Ouders en jeugdwerk

2 ONDERZOEK NAAR OUDERS EN JEUGDWERK IN EEN NOTENDOP
De verkenning van de literatuur bevestigt dat onderzoek naar de relatie ouders-jeugdwerk beperkt is.
Het perspectief van ouders komt in jeugd(werk)onderzoek veelal sporadisch en terzijde aan bod. De
bevindingen gelden soms slechts voor een specifieke oudergroep (bv. maatschappelijk kwetsbare ouders)
of voor een bepaalde (jeugd)werkvorm (bv. vrijetijdsactiviteiten en opvang). Nochtans bieden deze
bevindingen een belangrijke insteek om het onderzoeksthema ouders-jeugdwerk verder te exploreren, uit
te diepen en aan te scherpen. Hetzelfde geldt voor de bevindingen die gestoeld zijn op het perspectief van
bijvoorbeeld kinderen, jeugdwerkactoren of aanbieders van opvang. We geven in dit hoofdstuk dan ook
een geïntegreerd overzicht van al deze bevindingen.
Multifunctioneel jeugdwerk
Uit het overzicht van Coppens, Vanclooster en Van Audenhove (2013) blijkt dat aan het jeugdwerk een brede
waaier aan functies toegekend wordt. Deze functies situeren zich op kind-, ouder- en samenlevingsniveau en
zijn terug te vinden in verschillende ‘deel’onderzoeken (o.a. Coussée, Roets, Bouverne-De Bie, & Vettenburg,
2011; De Pauw, Vermeersch, Coussée, Vettenburg, & Van Houtte, 2010; Emmelkamp, 2004; Haudenhuyse, &
Theeboom, 2012; Hennessy, & Donnelly, 2005; Hillaert, De Ceuster, Dehertogh, & Maelstaf, 2008; Jans, & De
Backer, 2001; Jehoel-Gijsbers, 2009; Kieckens, 2007; Schouppe, De Visscher, & Van de Walle, 2014).
Gangbare functies zijn: bescherming, opvang, zelfontplooiing, zelfstandig leren, sociaal-emotionele
ontwikkeling, groepsbinding, spelen, leren, ontspannen, zinvol vrijetijdsaanbod, derde socialisator (naast
gezin en school), bijbrengen van democratische waarden, bijdrage in sociaal kapitaal, maatschappelijke
participatie enzovoort.
De laatste jaren pleiten in onze contreien vooral onderzoekers om de ontplooiingskansen van kinderen
centraal te stellen. Internationaal onderzoek bevestigt dat moeders georganiseerde vrijetijdsactiviteiten
zien als een mogelijkheid om de ontwikkeling van de talenten en vaardigheden van hun kinderen te
bevorderen. Zo stelt onder meer Lareau (2002, p. 748 in Trussel, & Shaw, 2012, p. 381): ‘Mothers seek out
opportunities to foster their children’s talents, skills and abilities through organized leisure activities. …
The parents view these activities as transmitting important life skills to children.’ In recent onderzoek
naar de opvang en vrije tijd van schoolkinderen op school- en vakantiedagen (Lenaers, & Zanoni, 2013)
onderschrijven ouders de ontwikkelingsbevorderende rol van vrijetijdsactiviteiten. Het item ‘het bevordert
de ontwikkeling van mijn kind’ staat immers naast ‘het is gezonde lichaamsbeweging’ en ‘het zorgt voor
ontspanning’ in de top drie van deelnameredenen.
De ontwikkelingsgerichte functie van het jeugdwerk komt ook in onderzoek bij maatschappelijk kwetsbare ouders
aan de oppervlakte. Deze ouders onderschrijven daarbij het belang dat hun kinderen in jeugdwerkinitiatieven
kunnen spelen, er plezier aan kunnen beleven en er zich fysiek kunnen uitleven (Kieckens, 2007). De benarde
woon- en levensomstandigheden laten dat thuis veelal niet toe. Deelname aan het jeugdwerk geeft hun
kinderen ook ontwikkelingskansen op sociaal vlak: ze leren er met mensen omgaan die niet tot het gezin
behoren, ze leren er vrienden maken enzovoort (Hennessy, & Donnelly, 2005; Kieckens, 2007). Onderzoek in
een representatieve steekproef bij ouders met kinderen van 2,5 jaar tot 11 jaar bevestigt de betekenis van
jeugdwerk op sociaal vlak (Lenaers, & Zanoni, 2013). Voor iets minder dan de helft van de bevraagde ouders
is ‘andere kinderen leren kennen’, een reden voor deelname van hun kinderen aan vrijetijdsactiviteiten.
13