<strong>Het</strong> <strong>betrekk<strong>en</strong></strong> <strong>van</strong> <strong>en</strong> communicer<strong>en</strong> <strong>met</strong> belanghebb<strong>en</strong>d<strong>en</strong><strong>van</strong> het <strong>betrekk<strong>en</strong></strong> <strong>van</strong> de belanghebb<strong>en</strong>d<strong>en</strong>, waarin ook het uitwissel<strong>en</strong> <strong>van</strong> rele<strong>van</strong>te informatie,het del<strong>en</strong> <strong>van</strong> k<strong>en</strong>nis over problem<strong>en</strong> <strong>en</strong> kans<strong>en</strong>, voortgang <strong>en</strong> planning e<strong>en</strong> rol spel<strong>en</strong>, om meersteun te vergar<strong>en</strong> <strong>en</strong> beter in staat te zijn om tot actie over te gaan.De manier waarop de communicatie wordt opgebouwd, hangt af <strong>van</strong>: de boodschap (is die neutraal <strong>en</strong> informatiefof moet die overtuig<strong>en</strong>; is die feitelijk <strong>en</strong> e<strong>en</strong>voudig of eerder technisch <strong>en</strong> gecompliceerd?); <strong>en</strong> dedoelgroep (hebb<strong>en</strong> de ont<strong>van</strong>gers <strong>van</strong> de boodschap eerder e<strong>en</strong> welwill<strong>en</strong>de of e<strong>en</strong> afwijz<strong>en</strong>de houding;wat is hun opleiding of intellectuele achtergrond?) Deze factor<strong>en</strong> bepal<strong>en</strong> het communicatiemiddel (schriftelijk,visueel, <strong>en</strong>zovoort). Niet iedere<strong>en</strong> beschikt over de vaardighed<strong>en</strong> of het tal<strong>en</strong>t om <strong>met</strong> belanghebb<strong>en</strong>d<strong>en</strong>of het geïnteresseerde publiek te communicer<strong>en</strong>. Waar er middel<strong>en</strong> beschikbaar zijn, kan word<strong>en</strong>afgewog<strong>en</strong> e<strong>en</strong> communicatieprofessional (schriftelijk <strong>en</strong>/of verbaal) in te hur<strong>en</strong> om deze taak te vervull<strong>en</strong>.Plann<strong>en</strong> voor de natuurWerk<strong>en</strong> <strong>met</strong> actieplann<strong>en</strong> in de praktijkCommunicatieactiviteit<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> e<strong>en</strong> substantiële <strong>en</strong> positieve bijdrage lever<strong>en</strong> aan het project ofde planningsdoelstelling<strong>en</strong>. Hiertoe is het belangrijk dat u <strong>van</strong> de volg<strong>en</strong>de zak<strong>en</strong> op de hoogte b<strong>en</strong>t:• Waarom communicer<strong>en</strong>? Wat is het echte probleem <strong>en</strong> wat is de verwachte uitkomst? Ditbetek<strong>en</strong>t dat u e<strong>en</strong> duidelijk idee moet hebb<strong>en</strong> over het doel <strong>van</strong> de planningsexercitie.• Met wie moet er word<strong>en</strong> gecommuniceerd? Dit houdt in dat moet word<strong>en</strong> vastgesteldwelke m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> of instelling<strong>en</strong> zich in het brandpunt <strong>van</strong> de kwestie bevind<strong>en</strong> (doelgroep<strong>en</strong>).• Waarover moet word<strong>en</strong> gecommuniceerd? Welke boodschap wilt u overbr<strong>en</strong>g<strong>en</strong> op dedoelgroep(<strong>en</strong>)?<strong>Het</strong> is ess<strong>en</strong>tieel dat u de tijd neemt om deze drie vrag<strong>en</strong> te beantwoord<strong>en</strong> voordat u e<strong>en</strong> besluitneemt over het volg<strong>en</strong>de:• Hoe moet er word<strong>en</strong> gecommuniceerd <strong>met</strong> de doelgroep(<strong>en</strong>)?• Wanneer moet de boodschap word<strong>en</strong> overgebracht?E<strong>en</strong> heldere analyse <strong>van</strong>, <strong>en</strong> e<strong>en</strong> goed inzicht in de belanghebb<strong>en</strong>d<strong>en</strong> (die sam<strong>en</strong> de doelgroep<strong>en</strong><strong>van</strong> de communicatieactiviteit<strong>en</strong> verteg<strong>en</strong>woordig<strong>en</strong>) kan zeer handig zijn bij het bepal<strong>en</strong> <strong>van</strong> deboodschap die moet word<strong>en</strong> overgebracht om het algehele doel te bereik<strong>en</strong>. E<strong>en</strong> begrip <strong>van</strong> dedoelgroep<strong>en</strong> in term<strong>en</strong> <strong>van</strong> hun opleiding <strong>en</strong> achtergrond, hun standpunt t<strong>en</strong> opzichte <strong>van</strong> het betreff<strong>en</strong>deprobleem, hun macht om het proces te beïnvloed<strong>en</strong> of e<strong>en</strong> rol te spel<strong>en</strong> in het bereik<strong>en</strong> <strong>van</strong>de verwachte resultat<strong>en</strong> zijn ook factor<strong>en</strong> bij het selecter<strong>en</strong> <strong>van</strong> de beste communicatiemiddel<strong>en</strong>.In de volg<strong>en</strong>de lijst word<strong>en</strong> de bov<strong>en</strong>staande vrag<strong>en</strong> vertaald naar e<strong>en</strong> stapsgewijze praktischeb<strong>en</strong>adering voor het communicer<strong>en</strong> over natuur <strong>en</strong> het <strong>betrekk<strong>en</strong></strong> <strong>van</strong> belanghebb<strong>en</strong>d<strong>en</strong>:• <strong>Het</strong> probleem analyser<strong>en</strong> <strong>en</strong> het doel definiër<strong>en</strong>• De doelgroep bepal<strong>en</strong> (interne/externe communicatie)• De boodschap formuler<strong>en</strong>• De middel<strong>en</strong> <strong>en</strong> het distributiekanaal selecter<strong>en</strong> (instrum<strong>en</strong>teel/interactief)• Evaluatie<strong>Het</strong> probleem analyser<strong>en</strong> <strong>en</strong> het doel definiër<strong>en</strong>De problem<strong>en</strong> waarin communicatie in de context <strong>van</strong> deze training e<strong>en</strong> rol moet gaan spel<strong>en</strong>,hebb<strong>en</strong> betrekking op het effectief integrer<strong>en</strong> <strong>van</strong> biodiversiteit <strong>en</strong> ecosysteemdi<strong>en</strong>st<strong>en</strong> in lokaleplanning; (bijvoorbeeld kwesties als stedelijk waterbeheer, hoogwaterbeheersing, stedelijke hitte-eiland<strong>en</strong>,luchtkwaliteit <strong>en</strong> ruimte voor ontspanning door het gebruik <strong>van</strong> de ecosysteemb<strong>en</strong>adering).111
<strong>Het</strong> <strong>betrekk<strong>en</strong></strong> <strong>van</strong> <strong>en</strong> communicer<strong>en</strong> <strong>met</strong> belanghebb<strong>en</strong>d<strong>en</strong>Plann<strong>en</strong> voor de natuurWerk<strong>en</strong> <strong>met</strong> actieplann<strong>en</strong> in de praktijkCasus: E<strong>en</strong> ambassadeursoortadopter<strong>en</strong> voor natuurplanning<strong>en</strong> communicatie (België)In het kader <strong>van</strong> e<strong>en</strong> door de Belgische provincieLimburg gecoördineerd project voor lokale biodiversiteitonder de naam ‘Geme<strong>en</strong>t<strong>en</strong> adopter<strong>en</strong>Limburgse soort<strong>en</strong>’, heeft de geme<strong>en</strong>te Diep<strong>en</strong>beekde Europese boomkikker (Hyla arborea)geadopteerd als ambassadeursoort. De keuze voorde boomkikker di<strong>en</strong>de twee belangrijke doel<strong>en</strong>:t<strong>en</strong> eerste de communicatie <strong>met</strong> alle betrokk<strong>en</strong><strong>en</strong>(burgers, beleidsmakers, besluitvormers, <strong>en</strong>zovoort)over de waarde <strong>van</strong> lokale natuur <strong>en</strong> de noodzaakom deze te bescherm<strong>en</strong>. T<strong>en</strong> tweede de integratie<strong>van</strong> de (habitat)behoeft<strong>en</strong> <strong>van</strong> de boomkikker inde herzi<strong>en</strong>ing <strong>van</strong> het plaatselijke bestemmingsplan.De geme<strong>en</strong>te, de provincie Limburg, burgers<strong>en</strong> natuurorganisaties war<strong>en</strong> betrokk<strong>en</strong> bij deontwikkeling <strong>van</strong> dit bestemmingsplan, waarbij<strong>met</strong> de behoeft<strong>en</strong> <strong>van</strong> de boomkikker rek<strong>en</strong>ing isgehoud<strong>en</strong>. Hiertoe is de status <strong>van</strong> <strong>en</strong>kele reeds inhet bestemmingsplan aangewez<strong>en</strong> geme<strong>en</strong>telijkegro<strong>en</strong>e zones gewijzigd in die <strong>van</strong> beschermdnatuurgebied. Twee <strong>van</strong> deze nieuw gecreëerdebeschermde natuurgebied<strong>en</strong> (Dauteweyers <strong>en</strong>Dorpsbeemd<strong>en</strong>) werd<strong>en</strong> <strong>met</strong> elkaar verbond<strong>en</strong>via e<strong>en</strong> gro<strong>en</strong>e corridor. E<strong>en</strong> <strong>van</strong> de grootsteuitdaging<strong>en</strong> was het vind<strong>en</strong> <strong>van</strong> e<strong>en</strong> doelmatigemanier om te communicer<strong>en</strong> <strong>met</strong> de burgers <strong>en</strong>de politici. Dit gebeurde via e<strong>en</strong> brief aan alleburgers in de regio, informatiesessies, <strong>en</strong> artikel<strong>en</strong>in de informatiebrochure <strong>van</strong> de geme<strong>en</strong>te. T<strong>en</strong>slotte zijn er subsidies beschikbaar gesteld voor deaanleg <strong>van</strong> amfibieënpoel<strong>en</strong>.© Kees Marijniss<strong>en</strong>, SaxifragaE<strong>en</strong> andere categorie heeft betrekking op het beheer <strong>van</strong>beschermde gebied<strong>en</strong> <strong>en</strong> soort<strong>en</strong> <strong>en</strong> hoe deze kunn<strong>en</strong>word<strong>en</strong> geïntegreerd in de bredere planningsdoelstelling<strong>en</strong>.Bij het bepal<strong>en</strong> <strong>van</strong> het communicatiedoel ligt defocus doorgaans op zak<strong>en</strong> als het informer<strong>en</strong> <strong>van</strong> belanghebb<strong>en</strong>d<strong>en</strong>over de aard <strong>van</strong> de kwestie, het vind<strong>en</strong> <strong>van</strong>medestanders, het bevorder<strong>en</strong> <strong>van</strong> uitwisseling<strong>en</strong> tuss<strong>en</strong>de belanghebb<strong>en</strong>d<strong>en</strong> om allianties te smed<strong>en</strong> <strong>en</strong> tot e<strong>en</strong>betere sam<strong>en</strong>werking te kom<strong>en</strong>, <strong>en</strong>zovoort.De doelgroep bepal<strong>en</strong>De ervaring heeft geleerd dat bij e<strong>en</strong> geslaagde implem<strong>en</strong>tatie<strong>van</strong> planning voor de natuur het belangrijk is omdoeltreff<strong>en</strong>d te communicer<strong>en</strong>, <strong>en</strong> belanghebb<strong>en</strong>d<strong>en</strong> zowelbinn<strong>en</strong> de geme<strong>en</strong>teraad (interne communicatie) alsin de brede kring <strong>van</strong> m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> <strong>en</strong> organisaties buit<strong>en</strong> degeme<strong>en</strong>teraad die direct of indirect de invloed zull<strong>en</strong> merk<strong>en</strong>(externe communicatie), bij de plann<strong>en</strong> te <strong>betrekk<strong>en</strong></strong>.Interne communicatieInterne communicatie binn<strong>en</strong> de geme<strong>en</strong>teraad of degeme<strong>en</strong>te is ess<strong>en</strong>tieel omdat planning voor de natuurin wez<strong>en</strong> e<strong>en</strong> afdeling- <strong>en</strong> sectoroverschrijd<strong>en</strong>de exercitieis. De unieke aspect<strong>en</strong> <strong>van</strong> het plann<strong>en</strong> voor de natuurligg<strong>en</strong> in het feit dat er gebruik wordt gemaakt <strong>van</strong>de ecosysteemb<strong>en</strong>adering <strong>en</strong> er daarom wordt gezochtnaar multifunctionele oplossing<strong>en</strong> die niet alle<strong>en</strong> gunstigzijn voor het behoud <strong>van</strong> natuurlijke hulpbronn<strong>en</strong>, maarook voordel<strong>en</strong> g<strong>en</strong>erer<strong>en</strong> voor gezondheid, ontspanning,toerisme, waterbeheer, ondernemersklimaat, <strong>en</strong>zovoort.Dit vraagt om e<strong>en</strong> pass<strong>en</strong>de communicatie <strong>met</strong> leidinggev<strong>en</strong>dpersoneel binn<strong>en</strong> de geme<strong>en</strong>te, zowel horizontaal(tuss<strong>en</strong> afdeling<strong>en</strong>) als verticaal (tuss<strong>en</strong> hiërarchische lag<strong>en</strong><strong>van</strong> verantwoordelijkheid).Vaak hangt het succes <strong>van</strong> e<strong>en</strong> planningsvoorstel af <strong>van</strong>de steun <strong>van</strong> e<strong>en</strong> klein aantal leidinggev<strong>en</strong>d<strong>en</strong>. Wie dezesleutelfigur<strong>en</strong> zijn verschilt per geme<strong>en</strong>te. Daarom kan erhier ge<strong>en</strong> specifieke aanbeveling word<strong>en</strong> gegev<strong>en</strong>. Vanbelang is dat de volg<strong>en</strong>de vraag wordt beantwoord: “Wiezijn de m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> binn<strong>en</strong> onze geme<strong>en</strong>teraad die wellichte<strong>en</strong> belang hebb<strong>en</strong> bij het voorgelegde planningsvoorstel?”De hierbov<strong>en</strong> beschrev<strong>en</strong> procedure voor het analyser<strong>en</strong><strong>van</strong> belanghebb<strong>en</strong>d<strong>en</strong> kan ook word<strong>en</strong> gebruikt112