14.12.2016 Views

Fundatiebrief der Zijpekerk te Nieuw-Loosdrecht, Anno 1400

Kopie van een transcriptie uit het Latijn van de fundatiebrief van de Sijpekerk te Nieuw-Loosdrecht

Kopie van een transcriptie uit het Latijn van de fundatiebrief van de Sijpekerk te Nieuw-Loosdrecht

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

Overgedrukt uit het Ne<strong>der</strong>landsch Arcbief voor Kerkgeschiedenis,<br />

dl. TV, afl. 3 ('s-Grav. 1906), blz. 339-344.<br />

EEN FUNDATIEBRIEF VAN HET RECHT VAN<br />

PATRONAATSCHAP EN COLLATIE,<br />

MEDEGEDEELD DOOR<br />

Dr. G. VELLENGA.<br />

De hieron<strong>der</strong> volgende Copie is een translaat van het<br />

patronaatschap en collatierecht van de kerk <strong>te</strong> <strong>Nieuw</strong><br />

<strong>Loosdrecht</strong>.<br />

Bui<strong>te</strong>n op bedoelde Translaat staat het volgende <strong>te</strong> lezen:<br />

,Translaat van zeekere Latynsche fundatie-brief van 't<br />

regt van patronaatschap en collatie van de <strong>Nieuw</strong>e Kerck<br />

tot Loosdregt.<br />

Exact gecopieerd na het hier neevens zijnde Translaat<br />

in Oud Hollandsch Schrift.<br />

NB. Het an<strong>der</strong>e Translaat ook in Oud Hollandsch<br />

Schrift, behelst eene eenigzints an<strong>der</strong>e Vertaaling, dog<br />

het on<strong>der</strong>scheyd is zeer gering." -<br />

Het hier gedruk<strong>te</strong> Translaat berust in het particulier<br />

archief van den W.E. Geboren Heer C. J. Hacke van<br />

Mijnden <strong>te</strong> Utrecht, den <strong>te</strong>genwoordigen ambachtsheer.<br />

N. L o o s d r e c h t, Febr. 1906.


2<br />

Co pie.<br />

BIJLAGE.<br />

Willem by de Gratie Gods Prince van Orangien, Grave van<br />

Nassauw enz. Stadhou<strong>der</strong> en Presideerende, en Raaden 's Hooft<br />

van Utrecht; doen kond allen luyden, dat op huy<strong>der</strong>i datum<br />

on<strong>der</strong>geschr. ons by. den Wel Ed. Gestr. Jon Jasper van Lijnden<br />

Heere tot Mynden, <strong>Loosdrecht</strong>, Hoevelaaken ende Geeres<strong>te</strong>yn<br />

vertoont is, zeekere fundatie brief geschreeven op francyn,<br />

gantsch en gaaf, on<strong>der</strong><strong>te</strong>ekend Io.j.Gui hebbende on<strong>der</strong> uythangen<br />

eene dubbele s<strong>te</strong>r<strong>te</strong>, daar aan eenige roodheyt van was, zat<br />

Luydende den zelven brief van woorde tot woorde, als volgt:<br />

Voigt een Ne<strong>der</strong>duytsch Translaat van de voorn.<br />

Fundatie brief.<br />

Free<strong>der</strong>icus van Blankenhem door Gods genade Bisschop van<br />

Utrecht, <strong>te</strong>r Eeuwigduurende gedag<strong>te</strong>nisse aan alle geloovigen<br />

van Christus, die de <strong>te</strong>genwoo.rdige brieven zullen zien: Eeuwige<br />

zaligheyt in den Heere!<br />

De Onbegrypelycke goe<strong>der</strong>tierenheyt <strong>der</strong> eeuwige goedheyt,<br />

van welcke alle dingen voortkoomen, en het geheel al afhangt,<br />

leert ons door een voorbeeldige kragt, dat de kerken moe<strong>te</strong>n<br />

vermeenigvuldigt worden, als Olyfplan<strong>te</strong>n rondom haare tafel,<br />

en dat wy de her<strong>der</strong>lycke zorgen onzes Ampts dan tot het toppunt<br />

van haare behoorlycke waardigheyt verheffen, en van de<br />

talen<strong>te</strong>n die ons aanbetrouwt zyn, hon<strong>der</strong>t voudige vruch<strong>te</strong>n<br />

draagen, als wy de beweegingen van onze toegeneegentheyt,<br />

straalende door eene oprech<strong>te</strong> liefde met eene dagelyksche zorgvuldigheyt,<br />

daar heenen rig<strong>te</strong>n, om Kercken <strong>te</strong> stig<strong>te</strong>n, de<br />

plaatsen ende onze on<strong>der</strong>daanen <strong>te</strong>st gevoeglyk zynde, tot vermeer<strong>der</strong>ing<br />

van de Goddelycken dienst, ende tot aanwas van<br />

de Chris<strong>te</strong>lycke devotie.<br />

Nademaal dan gelyk aan ons van weegen den gestrengen en<br />

W el Edelen W ou<strong>te</strong>r van Mynden, Rid<strong>der</strong>, en van weegen de<br />

an<strong>der</strong>e Parochiaanen en Inwoon<strong>der</strong>s van de Parochiaale Kercke<br />

van <strong>Loosdrecht</strong> onzes Bisdoms, ootmoedelyk is <strong>te</strong> kennan gegeeven,<br />

hoe dat zij tot dezelve Parochiaale Kercke, dewelcke<br />

een geruyme wyd<strong>te</strong>n van de plaatse hunner wooningen was<br />

afgeleegen, <strong>te</strong>n deele om de verre afgeleegentheyd <strong>der</strong> plaatsen,<br />

of<strong>te</strong> om de nat<strong>te</strong> weegen in het Win<strong>te</strong>r Saisoen, en om de ge-


3<br />

vaarlycke middelen, en moeyelycke passagien, <strong>te</strong>n deele om de<br />

bezoekingen van de krancken, <strong>te</strong>n deele om de gemakkelyckere<br />

bediening van de Eucharistie, en laats<strong>te</strong> Sacramen<strong>te</strong>n, en zynde<br />

by dezelvige inwoonende parochiaanen door gebrek <strong>der</strong> bedieninge<br />

van de Sacramen<strong>te</strong>n, veele gevaaren uytgestaan, dewelcke<br />

voor haare Zielen met regt <strong>te</strong> dug<strong>te</strong>n stonden, <strong>te</strong>n deele om<br />

verscheydene an<strong>der</strong>e billycke en kennelycke oorzaaken, tot de<br />

voorzyde parochiaale Kercke niet konden koomen, son<strong>der</strong> groo<strong>te</strong><br />

zwaarigheyt, waarom zy <strong>te</strong>r behoorlycker tyd de kerkelycke<br />

diens<strong>te</strong>n niet konden by woonen, zoo hebben zy, altoos bewoogen<br />

synde door een God vrugtig voorneemen in den Heere, ootmoediglyck<br />

in den Heere voorgenoomen, eene an<strong>der</strong>e nieuwe parochiaale<br />

Kercke op<strong>te</strong>rig<strong>te</strong>n, en <strong>te</strong> begiftigen, dewelcke voor haar<br />

gemakkelycker, en van haare parochiaale Moe<strong>der</strong> Kercke van<br />

<strong>Loosdrecht</strong> voornoemt on<strong>der</strong>scheyden en afgescheyden is, maar<br />

dat zy nu trag<strong>te</strong>nde haar godvrugtig voorneemen <strong>te</strong>n Effec<strong>te</strong><br />

<strong>te</strong> brengen, begeerig zyn, de Capelle in <strong>der</strong> Zype genaamt,<br />

beneeden de limi<strong>te</strong>n van de parochie van <strong>Loosdrecht</strong> voorschr.<br />

geleegen zynde, gebouwt en gestigt tot eene parochiaale Kercke,<br />

met consent van den patroon en Curaat in <strong>der</strong> tijd van dezelve<br />

parocbiaale Kercke van <strong>Loosdrecht</strong>, on<strong>der</strong> eene behoorlycke<br />

gif<strong>te</strong> op<strong>te</strong>rig<strong>te</strong>n, voor de begiftinge van welcke Capelle.,-door<br />

ons 1 om de voor verhaalde reedenen tot eene nieuwe parochiaale<br />

Kercke op<strong>te</strong>rig<strong>te</strong>n, sommige parochiaanen, inwoon<strong>der</strong>s van de<br />

voornoemde Kercke, aan <strong>der</strong>zelve Moe<strong>der</strong> Kercke toegebragt,<br />

door het onttrecken van eenige Parochianen, die toegevoegt<br />

zyn aan de voorschr. <strong>Nieuw</strong>e Kercke, dewelcke <strong>te</strong> fundeeren,<br />

op<strong>te</strong>rig<strong>te</strong>n en <strong>te</strong> begiftigen is, tot behoorlyke on<strong>der</strong>houding van<br />

een Rec<strong>te</strong>ur of Pries<strong>te</strong>r, in dezelve aan <strong>te</strong> s<strong>te</strong>llen, gegeeven<br />

hebben zeekere bun<strong>der</strong>en Lands en Hoeven, jaarly ksch, en <strong>te</strong>n<br />

allen tyden waardig, seven en twintig Goude Schilden van de<br />

mun<strong>te</strong> <strong>der</strong> Koningen van Franckryck, waar van agtien zyn voor<br />

de Moe<strong>der</strong> Kercke, <strong>te</strong>n aanzien en uyt oorzaake van dusdaanige<br />

ontreckinge, maar de an<strong>der</strong>e neegen hooven de voorz. agtien<br />

overschie<strong>te</strong>nde, voor de nieuwe op<strong>te</strong>rig<strong>te</strong>ne Kercke tot on<strong>der</strong>houdinge<br />

van deszelvenen Rec<strong>te</strong>ur, gelyk in de brieven daar<br />

van gemaakt, met het zeegel van eenen Beerheyn ~chout van<br />

den Heer W ou<strong>te</strong>r van Mynden, Rid<strong>der</strong> voornoemt, in de geseyde<br />

Parochie van <strong>Loosdrecht</strong> toen <strong>te</strong>r tyd aanges<strong>te</strong>lt zynde, bezeegelt,<br />

bree<strong>der</strong> is begreepen :<br />

En hebben ons dezelve Inwoon<strong>der</strong>s, en voornamentlyck den<br />

.....,.. .....


4<br />

Heer Wou<strong>te</strong>r van Mynden, Rid<strong>der</strong>, gebeeden, dat het ons in zoo<br />

verre zoude believen, de fundatie, oprigting, en begiftiging van<br />

deeze Caspelle, ef nieuwe Parochiaale Kercke <strong>te</strong> ratificeeren, approbeeren,<br />

ende <strong>te</strong> confirmeeren, ende de voorverhaalde billycke<br />

oorzaaken ingezien zynde, dezelve Ca#pelle alzoo gebouwt en<br />

begiftigt zynde, gelyk hier vooren is gemeld, <strong>te</strong> verheffen met<br />

den tytul van eene nieuwe Parochiaale Kercke, <strong>te</strong>r Eeren van<br />

Godt Almachtig, ende den ~en Apos<strong>te</strong>l P_:!!lu~ midsga<strong>der</strong>s<br />

Anthonius den Bely<strong>der</strong>, ende den Paus en Martalaar Cornelius,<br />

omme onzen Heere <strong>te</strong> worden toegeheyligt, ende in dezelve een<br />

Pries<strong>te</strong>r aan<strong>te</strong>s<strong>te</strong>llen, om zorge <strong>te</strong> draagen voor haare zielen;<br />

en dezelve nieuwe opgerig<strong>te</strong> Kercke een Voorhof en Kerckhof<br />

toewydende, ende een D_9Q.[!!Ond, bewaarplaa~en van d~_Host!_e,<br />

van de Heylig_e Olie, en van de an<strong>der</strong>e SacramentE}_n en ~elicquie!!.<br />

<strong>der</strong> Kercke, en eene vrye begraafplaatse, en alle an<strong>der</strong>e rech<strong>te</strong>n<br />

en heerlyckheedenvan eene parochiaale Kercke, aldaar <strong>te</strong>r<br />

plaatse <strong>te</strong> maaken, <strong>te</strong> houden, ende <strong>te</strong> pleegen, door een her<strong>der</strong>lycke<br />

goe<strong>der</strong>tierenheyd toe <strong>te</strong> staan, ende in <strong>te</strong> willigen.<br />

Derhalven wy Fre<strong>der</strong>icus Bisschop van Utrecht voornoemt,<br />

door dusdaanige smeekingen bewoogen zynde, en van de voorgemelde<br />

oorzaaken <strong>te</strong>n vollen on<strong>der</strong>rigt zynde, met gezonde,<br />

rype, en voorbedag<strong>te</strong> raade, de voorschr. fundatie, oprichtinge,<br />

ende begiftinge van de nieuwe parochiaale Kercke in <strong>der</strong> Zype,<br />

door de voorschr. Parochiaane en Inwoon<strong>der</strong>s alzoo geschied,<br />

gelyk hier vooren werdt gezegt, ratificeeren, approbeeren, en in<br />

de naame Gods confirmeeren, en dezelve nieuwe Kercke in <strong>der</strong><br />

Zype aldaar gebouwt <strong>te</strong>r geleegener tyd den Heere toe <strong>te</strong> heyligen,<br />

rich<strong>te</strong>n wy op met den tytul van eene parochiaale<br />

Kercke, ende ordonneeren dat zoodaanige goe<strong>der</strong>en dewelcke<br />

haar tot eene gif<strong>te</strong> gelyk voorschreeven staat zyn toegevoegt,<br />

en na deezen nog meer door eene Godvruchtige mildaadigheyt<br />

toegevoegt ende geschonken zullen moogen werden, zyn, ende<br />

zullen blyven Kerckelycke goe<strong>der</strong>en, die on<strong>der</strong> de vryheyd van<br />

eene Kerckelycke pro<strong>te</strong>ctie bewaard worden. En in dezel ve<br />

nieuwe Parochiaale Kercke de zorge <strong>der</strong> Zielen, en bewaaringe<br />

<strong>der</strong> Relicquien, een doopvond, bewaarplaatse van de Hostie,<br />

van de heylige Olie, en van de Sacramen<strong>te</strong>n, een Kerckhof, en<br />

vrye begraafvenisse, met de ver<strong>der</strong>e parochiaale Rech<strong>te</strong>n en<br />

waardigheeden voorts aldaar hebbende houdende voerende ende<br />

pleegende, na den inhoud van deezen <strong>te</strong>egenwoordigen staan wy<br />

toe ende geeven wy by deezen <strong>te</strong>genwoordigen.


5<br />

En dezelve nieuwe Parochiaale Kercke van <strong>der</strong> Zype moe<strong>te</strong>nde<br />

door grenspaaleq afgescheydet worden, ~cheyden wy van<br />

de an<strong>der</strong>e Parochie van <strong>Loosdrecht</strong> aldus af: zoodat het hooven<br />

eynde is strec~ende na de Moe<strong>der</strong> Kercke, na de Noord-Oos<strong>te</strong>r<br />

Landstreek. alwaar <strong>te</strong>genwoordig de Moolen staat van de Heer<br />

Wou<strong>te</strong>r van Mynden, en het beneeden eynde na de Stad Utrecht,<br />

na de Zuyd kant gezegt de Meent, van de <strong>Nieuw</strong>en Dyck af<br />

tot den ouden Dyck toe, en is aldaar de voorn. uy<strong>te</strong>rs<strong>te</strong> paale,<br />

daar voor <strong>te</strong>genwoordig woont Johannes Albertse, de Zoons<br />

Zoon, van Geertruyd. -<br />

Voorts zoo geeven wy op de ootmoedige supplicatie van den<br />

voornoemden Wou<strong>te</strong>r van Mynden, Rid<strong>der</strong>, Voorstan<strong>der</strong> (op den<br />

rand staat: Patroon) van de Moe<strong>der</strong> Kercke van <strong>Loosdrecht</strong><br />

voorschr., enckelyk voor deeze reyze ende niet meer, aan den<br />

Rec<strong>te</strong>ur van dezelve Moe<strong>der</strong> Kercke van <strong>Loosdrecht</strong>, tot vergoedinge<br />

van het Recht hem ende zyne voorschreevene Kercke<br />

gelyk <strong>te</strong> vooren gezegt is onttrocken, het recht van <strong>te</strong> nomineeren<br />

of <strong>te</strong> presen<strong>te</strong>eren, ende dezelve nieuwe parochiaale<br />

Kercke van <strong>der</strong> Zype <strong>te</strong> confereeren, en na deeze reyze en<br />

vervolgens <strong>te</strong>n eeuwigen daage aan W ou<strong>te</strong>r van Mynden, Rid<strong>der</strong>,<br />

ende zyne Erfgenaamen of<strong>te</strong> Successeuren, het Recht om<br />

<strong>te</strong> nomineeren <strong>te</strong> presen<strong>te</strong>eren, ende dezelve nieuwe Parochiale<br />

Kercke in <strong>der</strong> Zype <strong>te</strong> confereeren, zoo dikwyls als dezelve<br />

( deeze maale aileen uytgezon<strong>der</strong>t) zal koomen open <strong>te</strong> vallen,<br />

met expresse bewilliging ende toes<strong>te</strong>mming van de Heer Theodoricus<br />

van Benthem, Rec<strong>te</strong>ur van dezel ve Moe<strong>der</strong> Kercke,<br />

ende <strong>der</strong>zelve Parochiaanen en Inwoon<strong>der</strong>s <strong>te</strong> reserveeren, ook<br />

dit recht om een Gees<strong>te</strong>lycke <strong>te</strong> presen<strong>te</strong>eren, zoo dikwyls als<br />

de plaatse komt <strong>te</strong> vaceeren, geeven wy aan den zelven Wou<strong>te</strong>r<br />

ende zyne Erfgenaamen ende Successeuren by deezen: en op<br />

de presentatie ende vernieuwinge van den voorn. Mr. Theodoricus<br />

van Benthem, Rec<strong>te</strong>ur van de voorzeyde Moe<strong>der</strong> Kercke,<br />

aan ons gedaan, aangaande den persoon van den deugdzaamen<br />

Johannes Smijt, een Gees<strong>te</strong>lycke van ons Bisdom, zoo confereeren<br />

wy in de N aame Gods de gezeyde <strong>Nieuw</strong>e Kercke, en<br />

voorzien daar meede den zelven Johannes, met aile haare<br />

rech<strong>te</strong>n en aanhoorigheeden, - ende ontfangen en admit<strong>te</strong>eren<br />

hem in en tot dezelve, ende bevestigen hem voor de eers<strong>te</strong><br />

reyze tot een Rec<strong>te</strong>ur of Curaat in dezelve, by overleeveringe<br />

van deeze <strong>te</strong>egenwoordige. Las<strong>te</strong>nde aan aile Pries<strong>te</strong>rs ende<br />

Kerckelyke Perzoonen van ons Bisdom, wanneer ze daar toe


6<br />

zullen verzogt zyn, of<strong>te</strong> een van haar verzogt zal weezen, denzelven<br />

ook aan<strong>te</strong>neemen, ende aan de parochiaanen aldaar, dat<br />

zy aan hem van allen de vruch<strong>te</strong>n, ren<strong>te</strong>n, geregtigheeden, en<br />

inkoomen op behoorlycke en gewoonlycke tyden verantwoordinge<br />

doen, en den zelven als haaren waarlycke Rec<strong>te</strong>ur gehoorzaam<br />

zyn, en gade <strong>te</strong> slaan: tot getuygenisse en bevestiginge<br />

van aile het welke, en van e1ks in 't byzon<strong>der</strong>, wy om<br />

reedenen hebben goed gedagt ons zeegel aan deeze <strong>te</strong>genwoordige<br />

<strong>te</strong> doen aanhangen. gegeven tot Utrecht in het jaar van<br />

de geboor<strong>te</strong> Christy, een Duyzent- Vier hon<strong>der</strong>t, den zesden<br />

dagh na den Zondagh, op welcke men zingt in de Kercke Gods<br />

judica.<br />

Van welcke voorschr. Fundatie brief, de voorn. Jon. Jasper<br />

van Lynden Heere tot Mynden ze aan ons verzogt' hel:lft onze<br />

brieven van Vidimus, of<strong>te</strong> Copie Authenticque, die wy zyn Ed.<br />

gegont hebben ende gonnen mids deezen. T'oorkonde 't zeegel<br />

van justitie van voorn. Hove hier on<strong>der</strong> aan doen hangen op<br />

den 19 December A 0 1647.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!