Tussen Vecht en Eem 1997 - LOOSDRECHT

Begin Holoceen
Stuwwal
Vrije kweluittreding
Drecht = veen rivier
Circa 1000 na Chr.
V eendek
Door veendek tegengehouden kweluittreding
Drecht = veen-/kwelrivier
Circa 1500 na Chr.
Door terugtrekkend veen weer vrije kweluittreding
Fig. 2. De loop van het kwelwater vanuit de stuwwal in drie perioden.
buiten zijn oevers trad, w erd er een kleilaagje
over h e t veen afgezet. Dit d aard o o r voedselrijke
(eutrofe) veen kon dus n iet hoog opgroeien.
De venen ten oosten van de V echt waren
lithotroof. D at wil zeggen d at de w ateraanvoer
vanuit de gro n d kwam: h et was kwelwater vanuit
de hogere g ro n d en van h e t Gooi en de
U trechtse H euvelrug. In de Stichtse V enen,
pal ten zuiden van L oosdrecht, kon dit veen
alsnog uitgroeien to t een voedselarm e veenrug.
H et hoogste deel van d it veengebied liep
als een kam parallel aan de Vecht, ongeveer
ter hoogte van T ienhoven-W estbroek. De uittreding
van kwelwater was nu d o o r een dik
pakket veen afgedekt: de veenm osveenvegetatie
op de kam w erd slechts gevoed d o o r regenw
ater. Bij de H orster- en N aard erm eer ten
n o o rd en van L oosdrecht is h et n o o it tot veengroei
k u n n en kom en. D aar was de u ittred in g
van kwel zo g ro o t d at e r geen vegetatie kon
groeien. H et w aren zogenaam de kwelogen:
open m eren in een venige om geving.
H et historisch landschap van L oosdrecht
zelf had een tw eeslachtig karakter. H et bevatte
zowel voedselarm - om hooggegroeid - veen,
als ook voedselrijk - lager gelegen - veen.
Langs de westelijke ran d van hel Gooi en de
U trechtse H euvelrug lag - zoals we al zagen -
een bred e strook oligotroof, dus relatief hoog
opgegroeid veen. D it veendek wigde u it tegen
de hogere zandgronden. O orspronkelijk zal
de D recht - o f b eter gezegd een voorloper
daarvan - gestroom d h ebben vanaf de uittredingszone
van kwelwater vanuit de stuwwal
(fig. 2 A). T ijdens de veengroei is in de loop
van vele eeuw en de D recht als h et ware m ee
om hoog gegroeid ". D oor dil in dikte to en e­
m en d e veendek w erd de u ittred in g van kwel
bem oeilijkt (fig. 2 B): de D recht w erd een
p u re veenrivier, im m ers: levend veen is praktisch
volledig m et w ater verzadigd - de g ro n d ­
w aterstand is bijna h et gehele ja a r gelijk aan
maaiveld - w aardoor bijna alle neerslag via
hel veenoppervlak direct in de D recht terech t
kwam en vervolgens via de V echt w erd afgevoerd.
In deze situatie volgde de loop van de
D recht de helling van dit veendek, m aar lag
wat lager - in een voedselrijken- om geving -
dan h et om rin g en d e veen (fig. 1). N iet vrij
van overdrijving k u n n en we spreken van de
1h echt 'vallei . H oewel in historische tijd de
D recht dus een veenriviertje was, w erd er latei,
als gevolg van m aaivelddaling, ontstaan
d o o r een natuurlijke ontw atering, d o o r de
54 TVE 15e jrg. 1997