OLNS Periodiek 0020
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Vereniging van oud-leerlingen der Nationale Schildersschool Nimeto - Verschijnt 3-maandelijks<br />
OP NAAR EEN<br />
SPRANKELEND<br />
NIEUWJAAR!
COLOFON<br />
Orgaan van de vereniging van gediplomeerde oud-leerlingen der<br />
nationale schildersschool Nimeto. Verschijnt eens per 3 maanden.<br />
Redactie<br />
R.J.M. Kortekaas<br />
Overkroetenlaan 80<br />
4823 KA Breda<br />
076-5418561<br />
periodiek@olnsmeesterschilders.nl<br />
Oude technieken<br />
M.C. Paardekooper.<br />
p/a Johannes Camphuijsstraat 278<br />
2593 CX ‘s-Gravenhage<br />
oudeschilderstechnieken@hotmail.com<br />
www.olnsmeesterschilders.nl<br />
Kennis maken<br />
In de loop van de jaren heeft het schildersvak zich<br />
stormachtig ontwikkeld. De technieken werden<br />
keer op keer beter en veelzijdiger. Net als het<br />
gereedschap en de verfproducten. Als vakman<br />
zorg je er natuurlijk voor dat ook je deskundigheid<br />
compleet, fris en actueel blijft. Bij Caparol kun je<br />
rekenen op onovertroffen producten, maar óók<br />
op ondersteuning, advies en ervaring. We maken<br />
graag verf en we maken graag kennis. Die kennis<br />
delen we met jou op de Caparol Academy.<br />
Schrijf je snel in, want het aantal cursusplaatsen<br />
is beperkt. Kijk voor het cursusprogramma op<br />
www.caparol.nl/service/academy.<br />
J. Meinsma<br />
Burg. Reinenstraat 10<br />
8331 KD Steenwijk<br />
0521-512609<br />
Advertentie acquisitie <strong>OLNS</strong><br />
R.J.M. Kortekaas<br />
Overkroetenlaan 80<br />
4823 KA Breda<br />
076-5418561<br />
periodiek@olnsmeesterschilders.nl<br />
Dagelijks bestuur vereniging<br />
Mw. H. (Hanny) Kuin<br />
Vesting 71<br />
3961 LN Wijk bij Duurstede<br />
0343-575123<br />
info@olnsmeesterschilders.nl<br />
Secretaris<br />
Robert Koning<br />
Rietzanger 1<br />
2957 ND, Nieuw Lekkerland<br />
secretariaat@olnsmeesterschilders.nl<br />
Rekeningen t.N.V. Penningmeester<br />
M.A.M. Bartels<br />
Hannie Schaftstraat 3<br />
1443 LA Purmerend<br />
maurice.bartels@orange.fr<br />
Administratie vereniging <strong>OLNS</strong><br />
Robert Koning<br />
Rietzanger 1<br />
2957 ND Nieuw Lekkerland<br />
0184-633598<br />
secretariaat@olnsmeesterschilders.nl<br />
www.olnsmeesterschilders.nl<br />
Vormgeving & opmaak<br />
Dapph design<br />
Daniel Marotstraat 21<br />
4817 GE Breda<br />
06-513 715 67<br />
info@dapphdesign.nl - www.dapphdesign.nl<br />
Druk<br />
JP Offset<br />
Geograaf 38<br />
6921 EW Duiven<br />
info@jp.nl<br />
CONTRIBUTIE NOG<br />
NIET BETAALD?<br />
Vandaag nog graag<br />
overmaken!<br />
3
KWALITEIT IS<br />
DE GLANS<br />
IN JE OGEN<br />
Kies ook voor lakken<br />
waar je trots op kunt zijn:<br />
• Uitstekende droging<br />
• Lekker te verwerken<br />
• Perfect eindresultaat<br />
• Lange levensduur<br />
BESTE LEDEN<br />
77e jaargang | Nummer 4 | December 2014<br />
De donkere dagen van de winter hebben inmiddels hun intrede gedaan. Ik vind het altijd wel een<br />
gezellige tijd. De kachel al vroeg aan en vooral niet ’s avonds de deur uit hoeven. Toch moet het af<br />
en toe. Zo ook afgelopen week. Er stond een bestuursvergadering van de oud leerlingenvereniging<br />
op de agenda, de eerste na de Algemene Ledenvergadering. Er stonden een hoop onderwerpen<br />
op de agenda om te bespreken. Tijdens de ALV zijn er drie nieuwe bestuursleden gekozen en<br />
heeft een ander lid aangegeven wel belangstelling te hebben voor een bestuursfunctie.<br />
Samen met de nieuwe mensen en de nog zittende bestuursleden is er constructief vergadert over<br />
de toekomst van de vereniging, het jubileum (volgend jaar 90 jaar), <strong>Periodiek</strong> en de cursus oude<br />
technieken. Het was een goede vergadering met een nieuwe frisse wind. De nieuwe bestuursleden<br />
zijn een beetje ingepraat en voorzichtig zijn er plannen geopperd om het één en ander anders<br />
te gaan doen of om opnieuw op te gaan pakken. In januari gaat het bestuur verder met het<br />
concretiseren van diverse zaken.<br />
Het bestuur kijkt terug op een leuke dag in Delft. Robert en Jolanda, al jaren de trekkers van<br />
deze activiteit, hebben weer een mooi staaltje van organiseren laten zien. Het bestuur wil ze<br />
02 4 5<br />
graag bedanken voor hun tomeloze inzet. Daarnaast wil ik u er ook op wijzen dat de notulen<br />
van de laatste ALV op de website van de vereniging zijn gezet. U hoeft dus niet tot volgend jaar<br />
te wachten om te weten wat er besproken is. Tijdens deze vergadering kwam ook aan de orde<br />
of er binnen onze vereniging een regeling is voor mensen die de contributie tijdelijk niet kunnen<br />
opbrengen. Deze regeling bestaat al jaren en het enige dat men hoeft te doen is contact opnemen<br />
met de voorzitter.<br />
Tot slot is het bestuur aan het onderzoeken of er een mogelijkheid is voor leden om in een nalatenschap<br />
de vereniging iets na te laten. Dit zou kunnen in de vorm van een geldbedrag, maar zou ook<br />
een voorwerp van historische waarde kunnen zijn voor ons museum in het Nimeto gebouw.<br />
Tot zover het laatste voorwoord 2014.<br />
Ik wens u allen fijne feestdagen en een gezond 2015 toe!<br />
Hanny Kuin, voorzitter <strong>OLNS</strong><br />
EEN REM OP AUTOMATISERING!? 06<br />
MAGISCH WERK 08<br />
KLEUR(IG) 10<br />
VANUIT HET MUSEUMARCHIEF 14<br />
VERGULDEN BIJ DE<br />
VRIJMETSELAREN 17
EEN REM OP<br />
AUTOMATISERING!?<br />
ONSJE<br />
Inmiddels is zo’n 30(!) jaar geleden de schildersbedrijfsgroep<br />
met automatisering van het<br />
bedrijfsproces begonnen. Weliswaar niet van<br />
harte met open armen. De vooruit strevers,<br />
pioniers waren sterk in de minderheid.<br />
Gelukkig waren de opleiders, o.a. de<br />
schildersscholen, van mening dat binnen<br />
de opleiding ook deze moderne techniek<br />
past. Beperkt geïntegreerd weliswaar bij de<br />
calculatie, daar de opvatting heerste dat men<br />
de systematiek moest leren en handmatig<br />
uitrekenen. De computer was een ding met<br />
6 7<br />
stroom en kon uitvallen.<br />
De techniek toentertijd van computers en software<br />
maakten geen snelheid. Het uitrekenen<br />
van een project ging handmatig veel sneller,<br />
was de algemene opinie. Waar lag dan het<br />
voordeel? Bovendien, kon een computer<br />
weten wat de prijs moest zijn? Praktische<br />
ervaring moest je hebben, dan kon je op de<br />
achterkant van de sigarendoos zo de prijs<br />
zetten. Kortom: automatiseren had niks met<br />
schilderen te maken, langzaam, duur, tijdrovend<br />
en ingewikkeld.<br />
Doordat het Bedrijfschap Schildersbedrijf veel<br />
geld investeerde in het genereren van tijd- en<br />
materiaalnormen, alsook het bijbehorende<br />
meetsysteem ontwikkelde in strekkende en<br />
vlakvolle meters, werd de basis gelegd voor<br />
een uniforme systematiek. Deze uniformiteit<br />
is uitstekend te automatiseren. De kritiek<br />
daarop was enorm: Iedere calculatie wordt<br />
daarmee dezelfde.<br />
Dat dit loze kritiek was, werd gelukkig door<br />
pioniers en vooral de doorzetting van jongeren<br />
bewezen. Naast minder rekenfouten, werd de<br />
uitkomst keurig leesbaar gepresenteerd naar<br />
de opdrachtgever. Je kon ook extra informatie<br />
voor de uitvoering genereren en wijzigen.<br />
Calculaties, maar het registreren van uren en<br />
materiaal in de projectadministratie en boekhouden<br />
was uiteraard van een andere orde.<br />
Al werd de geautomatiseerde boekhouding<br />
sneller geaccepteerd.<br />
Nu is de schildersbranche - net als andere<br />
ambachten - een van praktische aard: Je maakt<br />
met halffabricaten het uiteindelijke product<br />
dat wordt verkocht. Verstand van het vak<br />
hebben staat bovenaan en je bent geen<br />
administrateur, was de algemene de opvatting.<br />
Een boekhouder ja, die rekent en zoekt de<br />
laatste cent, dat is zijn vak, het moet kloppen.<br />
Debet en credit is het systeem en vastgelegd.<br />
Daarover is geen discussie. Maar hoe anders<br />
is dat in ons vakgebied. In de loop der jaren<br />
is dat ten goede gekeerd. Het meetsysteem<br />
en andere projectzaken zijn in NEN-normen<br />
vastgelegd, ARBO-regels, financiële regels,<br />
gezondheids- en personeelsregels zijn de<br />
verplichtingen van de schilders- en vastgoedonderhoudsbedrijven.<br />
Daarbij geteld de<br />
marketing- en management-opvattingen heeft<br />
de branche gerespecteerde ondernemingen<br />
gebracht. Niet meer uit de losse hand, maar<br />
echte bedrijven gericht op continuïteit en<br />
kwaliteit.<br />
Automatisering is hierbij onontbeerlijk geworden.<br />
Toch is er één belemmering: DE MENS,<br />
de gebruiker. Naast dat er verschil in opvatting<br />
bestaat over de systematiek van software,<br />
wordt nog door veel bedrijven onvoldoende<br />
geïnvesteerd in automatisering. En dan bedoel<br />
ik het up-to-date en onderhouden van de<br />
software, en nog meer het leren van de systematiek.<br />
Naast hoe je apparatuur en software<br />
moet weten te bedienen, is het aanleveren<br />
van correcte gegevens - wat stop je erin -<br />
cruciaal voor een juist resultaat. Software<br />
kan en mag geen appels en peren bij elkaar<br />
tellen.<br />
Ook de noodzaak tot een juist gebruik van de<br />
beschikbare automatiseringsmiddelen wordt<br />
nogal eens gedwarsboomd door personeel<br />
dat weigert zijn taken door bijscholing te<br />
beteren, zo zijn er directies/managers die<br />
automatisering niet serieus nemen. En triest<br />
is het te weten dat het personeel graag verder<br />
wil. Rendement wordt behaald door continu<br />
optimaliseren van de vaardigheden, zowel<br />
voor het schildersvak zelf, als wel voor het<br />
productieproces van A-Z. Zelfs een BHV-er<br />
of EHBO-er dient zijn kennis bij te houden.<br />
Kortom: bijblijven en bijhouden. Ondernemingen<br />
die dat wel doen, bewijzen dat.
MAGISCH WERK<br />
Jan Berghuis<br />
Ik werd laatst gebeld door een cliënt waar ik<br />
vele jaren heb gewerkt, met de vraag: Jan,<br />
ik heb wat verguldwerk voor je. Waarop ik<br />
antwoordde, wat is het Robert. Wel 3 dodenmaskers<br />
uit Egypte antwoordde hij terug.<br />
Na een afspraak te hebben gemaakt kwam<br />
hij bij mij thuis en bracht deze waardevolle<br />
maskers mee. 2 maskers van ca. 2000 jaar oud<br />
en het derde masker van ca. 3000 jaar oud.<br />
“Kom naar mij toe en kijk of het naar genoegen<br />
is.” Ik patineer niet maar neem ze maar mee<br />
en kijk thuis of het nodig is?<br />
Maar ja, hij wilde ze toch oud hebben en<br />
kwam weer met de maskers bij mij thuis.<br />
Wederom MAGIE.<br />
Na het glaceren zijn ze bij Robert terug.<br />
Robert heeft thuis ook een Sarcofaag met<br />
een mumie van een 10 jarig jongetje.<br />
Dit is een waar verhaal met een waar gebeuren.<br />
Er is meer tussen hemel en aarde.<br />
Jan Berghuis.<br />
Het was één vrouwen masker en één mannen<br />
masker het derde welke ook het slechtste<br />
uitziende onbekend. Het slechts uitziende<br />
8 9<br />
masker daar mocht ik niet aan doen vertelde<br />
hij. Robert vroeg ons: vinden jullie het niet<br />
vervelend deze maskers in huis te hebben?<br />
Waarop ik antwoordde; uh, nee waarom?<br />
Wel ik heb ze op tafel gelegd maar het<br />
vreemde was, ik kon er niet aan beginnen.<br />
Na 14 dagen ben ik begonnen met het werk<br />
en nu begrijpen wij de vraag van Robert,”<br />
vind je het niet vervelend”<br />
Wat ik je nu vertel is waar, mijn vrouw Joke<br />
is al die tijd onrustig geweest, het was niet<br />
prettig. Zelf kon ik er niet aan beginnen.<br />
Ik heb de gezichten voorzichtig gereinigd en<br />
2 maal geplakt met bladgoud Rose nobel 18<br />
karaats.<br />
Het vrouwen masker ging goed en was rustig<br />
om het te doen. De mannenmasker gaf weerstand,<br />
vreemd genoeg. Er is werkelijk MAGIE.<br />
Voordat ik ze wilde patineren (oud maken)<br />
heb ik eerst Robert gebeld.<br />
ca. 3000 jaar oud masker<br />
ca. 2000 jaar oude maskers (links het vrouwenmakser, rechts het mannenmasker).
KLEUR(IG)<br />
Willem Rep<br />
Kleur bekeken, kleurig gezien derde keer<br />
Pigment, in het woordenboek staat<br />
het omschreven –<br />
1. Uit korreltjes bestaande kleurstof in<br />
bepaalde weefsels van mensen, dieren en<br />
planten die daaraan de hun kenmerkende<br />
kleur geven (huid, haren, regenboogvlies e.d.)<br />
2. Poedervormige verf en kleurstof.<br />
Die laatste wil ik in dit verhaal verwerken.<br />
Het is geweldig. De mogelijkheden van<br />
decoratieve werken met pigment. In dit<br />
verhaal de ervaring op glas en doek.<br />
De kleuren Groen en Siena.<br />
10 11<br />
Kleur bekijken<br />
Bij Groen denken we automatisch aan zeegroen<br />
en bladgroen. De zes kleuren in de cirkel<br />
van Ostwald. Van het ijsblauw, een matte<br />
koude groentint. De 19e kleur tot de 24e<br />
kleur, een frisse groen. Bij het naam geven<br />
van een kleur komen zowel de grondstoffen<br />
als de makers of delving voor. Het pigment<br />
chromaatgroen, cobaltgroen en Bremer<br />
groen. Bremer groen een overhellende groen<br />
naar een blauw wordt gewonnen uit koperhydroxide.<br />
Het is de vindplaats van het koper<br />
de wijze van het toevoegend aan de kokende<br />
toestand van een sodaoplossing (kopervitriool)<br />
de groene neerslag is na drogen een lichtblauw<br />
gekleurde koperhydroxide. Het poeder<br />
komt als blauw~groen in de handel. Bij het<br />
werken met dit pigment moet men rekening<br />
houden dat het bij het drogen meer en meer<br />
groen wordt.<br />
Kleurig gezien<br />
Op het doek is gebruik gemaakt van een<br />
onderschildering in Omber. Omber is<br />
Bruin~Groen en steunt het doel van de<br />
afbeelding. Het geïmpregneerde zeildoek<br />
van het 17e eeuwse zeilschip. Het pigment<br />
groen is aangemengd met lijnolie en blijft<br />
transparant. Met de wetenschap dat het<br />
groen bij drogen tot zijn recht komt. Op en<br />
andere schilderij wordt gebruikgemaakt van<br />
de oliegemalen kunstschilderverf uit tube.<br />
Deze zijn aangemaakt met vulkrijt en vaak<br />
meer dekkende dan het half predikaat lijnolie<br />
en pigment.<br />
Groen gezien<br />
De kleur groen bevat veel tegenstellingen.<br />
De kleur van jong leven maar ook vergif.<br />
In sommige samenlevingen is de kleur verboden<br />
en duivels bij andere vruchtbaarheid.<br />
Groen is de traditionele kleur van de Islam.<br />
De groene vijfpuntige ster staat symbool voor<br />
de Esperantobeweging, een éénheid op de<br />
wereldtaal. Bij de elektronica staat groen voor<br />
het cijfer 5 dus veilig. In de heraldische taal<br />
spreekt men over Sinopel = GROEN<br />
Kleur bekijken<br />
Bij Siëna kleuren denken we direct aan Italië.<br />
De mooie streek Siëna bevat een rijke bodem<br />
met aardkleuren. Terra di Siëna, het rood~gele<br />
gebrande Siëna en de naturel Siëna neigt naar<br />
de gele oker. Het is een stevige aardkluit.<br />
Moeilijk fijn te malen. Een goed vullende<br />
pigment waar veel mee gewerkt wordt.<br />
De beide Siëna’s zijn weinig dekkend maar<br />
daarom rijk aan mogelijkheden. Na het malen<br />
en drogen kunnen we het gloeien en krijgt het<br />
de roodbruine kleur. De Siëna pigmenten zijn<br />
uitstekend geschikt voor het mengen met acryl,<br />
water, tempera en olie veel mogelijkheden.
Hoge, bolle glans<br />
Gesiliconiseerd<br />
Gemakkelijke verwerking<br />
Voor buiten<br />
Vier Seizoenen<br />
Lakken<br />
Hoogglanslak en<br />
Grondlak<br />
Vervolg - Kleur(ig)<br />
W!<br />
12<br />
13<br />
v<br />
Snelle droging<br />
Voor buiten<br />
Glazol vsv Glazol<br />
Hoogglanslak Hoogglanslak<br />
Glazol<br />
Grondlak<br />
nel stel<br />
Snelle droging<br />
4-Seizoenen grondlak<br />
Voor buiten<br />
Voor buiten<br />
Een snel stel<br />
bij koninklijke beschikking<br />
hofleverancier<br />
4-Seizoenen aflak<br />
Voor buiten<br />
Vierseizoenen<br />
lakken<br />
voor buiten<br />
_____<br />
Hoogglanslak en<br />
Grondlak<br />
Remonta<br />
Buitenbeits dekkend<br />
de vos verf<br />
den haag den haag/haarlem/brummen<br />
/ haarlem / www.devosverf.nl/070 / 347 3631<br />
31<br />
Glazol<br />
Grondlak<br />
Kleuren gezien<br />
De pigmenten werden aangemengd met<br />
Met de leerlingen van de Scholen aan Zee in lijnolie om er een verf van te maken.<br />
Den Helder hebben we twee vliegen in één De ontwerpen hebben ze zelf gemaakt en<br />
klap te pakken genomen. Glas en Pigment. ingekleurd. Er kan veel met pigment. Met de<br />
VMBO leerling heb ik pigment, bindmiddel<br />
Glas is zo gewoon, maar waar bestaat het uit? en verdunning (verf dus) en glas in een les<br />
Kiezelaarde, Soda, Potasch, Magnesia, Loodoxide,<br />
IJzeroxide, Aluinaarde, Kaliumoxide.<br />
samen gevoegd, en zie het resultaat hier<br />
4-Seizoenen grondlak<br />
boven.<br />
Vochtregulerend<br />
Maar dat is te gek. Zand ~ Soda ~ Kalk is<br />
Zijdeglans genoeg voor het VMBO. Wat kan er allemaal<br />
met glas. Behalve een raam of een gebruiksvoorwerp<br />
kan je het ook beschilderen.<br />
Een brandschildering van deze tijd is uiteraard<br />
met kleur. De leerlingen kregen een<br />
voorbeeld te zien van een dikke honderd jaar<br />
geleden. Nu mogen ze met vier kleurpigmenten.<br />
Rood ~ Groen ~ Siëna naturel ~ Siëna<br />
gebrand zelf aan de gang.<br />
Voor buiten
VANUIT HET ZUIDERZEE-<br />
14 15<br />
Daarna worden de andere kleuren aangebracht..<br />
MUSEUMARCHIEF<br />
Pieter Wokke<br />
HET SCHILDEREN VAN ZIJDEN EN KATOENEN WIMPELS,<br />
VAANDELS EN VLAGGEN.<br />
Sinds eeuwen worden wimpels, vaandels en<br />
vlaggen geschilderd. Dit werd in het verleden<br />
door de schilder gedaan. (en kan ook nu nog<br />
gedaan worden)<br />
In het Zuiderzeemuseum te Enkhuizen<br />
staat een pand afkomstig uit Amsterdam,<br />
Haarlemmer Houttuinen nr. 80, dat vanaf<br />
1876 in gebruik was door J. Haanraads.<br />
Hij werkte als schilder van decorstukken,<br />
vlaggen, vaandels en heraldisch wapens.<br />
Thans is er een expositie in gevestigd van<br />
de Stichting Schildersmuseum, waar de<br />
geschiedenis en diverse technieken van<br />
het schildersvak wordt weer gegeven.<br />
Hoe wordt een wimpel, vaandel of vlag<br />
voorzien van een decor?<br />
Om te beginnen wordt er een lijntekening<br />
(contouren) gemaakt op ware grootte 1:1. Dit<br />
kan het beste op transparant papier worden<br />
gezet, omdat dit dun en toch stevig is. Hierna<br />
wordt er met een priknaald gaatjes in de<br />
contouren geprikt. Vervolgens wordt aan de<br />
achterkant met fijn schuurpapier de doorgeprikte<br />
bramen weg geschuurd om het zo vlak<br />
op de ondergrond te krijgen.<br />
Deze priktekening wordt in de schilderswereld<br />
paustekening genoemd; een plateelschilder<br />
noemt het een spons. De ondergrond,<br />
zijde of katoen, moet aan beide kanten<br />
voorbewerkt worden daar anders de verf niet<br />
strak verwerkt kan worden maar uitvloeit.<br />
Dit werd in vorige eeuwen gedaan met een<br />
oplossing van vislijm in brandewijn. Deze<br />
oplossing mag niet te sterk zijn daar anders<br />
het doek te stijf wordt.<br />
De paustekening wordt op de ondergrond gelegd<br />
en met een neteldoeks buideltje waarin<br />
houtskoolpoeder zit worden de geprikte<br />
gaatjes door het doek gestoven. De tekening<br />
wordt verwijderd en zie daar: de houtskoolpuntjes<br />
geven de tekening weer op het doek.<br />
Tegenwoordig kun je een verdund kleurloos<br />
acryl bindmiddel gebruiken<br />
Met een fijn letterzetpenseel bv. Nr. 2 met<br />
spitse punt penseelt men de contouren.<br />
Hiervoor gebruikte men vaak florentijnselak.<br />
De verfsamenstelling is pigment gewreven<br />
in papaverolie, omdat de lijnolieachtige sterk<br />
vergelen. Deze verf moet schraal zijn dus<br />
verdunnen met terpentijn of terpentine.<br />
De verf mag niet echt door harden, om dit<br />
te voorkomen werd 1/8 keukenstroop toegevoegd<br />
waardoor de verf wel veel langzamer<br />
droogt.<br />
Vislijm is een stof verkregen uit de gedroogde<br />
zwemblazen van vissen.<br />
Florentijnselak een bordeaux rode kleur dat<br />
erg veel op karmijn lijkt.<br />
De afbeeldingen van de vlaggen zijn<br />
afkomstig uit het Zuiderzeemusum.
VERGULDEN BIJ DE<br />
VRIJMETSELAREN<br />
Erik Winkler<br />
De Orde van Vrijmetselaren... een internationaal<br />
en regionaal gestructureerde broederschap<br />
en wereldwijd het grootste genootschap met<br />
rituelen. Veel van die rituelen zijn in nevelen<br />
gehuld, omdat de bijeenkomsten van vrijmetselaren<br />
niet toegankelijk zijn voor buiten-<br />
staanders. Ik vond het dan ook een eer toen<br />
de loge Amsterdam mij benaderde met het<br />
verzoek om enkele ornamenten in hun onlangs<br />
gerenoveerde monumentale, en karakteristieke,<br />
pand aan de Vondelstraat te vergulden.<br />
01 Voor de restauratie waren sterren op basis van ‘goud’-verf<br />
16 17
Vervolg - Vergulden bij de Vrijmetselaren<br />
02 Doornemen van de wensen en mogelijkheden<br />
voor de symboliek decoratie<br />
1. Vergulde sterrenhemel<br />
2. Vergulde tekst, vergulde zon en verzilverde<br />
maan op de muur achter de troon<br />
3. Vergulde prismatische letter B en J<br />
4. Vergulde winkelhaak<br />
(onderdeel van het logo) op de troon<br />
Die symbolische ornamenten spelen een zeer<br />
belangrijke rol bij de tradities en rituelen van de<br />
vrijmetselarij en moesten dan ook – letterlijk –<br />
kwaliteit uitstralen. Maar wél volgens de strakke<br />
voorschriften van het genootschap en binnen<br />
een strak budget. Vanaf de allereerste kennismaking<br />
hebben de Vrijmetselaren mij dan<br />
ook om advies en passende oplossingen<br />
gevraagd voor zowel het ontwerp als de te<br />
gebruiken materialen.<br />
04 Beginnen op de 3 etages opgebouwde steiger<br />
Sterrenhemel<br />
Maar liefst 900 23,75 karaat dubbel torengoud<br />
vergulde sterren, van verschillende formaten,<br />
heb ik met mijn team op het ultramarijn<br />
geschilderde koepelplafond aangebracht.<br />
Voordat we aan die arbeidsintensieve klus<br />
18<br />
19<br />
begonnen heb ik in mijn studio (Diemen)<br />
diverse tests uitgevoerd met verschillende<br />
lijmsoorten om mij zo te vergewissen van een<br />
zo efficiënt mogelijke vergulding, superieure<br />
kwaliteit in glans en strakheid van de contouren<br />
van de ster. Tevens heb ik in het ontwerp<br />
rekening gehouden met het formaat van de<br />
sterren in relatie tot het formaat van de bladgoudblaadjes<br />
om zo min mogelijk bladgoud<br />
te verspillen. Toen dat allemaal uitgekiend was<br />
klom ik met twee collega’s de steiger op tot<br />
een hoogte van 9 meter en hebben we drie<br />
dagen lang verguld, todat we (900) sterretjes<br />
zagen. Een pittige klus, maar het resultaat<br />
was werkelijk imponerend, al zeg ik het zelf.<br />
03 Eerste bladgoud tests op een testpaneel in onze studio<br />
05 Eerste bladgoud sterren aangebracht
Vervolg - Vergulden bij de Vrijmetselaren<br />
06 07<br />
Vervolg - Vergulden bij de Vrijmetselaren<br />
06 Zuidelijk deel van het plafond begint al vol te raken<br />
07 Lampen vanuit de fries schijnen het bladgoud goed aan<br />
Tekst, zon en maan<br />
De zon en de maan zijn voor de Vrijmetselarij<br />
vormen van lichtsymboliek en staan voor<br />
geestelijke verdieping. Voor de muur achter<br />
de troon heb ik aan de hand van de strakke<br />
Vrijmetselarij-richtlijnen een aantal ontwerpen<br />
gemaakt van een stylistisch gevormde zon<br />
en maan. Daarnaast heb ik een ontwerp<br />
gemaakt voor een tekst op diezelfde muur,<br />
in een strak doch sierlijk lettertype, dat in de<br />
zelfde radius als de boog van de troon moest<br />
lopen. Na keuze uit de door mij voorgelegde<br />
ontwerp opties heb ik met de hand de bladgoudlijm<br />
geschilderd en daarna 23,75 karaat<br />
dubbel torenbladgoud voor de tekst en de<br />
zon aangebracht en zilverkleurig platinablad<br />
voor de maan.<br />
B en J<br />
De derde klus was het vergulde van de letters<br />
B en J op twee pilaren (Deze twee pilaren<br />
staan symbool voor de pilaren die Salomo<br />
moest bouwen voor de Tempel in Jeruzalem.<br />
De twee hoofdpilaren heetten Joachin en<br />
Boaz). De letters zijn op basis van een door mij<br />
nieuw ontwikkelde techniek driedimensionaal<br />
ontworpen in een CAD-programma. In dat<br />
programma kan ik elke (platte) vorm driedimensionaal<br />
ontwerpen. In het geval van<br />
de J en de B voor de Vrijmetselaren heb ik<br />
gekozen voor een 90 graden prismatisch<br />
reliëf, zodat het bladgoud het licht maximaal<br />
kan reflecteren. Na de ontwerpfase heb ik de<br />
letters uit 5 cm dik plaatmateriaal gefreesd,<br />
daarna het oppervlakte zo glad mogelijk<br />
geschuurd, in de grondverf gezet, weer<br />
geschuurd, geschilderd met en watergedragen<br />
primer en tenslotte voorzien van 23,75 karaat<br />
dubbel torengoud.<br />
20 21<br />
09 In de grondverf zetten van de 3D<br />
prismatische letters<br />
11 In het zonlicht komt de glans van het<br />
bladgoud het best tot zijn recht<br />
11<br />
09<br />
08 Vergulde tekst, vergulde zon en verzilverde maan achter de troon<br />
10 De letters verguld met dubbeltoren bladgoud
12<br />
13<br />
22 23<br />
OOK ADVERTEREN IN<br />
PERIODIEK?<br />
12 De 3D letters voorzien van afstandhouders gemonteerd op de pilaren<br />
13 Als afsluiter het opnieuw vergulden van de winkelhaak op de troon<br />
Winkelhaak<br />
De passer en de winkelhaak vormen wellicht<br />
het bekendste symbool van de Vrijmetselarij.<br />
Meestal wordt de passer geopend afgebeeld<br />
boven en/of onder de winkelhaak. De passer<br />
staat voor de geest en de winkelhaak staat<br />
voor de aarde. Voor de loge Amsterdam heb<br />
ik alleen de winkelhaak in de troon verguld.<br />
Ter plaatse heb ik met de penseel in de hand<br />
lijm aangebracht en de winkelhaak daarna<br />
van 23,75 karaat dubbel torengoud voorzien.<br />
Erik Winkler van Schitterend<br />
www.schitterend.eu<br />
www.facebook.com/Schitterend.eu<br />
Tekst door Marlies Mulder van Schrijfzinnig<br />
Neem dan contact op met R.J.M. Kortekaas<br />
Overkroetenlaan 80, 4823 KA Breda<br />
076 541 85 61<br />
periodiek@olnsmeesterschilders.nl
24