Brunssum project preventie en ... - Invoering Wmo

GEMEENTE LANDGRAAFProject Preventie enVroegsignaleringOndersteuning redzaamheid enparticipatie uitgaande van eigen krachtSwen KikkenWMO kantoorJanuari 2012Onderstaand document geeft een samenvatting van het wijkteam en de werkzaamheden enkaders waarbinnen het wijkteam functioneert.Pagina 1 van 7

Algemeen:De kanteling in de Wmo is een gegeven waar de gemeentelijke overheid en haarzorgverlenende instanties en maatschappelijke partners mee te maken hebben. Met dekanteling binnen de Wmo bedoelen we de omslag van claim- en aanbodgericht werken(voorzieningen en hulpmiddelen) naar vraag- en resultaatgericht werken (participatie enzelfredzaamheid). Een dergelijke omslag vraagt in veel gemeenten om ingrijpendeveranderingen, zowel in de interne organisatie als in de relatie met burgers enpartnerorganisaties. Hoewel kantelen geen oplossing is voor geldtekort in de Wmo, kan denieuwe manier van werken behulpzaam zijn bij stellen van (financiële) prioriteiten.Niet alleen de gemeente en haar maatschappelijke- en zorgpartners maken een veranderingdoor, ook bij de personen die hulp of zorg nodig hebben (en bij hun directe omgeving) moeteen omslag plaatsvinden. De eigen kracht van de burger is het uitgangspunt bij zowelpreventie van problemen als het vroegtijdig signaleren. In plaats van een directe aanvraag inte dienen voor een (dure) individuele voorziening moet eerst een aantal stappen doorlopen:Op papier ziet dit er eenvoudig uit, maar om dit in de praktijk toe te passen, daar komt heelwat meer bij kijken. Jarenlang zijn de individuele voorzieningen een gemeengoed geweestterwijl het eigenlijk een schaars product is. Gezien de financiële middelen die we tot onzebeschikking hebben, en de toenemende vergrijzing in Landgraaf, kan de voormalige maniervan werken niet gecontinueerd worden. Bij deze ingrijpende veranderingen is een belangrijkerol weggelegd voor communicatie. Het bewerkstelligen van gedragsverandering heeft echtergeruime tijd nodig, ook in dit proces.Naast de toenemende kosten in binnen de Wmo speelt een ander belangrijk probleem. Wemerken dat er personen zijn die hulp nodig hebben maar die daar niet om durven te vragen,de zogenaamde vraagverlegenheid. Daarnaast zijn er ook personen die zelf niet beseffen datze hulp nodig hebben waardoor hun situatie ongemerkt kan verslechteren. Op het momentdat dan een dringend beroep wordt gedaan op de zorgverleners, is de situatie vaak zo vergevorderd dat er op een veel zwaarder niveau hulp en zorg geboden moet worden.Vroegsignalering is daarbij dus van cruciaal belang.Auteur: Swen Kikken, WMO kantoorTitel: Project Preventie en VroegsignaleringDatum: December 2011 (versie 1.0) Pagina 2 van 7

Project Preventie en VroegsignaleringHet project vroegsignalering gaat uit van de volgende uitgangspunten:1. Ondersteuning van redzaamheid en participatie moet vertrekken vanuit de eigenkracht;2. Duurzame ondersteuning voor de burger is (mede) afhankelijk van het vroegtijdigsignaleren van problemen en de diversiteit in kwalitatieve oplossingen3. Organisaties in de wijk verkrijgen hun signalen direct van burgers of indirect over deburgers.4. Signalen uit de wijk vormen de ruggengraat van het project vroegsignalering.Iedereen moet mee kunnen doenIedereen moet kunnen meedoen in onze samenleving, dat is het uitgangspunt van de Wmoén van het project. De basisgedachte is dat het grote merendeel van de mensen ook zelf kandeelnemen aan onze samenleving en zelf hulp zoekt als dit niet lukt. Er zijn echter ookmensen die dit niet op eigen kracht kunnen en daarbij hulp nodig hebben. Normaalgesproken komen zij dan uit bij één van de hulpverlenende instanties. Deze kunnen hulp enzorg bieden vanuit hun eigen vakgebied. Vaak is het nodig om meerdere instanties tebenaderen. Zo kan bijv. een aanpassing in de woning nodig zijn én is er thuiszorg nodig viaéén van de zorgverleners, maar is er ook sprake van vereenzaming. Het is niet altijd evenduidelijk hoe alles dan geregeld moet worden. Voor dit alles is binnen het projectvroegsignalering het wijkteam in het leven geroepen.Signalen uit de wijkVooral voor de mensen die niet om hulp durven te vragen of die niet beseffen dat ze hulpnodig hebben, is het belangrijk dat de omgeving dat signaal wel afgeeft. Die signalenvormen de ruggengraat van het project voegsignalering. Ze kunnen opgevangen worden opallerlei manieren en op allerlei plekken. Denk daarbij aan huisartsen, huiskamerprojecten,Harteklop, Zonnebloem, ouderenprojecten etc. Wanneer deze signalen bij het wijkteamterecht komen krijgt het team veel meer informatie binnen dan via de normale weg. Let wel;Het wijkteam zal pas actie ondernemen nadat de burger hier toestemming voor heeftgegeven. Het wijkteam wil namelijk niemands privacy schaden, maar juist een helpende handbieden waar dat nodig is met de juiste middelen.KeukentafelWanneer het wijkteam een signaal ontvangt dat er ergens problemen zijn, maken zij eenafspraak met de persoon die mogelijk hulp of zorg nodig heeft. Het gesprek vindt gewoonthuis aan de keukentafel plaats. Gezamenlijk wordt gezocht naar een passende oplossing.Hierbij wordt gekeken naar de eigen kracht van de burger, het eigen sociale netwerk en naarde algemene en individuele voorzieningen. Daarna maakt de medewerker van het wijkteamzonodig een uitgebreid verslag en draagt de zorg over aan de instanties die actie moetenondernemen. Ook dit in samenspraak met betrokkene.Auteur: Swen Kikken, WMO kantoorTitel: Project Preventie en VroegsignaleringDatum: December 2011 (versie 1.0) Pagina 3 van 7

Een belangrijke insteek bij het project is om burgers waarover signalen binnen komen, thuiste bezoeken. Dit zal moeten plaatsvinden door professionals die in staat zijn bij een burgerde vraag achter de vraag te achterhalen. Vraagverheldering is essentieel bij preventie envroegsignalering. Daarbij wordt van de professionals gevraagd dat zij de kwaliteiten hebbenom problemen zoveel mogelijk op te kunnen lossen binnen de huidige netwerken van depersoon of binnen het netwerk binnen een wijk. Het gebruik van lokale zorgnetwerken zalhierbij een belangrijk speerpunt vormen.Waarom zijn de wijkteams zo belangrijk?De wijkteams zijn als het ware de coördinatoren van de hulp of zorg die de burger nodigheeft. Zij helpen om goed in beeld te brengen waar de burger hulp kan gebruiken. Zebekijken ook met de burger de verschillende mogelijkheden om die hulp te kunnenorganiseren. Waar nodig legt het wijkteam contact met instanties of de personen dieondersteunend kunnen zijn in het oplossen van de hulpvraag. Daar waar mogelijk en zekerbij complexere problematiek heeft de burger uiteindelijke één contactpersoon. We wetenvanuit de praktijk dat hier ook behoefte aan is, niet alles zelf moeten regelen metverschillende instanties maar één contactpersoon die hulp en zorg op maat regelt.Het wijkteam is er ook in gespecialiseerd om de vraag naar hulp en zorg vroeg te kunnenherkennen. De leden van het team kijken daarbij verder dan tot nu toe gebruikelijk is. Eensignaal voor hulp bij bijvoorbeeld de huisarts, de woonconsulent of binnen eenhuiskamerproject kan aanleiding zijn om een gesprek aan te gaan.Zowel het idee van één hulp- en zorgcoördinator als het vroeg signaleren en oppakken vanproblemen maakt het wijkteam van groot belang bij het kunnen bieden van hulp en zorg opmaat.Auteur: Swen Kikken, WMO kantoorTitel: Project Preventie en VroegsignaleringDatum: December 2011 (versie 1.0) Pagina 4 van 7

ProcesEen aantal punten is in het proces van groot belang voor het succes van het project.‣ Er is altijd contact met de burger. De burger bepaalt wat er gebeurt en wat niet. Deburger bepaalt of er een huisbezoek plaatsvindt, of en welke informatie wordtvastgelegd en of er informatie wordt doorgeleid naar andere organisaties.‣ De signaleerder wordt geïnformeerd of er met het signaal iets is gedaan of niet. Dereden hiervoor is dat ook de signaleerders gestimuleerd moeten worden en blijvenom signalen te verstrekken.‣ Het registreren van een volledig dossier. De medewerkers van het wijkteam zorgenvoor een volledige en correcte dossiervorming. De reden hiervoor is het borgen vande privacy van de klantgegevens. Inzichtelijk maken welke gegevens waarvoorbenodigd zijn is hier een aspect van. Daarnaast kan de klant zijn of haar dossierinzien.AutomatiseringAlle gegevens die de medewerkers van het team Preventie en Vroegsignalering verzamelenworden geregistreerd in een (tijdelijk) registratiesysteem. Het registratiesysteem, hierna tenoemen WmoNed, is een klantvolgsysteem en niet arbeidsintensief.Auteur: Swen Kikken, WMO kantoorTitel: Project Preventie en VroegsignaleringDatum: December 2011 (versie 1.0) Pagina 5 van 7

Het bovengenoemde proces is hierin verwerkt waardoor het voor de medewerkers van deverschillende wijkteams mogelijk is om uniform te werken. Alleen de medewerkers van dewijkteams zijn geautoriseerd voor het werken met WmoNed. De toegang wordt beveiligddoor een certificaat waardoor het niet mogelijk is voor derden om de gegevens in te zien.Ten slotte is het registratiesysteem toegankelijk via internet en een persoonsgebondenlaptop.Wet bescherming PersoonsgegevensDe wijkteams bestaan uit medewerkers van verschillende organisatie en functies:‣ Gemeente Landgraaf:Wmo consulent‣ Welsun:buurt opbouwmedewerker‣ Woningcorporatie Hestia en Ubach over Worms: woonconsulent‣ Zorgaanbieder Meander:wijkverpleegkundigeAlle organisaties hebben te maken met hun eigen doelstellingen en verschillende soortenregelgeving. Met het oog hierop zullen er door de deelnemende organisatie een aantalaanvullende acties plaatsvinden om ook het gedeelte van de privacywetgeving juridisch in teregelen.‣ Er zal algemene informatie worden gepubliceerd over doel en werkwijze van hetproject preventie/vroegsignalering;‣ Er zullen folders worden samengesteld die de medewerkers van het project kunnenachterlaten bij burgers met informatie over het project en wat er gebeurt met degegevens;‣ Tijdens het eerste contact zal de medewerker van het team controleren of de burgerook daadwerkelijk toestemming geeft voor een onderhoud en het verstrekken van degegevens (zie ook proces)‣ De deelnemende organisaties sluiten een samenwerkingsovereenkomst.‣ Er wordt een melding gedaan bij het college voor bescherming persoonsgegevens.Buiten de bovenstaande activiteiten die worden ondernomen om de privacy van de burger deborgen zullen ook de medewerkers van het project in hun dagelijkse handelen aan eenaantal voorwaarden moeten voldoen. Deze zijn:1. steeds de vraag stellen of het uitwisselen van gegevens inzake de cliënt vanevident belang is;2. altijd kiezen voor de minst ingrijpende gegevensuitwisseling;3. proportionaliteit; bepaal of er een verhouding is enerzijds tussen de hoeveelheiden aard van de gegevensuitwisseling en anderzijds het doel;4. leg vast of de klant ondubbelzinnige toestemming geeft.5. motiveer en documenteer: maak een dossier aan en motiveer altijd waarom isovergegaan tot gegevensuitwisseling;6. voldoe aan de rechten van de klant: de klant mag altijd zijn dossier inzien en eenverzoek tot correctie of verwijdering indienen.Ten slotte wordt opgemerkt dat je als medewerker ook de plicht hebt om gegevens te delen.Auteur: Swen Kikken, WMO kantoorTitel: Project Preventie en VroegsignaleringDatum: December 2011 (versie 1.0) Pagina 6 van 7

Dit is een uitzonderingsregel op bovenstaande wanneer er sprake is van een situatie dieingrijpen noodzakelijk maakt, ondanks dat de burger dit niet wenst. Te denken valt aan zeerslechte hygiëne waardoor de gezondheid van de burger in gevaar is of dreigt te raken.Evaluatie en doorontwikkelingHet project preventie en vroegsignalering is een project dat de komende jaren zijnbestaansrecht moet bewijzen. Er is gezocht naar een gemeenschappelijke factor die alledeelnemende partijen bindt, namelijk het vroegtijdig interveniëren waardoor dure middelenlater of niet nodig zijn en er dus sprake is van preventie. Daarnaast heeft iedereen er belangbij dat de burger zo lang mogelijk op een goede wijze kan blijven wonen in zijn of haarleefomgeving.Auteur: Swen Kikken, WMO kantoorTitel: Project Preventie en VroegsignaleringDatum: December 2011 (versie 1.0) Pagina 7 van 7