4.7 De strategische

4.7 De strategische keuzes zijn bewust gesorteerd naar toenemende lasten - maar ook baten voor de universiteit: naarmate achterstallig onderhoud sneller en intensiever wordt aangepakt, het ruimtegebruik territorialer is (meer eigen werkplekken), er meer in erfgoed wordt geïnvesteerd en het vereiste technische of functionele kwaliteitsniveau hoger is, nemen de huisvestingslasten toe. Tegelijkertijd nemen ook de baten toe: minder productiviteitsverlies en reputatieschade door verouderde gebouwen, minder risico op calamiteiten, meer tevredenheid en trots van gebruikers. In de vorige paragraaf werd stap-voor-stap toegelicht welk effect elke strategische keuze heeft op de universiteitsdoelen. In de bijlagen zijn voorbeeld-berekeningen gemaakt om hieraan mogelijke effecten op de noodzakelijk investeringen en huisvestingskosten te koppelen. Gezien het aantal aannames zijn de uitkomsten alleen bedoeld om onderlinge vergelijkingen te maken en meer grip te krijgen op de orde van grootte van effecten. 4.8 De effecten van veranderende strategische keuzes op de totale voorraad zijn traag: gezien de grootte van de reeds bestaande voorraad en de omvang van reeds bestaande afschrijvingen - zowel op Campus NL niveau als voor afzonderlijke universiteiten - duurt het lang eer de effecten van veranderende strategische keuzes zichtbaar zijn in onder andere ruimtegebruik en huisvestingskosten. 4.9 De campus is van waarde voor de universiteit, maar kost geld: universiteiten zoeken naar een balans tussen kosten en (toegevoegde) waarde en hebben daarbij een aantal strategische keuzes, waarvan de meest invloedrijke zijn: hoe snel achterstallig onderhoud wordt weggewerkt (fysiek: acceptatie van deel voorraad in matige of slechte conditie), hoe territoriaal gebruikers zijn (functioneel: territorium versus delen), hoeveel activiteiten er buiten de campus plaatsvinden (strategisch: hoe virtueel) en hoe belangrijk monumentaal erfgoed en/of een relatief dure locatie is (strategisch: erfgoed versus nieuwbouw). Hieruit volgt dan dat de financieel consequenties het gevolg zijn. Als het financiële perspectief in de zin van lage huisvestingskosten als uitgangspunt wordt genomen, worden één of meer andere strategische keuzes de “sluitpost”. Redenatie: als uitgangspunt is “niet meer dan 8% van totale kosten worden besteed aan de campus”, dan moet de universitaire gemeenschap ofwel accepteren dat achterstallig onderhoud niet wordt ingelopen, dat er veel ruimte gedeeld moet worden (bijvoorbeeld geen cellenkantoormeer) of dat cultureel, academisch of industrieel erfgoed moet worden verkocht of gesloopt. 4.10 Afschrijvingstermijn aanpassen aan met de werkelijke kortere (functionele) levensduur: om te voorkomen dat lasten nog jaren doorlopen, terwijl er geen baten meer zijn van een investering, is het verstandig om de afschrijvingstermijnen aan te passen aan de functionele levensduur. Universiteiten hebben aangegeven dit tot op zekere hoogte al te doen. 4.11 Het maken van “business cases” belangrijk bij strategische keuze voor meer functionele kwaliteit (IV): het afwegen van hogere huisvestingslasten tegen de potentiele baten in het primaire proces - veiligstellen onderzoeksfinanciering, hogere studierendementen - is een belangrijke stap in het maken van een campusstrategie. Deze stap wordt bij voorkeur universiteitsbreed gezet, gezien de impact van de campus op de universiteitsdoelen. 4.12 De huisvestingsopgave is een verantwoordelijkheid van de hele universiteit: de kern van de strategische keuzes voor de huisvestingsopgave is dat ze afgewogen op universiteitsniveau - dus met bestuurders, controllers, gebruikers en beheerders. Het bepalen van de huisvestingsopgave is door de grote impact op vele universiteitsdoelstellingen een verantwoordelijkheid van de hele universiteit. 158 Campus NL Investeren in de toekomst

4.4 Conclusies over managementinformatie in relatie tot universiteitsdoelen In deze paragraaf volgen de (algemene) conclusies over de managementinformatie die in dit onderzoek verzameld is en waarmee verleden en heden van Campus NL in kaart zijn gebracht en strategische keuzes, mogelijke toekomsten en rekenvarianten van huisvestingsopgaven zijn onderbouwd. 4.13 Managementinformatie in andere terminologie (1): meer draagvlak “kwaliteitsimpuls in de campus” dan “investering in universiteitsvastgoed”: de term “vastgoed” kan bij de communicatie beter vervanging worden door “huisvesting” (dienstbaar aan de organisatie), “faciliteiten” (nodig voor primaire processen onderwijs en onderzoek) en services (betere ondersteuning van student en medewerker). Dit omdat “vastgoed” de suggestie wekt een marktconform product te zijn. Ook de term “investering” wekt de indruk dat deze met rendement moet worden terugverdiend. Dit terwijl het werkelijke “rendement” beter onderwijs of onderzoek is. Uit de interviews (en eerder onderzoek) bleek ook al dat universiteitsvastgoed door zijn locatie, functie en omvang niet marktconform is en daarom een lage marktwaarde heeft. 4.14 Managementinformatie in andere terminologie (2): “geld naar stenen in plaats van onderwijs en onderzoek” is te weerleggen: wat gebeurt er als er niet geïnvesteerd wordt in de campus? Wat zijn de “opportunity costs”? De meeste directeuren die verantwoordelijk zijn voor huisvesting, faciliteiten of vastgoed hebben al vaak moeten uitleggen dat “niet investeren vaak meer geld kost”. Enkele voorbeelden: de bedrijfsschade (productiviteitsverlies) van één dag geen internet of netwerktoegang, falende installaties die het gebouw een week onbruikbaar maken of een sterk verouderd gebouw zonder koeling of verwarming. 4.15 Managementinformatie in andere terminologie (3): huisvestingskosten uitgedrukt in andere eenheden dan geld: bij de inputbijeenkomst van 3 juni 2016 bleek dat veel universitair bestuurders, financieel en huisvestingsdirecteuren de campusinvesteringen, huisvestingskosten - of potentiele besparingen daarop - ook in andere eenheden uitdrukken dan euro’s, om beter aan te sluiten bij de belevingswereld van andere doelgroepen, zoals aantal onderzoeksassistenten, betere laptops of meer salaris. figuur 67: tijdens de inputbijeenkomst van 3 juni gaf de meerderheid van de respondenten aan dat huisvestingskosten binnen hun universiteit ook in andere eenheden dan euro’s worden uitgedrukt Campus NL Investeren in de toekomst 159