15.01.2016 Views

OLNS Periodiek 0020

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

Vereniging van oud-leerlingen der Nationale Schildersschool Nimeto - Verschijnt 3-maandelijks<br />

OP NAAR EEN<br />

SPRANKELEND<br />

NIEUWJAAR!


COLOFON<br />

Orgaan van de vereniging van gediplomeerde oud-leerlingen der<br />

nationale schildersschool Nimeto. Verschijnt eens per 3 maanden.<br />

Redactie<br />

R.J.M. Kortekaas<br />

Overkroetenlaan 80<br />

4823 KA Breda<br />

076-5418561<br />

periodiek@olnsmeesterschilders.nl<br />

Oude technieken<br />

M.C. Paardekooper.<br />

p/a Johannes Camphuijsstraat 278<br />

2593 CX ‘s-Gravenhage<br />

oudeschilderstechnieken@hotmail.com<br />

www.olnsmeesterschilders.nl<br />

Kennis maken<br />

In de loop van de jaren heeft het schildersvak zich<br />

stormachtig ontwikkeld. De technieken werden<br />

keer op keer beter en veelzijdiger. Net als het<br />

gereedschap en de verfproducten. Als vakman<br />

zorg je er natuurlijk voor dat ook je deskundigheid<br />

compleet, fris en actueel blijft. Bij Caparol kun je<br />

rekenen op onovertroffen producten, maar óók<br />

op ondersteuning, advies en ervaring. We maken<br />

graag verf en we maken graag kennis. Die kennis<br />

delen we met jou op de Caparol Academy.<br />

Schrijf je snel in, want het aantal cursusplaatsen<br />

is beperkt. Kijk voor het cursusprogramma op<br />

www.caparol.nl/service/academy.<br />

J. Meinsma<br />

Burg. Reinenstraat 10<br />

8331 KD Steenwijk<br />

0521-512609<br />

Advertentie acquisitie <strong>OLNS</strong><br />

R.J.M. Kortekaas<br />

Overkroetenlaan 80<br />

4823 KA Breda<br />

076-5418561<br />

periodiek@olnsmeesterschilders.nl<br />

Dagelijks bestuur vereniging<br />

Mw. H. (Hanny) Kuin<br />

Vesting 71<br />

3961 LN Wijk bij Duurstede<br />

0343-575123<br />

info@olnsmeesterschilders.nl<br />

Secretaris<br />

Robert Koning<br />

Rietzanger 1<br />

2957 ND, Nieuw Lekkerland<br />

secretariaat@olnsmeesterschilders.nl<br />

Rekeningen t.N.V. Penningmeester<br />

M.A.M. Bartels<br />

Hannie Schaftstraat 3<br />

1443 LA Purmerend<br />

maurice.bartels@orange.fr<br />

Administratie vereniging <strong>OLNS</strong><br />

Robert Koning<br />

Rietzanger 1<br />

2957 ND Nieuw Lekkerland<br />

0184-633598<br />

secretariaat@olnsmeesterschilders.nl<br />

www.olnsmeesterschilders.nl<br />

Vormgeving & opmaak<br />

Dapph design<br />

Daniel Marotstraat 21<br />

4817 GE Breda<br />

06-513 715 67<br />

info@dapphdesign.nl - www.dapphdesign.nl<br />

Druk<br />

JP Offset<br />

Geograaf 38<br />

6921 EW Duiven<br />

info@jp.nl<br />

CONTRIBUTIE NOG<br />

NIET BETAALD?<br />

Vandaag nog graag<br />

overmaken!<br />

3


KWALITEIT IS<br />

DE GLANS<br />

IN JE OGEN<br />

Kies ook voor lakken<br />

waar je trots op kunt zijn:<br />

• Uitstekende droging<br />

• Lekker te verwerken<br />

• Perfect eindresultaat<br />

• Lange levensduur<br />

BESTE LEDEN<br />

77e jaargang | Nummer 4 | December 2014<br />

De donkere dagen van de winter hebben inmiddels hun intrede gedaan. Ik vind het altijd wel een<br />

gezellige tijd. De kachel al vroeg aan en vooral niet ’s avonds de deur uit hoeven. Toch moet het af<br />

en toe. Zo ook afgelopen week. Er stond een bestuursvergadering van de oud leerlingenvereniging<br />

op de agenda, de eerste na de Algemene Ledenvergadering. Er stonden een hoop onderwerpen<br />

op de agenda om te bespreken. Tijdens de ALV zijn er drie nieuwe bestuursleden gekozen en<br />

heeft een ander lid aangegeven wel belangstelling te hebben voor een bestuursfunctie.<br />

Samen met de nieuwe mensen en de nog zittende bestuursleden is er constructief vergadert over<br />

de toekomst van de vereniging, het jubileum (volgend jaar 90 jaar), <strong>Periodiek</strong> en de cursus oude<br />

technieken. Het was een goede vergadering met een nieuwe frisse wind. De nieuwe bestuursleden<br />

zijn een beetje ingepraat en voorzichtig zijn er plannen geopperd om het één en ander anders<br />

te gaan doen of om opnieuw op te gaan pakken. In januari gaat het bestuur verder met het<br />

concretiseren van diverse zaken.<br />

Het bestuur kijkt terug op een leuke dag in Delft. Robert en Jolanda, al jaren de trekkers van<br />

deze activiteit, hebben weer een mooi staaltje van organiseren laten zien. Het bestuur wil ze<br />

02 4 5<br />

graag bedanken voor hun tomeloze inzet. Daarnaast wil ik u er ook op wijzen dat de notulen<br />

van de laatste ALV op de website van de vereniging zijn gezet. U hoeft dus niet tot volgend jaar<br />

te wachten om te weten wat er besproken is. Tijdens deze vergadering kwam ook aan de orde<br />

of er binnen onze vereniging een regeling is voor mensen die de contributie tijdelijk niet kunnen<br />

opbrengen. Deze regeling bestaat al jaren en het enige dat men hoeft te doen is contact opnemen<br />

met de voorzitter.<br />

Tot slot is het bestuur aan het onderzoeken of er een mogelijkheid is voor leden om in een nalatenschap<br />

de vereniging iets na te laten. Dit zou kunnen in de vorm van een geldbedrag, maar zou ook<br />

een voorwerp van historische waarde kunnen zijn voor ons museum in het Nimeto gebouw.<br />

Tot zover het laatste voorwoord 2014.<br />

Ik wens u allen fijne feestdagen en een gezond 2015 toe!<br />

Hanny Kuin, voorzitter <strong>OLNS</strong><br />

EEN REM OP AUTOMATISERING!? 06<br />

MAGISCH WERK 08<br />

KLEUR(IG) 10<br />

VANUIT HET MUSEUMARCHIEF 14<br />

VERGULDEN BIJ DE<br />

VRIJMETSELAREN 17


EEN REM OP<br />

AUTOMATISERING!?<br />

ONSJE<br />

Inmiddels is zo’n 30(!) jaar geleden de schildersbedrijfsgroep<br />

met automatisering van het<br />

bedrijfsproces begonnen. Weliswaar niet van<br />

harte met open armen. De vooruit strevers,<br />

pioniers waren sterk in de minderheid.<br />

Gelukkig waren de opleiders, o.a. de<br />

schildersscholen, van mening dat binnen<br />

de opleiding ook deze moderne techniek<br />

past. Beperkt geïntegreerd weliswaar bij de<br />

calculatie, daar de opvatting heerste dat men<br />

de systematiek moest leren en handmatig<br />

uitrekenen. De computer was een ding met<br />

6 7<br />

stroom en kon uitvallen.<br />

De techniek toentertijd van computers en software<br />

maakten geen snelheid. Het uitrekenen<br />

van een project ging handmatig veel sneller,<br />

was de algemene opinie. Waar lag dan het<br />

voordeel? Bovendien, kon een computer<br />

weten wat de prijs moest zijn? Praktische<br />

ervaring moest je hebben, dan kon je op de<br />

achterkant van de sigarendoos zo de prijs<br />

zetten. Kortom: automatiseren had niks met<br />

schilderen te maken, langzaam, duur, tijdrovend<br />

en ingewikkeld.<br />

Doordat het Bedrijfschap Schildersbedrijf veel<br />

geld investeerde in het genereren van tijd- en<br />

materiaalnormen, alsook het bijbehorende<br />

meetsysteem ontwikkelde in strekkende en<br />

vlakvolle meters, werd de basis gelegd voor<br />

een uniforme systematiek. Deze uniformiteit<br />

is uitstekend te automatiseren. De kritiek<br />

daarop was enorm: Iedere calculatie wordt<br />

daarmee dezelfde.<br />

Dat dit loze kritiek was, werd gelukkig door<br />

pioniers en vooral de doorzetting van jongeren<br />

bewezen. Naast minder rekenfouten, werd de<br />

uitkomst keurig leesbaar gepresenteerd naar<br />

de opdrachtgever. Je kon ook extra informatie<br />

voor de uitvoering genereren en wijzigen.<br />

Calculaties, maar het registreren van uren en<br />

materiaal in de projectadministratie en boekhouden<br />

was uiteraard van een andere orde.<br />

Al werd de geautomatiseerde boekhouding<br />

sneller geaccepteerd.<br />

Nu is de schildersbranche - net als andere<br />

ambachten - een van praktische aard: Je maakt<br />

met halffabricaten het uiteindelijke product<br />

dat wordt verkocht. Verstand van het vak<br />

hebben staat bovenaan en je bent geen<br />

administrateur, was de algemene de opvatting.<br />

Een boekhouder ja, die rekent en zoekt de<br />

laatste cent, dat is zijn vak, het moet kloppen.<br />

Debet en credit is het systeem en vastgelegd.<br />

Daarover is geen discussie. Maar hoe anders<br />

is dat in ons vakgebied. In de loop der jaren<br />

is dat ten goede gekeerd. Het meetsysteem<br />

en andere projectzaken zijn in NEN-normen<br />

vastgelegd, ARBO-regels, financiële regels,<br />

gezondheids- en personeelsregels zijn de<br />

verplichtingen van de schilders- en vastgoedonderhoudsbedrijven.<br />

Daarbij geteld de<br />

marketing- en management-opvattingen heeft<br />

de branche gerespecteerde ondernemingen<br />

gebracht. Niet meer uit de losse hand, maar<br />

echte bedrijven gericht op continuïteit en<br />

kwaliteit.<br />

Automatisering is hierbij onontbeerlijk geworden.<br />

Toch is er één belemmering: DE MENS,<br />

de gebruiker. Naast dat er verschil in opvatting<br />

bestaat over de systematiek van software,<br />

wordt nog door veel bedrijven onvoldoende<br />

geïnvesteerd in automatisering. En dan bedoel<br />

ik het up-to-date en onderhouden van de<br />

software, en nog meer het leren van de systematiek.<br />

Naast hoe je apparatuur en software<br />

moet weten te bedienen, is het aanleveren<br />

van correcte gegevens - wat stop je erin -<br />

cruciaal voor een juist resultaat. Software<br />

kan en mag geen appels en peren bij elkaar<br />

tellen.<br />

Ook de noodzaak tot een juist gebruik van de<br />

beschikbare automatiseringsmiddelen wordt<br />

nogal eens gedwarsboomd door personeel<br />

dat weigert zijn taken door bijscholing te<br />

beteren, zo zijn er directies/managers die<br />

automatisering niet serieus nemen. En triest<br />

is het te weten dat het personeel graag verder<br />

wil. Rendement wordt behaald door continu<br />

optimaliseren van de vaardigheden, zowel<br />

voor het schildersvak zelf, als wel voor het<br />

productieproces van A-Z. Zelfs een BHV-er<br />

of EHBO-er dient zijn kennis bij te houden.<br />

Kortom: bijblijven en bijhouden. Ondernemingen<br />

die dat wel doen, bewijzen dat.


MAGISCH WERK<br />

Jan Berghuis<br />

Ik werd laatst gebeld door een cliënt waar ik<br />

vele jaren heb gewerkt, met de vraag: Jan,<br />

ik heb wat verguldwerk voor je. Waarop ik<br />

antwoordde, wat is het Robert. Wel 3 dodenmaskers<br />

uit Egypte antwoordde hij terug.<br />

Na een afspraak te hebben gemaakt kwam<br />

hij bij mij thuis en bracht deze waardevolle<br />

maskers mee. 2 maskers van ca. 2000 jaar oud<br />

en het derde masker van ca. 3000 jaar oud.<br />

“Kom naar mij toe en kijk of het naar genoegen<br />

is.” Ik patineer niet maar neem ze maar mee<br />

en kijk thuis of het nodig is?<br />

Maar ja, hij wilde ze toch oud hebben en<br />

kwam weer met de maskers bij mij thuis.<br />

Wederom MAGIE.<br />

Na het glaceren zijn ze bij Robert terug.<br />

Robert heeft thuis ook een Sarcofaag met<br />

een mumie van een 10 jarig jongetje.<br />

Dit is een waar verhaal met een waar gebeuren.<br />

Er is meer tussen hemel en aarde.<br />

Jan Berghuis.<br />

Het was één vrouwen masker en één mannen<br />

masker het derde welke ook het slechtste<br />

uitziende onbekend. Het slechts uitziende<br />

8 9<br />

masker daar mocht ik niet aan doen vertelde<br />

hij. Robert vroeg ons: vinden jullie het niet<br />

vervelend deze maskers in huis te hebben?<br />

Waarop ik antwoordde; uh, nee waarom?<br />

Wel ik heb ze op tafel gelegd maar het<br />

vreemde was, ik kon er niet aan beginnen.<br />

Na 14 dagen ben ik begonnen met het werk<br />

en nu begrijpen wij de vraag van Robert,”<br />

vind je het niet vervelend”<br />

Wat ik je nu vertel is waar, mijn vrouw Joke<br />

is al die tijd onrustig geweest, het was niet<br />

prettig. Zelf kon ik er niet aan beginnen.<br />

Ik heb de gezichten voorzichtig gereinigd en<br />

2 maal geplakt met bladgoud Rose nobel 18<br />

karaats.<br />

Het vrouwen masker ging goed en was rustig<br />

om het te doen. De mannenmasker gaf weerstand,<br />

vreemd genoeg. Er is werkelijk MAGIE.<br />

Voordat ik ze wilde patineren (oud maken)<br />

heb ik eerst Robert gebeld.<br />

ca. 3000 jaar oud masker<br />

ca. 2000 jaar oude maskers (links het vrouwenmakser, rechts het mannenmasker).


KLEUR(IG)<br />

Willem Rep<br />

Kleur bekeken, kleurig gezien derde keer<br />

Pigment, in het woordenboek staat<br />

het omschreven –<br />

1. Uit korreltjes bestaande kleurstof in<br />

bepaalde weefsels van mensen, dieren en<br />

planten die daaraan de hun kenmerkende<br />

kleur geven (huid, haren, regenboogvlies e.d.)<br />

2. Poedervormige verf en kleurstof.<br />

Die laatste wil ik in dit verhaal verwerken.<br />

Het is geweldig. De mogelijkheden van<br />

decoratieve werken met pigment. In dit<br />

verhaal de ervaring op glas en doek.<br />

De kleuren Groen en Siena.<br />

10 11<br />

Kleur bekijken<br />

Bij Groen denken we automatisch aan zeegroen<br />

en bladgroen. De zes kleuren in de cirkel<br />

van Ostwald. Van het ijsblauw, een matte<br />

koude groentint. De 19e kleur tot de 24e<br />

kleur, een frisse groen. Bij het naam geven<br />

van een kleur komen zowel de grondstoffen<br />

als de makers of delving voor. Het pigment<br />

chromaatgroen, cobaltgroen en Bremer<br />

groen. Bremer groen een overhellende groen<br />

naar een blauw wordt gewonnen uit koperhydroxide.<br />

Het is de vindplaats van het koper<br />

de wijze van het toevoegend aan de kokende<br />

toestand van een sodaoplossing (kopervitriool)<br />

de groene neerslag is na drogen een lichtblauw<br />

gekleurde koperhydroxide. Het poeder<br />

komt als blauw~groen in de handel. Bij het<br />

werken met dit pigment moet men rekening<br />

houden dat het bij het drogen meer en meer<br />

groen wordt.<br />

Kleurig gezien<br />

Op het doek is gebruik gemaakt van een<br />

onderschildering in Omber. Omber is<br />

Bruin~Groen en steunt het doel van de<br />

afbeelding. Het geïmpregneerde zeildoek<br />

van het 17e eeuwse zeilschip. Het pigment<br />

groen is aangemengd met lijnolie en blijft<br />

transparant. Met de wetenschap dat het<br />

groen bij drogen tot zijn recht komt. Op en<br />

andere schilderij wordt gebruikgemaakt van<br />

de oliegemalen kunstschilderverf uit tube.<br />

Deze zijn aangemaakt met vulkrijt en vaak<br />

meer dekkende dan het half predikaat lijnolie<br />

en pigment.<br />

Groen gezien<br />

De kleur groen bevat veel tegenstellingen.<br />

De kleur van jong leven maar ook vergif.<br />

In sommige samenlevingen is de kleur verboden<br />

en duivels bij andere vruchtbaarheid.<br />

Groen is de traditionele kleur van de Islam.<br />

De groene vijfpuntige ster staat symbool voor<br />

de Esperantobeweging, een éénheid op de<br />

wereldtaal. Bij de elektronica staat groen voor<br />

het cijfer 5 dus veilig. In de heraldische taal<br />

spreekt men over Sinopel = GROEN<br />

Kleur bekijken<br />

Bij Siëna kleuren denken we direct aan Italië.<br />

De mooie streek Siëna bevat een rijke bodem<br />

met aardkleuren. Terra di Siëna, het rood~gele<br />

gebrande Siëna en de naturel Siëna neigt naar<br />

de gele oker. Het is een stevige aardkluit.<br />

Moeilijk fijn te malen. Een goed vullende<br />

pigment waar veel mee gewerkt wordt.<br />

De beide Siëna’s zijn weinig dekkend maar<br />

daarom rijk aan mogelijkheden. Na het malen<br />

en drogen kunnen we het gloeien en krijgt het<br />

de roodbruine kleur. De Siëna pigmenten zijn<br />

uitstekend geschikt voor het mengen met acryl,<br />

water, tempera en olie veel mogelijkheden.


Hoge, bolle glans<br />

Gesiliconiseerd<br />

Gemakkelijke verwerking<br />

Voor buiten<br />

Vier Seizoenen<br />

Lakken<br />

Hoogglanslak en<br />

Grondlak<br />

Vervolg - Kleur(ig)<br />

W!<br />

12<br />

13<br />

v<br />

Snelle droging<br />

Voor buiten<br />

Glazol vsv Glazol<br />

Hoogglanslak Hoogglanslak<br />

Glazol<br />

Grondlak<br />

nel stel<br />

Snelle droging<br />

4-Seizoenen grondlak<br />

Voor buiten<br />

Voor buiten<br />

Een snel stel<br />

bij koninklijke beschikking<br />

hofleverancier<br />

4-Seizoenen aflak<br />

Voor buiten<br />

Vierseizoenen<br />

lakken<br />

voor buiten<br />

_____<br />

Hoogglanslak en<br />

Grondlak<br />

Remonta<br />

Buitenbeits dekkend<br />

de vos verf<br />

den haag den haag/haarlem/brummen<br />

/ haarlem / www.devosverf.nl/070 / 347 3631<br />

31<br />

Glazol<br />

Grondlak<br />

Kleuren gezien<br />

De pigmenten werden aangemengd met<br />

Met de leerlingen van de Scholen aan Zee in lijnolie om er een verf van te maken.<br />

Den Helder hebben we twee vliegen in één De ontwerpen hebben ze zelf gemaakt en<br />

klap te pakken genomen. Glas en Pigment. ingekleurd. Er kan veel met pigment. Met de<br />

VMBO leerling heb ik pigment, bindmiddel<br />

Glas is zo gewoon, maar waar bestaat het uit? en verdunning (verf dus) en glas in een les<br />

Kiezelaarde, Soda, Potasch, Magnesia, Loodoxide,<br />

IJzeroxide, Aluinaarde, Kaliumoxide.<br />

samen gevoegd, en zie het resultaat hier<br />

4-Seizoenen grondlak<br />

boven.<br />

Vochtregulerend<br />

Maar dat is te gek. Zand ~ Soda ~ Kalk is<br />

Zijdeglans genoeg voor het VMBO. Wat kan er allemaal<br />

met glas. Behalve een raam of een gebruiksvoorwerp<br />

kan je het ook beschilderen.<br />

Een brandschildering van deze tijd is uiteraard<br />

met kleur. De leerlingen kregen een<br />

voorbeeld te zien van een dikke honderd jaar<br />

geleden. Nu mogen ze met vier kleurpigmenten.<br />

Rood ~ Groen ~ Siëna naturel ~ Siëna<br />

gebrand zelf aan de gang.<br />

Voor buiten


VANUIT HET ZUIDERZEE-<br />

14 15<br />

Daarna worden de andere kleuren aangebracht..<br />

MUSEUMARCHIEF<br />

Pieter Wokke<br />

HET SCHILDEREN VAN ZIJDEN EN KATOENEN WIMPELS,<br />

VAANDELS EN VLAGGEN.<br />

Sinds eeuwen worden wimpels, vaandels en<br />

vlaggen geschilderd. Dit werd in het verleden<br />

door de schilder gedaan. (en kan ook nu nog<br />

gedaan worden)<br />

In het Zuiderzeemuseum te Enkhuizen<br />

staat een pand afkomstig uit Amsterdam,<br />

Haarlemmer Houttuinen nr. 80, dat vanaf<br />

1876 in gebruik was door J. Haanraads.<br />

Hij werkte als schilder van decorstukken,<br />

vlaggen, vaandels en heraldisch wapens.<br />

Thans is er een expositie in gevestigd van<br />

de Stichting Schildersmuseum, waar de<br />

geschiedenis en diverse technieken van<br />

het schildersvak wordt weer gegeven.<br />

Hoe wordt een wimpel, vaandel of vlag<br />

voorzien van een decor?<br />

Om te beginnen wordt er een lijntekening<br />

(contouren) gemaakt op ware grootte 1:1. Dit<br />

kan het beste op transparant papier worden<br />

gezet, omdat dit dun en toch stevig is. Hierna<br />

wordt er met een priknaald gaatjes in de<br />

contouren geprikt. Vervolgens wordt aan de<br />

achterkant met fijn schuurpapier de doorgeprikte<br />

bramen weg geschuurd om het zo vlak<br />

op de ondergrond te krijgen.<br />

Deze priktekening wordt in de schilderswereld<br />

paustekening genoemd; een plateelschilder<br />

noemt het een spons. De ondergrond,<br />

zijde of katoen, moet aan beide kanten<br />

voorbewerkt worden daar anders de verf niet<br />

strak verwerkt kan worden maar uitvloeit.<br />

Dit werd in vorige eeuwen gedaan met een<br />

oplossing van vislijm in brandewijn. Deze<br />

oplossing mag niet te sterk zijn daar anders<br />

het doek te stijf wordt.<br />

De paustekening wordt op de ondergrond gelegd<br />

en met een neteldoeks buideltje waarin<br />

houtskoolpoeder zit worden de geprikte<br />

gaatjes door het doek gestoven. De tekening<br />

wordt verwijderd en zie daar: de houtskoolpuntjes<br />

geven de tekening weer op het doek.<br />

Tegenwoordig kun je een verdund kleurloos<br />

acryl bindmiddel gebruiken<br />

Met een fijn letterzetpenseel bv. Nr. 2 met<br />

spitse punt penseelt men de contouren.<br />

Hiervoor gebruikte men vaak florentijnselak.<br />

De verfsamenstelling is pigment gewreven<br />

in papaverolie, omdat de lijnolieachtige sterk<br />

vergelen. Deze verf moet schraal zijn dus<br />

verdunnen met terpentijn of terpentine.<br />

De verf mag niet echt door harden, om dit<br />

te voorkomen werd 1/8 keukenstroop toegevoegd<br />

waardoor de verf wel veel langzamer<br />

droogt.<br />

Vislijm is een stof verkregen uit de gedroogde<br />

zwemblazen van vissen.<br />

Florentijnselak een bordeaux rode kleur dat<br />

erg veel op karmijn lijkt.<br />

De afbeeldingen van de vlaggen zijn<br />

afkomstig uit het Zuiderzeemusum.


VERGULDEN BIJ DE<br />

VRIJMETSELAREN<br />

Erik Winkler<br />

De Orde van Vrijmetselaren... een internationaal<br />

en regionaal gestructureerde broederschap<br />

en wereldwijd het grootste genootschap met<br />

rituelen. Veel van die rituelen zijn in nevelen<br />

gehuld, omdat de bijeenkomsten van vrijmetselaren<br />

niet toegankelijk zijn voor buiten-<br />

staanders. Ik vond het dan ook een eer toen<br />

de loge Amsterdam mij benaderde met het<br />

verzoek om enkele ornamenten in hun onlangs<br />

gerenoveerde monumentale, en karakteristieke,<br />

pand aan de Vondelstraat te vergulden.<br />

01 Voor de restauratie waren sterren op basis van ‘goud’-verf<br />

16 17


Vervolg - Vergulden bij de Vrijmetselaren<br />

02 Doornemen van de wensen en mogelijkheden<br />

voor de symboliek decoratie<br />

1. Vergulde sterrenhemel<br />

2. Vergulde tekst, vergulde zon en verzilverde<br />

maan op de muur achter de troon<br />

3. Vergulde prismatische letter B en J<br />

4. Vergulde winkelhaak<br />

(onderdeel van het logo) op de troon<br />

Die symbolische ornamenten spelen een zeer<br />

belangrijke rol bij de tradities en rituelen van de<br />

vrijmetselarij en moesten dan ook – letterlijk –<br />

kwaliteit uitstralen. Maar wél volgens de strakke<br />

voorschriften van het genootschap en binnen<br />

een strak budget. Vanaf de allereerste kennismaking<br />

hebben de Vrijmetselaren mij dan<br />

ook om advies en passende oplossingen<br />

gevraagd voor zowel het ontwerp als de te<br />

gebruiken materialen.<br />

04 Beginnen op de 3 etages opgebouwde steiger<br />

Sterrenhemel<br />

Maar liefst 900 23,75 karaat dubbel torengoud<br />

vergulde sterren, van verschillende formaten,<br />

heb ik met mijn team op het ultramarijn<br />

geschilderde koepelplafond aangebracht.<br />

Voordat we aan die arbeidsintensieve klus<br />

18<br />

19<br />

begonnen heb ik in mijn studio (Diemen)<br />

diverse tests uitgevoerd met verschillende<br />

lijmsoorten om mij zo te vergewissen van een<br />

zo efficiënt mogelijke vergulding, superieure<br />

kwaliteit in glans en strakheid van de contouren<br />

van de ster. Tevens heb ik in het ontwerp<br />

rekening gehouden met het formaat van de<br />

sterren in relatie tot het formaat van de bladgoudblaadjes<br />

om zo min mogelijk bladgoud<br />

te verspillen. Toen dat allemaal uitgekiend was<br />

klom ik met twee collega’s de steiger op tot<br />

een hoogte van 9 meter en hebben we drie<br />

dagen lang verguld, todat we (900) sterretjes<br />

zagen. Een pittige klus, maar het resultaat<br />

was werkelijk imponerend, al zeg ik het zelf.<br />

03 Eerste bladgoud tests op een testpaneel in onze studio<br />

05 Eerste bladgoud sterren aangebracht


Vervolg - Vergulden bij de Vrijmetselaren<br />

06 07<br />

Vervolg - Vergulden bij de Vrijmetselaren<br />

06 Zuidelijk deel van het plafond begint al vol te raken<br />

07 Lampen vanuit de fries schijnen het bladgoud goed aan<br />

Tekst, zon en maan<br />

De zon en de maan zijn voor de Vrijmetselarij<br />

vormen van lichtsymboliek en staan voor<br />

geestelijke verdieping. Voor de muur achter<br />

de troon heb ik aan de hand van de strakke<br />

Vrijmetselarij-richtlijnen een aantal ontwerpen<br />

gemaakt van een stylistisch gevormde zon<br />

en maan. Daarnaast heb ik een ontwerp<br />

gemaakt voor een tekst op diezelfde muur,<br />

in een strak doch sierlijk lettertype, dat in de<br />

zelfde radius als de boog van de troon moest<br />

lopen. Na keuze uit de door mij voorgelegde<br />

ontwerp opties heb ik met de hand de bladgoudlijm<br />

geschilderd en daarna 23,75 karaat<br />

dubbel torenbladgoud voor de tekst en de<br />

zon aangebracht en zilverkleurig platinablad<br />

voor de maan.<br />

B en J<br />

De derde klus was het vergulde van de letters<br />

B en J op twee pilaren (Deze twee pilaren<br />

staan symbool voor de pilaren die Salomo<br />

moest bouwen voor de Tempel in Jeruzalem.<br />

De twee hoofdpilaren heetten Joachin en<br />

Boaz). De letters zijn op basis van een door mij<br />

nieuw ontwikkelde techniek driedimensionaal<br />

ontworpen in een CAD-programma. In dat<br />

programma kan ik elke (platte) vorm driedimensionaal<br />

ontwerpen. In het geval van<br />

de J en de B voor de Vrijmetselaren heb ik<br />

gekozen voor een 90 graden prismatisch<br />

reliëf, zodat het bladgoud het licht maximaal<br />

kan reflecteren. Na de ontwerpfase heb ik de<br />

letters uit 5 cm dik plaatmateriaal gefreesd,<br />

daarna het oppervlakte zo glad mogelijk<br />

geschuurd, in de grondverf gezet, weer<br />

geschuurd, geschilderd met en watergedragen<br />

primer en tenslotte voorzien van 23,75 karaat<br />

dubbel torengoud.<br />

20 21<br />

09 In de grondverf zetten van de 3D<br />

prismatische letters<br />

11 In het zonlicht komt de glans van het<br />

bladgoud het best tot zijn recht<br />

11<br />

09<br />

08 Vergulde tekst, vergulde zon en verzilverde maan achter de troon<br />

10 De letters verguld met dubbeltoren bladgoud


12<br />

13<br />

22 23<br />

OOK ADVERTEREN IN<br />

PERIODIEK?<br />

12 De 3D letters voorzien van afstandhouders gemonteerd op de pilaren<br />

13 Als afsluiter het opnieuw vergulden van de winkelhaak op de troon<br />

Winkelhaak<br />

De passer en de winkelhaak vormen wellicht<br />

het bekendste symbool van de Vrijmetselarij.<br />

Meestal wordt de passer geopend afgebeeld<br />

boven en/of onder de winkelhaak. De passer<br />

staat voor de geest en de winkelhaak staat<br />

voor de aarde. Voor de loge Amsterdam heb<br />

ik alleen de winkelhaak in de troon verguld.<br />

Ter plaatse heb ik met de penseel in de hand<br />

lijm aangebracht en de winkelhaak daarna<br />

van 23,75 karaat dubbel torengoud voorzien.<br />

Erik Winkler van Schitterend<br />

www.schitterend.eu<br />

www.facebook.com/Schitterend.eu<br />

Tekst door Marlies Mulder van Schrijfzinnig<br />

Neem dan contact op met R.J.M. Kortekaas<br />

Overkroetenlaan 80, 4823 KA Breda<br />

076 541 85 61<br />

periodiek@olnsmeesterschilders.nl


24

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!