Loosdrecht in de Bataafs-Franse tijd

Dienstplicht in Nederland & Loosdrecht in de Bataafs-Franse tijd
In het voorafgaande is duidelijk geworden dat de inlijving van Nederland als provincie
van Frankrijk en de hierbij horende veranderingen binnen de bestuursvorrning, niet
vee! invloed hadden op het qagelijkse Ieven in Loosdrecht. Ook naamsverandering van
de provincie of departement (van Holland naar Amstelland naar Zuiderzee) zijn aileen
op papier waar te nemen en zullen nauwelijks bekend zijn geweest onder de
bevolking. Meer beroering werd veroorzaakt door de invoering van de dienstplicht,
omdat dit de gemeenschap recht in het hart trof. Het rekruteren van soldaten werd ook
wei conscriptie genoemd. De Franse wet op de conscriptie stamde a! uit 1798 en is
gebaseerd op het principe dat iedere burger dienstplichtig werd wanneer er gevaar
dreigde voor hetland. En de Nederlanders waren vanaf 1810 Franse burgers, omdat
Nederland als provincie was ingelijfd. De conscriptie moest de leemte vullen tussen
het aantal vrijwilligers en het aantal benodigde soldaten. Voor de conscriptie was een
goede burgerlijke stand noodzakelijk, die ook door Napoleon werd ingevoerd. Aile
mannelijke burgers van twintig tot vijfentwintig jaar werden naar leeftijd ingedeeld in
vijf klassen. Bij oproeping van dienstplichtigen werd begonnen bij de jongste uit de
jongste klasse. Door middel van een bekendmaking van de naam van de oudste der
opgeroepenen wist iedereen of hij bij de soldaten hoorde. Door middel van een loting
werd bepaald wie er werkelijk in het Ieger ging en wie er reserve was. De rijken
konden, als ze ingeloot waren, voor vee! geld iemand inhuren die in hun plaats in
dienst ging, een zogenaamde remp!ayant.
Ook van Loosdrecht werd een bijdrage geeist in de levering van dienstplichtigen.
Voor deze tijd werd de gemeente a! gevraagd een bijdrage te leveren aan het Franse
Ieger, maar dat was op vrijwillige basis. Aileen het weeshuis was a! vanaf 1806
verplicht jongens te leveren die als soldaat konden dienen. Nadat Nederland in 1810
werd ingelijfd bij Frankrijk, bestookte de prefect van het departement du Zuiderzee,
de gemeente Loosdrecht met allerhande regelingen over de uitvoering van de
dienstplicht. Aile jongens die in 1790, 1791, 1792 of 1793 geboren waren, werden
opgenomen in de dienstplichtlijsten van de jaren 1810 tot 1813. In Loosdrecht stonden
op de dienstplichtlijsten 66 jongemannen. Van iedere dienstplichtige werden vele
gegevens genoteerd. Dit waren de gebruikelijke persoonsgegevens, maar ook de
namen van de ouders, hun beroep, of de dienstplichtige uit- of lhuiswonend was, of hij
bij het opstellen van de lijst zelf aanwezig was of vertegenwoordigd werd door een
familielid en of hij speciale kenmerken had waardoor hij wellicht afgekeurd kon
worden. Omdat het Ieger voor Napoleon erg belangrijk was, werd de administratie en
uitvoering van de conscriptie tot in detail geregeld door de Fransen.
De H ollandse departementen hebben in totaal 17.323 man afgeleverd voor de
Franse krijgsdienst. Degenen die niet in de zeedienst terecht kwamen, dienden in het
landleger en vochten in de veldtocht van tegen Rusland. Hiervoor werden maar liefst
15.000 soldaten opgeroepen, waarna grootschalige protesten en volksoproeren
plaatsvonden, zeker toen men hoorde hoe slecht de tocht verliep. Van de 15.000
Nederlandse dienstplichtigen overleefden slechts 1.000 man de barre veldtocht in de
Russische winter van 1812. De Nederlandse soldaten hebben hun verplichte taak dus
tegen zeer hoge prijs uitgevoerd.
Arjan de Jongh