Landelijk congres Multiculturele dementiezorg - Anders Zorgen

Op 4 oktober 2012 organiseren StudieArena en zorginnovatiebureau DAZ i.s.m.ActiZ en Alzheimer Nederland een congres over multiculturele dementiezorg.Dit congres vindt plaats in ‘t Klooster in Amersfoort.Dementie onder migranten: veel onbekendheidHet aantal allochtonen met dementie stijgt in 2020 tot ruim 30.000, 11% van het totaal aantal mensenmet dementie. Zorg- en welzijnsorganisaties weten deze grote groep ouderen met verschillende cultureleachtergronden vaak moeilijk te bereiken. Oudere migranten en hun mantelzorgers maken vrijwel geengebruik van het reguliere aanbod en beschikken over weinig kennis over dementie. Ook taboe enschaamte spelen een grote rol. De onbekendheid met de mogelijkheden voor ondersteuning en zorgkunnen het isolement en de overbelasting van mantelzorgers vergroten.Welke zorg is nodig?Waarom sluit het reguliere aanbod van zorg en welzijn vaak niet aan? Hoe geef je vorm en invulling aanzorg en ondersteuning voor mensen met dementie uit verschillende culturen? Wat zijn hun specifiekewensen en behoeften? Hoe kun je migranten met dementie en hun mantelzorgers bereiken? Tijdens hetcongres maakt u kennis met praktische mogelijkheden voor interculturele dementiezorg.P r o g ra m m a09.00 uur Ontvangst en registratie09.30 uur Start ochtendprogrammaJeroen Meeder, directeur StudieArena09.40 uur Stand van zaken multiculturele dementiezorgIn gesprek met de zaal: waar staan we nu? Wat weten we al, wat niet? Waar lopen we tegenaan?Frans Hoogeveen werkt al ruim 25 jaar in Den Haag in de dementiezorg en neemt u meeop zijn zoektocht naar meer maatwerk voor de verschillende groepen Haagse migranten.dr. Frans Hoogeveen, lector Psychogeriatrie aan De Haagse Hogeschool10.05 uur Betere aansluiting bij andere culturenHet reguliere aanbod van zorg en welzijn sluit vaak niet aan bij andere culturen. Hoe kunnenwe dat verbeteren? Anne-Rose Abendanon is pionier op het gebied van diversiteit in dedementiezorg en vertelt over haar ervaringen. Ze gaat in op de diverse behoeftes van verschillendedoelgroepen en vertelt hoe we het zorgaanbod daar beter op kunnen afstemmen.Anne-Rose Abendanon, manager interculturalisatie en diversiteit Cordaan10.30 uur Koffie- / theepauze10.45 uur Promotieonderzoek ‘Weten over vergeten’Om het zorgaanbod en de multiculturele zorgvraag dichter bij elkaar te brengen is het belangrijkte weten hoe (oudere) migranten dementie als ziekte beleven. Alzheimer Nederlanddoet samen met het Nivel onderzoek naar beleving, kennis en bespreekbaarheid van dementie.Ondervraagden zijn mantelzorgers van Turkse, Marokkaanse en Surinaamse afkomst.De eerste bevindingen van het onderzoek worden gepresenteerd.Nienke van Wezel, gerontoloog en specialist multiculturele dementiezorg Alzheimer Nederland11.10 uur Een Marokkaanse mantelzorger aan het woord11.25 uur Sessieronde 1 Maak uw keuze uit één van de 15 sessies.12.25 uur Lunchpauze13.25 uur Sessieronde 2 Maak uw keuze uit één van de 15 sessies.14.25 uur Koffie- / theepauze14.40 uur Sessieronde 3 Maak uw keuze uit één van de 15 sessies.15.40 uur Inspirerende afsluiting met verhalen en muziek voor en door allochtone dementerenden16.30 uur Aansluitend netwerkborrel

T h e m a ’s s e s s i e r o n d e 1, 2 e n 3Sessie 1Dementiescreening bij migrantenGebrekkige kennis van de Nederlandse taal, analfabetisme en andere factoren zijn knelpunten bij hetdiagnosticeren van dementie bij migranten. In een nieuwe methode van de afdeling ouderengeneeskundegeriatrievan het AMC, de UvA en het Slotervaartziekenhuis wordt daarom meer gebruik gemaakt vansymbolen dan van gesproken of geschreven taal. In deze sessie wordt deze methodiek toegelicht, evenalseen grootschalige studie naar gezondheid bij oudere migranten.Özgül Uysal, projectleider Symbol-studie en Juliette Parlevliet, klinisch geriater AMC AmsterdamSessie 2Alzheimer TheehuisBij veel migranten is nog weinig bekend over dementie en hoe daarmee om te gaan. Daarnaast spelentaboe en schaamte een grote rol. Voor dementerende migranten en hun mantelzorgers is het contactmet ‘lotgenoten’ en het uitwisselen van ervaringen heel belangrijk. Het Alzheimer theehuis is een laagdrempeligeontmoetingsplek waar Turken en Marokkanen terecht kunnen voor informatie, ondersteuningen lotgenotencontact.Emine Kayan, projectcoördinator ‘Weten over vergeten’ Alzheimer NederlandSessie 3Multicultureel OdensehuisIn Amsterdam is het eerste Odensehuis geopend dat speciale aandacht heeft voor burgers uit andereculturen. Bij het Odensehuis staat de eigen kracht van dementerenden, hun familie en vrienden centraal.Het is een open inloopcentrum dat voorziet in de behoefte aan informatie, lotgenotencontact, actievedeelname aan de samenleving en hulp bij het omgaan met de ziekte. Kernbegrippen zijn: zelforganisatie,empowerment en emancipatie.Nel Klaasse Bos, directeur Bureau voor Maatschappelijk Ondernemen, betrokken bij het tot stand komen vanbeide Odense huizenSessie 4Voorlichting, bewustwording en dialoogSignalen die kunnen wijzen op dementie worden bij migranten vaak niet op tijd herkend. Door onwetendheid,maar ook schaamte en sociale druk, is dementie geen onderwerp van gesprek en zoeken mantelzorgersgeen hulp. Voorlichting helpt om informatie te verspreiden, dementie bespreekbaar te maken,te signaleren en mensen te stimuleren om hulp te zoeken. In deze sessie bespreken we twee succesvolleprojecten rond voorlichting in eigen taal en cultuur.Christina Harrevelt, voorzitter NOOM, een adviseur van Stiom en Conny van den Berg, accountmanagerZebra WelzijnSessie 5Nieuwe vormen van dagopvangMigranten met dementie maken weinig gebruik van de reguliere dagopvang. Er zijn in het land verschillendeinitiatieven om beter aan te sluiten op hun wensen en behoeftes. Hierbij is kennis van de taal belangrijk,maar ook van de culturele gebruiken, gewoontes en sociale verbanden. In deze sessie maakt u, onderleiding van Anne-Rose Abendanon, kennis met een ontmoetingsgroep voor dementerende migranten inDelft en de multiculturele zorgboerderij in Enschede.Margot van Acker, programmacoördinator Ontmoetingscentrum, Pieter van Foreest Delft, Ali Bingol, MulticultureleZorgboerderij Enschede en Anne-Rose Abendanon, voormalig programmacoördinator Kraka-e-SewaSessie 6Een herkenbaar (t)huisEen herkenbare omgeving en sfeer is bij dementie een belangrijk aandachtspunt. Om te zorgen datouderen met een andere achtergrond zich thuis voelen in een zorginstelling, is het nodig om te kijkennaar cultuur in brede zin. Sommige zorginstellingen richten zich specifiek op één of twee groepen. Bijandere wonen mensen uit veel verschillende culturen juist door elkaar. In deze sessie laten twee zorginstellingenzien welke keuze zij hebben gemaakt en waarom.Magda Wallenburg, beleidsmedewerker kwaliteit en cultuur Raffy Zorg, Astrid Poutsma, gebiedsmanagerzorg Rotterdam-Delfshaven Laurens en Fatima Benali, cliëntadviseur Rotterdam-Delfshaven Laurens

Sessie 7Vormgeven in de organisatieŞefkat is het eerste verpleeghuis in Nederland voor Turkse en Marokkaanse ouderen die intensieve zorgnodig hebben. Şefkat biedt leefstijlgerichte zorg, waarbij het individu met zijn persoonlijke wensen vooropstaat. Een vraaggericht zorgaanbod en diversiteit staan centraal in het beleid. Mario de Keijzer vertelt overde aanleiding, opzet en ervaringen van dit succesvolle verpleeghuis.Mario de Keijzer, locatiedirecteur van Zorghuis Şefkat Zorggroep EldeSessie 8Personeel en opleidingDe culturele, sociale en economische achtergrond van bewoners/cliënten wordt steeds gevarieerder. Omgoede dementiezorg te kunnen geven moeten medewerkers zich hiervan bewust zijn. Ook in de opleidingenis meer aandacht nodig voor diversiteit in de ouderenzorg. Hoe kunnen medewerkers omgaan metbewoners van verschillende achtergronden? Welke dilemma’s spelen een rol? Wat kunnen organisatiesen opleidingen doen om (toekomstige) medewerkers toe te rusten?Hans Schellekens, trainer/adviseur Bureau Brom en een docente van het Albeda CollegeSessie 9Belang van herinneringenHerinneringen vormen een belangrijke ingang voor communicatie met mensen met dementie. De herinneringenvan oudere migranten verschillen sterk van die van ouderen die in Nederland zijn opgegroeid.Reminiscentie, het gericht ophalen van herinneringen, is een toegankelijke methode om de kwaliteit vanleven te bevorderen, waarbij oog is voor zingeving en het levensverhaal. Deze sessie gaat hier dieper opin en schetst de praktijk aan de hand van specifiek reminiscentiemateriaal voor allochtone ouderen.Wout Huizing, stafmedewerker Reliëf, trainer en auteur over levensverhalen en zingeving in de ouderenzorg,Jeanny Vreeswijk-Manusiwa, coördinator LSMO, projectleider In voor Zorg Raffy en Stichting Pelita enNesli Çelik, maatschappelijk werkster Lâle Zorg BredaSessie 10Migranten en vluchtelingen met trauma’s en dementieOudere migranten en vluchtelingen hebben in hun leven vaak stressvolle periodes beleefd. Een nieuwleven opbouwen in een nieuw land met achterlating van alles is een heftig proces. Bij migranten en vluchtelingenmet dementie nemen gevoelens van heimwee en ontheemding soms toe en komen herinneringenaan ingrijpende gebeurtenissen weer naar boven. Hoe ga je hier als hulpverlener mee om?Nies van Grondelle, senior onderzoeker en methodiekontwikkelaar Pharos en Renate van den Bronk, seniortrainer/coach CogisSessie 11Palliatieve zorg, sterven en rouwPalliatieve zorg is zoveel mogelijk maatwerk, afgestemd op de persoon en zijn naasten. De belevingvan gezondheid en ziekte, leven en dood, sterven en rouw kunnen sterk verschillen tussen culturen. Bijmensen met dementie is het extra belangrijk in te spelen op gebruiken en tradities. In deze sessie staanrituelen en gewoontes rondom het sterven centraal, met aandacht voor wensen en behoeftes en het omgaanmet familie. Zowel knelpunten als mogelijkheden worden benoemd.Yvonne Heygele, cultureel antropoloog, adviseur en trainer Focuscultura en projectontwikkelaar NOOMSessie 12Toepassing van transcultureel zorgmodelIn deze sessie legt Ine Bertens het transcultureel zorgmodel van Leninger uit, toegepast op de zorg voorIndische ouderen. Deze theorie kijkt naar de invloed van taal, cultureel wereldbeeld en sociale structuurop gezondheid, zorgpatronen en zorgverlening en de interactie hiertussen. Toepassing van deze theorie inde praktijk maakt zorg op maat bij ouderen mogelijk, passend bij hun culturele achtergrond. Bij haar werkals wijkverpleegkundige in wijken met veel migranten in Tilburg heeft Ine veel steun aan dit zorgmodel.Ine Bertens, wijkverpleegkundige migrantenzorg Thebe Thuiszorg Midden-Brabant

Sessie 13De rol van muziekMuziek speelt een grote rol in het leven van de meeste migranten. In de dementiezorg is muziek danook een goed middel voor ontspanning, activiteit of om herinneringen op te halen. Met persoonsgerichtemuziektherapie is het bovendien mogelijk emoties te verwerken of contact te maken. In deze sessie aandachtvoor de positieve invloed van muziek en cultuurspecifieke muziektherapie. Dit laatste aan de handvan ervaringen met Indische en Molukse ouderen.Monique van Bruggen-Rufi, muziektherapeute Atlant Zorggroep Apeldoorn, docent methodiek muziektherapieArtEZ Hogeschool voor de Kunsten en Annemiek Vink, docent theorie muziektherapie ArtEZ Hogeschool voorde KunstenSessie 14Een andere visie op etenMigranten hebben vaak andere gebruiken rond voeding. Eten is een belangrijk sociaal moment en de maaltijdstaat symbool voor gastvrijheid en welzijn. Eten speelt ook een grote rol in bijeenkomsten, feesten enherdenkingen. Daarbij moet men vaak rekening houden met religieuze ge- en verboden rondom voedingsmiddelenen bereidingswijzen. Aansluiten bij deze eetgewoonten zorgt voor herkenning en vertrouwen.Hoe doe je dat? U hoort het in deze sessie.Nancy Babel, secretaris Stichting Prefuru, Surinaamse vrouwen in Rotterdam en omgevingSessie 15Casemanagement bij migrantenOp dit moment kunnen veel casemanagers dementie de migranten nauwelijks bereiken. Hoe komt daten wat kan je daaraan doen? Moet de begeleiding van betrokkenen anders omdat zij migrant zijn? Eensessie over de inzet en de rol van casemanagers bij interculturele dementiezorg thuis.Habiba Chrifi-Hammoudi, consulent mantelzorg en casemanager van Marokkaanse afkomst bij StichtingStade in Utrecht, tevens zelf mantelzorger voor haar dementerende vader en schoonmoeder.Voor uw aanmelding of meer informatie over debijeenkomsten van StudieArena verwijzen wij u graagnaar onze website: www.studiearena.nl.

I n fo r m a t i eDatum: donderdag 4 oktober 2012Locatie:‘t Klooster in AmersfoortDeelnamekosten:€ 330,- p.p.Elke extra deelnemer(s): € 280,- p.p. (bij gelijktijdige aanmelding)(prijzen zijn inclusief reader, lunch, netwerkborrel en excl. BTW)OrganisatieStudieArena en zorginnovatiebureau DAZ i.s.m. ActiZ en Alzheimer Nederland.DoelgroepenSpecialisten ouderengeneeskunde en (psycho-)gerontologenPsychologen en psychotherapeutenCasemanagers en ketenregisseursMaatschappelijk werkers en ouderenadviseursMedewerkers thuiszorgMedewerkers steunpunten mantelzorgMedewerkers migrantenorganisatiesMedewerkers verpleging en verzorging intramuraalActiviteitenbegeleiders en vaktherapeutenMedewerkers dagbehandeling(Locatie-)managers en afdelingshoofdenMedewerkers van kennisinstituten, belangenorganisaties en brancheorganisatiesMedewerkers communicatie, P&O, HRM en ScholingBeleidsmakers overheden Wonen, Zorg en WelzijnAfdelingshoofden en docenten van opleidingen in zorg en welzijnAccreditatieVoor dit congres is accreditatie aangevraagd bij verschillende beroepsverenigingen. Voorhet actuele overzicht en het toegekende aantal accreditatiepunten verwijzen wij u graag naaronze website: www.studiearena.nl.InschrijvenU kunt zich eenvoudig online aanmelden op: www.studiearena.nl. Na inschrijving ontvangt u pere-mail een bevestiging van uw aanmelding. Bij deze bevestiging sturen wij u tevens het programma,de factuur en de routebeschrijving. Een kopie van de factuur ontvangt u per post.AnnuleringsvoorwaardenU kunt uw deelname tot 4 weken voor het congres schriftelijk annuleren bij StudieArena. Wijberekenen dan € 45,- (excl. BTW) administratiekosten. Na deze datum bent u het volledige bedragverschuldigd. Uw collega kan u uiteraard zonder bijkomende kosten vervangen.ContactStudieArena Zorg & Wonen, 035-5394005 - info@studiearena.nlInschr ijven: w w w. st udiearena .nl