesische beweg<strong>in</strong>g, welke zich niet kanontplooien ten gevolge <strong>van</strong> Ne<strong>de</strong>rlandse dwangmaatregelen, dan is het na het lezen <strong>van</strong>bovenstaan<strong>de</strong> beschouw<strong>in</strong>gen over hetgeen zich aan politiek leven <strong>in</strong> dat gebied openbaart weldui<strong>de</strong>lijk, dat <strong>de</strong>ze bewer<strong>in</strong>gen ten enenmale geen grond v<strong>in</strong><strong>de</strong>n <strong>in</strong> <strong>de</strong> geconstateer<strong>de</strong> feiten enblijkbaar alleen naar voren wor<strong>de</strong>n gebracht met het doel <strong>de</strong> door Ne<strong>de</strong>rland gevoer<strong>de</strong> politiekmet betrekk<strong>in</strong>g tot <strong>Nieuw</strong>-Gu<strong>in</strong>ea bij <strong>de</strong> Verenig<strong>de</strong> Naties <strong>in</strong> een kwaad daglicht te stellen.Dat <strong>de</strong> grote massa <strong>de</strong>r autochtone bevolk<strong>in</strong>g niet <strong>de</strong> m<strong>in</strong>ste sympathie koestert voor <strong>de</strong>Republiek Indonesië blijkt ook uit verschillen<strong>de</strong> an<strong>de</strong>re feiten. Zoals bekend zijn tot twee maaltoe door Indonesische militairen - vergezeld <strong>van</strong> enige burgers - <strong>in</strong>filtratiepog<strong>in</strong>gen <strong>in</strong> <strong>Nieuw</strong>-Gu<strong>in</strong>ea gedaan, <strong>de</strong> eerste maal op het eiland Gag en enige <strong>in</strong> <strong>de</strong> nabijheid gelegen eilan<strong>de</strong>n <strong>in</strong>Januari 1952 en ten twee<strong>de</strong>n male ± 20 km. ten westen <strong>van</strong> Fakfak <strong>in</strong> <strong>de</strong> maand Mei 1953.Bij bei<strong>de</strong> gelegenhe<strong>de</strong>n heeft het Bestuur <strong>de</strong> grootste me<strong>de</strong>werk<strong>in</strong>g <strong>van</strong> <strong>de</strong> plaatselijkebevolk<strong>in</strong>g on<strong>de</strong>rvon<strong>de</strong>n, werd <strong>de</strong> <strong>in</strong>filtratie onmid<strong>de</strong>llijk gerapporteerd en is <strong>van</strong> enige sympathievoor <strong>de</strong> <strong>in</strong>filtranten niets gebleken. Integen<strong>de</strong>el vertoon<strong>de</strong> <strong>de</strong> bevolk<strong>in</strong>g een grote angst voorhen; zij was verheugd toen alle Indonesiërs buiten gevecht waren gesteld dan wel ge<strong>van</strong>gengenomen waren. De snelle arrestatie <strong>van</strong> enige bij Fakfak <strong>in</strong> het bos gevluchte <strong>in</strong>filtranten konslechts succes hebben dank zij <strong>de</strong> grote hulp daarbij <strong>van</strong> <strong>de</strong> plaatselijke bevolk<strong>in</strong>g on<strong>de</strong>rvon<strong>de</strong>n.In Hoofdstuk VI <strong>van</strong> het rapport <strong>van</strong> <strong>de</strong> Gemeng<strong>de</strong> Ne<strong>de</strong>rlands-Indonesische (Paritaire)Commissie <strong>Nieuw</strong>-Gu<strong>in</strong>ea/Irian 1950 werd aan <strong>de</strong> gez<strong>in</strong>dheid <strong>van</strong> <strong>de</strong> autochtone bevolk<strong>in</strong>g eenspeciale beschouw<strong>in</strong>g gewijd. De Commissie, die tot taak had een on<strong>de</strong>rzoek <strong>in</strong> te stellen naarproblemen en factoren, die samenh<strong>in</strong>gen met het vraagstuk Irian, alvorens <strong>de</strong> on<strong>de</strong>rhan<strong>de</strong>l<strong>in</strong>genmet <strong>de</strong> RI over <strong>de</strong> status <strong>van</strong> dat gebied e<strong>in</strong>d 1950 wer<strong>de</strong>n geopend, hield verschillen<strong>de</strong> zgn.'hear<strong>in</strong>gs' en schrijft over dit on<strong>de</strong>rwerp o.a. het volgen<strong>de</strong> (blz. 51 <strong>van</strong> het rapport):'Deze anti-Indonesische gez<strong>in</strong>dheid uitte zich op allerlei wijzen en het meest opvallen<strong>de</strong>was wel, dat zij ook <strong>in</strong> zo hoge mate voorkwam juist bij <strong>de</strong> meer ontwikkel<strong>de</strong> Papoea's, metwelke <strong>de</strong> Commissiele<strong>de</strong>n het meest contact had<strong>de</strong>n. Dit laatste houdt niet <strong>in</strong>, dat <strong>de</strong> m<strong>in</strong><strong>de</strong>rontwikkel<strong>de</strong>n die stemm<strong>in</strong>g niet zou<strong>de</strong>n <strong>de</strong>len - voor <strong>de</strong> plaatsen aan <strong>de</strong> noordkust, die <strong>de</strong> le<strong>de</strong>nhttp://www.<strong>in</strong>ghist.<strong>nl</strong>/On<strong>de</strong>rzoek/Projecten/NIB50-63/Document/<strong>3057</strong>Kenmerk: M<strong>in</strong>vor kab vertrouwelijk.© NA, archief M<strong>in</strong>kol., dossierarchief m<strong>in</strong>isterie <strong>van</strong> Koloniën en opvolgers 1945-1, 10013