advocatenblad - Nederlandse Orde van Advocaten

advocatenblad
Voor rechtenstudenten en young professionals
Advocaten
in het
sportrecht
Topsport in
de rechtszaal
nr. 1 - 2012

De board
van vandaag vraagt
om businesswise
advocaten
De board met raad en daad bijstaan kan niet meer zonder te weten wat er speelt en verder te kijken dan
de wetten en jurisprudentie. Studeer je Nederlands, notarieel of fiscaal recht en denk je businesswise genoeg
te zijn, maak dan kennis met ons op businesswiseadvocaten.nl

en verder
‘In sport
kun je niet
polderen’
editorial . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .02
colofon . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .02
dekencolumn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .03
facts & figures . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .03
advo-coach project . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .03
wat verandert er straks in de advocatenopleiding? . 06
extra vaardigheden op eigen kantooropleiding . . .08
inhoud
de werkkamer van...
Binnenkijken bij
Oscar Hammerstein
reportage
Onderweg met strafadvocaat
Robert Malewicz
studenten aan het woord
advocatenblad
Dienen advocaten terughoudend
te zijn in de media?
16
04
10
26
leestips van advocaten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14
netwerken doe je zo, volgens de zoza’s . . . . . . . . . 15
oud-stagiaire schrijft boek over kantoorperikelen . 22
werken in shanghai . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24
advocaat in het vreemdelingenrecht . . . . . . . . . . . 28
talentenjacht: ‘geluk dwing je af’ . . . . . . . . . . . . 32

advocatenblad
Colofon
advocatenblad
Advocatenblad Start is het officiële orgaan van
de Nederlandse Orde van Advocaten en wordt
uitgegeven door Sdu Uitgevers.
Uitgever
Gert Jan Schinkel
Eindredactie
Hedy Jak
Aan dit nummer werkten mee
Sander Foederer, Sabine Droogleever Fortuyn,
Emilie Hudig, Sander Hehanussa, Mark Maathuis,
Juriaan Mensch, Kim van der Meulen, Simone
Philipsen, Jolenta Weijers en de Zoza’s
Correcties
Sandra Braakmann
Carlijn Urlings
Vormgeving
Dimitry de Bruin
Dimdim, Den Haag
Drukwerk
Senefelder Misset in Doetinchem
Advertenties
Saskia van der Tol
s.v.d.tol@sdu.nl
Tel: 070 – 378 07 32
www.bereikdejurist.nl
Foto cover
Sander Foederer
02
editorial
Informatieoverload?
De Engelse filosoof Francis Bacon zei het al
rond 1600: ‘Kennis is macht’. Een waarheid
als een koe, maar hoe vertaalt deze uitspraak
zich in de praktijk? Als een advocaat bijvoorbeeld de
vaardigheden mist om de belangen van cliënten op een
goede manier te kunnen vertegenwoordigen? Dan is er
toch een probleem, zou je zeggen.
De opleiding die advocaat-stagiaires na hun rechtenstudie
volgen om volwaardig advocaat te worden, is te
vrijblijvend. Dat was de harde conclusie van Bas Kortmann,
de voorzitter van de Commissie Opleiding van
de Orde. Hij deed in 2010 uitgebreid onderzoek naar
de Beroepsopleiding en constateerde dat deze aan alle
kanten rammelde. Zo was aanwezigheid bij sommige
cursussen al voldoende om aan je plichten als stagiaire
te voldoen.
Op dit moment wordt een Nieuwe Stagiaire Opleiding
vormgegeven. Met meer contacturen, huiswerkopdrachten
en toetsing wordt het programma een stuk
zwaarder. En daar mag je eigenlijk alleen maar blij om
zijn.
Als advocaat ga je zelfstandig werken. Je staat mensen
bij die in een moeilijke situatie zitten en een beroep
doen op jouw juridische expertise. Een verantwoordelijkheid
waar je je best bewust van mag zijn. Dus zuig
de informatie, die jou in staat stelt je vak beter uit te
oefenen, op. Bedenk wat je wilt en maak het waar!
De advocatuur is een mooi en divers vak, kijk naar de
advocaten in dit nummer die zich hebben gespecialiseerd
in een sportniche. Zoals Stephan Wensing, in toga
op zijn paard. De paardensport kent voor hem geen
geheimen meer – die heeft hij met een enorme inzet en
enthousiasme ontrafeld. En dit specialisme mag hij nu
tot zijn deskundigheid rekenen.
Redactie Advocatenblad Start
VERNIEUWD VERNIEUWD
Nieuws » Achtergrond » Interviews
Gratis Advocatenblad Start?
Kijk op de website voor meer info.

‘De diversiteit mag groter zijn’
Laatst zag ik de film Twelve
Angry Men weer eens. In twee
opzichten een zwart-witfilm.
Een jury van twaalf werkende blanke
mannen moet zich in het smoorhete
Zuiden van de Verenigde Staten uitspreken
over schuld of onschuld van
een van moord verdachte gekleurde
kansarme jongen. Hoewel de twaalf
gezworenen ten slotte op not guilty
uitkomen, was de film vooral een
aanklacht tegen een maatschappij die
is opgedeeld in haves and have nots,
werkenden en werklozen, gekleurde
en blanke mensen. Een maatschappij
die het af laat hangen van het hokje
waar je in zit hoe je kansen en je rechten
zijn.
Ellen Hiemstra is medewerker
bij de Orde en houdt zich bezig
met diversiteit. Zij coördineert
het advo­coach project.
Wat is het advo-coach project?
‘Bij dit project kunnen derdejaarsstudenten
van de Vrije Universiteit Amsterdam en de
Erasmus Universiteit Rotterdam zich opgeven
om te worden begeleid door een advocaat. Deze
geeft studenten in kleine groepjes praktische
adviezen over hun studie of loopbaan. De
advo-coach is een echte vraagbaak en studenten
kunnen hem of haar van alles vragen over de
advocatuur. Door dit onderlinge contact krijgen
studenten een reëel beeld van het vak en
worden ze zich bewuster van wat ze wel of juist
niet willen.’
Waarom is het project opgezet?
‘Het project is in eerste instantie opgezet om
de instroom van multicultureel talent in de
advocatuur te vergroten, die is namelijk laag
als je het vergelijkt met de instroom op universiteiten.
Maar het project is uiteindelijk
Nederland is een open maatschappij:
het rechtsstatelijk beginsel is dat het
alleen aan je persoonlijke kwaliteiten
en ambities ligt wat je wordt. Formeel
zijn er geen belemmeringen. Maar er
bestaan nog wel informele barrières:
conventies, sociale (non-)acceptatie,
onbekendheid met andere milieus.
Als ik een nieuwe lichting stagiaires
toespreek, zie ik dat de diversiteit wel
groter zou mogen zijn. De Nederlandse
advocatuur heeft er baat bij dat ze
divers en met een redelijk evenredige
representativiteit is samengesteld.
Diversiteit is voor de advocatuur
van belang omdat we daarin de beste
mensen willen hebben, ongeacht hun
herkomst. Maar diversiteit is ook van
03
belang voor de rechtzoekende.
De balie moet zo divers zijn
dat iedere Nederlander die
zijn recht zoekt gemakkelijk
een advocaat kan vinden bij
wie hij zich vertrouwd voelt.
Diversiteit in de advocatuur
is dus maatschappelijk zeer
gewenst. Laat dit alle rechtenstudenten
uitdagen voor wie
een keuze voor de advocatuur
misschien niet onmiddellijk
voor de hand ligt!
Jan Loorbach,
Algemeen deken van de Nederlandse
Orde van Advocaten
opengesteld voor alle studenten. De Orde vindt
het belangrijk dat de advocatuur toegankelijk is
voor alle rechtenstudenten en we hebben deze
diversiteit hard nodig.’
Wat zijn de reacties van studenten?
‘Heel erg enthousiast. De meeste studenten weten
toch niet goed wat het werk van een advocaat nu
precies behelst. Die vraag wordt vaak aan coaches
gesteld: “Wat doet u nu precies de hele dag?” Veel
studenten zijn ook geholpen met het opstellen
van een goed cv en het schrijven van sollicitatiebrieven.
En ze worden ook gestimuleerd om na te
denken over welk rechtsgebied, of soort kantoor,
hen past. Door de verhalen van een advocaat horen
ze meer over de praktijk en ze kunnen daardoor
betere, passendere keuzes maken voor zichzelf.’
advocatenblad
Een snelle blik achter de schermen bij de landelijke
beroepsorganisatie voor advocaten.
facts & figures
- Elke advocaat staat als lid ingeschreven
bij de landelijke Orde in
Den Haag én bij de plaatselijke
Orde waar hij/zij werkt.
- Het afgelopen jaar groeide de advocatuur
met 3,3 procent.
- In 2011 waren er 16.808 advocaten,
van wie 42,3 procent vrouw en 56,7
procent man.
- Bij advocaat-stagiaires is de manvrouwverdeling
juist omgekeerd,
met meer vrouwen (56,7 procent)
dan mannen (43,3 procent).
- De top 3 universiteiten waar de
meeste stagiaires in 2011 vandaan
kwamen: Universiteit van Amsterdam,
Universiteit Utrecht en de
Rijksuniversiteit Groningen.
- In Amsterdam, Rotterdam en Den
Haag werkten in 2011 de meeste
stagiaires.

Foto: Huib Nederhof
advocatenblad 04 de werkkamer van...
In de ‘Gouden Bocht’ van de
Amsterdamse Herengracht
ligt het zeventiende­eeuwse
monumentale pand waar
Oscar Hammerstein werkt.
‘Mijn werkkamer was vroeger
een stijlkamer om mensen te
imponeren. Eigenlijk kan dit
kantoor niet, maar daarom is
het zo leuk.’
Tekst: Hedy Jak
na tien jaar een kantoor te hebben gerund met
strafpleiter gerard spong, verbrak hammerstein vorig
jaar de samenwerking en moest hij kantoorruimte
vinden . ‘een medewerker is in drie dagen tijd met een
motor langs grachtenpanden gereden die te huur waren .
binnen vijf minuten wist ik dat dit het was . het is
werkelijk een mooi, oud pand en geen vergane glorie . de
stijlkamers zijn intact gelaten, wat je bijna nergens meer
ziet .’ de inrichting deed hammerstein zelf . het grootste
deel van het meubilair schafte hij aan ‘om de hoek
op de spiegelstraat’ . of op veilingen, zoals de gouden
gordijnkappen die van paleis soestdijk komen .
‘het is een rijksmonument, dus we kunnen hier geen gekkigheid
uithalen . maar elk jaar stellen we het pand open voor
bezoekers tijdens de open monumentendag . na het koninklijk
paleis op de dam is dit het meest bezochte monument in de
stad . rijen mensen staan hier dan voor de deur .’ hammerstein
kan zich die nieuwsgierigheid goed voorstellen . ‘bij de
grachtenpanden waar ik op uit kijk, ben ik ook langsgegaan
met de vraag of ik even binnen mocht kijken .’
de schilderijen op het plafond zijn gemaakt door de
beroemde amsterdamse kunstschilder gerard de lairesse .
het grote werk in het midden stelt ‘de val van phaëton’
voor . daaromheen zijn de vier jaargetijden afgebeeld .
‘zijn werken zijn verder alleen te zien in de grote musea
als het metropolitan in new York .’ volgens hammerstein
verhoudt de kantoorsfeer zich ‘tussen een museum en
een lyceum . het pand heeft een groot historisch karakter,
maar door de jonge mensen die hier werken is het ook
een plek waar kennis wordt opgedaan’ .

‘heel bijzonder is dit bureau . hier zat ik vroeger al aan met frits salomonson,
de advocaat door wie ik ben opgeleid . het bureau is van de grootvader van
salomonson, ook een advocaat . hij werkte samen met meneer telders die
een mank been had . daarom zit er aan de rechteronderkant een koperen
roede waarop hij zijn voet kon leggen . doordat salomonson fuseerde met een
ander kantoor werd dit bureau weggedaan . maar ik ben het vorig jaar op een
veilinghuis tegengekomen . een mooi moment, ik heb het meteen gekocht .’
05 advocatenblad
‘aanvankelijk was ik bang dat dit interieur cliënten zou
afschrikken . het hoort niet om indruk te maken, cliënten
moeten zich op hun gemak voelen . maar ja, het hele leven
is een compromis . ik heb er niet minder werk om, maar
ik besef wel dat de drempel om hier te komen misschien
wat hoger is . toch wordt vaak gevraagd of de bespreking
hier kan plaatsvinden . soms weleens jammer, want lange
besprekingen aan de telefoon vind ik niet erg . dan leg ik mijn
benen op de vensterbank en kijk ik uit het raam .’
Oscar Hammerstein samen
met zijn chihuahua ‘Tank’

Foto: Mariette Carstens / Hollandse Hoogte
advocatenblad
Luieren zit er tijdens het volgen van de
Nieuwe Stagiaire Opleiding niet meer in.
Stagiaires hebben verplichte participatie.
06
‘Het is te veel
lang leve de lol’
De advocatenopleiding gaat op de schop. Stagiaires krijgen straks meer
ethiek, vaardigheden en keuzemogelijkheden. Maar ook: verplichte
participatie, huiswerk en toetsing — en een externe instantie die het
onderwijs verzorgt. De toekomstige advocatenopleiding in vogelvlucht.
Tekst: Sabine Droogleever Fortuyn
nieuwe stagiaire opleiding
Wie in 2013 met de advocatenopleiding
begint, heeft geluk of pech.
Het is maar net hoe je het bekijkt.
Aan het vrijblijvende karakter dat
de opleiding deels heeft, komt een einde. De beroepsopleiding
wordt zwaarder. Maar dat is lang niet het
enige.
In het rapport Met Recht Advocaat, dat in november
2010 verscheen, concludeert de Commissie-Kortmann
dat de huidige opleiding tekortschiet. Een projectgroep
van de Orde van Advocaten gebruikt de aanbevelingen
in dit rapport bij het tot stand brengen van de
Nieuwe Stagiaire Opleiding. Deze vernieuwde opleiding
krijgt steeds meer vorm.
Een van de grote veranderingen is dat de Orde het
verzorgen van de opleiding gaat uitbesteden aan een
externe instantie. Dit najaar wordt besloten welke
organisatie het stokje van de Orde overneemt. Een
stichting, bestaande uit de Orde en vertegenwoordigers
van alle rechtenfaculteiten in Nederland, gaat de
uitvoerende instantie aansturen.
Een driejarige opleiding
Daarnaast wordt de opleiding inhoudelijk grondig
gereorganiseerd. Op dit moment bestaat de advocatenopleiding
uit de Beroepsopleiding (BO) van een
jaar en de tweejarige Voortgezette Stagiaire Opleiding
(VSO). Deze twee opleidingen worden geïntegreerd in

de driejarige Nieuwe Stagiaire Opleiding. Deze
samenvoeging is volgens projectleider Tim van
der Rijken bedoeld om ‘de opleiding te stroomlijnen.
We willen de losse onderdelen beter op
elkaar laten aansluiten.’
De aankomende stagiaire krijgt, verdeeld over
drie jaar, vaardigheids- en ethiekvakken en algemeen
procesrecht. ‘Nu krijgen stagiaires alleen
ethiekvakken gedurende het eerste jaar van hun
opleiding,’ zegt projectcoördinator Michelle van
Driel. ‘We willen die vakken verspreid over drie
jaar laten doorlopen. Dat is belangrijk voor de
vorming van de beroepsattitude’.
Specialist of generalist
De nieuwe opleiding zal uit drie inhoudelijke
leerlijnen bestaan: bestuurs-, civiel- en strafrecht.
Uit deze drie moeten stagiaires een keuze
maken voor een major- en een minor-richting.
Bovendien kunnen stagiaires, als ze dat willen,
ook nog keuzevakken volgen in de richting van
de derde leerlijn. Het is dus niet meer zo dat
iedereen dezelfde, algemene, opleiding krijgt.
Stagiaires kunnen zich specialiseren of juist
kiezen voor een meer generalistische opleiding.
Behalve de externe opleidingsinstantie krijgen
andere organisaties de mogelijkheid een
leerlijn te verzorgen. Ze moeten daarvoor wel
aan de door de stichting gestelde eisen voldoen
en worden geaccrediteerd. Een deel van de opleiding
wordt dus geliberaliseerd.
Felle discussie
Het College van Afgevaardigden, het ‘advocatenparlement’,
heeft op 30 maart ingestemd met
het plan om het verzorgen van een deel van de
opleiding open te stellen voor andere partijen.
Zoals gezegd kunnen andere partijen worden
geaccrediteerd door de stichting om een leerlijn
te verzorgen. Het is mogelijk dat bijvoorbeeld
de bestaande interne opleidingen van Zuidaskantoren
zo’n accreditatie krijgen. Hiermee is
de jarenlange felle discussie binnen het College
over het vrijstellingenbeleid achterhaald.
Advocatenkantoor De Brauw Blackstone
Westbroek aan de Amsterdamse Zuidas verzorgt
sinds 2005 een eigen, interne opleiding,
De Brauwerij, voor advocaat-stagiaires. Deze
is toegespitst op de beroepspraktijk van het
kantoor. In navolging hierop werd de Law Firm
School opgericht, een opleiding waarbij inmiddels
veertien grote Amsterdamse kantoren, zoals
Stibbe en Houthoff Buruma, zijn aangesloten.
De opleidingen bestaan uit juridisch inhoudelijke
vakken en ook uit vakken waarbij de
stagiaires hun beroepsvaardigheden trainen.
Ze krijgen les van specialisten uit de praktijk.
Van de beroepsopleiding van de Orde worden
ze grotendeels vrijgesteld. Binnen het College
bestond discussie over de vraag of het wenselijk
is dat niet alle advocaten dezelfde beroepsopleiding
volgen. Tegenstanders vreesden dat het
toestaan van meerdere advocatenopleidingen
ten koste zou gaan van de ‘sociale cohesie’, de
gemeenschappelijkheid, van de beroepsgroep.
Geen monopolie
Omdat alle stagiaires van de Nieuwe Stagiaire
Opleiding gedurende drie jaar verplicht deel
zullen nemen aan een algemeen deel bestaande
uit vaardigheids- en ethiekvakken en algemeen
procesrecht, is dat probleem volgens de projectgroep
van de Orde ondervangen. Elke partij die
aan de voorwaarden van de stichting voldoet,
krijgt een accreditatie om een leerlijn op poten
te zetten. Volgens projectleider Van der Rijken
is het vanuit de Mededingingswet niet toegestaan
om het verzorgen van de opleiding te
monopoliseren. ‘Het is dan ook goed denkbaar
dat behalve de kantoren aan de Zuidas, faculteiten
of een gespecialiseerde beroepsvereniging
als de Nederlandse Vereniging van Strafrechtadvocaten
(NVSA) een leerlijn gaan aanbieden,’
vult projectcoördinator Van Driel aan.
De nieuwe opleiding zal ook gebruik gaan maken
van moderne onderwijsvormen. Voor de
stagiaires niets nieuws. Collegemateriaal online
en vragen stellen via chat, dat zijn ze al gewend
van de universiteit.
Weg zoeken
De opbouw van de Nieuwe Stagiaire Opleiding
staat inmiddels zo goed als vast. Momenteel
wordt gewerkt aan de exacte invulling ervan.
Welke kennis en vaardigheden moeten stagiaires
na drie jaar beheersen? Hoe moet de stof
worden verdeeld over de drie jaar? En hoe wordt
er getoetst? Daar wordt nog een weg in gezocht.
Dat de verbetering van de opleiding — inclusief
een intensievere begeleiding — gepaard gaat met
extra kosten, is ook duidelijk. ‘Maar de opleiding
moet wel betaalbaar blijven. Er moet dus
een afweging worden gemaakt tussen de hoogte
van de extra kosten en hetgeen het oplevert,’
zegt Van der Rijken.
Of de nieuwe opleiding in het voorjaar of najaar
van 2013 van start gaat, is nog niet zeker. Maar
projectleider Van der Rijken verwacht niet dat
aankomende advocaten het begin van hun stage
van de verbeterde advocatenopleiding zullen
laten afhangen. ‘Of je een baan kan krijgen bij
een goed kantoor, dat is doorslaggevend.’
07 advocatenblad
De klok en
de klepel
Renee Huijsmans (28), stagiaire op het gebied
van Arbeidsrecht bij Goorts & Coppens
Advocaten in Helmond
‘Als je drie dagen voor de toets je boek inkijkt en
je haalt de toets gewoon, wat stelt het dan voor?’
In juni van dit jaar rondt Renee Huijsmans haar
Voortgezette Stagiaire Opleiding (VSO) af. ‘De opleiding
mag best wat zwaarder worden. Het is te
veel lang leve de lol.’
Sinds oktober 2011 maakt deze jonge advocaat
onderdeel uit van de klankbordgroep, bestaande
uit een bonte pluimage van onder anderen rechters,
advocaten en onderwijskundigen. Eens in de
twee tot drie maanden brainstormt de groep over
de invulling van de Nieuwe Stagiaire Opleiding
(NSO) en voedt op deze manier de projectgroep
van de Orde. ‘Aanvankelijk is op papier gezet in
hoeverre de huidige BO en VSO tekortschieten.
Nu wordt nagedacht over de manier waarop de
nieuwe opleiding moet worden ingevuld.’
Zelf vond Huijsmans de BO te algemeen. ‘Het is
te veel een herhaling van de universiteit.’
Gedurende de NSO zal er meer aandacht
worden besteed aan de praktische uitvoering van
het gedragsrecht. Dat is volgens Huijsmans een
belangrijk aspect in de vorming tot advocaat. ‘Nu
heb je in het eerste jaar alleen een blok gedragsrecht.
Je hebt de klok horen luiden, maar weet
niet waar de klepel hangt.’
Dat de lat hoger mag liggen, wordt volgens
Huijsmans algemeen gedeeld in de klankbordgroep.
‘We hebben een ondergrens te bewaken.
De opleiding leert stagiaires wat ze moeten kunnen
en weten om hun vak goed uit te oefenen.
Als iemand betaalt voor een advocaat, mag hij
daar ook iets voor terugkrijgen.’
Maak de onderwijsgroepen wat kleiner. Dan
moet je wel goed voorbereid naar de cursus komen,
anders val je door de mand, is een advies
van Huijsmans. ‘Stagiaires geven aan behoefte te
hebben aan druk, cijfers en verplichte participatie.
Er is duidelijk een roep om meer gedegen onderwijs.’

advocatenblad
Extra vaardigheden
opdoen aan de Academy
Naast de stagiaire­opleiding van de Orde hebben grote kantoren hun eigen Law Firm
School. Maar ook middelgrote kantoren staan te trappelen met een eigen programma.
Tekst: Juriaan Mensch
Als de rechtenstudie erop zit en je
advocatenstage begint, wordt er
opeens een beroep gedaan op andere
vaardigheden dan alleen theoretische
kennis van het recht. De beroepspraktijk
vereist dat je dan ook je weg weet te vinden
in de omgang met andere advocaten, cliënten
en de rechterlijke macht.
Hier wordt kennis in een – vaak complexe
– praktijk gebracht. Sommige advocatenkantoren
laten je niet aan je lot over, maar
helpen je daarbij.
Bijspijkeren
‘Het is belangrijk dat je een persoonlijk
ontwikkelplan hebt als je als stagiaire aan
de slag gaat bij een kantoor,’ zegt Pieter
Smits, kantoordirecteur van het Haags/
Rotterdamse DVDW Advocaten. Zijn kantoor
begeleidt zowel stagiaires als partners
actief naar wat zij in de toekomst willen en
natuurlijk naar wat het kantoor nodig heeft.
Daarom heeft het kantoor recent de DVDW
Academy opgezet, waarbij het samenwerkt
met trainers en docenten van organisaties als
de Erasmus Universiteit Rotterdam en het
Institute for Corporate Law, Governance and
Innovation Policies in Maastricht.
De trainingen komen voor de stagiaires
boven op de Beroepsopleiding van de Orde
van Advocaten. Dat is nodig, omdat die opleiding
voor bepaalde kantoren niet goed
aansluit bij de praktijk. Ook DVDW zag
de noodzaak voor een eigen, aanvullend
programma. ‘Wij zijn een gespecialiseerd
kantoor,’ benadrukt Theo Hanssen, partner
bij DVDW Advocaten. Dat vereist naast extra
cognitieve vakken, waar kennis van het recht
08
Foto: Mark Janssen
kantooropleiding
Eveline Kruisifikx is stagiaire bij DVDW Advocaten
verder wordt bijgespijkerd, ook vaardigheden.
‘We trainen daarom ook bijvoorbeeld op
timemanagement, schriftelijke vaardigheden
en debattechnieken en ook direct commerciële
vaardigheden als acquisitie, personal
branding en presentatievaardigheden.’
Spiegel voorhouden
Een eigen aanvullend programma is ‘zeer
nuttig en waardevol’, benadrukt stagiaire
Eveline Kruisifikx, sinds 2010 werkzaam bij
DVDW Advocaten. ‘Met name het onderdeel
Gedragsrecht, waarbij door andere beginnende
advocaten eigen praktijkgevallen worden
besproken waar je zelf op enig moment
ook mee te maken krijgt. Daarnaast leer je
omgaan met cliënten en andere advocaten.
We kregen daarvoor dilemma’s voorgelegd
die we vervolgens bespraken. Zo leer je extra
vaardigheden in de Academy.’
Hoe er op kantoor wordt gewerkt en hoe
om te gaan met de werkdruk is ook onderdeel
van de Academy. ‘Timemanagement is
iets wat niet in de Beroepsopleiding wordt
aangepakt,’ legt Kruisifikx uit. Terwijl dat
wel heel belangrijk is in de praktijk van een
kantoor. Daar wordt je echt een spiegel voorgehouden.
‘Je leert kritisch nadenken over de
zaken die in je agenda staan. Soms word je
bedolven met werk en dan moet je de juiste
keuzes maken voor dossiers die prioriteit
hebben.’
Keuzevrijheid
Een aanvullend curriculum op de opleiding
van de Orde is niet nieuw. De Law Firm
School, aanwezig op de grotere kantoren met
een internationale commerciële en financiële
praktijk, is daar misschien wel het bekendste
voorbeeld van. ‘Hoewel de opleiding van
de Law Firm School breder is, doordat bijvoorbeeld
ook aandacht wordt besteed aan
straf- en bestuursrecht, is de opzet van de
DVDW Academy vergelijkbaar, maar uniek
voor middelgrote advocatenkantoren,’ zegt
Hanssen. ‘Vroeger was de keuze voor een
groot kantoor vaak een vanzelfsprekendheid
vanwege de kwaliteit. Tegenwoordig is dat
niet meer zo.’ En dat is een opsteker voor
jonge, ambitieuze studenten. Immers, nu
ook een middelgroot kantoor de overstap
van universiteit naar beroepspraktijk intensief
begeleidt, is er voor de ambitieuze jonge
advocaat ook steeds meer te kiezen.

Advertorial
starters aan
het woord
Pauline Slavenburg (27) en David Kuyper (27) zijn in de afgelopen
anderhalf jaar begonnen als starter bij Hogan Lovells, op de sectie
Employment en Corporate M&A. Hogan Lovells is een van de grootste
internationale advocatenkantoren ter wereld en heeft een kantoor
op de Keizersgracht in Amsterdam met ongeveer 45 advocaten,
(kandidaat-)notarissen en fiscalisten.
Pauline: ‘Ik heb Hogan Lovells leren kennen in
2009, tijdens een STEP In­housedag. Het leek me
een gezellig kantoor, dus ik wilde er tijdens mijn
studie stage lopen, wat gelukkig lukte. De stage
hier is kantoorbreed – je zit niet op een specifieke
sectie – waardoor je snel door hebt welk
rechtsgebied je het meest aanspreekt. Elke zes
weken is er één student­stagiair, zodat diegene
overal bij betrokken wordt en veel te doen heeft.
Na mijn studie kon ik bij Hogan Lovells op de
sectie Employment solliciteren. Omdat ik al een
voorkeur had voor arbeidsrecht, vond ik het ook
heel fijn dat er hier geen verplichte sectiewissel
is. Bovendien is de sectie Employment niet heel
groot – er zijn vier advocaten – waardoor je veel
verantwoordelijkheid krijgt. Dat vind ik ook echt
leuk: door de omvang hier ben je niet alleen een
radertje in het geheel. Naast de beroepsopleiding
krijgen we ook een paar dagen per maand colleges
in Scheveningen van de Law Firm School.
Dat is een aanvullende, meer op de internationale
rechtspraktijk gerichte opleiding. Wat ik ook heel
leuk vind, is de informele sfeer. Tijdens de lunch
bijvoorbeeld schuift iedereen gewoon bij elkaar
aan en je hebt geen kliekjesvorming. Natuurlijk
is er wel een hiërarchie, maar dat wil niet zeggen
dat je niet naast elkaar gaat zitten.’
David: ‘Ik heb gesolliciteerd bij Hogan Lovells
doordat een vriendin me vertelde dat het kantoor
echt bij me zou passen. Ik vind het namelijk leuk
om met mensen uit verschillende culturen om te
gaan en zeker op de Corporate M&A praktijk hebben
we veel contact met buitenlandse collega’s en
cliënten. We doen daar aan breed ondernemingsrecht,
dus niet alleen maar fusies en overnames,
maar bijvoorbeeld ook corporate advieswerk.
Wij zijn de huisadvocaat van veel internationale
bedrijven. Dan heb je direct contact met je cliënten
en je wordt ook redelijk vrij gelaten. Het leuke
is dat je af en toe in het diepe wordt gegooid,
maar als je vragen hebt kan je altijd bij de partners
of andere medewerkers terecht. Daar leer je
heel veel van. Een van de leuke dingen aan Hogan
Lovells is dat hoewel je heel grote zaken behandelt,
je hier werkt met maar ongeveer honderd
mensen, waardoor je iedereen kent. Het is zo iets
persoonlijker dan sommige hele grote kantoren.
We hebben een best grote groep jonge advocaatstagiairs
en we doen ook veel met elkaar: we
lopen de dam­tot­damloop, er is een intern
tennis toernooi en er zijn stagiair­medewerker
weekenden en dergelijke. Elk jaar gaan we met
het hele kantoor, dus inclusief ondersteunend
personeel skiën, dat is ook ontzettend leuk. En
aan de gracht zitten is natuurlijk fantastisch!’

advocatenblad 10 reportage
Foto’s: Emilie Hudig
Onderweg met
strafadvocaat
Robert Malewicz
Van een drugszaak op Schiphol tot de uitspraak van het
Arnhemse hof in de ‘Tsjechische ski-zaak’: een week uit het
leven van strafadvocaat en partner Robert Malewicz.
Tekst: Sabine Droogleever Fortuyn

Het werkende leven van Robert
Malewicz (38) kent uitersten.
Het beeld van de strafadvocaat
die grote zaken doet, in een mooie auto
rondrijdt en luxe dineert, klopt. Tegelijkertijd
staat Malewicz pro-Deocliënten bij in
kleinere drugszaken, staat hij soms uren te
wachten bij de rechtbank en luncht hij met
een Balisto.
Geweldsmisdrijven, georganiseerde criminaliteit
en overtreding van de Opiumwet.
Malewicz, partner bij Cleerdin & Hamer
Advocaten in Amsterdam, heeft veel verdachten
van deze delicten verdedigd. Hij
was advocaat in diverse grote bouwfraudezaken
en is ook actief op het gebied van het
internationale strafrecht. In een week tijd
reist hij van zijn woonplaats in Leiden naar
Antwerpen, Alkmaar, Schiphol, Den Bosch
en Amsterdam. Een verslag van dag tot dag.
MA
Uitje organiseren
’s Ochtends wordt Malewicz
thuis met de auto opgehaald
door een collega. ‘Ik zit samen
met de office manager en een collega-advocaat
in de uitjescommissie. Jaarlijks organiseren
we een kantooruitje. Andere jaren zijn we
bijvoorbeeld naar Winterberg, Drenthe en
Texel gegaan. Dit jaar gaan we een weekend
naar Antwerpen, met dertig man, advocaten
en ondersteunende medewerkers.’
Om een geschikt programma te kunnen
samenstellen, gaat de uitjescommissie een
dag voorproeven. In Antwerpen gaan de
collega’s het terras op. Later kijken ze rond
in de stad en gaan ze op zoek naar een goed
restaurant. ‘Een niet-declarabele dag. Maar
de boog kan niet altijd gespannen staan.’
DI
Thuiswerken
In verband met de opvang van
zijn drie kinderen werkt Malewicz
deze dag thuis. Hij handelt
mails en telefoontjes af en hij adviseert een
kantoorgenoot in een net overgenomen
moordzaak. ‘De rechtbank wil in deze zaak
al beginnen met de inhoudelijke behandeling,
maar mijn collega vindt het daarvoor
te vroeg. Het verzoek tot horen van getuigen
heeft de rechtbank afgewezen. We hebben
overlegd hoe je datzelfde verzoek opnieuw
kunt brengen, op zo’n manier dat je de
rechtbank van de noodzaak van de getuigenverklaringen
overtuigt.’
Naast deze bezigheden werkt Malewicz
aan een pleitnota voor een zitting van donderdag
op Schiphol. Ook treft de strafpleiter
vanuit thuis voorbereidingen voor een reis
naar Suriname. Hij gaat daar binnenkort
11 advocatenblad
Cv
Robert
Malewicz
Geboren: 28 april 1974 in Oudeschip,
Groningen
Burgelijke staat: samenwonend met zijn
vriendin, twee zoons (7 en 1,5) en een dochter
(4)
Studie: Rechten aan de Universiteit Leiden
Specialisatie: strafrecht
Carrière:
• 2000-2002 docent en onderzoeker Universiteit
Leiden
• 2002 strafadvocaat bij Cleerdin & Hamer
Advocaten, Amsterdam. Sinds 2011 als partner
aan het kantoor verbonden
Nevenactiviteiten:
• 2002-heden medeauteur van de serie Boom
Basics Strafrecht
• 2002-heden lid van de European Criminal Bar
Association (ECBA)
• 2007-heden als redacteur strafrecht verbonden
aan het Advocatenblad
• 2011-heden lid van de Nederlandse Vereniging
van Strafrechtadvocaten (NVSA)
Hobby’s: ‘Elektrische gitaar spelen en hardlopen.
Maar dat zijn eigenlijk geen hobby’s. Ik
stop geen schepen in een fles, of zo.’

advocatenblad
12
reportage
voor een week naartoe om samen met raadsheren,
een advocaat-generaal en een andere advocaat een
getuige te horen in een dubbele moordzaak. De
getuige wil niet naar Nederland komen omdat hij
hier nog straffen heeft openstaan.
WO Planning omgooien
Eerst brengt Malewicz zijn jongste
zoon naar de crèche. Daarna rijdt
hij in zijn Audi A6 naar Alkmaar,
waar zijn kantoor — naast Amsterdam, Almere
en Haarlem — een vestiging heeft. Hier voert hij
functioneringsgesprekken met collega’s. Dat
hoort bij zijn partnerschap. Vervolgens gaat hij
verder met de voorbereiding van de zitting die
hij de volgende dag heeft. Ook wordt hij gebeld
door de Rechtbank Haarlem. De behandeling
van de drugszaak op Schiphol kan de hele dag
duren, in plaats van alleen de ochtend, zoals
aanvankelijk was gepland. En ook van de Rechtbank
Den Bosch krijgt hij bericht. Een van de
twee zittingen van vrijdag wordt geschorst. De
andere zaak, een drugszaak, wordt inhoudelijk
behandeld. ‘Je planning wordt vaak van het ene
op het andere moment helemaal omgegooid.
Dat heeft ermee te maken dat er soms dingen
veranderen in de planning van de rechtbank en
dat de rechtbank ernaar streeft de capaciteit zo
effectief mogelijk te benutten. In het begin kon
ik me hier heel erg druk om maken. Nu ben ik
eraan gewend.’
DO Pleiten
Malewicz parkeert zijn auto op een
parkeerterrein vlak achter een landingsbaan
van Schiphol. Met twee
tassen in zijn hand en zijn toga over een arm
gaat hij de rechtbank binnen. De Meervoudige
Kamer van de rechtbank behandelt zijn zaak
samen met drie andere zaken.
Malewicz’ cliënt wordt ervan verdacht dat
hij een bolletjesslikker van Suriname naar Nederland
heeft laten vliegen; dat hij hem van de
luchthaven wilde ophalen en de drugs wilde
verkopen. Met camera’s van de marechaussee
is gefilmd hoe een bolletjesslikker door twee
groepjes wordt opgewacht. Tussen de mannen
ontstaat irritatie en ze komen in een vechtpartijtje
terecht. De hele groep wordt gearresteerd. De
marechaussee heeft de videobeelden vervolgens
aan de NOS verstrekt— en zodoende zijn ongecensureerde
beelden van Malewicz’ cliënt, en
van andere verdachten, uitgezonden door het
NOS Journaal in een item over criminaliteit op
Schiphol.
‘De marechaussee valt onder verantwoordelijkheid
van het OM en met het uitzenden van
de beelden is inbreuk gemaakt op de onschuldpresumptie
en op de privacy van verdachte,’
zegt Malewicz later tijdens zijn pleidooi. ‘Een
vormfout die moet leiden tot niet-ontvankelijkheidverklaring
van het OM.’
Vlak voor zijn pleidooi wordt de zitting voor
een halfuur geschorst, van één uur tot halftwee.
Er is geen lunchgelegenheid in de buurt. De
koffie- en de snoepautomaat in de hal vormen
het enige alternatief. Malewicz luncht met een
Balisto.
Last van zenuwen voor zijn pleidooi lijkt hij
niet te hebben. ‘Voor het pleiten op zich ben ik
nooit zenuwachtig. Voorafgaand aan een zitting
kan ik soms wel een spanning voelen. Dan wil je
dat er het beste uitkomt voor je cliënt.’
Zodra de zitting verder gaat, begint hij met
zijn pleidooi. Indien de rechtbank het OM, ondanks
de vormfout, toch ontvankelijk verklaart,
pleit Malewicz voor strafvermindering. Verder
stelt hij dat er geen bewijs is waaruit blijkt dat
zijn cliënt schuldig is. Daarom pleit hij voor
vrijspraak.
VR
Uitsprakendag
Op kantoor in Amsterdam bereidt
Malewicz de zitting van die middag
voor, voor de rechtbank in Den
Bosch. In deze zaak verdedigt hij een man met
een Poolse en Nederlandse nationaliteit die is

veroordeeld omdat hij onderdeel zou uitmaken
van een criminele organisatie. Zijn
cliënt zou een poging hebben gedaan tien
kilo hasj in te voeren in Polen. Hiervoor
heeft hij zestien maanden in een Poolse
gevangenis gezeten. Malewicz heeft hem
eerder bijgestaan in een overleveringszaak
naar Polen. In het kader van de Wet
overdracht tenuitvoerlegging strafvonnissen
(Wots) is de man teruggekomen naar
Nederland.
Vandaag wordt de omzetting van zijn
straf behandeld. Op station Amsterdam
Zuid koopt Malewicz een broodje voor
onderweg. In de trein naar de zitting
schiet hem het doorslaggevende argument
in deze zaak te binnen. Dat schrijft
hij er met pen op de pleitnota bij. ‘Gelet
op de feiten is er helemaal geen sprake van
een poging tot invoering van hasj, zoals
dat is verwoord in de Nederlandse strafwetgeving.
Er was alleen sprake van voorbereiding
van invoering van softdrugs.
Dat is in Nederland niet strafbaar.’
In de tussentijd houdt Malewicz contact
met een collega die speciaal voor hem naar
de uitspraak van het Arnhemse hof in de
‘Tsjechische ski-zaak’ is gegaan. Het hof
veroordeelt zijn cliënt tot medeplegen van
doodslag en een gevangenisstraf van zeven
jaar. Malewicz belt de ouders van zijn
cliënt om ze hiervan op de hoogte te brengen.
Of de veroordeelde tegen de uitspraak
in cassatie gaat, is nog niet besloten.
Aangekomen bij het Gerechtshof Den
Bosch gooit Malewicz zijn in de trein
bedachte troef in de strijd. Hij vraagt om
invrijheidstelling van zijn Nederlands-
Poolse cliënt en hij verzoekt de rechters
hier vandaag nog over te beslissen. Het
voorstel van Malewicz wordt gevolgd. De
verdachte hoeft voor deze zaak niet langer
in de gevangenis te zitten.
Malewicz stapt weer in de trein. Dit
keer niet op weg naar een zitting, maar
naar de wekelijkse kantoorborrel in het
Amsterdamse café Ruis onder de bomen.
Weekend.
13 advocatenblad

advocatenblad
Foto: Mariette Carstens / Hollandse Hoogte
‘Dit boek bewijst dat
het recht er altijd is’
Studeren, werken, sporten en vrienden: er is soms weinig tijd om te lezen. Welke parel is
echt de moeite waard? Twee advocaten over hun favoriete boek.
Tekst: Kim van der Meulen
Jop Spijkerman (28), advocaat bij Wladimiroff
Advocaten in Den Haag, houdt
zich vooral bezig met ondernemingsstrafrecht.
Zijn leestip: het opstel Onder de linde
van Abel J. Herzberg uit 1946. Het verhaal
maakt onderdeel uit van de bundel Amor Fati,
waarin de auteur gebeurtenissen in concentratiekamp
Bergen-Belsen beschrijft. ‘In het
kamp is sprake van diefstal: er verdwijnen
kruimels en soms zelfs halve broden. De bewoners
stellen daarom, in het geheim, een
rechtbank in. Dat is een opmerkelijke beslissing,
want dieven hadden ook gewoon aangegeven
kunnen worden bij de kampbewakers.
In plaats daarvan eist men berechting in
plaats van directe bestraffing. Het laat zien dat
mensen altijd behoefte hebben aan een eerlijke
rechtspraak, een mogelijkheid om iedereen
zijn zegje te laten doen en voor zichzelf op te
komen. Het opstel is interessant voor rechtenstudenten,
omdat het bewijst dat het recht er
altijd is. Zelfs in de barre omstandigheden van
een concentratiekamp, waarin mensen wel
andere zaken aan hun hoofd hebben. Wat het
verhaal ook bijzonder maakt, is dat er geen
onderscheid is tussen rechter en verdachte. In
een concentratiekamp dragen rechters, verdachten,
advocaten en de procureur-generaal
14
leestips
dezelfde vodden. Ze hebben evenveel dorst en
honger. Het enige verschil is dat de rechter er
niet voor heeft gekozen dat brood te stelen.
Uiteindelijk worden er in het concentratiekamp
overigens weinig vonnissen uitgevoerd:
iedereen sterft. De laatste zin vind ik schitterend:
“Toen werd het stil. Zo stil, dat je als
je je adem inhield, je de onverstoorbare stem
kon horen van de grote onzichtbare rechter,
die sprak: ik heb ze vergeven. Volgende zaak.”’
‘De laatste
zin vind ik
schitterend’
Luce Adriaansen (29) is als advocate
bij Hellingman Bunders Advocaten in
Amsterdam werkzaam in een media-,
entertainment- en sportrechtpraktijk. Ze tipt
Kijken in de ziel – Strafpleiters van Coen Verbraak.
‘Het boek bestaat uit een serie interviews
met bekende strafrechtadvocaten, onder wie
Spong, Moszkowicz en Plasman. De auteur
stelt vragen die iedere advocaat regelmatig
te horen krijgt – ongeacht of je werkzaam
bent in een strafrechtpraktijk, want dat onderscheid
maken veel niet-juristen niet. Het
zijn wellicht voor de hand liggende vragen,
zoals: kun je met pek omgaan zonder ermee
besmeurd te raken? De interviews worden
desondanks nooit saai of afgezaagd. Het is
grappig om te lezen dat de geïnterviewden
soms heel verschillend tegen vrij fundamentele
kwesties aankijken. De één wil bijvoorbeeld
absoluut niet weten of zijn cliënt “het gedaan
heeft” of niet, terwijl de ander dat juist bepalend
vindt voor de keuze van zijn strategie.
Zelf doe ik geen strafrechtzaken, maar sommige
vragen zijn relevant voor de advocatuur
in het algemeen – je kunt je afvragen hoe je
een dergelijke vraag zelf zou beantwoorden.
Andere vragen zijn juist heel specifiek op
strafrecht gericht, maar ook die zijn interessant.
Ze geven inzicht in de reden waarom
mensen ervoor kiezen om strafrechtadvocaat
te worden en bevestigden mij dat ik de juiste
keuze gemaakt heb door dat niet te doen. Ik
denk dat dit boek voor elke advocaat leuk is
om te lezen.’

Het is ‘net werk’
Je denkt misschien: netwerken? Maar ook als advocaat­stagiaire
ontkom je, volgens de anonieme bloggers van ZoZuidas, niet aan
beroepsborrels en plichtmatige praatjes.
Tekst: De Zoza’s
Netwerken met cliënten
De cliënt is je nieuwe homie, je spreekt hem of haar
vanaf het moment dat je gaat werken vaker dan
je BFF of huisgenoot. De cliënt is ook een uitstekende
network opportunity. Niet alleen is het voor je
kantoor credits erg belangrijk om een goede band
met de cliënten op te bouwen (zij betalen tenslotte
de rekening), ook voor je toekomstplannen is het
essentieel. Bedenk maar, misschien kom je er na
drie jaar achter dat de advocatuur het niet voor je
is en dat je liever aan de slag gaat in een bedrijf.
Een goed beeld van het bedrijf en hoe het is om
daar aan de slag te gaan, kun je al krijgen door een
goede werkrelatie met een cliënt te onderhouden.
Andersom zal de cliënt, als je met hem of haar op
goede voet staat, jou graag willen aanbevelen bij
de juiste persoon binnen het bedrijf.
Netwerken met concullega’s
Om diezelfde reden is het ook meer dan gezellig
om wekelijks die warme kaasstengel te delen met
vakbroeders uit je opleidingsgroep — en daarbij
ook nuttig. In de eerste plaats omdat het kantoor
van een concullega een veilige uitstaphalte kan
zijn als je de trein naar het medewerkerschap bij
je eigen baas hebt gemist. Afgevallen stagiaire?
Horizontale invlieger zul je bedoelen, met groeipotentie
en een goede positie om te onderhandelen
over salaris. Wat van ver komt is namelijk sexy,
ook op de Zuidas. Mits je concullega je van harte
kan aanbevelen.
Ook in het hier en nu kan netwerken met concullega’s
al nuttig zijn. Wat te denken van het
delen van oude tentamens of anger management
tips voor doorgedraaide partners? Gewoon gezellig
meesnacken op die Jonge Balie Borrel dus.
Formeel netwerken, als in kaartjes uitdelen, is een
ZoZuidas
no go. Een mailtje met kant-en-klaar huiswerkopdrachten
achteraf does it all.
Netwerken op kantoor
Niet alleen is netwerken met concullega’s en cliënten
nuttig, ook binnen de glazen vissenkom van
je kantoor is het belangrijk. Jouw carrièreverloop
is afhankelijk van de relatie met je partner en secretaresse.
Om dit efficiënt te kunnen doen, zijn
acteertalent en een flinke dosis fantasie onmisbaar.
Je hoeft niet gelijk Carice van Houten te zijn, maar
om het goed te doen zul je toch op zijn minst over
de vaardigheden van de gemiddelde soapie moeten
beschikken.
‘Wat van ver komt
is sexy, ook op
de Zuidas. Mits
je concullega je
van harte kan
aanbevelen’
‘Ja. Ik ben ook weg van katten: zelf heb ik een Japanse
stompstaartkat. Een rode.’ Zeg je tegen de
secretaresse die zo van haar zeven katten houdt. En:
‘Ik was een van de eersten in Nederland met een
iPad 3’ tegen de partner die Apple-fanaat is. Leuke
meid, denkt de secretaresse en ze houdt je op de
hoogte van alle roddels en interessante kantoornieuwtjes
die je nog goed kunt gebruiken. Leuke
vent, denkt de partner en bij het eerstvolgende
rechtbankuitje zit jij op de lederen autostoel op
weg naar het pleidooi. Kun je het in zijn Porsche
gelijk hebben over jouw uitgebreide netwerk. En
hop, weer een treetje hoger op die ladder richting
de maatschap.
15 advocatenblad
Tips voor
netwerken:
• Drink een glaasje mee
voor de gezelligheid, maar
niet te veel. Een enkeltje
Jellinek is snel geboekt.
• Eet genoeg kaasstengels om
dat bodempje te leggen,
maar niet met je mond vol
praten!
• Blijf niet te lang hangen bij
dezelfde gesprekspartner
(voor chique uitvluchten
raden wij je aan ons boek
te lezen).
• Zorg ervoor dat je wordt
voorgesteld aan mensen
die je nog niet kent, maar
die wel belangrijk voor je
verdere carrière kunnen
zijn.
• Praat mee: niemand houdt
van een muurbloempje.
• Gebruik de juiste
tone of voice voor je
gesprekspartner.
• Geef complimenten:
niemand zo ijdel als een
Zuidasser.
• Last but not least: hoewel
netwerken van belang
is, blijft borrelen met je
vrienden belangrijker (en
leuker!). Dus blijven doen.
De Zoza’s zijn drie jonge vrouwen die hun carrière begonnen op de Zuidas als advocates en bankier. Het is geen Londen, het is geen
New York, maar de Zuidas staat voor een beetje zakelijke glamour in de polder. Ze beschrijven wat er leeft op die vierkante kilometer
kantoorspeeltuin bij het WTC, want ze kennen het wel en wee van de Zuidas van binnenuit. Hun artikelen zijn te vinden op
www.zozuidas.nl en hun boek Zozuidas, Overwerk en achterklap in de Amsterdamse kantoorjungle is verkrijgbaar in de boekwinkel.

Foto’s: Sander Foederer
advocatenblad
16
‘In sport
kun je niet
polderen’
Een olympische medaille is voor een
advocaat geen voorwaarde om een
topsporter bij te staan. Maar wat is wel
vereist? Sportadvocaten Marjan Olfers,
Paul Scholten en Stephan Wensing over
expertise, sponsorcontracten en het paard
van Steven Spielberg.
Tekst: Mark Maathuis
coverartikel
Wie Stephan Wensing vijftien jaar geleden
verteld zou hebben dat hij ooit als
advocaat een rechtszaak tegen Steven
Spielberg zou winnen, had hij waarschijnlijk voor
gek verklaard. Maar in 2009 stond de paardenadvocaat,
die zijn bijnaam dankt aan zijn specialisme,
tegenover de beroemde Hollywood-regisseur. ‘Spielberg
was van mening dat een Nederlandse paardenhandelaar
hem een kreupel paard verkocht had. De
affaire was aanleiding voor zeven rechtszaken.’ Dat
Wensing die allemaal won, leverde veel media-aandacht
op en hielp bij het vestigen van zijn naam.
Laatbloeier
Zijn bijzondere specialisme – hippisch recht – is
het gevolg van een levenslange liefde voor paarden
en de dressuursport. In die discipline werd hij in
1999 zelfs Nederlands kampioen. Lange tijd had
Wensing veel verschillende baantjes. ‘Ik was al 29
toen ik rechten ging studeren. Via mijn werk op een
financiële afdeling raakte ik in contact met het recht
en advocaten. Mijn baas zag dat ik er feeling mee had
en zo begon ik aan les 1 van de opleiding Nederlands
Recht aan de Open Universiteit. Dat was een behoorlijke
kluif, ik had een gezin en een fulltime baan.
Het was een achtbaan, overdag werken en ’s nachts
studeren, maar ik heb me er doorheen geworsteld.’
Direct na zijn afstuderen in 2002 rolde hij de advocatuur
in. ‘Ik heb brutaal een advocatenkantoor
gebeld en gevraagd of ik bij hen kon werken.’ En
terwijl Wensing daar werkte, kwam er een paardenzaak
binnen. ‘We hebben die zaak toen wel verloren,

maar ik dacht: dat is interessant.’ Door met zijn
specialisatie te adverteren kreeg Wensing steeds
meer paardenzaken.
Begin met ervaring
Specialiseren heeft alles te maken met oprechte
interesse en hard werk, zegt Wensing. Doordat
hij bekend is met veterinaire terminologie, veel
publiceert, postacademisch onderwijs verzorgt en
regelmatig diergeneeskundefaculteiten en hightech
klinieken bezoekt, is zijn interesse meer dan een
hobby. En die kennis is hard nodig: het merendeel
van zijn zaken heeft betrekking op geschillen rond
de koop en verkoop van paarden waarbij zich na
het sluiten van de koopovereenkomst gebreken
openbaren. Maar uiteindelijk blijft hij een echte
liefhebber. ‘Paardensport is prachtig en zo moet het
ook blijven.’
Zijn advies voor jonge advocaten: ‘Breed beginnen.
Doe eerst alles wat je moet doen om een volwaardig
advocaat te worden. Zelf heb ik vreemdelingenzaken,
overeenkomsten en van alles en nog wat gedaan.
Je moet je niet direct al gaan specialiseren, je mist de
ervaring. Ook binnen de advocatuur wordt marktwerking
steeds belangijker. De concurrentie groeit,
de griffierechten gaan wellicht omhoog en cliënten
betalen minder goed. Het is een slechtere markt, dus
prijs jezelf er niet uit. En je moet je onderscheiden,
investeren en profileren. Zelf heb ik in veel televisieprogramma’s
gezeten, maar ik heb ook 4000 vrienden
op Facebook. Dat is nog niet direct te vertalen in
omzet, maar het hoort erbij.’
17 advocatenblad

advocatenblad
Dat Paul Scholten sport minded
is, wordt al duidelijk
tijdens het telefoongesprek
om een afspraak voor het interview
te maken. Als zijn andere telefoon
afgaat, klinkt de tune van Studio Sport.
De liefde voor de sport werd de Haagse
advocaat, die nog in het Nederlands
jeugdelftal hockeyde, met de paplepel
ingegoten. ‘Bij ons thuis heerste een
echte sportcultuur. Op mijn tiende
ging ik met mijn vader mee naar de
kampioenswedstrijd tussen Ajax en
Feyenoord. Ajax won en ik was verkocht.’
Op uitnodiging van Scholten vindt
het gesprek plaats op de Koninklijke
Haagsche Golf & Country Club; niet
alleen vanwege de prachtige omgeving,
maar ook omdat hij al sinds de
oprichting in 1986 voorzitter is van
het Nederlandse Advocaten Golf Gezelschap
(NAGG). Of, zoals de Ierse
advocaten tegen wie NAGG elk jaar
een tweedaagse wedstrijd speelt, het
gezelschap noemen: Not Awfully Good
at Golf. Desalniettemin is het elke keer
‘reuzegezellig,’ zegt Scholten lachend.
Commercie
In 1977 begon Scholten bij advocatenkantoor
Boekel, Van Empel en Drilling,
tegenwoordig Boekel De Nerée.
‘Ik deed toen alles voor Inter Football,
de huidige Topsport Groep, een bedrijf
dat onder andere de marketing
voor Ajax deed. In die tijd was er op
dat vlak weinig wetgeving. Zaken
die nu als volkomen normaal gelden,
waren toen nog niet zo uitgekristalliseerd.
Maar ja, de echte opmars van de
combinatie sport en commercialiteit
moest toen nog op gang komen.’ Zo
boog Scholten zich over de vraag of de
18
coverartikel
elftalfoto van Ajax die voetbalplaatjesgigant
Panini had uitgebracht, ook
onder het beschermde portretrecht
viel en hij was verantwoordelijk voor
het eerste legale shirt-sponsorcontract
in Nederland, ‘en dan is natuurlijk de
huiskamervraag wie dat was.’ [Cassettebandjesfabrikant
TDK, red.]
Noodgedwongen heeft Scholten veel
zelf moeten ontdekken. Wat zou hij
jonge advocaten adviseren die vandaag
de dag een sportcarrière ambieren?
‘Zorg dat je weet waar je over
praat, verdiep je erin. Toen ik mee
ging schrijven aan het Armstrongrapport
[over het vermeende dopinggebruik
van zevenvoudig Tour de
France-winnaar Lance Armstrong, red.]
wist ik daar op dat moment wel wat
vanaf, maar daar ben ik echt dag en
nacht mee bezig geweest.’
Turnprof
En wat gaat er met Jeffrey Wammes
gebeuren, de turner die hij onlangs
bijstond in een procedure om deelname
aan de Olympische Spelen van 2012
in Londen af te dwingen? Scholten kan
het op dit moment echt niet zeggen.
‘Wie de meeste kansen heeft om op
de Spelen een medaille te halen, geen
idee. We hebben drie toppers. Maar de
bond moet zich in de selectieprocedure
aan zijn eigen regels en het protocol
houden. Wat dat betreft is het goed dat
sport en recht zo worden vermengd.
Dat gaat zeker niet ten koste van de
sport. De maatschappij in zijn geheel
juridiseert en ook sporters hebben nu
goede juridische ondersteuning. Kijk
maar naar de echt grote contracten die
in de topsport worden afgesloten. Dat
kan niet zonder advocaten.’

Zeggen dat Marjan Olfers een
drukbezet mens is, is een understatement.
De partner van VMW
Taxand en universitair docent Sport en
Recht aan de Vrije Universiteit Amsterdam
is onder andere ook nog bestuurslid van de
Vereniging voor Sport en Recht, lid van de
Arbitragecommissie Sportsponsoring en
lid van de Beroepscommissie in Dopingzaken
van het Instituut Sportrechtspraak.
En dan was er natuurlijk nog dat lidmaatschap
van de Raad van Commissarissen van
die voetbalclub Ajax.
Olfers interesse voor de sportbranche
ontstond in haar laatste studiejaar. ‘Ik
werkte elke zaterdag in het sportcentrum
van mijn man [Thom Harinck, de trainer/
coach van top-kickboksers, red.] en besloot
een keuzevak te volgen bij professor Heiko
van Staveren, de voormalig hockey-international.
Door hem werd ik aangestoken
met het sport- en rechtvirus. Uiteindelijk
ben ik gepromoveerd op sport- en mededingingsrecht.’
Rare voorwaarden
Haar focus ligt nu op het adviseren op het
gebied van sport-, media- en evenementenrecht
en het voeren van juridische procedures
op deze gebieden. ‘Het recht reageert
anders op sport dan op andere zaken. Neem
boksen. Daarbij is het de bedoeling dat je
elkaar slaat, terwijl dat buiten de ring niet
mag.’
Op de vraag of recht een te grote invloed
krijgt op sport, reageert Olfers met het typische
juristenantwoord: ‘Dat hangt ervan
af. Het gaat om sportieve belangen versus
commerciële belangen, alhoewel dat niet
in alle sporten in even grote mate speelt.
We staren ons blind op voetbal, maar dat
is maar een heel klein deel.’ Wat wel meer
in ontwikkeling is, is dat sporters zelf hun
recht gaan halen. Een goede zaak, volgens
Olfers. ‘Ze krijgen soms rare voorwaarden
opgelegd, zoals de verplichting inzage te
geven in al hun medische gegevens. Of om
maanden van tevoren te laten weten waar
ze dan en dan zullen zijn. Als sporter kun je
nauwelijks onderhandelen.’
19 advocatenblad
Winnaarsmentaliteit
Sporters bijstaan en begeleiden is vooral
een zaak van verwachtingen managen, zegt
Olfers. ‘Sport is emotie en dat gevoel van
willen winnen neemt de sporter mee de
rechtszaal in. Als advocaat moet jij duidelijk
grenzen aangeven. Als de sporter bekend
is, dan besteden de media aandacht aan de
zaak, maar dat is weer niet altijd handig.
Daar goed mee omgaan, dat zijn gevoelige
beslissingen. In sport kun je niet polderen.
Er is alleen winnen of verliezen. En dat
sporters die ambitie hebben om te winnen,
afzien en alles opzijzetten om de beste te
willen zijn, dat fascineert me.’ Die fascinatie
gaat ver, zegt ze lachend. ‘Zo zat ik laatst
opeens gebiologeerd te kijken naar curling.’
Interesse om een sportspecialisme te ontwikkelen?
Olfers raadt aan een onderwerp
te claimen. ‘Als je je ergens in verdiept, ben
je al snel een expert en dan heb je een profiel
in de markt. Zelf heb ik zo veel gelezen,
inclusief sportencyclopedieën, om er echt
mijn ding van te maken. Je moet begeistert
zijn en dat overbrengen.’

NEW NEW YORK YORK - SÃO - SÃO PAULO PAULO - WASHINGTON - WASHINGTON D.C. D.C. - AMSTERDAM - AMSTERDAM - BARCELONA - BARCELONA - BRUSSEL - BRUSSEL - - BOEKAREST - - DÜSSELDORF - - FRANKFURT - - KIEV - - LONDEN - LUXEMBURG - MADRID
MILAAN MILAAN - MOSKOU - MOSKOU - MÜNCHEN - MÜNCHEN - PARIJS - PARIJS - PRAAG - PRAAG - ROME - ROME - WARSCHAU - WARSCHAU - ABU - ABU DHABI DHABI - DUBAI - DUBAI - RIYAD - RIYAD - BANGKOK - BANGKOK - - PEKING PEKING - - DELHI DELHI - - HONG KONG - - SJANGHAI - SINGAPORE - TOKIO
NEW YORK - SÃO PAULO - WASHINGTON D.C. - AMSTERDAM - BARCELONA - BRUSSEL - BOEKAREST - DÜSSELDORF - FRANKFURT - KIEV - LONDEN - LUXEMBURG - MADRID
MILAAN - MOSKOU - MÜNCHEN - PARIJS - PRAAG - ROME - WARSCHAU - ABU DHABI - DUBAI - RIYAD - BANGKOK - PEKING - DELHI - HONG KONG - SJANGHAI - SINGAPORE - TOKIO
Opleiding van de zaak?
Opleiding Opleiding van van de de zaak? zaak?
Word advocaat-stagiair bij Clifford Chance
Vind jij een goede sfeer op je werk ook belangrijk? Word dan advocaat-stagiair bij Clifford Chance, één van de meest toonaangevende
advocatenkantoren ter wereld. Bij Clifford Chance werk je vaak aan grensoverschrijdende deals. Dat is hard
Vind Vind jij een goede sfeer op je werk ook belangrijk? Word dan advocaat-stagiair bij Clifford Chance, één van de meest toon-
werken,
jij een
maar
goede
er is
sfeer
ook tijd
op je
voor
werk
ontspanning.
ook belangrijk?
En dat
Word
maakt
dan
het
advocaat-stagiair
werken bij Clifford
bij Clifford
Chance
Chance,
wel zo leuk.
één van de meest toonaangevende
advocatenkantoren ter ter wereld. Bij Bij Clifford Chance werk je je vaak aan grensoverschrijdende deals. Dat is hard
werken, werken, maar er is ook tijd voor ontspanning. En dat maakt het werken bij Clifford Chance wel zo leuk.
Ook die
maar
internationale
er is ook
topdeal
tijd voor
afsluiten
ontspanning.
met een
En
gezellige
dat maakt
vrijdagmiddagborrel?
het werken bij Clifford Chance wel zo leuk.
Solliciteer nu op wordadvocaatstagiair.nl en begin je weekend met een rondje van de zaak!
Ook Ook die die internationale topdeal afsluiten met met een een gezellige vrijdagmiddagborrel?
Solliciteer nu nu op op wordadvocaatstagiair.nl en en begin je je weekend met een rondje van de zaak!
Word Word advocaat-stagiair bij bij Clifford Chance
Rondje van de zaak?
Rondje van de zaak?
Fiets van de zaak?
Fiets van de zaak?
Fiets van de zaak?
wordadvocaatstagiair.nl
wordadvocaatstagiair.nl
wordadvocaatstagiair.nl

Advertorial
werken bij
clifford chance
Op een steenworp afstand van het Centraal Station van Amsterdam is het kantoor van
Clifford Chance LLP gevestigd in een schitterend monumentaal pand. Hier werken ongeveer
150 advocaten, notarissen en belastingadviseurs die de top van het internationale
bedrijfsleven en financiële instellingen bijstaan. Advocaat-stagiair Victor ten Have (27),
sinds juni 2010 werkzaam bij Clifford Chance vertelt over zijn ervaringen.
‘Sinds twee maanden ben ik gewisseld
naar de sectie Corporate M&A, daarvoor
werkte ik op de afdeling Finance. Wat
Clifford Chance in mijn ogen bijzonder
maakt is vooral de informele, relaxte
sfeer. Je wordt gewaardeerd, er is weinig
hiër archie en bij iedereen staat de deur
open. Je zit als advocaat­stagiair altijd
bij een senior associate of partner op de
kamer, wat korte lijntjes oplevert voor
kennisoverdracht en bijdraagt aan een
ongedwongen werksfeer. Clifford Chance
bedient de top van de markt waardoor je
je met de grootste, vaak grensoverschrijdende,
transacties bezighoudt. Daardoor
moet je soms hard werken, maar dat
hoort er bij: je hebt te maken met strakke
deadlines en verschillende timezones.
Maar wanneer je een periode heel hard
werkt, wordt erop gelet dat je het daarna
wat rustiger krijgt. Het kantoor hecht veel
waarde aan work­life balance.’
‘Naast de beroepsopleiding van de Orde
van Advocaten, verzorgt Clifford Chance
een interne opleiding: de Academy. Deze
berust op drie pijlers: juridisch nationaal,
juridisch transnationaal en commerciele
vaardigheden. De trainingen vinden
plaats op verschillende vestigingen binnen
Europa en volg je gedurende vier dagen
tezamen met collega’s uit heel Europa die
op hetzelfde niveau werken. Zo bouw je
heel snel een internationaal netwerk op
en kom je altijd weer mensen tegen waar
je ooit een course mee hebt gedaan. Een
ander onderdeel is de Hoogtestage. In je
tweede jaar krijg je gedurende drie weken
op een externe locatie colleges van specialisten
uit de praktijk. Je kunt je volledig
focussen op de colleges die gaan over
onderwerpen binnen de voor ons belangrijke
praktijkgroepen zoals Corporate, Banking
& Finance, Litigation, Employment en
Competition. Naast de Academy trainingen
vinden er wekelijks sectie­specifieke cursussen
of presentaties plaats. Naast advocaat­stagiairs,
zitten daar ook associates
en partners bij, waardoor er een discussie
op gang komt en daar leer je natuurlijk
veel van. Clifford Chance besteedt dus heel
veel aandacht en energie aan je ontwikkeling
en als beginnend advocaat is dat
enorm stimulerend.
‘Clifford Chance is een jong kantoor en
er worden buiten het werk om veel sociale
activiteiten ondernomen; zo hebben
we jaarlijks verschillende feesten,
maar bijvoorbeeld ook een voetbal­ en
hockeyteam. Sommige van mijn collega’s
zijn echte vrienden geworden die ik ook
buiten werk regelmatig zie. Afgelopen
jaar hebben we een gezamenlijke vriend
opgezocht, die toentertijd werkte op onze
Dutch Desk in Londen, waar elk half jaar
een advocaat­stagiair naartoe gaat.
Ik denk dat het uniek is binnen de Nederlandse
advocatuur om tijdens je stage al
naar het buitenland te gaan. In mijn ogen
tekent dat het internationale karakter van
Clifford Chance. Dit is een leuk kantoor
waar je veel mogelijkheden krijgt. Ik ben
heel blij met mijn keuze, voel me hier
thuis. Clifford Chance is voor mij het beste
kantoor waar ik kan zitten.’

advocatenblad
22
‘De vrijheid die ik nu
heb, is onbetaalbaar’
Fleur Brockhus (31) werkte als advocaat­stagiaire bij Stibbe, maar wist al snel dat ze daar
niet op haar plek zat. Na twee jaar nam ze ontslag en begon haar eigen tekstbureau. In haar
debuutroman De urenfabriek beschrijft ze de kantoorperikelen op de Amsterdamse Zuidas.
‘Als je bereid bent concessies te doen, heb je een topbaan.’
Tekst: Kim van der Meulen
In De urenfabriek krijgt de advocatuur
op de Zuidas er op geestige wijze
flink van langs. Hoofdpersoon Felice,
stagiaire bij het fictieve kantoor Blick
& Bleecker, krijgt geen begeleiding, feedback
of waardering, moet dagelijks koffie en Spa
halen voor haar verzuurde patroon en heeft
geen sociaal leven meer dankzij de extreme
werkdruk en lange kantoordagen.
Is het verhaal van Felice gebaseerd
op je eigen ervaringen als stagiaire?
‘Je stopt altijd iets van jezelf in een boek,
maar autobiografisch is De urenfabriek niet.
Het is een mix van eigen ervaringen, verhalen
van oud-collega’s en dingen die ik heb
verzonnen. Ik benadruk steeds dat het fictie
is, want het zou oneerlijk tegenover mijn
oude werkgever zijn om te zeggen dat ik de
situatie daar beschrijf. Er werken leuke mensen
bij Stibbe en het is een goed kantoor.’
Met welk doel schreef je het boek?
‘De Zuidas is een intrigerende wereld voor
zowel in- als outsiders; het leek me een interessant
onderwerp voor een roman. Ik ben
niet in de veronderstelling dat ik met mijn
boek de hele bedrijfscultuur op de Zuidas
kan veranderen, maar wil daar wel een kleine
bijdrage aan leveren. Als managers wat vaker
stilstaan bij de manier waarop ze met hun
personeel omgaan en eens aan stagiaires
vragen of ze happy zijn, ben ik tevreden. Ook
hoop ik dat young professionals zich gesteund
voelen door dit boek.’
carrièreswitch
‘Door de hoge
werkdruk vinden
partners het
moeilijk om
geduldig te
zijn tegenover
stagiaires’
Koos je na je rechtenstudie bewust
voor een stage op de Zuidas?
‘Het kwam op mijn pad. Ik had een maand
stage gelopen bij een kleine dependance van
een groot Nederlands advocatenkantoor in
New York. Daar hing een informele sfeer,
waardoor ik een positief beeld kreeg van
werken op een groot kantoor. In New York
volgde ik ook een Masterclass van Stibbe,
waar begeleiders, recruiters en studenten ontzettend
leuk met elkaar omgingen. Ik dacht:
met de work-life balance zit het hier wel goed.
Toen ik gebeld werd met de vraag of ik in
Amsterdam wilde solliciteren, deed ik dat.’
Toch viel het tegen.
‘Ja, op de Zuidas hangt een gestreste sfeer.
Door de hoge werkdruk vinden partners
het moeilijk om geduldig te zijn tegenover
stagiaires. Ze hebben geen tijd om vragen te
beantwoorden en er moet altijd hard worden
gewerkt. Ik begon vol enthousiasme aan
mijn stage, maar had al snel het idee dat ik
er niet op mijn plek zat. Voortdurend vroeg
een stemmetje in mijn hoofd: voel ik me hier
wel gelukkig? Maar als ik ergens aan begin,
wil ik het afmaken. Daarom stopte ik pas
na twee jaar. Ik ben halverwege nog wel van
rechtsgebied veranderd, maar in gedachten
had ik toen al afscheid genomen van de advocatuur.’
Had je achteraf liever gekozen voor
een stage bij een kleiner kantoor?
‘Wellicht, maar na mijn studie dacht ik dat
een groot kantoor bij me paste. Na twee jaar
wilde ik vooral graag eigen baas zijn en een
scheppend, creatief beroep uitoefenen. Naast
de werkdruk vond ik het werk inhoudelijk
namelijk ook vrij negatief: je bent voortdurend
met conflictsituaties bezig. Die nam ik
mee naar huis. Het zit in mijn aard niet los te
kunnen laten.’
Welke eigenschappen moet je hebben
om op de Zuidas te overleven?
‘Je moet tegen kritiek kunnen, een lange
adem hebben, stressbestendig zijn en je
hobby’s en privéleven een paar jaar niet op
de eerste plek willen zetten. Als er een zaak
binnenkomt, gaat die voor, ook al heb je
eigenlijk een verjaardag. Advocaten hebben
een dienstbaar beroep.’
Zaten er ook leuke kanten aan de
stage?
‘Zeker. Als je bereid bent concessies te doen,
heb je een topbaan. Het salaris is niet gering,

Foto: Simone Philipsen
je bent met grote zaken bezig en je werkt
met intelligente, ambitieuze mensen op
een mooi kantoor. Met je collega’s word je
heel hecht: je volgt samen cursussen en gaat
weekenden weg. Daarnaast leer je veel. Om
informatie te scannen en snel tot de kern te
komen van een dik dossier, bijvoorbeeld. In
mijn huidige werk als tekstschrijver heb ik
daar nog profijt van.’
Hoe heb je de omslag naar
het schrijverschap gemaakt?
‘Ik liep lang rond met het gevoel dat ik niet
gelukkig was op dat kantoor, maar wist geen
alternatief. Tijdens mijn vakantie met vriendinnen
in Brazilië – de eerste vakantie in
twee jaar tijd! – heb ik mezelf voortdurend
afgevraagd wat ik wilde. Mijn vriendinnen
dachten altijd dat ik bij een tijdschrift zou
gaan werken en vonden mijn baan verschrikkelijk.
En ik maar denken dat ze mijn werk
en mooie kantoor juist heel stoer vonden.
Die gesprekken, ver van huis, met mensen
die niet in de advocatuur werken, gaven me
het inzicht dat ik mijn baan kon opzeggen.
Ik had van jongs af aan al met veel plezier
geschreven. Ik heb mijn hart gevolgd en ben
het als tekstschrijver gaan proberen. Het
hoefde geen succes te worden: als ik er na
een jaar niet van kon leven, zou ik iets anders
gaan doen. Maar sindsdien heb ik nog nooit
zonder opdracht gezeten.’
Mis je nog weleens iets uit
je stagetijd?
‘Het contact met collega’s van mijn eigen
leeftijd vond ik altijd erg leuk. Het samenwerken,
maar ook het borrelen op vrijdagmiddag.
Freelance werken is vrij solistisch.
En het salaris was natuurlijk niet verkeerd.
Maar de vrijheid die ik nu heb, is onbetaalbaar.’
Wat vinden je oud-collega’s
van De urenfabriek?
‘Ze kunnen er wel om lachen en vinden de
beschreven werkdruk heel herkenbaar. Dat is
typisch voor de Zuidas, denk ik.’
23 advocatenblad
BLOG Lees de blog
van Felice Jansen, de hoofdpersoon
uit De Urenfabriek,
op https://legalloyd.com/nl/
blogger/show/24.
Wat is het mooiste compliment dat
je hebt gekregen over je boek?
‘Een bedrijfsjurist mailde me dat ze zich
altijd had afgevraagd of ze niet beter op haar
plek zou zitten bij een groot kantoor, maar
na het lezen van De urenfabriek wist ze dat
ze de juiste keuze had gemaakt. Een andere
vrouw werkte al jaren op een Zuidaskantoor.
Toen ze wéér met kerst moest werken terwijl
ze vrij had genomen, was de maat vol: ze
nam ontslag. Heel leuk om te lezen hoe mijn
boek mensen raakt en ontroert.’
Heb je tips voor studenten die binnenkort
beginnen aan hun stage?
‘Kijk niet alleen rond op banenmarkten en
snoepreisjes, maar loop stage en vraag naar
de ervaringen van een stagiaire op dat kantoor.
En: luister naar je gevoel.’

Foto: Yan Minglei / Hollandse Hoogte
advocatenblad
24
‘China is de nummer 1
groeimarkt voor bedrijven’
Advocaat Danielle Buné woonde en werkte een halfjaar in booming Shanghai.
‘Een inspirerende stad. Iedereen weet: hier gebeurt het.’
Tekst: Jolenta Weijers
internationaal

Ze spreekt een aardig mondje Mandarijn
– genoeg althans om per
taxi te komen waar ze wil en in een
restaurant te bestellen wat ze lekker vindt.
Maar het blijft een wereld apart, dat China.
‘Het is de nummer 1 groeimarkt voor bedrijven
en we moeten er nadrukkelijk rekening
mee gaan houden. Erin investeren om het te
begrijpen. Maar er zullen altijd verschillen
zijn.’
Danielle Buné (29) is advocaat in het ondernemingsrecht
en net terug uit China,
waar ze zes maanden werkte op de vestiging
van Allen & Overy in Shanghai. Voordat ze
vertrok had ze zich goed ingelezen. ‘In het
land en de cultuur, maar ook in het werk op
het kantoor in Shanghai – het gaat vaak om
joint ventures tussen Nederlandse en Chinese
bedrijven. China is natuurlijk compleet anders
dan Nederland. Maar dat begrijp je pas
werkelijk als je er bent.’
Ja of nee
Neem nou alleen al de manier waarop advocaten
in China met hun cliënten omgaan.
Buné heeft er met verbazing naar gekeken.
‘In Nederland zijn we gewend om onze
cliënten heel gericht een praktisch advies
te geven en al snel met een duidelijk “ja”
of “nee” te komen. We gaan iemands tijd
toch niet zitten verdoen? Chinese advocaten
Danielle Buné in Shanghai
‘Chinese
advocaten
vertellen
uitvoerig over
hun onderzoek
en leggen pas
daarna hun
conclusie
op tafel’
hebben de neiging om eerst uitvoerig te
vertellen over hun onderzoek en pas daarna
hun conclusie op tafel te leggen. Waarom?
Misschien willen ze laten zien hoe veel kennis
ze in huis hebben. Een cliënt betaalt daar
tenslotte voor.’
Toch voelde advocaat Buné zich geen Alice
in Wonderland, daar in het verre Shanghai. ‘Ik
ken de cultuur van Allen & Overy natuurlijk,
want ik werk bij het Amsterdamse kantoor.
Toen er sprake van was dat ik naar China zou
25 advocatenblad
gaan, heb ik bewust gekozen voor Shanghai.
Dat kantoor werkt vooral voor internationale
cliënten die zich in China willen vestigen.’
Levendig
Buné keek echter weleens met verbazing om
zich heen in de metropool Shanghai, die 23
miljoen inwoners telt. ‘Als je denkt dat Nederland
druk is, nou, dan ga daar maar eens
kijken. Van kantoor naar mijn appartement
moest ik met de metro. Dan sta je letterlijk
met duizenden mensen opeengepakt in
overvolle treinstellen. Maar je raakt eraan
gewend. Shanghai is druk, maar daardoor
ook levendig. Er is beweging en die stad
geeft energie. Er wordt veel gebouwd, overal
om je heen verrijzen wolkenkrabbers. Ik
vond het zeer inspirerend. Iedereen voelt:
hier gebeurt het. Hier moet je zijn.’
Dat een opkomende economie als die van
China zo z’n erfenissen heeft, neemt Buné
op de koop toe. Neem bijvoorbeeld de eindeloze
bureaucratie. ‘Ja, als je iets wilt, moet
je gaan bellen met de autoriteiten. Eerst met
de laagste ambtenaar, dan met diens baas,
enzovoort. In elke provincie gelden andere
regels en je hebt werkelijk overal stempels
voor nodig. Maar ik begrijp het wel. China
is up and coming en wil zichzelf vooralsnog
beschermen tegen westerse invloeden. Het
heeft tijd nodig.’

advocatenblad
26
Advocaten staan vaak in de
publiciteit. Ze schuiven aan
bij praatprogramma’s op de
televisie, staan in de krant en
zijn actief op internet en Twitter.
Voor Advocatenblad Start geven
rechtenstudenten hun visie op
de stelling: ‘Advocaten dienen
terughoudend te zijn in de media.’
Tekst en foto’s: Sander Hehanussa
rechten­studenten
Dienen advocaten terughou
Malgosia Krakowska (27)
‘Ik ben het oneens met de stelling. Terughoudendheid druist
in tegen de hele filosofie van het beroep. Een advocaat vertegenwoordigt
zijn cliënt en komt op voor diens belangen. Bij een
rechter is terughoudendheid wel op zijn plaats: hij moet onpartijdig
zijn en ook zo overkomen, een advocaat juist niet.
Marketingstrategie kan een van de redenen zijn waarom een
advocaat de media opzoekt. Hij moet namelijk ook denken aan
de concurrentie binnen zijn vakgebied. Middels de media kan
hij een groter deel van zijn potentiële cliënten bereiken en zich
opstellen als iemand met een grote vakinhoudelijke kennis.’
studenten aan het woord
Vonne Laan (26)
‘Ik denk wel dat advocaten terughoudend moeten zijn ten aanzien
van hun mening over de rechter die over hun zaak beslist.
Zoals wanneer een advocaat doet alsof er maar één mogelijke
uitkomst is, terwijl de rechter anders oordeelt. Meestal ligt het
gecompliceerder en daarbij wordt een rechter aangevallen die
inhoudelijk niet kan of wil reageren.
Maar als een advocaat zich tot zijn wederpartij wendt, kan
deze wel reageren. In een bredere context ben ik het daarom
oneens met de stelling. Een advocaat moet zich natuurlijk altijd
afvragen of wat hij doet in het belang is van zijn cliënt. Dus ook
hoe hij zich in de media opstelt.’
Niels Pietersen (26)
‘Je moet kijken naar de zaak en de advocaat. Sommige zaken
– en daarmee advocaten – staan meer in de belangstelling
van het publiek. Ik vind dat een advocaat dan vooral in
algemene termen moet spreken en niet te diep op de zaak
ingaan. Een advocaat treedt op voor zijn cliënt en moet
daarom rekening houden met wat hij in de media zegt. En
hij zou geen misbruik moeten maken van de aandacht om
het proces een kant op te sturen. Maar je kunt niet zeggen
dat het niet is toegestaan, hoewel er gedragscodes en de
Advocatenwet zijn.’

Charlotte Waterman (22)
‘Ik ben het niet eens met de stelling. Het komt de transparantie
van het rechtssysteem ten goede wanneer advocaten in de
media optreden, zolang ze zich houden aan hun beroepsgeheim
en de Gedragsregels. De bevolking krijgt extra inzicht in
het rechtssysteem, waardoor het vertrouwen in de rechtsstaat
kan groeien. Er is nu volgens mij niet veel vertrouwen in de
rechter; wanneer er een op het oog lage straf gegeven wordt,
heerst er onbegrip. Als iemand die er verstand van heeft toelichting
kan geven, dan kunnen mensen zich er misschien
beter in vinden. Een “lage” straf is meestal niet voor niks gegeven.’
27 advocatenblad
dend te zijn in de media?
Michael Hallatu (23)
‘Wanneer een advocaat iets wordt gevraagd over een zaak waarbij
hij niet betrokken is, mag hij zijn mening geven, maar ik zou
het persoonlijk niet doen. Een advocaat kan bijvoorbeeld wel in
de media treden ter verdediging van fundamentele rechtsbeginselen
of meedoen aan debatten wanneer dat in het belang van
een zaak is. Dat zou alleen mogen gebeuren als het de zaak dient
en derden hier niet door worden geschaad. En de cliënt moet
daarvoor absoluut toestemming geven. Toch gebeurt het nog
dat advocaten processtukken in de media brengen, ondanks de
Gedragsregels.’
Philip Rakhou (26)
‘Het hangt ervan af: de advocaat handelt vanuit het oogpunt
van zijn cliënt. Zolang dat het geval is, ben ik het oneens met
de stelling. Richard Korver [advocaat van ouders van de slachtoffers
van het misbruik van Robert M., red.] is de laatste tijd
veel in de media. Het is een goede ontwikkeling dat ouders
van slachtoffers spreekrecht krijgen, als dat komt door een
actief mediabeleid van Korver. Dat vind ik alleen maar goed en
eigenlijk ook belangrijk. Het past in de maatschappelijke rol
van een advocaat om zich te mengen in de politieke discussie.
De media zijn handig om extra druk te creëren en de publieke
opinie te beïnvloeden.’
Orçun Ersungur (20)
‘Het verschilt wanneer Moszkowicz in RTL Boulevard een zaak
algemeen bespreekt of dat een advocaat zijn cliënt verdedigt in de
media. In het eerste geval is terughoudendheid vereist, zodat je
de rechter niet voor de voeten loopt met te veel beeldvorming. Er
moet over een zaak gesproken kunnen worden omdat het recht
toegankelijk moet zijn, maar je moet niet in de individuele beoordeling
van de zaak gaan zitten. In het tweede geval moet je minder
terughoudend zijn. Iemand mag niet in de media al veroordeeld
zijn voordat hij voor de rechter komt. Juist dan heeft een advocaat
de taak om zich in de media goed uit te spreken.’

advocatenblad
28
‘Van onrecht
word ik heel
strijdlustig’
Een zaak moet echt ergens over gaan, vindt advocaat
Corrien Ullersma, die gespecialiseerd is in het
vreemdelingenrecht. Haar allereerste zaak staat in
haar geheugen gegrift. ‘Het is zo’n gevecht geweest.
Het leek onwaarschijnlijk dat we ooit zouden winnen.’
Tekst: Hedy Jak
interview
De spreekkamer bij Böhler Advocaten
aan de Amsterdamse Keizersgracht
kijkt uit op een binnentuin en is eenvoudig
ingericht. Hier worden de clienten
van het kantoor ontvangen. Aan de tafel in het
midden van de ruimte zit advocaat Corrien Ullersma
achter een kop koffie. Met haar tengere postuur en
grote, stralende ogen heeft ze niet het voorkomen van
een advocaat die de vloer met iemand kan aanvegen.
Maar schijn bedriegt. Ze is buitengewoon gedreven en
bijt zich vast in moeilijke zaken die anderen wellicht
liever aan zich voorbij laten gaan.
Grote bek
Aanvankelijk dacht Ullersma dat de advocatuur niets
voor haar was. Ze studeerde Economie aan de Vrije
Universiteit Amsterdam, maar miste de maatschappelijke
component. ‘Het ging alleen maar om geld. Ik
kan me nog goed herinneren dat ik op 12 september
2001 college had. Iedereen was nog in shock van de
gebeurtenissen in de Verenigde Staten de dag daarvoor.
Mijn aandelenprofessor kwam binnenzetten en
Foto’s: Sander Foederer
zei zonder blikken of blozen: “Het is heel erg wat er
gisteren is gebeurd, alle aandelenkoersen op de beurzen
zijn gezakt.” Echt absurd. Dat was voor mij het
breekpunt.’
Ze maakte haar studie Economie af, maar begon
intussen ook met Rechten aan dezelfde universiteit
— nog zonder te denken aan een specialisatie in het
vreemdelingenrecht. ‘Ik ging heel blanco het vak migratierecht
volgen. Dat werd gegeven door professor
Thomas Spijkerboer. De VU is een beetje degelijk en
ik was de eerste keer dat ik hem zag nogal verrast. Er
kwam een boomlange vent de collegezaal binnen, in
een valig zwart jasje en een oorbelletje. Ik dacht dat
het een student was, maar het bleek de professor te
zijn. Hij geeft onconventioneel les. Gaat op tafel zitten,
brandt de Raad van State af en heeft een grote bek.
Maar met hem is het onmogelijk niet enthousiast te
worden voor het rechtsgebied. Wat er allemaal misgaat
in het vreemdelingenrecht en hoe veel ervan afhangt
voor mensen, dat wakkerde mijn vechtlust aan. En zijn
colleges motiveerden mij hierin verder te gaan.’

Volkerenmoord
Haar drive zorgde voor een doorbraak in de zaak
van de Birmese vluchteling Hanif, die achttien
jaar van zijn vrouw en twee kinderen was
gescheiden. ‘Die zaak zal mij altijd bijblijven,’
vertelt Ullersma. ‘Hanif behoort tot de Rohingya,
een moslimminderheid in Birma die al decennia
wordt vervolgd, opgejaagd en uitgeroeid door
de junta. In 1992 vluchtte hij met zijn zwangere
vrouw en kind naar buurland Bangladesh waar
zij in een vluchtelingenkamp belandden. In een
lekkende hut, zonder eten. Echt verschrikkelijk
om te horen wat zij daar hebben doorstaan.’
Ullersma kan zich er zoveel jaar na dato nog
steeds over opwinden. ‘Rohingya-mannen probeerden
werk te zoeken om voor hun gezin te
kunnen zorgen. Via mensensmokkelaars kwamen
zij vaak in Saoedi-Arabië terecht. Hanif
wilde dat ook, maar kreeg een ticket naar Nederland.
Hij stapte uit een vliegtuig en wist van
niets.’
‘Wat er allemaal
misgaat in het
vreemdelingenrecht
en hoe veel
ervan afhangt
voor mensen, dat
wakkerde mijn
vechtlust aan’
29 advocatenblad
Cv
Corrien
Ullersma
Geboren: 20 juli 1979 in Heemstede
Burgerlijke staat: getrouwd
Opleidingen:
• 1998-2004 Economie aan de Vrije
Universiteit Amsterdam
• 2002-2006 (cum laude) Rechten aan
de Vrije Universiteit Amsterdam en
gedeeltelijk aan de Université Paris-
Sorbonne in Parijs
Bijbanen: 2006-2008
gerechts secretaris bij de
Vreemdelingenkamer van de
Rechtbank Amsterdam
Studentstage: 2006 Böhler Advocaten
in Amsterdam
Nu: 2008-2012 advocaat bij Böhler
Advocaten
Specialisatie: vreemdelingenrecht
Eenmaal in Nederland verkeerde hij dertien
jaar in het ongewisse over het lot van zijn
vrouw en kinderen, vertelt Ullersma. ‘Via onder
andere de hulp van Vluchtelingenwerk
vonden ze elkaar weer. Maar Hanif kon niet
terug en hij moest procederen om zijn gezin
hierheen te krijgen. Daar was Vluchtelingenwerk
drie jaar mee bezig toen ze mij belden
of ik naar de zaak kon kijken.’
Onmogelijke opgave
Ullersma was net als advocaat beëdigd
toen ze vier jaar geleden met de zaak van
Hanif begon. Het zag er in eerste instantie
uitzichtloos uit. Asielaanvragen worden
getoetst door de Immigratie- en Naturalisatiedienst
(IND) om te kijken of ze voldoen
aan drie voorwaarden: aantoonbare gezinsband,
inkomen en inburgering. Hanifs
gezin voldeed aan geen enkele. ‘Het leek een
onmogelijke opgave op deze drie criteria
vrijstelling te krijgen. De IND wilde niet

advocatenblad
30
aannemen dat zij Rohingyas waren, dus dat moest
worden aangetoond. Dat was lastig, want zij krijgen
geen persoonsdocumenten omdat Birma een wet
hanteert die de Rohingya uitsluit van de Birmese
nationaliteit.
Maar met achtergrondinformatie over hun afkomst
kon ik onderbouwen dat de IND de papieren
die een gezinsband moesten aantonen niet van ze
kón vragen.’
Het niet hebben van een inkomen was volgens
Ullersma eenvoudiger te bewijzen. ‘Een arts keurde
Hanif en stelde vast dat hij niet meer kon werken.
De inkomenskwestie verdween daarmee. Maar de
gezondheid van Hanif was heel slecht, ik dacht
vaak: ga niet dood voordat je familieleden hier zijn.
Het derde obstakel, het inburgeringsexamen, was
de hardste noot, daarop heb ik juridisch alles uit de
kast gehaald. Het idee van dat examen is dat je makkelijker
in de Nederlandse samenleving kunt integreren
als je woorden als “tulp” en “molen” kent.
Idioot om dit van vluchtelingen te verlangen die in
een heel benarde situatie zitten, maar daar komt het
interview
op neer,’ zegt Ullersma fel. ‘De familie Hanif
is analfabeet. Dan vraag ik mij oprecht af of
in een geval als dit het vereiste van het inburgeringsexamen,
dat overigens ook nog 350
euro kost, nog wel het doel dient van de wet
en geen uitsluitingsmiddel is. Gelukkig dacht
Alex Brenninkmeijer, de Nationale ombudsman,
daar ook zo over. Vorig jaar verscheen
zijn rapport over de toepassing van de Wet inburgering
in het buitenland, met daarin ook
de zaak van Hanif. Brenninkmeijer schreef
daarin dat de IND de mogelijkheid heeft
mensen vrij te stellen van een inburgeringsexamen
wanneer dit niet proportioneel is,
maar dat nooit doet. Ik weet niet of het zonder
dit optreden van de ombudsman ook was
gelukt, maar Hanif was een van de eersten die
werd vrijgesteld.’
Geen rem
‘Soms is dit werk wel een beetje extreem,’
zegt Ullersma. ‘Dat komt ook omdat ik per-
‘Soms is dit
werk wel een
beetje extreem,
ook omdat ik
persoonlijk heel
betrokken ben
bij mijn zaken’

soonlijk heel betrokken ben bij mijn zaken.
Ik doe er nu zo veel, dat ik er eigenlijk niet
een bij kan hebben. Maar dan komt iemand
aankloppen en lees ik de beschikking en
dan denk ik: jee, maar dit kan écht niet. En
dan neem ik die zaak toch weer op me. Er zit
geen rem op bij mij, maar ik vind het leuk
en verveel me nooit.’
Ullersma vertelt dat ze soms lange werkdagen
maakt, soms wel tot elf uur ’s avonds,
om de volgende dag om acht uur weer
achter haar bureau te zitten. ‘Maar dat zijn
pieken, en als het daarbij blijft is het vol te
houden. Het is ook niet gezond om aan één
stuk door alleen maar te knallen. Je wordt
daar moe en niet productief van.’
Eén keer in de week loopt ze hard om de
batterij een beetje op te laten, maar echt
loslaten kan ze haar werk niet. ‘Buiten kantoortijden
ben ik vaak nog wel met werk
bezig en in het weekend check ik mijn mail.
Maar het is een keuze die ik bewust maak.
De balans tussen werk en privé moet ik wel
in de gaten houden. Ik ben iemand die heel
hard op de afgrond af kan rennen, ’m ook
ziet, maar niet afremt. Zolang het goed gaat,
gaat het goed. Voor mij zijn de zaken en de
mensen belangrijk. En het werk moet nu
gebeuren.’
Blote pootjes
In de langlopende procedure van Hanif kan
Ullersma zich het moment dat ze de zaak
had gewonnen nog helder voor de geest
halen. ‘Ik was telefonisch in gesprek en zag
opeens een mailtje van de receptie op-poppen
met de onderwerpregel “IND heeft gebeld
inzake Hanif. Familie wordt vrijgesteld
van inburgeringsexamen”. En toen wist
ik, het was rond. Het was zo’n waanzinnig
moment. Alsof er een filmpje in mijn hoofd
werd afgespeeld met wat we allemaal hadden
meegemaakt in die complexe zaak drie
jaar lang.’ Ullersma noemt het haar grootste
succes tot nu toe. ‘Het is zo’n gevecht geweest.
Het leek zo onwaarschijnlijk dat we
ooit zouden winnen. De samenwerking met
Vluchtelingenwerk en de samenloop met het
rapport van de Nationale ombudsman was
heel bijzonder en heeft tot deze overwinning
geleid.’
Het gezin van Hanif is in december vorig
jaar herenigd. ‘Op de eerste foto die ik van
ze kreeg, waren ze net aangekomen. De kinderen
stonden in heel dikke jassen, met nog
een extra jas van hun vader erover aan. Maar
wel op blote pootjes. Dat zag er zo grappig
uit.’
Ullersma wilt het gezin, dat nu in een
klein huisje in Dordrecht woont, binnenkort
opzoeken. ‘Ze volgen taallessen van vrijwilligers
en durven een beetje na te denken over
de toekomst. De oudste dochter van Hanif
wil graag manager worden.’
Politieke motivatie
‘De gezinsherenigingszaken die ik doe zijn
doordrenkt van een politieke agenda. Dat
31 advocatenblad
maakt het leuk en tegelijkertijd enorm frustrerend.
Het onrecht.., natuurlijk begrijp ik
een afwijzing. De grenzen kunnen niet helemaal
open en niet iedere cliënt voldoet aan
de voorwaarden. Maar op het moment dat er
een lijn van politieke motivatie achterligt en
mensen worden afgewezen omdat de IND
onzorgvuldig te werk gaat en niet gelooft
dat er een gezinsband is, dan stinkt er iets.
En daar word ik heel strijdlustig van, dat
onrecht moet ik aanvechten. Niet iedereen
kan dat zelf en dan is het mooi als ik ze daarmee
kan helpen.’
Een bijzondere bevlogenheid en interesse
in maatschappelijke ontwikkelingen geldt
volgens Ullersma voor al haar kantoorgenoten.
‘Sommigen zitten al twintig jaar in
het vak en gaan voor elke zaak nog steeds
even hard. Ze kunnen de zoveelste Irakese
asielzoeker bijstaan, maar ze blijven onvermoeibaar
in het zoeken van punten in wet of
beleid die ze kunnen aanvechten om iemand
te helpen. Dat vind ik knap en ik hoop dat
zelf over tien jaar ook nog zo te kunnen. Het
is wel iets wat met dit kantoor meekomt, wat
ik als voorbeeld heb om telkens geprikkeld
te worden het onderste uit de kan te halen.
Een beschikking kun je op 28 punten aanvechten.
Er zijn zat kantoren die drie punten
kiezen en de rest laten zitten, in de hoop het
daarmee wel te redden bij de rechter. Wij
gaan vaak toch vol in op die 28 punten, omdat
je nooit weet op welk punt je uiteindelijk
misschien zult winnen of wél iets bereikt.’

advocatenblad
32
‘Geluk dwing je af’
Advocaat Erik Koster won een talentenprijs en stond even in de schijnwerpers. Wat leverde
het hem op? ‘Ik ben met mijn neus in de boter gevallen. De prijs komt precies op het juiste
moment, nu ik moet nadenken over hoe ik me zowel intern als extern ga profileren.’
Tekst: Juriaan Mensch
vind het absoluut leuk om te ‘Ik winnen; dat is ook wel handig in
mijn beroep.’ Erik Koster (30) is
iemand die je gemakkelijk als ambitieus zou
bestempelen. Hij werkt in Rotterdam voor
advocatenkantoor Loyens & Loeff als corporate
litigator en won onlangs de prijs voor Best
Young Professional Law. Wat voor een buitenstaander
een netjes geplande loopbaan lijkt,
is voor hem een serie logisch opeenvolgende
fasen.
Prijswinnaar
‘Alles klikt mooi in elkaar. Het is allemaal
niet zo bedacht, het vloeit natuurlijk voort
uit alles wat ervoor kwam. Ik zie mezelf niet
direct als ambitieus, terwijl je dat aan de
buitenkant wel zou zeggen. Ambitie is, naast
bijvoorbeeld samenwerken en deskundigheid,
een van de vele graadmeters bij functioneringsgesprekken.’
Koster werd in 2006 al eens derde bij de
verkiezing van Best Graduates Law, een competitie
voor getalenteerde rechtenstudenten.
De prijs die hij onlangs won, die van Best
Young Professional Law, is nieuwer, bedoeld
voor oud-rechtenstudenten die na 2006 zijn
afgestudeerd en aan rechten gerelateerde
functies uitoefenen bij de overheid, de rechterlijke
macht of het bedrijfsleven.
Arbitrage
De prijs die Koster onlangs won, een Summer
Course Finance for Non-financials aan Nyenrode
Business Universiteit, komt op een goed
moment. Eerst hield hij zich bezig met fusies
en overnames, nu is hij corporate litigator.
Hij vertegenwoordigt in die rol bedrijven
met een geschil. Overigens was een internationale
arbitrage voor een Scheidsgerecht
in de Zweedse hoofdstad Stockholm mede
doorslaggevend voor zijn winst als Best Young
Professional. Het moment komt nu dat het
kantoor van hem wil weten wat zijn toekomstplannen
zijn. Weer ambitie dus.
Foto: Gerth van Roden
talentenjacht
‘Ik houd de
optie voor
aandeelhouderschap
open’
Optie openhouden
‘Het hoogst haalbare binnen een advocatenkantoor
is aandeelhouder worden,’ zegt
Koster. ‘Die kans is niet zo groot, want er
zijn veel gegadigden voor een klein aantal
plekken. Nu werk ik zo’n acht jaar bij Loyens
& Loeff, twee jaar als student en zes als
advocaat. Meestal wordt tussen de acht en
tien jaar bekeken of je voor aandeelhouderschap
in aanmerking komt. Ik ben er wel
mee bezig, in elk geval om die optie open
te houden. Tot nu toe is het mooi soepeltjes
gegaan. Met de Best Graduates, en nu de Young
Professional Prijs ben ik met mijn neus in de
boter gevallen. Het komt precies op het juiste
moment, nu ik moet nadenken over hoe ik
me zowel intern als extern ga profileren.’
Praktijkgericht
Soepeltjes dus, maar niet vanzelf. Koster
noemt zichzelf een geluksvogel, maar hij
maakte verstandige keuzes. De advocaat
benadrukt de waarde van het tijdens de
studie al ontplooien van op de praktijk
gerichte activiteiten. ‘Het is belangrijk dat
je tijdens de studie al nadenkt over wat je
ermee gaat doen. Bij veel kantoren, groot
en klein, ben je van harte welkom een paar
maanden stage te lopen. Daar heb je echt
wat aan.’ Dus je kunt je afvragen: dwingt
hij geluk af, of is het geluk met de dommen?
‘Laten we het maar op het eerste houden,’
zegt Koster. ‘Maar let wel,’ benadrukt
hij, ‘ik werk gewoon hard, dus het komt
niet aanwaaien.’

Advocaten en Notarissen
Wij helpen je de juiste
stap te zetten
Contact:
Eversheds Faasen
Liza van Dijk
010 24 88 007
hrm@eversheds.nl
www.eversheds.nl
©Eversheds Faasen 2012. Eversheds Faasen is lid van Eversheds International Limited.