Gezondheidszorg Ethiek

Recommendations

Info

Colofon Het Tijdschrift voor Gezondheidszorg en Ethiek is een forum op het raakvlak van gezondheidszorg, samenleving en ethiek. TGE is voortgekomen uit de christelijke traditie en stelt zich ten doel op wetenschappelijk en filosofisch verantwoorde wijze bij te dragen aan het debat over ethische vragen in de gezondheidszorg met aandacht voor de levensbeschouwelijke context van die vraagstukken. TGE wordt uitgegeven onder auspiciën van de Stichting Geneeskunde en Ethiek. De redactie voert een onafhankelijk beleid. Het TGE verschijnt vier maal per jaar. Richtlijnen voor auteurs • Kopij via e-mail opsturen aan: valesca.hulsman@radboudumc.nl. • Voor de volledige richtlijnen voor auteurs, bezoek onze website op: www.vangorcum.nl/tge. Redactiesecretariaat Dr. Gert Olthuis (hoofdredacteur), Nijmegen Mevr. drs. Valesca Hulsman (eindredacteur), Nijmegen Afd. IQ healthcare 114 Sectie Ethiek Radboudumc Postbus 9101, 6500 HB Nijmegen Tel.: 024-3613359 E-mail: Hoofdredactie.TGE@gmail.com Internet: www.vangorcum.nl Redactie Mevr. dr. Ineke Bolt, Utrecht/ Rotterdam Prof. dr. Kris Dierickx, Leuven Mevr. dr. Karin Janssen van Doorn, Brussel Mevr. mr. dr. Wendy Kieboom, Maastricht Dr. Vincent Kirkels, Oss Mevr. dr. Elleke Landeweer, Amsterdam Prof. dr. Carlo Leget, Utrecht Mevr. dr. Joke Lemiengre, Leuven Mevr. dr. Maria van den Muijsenbergh, Nijmegen Mevr. dr. Andrea Ruissen, Amsterdam Redactieraad Prof. dr. Martin Buijsen, Rotterdam Dr. Wim Dekkers, Nijmegen Mevr. mr. Helma Duijnstee-Bijvoet, Maastricht Mevr. dr. Mirjam Houtlosser, Leiden Dr. Vincent Kirkels (voorzitter), Oss Prof. dr. Axel Liégeois, Gent Prof. dr. Hans Reinders, Amsterdam Prof. dr. Paul Schotsmans, Leuven Prof. dr. Cor Spreeuwenberg, Maastricht Drs. Hans Stevens, Arnhem Mevr. dr. Alies Struijs, Den Haag Dr. Thijs Tromp, Utrecht Dr. Hugo Verbrugh, Rotterdam Prof. dr. Hub Zwart, Nijmegen Uitgave en druk Koninklijke Van Gorcum BV, Postbus 43, 9400 AA Assen Telefoon: 0592-379555, Fax: 0592-379552 Abonnementsprijs particulieren € 50,00 instellingen € 86,00 studenten € 31,40 Losse nummers € 14,50 Abonnementsadministratie Koninklijke Van Gorcum BV, Postbus 43, 9400 AA Assen Tel. 0592-379555; Fax 0592-379552 E-mail: tge@vangorcum.nl www: vangorcum.nl ©2015, Koninklijke van Gorcum, Assen Alle auteursrechten ten aanzien van de inhoud van deze uitgave worden uitdrukkelijk voorbehouden. Abonnementen worden automatisch verlengd tenzij voor 1 december voorafgaande aan de nieuwe jaargang een schriftelijke opzegging is ontvangen. ISSN 1572 - 0179 © 2015 Koninklijke Van Gorcum
Evidence based medicine doorgelicht Redactioneel “Evidence based medicine: Zóo jaren negentig” stond er onlangs te lezen op een aankondiging van een lunchdiscussiebijeenkomst op een afdeling van de Universiteit Maastricht. Tja, daar zit je dan met een heel nummer van het Tijdschrift voor Gezondheidszorg en Ethiek (TGE) gewijd aan dat fenomeen. Evidence Based Medicine (EBM) was het thema van het jaarlijkse congres van de Vereniging voor Filosofie en Geneeskunde (VFG), dat in november 2014 plaatsvond. Dat filosofen zich bezig houden met zaken die allang geen voorpaginanieuws meer zijn, is algemeen bekend. De uil van Minerva, zo schreef Hegel, vliegt pas uit in de schemering, als de waan van de dag voorbij is. Nu EBM zo’n jaar of 25 bestaat, is dit een prima moment om kritisch te analyseren wat zij ons gebracht heeft, wat haar tekortkomingen zijn en wat de uitdagingen voor de toekomst zijn. De basis voor dit TGE-nummer wordt gevormd door de lezingen en discussies die plaatsgevonden hebben op het VFG jaarcongres. Daarnaast zijn wij op zoek gegaan naar bijdrages die EBM vanuit een ander perspectief belichten. Het openingsartikel is verzorgd door de historici Timo Bolt en Frank Huisman. Hun analyse laat zien hoe EBM is ontstaan eind jaren tachtig, begin jaren negentig. Tegenwoordig wordt EBM meestal opgevat als dé manier waarop geneeskunde bedreven móet worden: een soort kwaliteitskeurmerk dat allerlei partijen zich toe-eigenen. Bolt en Huisman laten juist zien dat EBM ontstaan is als een hervormingsbeweging: kritische dokters wilden zich bevrijden van authority-based-medicine en professionals aanmoedigen om zelf kritisch de medische literatuur te checken in plaats van enkel af te gaan op hun leermeesters. EBM lijkt nu echter zelf verworden te zijn tot een nieuw soort authority based medicine. Toch pleiten Bolt en Huisman niet voor een ‘romantische’ terugkeer naar zogenaamd real EBM, zoals anderen doen. EBM zou eerder een veel specifiekere invulling moeten krijgen. Roland Bal vraagt zich in zijn artikel af hoe gezondheidsbeleid meer zou kunnen aansluiten bij onderzoek. Evidence based policy zou zich niet zozeer moeten laten leiden door de methodologische grondslagen van EBM, maar zou geïnspireerd moeten worden door haar praktijk. Als we kijken naar het uitvoeren van trials, het ontwikkelen en implementeren van richtlijnen, dan zien we dat dit in de praktijk veel rommeliger verloopt dan beschreven in de ‘EBM-onderzoeksopzet’. EBM lijkt in de praktijk alleen succesvol, zo betoogt Bal, als er een reflexieve ruimte is waarin gezocht kan worden naar pragmatische oplossingen voor zich telkens voordoende frictie tussen onderzoek en praktijk. Om beleid beter op praktijk en onderzoek te laten aansluiten zou er binnen beleidsvorming ook meer ruimte gemaakt moeten worden voor reflexieve ruimtes. Klasien Horstman lijkt voor een andere strategie te kiezen in haar analyse van EBM-idealen in de publieke gezondheidszorg. Door de epidemiologisering – algehele trust in numbers – is het ‘publiek’ in de publieke gezondheidszorg tot een statistisch fenomeen verworden. Hierdoor is de afstand tussen zorg en publiek immens groot geworden en is het gezag van de publieke gezondheidszorg tanende. Om dit tij te keren zou de publieke gezondheidszorg zich meer moeten laten leiden door kentheoretische idealen uit de sociale wetenschappen en geesteswetenschappen. Met zijn pleidooi voor het serieus nemen van het pluis/ niet-pluis gevoel lijkt huisarts Erik Stolper zich op het eerste gezicht af te wenden van het EBM-ideaal. Stolper meent inderdaad dat de EBM-beweging in Nederland in sommige opzichten nogal kortzichtig is, omdat velen de klinische expertise van de dokter en de voorkeuren van de patiënt niet als onderdeel van EBM zien, terwijl dat wel het geval zou moeten zijn. Hij legt uit hoe het pluis/ niet-pluis gevoel een vorm van kennis is die toegepast kan worden binnen diagnostiek, en die bovendien ook heel goed aan te leren is door beginnende artsen. Naast deze beschouwende stukken over EBM bevat dit TGE-nummer een aantal besprekingen van boeken die (in)direct verwijzen naar de problematiek van EBM. Verder beschrijft Rob Houtepen hoe EBM verankerd is in onze beeldcultuur, Wendy Kieboom bespreekt het juridische kader van EBM, en Lottie van Starkenburg belicht EBM vanuit het perspectief van de patiënt. We hopen dat u na het lezen van al deze verschillende bijdrages, net zoals wij, tot de conclusie komt dat EBM helemaal niet “zóo jaren negentig is”. Jenny Slatman (bestuurlid VFG, Universiteit Maastricht) en Wendy Kieboom (TGE-redactie) TGE jaargang 25 - nr. 4 - 2015 © 2015 Koninklijke Van Gorcum 101
Page 1: Tijdschrift voor Gezondheidszorg en
Page 5 and 6: vormers (Marks, 1997). Zo is bijvoo
Page 7 and 8: gaven tegen deze achtergrond de voo
Page 9 and 10: Parker D (ed.) Revolutions and the
Page 11 and 12: aan het − vooral door wetenschaps
Page 13 and 14: Beter, Zorg voor Beter, etc.). Tens
Page 15 and 16: White J. Prices, Volume, and the Pe
Page 17 and 18: eflecterend op hun diagnostische de
Page 19 and 20: Into the wild - een nieuw avontuur
Page 21 and 22: Over richtlijnen, protocollen en go
Page 23 and 24: Evidence based medicine en autonomi
Page 25 and 26: Boekbespreking Een alternatief voor
Page 27 and 28: Een pilletje tegen de liefde Efter
Page 29 and 30: Beelden van de moraal Van veel kleu
Page 31 and 32: Leestafel Hoven M van den & Kole J
Page 33 and 34: circus laten rondwerpen, ook niet a
Page 35 and 36: NU voor slechts 15 euro per stuk: Z

Gezondheidszorg Ethiek

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?