Child Health magazine
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
‘Ethiek en innovatie zijn<br />
Moet alles wat kan? De ontwikkelingen gaan snel, de ene innovatie volgt de andere op. Komen<br />
die innovaties tot hun recht en nemen we voldoende tijd om over de ethische consequenties<br />
hiervan voor patiënten en maatschappij na te denken? Hoogleraar Verplegingswetenschap<br />
Marieke Schuurmans (rechts) en hoogleraar Ethics of Biomedical Innovation Annelien<br />
Bredenoord bevragen elkaar hierover.<br />
Vragen van Marieke aan Annelien:<br />
Worden ethische vragen tijdig gesteld bij innovaties,<br />
of is het eerst innoveren en dan pas naar de ethische<br />
kwesties kijken? ‘Wij bestuderen de ethiek van<br />
biomedische innovatie in de gehele onderzoekscyclus.<br />
De overlappende vraag die we in ieder stadium stellen, is:<br />
hoe kan je op een ethisch verantwoorde manier een nieuw<br />
idee in het lab ontwikkelen, testen bij patiënten, en uiteindelijk<br />
introduceren in ziekenhuis en maatschappij? In basaal<br />
wetenschappelijk onderzoek in het laboratorium, of in<br />
epidemiologisch onderzoek, spelen talloze ethische vragen.<br />
Denk aan proefdieronderzoek of het gebruik en de opslag van<br />
lichaamsmateriaal. Ook in het opzetten van klinisch<br />
onderzoek is ethiek onmisbaar. Wanneer heb je bijvoorbeeld<br />
genoeg bewijs voor een first-in-man-studie?’<br />
Kan je schetsen hoe dat gaat? ‘Ja, wij werken<br />
bijvoorbeeld nauw samen met klinisch genetici, kinderartsen,<br />
oncologen en patiënten als het gaat om next generation DNA<br />
sequencing. Hierbij wordt het gehele exoom of genoom van<br />
patiënten in kaart gebracht. Deze nieuwe techniek biedt<br />
mooie kansen voor diagnostiek of behandeling op maat,<br />
maar geeft ook vele ethische uitdagingen. Samen hebben we<br />
onderzoek gedaan en proactief beleid ontwikkeld voor het<br />
terugkoppelen van DNA-resultaten of het opstellen van een<br />
informed consent.’<br />
Hoe kan die ethiek nog beter op de agenda komen?<br />
‘Feitelijk zou je willen dat artsen en onderzoekers altijd in een<br />
vroeg stadium nadenken over de ethische en maatschappelijke<br />
impact van hun innovatie. Dat betekent dat er een zeker<br />
moreel bewustzijn moet zijn, wat je kunt trainen in de<br />
opleidingen. Juist in een vroeg stadium kunnen ethici en<br />
patiënten nog meedenken over het ontwerp van de techniek<br />
en medevormgevers worden.’<br />
Dus ethiek en innovatie hoeven elkaar niet te bijten?<br />
‘Ik zie ethiek en innovatie als natuurlijke partners, en niet als<br />
elkaar belemmerend.’<br />
36 <strong>Child</strong>