Visiedocument Toekomst schoollocaties Houten Noordwest

Toekomst schoollocaties Houten Noordwest
Visiedocument
Toekomst schoollocaties Houten Noordwest
Daling leerlingen, indikken en keuzes maken
J.M. Temmink
Januari 2017
1

Toekomst schoollocaties Houten Noordwest
Inhoudsopgave
Samenvatting
1. Aanleiding en opdracht
2. Visie en verantwoording
3. Huidige situatie scholen Noordwest
4. Toekomstige situatie scholen Noordwest
5. Trends, Projecten en Nota’s
6. Demografie in Houten en Houten Noordwest
7. Voorzieningen Noordwest
8. Woningbehoefte Noordwest
9. Scenario’s
a. RKBS Zevensprong
b. RKBS Familieschool
c. PCBS Wereldwijs
d. OBS Bijenkorf
e. 1 e Montessorischool VikingenPoort
f. Voormalige RKBS Bengelbongerd
10. Conclusies
11. Aanbevelingen
Bijlagen
1. Gehanteerde aanpak
2. Bevolkingsprognose Houten 2016 – 2036
3. Overzichtskaart huidige voorzieningen in Houten Noordwest
4. Boekwaarden scholen Houten Noordwest 31.12.2015
2

Toekomst schoollocaties Houten Noordwest
Samenvatting
Het klinkt misschien vreemd en onlogisch, maar de snelle groei van de gemeente Houten in de
afgelopen decennia, heeft onder andere gevolgen voor de leerlingenterugloop in Houten Noordwest.
Mensen blijven wonen in dezelfde huizen, terwijl hun kinderen naar elders verhuizen. Met als gevolg;
teruglopende leerlingenaantallen en leegstand van klaslokalen. Het is een proces dat al een aantal
jaren gaande is en volgens de prognoses ook nog niet ten einde is.
Dit heeft er in de afgelopen jaren toe geleid, dat in Houten Noord er al een vijftal locaties aan het
onderwijs is onttrokken; de Regenboog, de Wegwijzer, het Mozaïek, de Bogerman en de
Bengelbongerd. De vrijgekomen locaties worden (op middellange termijn) gebruikt als
herontwikkellocatie voor woningbouw.
In de toekomst is er in Houten Noordwest voldoende potentie voor de bestaande onderwijslocaties
van het openbaar, het protestants-christelijk en rooms-katholiek onderwijs. Met de verwachting, dat op
grond van de verwachte prognoses (leerlingenaantallen en totale bevolking van Houten), niet alleen in
Houten Noordwest, maar ook in de andere kwadranten elke denominatie op termijn onderwijs
verzorgd vanuit één locatie.
Voor het Montessorionderwijs dat in Houten nu nog gevestigd is op drie locaties, ligt voor de hand zich
te concentreren op maximaal twee locaties.
De huidige en geprognosticeerde leegstand in lokalen biedt ook kansen. (Tijdelijk) medegebruik leidt
tot een win-win voor gemeente en schoolbesturen. In deze rapportage wordt dit verder uitgewerkt.
De huidige en toekomstige demografische ontwikkelingen in Houten Noordwest, vragen om keuzes en
investeringen in voorzieningen voor (nieuwe) gezinnen met jonge kinderen en (oudere = 80+)
ouderen. Houten Noordwest heeft in de komende jaren behoefte aan voorzieningen voor ouderen
(ontmoeting/dagbesteding) en voorzieningen voor jonge gezinnen.
De ontwikkelingen in het primair onderwijs in Houten Noordwest zijn een voorbode voor de
ontwikkelingen in de andere kwadranten en voor het voortgezet onderwijs in Houten. Een voorbeeld
hiervan is de situatie in Houten Zuidoost. In de periode 2014 – 2016 is er in dit kwadrant, in het primair
onderwijs, een terugloop in leerlingen te zien geweest van 1.483 naar 1.349 (9%).
Het is raadzaam de terugloop in leerlingenaantallen jaarlijks op kwadrantniveau te monitoren.
.
3

Toekomst schoollocaties Houten Noordwest
1. Aanleiding en opdracht
In de achterliggende decennia kende Houten qua inwoneraantal twee groeispurten. Daardoor is het
inwoneraantal sinds begin jaren ’70 vertienvoudigd. De eerste spurt vond plaats in de jaren ‘70 in wat
nu Houten Noord heet. De tweede groeispurt, vanaf de jaren ’90, leidde tot Houten Zuid.
Deze rapportage gaat in op de situatie van de verschillende schoollocaties in Houten Noordwest.
Hoewel de toekomst van de schoollocaties de concrete aanleiding is voor deze opdracht, is ook
gekeken naar (de behoefte aan andere) voorzieningen in Noordwest. De reden hiervan is meerledig.
Enerzijds omdat de demografische ontwikkeling in Houten Noordwest daartoe aanleiding geeft en
anderzijds omdat, mede vanuit duurzaamheid en financiën, het niet ondenkbeeldig is, dat over enkele
decennia de behoefte aan onderwijshuisvesting weer groeit.
Opdracht: Stel een visie document op over de herontwikkeling en de toekomst van de schoollocaties
in Houten Noord. 1
Mede naar aanleiding van de gehouden interviews is bij het uitvoeren van de opdracht, rekening
gehouden met de volgende aspecten:
‣ De drie denominaties (RK, PC en OB) verzorgen ook in de toekomst in Houten Noordwest het
primair onderwijs.
‣ Het Montessorionderwijs is minder kwadrant gebonden.
‣ De (dubbele) vergrijzing in Houten Noordwest neemt toe.
‣ Houten Noordwest dient ook een aantrekkelijk woon-/leefomgeving te zijn voor gezinnen met
jonge kinderen.
In bijlage 1 wordt de aanpak kort beschreven.
2. Visie en Verantwoording
Dit visiedocument is een verdere uitwerking van het Strategisch Huisvestingsplan Onderwijs 2016-
2020. In het Huisvestingsplan zijn de visie en de vier leidende principes op en voor het onderwijs in de
gemeente Houten verder uitgewerkt. Onderstaand daarom slechts een beknopte weergave. Als
afsluiting van dit hoofdstuk een verantwoording voor de gemaakte keuzes.
2.a. Visie en leidende principes in het Strategisch Huisvestingsplan (SHP)
Vanuit de visie in het SHP is de huisvesting van het onderwijs een belangrijke voorwaarde voor een
succesvolle schoolloopbaan. Omdat alle kinderen in Houten naar school moeten kunnen, is er in
Houten sprake van een goede spreiding van onderwijsgebouwen over de stad, de wijk en de buurt. De
schoolgebouwen zijn toekomstbestendig en van toegevoegde waarde in de directe leefomgeving van
de Houtense inwoners. Schoolgebouwen hebben een ontmoetingsfunctie voor ouders en kinderen. En
waar mogelijk huisvesten zij aanvullende functies, die bijdragen aan de brede ontwikkeling van de
jeugd en ouderen.
In het SHP zijn eveneens vier leidende principes genoemd. Het zijn kader stellende uitgangspunten
voor (alle) keuzes die gemaakt worden op het gebied van onderwijshuisvesting. Ze zijn eveneens
richtinggevend bij de verdere concretisering van het onderwijsperspectief.
Principe 1: Sober en doelmatig.
Een gebouw dat voldoet aan de minimale eisen uit het bouwbesluit.
1 In deze notitie wordt de Bogermanschool verder buiten beschouwing gelaten. Deels omdat de school recentelijk is gebouwd,
maar ook omdat het leerlingenaantal voorlopig stabiel blijft en er geen leegstand ontstaat in de komende jaren .
4

Toekomst schoollocaties Houten Noordwest
Principe 2: Capaciteitsbeheersing.
Leegstand dient te worden vermeden. Het breder gebruiken van schoolgebouwen draagt bij aan een
beheersing van de uitgaven voor onderwijshuisvesting.
Principe 3: Duurzaamheid en kwaliteit.
Duurzame huisvesting draagt bij aan de doelstellingen uit de Toekomstvisie Proeftuin Houten 2025.
Voor de bestaande schoolgebouwen moet een kwaliteitsslag worden gemaakt ten aanzien van
functionaliteit, binnenklimaat en energiezuinigheid 2 .
Principe 4: Multifunctionele accommodaties.
Niet alleen een leidend principe in het SHP, maar ook genoemd in het beleidsakkoord ‘Houten maken
we samen’. En ook relevant als het gaat om het verbreden van een onderwijsvoorziening tot een
multifunctionele accommodatie.
In dit visiedocument wordt aangesloten bij de visie uit het SHP als het gaat toekomstbestendige
scholen, die (ook) een ontmoetingsfunctie hebben voor ouders, kinderen en mensen uit de wijk. Elke
schoollocatie is daarmee (in potentie) een kleinschalige multifunctionele accommodatie (MFA) of
Kindcentrum. Een Kindcentrum is er voor kinderen van 0 – 12 jaar. Het is de gehele dag open en biedt
een breed pakket van onderwijs en opvang aan. Belangrijk kenmerk is dat er wordt samen gewerkt
door één team met een gedeelde visie op onderwijs en opvang. Door de integratie van onderwijs en
opvang, krijgen kinderen een sluitend dagprogramma en een doorgaande leerlijn binnen één
pedagogische visie.
2.b. Verantwoording
Het uitgangspunt voor dit document is het beschrijven van het optimale evenwicht, tussen passende
en bereikbare onderwijslocaties voor diverse stromingen enerzijds, het leveren van een bijdrage aan
de opgave uit de woonvisie anderzijds (zie ook hoofdstuk 8.) en de opgaven conform het programma
Sociale Kracht. De herontwikkeling (op middellange termijn) van de voormalige schoollocaties
Regenboog, Mozaïek, Wegwijzer, Bogerman en Bengelbongerd levert een bijdrage aan de opgave uit
de woonvisie.
In relatie tot het vierde leidend principe, wordt geadviseerd af te zien van het realiseren van een
grootschalige MFA, waarin ook het primair onderwijs is ondergebracht. Hiervoor worden de volgende
redenen aangevoerd:
‣ Gezien de huidige voorzieningen in Houten Noordwest in relatie tot de verschillende
doelgroepen en de nu bekende gegevens en prognoses, is er in de komende jaren vooral
behoefte aan kleinschalige voorzieningen in de nabijheid van inwoners (jong en oud).
‣ Voor de verschillende scholen in Houten Noordwest is er op dit moment en in de komende
jaren geen dringende noodzaak een grootschalige MFA te realiseren.
‣ Ten slotte zijn er in Houten Noordwest qua bereikbaarheid en benodigde m2, geen geschikte
locaties voor realisatie van een MFA met meerdere denominaties en andere functies.
2 In dit visiedocument gaat het vooral om de functionaliteit.
5

Toekomst schoollocaties Houten Noordwest
3. Huidige situatie scholen Noordwest
Onderstaand een overzicht van de leerlingenaantallen per school, het aantal lokalen en de leegstand
per 1.10.2015 *
Leerlingen Lokalen Lokalen in gebruik onderwijs Genormeerde
leegstand 3
RKBS De
Zevensprong 159 10 8 2
RKBS Heilige
Familieschool 4 234 12 12 0
PCBS Wereldwijs
221 11 10 1
OBS De Bijenkorf
183 9 8 1
Montessori
dependance 140 9 6 3
Bogerman 266 11 11 0
Totaal
1203 62 55 7
* Bron Strategisch Huisvestingsplan Onderwijs 2016 – 2020
4. Toekomstige situatie scholen Noordwest
In dit hoofdstuk gaat om de geprognosticeerde leerlingaantallen per 1.10.2020*. En in het verlengde
daarvan, het benodigd aantal lokalen per school, inclusief de dan te verwachten leegstand.
Leerlingen Lokalen Lokalen in gebruik onderwijs Leegstand
RKBS De
Zevensprong 135 10 7 3
RKBS Heilige
Familieschool 228 12 10 2
PCBS Wereldwijs
197 11 8 3
OBS De Bijenkorf
162 9 7 2
Montessori
Dependance 132 9 6 3
Bogerman 252 11 11 0
Totaal 1106 62 49 13
* Bron Strategisch Huisvestingsplan Onderwijs 2016 – 2020 en de Leerlingenprognose/ruimtebehoefte 2016 | gemeente Houten
5. Trends, Projecten en Nota’s
Het is een bewuste keuze in dit Visiedocument niet de ‘diepte’ in te gaan. In dit hoofdstuk slechts een
opsomming van lopende thema’s en projecten, huidig beleid, nota’s en trends. Niet alleen om aan te
geven hoeveel al bekend is, maar ook om te duiden welke raakvlakken de scholen/schoollocaties
hebben met andere ontwikkelingen en beleid. Aspecten waar de gemeente de ene keer niet, de
andere keer wel kan sturen.
Trends:
3 De leegstand die een schoolbestuur ervaart in het bedrag dat ze als vergoeding krijgt.
4 Het aantal leerlingen is inclusief de leerlingen van de Bengelbongerd. De groepen 1 t/m 8 van beide scholen gebruiken een
apart deel van het gebouw. In 2020 zijn de groepen gemengd
6

Toekomst schoollocaties Houten Noordwest
- Demografie; ontgroening en (dubbele) vergrijzing
- Langer zelfstandig wonen
- Participatie/burgerinitiatieven
- Terugtredende overheid
Lopende projecten en thema’s:
- Nieuwe Programma Ruimte
- Programma Sociale Kracht
- Project Langer Zelfstandig Wonen
- Afdelingsplan Samenleving
Huidig beleid en nota’s:
- Toekomstvisie Houten 2025
- Woonvisie Houten 2016 - 2025
- Beleidsakkoord 2014- 2018
- Bevolkingsprognose gemeente Houten 2016 - 2036
- Strategisch Huisvestingsplan Onderwijs 2016 – 2020
- Statistische gegevens Primair Onderwijs 2015
- Visie Voorzieningen Houten (2009)
- Eindrapportage Accommodaties welzijn, educatie en sport Houten-Noord (2011)
6. Demografie in Houten Noordwest
De verschillende prognoses (bijlage 2) maken duidelijk, dat het aantal jongeren tot en met 17 jaar
zowel in de gehele gemeente Houten, als in Houten Noordwest daalt. Uit de prognoses blijkt ook dat
er sprake is van een dubbele vergrijzing 5 .
Houten Nw
2016 2036
Houten
2016 2036
< 18 20,5% 17,9% 24,9% 20,7%
65 - 79 12,2% 24,7% 9,6% 20,2%
‣ 80 4,0% 8,2% 3,0% 6,9%
Bron: Bevolkingsprognose gemeente Houten 2016 - 2036
7. Voorzieningen in Houten Noordwest
In deze notitie wordt slechts kort ingegaan op het (huidige en toekomstige) voorzieningenniveau in
Houten Noordwest. Dat gebeurt door middel van de volgende twee vragen:
a. Wat is er aan voorzieningen en voor welke doelgroepen?
b. Aan welke voorzieningen ontstaat tussen 2017 en 2030 behoefte, als wordt gekeken naar de
demografische ontwikkelingen in Noordwest?
6.a. Huidige voorzieningen en doelgroepen
In bijlage drie is een kaart opgenomen van alle voorzieningen in Houten Noordwest. Uit het overzicht
blijkt, dat de voorzieningen zich vooral concentreren in het Rond en het Oude Dorp.
Aan de noordkant van het kwadrant bevinden zich niet of nauwelijks voorzieningen.
De leeftijdsopbouw laat zien dat het aantal jongeren tot 18 jaar in Houten Noordwest afneemt en het
aantal 70+ toeneemt. Hoewel het merendeel van vooral de 85+ in de directe omgeving van het Rond
woonachtig is, wonen 70+ verspreid over het gehele kwadrant.
5 Dubbele vergrijzing: de toename van het aantal 80-plussers binnen de categorie 65-plussers.
7

Toekomst schoollocaties Houten Noordwest
6.b. Demografie en behoefte aan voorzieningen tussen 2017 – 2036
Kijken we naar de periode 2017 – 2036, dan zien we dat de vergrijzing in Houten Noordwest
aantoonbaar toeneemt. Tegelijk is er ook de voorzichtige beweging, dat ééngezinswoningen vrijkomen
door nieuwbouw van appartementen elders in Houten. Met als voorbeeld de oude ‘Bogermanlocatie’.
Het is realistisch uit te gaan van een mix aan voorzieningen, gericht op enerzijds (oudere = 80+)
ouderen en anderzijds op gezinnen met (jonge) kinderen. De aanwezigheid en diversiteit van het
primair onderwijs in Houten Noordwest draagt in samenhang met een evenwichtige demografische
opbouw bij aan een toekomstbestendige wijk.
8. Woningbehoefte in Noordwest
Er bestaat een relatie bestaat tussen de woningvoorraad, de (gemiddelde) woningbezetting en de
demografische ontwikkeling in Houten Noordwest. Zeker in combinatie met enkele (maatschappelijke)
trends 6 als vergrijzing, statushouders, de ‘overloop’ vanuit de stad Utrecht en Houten als
aantrekkelijke woongemeente voor gezinnen met (jonge) kinderen
Voor geheel Houten is de gemiddelde woningbezetting van 2,49 inwoner per woning anno 2016 in
2036 gedaald naar 2,29. Voor Houten Noordwest kwam de gemiddelde bezetting uit op 2,42. Deze
daalt in 2036 naar verwachting naar gemiddeld 2,27 inwoner per woning. Dit past bij de verwachting,
uit de Woonvisie 2016-2025, dat het aantal huishoudens nog licht zal stijgen, maar dat huishoudens
uit minder mensen gaan bestaan.
In relatie tot de woningbehoefte, is de woningvoorraad in Houten Noordwest goed te noemen. Relatief
ruime eengezinswoningen, die kwalitatief goed zijn en daarmee aantrekkelijk voor gezinnen met
kinderen. Een substantieel deel van deze woningen wordt nu bewoond door 65+. Bij het maken van
deze rapportage, is er een concrete aanwijzing, dat deze doelgroep bereid is te verhuizen. Van de 45
appartementen op de oude Bogermanlocatie, gaan er namelijk 36 bewoond worden door mensen die
een woning achterlaten in Houten Noordwest. Op de (middel)lange(re) termijn heeft dit effect op het
primair onderwijs en andere voorzieningen in dit kwadrant. Stabilisatie van het leerlingenaantal is dan
het te verwachten gevolg.
In de Woonvisie 2016-2025 staat dat Houten in de komende jaren behoefte heeft aan 1.800
woningen. Indien het aantal locaties van het Montessorionderwijs in Houten wordt teruggebracht van
drie naar twee, komt er één (mogelijke) ontwikkellocatie beschikbaar voor woningbouw.
9. Scenario’s
Aan de verschillende schoollocaties wordt op basis van de boekwaarde (excl. grond) per 31.12.15, de
verwachte verhuurmogelijkheden, de kwaliteit 7 , etc. een scenario toegekend. Vooral voor de
Vikingenpoort is de kwaliteit van het gebouw van belang. Het gebouw is eigendom van de gemeente.
Voor deze locatie wordt daarom ook gekeken naar het Meerjaren Onderhoud Plan (MOP).
Er zijn meerdere scenario’s mogelijk. Voor elke locatie wordt afhankelijk van het scenario, een
toelichting gegeven en worden (potentiële) gebruikers, randvoorwaarden en de financiële
6 Voor de volledigheid wordt opgemerkt dat er meer trends te noemen zijn.
7 Om weging aan te brengen wordt uitgegaan van drie kwaliteitscriteria. Daarbij is gekeken naar de mate van dagelijks/groot
onderhoud:
+ Matig ; veel dagelijks en groot onderhoud nodig in de komende 5 en 10 jaar.
++ Voldoende ; voornamelijk dagelijks en (bijna) geen groot onderhoud in de komende 5 jaar
+++ Goed ; voornamelijk dagelijks en bijna geen groot onderhoud in de komende 10 jaar.
8

Toekomst schoollocaties Houten Noordwest
baten/lasten 8 genoemd. Omdat het Montessorionderwijs minder kwadrant gebonden is dan de andere
denominaties in Houten (Noordwest), is niet alleen gekeken naar mogelijk medegebruik, maar ook
naar de mogelijkheid het aantal locaties in de gemeente Houten terug te brengen.
In bijlage 4 een overzicht van de boekwaarden van de verschillende locaties.
Scenario’s
Scenario 1: Sloop en herontwikkeling
Dit scenario is op dit moment (mogelijk) alleen van toepassing op de locatie De Vikingenpoort. Ten
aanzien van de Bengelbongerd wordt voor de komende jaren een pas op de plaats gemaakt.
Scenario 2: Gedeeltelijk medegebruik door derden.
Het gebouw blijft behouden, er vindt geen of beperkte renovatie plaats. Een deel van de school wordt
gebruik door derden.
Scenario twee is van toepassing op meerdere locaties. Het scenario is naar verwachting binnen een
half jaar en met (relatief) beperkte financiële middelen uit te voeren.
Wat de kosten van mogelijk medegebruik betreft, overweegt de gemeente alleen dan daarin deel te
nemen, als er sprake is van een aantoonbaar belang. In andere gevallen is dit een zaak tussen het
betreffende schoolbestuur en de potentiële medegebruiker.
Op verzoek van een schoolbestuur kan de gemeente wel faciliteren bij het vinden van potentiële
medegebruikers.
Scenario 3: Renovatie en transformatie.
De onderwijsbestemming wordt tijdelijk van de locatie gehaald. De gebouwen worden gerenoveerd en
getransformeerd tot bijvoorbeeld zorgwoningen, starterswoningen, woningen voor statushouders, of
tot huisvesting voor lokale maatschappelijke initiatieven. De renovatie en transformatie wordt zodanig
uitgevoerd, dat de locatie op termijn weer voor het (primair) onderwijs kan worden ingezet.
Het Montessorionderwijs heeft nu nog drie vestigingen in Houten, te weten de hoofdvestiging de
Korenmolen (tien lokalen) en twee dislocaties de Vikingenpoort (negen lokalen) en MFA de Limes (zes
lokalen).
Volgens de prognose loopt het leerlingenaantal voor het Montessorionderwijs in Houten als geheel
zodanig terug, dat de leegstand in het schooljaar 2020-2021 is opgelopen tot negen lokalen op een
totaal van 25 lokalen.
Scenario 4: Montessorionderwijs concentreren op twee bestaande locaties
Er zijn in dit scenario drie opties:
a. Het Montessorionderwijs in de gemeente Houten blijft gehuisvest op de locaties Korenmolen
en Vikingenpoort.
b. Het Montessorionderwijs in de gemeente Houten blijft gehuisvest op de locaties Korenmolen
en MFA de Limes.
c. Het Montessorionderwijs in de gemeente Houten blijft gehuisvest op de locaties Vikingenpoort
en MFA de Limes.
De keuze voor optie twee of drie leidt er toe dat er een potentiële herontwikkelingslocatie beschikbaar
komt.
Scenario 5: Montessorionderwijs op één locatie buiten de Rondweg.
8 Voor beheer en exploitatie wordt, conform het bekostigingsstelsel van het Ministerie van Onderwijs, een bedrag aangehouden
van € 7.000 per lokaal, inclusief schoonmaak. Indien dit laatste door de gebruiker wordt gedaan, moet worden gerekend met
€ 4.000 - € 5.000 per lokaal.
9

Toekomst schoollocaties Houten Noordwest
Dit scenario gaat ervan uit dat het Montessorionderwijs op één locatie buiten de rondweg wordt
gerealiseerd. Hiervoor geldt dat er op z’n vroegst in het schooljaar 2020-2021 op de unilocatie
onderwijs kan worden gegeven.
Dit scenario is nu niet verder onderzocht. Redenen; de boekwaarde van de Vikingenpoort, € 712.000
(excl. grond), en de verwachte investering in nieuwbouw van een unilocatie van ca. € 4 mln.
a. Locatie RK Zevensprong: scenario 2
Boekwaarde : € 262.000
Kwaliteit
: Voldoende tot goed
Huidige/toekomstige leegstand : In 2016 staan er twee en vanaf 2017 drie lokalen leeg
Verhuurmogelijkheden : In overleg met het schoolbestuur is het mogelijk deze geclusterd aan
te bieden aan potentiele huurders.
Financiële consequenties : Per lokaal moet rekening worden gehouden met
beheer-/exploitatielasten
Toelichting
Net als de meeste andere schoollocaties in Houten Noordwest, ligt de Zevensprong in een groene en
aantrekkelijke omgeving. De huidige en toekomstige leegstand
maakt het aantrekkelijk om een deel van het schoolgebouw
voor andere functies te gebruiken.
Mogelijke medegebruikers
Medegebruik kan plaats vinden door diverse initiatieven. Denk
aan cursussen fotografie, schilderen, etc. Of door initiatieven
uit de Houtense samenleving als de Techniekfabriek. Maar
bijvoorbeeld ook door een zorginstelling die dagbesteding
aanbiedt voor ouderen in de wijk. Of door organisaties, als
bijvoorbeeld de ouderenbonden, uit de wijk die één of enkele
lokalen als ontmoetingsplek gebruiken voor het organiseren van wijkactiviteiten.
Randvoorwaarden
- Indien er structureel sprake is van medegebruik door meerdere organisaties, moeten
afspraken worden gemaakt over beheer (bijv. sleutelbeheer) en exploitatie. Vooraf moet
duidelijk zijn wie in een dergelijke situatie eindverantwoordelijk is.
- De onderwijsfunctie staat voorop.
- Clustering van leegstaande lokalen voor andere dan onderwijsactiviteiten.
- Welke activiteiten wel of niet binnen schooltijden mogelijk zijn.
Financiële baten/lasten
- Afhankelijk van het aantal lokalen dat geclusterd gebruikt kan worden, moet renovatie plaats
vinden.
- Op de vraag wat de kosten zijn voor huur en exploitatie, wordt verwezen naar voetnoot 8. Een
andere vraag is, wie die kosten voor z’n rekening neemt en/of kosten verrekend kunnen
worden, als gebruiker en schoolbestuur tot een win-winsituatiekomen. Een voorbeeld is de
mogelijkheid om lessen techniek te laten verzorgen (verplicht vanaf 2020) door de
Techniekfabriek
b. Locatie RK Familieschool: (op termijn) scenario 2
Boekwaarde
: € 105.000 (waarvan € 34.000 voor het oudste gedeelte en het
restant voor het in jaren jongste deel van het gebouw)
10

Toekomst schoollocaties Houten Noordwest
Kwaliteit
: Het oudste (bouwjaar 1955) deel van deze school is kwalitatief
voldoende, mede als gevolg van een asbestsanering in 2012. Het
jongste (bouwjaar 1970) gedeelte is van matige kwaliteit.
Huidige/toekomstige leegstand : In 2016 is er geen sprake van leegstand. Vanaf het schooljaar
2017/2018 staat er één lokaal leeg en vanaf schooljaar 2019/2020
twee lokalen
Verhuurmogelijkheden : Op dit moment is het verhuren van ruimten niet aan de orde. Over
enkele jaren is dit, tenminste uitgaande van de bestaande gebouwen,
in beperkte mate het geval.
Toelichting
Het is de enige onderwijsvoorziening in het Oude dorp. De school bestaat, wat betreft het onderwijs,
uit twee gebouwen die kwalitatief nogal van elkaar verschillen. Door het inhuizen van de leerlingen
van de locatie Bengelbongerd, is er nu geen sprake van leegstand. Zoals hiervoor aangegeven, staan
er volgens de prognose twee lokalen leeg vanaf schooljaar 2019/2020.
Deze school ligt in een relatief versteende omgeving. De locatie is
al eerder in beeld geweest als mogelijke locatie voor een MFA 9
met meerdere denominaties en andere functies.
Op deze locatie staat ook een gymzaal (bouwjaar 1982) met een
(inpandige) doorgang naar het oudste gedeelte van de school. De
gymzaal verkeert in redelijke staat en is de laatste jaren alleen in
gebruik door Familieschool. Met het afstoten van sportzaal Den
Oord, neemt het gebruik door andere scholen naar verwachting
weer toe.
In de avonduren wordt de gymzaal gebruikt door vaste en
incidentele huurders.
De boekwaarde van de gymzaal bedraagt per 1 januari 2015 € 57.012. De onderhoudskosten t/m
2020 bedragen in totaal € 99.399.
c. Locatie PC Wereldwijs: scenario 2
Boekwaarde : € 566.000
Kwaliteit
: goed
Huidige/toekomstige leegstand : In het schooljaar 2015-2016 staat één lokaal leeg. Volgens de
prognose worden dit er in het schooljaar 2020-2021 drie.
Verhuurmogelijkheden : In het schooljaar 2016-2017 wordt het leegstaande lokaal verhuurd
aan een kinderopvangorganisatie.
Financiële consequenties : Per lokaal moet rekening worden
gehouden met
beheer-/exploitatielasten.
Toelichting
De locatie Wereldwijs is ontstaan door de samenvoeging met De
Vlaswiek en de vroegere Wereldwijslocatie in Houten Noordoost.
De locatie ligt in een groene omgeving.
9 In voorliggende jaren zijn er door het RK Onderwijs (Fectio) en het Montessorionderwijs plannen ontwikkeld, om tot
gezamenlijke huisvesting te komen op de locatie Familieschool. Een belangrijke reden waarom dit niet tot een concreet vervolg
heeft geleid, zijn de beperkte mogelijkheden qua ruimtelijke infrastructuur en inpasbaarheid.
11

Toekomst schoollocaties Houten Noordwest
De overige aspecten zijn (voorlopig) niet aan de orde. Vanaf het moment dat dit wel het geval is, kan
gebruik worden gemaakt van de met de Zevensprong opgedane ervaring.
d. Locatie OB Bijenkorf: scenario 2
Boekwaarde : € 194.000
Kwaliteit
: voldoende
Huidige/toekomstige leegstand : In het schooljaar 2016-2017 staat één lokaal leeg. Vanaf het
schooljaar 2017-2018 twee lokalen.
Verhuurmogelijkheden : Het schoolbestuur staat open voor verhuur van leegstaande lokalen.
Financiële consequenties : Per lokaal moet rekening worden gehouden met beheer-
/exploitatielasten
Toelichting
De locatie ligt in een groene omgeving. De Bijenkorf is een ‘school in de wijk’. Verenigingen uit de wijk
maken, ook in de avonduren, al gebruik van de school.
Mogelijke medegebruikers
Medegebruik kan plaats vinden door initiatieven uit
de wijk, maar ook door bijv. zorginstellingen die op
zoek zijn naar een ruimte om dagbesteding aan te
bieden aan ouderen uit het gebied.
De voorkeur vanuit het schoolbestuur ligt op het
(opnieuw) ‘in huis halen’ van kinderopvang/BSO.
Randvoorwaarden
De randvoorwaarden zijn dezelfde als voor de
Zevensprong.
Financiële Baten/lasten
Zie de Zevensprong.
e. Locatie MO Vikingenpoort: scenario 4 of 2 10
Boekwaarde : € 712.000
Kwaliteit : Op dit moment matig. Na het onderhoud conform het MOP 2015-
2054, wordt de kwaliteit als voldoende beoordeeld.
MOP t/m 2025 : € 564.239 11
Huidige/toekomstige leegstand : In 2016 staan er vier lokalen leeg. In 2020 gaat het om drie lokalen
Verhuurmogelijkheden : Alleen aan de orde indien niet wordt gekozen voor scenario vier.
Toelichting
De Vikingenpoort (bouwjaar 1990) is gelegen in een groene omgeving. De totale kavel beslaat 3.147
m2, waarvan 1.100 m2 in gebruik is als school. Volgens het Meerjaren Onderhoud Plan 2015-2054,
moet er tot en met 2025 in totaal een bedrag van € 564.239 worden geïnvesteerd in dagelijks en groot
onderhoud.
De Vikingenpoort is een voormalige school voor speciaal onderwijs. Dit betekent onder andere dat er,
in afwijking van een gemiddeld schoolgebouw, geen sprake is van klaslokalen van gelijke grootte.
De mogelijke keuze voor scenario 4a of 4c vraagt mede daarom om een extra investering, om modern
en toekomstbestendig onderwijs te kunnen blijven bieden in de Vikingenpoort. Een en ander in
overleg en afstemming met het bestuur van het Montessorionderwijs. Nader onderzoek naar de
10 De boekwaarde van de Korenmolen bedraagt in 2020 € 228.023 en in 2025 € 197.140
11 Onderhoud Montessorischool, locatie Vikingenpoort o.b.v. MOP 2015-2054
12

Toekomst schoollocaties Houten Noordwest
precieze omvang van de aanpassingen en bijbehorende investering is noodzakelijk. Een, nog op te
stellen, tijdpad moet met ingang van schooljaar 2018 – 2019 leiden tot afronding van 4a of 4c.
De Vikingenpoort is de enige schoollocatie in Houten, die niet is overgedragen aan het schoolbestuur.
De gemeente is als eigenaar verantwoordelijk voor het financieren van het dagelijks en groot
onderhoud. De mogelijke keuze voor scenario 4a of 4c biedt, in overleg met het bestuur van het
Montessorionderwijs, kansen voor een toekomstige overdracht van het eigenaarschap aan het
bestuur.
Onderstaande is alleen aan de orde, indien niet wordt gekozen voor scenario 4.
Mogelijke medegebruikers
De Krachtfabriek maar ook andere initiatieven komen in aanmerking om op deze locatie te worden
gehuisvest.
Randvoorwaarden
Zie de Zevensprong
Financiële Baten/lasten:
- Zoals hiervoor aangegeven, moet door de gemeente worden geïnvesteerd in het dagelijks en
groot onderhoud.
- Exploitatielasten per lokaal of voor gehele school in geval scenario 3.
f. Locatie Bengelbongerd: scenario 3
Boekwaarde
: Geen
Kwaliteit
: Voldoende
Aantal lokalen : 7
Verhuurmogelijkheden : Lokale initiatieven hebben
interesse getoond
Financiële consequenties : Bij het gebruik door derden van
het gehele gebouw of afzonderlijke lokalen, moet rekening
worden gehouden met beheer-/exploitatielasten (zie voetnoot 8)
Toelichting
Vanaf september 2016 is de Bengelbongerd niet meer in gebruik
als onderwijslocatie. De locatie is op de middellange termijn een
herontwikkelingslocatie voor woningbouw. Tot dat moment komt de locatie in aanmerking voor
huisvesting van lokale initiatieven.
Mogelijke medegebruikers
De Krachtfabriek, het Wereldhuis en de, nu al gehuisveste, taalklassen zijn potentiele gebruikers van
de Bengelbongerd.
Randvoorwaarden
Er worden afspraken gemaakt over de looptijd, de verplichtingen die de gebruikers aangaan. En de
verplichtingen die de gemeente (mogelijk) aangaat.
Er wordt door de gemeente geen groot onderhoud gepleegd.
Financiële Baten/lasten
Er zijn bij de genoemde potentiele gebruikers geen baten en wel lasten. De gebruikers betalen voor
gas, water en elektra, en verzorgen zelf de schoonmaak en het dagelijks onderhoud.
13

Toekomst schoollocaties Houten Noordwest
10. Conclusies
1. De aanwezigheid en diversiteit van het primair onderwijs in Houten Noordwest draagt door de
diversiteit bij aan een toekomstbestendige wijk.
2. De kwaliteit van de gemiddelde eengezinswoning in Houten Noordwest, in combinatie met
bijvoorbeeld de ‘overloop’ vanuit de stad Utrecht, maakt het aannemelijk dat over enkele jaren
de leerlingaantallen in Houten Noordwest zullen stabiliseren.
3. De kwaliteit van de scholen voor primair onderwijs, is op de langere termijn voldoende tot
goed.
4. De huisvesting van het Montessorionderwijs in Houten kan terug worden gebracht van drie
naar twee locaties. Meer specifiek; de locaties Korenmolen en Vikingenpoort of de locaties
Korenmolen of Vikingenpoort en locatie MFA de Limes. Een en ander in overleg met het
bestuur van het Montessorionderwijs.
5. Indien MFA de Limes één van de twee locaties is, komt er in potentie een
herontwikkelingslocatie in Houten Noord beschikbaar. Indien MFA de Limes afvalt als locatie
voor het Montessorionderwijs, is de Katholieke Scholenstichting Fectio in beeld om de
vrijkomende lokalen stapsgewijs over te nemen.
6. Indien de Vikingenpoort een Montessorilocatie blijft, is een investering nodig om de locatie
geschikt te maken voor modern en toekomstbestendig onderwijs.
7. Een deel van de Familieschool is van matige kwaliteit en geeft aanleiding voor nader overleg
met het bestuur van de Katholieke Scholenstichting Fectio over renovatie of nieuwbouw.
8. Er is sprake van (dubbele) vergrijzing in Houten Noordwest. Dat doet een áppel op het
aanwezige voorzieningenniveau. De demografie van Houten Noordwest vraagt om bezinning.
Vooral op de vraag wat heeft de gemeente, onder andere vanuit de WMO, te bieden heeft op
het gebied van dagbesteding en ontmoeting in de nabije omgeving van mensen. Elke
schoollocatie is in dit opzicht een kleinschalige multifunctionele accommodatie (MFA) of
Kindcentrum.
9. Huidige en toekomstige onderwijslocaties worden door medegebruik belangrijke
maatschappelijke voorzieningen voor een buurt.
11. Aanbevelingen
a. Kies er als Houten voor te blijven sturen op het (mede)gebruik van (deels)
leegstaande/komende lokalen. Elke schoollocatie is een kleinschalige multifunctionele
accommodatie (MFA) of Kindcentrum.
b. Als scenario 2 in meerdere locaties wordt uitgewerkt, is enige vorm van coördinatie gewenst.
Niet alleen om de beschikbare ruimte zinvol te benutten, maar ook om te zorgen voor
spreiding van voorzieningen over het kwadrant. En om, waar gewenst, de relatie te leggen
met de ontwikkelingen in de andere kwadranten. Coördinatie kan in eigen beheer worden
uitgevoerd.
c. Nodig maatschappelijke (zorg)organisaties uit met voorstellen te komen over de invulling van
(gedeeltelijk) leegstaande schoollocaties.
d. Centraliseer het Montessorionderwijs op twee in plaats van drie locaties.
e. Ga het overleg aan met het bestuur van de Katholieke Scholenstichting Fectio over renovatie
of nieuwbouw van het ‘slechte’ deel van de Familieschool. Indien nieuwbouw vanuit
gemeentelijk standpunt de voorkeur heeft, wordt geadviseerd dit koppelen aan het inleveren
van een deel van het terrein van de Familieschool door Fectio. En dit deel te gebruiken als
herontwikkelingslocatie.
f. Heb niet alleen oog voor het onderwijs. Leg de relatie met bijvoorbeeld de integrale Visie
Maatschappelijke Voorzieningen en het te maken Programma Ruimte.
g. De besluitvorming over de (her)huisvesting van initiatieven als de Techniekfabriek en de
Krachtfabriek, hangt mede in relatie tot (gedeeltelijk) leegstaande onderwijslocaties samen
14

Toekomst schoollocaties Houten Noordwest
met de vraag wie de huur-/exploitatielasten voor zijn rekening neemt. Overweeg als gemeente
alleen financiering, als er sprake is van een voor de gemeente aantoonbaar belang.
h. De situatie in Houten Noordwest is de voorbode, van dat wat op enig moment ook in de
andere kwadranten gaat spelen. Het is raadzaam jaarlijks te monitoren wat de ontwikkelingen
in elk kwadrant betekenen voor de leegstand in schoollocaties.
i. Maak als gemeente beleid voor de wijze waarop leegstaande schoollokalen worden ingezet
als maatschappelijke voorziening.
15

Toekomst schoollocaties Houten Noordwest
Bijlage 1. Gehanteerde aanpak
Verantwoording
Er is eerst een deskresearch uitgevoerd. De onderstaande documenten zijn gelezen en (deels)
meegenomen in deze rapportage. In samenhang met de deskresearch, zijn gesprekken gevoerd met
onderstaande personen. Hierbij wordt aangetekend dat een aantal gesprekken mede zijn gevoerd in
het kader van de nog op te stellen ‘integrale visie maatschappelijke voorzieningen’.
Overzicht gelezen documenten:
A. Toekomstvisie Houten 2025
B. Woonvisie Houten 2016 - 2025
C. Strategisch Huisvestingsplan Onderwijs 2016 - 2020
D. Bevolkingsprognose gemeente Houten 2011 – 2031
E. Houten maken we samen; Beleidsakkoord 2014 – 2018
F. Programma Ruimte 2015
G. Plan van Aanpak (Langer Zelfstandig Wonen
H. Plan afdeling Samenleving gemeente Houten 2016
Overzicht geïnterviewde personen:
1. Thomas van Elteren
2. Wim Langras
3. Ineke Kosterman
4. Henny den Bieman
5. Margaret Raijmakers
6. Pieter den Bont
7. Marjan Klein
8. Chris Jansens
9. Cees Strooper
10. Mathijs van den Heuvel
11. Wieger Sloot
12. Aletta Barink
13. Michiel van Liere
14. Herman Geerdes
15. Jocko Rensen
16. Els van Ittersum in relatie tot haar onderzoek naar (her)huisvesting voor organisaties als De
Krachtfabriek, de Techniekfabriek en het Wereldhuis.
17. De directeur-bestuurders van de stichting OOH (openbaar), de Scholenstichting Fectio
(katholiek) en Montessori Onderwijs, mevrouw Smits-Verwijst en de heren Boerman en Van
Zwam.
18. Er is telefonisch contact geweest met de bestuurder van het Protestants Christelijk onderwijs.
De verleiding was er voortdurend om ‘breder’ kijken dan alleen de toekomst van de scholen voor
primair onderwijs. Er is gefocust op de basisscholen in Houten en hun (mogelijke) betekenis in voor
inwoners in het kwadrant.
De resultaten van de deskresearch en de interviews zijn terug te vinden in de rapportage en meer in
het bijzonder in de conclusies en aanbevelingen.
16

Toekomst schoollocaties Houten Noordwest
Bijlage 2
Rapport Bevolkingsprognose Houten 2016 – 2036
Samenvatting
Begin 2016 telde de gemeente Houten 48.765 inwoners. Hoeveel inwoners zullen dat er zijn over
vijftien á twintig jaar? Op basis van deze bevolkingsprognose zal het inwoneraantal van de gemeente
Houten doorgroeien naar 50.495 in het jaar 2021. In de jaren daarna zal het aantal inwoners
geleidelijk dalen naar 48.509 op het einde van de prognoseperiode.
De prognose is opgesteld voor de periode 2016 tot en met 2036. De uitgangssituatie is de bevolking
naar leeftijd en geslacht van 1 januari 2016. Verder is aangenomen dat er in de prognoseperiode nog
per saldo 1.650 woningen in de gemeente worden toegevoegd. Dit is het resultaat van sloop en
nieuwbouw.
Gemiddelde woningbezetting
Het aantal personen per woning, de gemiddelde woningbezetting, daalt in de gemeente Houten
volgens de prognose van 2,49 in 2016 naar 2,29 in 2036. De dalende trend is een voortzetting van de
trend van de afgelopen jaren. De gemiddelde woningbezetting in Houten Noordwest daalt van 2,61 in
2016 naar 2,46 in 2036.
Leeftijdsopbouw gemeente Houten
De leeftijdsopbouw van de bevolking zal in de loop van de jaren veranderen. Als de bevolking wordt
onderverdeeld in drie groepen, is een daling te zien in de jongste leeftijdsgroep (> 19 jaar) van 13.296
in 2016 naar 11.071 in 2036. De groep van 18 - 64 jarigen stijgt in de eerste prognosejaren nog. Op
de lange termijn daalt het aantal inwoners in deze categorie met 5.070, bijna 18%. De groep 65+
stijgt gedurende de gehele prognoseperiode. Is in 2016 12,6% van de totale bevolking 65 of
ouder. In 2021 is dit gestegen naar 15,8%, in 2031 is dit 24,5% en in 2036, 27,3%. Deze groep
neemt met bijna 6.000 toe in de prognoseperiode.
Leeftijdsopbouw Houten Noordwest
In het gebied Noordwest wonen op 1 januari 2016, 13.733 inwoners. In 2036 is het aantal inwoners
gedaald naar 13.483. Ten aanzien van de leeftijdsopbouw neemt de groep van 65 jaar en ouder toe
van 16,2% naar 32,9%. Een sterkere stijging dan in de gemeente als geheel. De groep jongeren tot
en met 17 jaar neemt relatief minder af dan gemeentelijk, van 20,5% naar 17,9%.
17

Toekomst schoollocaties Houten Noordwest
Bijlage 3: Overzichtskaart met huidige voorzieningen in Houten Noordwest
18

Toekomst schoollocaties Houten Noordwest
Bijlage 4 Boekwaarde
Aanwezigheid vaste activa Scholen Houten NW
Dienstjaar: 2015
Activanummer Omschrijving activum Laatste jaar activum Bedrag boekwaarde Bedrag boekwaarde
Afdeling: 1300 Samenleving
1-1-2015 31-12-2015
37 De Zevensprong: grond nieuwbouw school 2099 23.621,33 23.621,33
197 De Zevensprong: grondkosten 2099 183.163,28 183.163,28
214 De Zevensprong: bouwkosten 2038 198.401,86 181.868,38
555 De Zevensprong: aanpassing IHP 2007 2048 83.308,82 80.784,26
Totaal
469.437,25
196 De Vlaswiek: grond = Wereldwijs 2099 226.311,45 226.311,45
213 De Vlaswiek: bouw (Guldenslag 131) 2027 209.546,18 190.496,53
820 Uitbreiding Vlaswiek 2013 2028 405.000,08 376.071,56
Totaal
792.879,54
217 Heilige Familieschool: renovatie bouwkosten 2025 44.286,1 39.365,45
218 Heilige Familieschool: renovatie bouwkosten 2025 9.803,63 8.714,35
219 Heilige Familieschool: verbouw tot 12 klassen 2025 25.838,31 22.967,37
220 Heilige Familieschool: vervangen kozijnen 2025 37.682,22 33.495,31
Totaal
104.542,48
253 Montessori, Locatie West: grond De Wissel 2099 176.451,8 176.451,8
254 Montessori, Loc.West:grond 2 groepsruimt.de Wissel 2099 51.303,71 51.303,71
255 Montessori,locatie West: bouw en inricht.De Wissel 2031 241.067,58 224.996,42
256 Montessori,loc.West:bouw en inr.2 groepsr.de Wisse 2035 99.141,43 93.923,46
257 Montessori,loc.West: uitbr.LOM voorbereidingskst. 2039 39.138,33 37.436,65
258 Montessori,loc.West: uitbr. LOM bouwkosten 2039 114.487,1 109.509,4
259 Montessori,loc.West: uitbr.LOM architect en toezic 2039 19.280,05 18.441,78
260 Montessori,locatie West: uitbreiding LOM 2039 16.165,95 15.463,08
420 Montessori Locatie West:uitbreiding LOM De Wissel 2037 1.955,51 1.870,55
609 Montessori, locatie West: aanpassing IHP 2007 2050 216.246,54 210.239,7
Totaal
939.636,55
267 De Bijenkorf: grondkosten lo/ko 2099 185.903,78 185.903,78
268 De Bijenkorf: grondkosten uitbr. 2 groepen 2099 43.909,84 43.909,84
273 De Bijenkorf: bouwkosten lo/ko 2025 218.386,63 194.121,45
Totaal
423.935,07
19