In dit nummer: Principeakkoord over een nieuwe bouw ... - FNV Bouw

In dit nummer:● Principeakkoord overeen nieuwe bouw-cao● Heidens karwei geeftkerk nieuwe bestemming● ‘Nur-Holz’: aan deze bouwwijzekomt geen steen of staal te pasMAGAZINE VOOR LEDEN VANJAARGANG 5 | NUMMER 2 | APRIL 2012 | FNVBOUWENINFRA.NL

eeld Chris PennartsCascoInhoudin dit nummer15 Nieuwe bouw-caoNa vier maanden onderhandelen ligter dan toch een principeakkoord over eennieuwe bouw-cao. Half april wordt dat tergoedkeuring voorgelegd aan de landelijkesectorraad. De cao gaat gelden voor 150duizend werknemers in de bouwsector.16 Kerk ondergaat heidens karweiDe Pastoor van Arskerk in Eindhovenblijft behouden maar krijgt een anderebestemming. Dat vergt een heidens karwei.Aan de buitenkant wordt het gebouw gerenoveerd.Van binnen vindt onder de prachtigegemetselde spitsbogen nieuwbouw plaats.22 Alleen van houtIn Roosendaal wordt een modelwoninggebouwd volgens het Duitse Nur-Holzsysteem.Zoals het woord zegt: alleen hout.Er komt bij de bouw geen steen of staal aante pas. Zelfs de schroeven zijn van hout.OnderwaterhockeyMichael van Steenveldt (21) is assistent-uitvoerder in opleiding bijHendriks Bouw uit Wijchen. “Leuk werk, waar ik echt in verder wil”, zegthij. En dat is maar goed ook, want voor zijn studie gaf Van Steenveldt eenbijzondere carrière op. “Ik heb tot een paar jaar geleden op hoog niveauonderwaterhockey gespeeld. In 2009 deed ik mee aan het EK voor jeugdteamsin Turkije. Maar de combinatie van vier dagen trainen, studeren enwerken werd teveel. Dus nu speel ik het alleen nog voor mijn plezier.”rubrieken4 Keet5 Uitgelicht8 Branche10 In beeld14 Kort bestek19 Lekker bezig!20 De zaak26 Bondig29 Puzzel30 FNV VoordeelWEGWIJSLeden van FNV Bouw & Infra kunnen met vragen of problemen bij hun bond terecht.Dat kan persoonlijk bij de vakbondscentra en de lokale afdelingen of telefonisch op nummer0900 368 26 89 (lokaal tarief). Dit nummer is bereikbaar op werkdagen van 8.00 tot17.30 uur. Zie verder voor servicegegevens pagina 21.IS ONDERDEEL VAN FNV BOUWWEBSITEInformatie en nieuws: fnvbouweninfra.nlHOOFDKANTOORFNV Bouw & Infra, Postbus 520, 3440 AMWoerden. Opzegging lidmaatschap schriftelijkaan dit adres of naarledenadministratie@fnvbouw.nl.APRIL 20123

KeetCascoMannenavondIn het vorige nummer van Casco werdentoegangskaartjes verloot voor de kinderbioscoopfilmTony 10. De film gaat over de zoonvan een kraanmachinist die wordt gevraagdom minister te worden. Als zijn vader welerg vaak naar het paleis van de koninginmoet, is Tony bang dat zijn vader verliefdop haar is geworden. De redactie vroeg deCasco-lezers wie in de film de rol van dekoningin speelt. Dat moest actrice AnnetMalherbe zijn. Eén van de goede antwoordenkwam van lezer Johan de Boer. Inmiddels ishij met zijn eveneens 10-jarige zoon Koennaar de film geweest. “We hebben genotenmet cola erbij en popcorn op schoot. Wehebben er met z’n tweeën een echte mannenavondvan gemaakt”, liet hij na de voorstellingweten. Het resultaat hiervan wildede redactie u niet onthouden.FOTO JOHAN DE BOERSloper vergist zich in woningGelddouche voorFranse bouwvakkersEen bouwhelm dragen bij sloopwerkzaamheden is geen overbodigeluxe, zo bleek maar weer eens in de Franse Champagnestreek. Daarwerd een aantal bouwvakkers bedolven onder een heuse gelddouche.Dat gebeurde op een wijnplantage waar ze oud pleisterwerkaan het verwijderen waren in een pand dat vroeger dienst deed alswoning voor seizoensarbeiders. In het plafond zaten 497 goudenmuntstukken met een gezamenlijk gewicht van 17 kilo en eenwaarde van 750 duizend euro. Wie de munten er ooit verstopt heeftis niet bekend. Datzelfde geldt voor de verdeling ervan. Wel zullende vaklieden die de schat aantroffen een deel ervan als vindersloonkrijgen. Het champagnehuis is voornemens om er nog meer munt uitte slaan en brengt binnenkort onder de toepasselijke naam ‘HiddenTreasure’, een nieuwe lijn bubbels op de markt. FOTO SXC/CLAUDIO JULEHet had de clou kunnen zijn van een leuke Belgenmop: een kraanmachinistdie het verkeerde huis sloopt. Dan had ook de eigenaressevan het pand er misschien nog om kunnen lachen. Omdat het echtereen waargebeurd verhaal betreft zal de Belgische vrouw uit Annevoieer maar moeilijk de humor van kunnen inzien. Ze had het pandnog maar net overgenomen van haar grootvader, toen een sloper erzijn hakbijl in zette. Die moest in opdracht van een zakenman eenaantal woningen in de omgeving afbreken, maar had kennelijk nietde goede gegevens bij zich. De hoofdaannemer die verantwoordelijkis voor het foutje heeft inmiddels beloofd een nieuwe woning voorde vrouw te bouwen. Een dure grap omdat de verzekering de schadewaarschijnlijk niet dekt.4APRIL 2012

tekst Marlous Brand beeld MHM TechniekCascoPersoonlijk‘Het moet simpel en betaalbaar’Er zijn inmiddels veel machines die hetstraatmakerswerk makkelijker moetenmaken. Desondanks vond Nico van deMeent geen geschikte voor zijn straatmakers.Van de Meent Infra huurde verschillendebekende machines, maar liep steedstegen nadelen aan. De één was te beperktin zijn mogelijkheden, een ander te duur eneen volgende had teveel onderhoud nodig.Het straatmakersbedrijf sloeg de handenineen met Van Harten machinebouw entechnisch tekenaar Erik Morren, van Morrenengineering. Samen werken ze, onder denaam MHM Techniek, aan de Stoneslider,waarvan het eerste prototype momenteelgebouwd is. “De insteek is om een machinete bouwen die snel, simpel en betaalbaaris”, vertelt Morren. “Straatmakersbedrijvenhebben grote interesse in completemachines, maar hebben nu eenmaal geentonnen te investeren. Toch zijn er machinesdie zoveel moeten kosten. Ons streven isdaarom om een beduidend minder kostbaremachine te ontwikkelen. Daarnaast moethij simpel zijn. Want hoe meer bewegendedelen en ingewikkelde constructies des temeer kans op storingen en kostbaar onderhoud.Daarnaast wil je de straatmaker zomin mogelijk handwerk geven.” De machinebouwer,tekenaar en praktijkdeskundigebegonnen in november aan het ontwerp vaneen eerste prototype. Half maart werden deIn straatmakersmachines isveel keuze. MHM Techniekwerkt hard om zijn Stonesliderzo snel mogelijk op demarkt te krijgen. Want dezeinnovatie kan volgens het bedrijfeen gat in de markt zijn.In deze rubriek belicht Casco bijzonderemensen en projecten uit de sector.Heeft u een tip voor de redactie?Laat het ons weten via casco@bdu.nl.eerste praktijktesten uitgevoerd. Morren:“We hebben een machine bedacht die snelen betrouwbaar stenen uit een losse stapelin keperverband kan leggen. Vervolgens kaneen vierkant stuk straat met een klem - diede meeste infrabedrijven al bezitten - ophet zandbed worden gelegd. Voor het keperverbandhebben we gekozen omdat uitonderzoek blijkt dat 80 tot 90 procent vanhet werk in dit verband wordt gelegd. Metname in het westen zijn er veel klinkerwegenin keperverband die gemiddeld iedere tienjaar herstraat moeten worden vanwege verzakkingenof omdat er werkzaamheden zijn.De Stoneslider is uitermate geschikt voorhet snel herstraten van dit soort wegen. Hetstreven is namelijk dat de Stoneslider eenhogere dagproductie zal halen dan vergelijkbaremachines.”De machine zelf werkt als volgt: gebruiktestenen worden aan weerszijde van de machinein geperforeerde bakken gestort.Hierdoor wordt het grove vuil verwijderd. Destenen glijden op de werktafel, waar tweestraatmakers zonder tillen de stenen in devorm leggen, waarna de machine de stenenomzet in een stuk straat. De bordessenachter de machine kunnen individueel wordenversteld voor een optimale werkhoogte.“Doordat het ook mogelijk is om met tweeman op de machine te staan, ontstaat eenflinke capaciteitsverhoging en door de lagekostprijs wordt de Stoneslider lucratief.”Met de ervaringen van de straatmakers vanVan de Meent wordt het ontwerp nu verdergeperfectioneerd. “De machine wordtcompacter en sterker”, zegt Morren. “Ookkrijgt hij rupsbanden om ‘m makkelijker teverplaatsen. Ik verwacht dat we dan rondfebruari 2013 in serie kunnen gaan produceren.”●Zie voor meer informatie: mhmtechniek.nl.APRIL 20125

InterviewCascotekst Peter van der Aa beeld TopshotsKaderlid Rick van der Meijden streeft naar verjonging van de sectorraad‘Jongeren hebben vaak geen ideewaar de vakbeweging voor staat’Gekozen landelijke kaderleden van FNV Bouw & Infra leggen tussentijds verantwoording af.Ze beschrijven de doelen die ze zich hebben gesteld en de manier waarop ze die proberen teverwezenlijken. Rick van der Meijden van de sectorraad Bouw & Infra wil meer jongere collega’s.Verjonging van de sectorraad. Het is eenambitieuze doelstelling die Rick van derMeijden zich stelt als kaderlid van FNVBouw & Infra. De gemiddelde leeftijd in demeeste gekozen organen van de bond is aande hoge kant. Door zichzelf kandidaat testellen, zette Rick de eerste stap. Want metzijn 34 jaar is hij een jonkie.Altijd wat te doenRick ziet zich de laatste tijd geplaatst vooreen nieuwe uitdaging: zijn eigen grenzen bewaken.Want sinds hij actief is geworden bijde bond, wordt er van alle kanten aan hemgetrokken. Prachtig, zo’n jong kaderlid! Zijnagenda loopt er behoorlijk vol van. Hij ispenningmeester van de afdeling Lingewaal,congresafgevaardigde, lid van de sectorraadBouw & Infra en van de ondernemingsraadin zijn bedrijf. Daarnaast heeft hij eendrukke baan én wordt hij in de zomer papa.In zijn schaarse vrije tijd is hij thuis in hetGelderse Heukelum volop bezig met de kinderkamer.Maar zijn vrouw Karin moet hemaf en toe wél bij de les houden. Want andersis de vogel weer gevlogen: bij de bond is altijdwat te doen.Geweldige ervaringHet kaderlidmaatschap begon voor Rick toenhij twaalfeneenhalf jaar lid was van FNVBouw & Infra. Hij kreeg daarover berichtvan de plaatselijke afdeling Lingewaal en zokwam hij in contact met de vrijwilligers vande bond. Hij besloot een handje te gaan helpenin het afdelingsbestuur.“Ik was al wel geïnteresseerd in het vakbondswerk”,zegt Rick. “Een collega metwie ik tien jaar heb gewerkt was actief bijhet CNV en vertelde daar altijd heel enthousiastover. Dus toen de kans zich voordeed,heb ik meteen ja gezegd.” Kort daarnabegonnen de voorbereidingen voor het vierjaarlijksealgemeen congres van de bond.Een regiobestuurder nodigde hem uit zichkandidaat te stellen en zo belandde Rick inapril 2009 als afgevaardigde op het congresin Rotterdam. “Dat was een geweldige ervaring”,weet hij nog. En van het een kwamhet ander. Op het congres werd hij door eenbondsraadslid uitgenodigd om eens eenkijkje te komen nemen bij een vergaderingvan de sectorraad Bouw & Infra. Die uitnodigingnam hij aan en wat hij zag en hoordebeviel hem. Bij de eerstvolgende mogelijkheidbesloot hij zich verkiesbaar te stellen.Rick: “Er waren twee tegenkandidaten maarik won overtuigend. Dat is natuurlijk niet zogek want verjonging van het kader is al langeen speerpunt bij de bond. Door mijn verkiezingviel een ervaren sectorraadslid buitende boot. Maar die nam dat sportief op enwenste me veel succes.”Weten wat er leeftPlezierig en uitdagend vindt Rick het werkin de sectorraad. “Het gaat vooral veel overcao-aangelegenheden. Daarbij is het belangrijkom kennis te hebben van wat er leeft inde keet. Omdat ik midden in het werkzameleven sta, weet ik dat. Daarmee kan ik mijnbijdrage leveren, ook al loop ik nog niet zo6APRIL 2012

CascoInterviewlang mee. Ik kijk met bewondering naar decollega’s in de sectorraad. Ze zijn deskundigen ervaren. Die kennis en ervaring doeik gaandeweg natuurlijk ook op. Ik merk alwel dat ik een flink netwerk opbouw. Als ikiets wil weten, ken ik de mensen bij wie ikterecht kan.”Van veel markten thuisRick werkt als timmerman in de renovatiebij de Van Ieperen Groep in IJsselstein,die onlangs werd overgenomen door DuraVermeer. “Ik ben trots op mijn loopbaan inde bouw”, zegt hij, “want ik ben van veelmarkten thuis. Ik ben begonnen in de woningbouwbij HBG. Daar heb ik zeven jaargezeten. Toen werd HBG opgenomen in hetgrotere verband van de BAM. Daar heb iknog drie jaar gewerkt. Toen heb ik twee jaarin de utiliteitsbouw gezeten bij Slavenburg.Ik wilde daarna een nieuwe uitdaging en diedacht ik te vinden door verreikermachinistte worden. Dat heb ik een jaar gedaan. Maarde hele dag in zo’n cabine zitten, was tochniet mijn ding. Ik ben dus overgestapt naarde renovatie bij Van Ieperen. Op het ogenbliktwijfel ik een beetje over mijn toekomst.Welke kant wil ik op en wat moet ik daarvoordoen? Daar ben ik nog niet uit.”Belang van de vakbewegingGekozen kaderleden van FNV Bouw & Infraleggen tijdens hun zittingsperiode verantwoordingaf over hun werk voor de bond.Dat geldt dus ook voor de leden van desectorraad. Vakbondswerk mag dan vrijwilligerswerkzijn, het is niet vrijblijvend. Aande kaderleden wordt onder meer gevraagdaan te geven welke doelen ze zich stellenen hoe ze die willen realiseren. Verjongingvan de sectorraad staat hoog op het lijstjevan Rick. Door zichzelf kandidaat te stellen,heeft hij in elk geval een eerste stap gezet.Maar hij realiseert zich dat het niet eenvoudigzal zijn vervolgstappen in die richting tezetten. De bouw vergrijst en veel collega’sin een jongere levensfase hebben andereprioriteiten in het leven dan het vrijwilligerswerkbij de bond. Mogelijk dat een anderdoel dat Rick zich stelt wel kan helpen deverjongingsslag te maken: uitdragen waarde vakbeweging voor staat. Hij zegt: “Jongemensen hebben geen idee wat de FNV doeten al heeft gedaan. Ze denken dat alle verworvenhedenvan nu van alle tijden zijn. Zehebben er geen idee van dat het de bondenzijn geweest die ervoor op de barricadenhebben gestaan. Dat probeer ik ze bij tebrengen, zodat ze het belang van de vakbewegingin gaan zien. En dan misschien diestap willen maken om erbij te horen.”Heft in eigen handenNiet alleen bij de bond, ook op het werkvertegenwoordigt Rick tegenwoordig zijn collega’s.Hij zit sinds twee jaar in de ondernemingsraad.Dat is extra interessant omdat deOR een vernieuwingsslag maakt. “We komenmeer op voor onze rechten en willen inzagein stukken die we vroeger niet kregen”, zegtRick. “Daar heeft de directie het niet altijdgemakkelijk mee. Voorheen maakte iemandvan de personeelsafdeling het verslag. Datdoen we ook niet meer. We nemen het heftin eigen handen en staan als OR op onzestrepen.”Social mediaRick van der Meijden heeft zijn handenvol aan al die activiteiten. Vandaar dat hijnu zijn grenzen probeert te bewaken. Nietmeer alles aanpakken. Tenslotte moet ookde babykamer bijtijds worden opgeleverd.En de bewoner of bewoonster daarvan wilstraks ook de nodige aandacht. “Maar wat iknog wel van plan ben”, zegt Rick, “is me inde toekomst meer bezighouden met socialmedia. Twitteren bijvoorbeeld lijkt me leuk.Dat ga ik zeker ooit doen.” ●APRIL 20127

BrancheCascoMebin tart de natuurwetten van betonVoor de uitbreiding van de eigen centrale in Amsterdam Noord heeft Mebin onderbarre omstandigheden beton gestort voor de fundering van extra opslagbunkers. Datgebeurde bij een temperatuur van - 8 graden, normaal gesproken een onmogelijke ondernemingvoor de sterkteontwikkeling van het beton. Om ervoor te zorgen dat de funderingtoch sterk genoeg zou worden, werd tijdens de stort warm water toegevoegd. Opdie manier bereikte de betonspecie een temperatuur van 12 graden, wat genoeg wasom een goede aanvangssterkte te kunnen ontwikkelen. Daarnaast gebeurde het stortenin een speciaal verwarmde tent om ook de omgevingstemperatuur te goed te kunnencontroleren. Het project is bijzonder, temeer omdat de betonmenger op haar eigen sitehet storten van beton onder de tien graden afkeurt.Lichtgewicht prefab baksteensysteemKooy Baksteencentrum heeftonlangs het assortimentuitgebreid met het BögerBaksteensysteem. Dit prefabgevelsysteem van waalformaatbaksteenstrips op eendikke laag hardschuimisolatie,combineert een laageigen gewicht met een zeerhoge isolatiewaarde. Dezeduurzame gevelafwerking isgeschikt voor renovatie énnieuwbouw en is in vrijwelalle gangbare baksteensoortenen –formaten leverbaar.Zie voor meer informatie:kooy.nl. FOTO KOOYMeer kop en lastOf het nu gaat om de bevestiging vanlatten, kanthout, balken, gevel- entrapelementen of zelfs isolatiemateriaalvoor dakspanten, de Heco-Topixtellerkopschroevenhebben met hunkopdiameter al in een groot aantaltoepassingen hun waarde bewezenvolgens de producent. Die heeft danook besloten om de tellerkopschroefook verkrijgbaar te maken in een 6millimeter uitvoering. De houtschroefHeco-Topix-tellerkop is met haar eigenschappencompleet ontworpen voorde constructieve houtbouw. De schroefbeschikt over een grotere kopdiameteren kan dankzij dit vergroote klemvlakhogere lasten afdragen. In vergelijkingmet platverzonken plaatschroeven metdezelfde diameter, bedraagt dit tot wel50 procent meer. Tegelijkertijd zorgtde schroef voor een aanzienlijke verminderingvan het aantal noodzakelijkebevestigingspunten. De producent staatdaarbij garant voor optimaal schroefgemaken vertrouwt op de geperfectioneerdepunt- en schroefdraadgeometriedie het schroeven vergemakkelijkt.Ook staat de Heco-Topix-punt garantvoor minder scheurvorming en is snelvastschroeven zonder voorboren of voorverzinkenmogelijk, ongeacht of er metzacht bouwhout of met hardhout wordtgewerkt. Zie voor meer informatie:hecoschrauben.com.Mobiele oplaad- en opruimzijkastEen veilige opberg- en oplaadruimte ineen. Dat is de Jet + Power, een speciale zijkastvoor gereedschapswagens van Facom. De kast bestaat uit twee opbergniveauswaar drie machines en opladers van verschillende merken en types in passen. Dezeworden beveiligd door een afsluitbaar gordijn, waardoor het gereedschap veilig ennetjes is opgeborgen en ondertussen snel wordt opgeladen. Dankzij de dubbelesteun ligt het gereedschap goed in de kast en kan het niet vallen. In de universeleschuimrubberen houder, die op een aluminium stang rust, kan het gereedschapsnel worden weggelegd en weer opgepakt. Naast gereedschap kan je in de zijkastook lampen, mobiele telefoons of computers opladen. Je sluit de kast met eenautomatisch oprolbare, 5 meter lange kabel aan op het lichtnet. In de kast van degereedschapswagen zelf bevindt zich een contactdoos met zes stopcontacten eneen aan- en uitknop. Zie voor meer informatie: facom.nl. FOTO FACOM8APRIL 2012

CascoBrancheGehoorapparaatstof- en waterdichtGehoorschade is een veelvoorkomend probleem in debouwsector. Hoortoestellen kunnen alleen slecht tegende omstandigheden in de bouw. De nieuwe SiemensAquaris kan een oplossing bieden. Het is het eerstedigitale hoortoestel dat echt water- en stofdicht énschokbestendig is. De Aquaris kan zonder probleemtot één meter onder water. Daarnaast heeft het toesteleen sportclip zodat het tijdens flinke beweging zoalssporten en intensieve werkzaamheden niet af kan vallen.Zie voor meer informatie: hearing.siemens.com.Voegmortelstenen voorde strijd tegen onkruidMorssinkhof-groep brengt voegmortelstenen op de marktmet een speciale vorm afstandhouders. Hierdoor wordthet water afgevoerd naar de ondergrond en genereert deafstandhouder de ideale voegbreedte van 6 millimeter eneen voegdiepte van circa 30 millimeter tussen de stenen.Doordat het water niet in de voegen blijft staan, zal dekans op vorstschade tijdens de wintermaanden verminderdworden. Het gebruik van de voegmortelstenen, incombinatie met de juiste waterdoorlatende voegmortel,zorgt voor een duurzaam onkruidvrije bestrating. Bij herstelwerkzaamhedenkunnen ze relatief eenvoudig wordenverwijderd en na de werkzaamheden kunnen de stenenopnieuw worden ingevoegd. De nieuwe voegmortelsteenheeft een afmeting van 21,1 x 10,5 x 8 centimeter enweegt zo’n vier kilo. De stenen worden standaard geleverdin machinaal pakket in elleboogverband, bestaandeuit 44 hele stenen en één halve steen per laag. Ze zijndaarbij in diverse kleuren leverbaar. Voor meer informatiezie: morssinkhof-groep.nl FOTO MORSSINKHOF GROEPAdvertentieBitumen goedgerecycledBitumen dakbedekkingis erg geschiktvoor hergebruik.Vandaar dat er in onsland veel, maar voornamelijkkleinschaligeinzamelings- en recyclinginitiatievenzijn.Dat kan beter wordengestructureerd, vondenVereniging DakbedekkingsbrancheNederland VEBIDAK,Probasys Benelux(de vereniging voorproducenten enleveranciers) en afvalverwerkerVan GansewinkelNederland.Samen willen zij eensysteem ontwikkelenvoor de gescheideninzameling en nuttigetoepassing vanbitumineus dakbedekkingsmateriaalaan heteind van de levenscyclus(sloopfase).De samenwerking zalna een aanvullendonderzoek en eenregionale testfaseuiteindelijk moetenBouwTalent uitgereiktDe BouwTalent Award, een prijsvraag voor mbo- enhbo-studenten is uitgereikt. De studenten hadden deopdracht om een nieuwe bestemming te ontwikkelenvoor een kantorencomplex. De vakjury koos voor deontwerpen van HvA-bouwkundestudent Eric Goldhoorn(hbo) en Marieke Groenen en Evelyne de Rooij (mbo,ROC ASA Techniek Scutos). Zie voor de inzendingen:bouwtalentaward.nl. FOTO BOUWTALENTAanmeldingen Dag vande Bouw lopen binnenTot nu toe zijn er voor de Dag van de Bouw al meerdan honderd projecten aangemeld, waaronder hetCentraal Station Rotterdam en de Stadsbrug Nijmegen.Tot 1 april kunnen leden van Bouwend Nederlandhun projecten nog inschrijven voor de jaarlijksedag die op 2 juni plaatsvindt en waarop de bouw- eninfrabedrijven het publiek tonen waartoe zij in staatzijn. Vorig jaar trokken 230 projecten gezamenlijkmeer dan 100 duizend belangstellenden.Milieuvriendelijk cementIngenieurs van een Amerikaanse universiteit hebbeneen nieuw soort cement ontwikkeld op basis van ongebakkenkalksteen en slakken. (restproducten van deijzerverwerkende industie red.) Omdat de bouwstoffenvan dit nieuwe cement, in vergelijking met bijvoorbeeldPortland Cement, niet gebakken hoeven te worden,scheelt dat enorm in het energieverbruik en deco2-uitstoot. Tot wel 97 procent, zo beweren de ingenieurs.Op dit moment wordt het nieuwe cement doorontwikkeldom in aanmerking te komen voor diverselicencies, die nodig zijn voor commercieel gebruik.Zie voor meer informatie: drexel.edu.APRIL 20129

In beeldCascobeeld ANP10APRIL 2012

CascoIn beeldMonsterNoortjeNoortje heet dit monster met in haar geopendebek de bouwvakkers die werken aande Noord-Zuidlijn in Amsterdam. Noortje isde tunnelboor die de aarde onder de bodemtussen het Centraal Station en het Rokinheeft weggevreten om plaats te maken voorde nieuwe metrotunnels. Noortje heeft erhaar werk opzitten. Andere monsters borendoor. ●APRIL 201211

Kort bestekCascoArboregels gelden voortaan voorwerknemers én voor zzp’ersArboregels gelden op de werkplek voortaan voor werknemers én voorzelfstandigen zonder personeel (zzp’ers). Staatssecretaris De Krombesloot daartoe in februari op advies van de SER. De FNV pleitte allang voor deze maatregel. De Krom vindt nu ook dat er een negatieveuitstraling uitgaat van een beperkte arbeidsbescherming van de zzp’er.“Eindelijk gelden dezelfde veiligheids- en gezondheidsregels voor állewerkenden op een bouwplaats”, zegt Charley Ramdas, vicevoorzittervan FNV Bouw & Infra. “Dat betekent geen oneerlijke concurrentiemeer over de ruggen van mensen.” De arbocatalogus, die voorheenalleen gold voor werknemers, gaat nu ook gelden voor zzp’ers. Dat iseen belangrijke maatregel. Ramdas: “Je moet op een bouwplaats veiligen gezond kunnen werken en het moet niet zo zijn dat wat voor de eenongezond is, door de ander wél gedaan mag worden.”Zware straffen in Italiëvoor topmannen vande asbestindustrieVerplicht doorwerken in vrieskouBouwvakkers mogen stoppen met werken bij een gevoelstemperatuurvan -6 graden Celsius of lager. Toch werd 22 procent van de bouwvakkersafgelopen winter door hun baas verplicht om in de vrieskou doorte werken. Dat blijkt uit een onderzoek van FNV Bouw & Infra. Na deeerste echte vorstdag op 31 januari, volgde een reeks zeer koude dagen,waarop alle buitenwerkzaamheden in de bouw gestaakt hadden moetenworden. De praktijk was anders. “Wij kregen veel signalen dat bouwvakkersdoor moesten werken. Dat is gevaarlijk, want het kan leiden totbevroren ledematen en ongelukken”, zegt sectorbestuurder Mieke vanVeldhuizen van FNV Bouw & Infra. De bond legde diverse bouwplaatsenstil. Uit het onderzoek bleek verder dat eenderde van de bouwvakkersvindt dat hun baas niet goed op de winter was voorbereid. De bouwplaatswas niet winterklaar of er was geen binnenwerk beschikbaar.FOTO CHRIS PENNARTSTwee voormalige topmannen van asbestproducentEternit zijn door een Turijnse rechtbank veroordeeldtot zestien jaar gevangenisstraf. Bovendien moeten zetientallen miljoenen aan schadevergoeding betalen.De Zwitser Stephan Schmidheiny en de Belg LouisCartier de Marchienne zijn volgens de rechtbankverantwoordelijk voor de dood van drieduizend werknemersen omwonenden van vier fabrieken in Italië.Daarnaast hebben hun activiteiten het milieu groteschade berokkend. Het vonnis, dat werd geveld naeen bijna drie jaar durende rechtszaak, is een belangrijkemijlpaal in de al tientallen jaren durende internationalestrijd van asbestslachtoffers en vakbondentegen de asbestindustrie. Die heeft willens en wetensmensen in gevaar gebracht toen al bekend was watde risico’s van asbest zijn. In Nederland, waar Eternitook vestigingen heeft, is sinds 1993 het gebruik vanalle typen asbest verboden. In 2005 volgde de geheleEuropese Unie dat voorbeeld. Dat neemt niet weg dater nog veel asbest is verwerkt in gebouwen en wegen.Het Comité Asbestslachtoffers is van mening dat deminister van Justitie moet onderzoeken of in Nederland,net als in Italië, een strafproces kan wordengevoerd tegen de verantwoordelijke figuren van deasbestindustrie.FOTO ANP14APRIL 2012

CascoKort bestekGeen avv voor cao Hellende DakenDe cao Hellende Daken wordt niet algemeen verbindend verklaard. Dat heeft hetministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid besloten. FNV Bouw & Infra isdaar blij mee omdat die cao een verslechtering betekent voor de werknemers. Dewerkgevers proberen zo kosten te besparen. Het ministerie heeft de aanvraag vooreen avv afgewezen op basis van de aangeleverde representativiteitsgegevens. Decijfers kwamen niet overeen met de werkingssfeer van de cao Hellende Daken. FNVBouw & Infra staat op het standpunt dat de bouw-cao de juiste cao is voor werknemersop hellende daken en zal zich blijven inzetten om hen daaronder te laten vallen.Sectorbestuurder Mieke van Veldhuizen van FNV Bouw & Infra: “De vakbondvertegenwoordigt alle leden, ook werknemers die nu onder de cao Hellende Dakenvallen. Wij roepen dan ook alle werknemers in de sector op zich te melden bij debond als zij vragen hebben over hun cao. Wij kunnen per lid zien op welke arbeidsvoorwaardenzij recht hebben.”FOTO ANPOverleg cao Bikudak opgeschortDe onderhandelingen over een nieuwe cao Bikudak zijn opgeschort.De sociale partners gaan eerst hun achterban raadplegen. In januariwas het overleg begonnen maar op 7 maart moest FNV Bouw & Infravaststellen dat er weinig schot in zat. “Wij hebben ons redelijk opgesteld”,zegt sectorbestuurder Hans Crombeen. “Over de voorstellenvan de werkgevers viel met ons te praten. Maar andersom was dat eenprobleem. De werkgevers hadden te weinig ruimte om ons tegemoet tekomen. Daarom kwamen we niet verder.” Aanvankelijk zag het er gunstiguit. Er konden afspraken worden gemaakt over vergoedingen, hetvaststellen van een hittegrens en het afsluiten van een goede ongevallen-en WGA-hiaat verzekering. Maar op punten als het loon, de fusievan het pensioenfonds en een fatsoenlijke cao voor het uta-personeelliepen de gesprekken vast. FNV Bouw & Infra overlegt nu eerst met deachterban en besluit daarna over voorzetting van het overleg.FOTO ANPPrincipeakkoord bouwcaona moeizameonderhandelingenNa vier maanden van moeizaam onderhandelen,werd op 24 maart een principeakkoord geslotenover een nieuwe cao voor de bouw, die geldt voorhet jaar 2012. De ongeveer 150 duizend werknemersop wie de cao van toepassing is, krijgenper 1 april een loonsverhoging van 1 procent.Daarnaast ontvangen zij per april een vitaliteitsuitkeringvan 0,25 procent. Op 1 augustus volgtnog een loonsverhoging van 0,75 procent. De kilometervergoedingwordt opgetrokken naar 32 eurocent.Nieuw is een woon-werkverkeerregeling vooruta-werknemers. Afgesproken is dat er een strengertoezicht komt op onfatsoenlijke flex. Een grootpijnpunt tijdens het overleg waren de voorstellenvan de werkgevers op het gebied van arbeidstijden.Zij wilden die zo verruimen, dat de balanstussen werk en privé volledig zoek zou raken. FNVBouw & Infra is erin geslaagd de meest vergaandevoorstellen van tafel te krijgen. Daarmee is hetstructureel werken op zaterdag en werken wanneerhet de werkgevers uitkomt, van de baan. SectorbestuurderMieke van Veldhuizen van FNV Bouw &Infra spreekt van een toekomstgericht akkoord, datis gesloten in een sfeer van geven en nemen. Debond bespreekt het akkoord met de leden en legthet daarna ter goedkeuring voor aan de landelijkesectorraad. Zie verder: fnvbouweninfra.nl.APRIL 201215

ProjectCascotekst Marlous Brand beeld Jeroen PoortvlietBouwbedrijf Van de Ven uit Veghel bouwt gebouw in monumentale kerkCombinatie van renovatie metnieuwbouw geen alledaagse kostEen gebouw in een gebouw. Dat is de renovatie van de Pastoor van Arskerk in een notendop. De schilen pastorie van de Eindhovense rooms-katholieke kerk worden gerenoveerd, terwijl binnen nieuwbouwwordt gerealiseerd. Drie open verdiepingen waar Combinatie Jeugdzorg kantoor zal houden. Dit allesom de kerk voor de buurt en haar bewoners te behouden.16APRIL 2012

CascoProjectDoor de ontkerkelijking komen steeds meerreligieuze bouwwerken in Nederland leeg testaan. Niet zelden worden kerken daaromgesloopt of verbouwd tot appartementencomplexdan wel kantoorpand. Decennialanghebben deze gebouwen gefunctioneerd alsontmoetingsplek voor wijkbewoners, maarmet het verdwijnen van de kerkbezoekersverdwijnt ook deze ontmoetingsfunctie. Totgrote spijt van omwonenden, die vaak menigmooie herinnering hebben aan gebeurtenissenin de kerk. Toen de monumentalePastoor van Arskerk en haar bijgebouwen inEindhoven leeg kwamen te staan, beslootcorporatie Woonbedrijf die van het Bisdom‘s-Hertogenbosch te kopen. De corporatiebegon daarop een renovatieproject van formaat.Snuffelen aan werk“De kerk is gebouwd in 1929 en heeftprachtige gemetselde spitsbogen”, verteltHedwig Schrijen. Als coördinator gebiedsontwikkelingdistrict Woensel-Zuid, waarinde kerk gelegen is, is ze nauw betrokkenbij het project. “Toen we de kerk kochtenwas duidelijk dat die geen woonfunctie zoukrijgen. Van binnen is het één grote openruimte, met prachtige zichtlijnen die we wildenbehouden. Daarnaast is de lichtinval inde kerk zo beperkt, dat volbouwen met appartementengeen optie was. De Pastoor vanArskerk moest kortom een maatschappelijkefunctie krijgen.” Huurders werden gevondenin een huisarts en een tandarts, die sameneen gezondheidscentrum gaan vormen enin Combinatie Jeugdzorg. Schrijen: “Wehebben van het begin af aan gezegd dat wealle losse ruimten in de kerk, pastorie enbijgebouwen zo min mogelijk apart willenverhuren en dat de huurders elkaar moetenaanvullen in hun maatschappelijke functie.De combinatie van een gezondheidscentrummet Jeugdzorg past perfect in dit plaatje.Alle ruimtes zijn namelijk bereikbaar vanafde hoofdingang, waarbij de kerk als wachtruimtevoor het gezondheidscentrum en alssociale plek voor de buurt functioneert. Dejongeren van Jeugdzorg, die tot ‘s avondsacht uur op de locatie aanwezig zijn, verzorgendaarvoor de catering, met bijvoorbeeldeen kop soep of koffie tijdens het wachten.Voor de jongeren is dat tegelijk een mogelijkheidom te snuffelen aan horecawerk.Of misschien kunnen ze ouderen begeleidentijdens een doktersbezoek.” Tot op hedenis 90 procent van de Pastoor van Arskerkverhuurd. Voor de laatste 10 procent zoektWoonbedrijf nog een huurder. “Het liefstéén die aansluit op de andere huurders endie de jongeren de mogelijkheid biedt omte snuffelen aan verschillende vormen vanwerk.”MonumentenzorgBouwtechnisch moest er wel het één enander gebeuren aan de Pastoor van Arskerk.“Voor wij de kerk kochten in 2005 had hetbisdom de pastorie al enkele jaren verhuurdaan studenten”, vertelt Pascal Severijns,projectleider renovatie hoogbouw bij Woonbedrijf.“Qua onderhoud was alleen hetbroodnodige gedaan. We moesten daaromvrijwel alles vervangen. De kerk en bijgebouwenwerden volledig geïsoleerd, voorzien vaneen nieuwe vloer en er werd een warmte- enkoudeopslag geïnstalleerd. Enerzijds omvia de vloerverwarming de kerk ‘s zomersaf te koelen, want de kantoorverdiepingenreiken bijna tot in de nok van de kerk. Anderzijdsom de kerk te verwarmen, want alsje de hele kerk met gas warm moet stokendan wordt het op termijn onbetaalbaar.”APRIL 201217

ProjectCascoDe overige bouwplannen werden aangepastaan de wensen van de gevonden huurders.Zo wilde Jeugdzorg een leerwerkplaats, diversehuiskamers en kantoorruimte volgensde principes van Het Nieuwe Werken voorvijftig werknemers. “Daarnaast moesten wevoldoen aan de eisen van Monumentenzorg.Die wil dat alles reversibel is, oftewel allesmoet in de oude staat teruggebracht kunnenworden. Zo ontstond het idee voor een gebouwin een gebouw.”GeroezemoesBij het ontwerp moest rekening worden gehoudenmet de brandweereisen. Severijns:“Je mag van Monumentenzorg niets veranderenaan de schil van het gebouw. Ondankshet tekort aan daglichttoetreding kondenwe daardoor geen ramen toevoegen. Daaromhebben we ontheffingen gekregen waardoorhet hele gebouw nu één brandcompartimentis geworden. Het resultaat daarvanis het open gebouw midden in de kerk, datschuin in de ruimte staat. Hierdoor blijvenalle zichtlijnen van voor tot achterin de kerkDe kantoorverdiepingen krijgen een railing met geluidabsorberende bamboebekleding tegen nagalmbehouden en worden mensen als het warede kerk ingetrokken, naar de wachtruimtesen de cateringhoek van Jeugdzorg. Nadeel isalleen de nagalm. De architect kwam hieropmet het idee van een overspraakinstallatie.Hierbij worden luidsprekers in het plafondverwerkt die een constant geluid - een soortgeroezemoes - produceren, dat ervoor zorgtdat je op normaal niveau met elkaar kuntspreken, zonder dat je last hebt van degeluiden van de begane grond. Gecombineerdmet isolatiestroken in het gewelf engeluidabsorberende bamboebekleding op derailing van de verdiepingen zelf, wordt degeluidoverlast tot een minimum beperkt.”mogelijk. In de kerk zijn aan de ene zijdegebrandschilderde ramen en aan de anderezijde gekleurde ramen, die weinig licht doorlaten. Een glazenier uit de buurt maakt eenkunstwerk van het gekleurde glas dat eenplaatsje in de kerk krijgt. De gebrandschilderderamen worden opgeslagen. ●Voor meer informatie over de Van Arskerk en devoortgang zie vanarskerk.nl.OpgaveDe bouw, die momenteel nog in volle gangis, bleek een behoorlijke opgave. “Normaalwerk je van de vlakke, kale grond omhoog,maar hier moesten drie verdiepingen wordengebouwd middenin een bestaande kerk,zonder dat je daar een kraan bij kunt gebruiken.Best spannend”, vindt Schrijen. “Wehebben speciaal gezocht naar een partij diezowel ervaring heeft met renovatie als metnieuwbouw, die vonden we in BouwbedrijfVan de Ven uit Veghel. Zij hebben in denieuwbouw veel in het werk gestort omdatprefab elementen niet naar binnen konden.”Tijdens de bouw wordt geprobeerd om zoveelmogelijk van de originele kenmerken van hetgebouw te behouden. Toch is dat niet altijd18APRIL 2012

tekst en beeld Pieter JansenCascoLekker bezig!MetselaarWillem Arends“Vandaag metselen we met z’n drieënaan de negende verdieping van eennieuw zorgcentrum voor ouderen inAssen. Het is een groot project, ruimvier maanden werk. We hebben vandaagal een flink stuk gemetseld endadelijk gaan we de voegen krabben.Als de specie voldoende hard is doenwij ook het voegwerk.”“Ik metsel al sinds mijn 16e, nu benik 52. Het is echt mijn vak en ik zouniets anders willen. Ik heb ook alleenverstand van stenen. In ieder andervak zou ik weer leerling zijn. Het fijneaan het werk is de vrijheid. En de buitenlucht.Bepaalde projecten blijven jebij. Ik heb ooit 102 vrijstaande huizengemetseld in een project. Dan ben jedaar anderhalf jaar bezig.” ●APRIL 201219

De zaakCascotekst Stephanie Jansen beeld TopshotsZiek door verf en houtstofDe zaak De Ruiter. Schilder Joop de Ruiter (59) raakte arbeidsongeschiktdoor zijn jarenlange werk in verfdampen en houtstof. Toen hijwerd ontslagen stapte hij naar FNV Bouw. Ook Bureau BeroepsziektenFNV raakte bij de zaak betrokken. Uiteindelijk lukte het om voor Joopeen goede schaderegeling te treffen.‘De longartsadviseerdeme meteen testoppen metroken. Maar ikrookte al 20jaar niet meer’“Als kleine jongen wilde ik al graag schilder worden. Het leek meeen prachtig vak. En dat is er ook van gekomen. Daardoor heb ik weldoor de jaren heen altijd veel met oplosmiddelen gewerkt. Toen ikeindelijk naar de huisarts stapte, liep ik eigenlijk al langer rond metlongklachten. Ik was kortademig, had het snel benauwd. De werkplaatswaar ik samen met een timmerman dagelijks werkte, was ergstoffig en verfdampen bleven er hangen. De huisarts stuurde me doornaar een longspecialist in het ziekenhuis. Die schrok van de röntgenfoto’sdie hij zag. Hij constateerde dat ik astma had en adviseerdemij om onmiddellijk te stoppen met roken. Maar ik rookte al twintigjaar niet meer. Toen hij hoorde dat ik schilder van beroep ben,kon hij de klachten plaatsen. Maar ik wilde mijn baan niet zo maaropgeven. Natuurlijk werden de klachten niet minder. Integendeel.Uiteindelijk werd de benauwdheid in de hete zomer van 2006 zo ergdat ik een week in het ziekenhuis aan de zuurstof heb gelegen. Bijterugkomst in het bedrijf zou ik voortaan als opperman aan de slaggaan. Dat werk bleek echter fysiek veel te zwaar voor me. Regelmatigzat ik ziek thuis. Vervolgens kreeg ik een functie in de metaalwerkplaats,maar daar hing altijd enorm veel rook en damp van het lassen,waardoor ik opnieuw ziek werd. Mijn werkgever wist niet meerwat hij met me aan moest en heeft me op een dag op staande voetontslagen. Te gek voor woorden natuurlijk! Ik ben naar FNV Bouwgestapt en de bond heeft er meteen werk van gemaakt. Na verloopvan tijd is ook Bureau Beroepsziekten van de FNV bij de zaak betrokkengeraakt. De longklachten als gevolg van de werkzaamheden dieik altijd heb verricht zijn blijvend. Bij regen, mist en andere vochtigeweersomstandigheden spelen de klachten op en ik gebruik veelmedicijnen. Door tussenkomst van Bureau Beroepsziekten is er eenschaderegeling tot stand gekomen. Ik heb daardoor een mooi bedragontvangen, waar ik de mensen van Bureau Beroepsziekten dankbaarvoor ben.” ●De kern van de zaak HermanPrins, schaderegelaar FNV:“De wederpartij vond dat jeals schilder geen astmatischeklachten kunt krijgen van verfen bovendien dat het ontwikkelenvan astma aan de persoonligt en niet aan het werk.Onzin. Gelukkig heeft de FNVdeskundigen die deze stellingengoed konden weerleggen.De ‘oplossingen’ van de werkgeverwaren geen oplossingen.Hij had de klachten gewoonmoeten voorkomen. Joop heeftop de werkplek jarenlang blootgestaanaan gevaarlijke stoffen.Verfdampen en houtstof zijngif voor je longen. De rest waslangdurig juridisch getouwtrek.Gelukkig konden we Joop helpenmet een goede regelingwaarop hij helaas lang heeftmoeten wachten.”20APRIL 2012

CascoServiceFNV Bouw ledenserviceJohnJohn KerstensbondsvoorzitterPolderen ofactie voeren?We zijn weer wat dichter bij De Nieuwe Vakbeweging.FNV Bouw doet er alles aan om van de vernieuwingvan de vakbeweging een succes te maken. Endaagt alle andere bonden uit om hetzelfde te doen.Samen. Want ‘samen sta je sterk’ en ‘eendrachtmaakt macht’. Twee door iedereen onderschrevenleuzen die de FNV het afgelopen jaar te weinig heeftwaargemaakt.Natuurlijk moeten er nog heel wat stappen wordengezet. En nog een aantal valkuilen vermeden. Eéndaarvan is de stammenstrijd tussen de ‘polderaars’en de ‘actievoerders’. Stelling van die laatsten is datde vakbeweging de laatste jaren alleen maar zakenheeft weggegeven en dat we pas weer in Den Haagaan tafel kunnen (met werkgevers en/of kabinet) alswe veel sterker staan. Ik ben het er mee eens dat‘polderen’ niet alleen goeds heeft gebracht.Te vaak hebben we niet het verschil kunnen makentussen ‘hartstikke slecht’ zonder onze bemoeienisen ‘fantastisch’ dankzij onze inzet. Meestal was‘fatsoenlijk’ aan de Haagse overlegtafels het meesthaalbare.Maar doorslaan naar de andere kant lijkt me ook nietde oplossing. Te veel zaken die onze mensen raken,worden in Den Haag bekokstoofd door de politiek.Zaken die we niet aan de politiek moeten overlaten.Die doet namelijk niet aan belangenbehartiging,maar aan... politiek. We kunnen ons dan ook nietveroorloven om een aantal jaren aan de kant te blijvenstaan. Want dan verliezen we veel meer.We verkeren als vakbeweging in de unieke positiedat we als enige beide instrumenten in onze gereedschapskisthebben. De kunst is om die twee elkaarte laten versterken. Dus niet polderen óf actie voeren,maar polderen én actie voeren. In het belangvan de mensen voor wie wij ‘t allemaal doen.VakbondscentraFNV Bouw heeft in het land dertig vakbondscentra. Daar kunnenleden bij de vakbondsconsulent terecht met vragen over bedrijfstakeigenregelingen en met vragen of problemen over werk en inkomen.Nadere informatie bij de helpdesk van FNV Bouw: 0900 368 26 89.Lokale afdelingenFNV Bouw heeft, verspreid over het land, ongeveer driehonderd lokaleafdelingen. Leden kunnen bij de vraagbaak van de afdeling terechtmet vragen en problemen. Contactgegevens van de vraagbaakzijn op te vragen via 0900 368 26 89.Re-integratiebegeleidingFNV Bouw heeft vrijwilligers die zijn opgeleid om leden te begeleidenbij hun re-integratie, bijvoorbeeld tijdens ziekte, werkloosheid ofbij (her)keuring voor een WAO/WIA-uitkering. Schakel de rea-begeleiderzo vroeg mogelijk in. Bel daarvoor met 0900 368 26 89.Advies Sociale Voorzieningen (ASV)FNV Bouw geeft leden met een laag inomen advies over sociale voorzieningen.Bel hiervoor met 0900 368 26 89.AdvertentieAPRIL 201221

BouwsysteemCascotekst Charlie Schuurman beeld Jeroen PoortvlietNieuw Duitse methode voor het eerst in Nederland toegepastPuur en snel bouwen metduurzame houten panelenEnkel hout. Het is letterlijk de vertaling van een nieuw constructief, houten bouwsysteem uit Duitsland.Het bestaat uit speciale, prefab panelen waarmee je tot wel tien verdiepingen hoog kunt bouwen,zonder dat daarvoor andere constructieve middelen zoals staal of steen nodig zijn. In Noord-Brabantstaat op dit moment een modelwoning in de steigers die opgetrokken wordt met dit zogenaamdeNur-Holzbouwsysteem. Casco nam er een kijkje.Pal voor de woning in aanbouw, aan de Zundertsewegin Roosendaal, staat een grotezaagtafel op de stoep. Er omheen speelt dewind met het zaagsel dat elke keer vrijkomtop het moment dat een timmerman er eenplank Accoya op maat zaagt. Het tafereeldoet zich geregeld voor, omdat de completegevel van het bewuste pand bekleed wordtmet deze verduurzaamde houtsoort. Hoewelde wand nog niet helemaal bedekt is metde planken, is er nu al sprake van een opvallendeuitstraling. Te meer omdat de restvan de straat gedomineerd wordt door woningenmet een traditionele uitstraling vanbakstenen en dakpannen. Dit huis is echteralles behalve traditioneel te noemen. Hetbetreft hier namelijk een vooruitstrevende,duurzame demowoning op basis van hetcradle to cradle-principe. Dat wil zeggen datde woning na eventuele sloop volledig herte gebruiken is. Althans, dat is het ultiemestreven van Bouwpuur, een initiatief vanClaudia van Pul, Marco Prins, aannemer WillemPrins en architectenbureau Ro-Ad. Omdie doelstelling te halen wordt onder meergebruik gemaakt van het Nur-Holzbouwsysteem.Dikke lagenNur-Holz, de naam zegt het eigenlijk al:enkel en alleen hout is de basis van ditsysteem. Het bestaat uit grote prefab panelenvan onbewerkt naaldhout dat uit hetZwarte Woud komt. De elementen vormensamen de wanden, vloeren en het dak vande modelwoning, die daarmee compleet uithout is opgetrokken. Nou ja, op de funderingen de dakbedekking van turf en sedumna dan. De binnenkant van de demowoningis inmiddels al zo goed als klaar, maar aande zijkanten van de wanden is nog goedte zien dat de prefab panelen uit verschillendelagen zijn opgebouwd. Claudia vanPul wijst ze aan en vertelt: “De binnenstekern van een Nur-Holzpaneel bestaat uiteen rij planken van 6 tot 8 centimeter dik.Daar tegenaan worden vervolgens verschillende,dunnere lagen hout geplaatst indiverse looprichtingen. De planken kunnenhorizontaal, verticaal of diagonaal een volgendelaag vormen. Op die manier ontstaaner grote, massieve elementen van 12 totmaximaal 36 centimeter dik.”22APRIL 2012

CascoBouwsysteemHouten schroevenWat direct opvalt is dat de verschillendelagen hout niet aan elkaar gelijmd of metmetalen schroeven vastgezet zijn. Nee, zelfsde verbindingen bestaan uit dikke, gortdrogeschroeven van beukenhout. Deze wordenvanaf de zijkant de panelen ingedraaid. Daarzuigen ze het restvocht uit de verschillendelagen naaldhout en zwellen op. Hierdoorontstaat er een onwrikbare verbinding. Deschroeven worden tot halverwege de buitenstelaag van het paneel ingedraaid. Daardoorzijn aan de zogenaamde zichtzijde geenschroeven te zien. De planken voor dezelaatste laag worden speciaal geselecteerd enzijn gemaakt van bomen die hoger en dieperin het Zwarte Woud te vinden zijn. Het houtvan deze bomen is vanwege een gelijkmatigergroei gladder en ziet er, bijvoorbeeldals binnenwand, strakker uit dan het houtdat uit de lagergelegen gebieden van hetwoud komt. Voor een zeer glad resultaatworden eventuele kleine oneffenheden zoalsharsresten eruit geboord en opgevuld. Daarwaar een paneel geen esthetische functiekrijgt, bijvoorbeeld omdat dit na opleveringwordt betegeld, kan er worden gekozen voorpanelen van ‘niet-zichtkwaliteit’. Hierbijkunnen de schroeven ook helemaal door endoor ingedraaid worden. Uiteraard zijn dezepanelen goedkoper.BouwpakketDe grootte van de verschillende elementenhangt af van het bouwontwerp. Van Pul: “Debouwtekening wordt opgestuurd naar defabriek die in Duitsland staat. Daar wordtde tekening omgezet in een soort bouwpakket,waarna de verschillende onderdelenworden gefabriceerd. Vervolgens worden deelementen verpakt en komen ze netjes opPavatherm-platen zorgen voor extra isolatieDoorsnedes van Nur-Holzpaneel, rechts met beukenhouten schroefvolgorde op de bouwplaats aan.” Als daarde fundering al klaar is, kan het snel gaan.De panelen kunnen makkelijk aan elkaargemonteerd worden, waardoor een cascowoningal binnen enkele dagen staat. Nur-Holzclaimt een kortere bouwtijd dan bijvoorbeeldhoutskeletbouw of stapelbouw. Ook kunnendirect na montage de kozijnen, ramen endeuren worden geplaatst. In geval van eentechnisch niet al te moeilijk ontwerp, kan zobinnen een week een compleet huis wordenneergezet. Volgens de producent van hetsysteem is het in principe mogelijk om methet Nur-Holzsysteem gebouwen tot wel tienverdiepingen te bouwen, zonder dat daarvoorandere constructieve middelen nodig zijn.Omdat de panelen nogal zwaar zijn, zekerdie van 36 centimeter dik, moet bij dergelijkeconstructies rekening worden gehoudenmet dit gewicht. In de demowoning in Roosendaallopen bijvoorbeeld de draagmurenniet van de voor- naar de achtergevel, maarworden onderbroken. Hierdoor durfde deconstructeur het niet aan om het gewichtvan de verdiepingen erboven erop te latensteunen. Dat is opgelost door binnenwandentoe te passen met een hsb-constructie.Ondanks dat is architect Ro Koster zeerenthousiast over het Nur-Holzsysteem. Zelfsteekt hij ook graag de handen uit de mouwenbij de bouw van de woning. “Alles heeftnatuurlijk voor- en nadelen. Het is de uitdagingom die voordelen zo goed mogelijk tebenutten en daarvan de grenzen op te zoeken.Want qua materiaal is het niet alleenheel duurzaam, maar ook fantastisch ommee te werken”, zegt hij terwijl hij een paarAccoya-planken tegen de gevelconstructieniet.AfwerkingBinnenshuis is enkel onbewerkt hout tezien. Daar behoeft de zichtzijde van hetNur-Holzsysteem in principe ook geen verdereafwerking meer. Maar verven, stukenof het betegelen van de natte ruimtes is, naaanbrengen van hiervoor geschikte platen,wel mogelijk. In Roosendaal is voor de binnenafwerkingvan het woongedeelte deelsgekozen voor leemstuc. Vooral vanwege devochtbalans in de woning die verder nietautomatisch wordt geventileerd. Over het algemeenworden ademende afwerkproductenaanbevolen voor de Nur-Holzpanelen. Buitenis afwerking zeker nodig en moeten de panelentegen vocht beschermd worden metwatervaste isolatie en een gevelbekleding.Voor de modelwoning is dus gekozen vooreen afwerking met Accoya-planken. “Omdatje die ook mooi onbewerkt kunt laten vergrijzen”,legt Van Pul uit. De keuze heeft echterook te maken met de isolatie. Want tussenAPRIL 201223

BouwsysteemCascode Nur-Holzpanelen en de gevelbekledingzijn twee isolerende lagen van Pavathermhoutvezelplaten aangebracht. Van Pul: “Ditvanwege twee redenen. Enerzijds omdat weeen goede isolatiewaarde wilden bewerkstelligenen anderzijds omdat we ook op de kostenmoeten letten. De dikste panelen - dievan 36 centimeter - hebben een Rc-waardevan 4. Dat is op zich voldoende, maar dikkerepanelen betekent meer lagen hout endus meer kosten. Daarom hebben we hiergekozen voor panelen van 18,5 centimeterdik en hebben we deze aangevuld met dePavatherm-platen en Accoya. Daarmee halenwe straks een Rc-waarde van 5.9 en ziet heter ook nog eens erg mooi uit.”Gezonde leefomgevingEenmaal gereed zal de voorbeeldwoning, netals andere gebouwen die gemaakt zijn methet Nur-Holzsysteem, garant staan voor eengezonde leefomgeving. Niet alleen vanwegeeen evenwichtige vochtbalans, maar ook opDe wanden links en rechts en deel van plafond met zichtzijde van Nur-Holzgebied van thermische isolatie, warmteafgifte,geluiddemping en -isolatie belooft hetproduct betere resultaten dan houtskeletbouwof stapelbouw. Omdat er geen chemischeverbindingen voorkomen in het systeemkomen er daarnaast bij verbranding geengiftige gassen vrij. Meer informatie hieroveris te vinden op bouwpuur.nl. ●24APRIL 2012

CascoOpleidingen20 aprilWaterdichte aansluitingen meten zonder loodWie waterdichte aansluitingen moet uitvoerenkan in deze tweedaagse cursushet kennisniveau opvijzelen. De cursusbestaat uit theorie- en praktijkopdrachtenen behandelt diverse materialen zoalslood en loodvervangers, folies, vinylslabbesen bitumen(band). Ook wordendiverse aansluitingen besproken zoalskozijnaansluitingen, inwendige hoekenen de verbinding tussen fundering en degevel of vloer.Locatie: Breda, bouwcirkel.nl.Of het nu gaat om persoonlijke ontwikkeling ofveranderingen in het vakgebied: niemand is te oudom te leren. Daarom zet Casco enkele opleidingenen cursussen op een rij.Opleiders slaan handen ineenVernieuwingJuist in economisch mindere tijden komen product- en procesvernieuwingeerder en sterker van de grond, merkt opleider BouwradiusTraining & Advies. Waar innovaties elkaar in hoog tempo opvolgen,moeten ook opleiders een tandje bij zetten. Bouwradius is daaromde samenwerking aangegaan met B.T.A. Bove. Samen willen deorganisaties hun trainingen voor uta en bouwplaatspersoneel beterlaten aansluiten op recente innovaties. De samenwerking leidt toteen groter aanbod aan trainingen, meer opties voor advisering enbetere maatwerkoplossingen voor bedrijfsspecifieke vraagstukken.Ook hopen de twee bedrijven door het samenvoegen van hun docentenbestandeneen snellere afhandeling van de planning, organisatieen uitvoering van de trainingen te realiseren. Inmiddels zijn er al zeventiennieuwe trainingsthema’s ontwikkeld en wordt er gewerkt aannog meer innovatieve trainingen voor zowel grote als kleine bouwbedrijven.Nieuwe thema’s zijn onder meer: geluidsisolatie, praktijkinstructieopleveren, werken met digitale bibliotheken, 3D- en2D-tekeningen maken, conceptueel bouwen en sociale innovatie. ●24 aprilChauffeur laden en lossenAan chauffeurs worden hoge eisen gesteldals het gaat om veilig en verantwoordwerken met een autolaadkraan.Chauffeurs van bedrijfsauto’s met een autolaadkraanof knijperbak dienen daaromin het bezit te zijn van een veiligheidspas.In deze cursus staan veilig en verantwoordwerken met de autolaadkraancentraal.Locatie: Harderwijk, Werkendam,somabedrijfsopleidingen.nl.10 meiCondensatie, geluid en koudebruggenDe voorschriften zoals de EPN wordendoor de overheid steeds verder aangescherpt.Het is vaak de bouwplaatsmedewerkerdie op de bouwplaatsaansluitingen moet maken die net evenniet zijn uitgetekend. Voor timmerlieden,metselaars en isoleerders tot het voorliedenniveauis er daarom deze tweedaagsecursus. De nadruk ligt op een beterekennis van isolatietechnieken, isolatiematerialenen de juiste wijze van verwerken.Daarbij worden niet alleen warmte envocht betrokken, maar ook geluidisolatie.Locatie: volgt later, zie bouwradius.nl.Kent u een opleiding of cursus die interessantis voor collega’s? Mail naar: casco@bdu.nl.APRIL 201225

BondigCascoFNV signaleert discriminatieop bouwplaats EemshavenEen Roemeen is minder waard dan een Portugees op de bouwplaats inde Eemshaven. En krijgt ‘dus’ minder betaald. Dat gaat zo bij aannemerMitsubishi die daar een nieuwe elektriciteitscentrale bouwt voor Nuon.En een onderaannemer van Nuon zegt het zelfs tegen vakbondsbestuurders:“Voor Poolse lassers betaal je minder dan voor Portugese lassers.”FNV Eemshaven is verbijsterd. “Als je nationaliteit bepaalt wat je opeen bouwplaats verdient, dan is dat discriminatie. In Nederland hoor jebetaald te krijgen volgens de cao”, aldus bestuurder Masja Zwart. Desondanksis ontduiking door allerlei schimmige constructies in de praktijkerg lastig aan te pakken. De FNV vecht al anderhalf jaar tegen demisstanden in bouwput Eemshaven, waar drie energiecentrales en eenolieopslag worden gebouwd. Er werken zo’n vijfduizend bouwvakkers,installateurs en kraanmachinisten uit verschillende Europese landen.Vakcentrales vragenEuropa om behoud vanhet stakingsrechtFNV: Niet slopen maar bouwenOp een bouwplaats in Den Haag Ypenburg presenteerden FNV-voorzitterAgnes Jongerius en haar collega John Kerstens van FNV Bouw eind februarihet herstelplan voor de economie van de FNV. De FNV vindt dathet kabinet nu op de verkeerde weg is. “Niet slopen maar bouwen”, ishet devies van de vakbeweging. Jongerius drong er bij het kabinet opaan investeringen naar voren te halen en bijvoorbeeld op grote schaalscholen, ziekenhuizen en woningen energiezuinig te maken. Dat scheptwerk voor tienduizenden mensen. John Kerstens pleitte opnieuw vooreen Deltaplan voor de bouw. “Dat is keihard nodig want de crisis slaathard en langdurig toe in de bedrijfstak. Dus stimuleer de bouw. Zorg datje de boel weer uit het slop trekt.” Kerstens wil ook dat de deeltijd-WWweer van stal wordt gehaald. “Daarmee houd je de werknemers binnenen kun je ze bovendien nog verder scholen.”FOTO JEROEN POORTVLIETIn een gezamenlijke brief vragen FNV, CNV en MHPde Europese Commissie het uitgelekte Monti II-voorstelin te trekken. Dit voorstel brengt fundamentelerechten van Nederlanders - met name het stakingsrecht- in gevaar. Brussel vindt dat vakbondsactiesde vrije markt belemmeren en daarom aan bandenmoeten worden gelegd. Daarmee worden fundamentelemensenrechten ondergeschikt gemaakt aaneconomische vrijheid. FNV-voorzitter Agnes Jongeriushad premier Mark Rutte al gevraagd om de dreigendeinperking van het stakingsrecht tegen te houden.Jongerius: “Met dit voorstel wordt de vrije markt belangrijkergemaakt dan het recht van mensen om testaken, terwijl staken toch een fundamenteel mensenrechtis. Onze voorvaders hebben er hard genoegvoor gevochten. Wij moeten dit fundamentele rechtbewaken.” FNV Bouw schreef eerder al mee aan eenopiniestuk in de Volkskrant ten faveure van het behoudvan het Europese stakingsrecht. Als Portugesebouwvakkers bijvoorbeeld voor een hongerloontje aande bak moeten in de Eemshaven, wil FNV Bouw vrijelijkkunnen opkomen voor hun recht op gewoon goedwerk. Op de website stakenmoetmogen.nl kan eenpetitie worden getekend die oproept het stakingsrechtte beschermen.FOTO ARCHIEF FNV BOUW26APRIL 2012

CascoBondigJetta Klijnsma op toerJetta Klijnsma en haar kwartiermakersteam makeneen toernee door Nederland. Overal praten zij metwerknemers en vakbondsleden over de toekomst vande FNV. Ook bouwketen en woningcorporaties hebbenal bezoek gekregen van Klijnsma, die daarmee informatieverzamelt ten behoeve van het oprichtingscongresvan De Nieuwe Vakbeweging in juni. Inmiddelszijn bij FNV Bouw op 24 maart regionale conferentiesgehouden als voorbereiding op het raadgevend congresvan de bond op 25 april in Den Haag. Dat congres isbedoeld om de bondsraad te adviseren bij zijn besluitvormingover De Nieuwe Vakbeweging.Massale demonstratietegen kabinetsplannenRuim vijftienduizend mensen kwamen op 22 maartnaar het Malieveld in Den Haag om op de eerstemooie lentedag van 2012 uiting te geven aan hunongerustheid over de lelijke bezuinigingsplannenvan het kabinet. Medewerkers van de sociale werkvoorziening,Wajongers, ontslagen werknemers inde bijstand en werkenden hadden massaal gehoorgegeven aan de oproep van de FNV om hun stem telaten horen. Ook leden van FNV Bouw deden mee aande manifestatie die werd gehouden in het kader vande campagne ‘Laat kwetsbaar Nederland niet vallen’.Door de nieuwe Wet werken naar vermogen verdwijnenbijna driekwart van de honderdduizend beschermdebanen voor mensen met een arbeidsbeperking, wordtde Wajong uitgekleed en worden alle uitkeringendrastisch verlaagd. De vakbonden zien dat werkgeversmensen met een arbeidsbeperking niet in dienstwillen nemen. Het kabinet stimuleert dat ook op geenenkele manier.FOTO BRAM PETRAEUS/HHAllemensen!!Op 23 februari overleedJielis Spruijt,oud-bondsbestuurdervan de BouwbondNVV, één van devoorlopers van FNVBouw. Spruijt kwam inbondsdienst in 1947en ging begin 1979met pensioen. Hijwerd 96 jaar.Oud-districtsbestuurderHenk Jonkers (83)overleed op 27 februari.Jonkers kwam in1962 als bestuursassistentin dienst bijde Bouwbond NVV enwerd later districtsbestuurderin Zuid-Holland. Hij vertrok in1988 met de vut.Child Learn MarathonVoor het derde jaar wordt in Limburg de Child LearnMarathon georganiseerd. Op zaterdag 16 juni kan eenhele of een halve marathon worden gelopen. Voor dejeugd is er een kidsrun. De opbrengst gaat naar deStichting Child Learn Nederland, die ervoor zorgt datkinderen in India naar school kunnen in plaats vannaar de steengroeve. Kijk op childlearnmarathon.nlFOTO ANPInspectie is niet thuisUit een onderzoek van FNV Bondgenoten is geblekendat de Arbeidsinspectie voor werknemers slecht tebereiken is. Als werknemers een onveilige situatie willenmelden per telefoon, krijgen zij in 12 procent vande gevallen geen gehoor of een bandje. Op meldingenper e-mail wordt in 43 procent van de gevallen nietgereageerd. FNV-federatiebestuurder Leo Hartveldreageert geschrokken: “Contact opnemen met de Arbeidsinspectieis enigszins vergelijkbaar met het bellenvan politie en brandweer. Ook de inspectie moetaltijd goed bereikbaar zijn.”Kaderdag internationalesolidariteit op 13 juniOok dit jaar organiseert de vakcentrale FNV met eenaantal aangesloten bonden een kaderdag over internationalesolidariteit. Ook FNV Bouw doet mee. Deleuke en inspirerende bijeenkomst wordt gehoudenop woensdag 13 juni op een nog aan te wijzen locatiein het midden van het land. De dag is bedoeld voorkaderleden die zich actief bezighouden met internationalesolidariteit. Belangstellenden kunnen alvastde datum noteren en zich zelfs al aanmelden via hete-mailadres r.breg@bg.fnv.nl.APRIL 201227

door Douwe van der MeulenCascoPuzzel 33CASCO IS HET LEDENBLAD VANFNV BOUW & INFRAJaargang 5 nummer 2, april 2012EXPLOITATIEKoninklijke BDU Uitgevers BVREDACTIEPeter van der Aa (hoofdredacteur)E peter.vanderaa@fnvbouw.nlMarlous BrandE m.brand@bdu.nlCharlie SchuurmanE c.schuurman@bdu.nlMEDEWERKERSDjanko, Pieter Jansen, Stephanie Jansen,Bert Janssen, Tom Janssen, Douwe van derMeulen, Chris Pennarts, Jeroen PoortvlietREDACTIEASSISTENTIERia van VelzenE ria.vanvelzen@fnvbouw.nlCONTACTRedactie CascoT 0342 494 851E casco@bdu.nlADVERTENTIESBDU Vak- en PublieksmediaRoy KempenersT 0342 494 266E r.kempeners@bdu.nlTECHNISCHE REALISATIEKoninklijke BDU Grafi sch Bedrijf BVUITGAVE en COPYRIGHTCasco is een uitgave van de StichtingFNV Pers. Overname van teksten is alleentoegestaan met bronvermelding; op beeldberust copyright.ABONNEMENTENCasco verschijnt acht keer per jaar. Ledenvan FNV Bouw & Infra ontvangen het bladgratis. Abonnees betalen € 20,- per jaar.FNV BOUW & INFRA IS ONDERDEELVAN FNV BOUWHorizontaal: 1 met kalkspecie ruw bepleisteren 7 oogschaduw13 Turks vorst 14 beperken 16 nobele 18 meisjesnaam20 erwtensoep 21 smakelijk 22 rafel 24 advancedtechnology attachment (afk.) 25 dwarsligger26 talent 28 uitgestrekte vlakte 30 continuous injection(afk.) 31 tegoed 33 discussie 34 indien 35 megabyte(afk.) 37 eiland voor de Turkse kust 39 paard 40inwoner van Groot-Brittannië 41 marterachtig zoogdier43 kerkelijk zangstuk 45 koningin (Fra.) 46 houtvoor gebroken benen 48 vrouwelijk schaap 49 plaatsvoor kaartjesverkoop 50 Duitse dichter 51 bemoeial53 overrijp 55 open ruimte 56 bits per second (afk.)57 katholiek 59 thans 60 plaats op Ameland 61 handvat63 plaats in Noord-Frankrijk 65 nomen nescio (afk.)66 plaats in Limburg 68 mortel 70 vooraan 71 duw73 sloerie 74 afwerkingsmateriaal voor kozijnen76 werkelijk 78 groente 79 ivoren 80 groot hert 82 lof83 pepermuntolie 84 bestanddeelOplossing: 73 - 4 - 17 - 9 - 69 - 79 - 13 - 34 - 51 - 45 - 331 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 1213 14 15 16 1718 19 20 2122 23 24 2526 27 28 29 3031 32 33 3435 36 37 38 39 4041 42 43 44 4546 47 48 4950 51 52 53 5455 56 57 58 5960 61 62 63 6465 66 67 68 6970 71 72 73Verticaal: 1 meisjesnaam 2 land omgeven door water3 voor de middag (afk.) 4 grensdocument 5 Europesevulkaan 6 niemendal 7 voorzetsel 8 meisjesnaam 9metselspecie 10 meisjesnaam 11 enakskind 12 Arabischevoornaam 13 beroemd 15 eenheid van temperatuur17 zelfzuchtige vrouw 19 plaats in Frankrijk 21frisdrank 23 grote mislukking 25 Indonesisch kindermeisje27 comfort 29 vermaak 30 Amerikaanse president32 vat 34 Germaan 36 funderen, grondvesten 38geronnen bloed 40 muil 42 speer 44 algemene onderwijsbond(afk.) 45 opgerolde halve haringen 47 AllNipon Airways (afk.) 49 serviceclub 50 meisjesnaam51 duidelijk 52 scheepsherstelplaats 54 land in Noord-Afrika 56 plaats in Frankrijk 58 boerderijtype 61 hotelbeheerder62 zwoegen 64 een doelpunt maken 66genezen 67 plaats in Gelderland 69 traag 70 selderie72 tobbe 75 iep 76 opstand 77 watering 80 ruimtelijkeordening (afk.) 81 rechterlijke machtiging (afk.)74 75 76 77 7879 80 81 82ISSN 1875-489983 84In elk nummer van dit magazine staat een puzzel. Stuur uw oplossing met vermelding van bankrekeningnummervóór 25 april naar: redactie bondsmagazines, postbus 520, 3440 AM Woerden of stuur een e-mail met dezelfde gegevensnaar: puzzel@fnvbouw.nl. U maakt dan kans op de hoofdprijs van 100 euro of de twee prijzen van 50 euro.De oplossing van puzzel 32 was: loodvoeg. De eerste prijs van 100 euro is gewonnen door A. van Est, Apeldoorn; detwee prijzen van 50 euro door M. Nijkamp, Enter en H. Evers, Amersfoort.APRIL 201229

“Help ons voorkomen datmensen met een beperkingworden wegbezuinigd”“Net als wij kent u vast wel iemand met een handicap of ziekte die blij is toch te kunnen werken. Die échthoudt van zijn of haar baan. Want werken geeft een gevoel van zelfstandigheid. En een gevoel van trots om nuttigte zijn voor de samenleving.Voor al deze mensen dreigt nu zwaar weer. Want het kabinet wil meer dan 3 miljard bezuinigen opmensen met een arbeidshandicap. 70.000 plekken in de sociale werkplaatsen worden geschrapt.Uitkeringen als de Wajong en bijstand worden fors verlaagd.Honderdduizenden kwetsbare mensen vallen buiten de samenleving en belanden in de armoede.Een hard gelag voor een groep mensen die het al zo zwaar heeft. En dat in een van demeest rijke en welvarende landen ter wereld.Een handicap hebben is geen keuze. Bezuinigen op mensen met eenhandicap is dat wel. Wij roepen het kabinet op een andere keuze te maken.U ook?” Steun ons. Teken de petitie op laatzenietvallen.nl