Bejun Mehta - De Nederlandse Opera

Truze Lodder (Foto: Jeronimus van Pelt)Afscheid Truze LodderRoland de BeerNa 25 jaar is DNO nogsteeds een feest!Ze kwam bij De Nederlandse Opera als een onbeschreven blad, maar groeide uit tot een van Europa’smeest gerespecteerde operadirecteuren. Een kwarteeuw bestierde Truze Lodder (64) alles wat aan hetWaterlooplein met organiseren en zakendoen te maken had. Een gesprek met haar over haar naderendeafscheid: ‘Wat ik meeneem, past in een handtas.’De opera en het calvinisme hebben geengroot gemeenschappelijk verleden. Maarmisschien moet je juist een ‘calvinistischmeisje’ zijn, zoals Truze Lodder zichzelf weleens heeft omschreven, om te kunnen uitgroeientot een fenomeen als Truze Lodder.De zakelijk directeur van De NederlandseOpera die in oktober op haar 64ste afscheidneemt van het Waterlooplein, doet dat na eendienstverband van liefst 25 jaar. Dat kunnenweinig operadirecteuren in de wereld haarnazeggen. Er zijn niet veel collega’s op ditcomplexe werkterrein, waar idealen en mogelijkhedendoorgaans in een alarmerendestaat van wrijving verkeren, die hun zuinigheiden vlijt even makkelijk als Truze Lodderweten te combineren met ‘rechtlijnigheid,duidelijkheid, navolgbaarheid en integriteit’.Dat zijn de motieven die Truze Loddervanaf haar aantreden in oktober 1987 voorogen heeft gehad. In een bedrijf waar demeest uiteenlopende technische en artistiekespecialismen graag op onverwachtemomenten willen botsen, kan dat moeilijkeen luxe worden genoemd. De consistentiewaarmee Lodder haar motto’s in praktijkheeft gebracht, heeft haar ongemerkt doenuitgroeien tot een van de langstzittendedirecteuren uit de operageschiedenis – eenobservatie die er wat Truze Lodder betreftoverigens niet toe doet. ‘Een vraag zou kunnenzijn: is 25 jaar niet te lang?’ zegt ze, meteen intonatie die goed zou passen bij eenpittig functioneringsgesprek. ‘Ik heb heellang gedacht dat tien jaar op één plek voormij het maximum was.’Maar wat is lang? Saaiheid is een zeldzametoestand in de dagelijkse praktijk van hetoperabedrijf, en in de samenwerking metartistiek directeur Pierre Audi, zegt TruzeLodder, luidt elke dag zo ongeveer een nieuweperiode van avontuur en onvoorspelbaarheidin. Dat was iets om voor te willen vechten.‘En dat bleef het. Het bijzondere,’ zegtVoor De Nederlandse Opera is de herfst van2012 een jaargetij van indringende personeleveranderingen. In oktober vertrekt zakelijkdirecteur Truze Lodder na een loopbaan van25 jaar aan het Waterloo plein. KoordirigentMartin Wright kreeg de kans zijn koers teverleggen naar de Chicago Lyric Opera.Zangersexpert Hein Mulders, hoofd artistiekezaken, is intendant geworden van de Operavan Essen. Artistiek directeur Pierre Audigaat zijn werk voortzetten in een nieuwe constructie:vanaf januari vormen De NederlandseOpera, Het Nationale Ballet en Het Muziektheateréén stichting, waarin de nieuwealgemeen directeur Els van der Plas wordtgeflankeerd door de directeuren TedBrandsen en Audi.4Truze Lodder, ‘is niet mijn directeurschap,maar de lange samenwerking tussen TruzeLodder en Pierre Audi.’GastvrijheidMenig DNO-bezoeker kan Truze Lodder dromen.Bij operapremières posteerde ze zichstrijk en zet in de hal van het Muziektheaterom binnenstromend publiek welkom te heten,en een hand te geven aan iedereen die daarschik in had. Soms geflankeerd door artistiekdirecteur Pierre Audi, vaak door het hoofdcommunicatie, straalde ze er de gastvrijheiden het moederlijk gezag bij uit van eenschoolhoofd – niet per se het hoofd enerSchool met den Bijbel – wier humeur doorniets of niemand kapot is te krijgen.Ziedaar de Truze Lodder van het ‘voorgebouw’,zoals de voor het publiek toegankelijkezones in het Muziektheater wordengenoemd. In het achtergebouw, het complexvan kantoren, studio’s en werkvloeren, waarde stoppenkasten zitten en de theatertrekken,de koffieautomaten, de repetitiepiano’s,de schermen en toetsenborden en vergadertafels,daar is ze eigenlijk net zo.Verschijnselen als tegenslag of intrige lijkenrond Truze Lodder amper te bestaan bijDe Nederlandse Opera in het AmsterdamseMuziektheater, en dat heeft vermoedelijkmeer te maken met goed management enpersoneel dan met de intrinsieke aard vanhet operavak. Is er dan helemaal niemanddie het vertikt om samen met Truze Lodder ineen lift te staan? ‘Er zijn heus wel mensendie mij lastig, of liever: veeleisend vinden,’ ishaar geruststellende antwoord. ‘Maar zelfsdie respecteren mij wel, denk ik.’MiljoenentekortMet de harmonie aan het Waterloopleinstond het er wel eens anders voor. Toen TruzeLodder in 1987 aantrad als zakelijk directeurvan De Nederlandse Opera, ressorterendonder de toenmalige intendant Jan vanVlijmen – sommigen zeiden: als diens waakhond– trof ze pijnlijke taferelen aan. ‘Ikkwam binnen in een sociaal gewonde organisatie,’zegt ze zelf. De Nederlandse Operahuisde in een pas geopend, technisch magnifiekgeoutilleerd Muziektheater. Voor heteerst in de geschiedenis had de kunstvormopera in Nederland een eigen huis, zij hetom beurten met het ballet. Maar voor deoverstap naar de grote theatermaten en denieuwe internationale ambities werd tolbetaald. Toen Van Vlijmen eind 1987 afscheidnam, krap anderhalf jaar na de opening vande nieuwe tempel van architect Cees Dam,liet hij een Nederlandse Opera achter diegeplaagd werd door een miljoenentekort,door tweespalt tussen nieuw en oud personeel,en door slechte communicatie met detechnische diensten van het Muziektheater.En helaas, voor het wegwerken van eenmiljoenentekort lijken tweespalt en slechte