“Op een trein is je tong het beste wapen” - Federale politie

inforevue 032010p25Politieoptreden in treinen en stationsTekst Saskia Van PuyveldeFotografie Karolien Snyers“Op eentrein is jetong het bestewapen”Een dronken reiziger, agressie tegen de treinbegeleiderof een vechtpartij in het station: bij al dezeincidenten komt het personeel van de NMBS tussen.Regelmatig wordt er een beroep gedaan op de spoorwegpolitieof voert de lokale politie de eerste en dringende verrichtingenuit. Politiemensen die van het openbaar vervoergebruikmaken voor hun woon-werkverkeer, al dan niet inuniform, kunnen ook een helpende hand toesteken.

p26inforevue 032010 . Politieoptreden in treinen en stationsBRUSSEL – In treinen en stationskunnen zich allerhande feiten voordoen.In de eerste plaats wordt het personeelvan de NMBS Groep, onder hen detreinbegeleiders en het stationspersoneel,hiermee geconfronteerd. Ook deveiligheidsdienst van de NMBS Groep,Securail, voert patrouilles uit en komttussen indien nodig.Bevoegdheden“Het Koninklijk Besluit van 20 december2007 geeft bepaalde personeelsledenvan de NMBS Groep – zoals de treinbegeleidersen Securail – de bevoegdheidproces-verbaal op te maken voor bepaaldevaststellingen die zij doen”, zegt commissarisGraham Verschaeve, adjunctdirecteuroperaties bij de directie van despoorwegpolitie (SPC) van de federalepolitie. “Enkele voorbeelden: passagiersdie zonder vervoerbewijs sporen, die zichweigeren te identificeren, graffiti, … Aanreizigers die geen vervoerbewijs op zakhebben, mogen treinbegeleiders ook eenboete opleggen.” Als deze feiten samenvallenmet andere gerechtelijke feitenzoals diefstal of dronkenschap, zullenzij bijstand vragen aan de politie. “In deeerste plaats doet de NMBS Groep eenberoep op de spoorwegpolitie, die eenpost heeft in de belangrijkste stationsvan ons land”, gaat hij verder. “Zij doetinterventies in deze stations, maar ook opde perrons en in de treinen. In afwachtingvan een ploeg van SPC, kan ook de lokalepolitie de eerste en dringende verrichtingenuitvoeren. Tot slot kan de lokale politieworden opgeroepen voor bijstand naaraanleiding van een spoorwegongeval.”DuidelijkheidAls een verdachte bij een misdrijf zijnidentiteit weigert kenbaar te maken aaneen treinbegeleider, een controleur ofeen ander lid van de NMBS Groep, kan ereen beroep gedaan worden op de politie.“Er was sprake van juridische twijfel overde wettelijkheid inzake de gegevensoverdrachtvan de politiediensten aan deNMBS Groep , maar nu is dit hiaat in dewetgeving opgelost met de in mei 2010herziene omzendbrief nr. COL 14/2003van het College van procureurs-generaalbij de hoven van beroep”, verduidelijkthoofdcommissaris Pascal Wautelet,diensthoofd SPC. “De treinreiziger heefteen identificatieverplichting tegenoverde beëdigde personen van de NMBSGroep. Die kunnen wanbedrijven vaststellendoor het opstellen van een procesverbaaldat bewijskracht heeft tot bewijsvan het tegendeel; hij kan ook identiteitscontrolesdoen. Zij moeten moet zelfsde identiteit controleren van iedereendie een misdrijf heeft gepleegd (het rijdenzonder geldig vervoerbewijs is zoalsgezegd een wanbedrijf). Als er bijstandwordt gevraagd aan de politiedienstenomdat iemand weigert zich te identificeren,maakt de politie nu dankzij de herzieneomzendbrief de identiteitsgegevensover aan de bevoegde ambtenaren van deNMBS, zodat zij hun wettelijke taken kunnenuitvoeren.”Reiziger èn politieambtenaarHet valt natuurlijk ook voor dat politiemensenals reiziger de trein nemen.Sommigen doen het bewust incognito,anderen bewust in uniform (zie kaderstukje).“Hoe meer mensen in uniform detrein nemen en willen tussenkomen, hoebeter”, nog volgens hoofdcommissarisWautelet. “Je tong is je beste wapen bijeen incident. Wie in uniform treint, kangeroepen worden juist omdat hij een uniformdraagt of kan zelf getuige zijn. Hetis hoe dan ook belangrijk om de eerstehulp aan eventuele slachtoffers te bieden,om informatie in te winnen, de juisteinstanties te verwittigen, de betrokkenen“EEN VORM VAN COLLEGIALITEIT”................. .................BRUSSEL – Commissaris Els Claus werkt als contactpunt voor deAlgemene directie bestuurlijke politie (DGA) en neemt bijna dagelijksde trein voor haar woon-werkverkeer. “Het is een bewuste keuze om inuniform van Aalst naar Etterbeek te sporen, een traject van een kleinuurtje. In de eerste plaats voor mijn eigen gemak, zo moet ik me niet verschillendekeren per dag omkleden, en het is ook mooi meegenomen dattezelfdertijd beantwoord wordt aan de doelstellingen van DGA: de zichtbaarheiden de aanspreekbaarheid verhogen. Bovendien waarderen detreinbegeleiders mijn aanwezigheid. In drie jaar tijd ben ik slechts tweekeer tussengekomen: één keer op eigen initiatief bij een hoogoplopenderuzie die uit de hand dreigde te lopen. Ik heb toen tussen beide partijenbemiddeld. Conflictpartijen worden sneller rustig als ze zien dat er politieop de trein zit. De tweede keer was het op vraag van de treinbegeleider,toen een dronken persoon van de trein moest worden gezet. Ik hoor vancollega’s dat het gevaarlijk is om in uniform te reizen, maar daar heb ikzelf nog niet veel van gemerkt. In mijn gsm zitten wel de telefoonnummersvan de SPC-posten en lokale politiezones die op het traject liggen,je weet maar nooit! Ik zou het fijn vinden als er wat meer collega’s in uniformde trein zouden nemen, ik zie het als een vorm van collegialiteit.”

Politieoptreden in treinen en stations . inforevue 032010 p27................. .................INNOVEREND PROTOCOLDe spoorwegpolitie heeft met haar bevoorrechte partner, de veiligheidsdienstvan de NMBS-Groep (Corporate Security Service,CSS) op 11 juni 2009 een protocolakkoord afgesloten. 1 Nieuw in hetprotocol zijn onder andere de bijzondere tussenkomsten (zoals bijongevallen aan overwegen, bomalarm …), de gezamenlijke aanpakvan metaaldiefstal op het spoorwegdomein en de samenwerkingin geval van een potentiële terroristische aanslag. De coördinatorvan de communicatie- en informatiecentra is eveneens bij hetopstellen van het akkoord betrokken voor belangrijke aspectenvan het behandelen van interventieoproepen.1Meer info over het protocol op Portal > Pol Info – Intranet > Bestuurlijkepolitie > DGA > SPC.te identificeren enz. Als er bijstand moetkomen van bijvoorbeeld een ziekenwagen,is het best om aan het eerstvolgendestation te stoppen en dit ook te meldenaan het Communicatie- en informatiecentrumvan de politie (CIC). Dit kan zonderproblemen met de treinbegeleider afgesprokenworden opdat hij van zijn kant denodige maatregelen neemt.”“Ook wie in burger reist, kan niet andersdan tussenkomen. In de eerste plaatsmoet deze politieambtenaar de betrokkenenkalmeren, de fysieke integriteitvan de reizigers of van de treinbegeleidervrijwaren en de hulpdiensten verwittigen.Er bestaat trouwens een protocolakkoordtussen SPC en Securail, die een securityoperations center heeft (zie kaderstukje).Vanuit deze meldkamer gebeurt de dispatchingvan de veiligheidsincidentennaar de veiligheidsagenten, maar er wordtook contact gemaakt met de CIC’s van depolitie. De CIC’s weten wie ze binnen deNMBS-Groep moeten contacteren voorwelke incidenten.” ❚.......................................................................................................................................................................SPC ANTWERPENANTWERPEN – Inspecteurs Chris Eerdekens en Bjorn Van Sweevelt zijn al drie jaar aan de slag bij de spoorwegpolitievan Antwerpen. “We krijgen te maken met gauwdiefstallen, agressies, daklozen, koperdiefstallen, zelfmoorden,illegale immigranten en vooral heel veel drugs.” Ongeveer één jaar geleden kreeg Chris een (namaak)vuurwapen ophem gericht, toen ze in de fietsenstalling drie heroïnegebruikers op heterdaad betrapten en hen probeerden te arresteren.“Gelukkig waren we samen met de hondengeleider op pad. Zijn trouwe viervoeter is een extra hulpmiddel voorons dat bovendien uitstekend werkt als afschrikmiddel en absoluut een ontradend effect heeft.” Bij SPC Antwerpenstaan er nu sinds een jaar twee hondengeleiders ter beschikking van de ploegen op het terrein. Inspecteur GuyDaemen is een van hen: “Bruce en ik dienen als back-up voor als er zich een probleem zou voordoen. We blijven opde achtergrond, maar grijpen in als dat nodig is. Bij een diefstal op heterdaad bijvoorbeeld gaat de dader niet zo snellopen, want de hond is sowieso sneller.” “Om te weten hoe de hond reageert bij bepaalde situaties, hebben we weleen dagje opleiding gekregen”, zegt Bjorn. “Als er iemand tussen hem en zijn geleider loopt bijvoorbeeld, denkt dehond dat zijn baasje wordt aangevallen, met alle gevolgen vandien.” Inspecteurs Eerdekens en Van Sweevelt nemenook vaak de trein in uniform voor hun woon-werkverkeer: “Het hangt er een beetje van af of we tijd hebben gehad omons om te kleden. De meeste treinbegeleiders appreciëren onze aanwezigheid, ook al zitten wij op een rustige lijn.”Tot slot praten we met een treinbegeleidster, die liever anoniem wilt blijven: “In mijn trein is het motto eerder loveand peace ”, lacht ze. “Ik doe vooral de lijn Antwerpen-Neerpelt en Mol-Hasselt, ik vermoed een van de meest veiligelijnen die er bestaan. Bijstand van de politie heb ik bijna nooit nodig. Ik sta in directe verbinding met de dispatchingvan Securail, dus als er gevaar dreigt, roep ik in de eerste plaats de hulp in van onze veiligheidsdienst. Op mijn trajectzitten vaak politiemensen die in burger reizen; ik zou het fijn vinden als zij zich spontaan kwamen aanbieden. Als ik ’snachts de laatste treinrit heb, helemaal alleen, dan apprecieer ik het wel dat er politiemensen meerijden; het geeftmij een vorm van veiligheid.”