WRITTEN AND DIRECTED BY ROBERT LEPAGE
8 SEPT- 8 OCT
UNDER THE BIG TOP
B R U S S E L S E X P O
CIRQUEDUSOLEIL.COM/TOTEM
LGBTQ OP
FILM FEST GENT VERWELKOMT OPNIEUW FILMS
MET HOLEBI- EN TRANSGENDERTHEMA’S OP DE
44STE EDITIE VAN FILM FEST GENT.
DE VOLGENDE FILMS STAAN ALVAST OP HET PROGRAMMA:
CALL ME BY YOUR NAME
De nieuwe film van Luca Guadagnino, de regisseur van ‘A Bigger Splash’, is een verfilming
van de gevierde roman van André Aciman. Armie Hammer speelt een Amerikaanse
professor die tijdens een slome Italiaanse zomer het hart sneller doet slaan van de zoon
van de familie bij wie hij logeert.
TOM OF FINLAND
De Finse oorlogsheld Touko Laaksonen maakte naam met zijn spannende homo-erotische
tekeningen van mannen in leer. Tom of Finland groeide uit tot een gay icoon en een
symbool voor seksuele vrijheid. Regisseur Dome Karukoski maakt een meeslepende biopic
over de man achter de legendarische tekeningen.
Het volledige LGBTQ-programma wordt eind september bekendgemaakt.
DE 44STE EDITIE VAN FILM FEST GENT LOOPT VAN
10 TOT EN MET 20 OKTOBER IN KINEPOLIS GENT,
STUDIO SKOOP, SPHINX, VOORUIT, KASKCINEMA EN
CAPITOLE GENT.
SABAM for culture
loGotYPe And
corPorAte identitY
INHOUDSTAFEL
4
14
VOORSPEL
COLOFON 06
MUNDO VERO 06
EDITO 07
CIJFERS & LETTERS 08
DOSSIER SOLONAISE
46
LIFE HACKS VOOR SINGLES 10
Het is niet moeilijk! Het is gemakkelijk! Deze handige
tools maken het leven van een single gemakkelijker.
PRO’S EN CONTRA’S VAN SINGLE-ZIJN 12
De voor- en nadelen van het vrijgezellenbestaan zijn
een populair gespreksonderwerp, vaak doorspekt met
clichés en vooroordelen. ZiZo zet schijnbaar vanzelfsprekende
pro’s en contra’s op losse schroeven.
“ONZE MAATSCHAPPIJ IS EEN BEETJE 14
OVERSEKST, HÉ”
Soms ben je zelfs in een relatie alleen in je seksuele
geaardheid. Bijvoorbeeld wanneer je aseksueel bent.
Fluffy kent de situatie. Het neemt niet weg dat hij heel
gelukkig samen is met zijn vriendin.
SINGLES VOOR SINGLES 16
Nee, hoor! We gaan niet beweren dat iedereen een lief
moet vinden of dat singles zielig zijn. Maar toch! Zet de
doos Kleenex al maar klaar bij deze hartverscheurende
singles voor singles.
10
COMME ILS DISENT 18
Charles Aznavour bezingt met torenhoge clichés het
vrijgezellenbestaan van een homo in Parijs.
TINDER: TOPFORMULE OF TIJDVERLIES? 20
Dating-app Tinder is populair bij holebi’s en transgenders.
Zoeken naar relaties staat er niet voor alle gebruikers
centraal. Is het doel van Tinder al voorbijgeschoten?
ALLEEN ALLEEN? 23
Kunnen we op basis van wetenschappelijke studies
uitspraken doen over hoeveel singles er in België zijn? En
hoe zit dat specifiek bij holebi’s? ZiZo brengt de beperkt
beschikbare cijfers samen.
SAMENWONEN ALS GEMEENSCHAP 24
Single-zijn betekent niet noodzakelijk alleen wonen.
Co-housing is in opmars. Elsie (25), Karel (27) en Hanna
(25) vertellen over de geneugten en smarten van cohousing.
TUSSENSPEL
COLUMN TRANSHISTORISCH 27
SNEL BEZORGD 28
COLUMN DE GEILIGE OORLOG 32
POËZIE ZOEKERTJE 33
HOREN, ZIEN EN GENIETEN
LGBT HALL OF FAME 34
We halen de verborgen parel ‘Children of God’ boven
water. Deze romantische, doch genadeloze film uit de
Bahama’s roept kritische vragen op over holebifobie.
66
74 40
44
ONTLUISTERDE INTIMITEIT 36
Rafaël kreeg in zijn leven meermaals te maken met seksueel misbruik.
Hij werd door de Rooms-Katholieke Kerk erkend als slachtoffer.
Hij hoopt ook dat de expertise rond erkenning van slachtoffers in de
Kerk toegepast zal worden in andere maatschappelijke domeinen.
ZUHAL DEMIR 40
Zuhal Demir (N-VA) maakte een opmerkelijke entree als federaal
staatssecretaris voor Gelijke Kansen. De kritiek op Unia, de parlementaire
goedkeuring van de nieuwe Transgenderwet en nieuwe
plannen: stof genoeg voor een gesprek.
MISTER LEATHER BELGIUM 2017 44
Sandro Cossero heeft lak aan clichés over leermannen. In leer dansen
op Madonna-hits? Moet kunnen!
ANTWERP QUEER ARTS FESTIVAL 46
Gregory Frateur, de zanger van Dez Mona, loodst als curator van
het Antwerp Queer Arts Festival diversiteit binnen in de gevestigde
cultuurhuizen. Hij gaat voor ‘same, same, different’.
MET HIV UIT DE KAST 50
Sensoa trekt met de slogan ‘Haal hiv uit de kast’ naar de parades van
The Belgian Pride en Antwerp Pride. Is zeggen dat je hiv-positief bent
vergelijkbaar met een coming-out?
AMSTERDAM ANDERS 54
Dat Amsterdam een gay capital is, is niet nieuw. We lieten ons echter
verrassen door het gaygehalte van dierentuin Artis en het Rijksmuseum.
ANTWERP PRIDE 60
Antwerp Pride bestaat 10 jaar! Antwerp Pride-voorzitter Bart Abeel
kijkt naar de evolutie van het voorbije decennium.
10 JAAR #LOVEUNITED 62
Antwerp Pride blaast 10 kaarsen uit. Wat vond plaats, waar en wanneer?
We helpen je falende langetermijngeheugen een handje met
een foto-overzicht.
ZOEKTOCHT NAAR EEN EIGEN PLEK 66
Herman Cools geeft al meer dan vijfentwintig jaar workshops en
trainingen voor mannen die van mannen houden. Voor zijn boek
‘Lust en littekens’ interviewde Herman meer dan vijftig mannen met
wie hij heeft gewerkt.
“EMANCIPATIE IS GEEN ONE-ISSUESTRIJD!” 68
De holebi- en transgendergmeenschap wordt vaak gezien als een
veilige haven waarin iedereen zichzelf kan zijn. Maar stemt dit beeld
overeen met de werkelijkheid? Heeft het racisme diep wortel geschoten
in de LGBT-wereld?
MAARTJE WORTEL 74
Nederlands schrijfster Maartje Wortel liet het schrijven een jaar lang
liggen. We spreken haar op een moment dat ze net herbegonnen is
en vragen haar het hemd van het lijf.
VERENIGINGEN - HOLEBIPASTORES 78
Ze namen een paar jaar geleden nog deel aan de Pride met het
spandoek ‘gezegend de liefde van de holebi’s’. De Holebipastores
weten waarover ze spreken.
UITSMIJTER
WEDSTRIJDEN 80
FLIKKERZICHT 80
ZIZO ACTIEF 83
LGBT QUOI? 89
COLUMN WAST ROTTERDAM HET ROZE? 90
5
COLOFON
Verantwoordelijke uitgever: Yves Aerts
Hoofdredactie: Dennis De Roover
Eindredactie: Jeroen Borghs, Mark Querton,
Nicolas Janssen
Vormgeving: Nicolas Todts, Virginie Soetaert
Administratie: Nicole De Neve
Advertentiewerving: Olivier Deschodt
Redacteurs politiek: Katrien Vanleirberghe, Paul
Borghs
Redacteur muziek: Mark Coel
Redacteur film: Hannelore Goossens
Redacteur human interest: Thierry Hanan Scheers
Redacteur toerisme: Geert De Weyer
Redacteur fashion & lifestyle: Jasper Vanpoucke
Columnisten: David Schoenmaekers –
Isha Van Alsenoy – Piya Deseure
Cartoonisten: Vero Beauprez – Tom Bouden
Cover: iStockphoto.com
Fotografen: Andy Huysmans, Image by Mira
Photography, Jasper Groen, Sophie Nuytten
Werkten verder mee aan dit nummer: Bert Deben –
Cristina Vanlook – Elisa Schanzer – Hanne Aerts
– Jasper Vanpoucke – Mark Sergeant – Timothy Junes
Rugcitaat Schrijver Oscar Wilde maakt duidelijk hoe hij
denkt over vrijgezellen.
Inzendingen: teksten: zizo@cavaria.be
Bureau: Kammerstraat 22 – 9000 Gent – 09 223 69 29
zizo@cavaria.be – www.zizo-online.be
Postabonnement: 15 euro voor verzending onder plastic
folie (rek nr. BE41-0682-1596-8810)
Gratis verkrijgbaar via verschillende afhaalpunten (check
www.zizo-online.be)
ZIZO IS EEN ONAFHANKELIJK BLAD DAT WORDT
UITGEGEVEN DOOR ÇAVARIA.
mundo vero door vero beauprez
6
edit
De druk vanuit de samenleving om een vaste relatie te hebben is groot, zeer groot. Singles worden vaak bejegend
als arme schapen. De formulering ‘happy single’ probeert in te gaan tegen het hardnekkige beeld van de
mistroostige vrijgezel. Hardnekkige denkbeelden verander je echter niet in een nacht.
Zelden of nooit merkt iemand op dat je ook in een vaste relatie eenzaam kan zijn. Bovendien verklaren velen
oprecht dat ze geen relatie zoeken, maar de omgeving wil dit niet altijd aannemen. En ja, de burgerlijkheid
heeft ook haar intrede gedaan in de LGBT+gemeenschap.
Toch zit er beweging in het denken over singles. Het besef groeit dat vrijgezellen een grote groep mensen
in onze samenleving vormen. En dat singles ook best een sociaal leven kunnen leiden, en niet noodzakelijk
eenzaam zijn. ZiZo juicht deze bredere kijk op singles toe! We dansen de solonaise. Danspartner niet vereist!
Je vasthaken evenmin.
Onze redactie doet je twijfelen aan de voordelen en de nadelen die vaak worden toegeschreven aan singlezijn.
Is ieder voordeel geen nadeel? Cristina Vanlook presenteert life hacks voor singles. Je weet wel, handige
tools die het leven gemakkelijker maken.
Nog een denkbeeld dat mag sneuvelen: singles wonen niet per se alleen. Co-housing wint aan populariteit.
Hanne Aerts polst bij enkele ervaringsdeskundigen hoe ze co-housing beleven. Hun ervaringen zijn uiteenlopend.
Paul Borghs stoft voor ons dan weer een oude plaat van Charles Aznavour af. Het lied ‘Comme ils disent’
schept een ongelofelijk clichébeeld van een alleenstaande homo in Parijs. Het wordt heerlijk gruwen! We doen
er gekscherend nog een schepje bovenop met een lijstje ‘singles voor singles’, vergezeld van een menusuggestie
voor comfort food.
Als single ga je wel eens op date. Tinder is bijzonder populair bij holebi’s en transgenders. Redacteur Jasper
Vanpoucke stelt zich de vraag of die app geen puur tijdsverlies is. De verwachtingen van de gebruikers ervan
blijken zeer uiteenlopend te zijn. Zelfs Sean Rad, de medeoprichter van Tinder, geeft toe dat de app haar doel
vaak voorbijschiet.
Verderop in deze editie van ZiZo-Magazine duiken we de zomer in. In onze filmrubriek bespreken we een opmerkelijke
film uit de Bahama’s: ‘Children of God’. Met Bart Abeel blikken we vooruit op Antwerp Pride, het festival
dat deze zomer z’n tiende verjaardag viert. Marcia Poelman en Gregory Frateur vertellen op hun beurt wat
we van het Antwerp Queer Arts Festival mogen verwachten. Geert De Weyer kiest voor Amsterdam. Een expeditie
naar de LGBT-kant van Amsterdam leidt hem vreemd genoeg naar dierentuin ARTIS en het Rijksmuseum.
In Nederland gaan we ook op bezoek bij schrijfster Maartje Wortel. Een jaar na haar relatiebreuk is Maartje
herbegonnen met schrijven. Terug in België willen we weten hoe Mister Leather Belgium 2017 Sandro Cossero
zijn titel gaat invullen.
ZiZo schuwt ook de maatschappijkritische onderwerpen niet. We hebben een ferm gesprek met kersvers
staatssecretaris voor Gelijke Kansen Zuhal Demir (N-VA). Daarnaast vragen we ons af of er parallellen te trekken
zijn tussen uitkomen voor je seksuele oriëntatie en vertellen dat je hiv-positief bent. Rachida Aziz, Fourat
Ben Chikha, Jana Miah en Abellah Bijat maken voor ZiZo dan weer een haarscherpe analyse van racisme in de
LGBT+gemeenschap. Tot slot vertelt Rafaël, een man die meermaals te maken kreeg met seksueel misbruik,
hoe hij daarmee omging. Hij vindt dat de erkenning van slachtoffers van seksueel misbruik in verscheidene
maatschappelijke domeinen beter kan.
Toegegeven: een heel uiteenlopende mix van zachte en harde onderwerpen. Over mixen gesproken: onze
cocktail staat warm te worden. Veel leesplezier en tot weldra. Ergens op een terrasje of in de hangmat?
ZiZo-Magazine is er graag bij. Zo ben je zelfs als single nooit echt alleen!
Dennis De Roover
7
Cijfers en letters beheersen de media en boeien de lezers. In deze rubriek verzamelen
we enkele cijfers en letters die de voorbije maanden in de LGBT-actualiteit opdoken.
Samenstelling: Timothy Junes
4
5
18
19
26
72-76
104
114
2020
25000
Omdat België geen vernieuwd nationaal actieplan tegen
holebifobie en transfobie heeft en omdat andere
landen wel vooruitgang boeken, zakt België van de
tweede naar de vierde plaats in de Rainbow Index
van ILGA-Europe.
VN-onafhankelijk expert over seksuele oriëntatie en
genderidentiteit Vitit Muntarbhorn ziet vijf basisvoorwaarden
voor een LGBTI-inclusieve samenleving:
(1) homoseks mag niet strafbaar zijn; (2) er moeten
antidiscriminatiewetten zijn, ook op stedelijk niveau;
(3) transgenders mogen niet verplicht worden een medische
ingreep te ondergaan om hun geslachtsregistratie
te kunnen wijzigen; (4) er moeten maatregelen
komen om het stigma op te heffen; (5) er is nood aan
socioculturele inclusie.
Jaimie Deblieck is 18 jaar. De student tuinbouw uit
Roeselare is Mister Gay Belgium 2017.
Negentien landen in Europa laten pas een wijziging
van geslachtsregistratie toe indien de betrokkene
ook lichamelijk van geslacht verandert, leert de Trans
Rights Europe Map 2017 van Transgender Europe
ons.
In Tsjetsjenië zouden al 26 mannen vermoord zijn in
illegale gevangenissen omdat ze homo of bi zijn of
zouden zijn. In de Russische deelrepubliek woedt een
ware klopjacht op homo- en bimannen.
72 tot 76 landen bestraffen homoseks. 72 tot 76? Het
verschil zit in wat je als ‘land’ omschrijft.
Unia opende in 2016 in totaal 104 dossiers over mogelijke
discriminatie op grond van seksuele oriëntatie,
een stijging in vergelijking met 2015.
Lokale Politie Antwerpen telde in 2016 114 transgender
sekswerkers. De politie heeft een vernieuwd
prostitutieteam.
Brussel is kandidaat om de EuroPride 2020 te organiseren.
De stad neemt het op tegen Bergen (Noorwegen),
Hamburg (Duitsland) en Thessaloniki (Griekenland).
In september verkiest de European Pride
Organisers Association de gaststad voor 2020.
De Franse mediaregulator CSA ontving 25.000 klachten
over een homofobe grap op tv, waarbij presentator
Cyril Hanouna homo’s op een datingplatform
beetnam. Er is een onderzoek gestart.
Moeilijk
Een vrouw die vals flauwvalt voor Fanny Kiekeboe? “Het
gaat om een grap en we vonden dat je die grap onmiddellijk
moest doorhebben. Als je een grap moet beginnen
uitleggen, dan is een grap om zeep. Het is ook heel moeilijk
om een lesbisch meisje te tekenen, daar staat niet op dat ze
lesbisch is. Het was allemaal een beetje verwarrend. Vandaar
dat we voor het klassieke man-vrouwbeeld zijn gegaan. Voor
álle duidelijkheid: het Rode Kruis is pro-diversiteit”, verklaarde
Ann Luyten van Rode Kruis-Vlaanderen op Radio 1. Geen
lesbische toets op de Rode Kruisstickers dus.
Fundamentele waarden
“Iedere vorm van discriminatie, intolerantie of geweld op
basis van genderidentiteit druist regelrecht in tegen de fundamentele
waarden van de Europese Unie”, zegt Europees
commissaris van Werk en Sociale Zaken Marianne Thyssen.
Uit de boot vallen
“Hoe achterhaal je iemands geaardheid? Dat is niet zo simpel.
De ambtenaren stellen open vragen over de beweerde
holebirelaties van de asielzoeker of over de kennis van
het holebimilieu. Maar niet elke holebi heeft al liefdevolle
relaties gehad of begeeft zich graag in het holebimilieu.
Veel mensen vallen zo uit de boot.” Volksvertegenwoordiger
Wouter De Vriendt (Groen) werpt in een opiniestuk
in De Morgen kritische vragen op over de erkenning van
LGBT-vluchtelingen.
Persmisdrijven
“Het is moeilijk te begrijpen dat iemand die vandaag
op papier of via het internet aanzet tot haat, geweld of
discriminatie van holebi’s in de feiten niet vervolgd wordt.
In tegenstelling tot racistische uitspraken die aanzetten tot
haat, discriminatie of geweld, zijn soortgelijke homofobe
uitspraken op papier niet gecorrectionaliseerd en blijft
het de bevoegdheid van het hof van assisen. Dit beperkt
de slagkracht van de antidiscriminatiewetgeving.” Els
Keytsman van Unia keurt de straffeloosheid van holebifobe
persmisdrijven in België af.
Voldoende bewijs
“Er is inmiddels ruim voldoende bewijs uit internationaal en
Belgisch onderzoek dat PrEP, het toedienen van hiv-medicatie
aan hiv-negatieve personen, een effectieve aanvulling
is voor de preventie van hiv.” Sensoa is tevreden dat PrEP
vanaf 1 juni wordt terugbetaald aan mensen die geen hiv
hebben, maar die wel een verhoogd risico lopen om geïnfecteerd
te raken.
8
SUNDAY 1 OCTOBER
SPORTPALEIS ANTWERP
TICKETS & INFO: PROXIMUSGOFORMUSIC.BE • LIVENATION.BE
Life hacks om tijd te besparen
10
Life hacks, je ziet ze steeds vaker
opduiken op websites zoals
BoredPanda, maar wat voor raar
beestje is een life hack? De definitie
van een life hack is een tool
of techniek die een aspect van je
leven makkelijker of efficiënter
maakt. Alles wat lastige karweien
aangenamer kan maken, gaan
we uiteraard met open armen
ontvangen. Wij delen graag enkele
life hacks voor singles.
Tekst: Cristina Vanlook
VETTIG HAAR
Gisteren een leuke date of een goed feestje
gehad? De wekker gaat af en je blijft die
heerlijke snooze-knop indrukken, je doucht
je wel na het werk. Vervolgens moet je toch
echt uit bed. Je gaat naar de badkamer en
kijkt in de spiegel. Je ziet onmiddellijk dat
je gisteren toch wel hebt overdreven met
dat haarproduct. Geen tijd meer om te
douchen, maar wat nu? Droogshampoo!
Eigenlijk zou iedereen dit in huis moeten
hebben. Natuurlijk moet je niet stoppen met
je te douchen, maar voor die extra drukke
dagen heb je weer deftig haar. Alleen even
de spuitbus uit de kast halen en sprayen
maar.
SUPERMARKT APP
Naar de supermarkt gaan, door de gangen
lopen, aan de kassa aanschuiven… Het
neemt allemaal absurd veel tijd in beslag.
Die ene vrije dag wil je er liever niet aan
opofferen. Tegenwoordig hebben veel supermarkten
een app. Hiermee kan je online
je boodschappen doen en deze aan het
ophaalpunt oppikken. Heerlijk vanuit je luie
zetel of handig vanop de trein bestellen en
alles wordt voor je klaargezet. Wat kan het
leven toch makkelijk zijn!
CONDENS IN DE AUTO
In België is het meestal slecht en vochtig
weer. ‘s Ochtends als je dan naar je auto
gaat, zie je het al. Heel de voorruit is vol condens.
Je wil gewoon rustig en op tijd naar
je werk en plots zit je met een handdoek je
voorruit droog te deppen. Neem volgende
keer gewoon een oude sok en stop hier kattenbakkorrels
in, wel liefst ongebruikte. Leg
deze sok op het dashboard. De korrels zijn
gemaakt om vocht te absorberen en zo zal
je voorruit gespaard blijven.
dossier solonaise
ONAANGENAME GEUREN
Sportsokken, vochtige handdoeken,
bezwete kleren van een avond uit, allemaal
geuren die samen een niet zo prettig aroma
in je wasmand vormen. Je woont alleen dus
blijven deze kleren wat langer in de mand
liggen, tot de geur onhoudbaar wordt. Het
wordt zo walgelijk dat zelfs de kat niet meer
terug naar huis komt. Vaker wassen? Niet
nodig! Koop een stuk zeep met een geur
die je lekker vindt en leg deze bovenop de
wasmand. Kies een sterke geur, zodat deze
kan winnen van al die andere geuren.
DE OTTOMANE
Zoek je een simpele manier om je ZiZo-
Magazine, rekeningen, kortingsbonnen,
papieren van het werk, je pornocollectie en
dat pamflet over chronisch masturberen
snel op te ruimen voor het geval er onverwacht
bezoek komt? Één woord, ottomane.
Een mooie, strakke poef waar je spullen in
kan opbergen. Het is niet alleen makkelijk,
het is ook nog modieus.
ONVERWACHT BEZOEK
De vreugde van het single leven, vrienden
over de vloer. Je zit rustig in de zetel naar
je favoriete serie te kijken en plots gaat de
deurbel. Wat een rustige avond ging worden
is nu een gezellig onderonsje met je maat.
Twee glazen worden op tafel gezet en je
neemt een lekkere fles witte wijn. Stom,
Life hacks voor in huis
deze stond niet koud en het is erg faux pas
om warme witte wijn te serveren. Wat nu? Je
kan toch niet een blokje ijs in die dure wijn
gooien? Zorg ervoor dat je altijd een hoopje
witte druiven in de diepvries hebt liggen.
Deze bevroren druiven doe je bij de wijn.
De druiven koelen de wijn af maar verliezen
geen vocht waardoor de wijn zijn kwaliteit
behoudt. Niet alleen superslim, maar het ziet
er ook nog superstijlvol uit. Je zal de talk of
the town zijn.
MAGNETRON MAG
Soms moet je twee dingen opwarmen in de
magnetron. Dat is zo onhandig, want met
twee dingen tegelijkertijd warmt dat ding
zo ontzettend traag op. Deze truc werkt
echt heel goed. Je plaatst een bord in de
magnetron, dan een mok ernaast en het
tweede bord plaats je hoger op deze mok.
Door het niveauverschil van de twee borden
zal je eten al met de gewone bereidtijd
opgewarmd zijn.
WEEK ZONDER AFWASSEN
Je appartement heeft wel een afwasmachine,
maar je woont alleen. De machine
gaat vaak maar één keer per week aan, want
vroeger krijg je het niet vol en een halve
machine laten draaien is ook zonde. Sommigen
zouden in dat geval zeggen dat je beter
meteen je bord kan afwassen. Wij zeggen
neen! Een simpele truc, plaats wat plastic
folie in een bord. Op de folie leg je je eten
en na het eten kan je de folie gewoon weggooien.
Je bord blijft proper. Toegegeven:
niet de meest afvalbesparende life hack, en
het eet ook niet erg gezellig.
HOUTEN LEPEL
Je zet even een kookpot met water op het
vuur. Ondertussen doe je nog wat werk of
zit je nog wat op Tinder. Zodra het water
kookt, stop je de pasta in het water en kan
je weer verder tinderen. Maar zoals altijd let
je niet voldoende op en de kookpot loopt
over. Al dat water blijft op je kookplaat
kleven en nu heb je dubbel werk. Vreselijk!
Een tip die echt werkt, is een houten lepel
boven de kookpot plaatsten. Dan duurt het
langer vooraleer het water overkookt.
ZAK CHIPS
Veel singles kopen geen zakken chips. De
zak is zo groot en chips die te lang open
zijn, verliezen hun smaak. Hierdoor zou je
snel heel die zak opvreten waardoor al die
uren fitness voor niets zijn geweest. Behalve
dan om die knapperd te zien trainen. Toch
kopen, en neem tijdens het shoppen
meteen een mini kleerhanger mee. Mini
kleerhangers hebben knijpers. Haal het stuk
om te hangen eraf en je hebt een handige
tool om je zak chips dicht te houden. Nu
alleen nog de wilskracht om te stoppen met
chips vreten! Helaas hebben we daar geen
life hack voor.
Dating life hacks
SLECHTE DATE
Daten kan erg leuk zijn, maar ook een ware
hel. Als single heb je lieve vrienden die je
aan iemand koppelen. Plots zit je een hele
avond opgescheept met een hersendodend
persoon. Er bestaat nu een app die je opbelt.
Je kan dan doen alsof je moeder van de trap
is gevallen en je er dringend naartoe moet.
Technologie, je redding.
FAVORIETE JEANS
Iedereen heeft ze wel, die jeans waarin je
kontje er toch echt wel onweerstaanbaar
uitziet. Deze wil je liever niet kwijt maar
hij begint zijn schoonheid te verliezen. De
jeans ziet er even afgeleefd uit als een Brit
op Ibiza. Wat kan je hieraan doen? Met een
scheermes over de broek gaan en de broek
ziet er weer als nieuw uit. En het verlengd
zelfs de levensduur van je jeans.
11
Pro's en contra's van single-zijn
of hoe nadelen ook voordelen kunnen zijn
De voor- en nadelen van
single-zijn zijn een populair
gespreksonderwerp, vaak
doorspekt met clichés en
vooroordelen. ZiZo zet enkele
‘voordelen’ en ‘nadelen’ van
single-zijn naast elkaar, maar
haalt de geloofwaardigheid
van die voorbeelden ook
meteen onderuit. Verwacht
niet wijzer te worden van dit
artikel, maar wel om uitgedaagd
te worden om niet van
evidenties uit te gaan! Want
‘een lief moeten hebben’ is
toch maar weer een zoveelste
dwingende norm waaraan je
gerust je kont kunt vegen.
Tekst: Dennis De Roover
VOORDELEN VAN SINGLE-ZIJN
Er is geen overleg nodig over wat we vanavond
eten en om hoelaat.
MAAR: Je hebt ook geen partner die je waarschuwt
voor je slechte reukzin en je er attent
op maakt dat de wijnazijn op je salade al lang
vervallen is.
Je betaalt misschien meer belastingen,
maar je geld besteed je helemaal aan jezelf!
MAAR: Hebben koppels dan nooit gescheiden
rekeningen?
Je hoeft met niemand rekening te houden.
Je kunt gerust eens het huishouden laten
aanslepen.
MAAR: In een relatie kan een huis sneller vuil
worden als je partner een sloddervos is.
Je wordt wakker en gaat slapen wanneer je
wilt. Je nachtrust is wellicht beter dan mensen
in een relatie.
MAAR: Sommige koppels kiezen ervoor om
elk in ander bed of zelfs een andere kamer te
slapen, net om hun nachtrust te verzekeren.
Daar is niets mis mee.
Je kunt toegeven aan alle verleidingen, want
je bent single. Als je alleen woont, kan je je
huis omdopen tot 'mansion' of 'womansion'.
MAAR: In relaties kan je ook afspreken dat
seksuele contacten met anderen tot de mogelijkheid
behoren.
Sommige beslissingen kan je alleen nemen.
MAAR: Wil je alle beslissingen wel alleen
nemen?
Je bent de koning van de afstandsbediening.
MAAR: Misschien ben je wel een besluiteloos
persoon en is het handig om een partner
te hebben die voor jou kiest. Zo zie je ten
minste één film of één serie uit zonder doelloos
te zappen.
Crocs aandoen als pantoffels? Niemand die
het ziet!
MAAR: Wie zegt dat partners altijd tirannen
zijn die je kledingkeuze bekritiseren? Misschien
moedigt je lief je awel aan om minder
je hoofd te breken over hoe je overkomt op
anderen in je vrije tijd.
Een lief kost geld. Geld dat je nu aan jezelf
kan uitgeven, of opsparen.
MAAR: Misschien heeft je lief wel Facebook
ontwikkeld of is je partner een beleggingsgenie.
Zo hou je meer geld over voor
beiden.
12
Je kunt lekker alleen reizen, avonturen beleven
die je niet had gepland en nieuwe mensen
ontmoeten.
MAAR: Als koppel samen reizen is een norm
waaraan niet alle koppels zich houden. Een
relatie hoeft je niet te verhinderen zaken alleen
te doen. Een goede partner biedt je die
ruimte en dat vertrouwen.
Minder sociale verplichtingen. Geen vervelende
familiebezoekjes op zonnige dagen
waarop je gewoon in de tuinstoel wil zitten.
MAAR: Je eigen ouders claimen je meer vanuit
de veronderstelling dat je single bent en
niets beter te doen hebt dan de steeds terugkerende
verhalen over de incontinentie van
hun hond te aanhoren.
Geen eindeloze discussies over de stijl van
de woonkamer en de geliefkoosde kleur van
de gordijnen. Je gaat voor je eigen smaak.
MAAR: Misschien had je die discussie beter
wel met een partner gehad, want meteen na
de nieuwe inrichting besef je dat iemand je
had moeten hoeden voor je slechte smaak.
dossier solonaise
NADELEN VAN SINGLE-ZIJN
Je hebt geen klankbord. Op de moeilijke momenten
in je leven, heb je geen partner die
je steunt.
MAAR: Wie zegt dat partners hun geliefde
altijd steunen? En wie weet heb je een partner
die je constant onderuit haalt en angsten
aanpraat.
Mensen gaan ervan uit dat je altijd wel tijd
hebt.
MAAR: Je wordt uitgenodigd op leuke activiteiten
waar anderen niet op uitgenodigd
worden vanuit de veronderstelling: “die zullen
het te druk hebben met hun gezin/
relatie”.
Geen lief dat je komt vertroetelen wanneer
je ziek bent.
MAAR: Je moet je plannen ook niet afzeggen
wanneer je lief nog maar eens ziek is en
verzorgd moet worden.
Er is niemand die je eraan herinnert dat
het afval zondagavond buitengezet moet
worden. Je hebt een groter geheugen nodig,
want je hebt geen back-upgeheugen.
MAAR: Misschien is dit wel een goede zaak!
Single zijn vergroot je zelfredzaamheid. Een
kwaliteit die ook in je voordeel speelt buiten
een relatie.
Gezaag van familie/vrienden over wanneer je
nu eindelijk eens iemand gaat meebrengen!
MAAR: Geen gezaag van familie/vrienden
dat je nooit meer tijd voor hen maakt, steevast
gevolgd door de beschuldiging dat jullie
een asociaal koppel zijn.
Pauzes bij toneel, ballet, opera zijn echt niet
leuk wanneer je alleen op stap bent.
MAAR: Wie zegt dat je alleen op stap moet?
Daarvoor zijn vrienden, familie en verenigingen.
Bovendien is een partner die in slaap
valt en begint te snurken tijdens het ballet
ook behoorlijk gênant.
Je krijgt als single vaker te maken met slutshaming
door zowel hetero’s als andere holebi’s.
MAAR: Je krijgt tenminste niet de domme
opmerking of je dat soort ‘uitnodigende kleding’
nog wel hoort te dragen eens je van
straat bent.
Je moet omgaan met de verwachting dat je
een lief hoort te hebben.
MAAR: Je kunt wel genieten van de hilarische
terrasgesprekken met andere singles
over wat voor klungels – wat zeg ik, masochisten
- mensen in een relatie wel niet zijn!
Je moet je verantwoorden waarom je geen
lief hebt.
MAAR: Je moet je niet verantwoorden voor
het vreemde gedrag van je lief.
De hormonen duiken soms op en er is niet
altijd iemand bereid om je booty calls of hormonale
noodkreten te beantwoorden.
MAAR: In sommige relaties is de seks totaal
uitgestorven. Veel singles halen meer voldoening
uit hun seksleven dan koppels, ook
omdat je als single misschien minder in een
stramien vervalt.
Je krijgt het verwijt dat je te veel naar gay
bars gaat. Koppels hebben daar misschien
minder behoefte aan, jij wel. Dat lijken ze niet
te begrijpen.
MAAR: Je amuseert je kostelijk in die bars. Je
partner probeert er je niet weg te houden,
terwijl iemand in een relatie daar misschien
ook graag naartoe gaat.
Die strijk strijkt zichzelf niet.
MAAR: Wie strijkt er tegenwoordig nog? Als
je dan toch zo’n hekel aan strijken hebt, zijn
er nog altijd strijkcentrales. Trouwens: jij leert
tenminste strijken, want je partner komt niet
meteen het strijkijzer uit je handen trekken
omdat je het ‘verkeerd’ doet.
Wanneer je wordt aangeklampt op familiefeestjes
en bruiloften door iemand vervelend,
heb je geen reddingsboei in de vorm
van je partner.
MAAR: Doordat je partner die rol niet vervult,
leer je assertiever zijn. Misschien zijn er
ook wel leuke mensen op een bruiloft met
wie je lange gesprekken wilt voeren en je
partner kan je niet komen opeisen.
Ga je alleen op reis, moet je ook alles zelf in
orde brengen, zelf researchen, ...
MAAR: Je kiest wel zelf je programma.
Nutsvoorzieningen moet je zelf betalen. Internet
voor 1 of 2: hetzelfde tarief, maar je
mag het zelf ophoesten.
MAAR: Jij gaat nooit de gokverslaving, chronische
werkloosheid of wilde foliën van je
partner moeten financieren.
13
Onze maatschappij is een
beetje oversekst, hé
EEN OPENHARTIG GESPREK MET ASEKSUEEL 'FLUFFY'
14
Ik ontmoet Fluffy op een mooie
lentedag in Gent. Zijn bijnaam
heeft hij van zijn vrienden gekregen.
Hij staat erom bekend van
knuffels te houden. Fluffy is aseksueel,
wat betekent dat hij geen
seksuele aantrekkingskracht of
seksueel genot voelt. Hij kan
echter wel verliefd worden,
en houdt van zijn lief dat hem
geholpen heeft om zichzelf te
aanvaarden zoals hij is. We hebben
een zeer open gesprek over
aseksualiteit, en wat het voor
hem betekent.
Tekst: Elisa Schanzer
Fluffy: “Aseksualiteit betekent het gebrek
aan seksueel verlangen of seksueel genot. Er
zijn vrij veel variaties in aseksualiteit, al ben
ik een uitzondering. Ik kan wel zin hebben
in seks, maar ik voel er gewoon niets bij; bij
de daad niet en bij het masturberen niet. Ik
geniet enkel van het genot van mijn partner,
voor de rest heb ik er bitter weinig aan.”
Is aseksualiteit een seksuele geaardheid?
Fluffy: “Ja, je bent zo geboren, net zoals
je als hetero of holebi geboren wordt. Ik
veronderstel dat sommige mensen door
een trauma zo zijn geworden, maar bij de
overgrote meerderheid van de mensen is
het aangeboren.”
Bevindt aseksualiteit zich op een spectrum?
Fluffy: “Ja, je hebt aseksuelen die absoluut
geen seksuele opwinding ervaren: je kunt
hen porno of eender welke kink voorschotelen,
dat gaat hen niets doen. Sommige mensen
vinden masturberen leuk maar hebben
niets aan seks met een partner. Daarnaast
heb je mensen zoals ik die in extase geraken
van bepaalde seksuele handelingen maar
niets voelen. Het hangt zo sterk af van persoon
tot persoon.”
Maar jij bent een van de uitzonderingen
die wel seks kan hebben als man?
Fluffy: “Ja, alles werkt perfect, wat vaak een
misconceptie is bij ons. Ik masturbeer af
en toe, maar puur omdat het mij ontspant.
Persoonlijk heb ik de lichamelijke drang wel,
maar ontbreekt de connectie in mijn hoofd.
Al ervaart niet iedereen die lichamelijke
drang zoals ik.”
dossier solonaise
Seks doet niets bij mij. Ik ben letterlijk
Erik Van Looy tijdens De Slimste
Mens ter Wereld: ‘Ja, ‘t is gebeurd’,
en verder niets
Hoe ervaar je seks?
Fluffy: “Ik ga puur af op de reacties van mijn
partner, omdat ik er zelf weinig van voel.
Wanneer ik merk dat ze van iets geniet, ga ik
op die manier verder. Ik vind het interessant
wanneer ze me aanwijzingen geeft, omdat
ik op die manier bijleer.”
tempo aan te houden. Haar begrip hielp me
om me comfortabel te laten voelen. Mijn
beste maat dacht: dat gaat nog wel beteren.
Ik heb het gevoel dat vrouwen het beter
verstaan dan mannen, maar misschien is dat
enkel mijn eigen ervaring.”
De maatschappij is dus zeer seksgericht.
Hoe voelt dat voor jou?
Fluffy: “Het is een beetje ongemakkelijk.
Overal waar ik om me heen kijk, zie ik
uithangborden met vrouwenborsten of
blote mannentorso’s. Dan denk ik: allez zeg,
het gaat anders ook wel verkopen, hoor.
Je hoeft dit niet zo hard in mijn gezicht te
smeren. Het is niet echt seks, maar dan nog.
Kijk maar naar tv: ik heb bij mijn weten nog
nooit een serie gezien waarin een aseksueel
een rol speelt. Ik zou dolgraag een romantische
komedie zien met een aseksueel personage.
Er is een groot gebrek aan aandacht
voor aseksuelen.”
Kom je ook vooroordelen tegen?
Fluffy: “Ja, zoals ‘je kunt hem gewoon niet
recht krijgen’. Bij mij is dat niet waar, al zijn er
aseksuelen bij wie dat wel het geval is. Aseksualiteit
is zo’n brede term. Het is moeilijk te
definiëren.”
Hoe geraak je opgewonden?
Fluffy: “Ik heb zelf veel informatie over seks
opgezocht. Vroeger dacht ik dat ik misschien
mijn goesting niet had gevonden, dus heb
ik heel veel naar dingen online gekeken. Het
lag daar duidelijk niet aan. Toen heb ik seks
gehad met meerdere mensen, maar besefte
dat ik er niets aan had. Nu heb ik eindelijk
een partner gevonden die me aanvaardt
zoals ik ben en heel geduldig met me is. Zij
doet het rustig aan met me en zorgt ervoor
dat ik me op mijn gemak voel, wat ik fantastisch
vind. Vroeger voelde ik mezelf soms
een beetje verplicht om seks te hebben, wat
bij haar niet meer het geval is. Mijn lief heeft
me geleerd mezelf te aanvaarden. Daarvoor
had ik het er veel moeilijker mee. Ik ben haar
daar echt dankbaar voor!”
Zijn er mensen geweest die verwachtten
dat je seks met hen had?
Fluffy: “Ja, toen ik uitging waren er vaak
meisjes die dat meteen van me wilden, al
was ik daar absoluut niet in geïnteresseerd.
Casual seks is niets voor mij. Elke keer dat
ik seks had, zat ik in een relatie die meestal
minstens een half jaar duurde.”
Accepteren mensen je aseksualiteit?
Fluffy: “Buiten mijn partner en een kleine
groep andere mensen weet niemand dat ik
aseksueel ben. Op mijn werk denken ze dat
ik de grootste womanizer ooit ben. (lacht)
Mijn huidige partner gaat er heel goed mee
om. Ze had respect voor me toen ze me
leerde kennen, ze kuste me zelfs niet als
eerste voordat we samen waren. Ik wist hoe
seksueel ze was, en toch besloot ze om mijn
Je best aseksueel, maar je bent niet
aromantisch?
Fluffy: “Neen, ik word wel verliefd en voel
me aangetrokken tot mensen, maar meestal
spreekt vooral iemands karakter me aan.”
Val je altijd op vrouwen?
Fluffy: “Ja, altijd op vrouwen. Ik ben heteroromantisch
aseksueel, als we de beschrijving
nog langer willen maken. (lacht)”
Doet uiterlijk iets voor jou?
Fluffy: “Het oog wil ook wel wat, zal ik zeggen.
Maar als ik kijk naar iedereen op wie ik
ooit verliefd was of een crush op heb gehad,
is er geen enkele uiterlijke overeenstemming.
Ik val echt op karakter.”
Vind je affectie wel leuk?
Fluffy: “Ja! Ik knuffel doodgraag. Ik krijg graag
aaitjes en ik kus zo graag. Gewoon in slaap
vallen terwijl je iemand vasthoudt, is het
beste gevoel ter wereld.”
Dus de affectie voel je wel, het is puur
vanaf het moment dat het seksueel
wordt…
Fluffy: “Seks doet niets bij mij. Ik ben letterlijk
Erik Van Looy tijdens De Slimste Mens ter
Wereld: ‘Ja, ‘t is gebeurd’, en verder niets.”
Hoe reageert de maatschappij?
Fluffy: “Onze maatschappij is een beetje
oversekst, hé. Vooral bij mannen wordt er
een beetje verwacht dat je op bepaalde
vlakken presteert. Maar zo zit ik niet in
elkaar.”
Aseksualiteit is het ontbreken van seksuele
aantrekking en seksuele verlangens. Het is
een seksuele geaardheid, en volgens een
vaak aangehaalde studie zou 1% van de
bevolking zo geboren zijn. Het verschilt
van vrijwillige seksuele onthouding, aangezien
het geen keuze is.
Aseksualiteit bestrijkt een breed spectrum,
gaande van mensen die nooit enige seksuele
aantrekking ervaren en ook niet van
seksuele handelingen genieten, tot mensen
die zelden seksuele aantrekking of verlangens
ervaren.
Aseksualiteit en aromantiek zijn twee verschillende
zaken. Bij aseksualiteit voel je
geen seksuele aantrekking of genot, bij
aromantiek geen romantische aantrekking.
Aseksualiteit en aromantiek komen niet
noodzakelijk samen voor. Zo kan je geen
seksuele aantrekking voelen, maar wel romantische
aantrekking.
Dat is ook het geval bij onze geïnterviewde:
seks doet Fluffy niet veel, maar hij is wel
smoorverliefd op zijn lief. Ze zijn gelukkig
samen.
MEER INFO
Wie meer informatie zoekt over aseksualiteit,
kan op het Nederlandstalige forum
Aven terecht: du.asexuality.org.
15
Soundtrack van het alleen-zijn
Nee, hoor! We gaan niet beweren dat iedereen een lief moet vinden en we gaan singles al helemaal niet
Jani Kazaltzis-gewijs aanspreken met ‘dutske’. Maar toch! Muziek verzacht de zeden. Eens lekker huilen
met een hartverscheurend deuntje op de achtergrond kan deugd doen. Daarom ging de ZiZo-redactie op
zoek naar de ideale singles voor singles. We suggereren bij ieder nummer een passend stuk comfort food.
'Ne me quitte pas’ - Jacques Brel
Tekst: Dennis De Roover
Oh nee! De liefde van je leven staat op het punt
je te verlaten. De strijd, de nijd, de snijdende
woorden… Je zou ze het liefst ver achter je
laten. Kon je maar je geliefde kronen tot queen
van een koninkrijk waar de liefde troont. Het
liefst van al zou je opgaan in de schaduw van je weldra
ex-partner. Verlatingsangst slaat je om het hart en
je klampt je vast aan de gedachte: zelfs het vuur van
een oude vulkaan kan weer opflakkeren. Je smeekt je
geliefde om je niet te verlaten. Je wilt alles doen. Nee, je
zal niet meer huilen, maar terwijl je het zingt, voel je je
oogvijvers overstromen.
Comfort food: twee flessen wodka en een reep pure
chocolade
'Nothing compares to you’
- Sinead o'Connor
Zeven uur en vijftien dagen geleden
maakte je lief genadeloos een einde aan
de relatie. Je vertoeft al dagen in bed.
Wat heb je toch in godsnaam misdaan?
Je analyseert, maar vindt geen antwoorden.
Eigenlijk ben je vrij om te doen wat
je wilt, maar de goesting in eender wat ontbreekt. Je
smeekt de dokter om te genezen van deze hartzeer,
maar die idioot antwoordt: “Probeer toch wat plezier
te beleven, wat je ook doet.”
‘You Don’t Own Me’
– Lesley Gore
Je bent al een tijdje happy single, maar
je slaat een leuke date niet af. Je datingpartner
blijkt echter een irritante vlegel
te zijn die je meteen als pronkstuk wil
opvoeren. Hij wil je manier van doen veranderen.
Wie denkt die vlegel wel niet te zijn? Je bijt
van je af met de woorden van lesbisch icoon Lesley
Gore: “You don’t own me. Don’t tie me down ’cause
I’d never stay. I don't tell you what to say! I don’t tell
you what to do! So just let me be myself! That’s all I
ask of you!”
Comfort food: pannenkoeken met esdoornsiroop
'Living on my own'
- Freddy Mercury
Je woont alleen en de eenzaamheid lonkt
om de hoek. Soms zou je in huilen kunnen
uitbarsten. Je weet niet wat te doen met
je tijd. Toch lijkt de kostbare tijd in dit
mensenleven je te ontglippen. Je wordt
zot, vlucht in een droomwereld en vrienden
komen je niet meteen van die wolk plukken. Er ligt
zeker nog een mooie tijd in het verschiet. Toch verlies je
jezelf in anonieme seks. In the heat of the moment voel
je alleen nog het gebonk van zware clubmuziek in je linkeroor
en het hijgen van je verse vangst in je rechteroor.
Gelukkig zit je aan de PreP!
Comfort food: chocoladetaart versierd met Prozacpillen
‘I will survive’
– Gloria Gaynor
Je hebt doodsangsten doorstaan in de
veronderstelling dat je het niet alleen
zou redden na de breuk, maar hebt je
liefdesverdriet intussen wel verwerkt. Je
bent ijzersterk en dopt je eigen boontjes.
Net wanneer je fabuleuze leven als single kan beginnen,
komt je ex met z’n staart tussen z’n benen
opduiken. Daar heb je geen boodschap aan! Je
trapt dat stuk ongedierte de deur uit, vervangt alle
sloten en bouwt een wild feestje met vrienden.
Comfort food: rainbow cake met een fles
champagne
16
Comfort food: PreP-pillen gehuld in scones
dossier solonaise
'Girls just wanna have fun’
- Cyndi Lauper
Het cliché wil dat meisjes die van meisjes
houden al na de tweede date intrekken bij
hun kersvers lief. Jij hoegenaamd niet! Je
moeder klaagt steen en been over je wilde
uitgaansgedrag. Je vader zeurt wanneer je
in het holst van de nacht nog aan de telefoon hangt. Begrijpen
ze dan niet dat je gewoon uit bent op vertier? Je
hebt geen zin in de verplichtingen van een relatie en de
zoveelste jongen die in jou zijn toekomstige huisvrouw
ziet, want je bent lesbisch zonder dat je je daarvoor moet
verontschuldigen. Een vaste relatie kan later. Je hele
leven ligt nog voor je!
'I don't want a lover’
- Texas
Hoe meer energie je steekt in het redden
van je relatie, hoe meer je je geliefde
verliest. Er lijkt geen plaats meer voor
je te zijn in het leven van de persoon
die je nog steeds dolgraag ziet. Liefde is
eenrichtingsverkeer geworden. Toch wil je nog even
vasthouden aan je partner. Je hebt wat tijd nodig om
van de schok te bekomen. Intussen hoop je dat jullie
getweeën goede vrienden kunnen blijven.
Comfort food: een hamburger met een dikke schijf
kommer, correctie: komkommer.
Comfort food: muffins met bosbessen
'Ain't got no - I got life’
- Nina Simone
Je lijkt helemaal niets te hebben: geen
schoenen, geen thuis, geen klasse, geen
rokjes, geen sweater, geen parfum,
geen bier, geen vent, geen geloof, geen
moeder, geen vader, geen broers, geen
kinderen, geen cultuur, geen vrienden,
geen opleiding, geen thuisland, geen liefde…
Je zit in een bedrukte situatie, maar weigert het
hoofd te laten hangen. Het allerbelangrijkste
nemen ze je immers niet af: je hart en je glimlach.
Jouw ziel krijgt niemand kapot! Je zet je aan de
piano en citeert Nina Simone: “I’ve got life. I've got
my freedom.”
Comfort food: een brood en een glas water
'One of us’
- ABBA
Je moest wel weg bij je partner, want
hij hield je weg van alles wat heet en aantrekkelijk
is. Je ex stelde zich aan als een
verkeerd begrepen kind, zo eigenwijs!
De oplossing leek zo simpel: weggaan.
Nu lig je alleen in bed en staart naar het
plafond. Een van jullie barst in huilen uit, een van
jullie is eenzaam, en hoopt opgebeld te worden. Was
je maar nooit weggegaan!
Comfort food: köttbullar met donkerbruine saus
'Nobody's wife'
- Anouk
Nee, je bent geen doetje. Je
loog tegen je partner, sloeg
zijn wereld aan diggelen
en liet hem strompelen. Je
kwam niet thuis, liet hem
alleen in z’n bed achter en verkende de wijde
wereld terwijl hij je troost kon gebruiken. Nou
ja, zo ben je nu eenmaal. Hij was verdomme
een blok aan je been! Je hebt geprobeerd jezelf
te veranderen maar bent nog altijd dezelfde
persoon als voorheen. Alles wat hij mispeutert,
krijgt hij nadien zelf gepresenteerd. Je bent
niemands vrouw!
Comfort food: rumsteak met veel rum
ROZE ALARMSCHIJF!
'Laissez-moi danser (Monday, Tuesday)’
- Dalida
Voor jou is het leven één onophoudelijke discoschijf waar je als een
blonde god(in) doorheen walst. Je wordt graag omgeven door getalenteerde
choreografen die je de voorloper van de kniezwengel
aanleren. Je bent een dramaqueen en op al je partners staat een
beperkte houdbaarheidsdatum. Je leeft alsof je altijd op vakantie
bent en het eeuwige leven geschonken kreeg. Liefde en risico’s
nemen, houden je scherp. Je blijft altijd een vrije vogel die wil zingen
en dansen. “Laissez-moi danser, laissez-moi”, schreeuw je vol
overtuiging. “Laissez-moi danser. Chanter en liberté, tout l'été!”
Comfort food: Voedsel? Je kunt je je laatste volwaardige
maaltijd niet eens herinneren! Misschien moet je toch
eens de goede raad van vrienden opvolgen en wat meer
aandacht aan je gezondheid besteden.
17
het document comme ils disent
In Het Document duiken we in de rijke collectie holebi- en transgenderdocumenten
van redacteur Paul Borghs. We vissen een merkwaardig
document op en onthullen de onthutsende inhoud.
Paul Borghs
In ‘Comme ils disent’, een hit uit 1972, bezong Charles Aznavour toch wel
echt hét cliché van de alleenstaande homo. Die woonde in een oud appartementje
in de Rue Sarasate in Parijs en had, naast van maman, nog het gezelschap
van een schildpad, twee kanaries en een kat. Het lied was nochtans goed
bedoeld. Aznavour was getroffen door de eenzaamheid van enkele homoseksuele
mannen uit zijn omgeving. Groot was de verbazing toen de Franse artiest
hen aankondigde dat hij een lied zou uitbrengen over een homo … en dat ook
nog eens zelf zou zingen in de ik-vorm. Jawel, “Je suis un homme, oh! Comme ils
disent.” ’s Nachts ontpopt de eenzame homo zich – alweer zo’n cliché – tot een
zelfbewuste travestiet. De progressieve homo’s vonden het lied van Aznavour
maar niets. Niettemin werd het een van de grootste successen van Aznavour.
Enkele jaren later kreeg een Frans boek over homo’s de titel ‘Comme ils disent’.
Nog vele jaren later nam de Franse zanger Renaud het nummer ‘Petit Pédé’ op
dat rechtstreeks geïnspireerd was op het succesnummer van Aznavour.
18
Iedereen anders,
altijd
van dienst.
10 jaar Antwerp Pride,
dat vieren we samen!
Lokale Politie Antwerpen zet al
10 jaar in op een goed partnerschap
met de LGTBQIA gemeenschap.
Hoe kan je ons contacteren?
Niet-dringende oproepen: 0800 123 12
Dringende hulp: 101
Maak een afspraak online:
www.politieantwerpen.be/afspraak.
Volg ons op Twitter, @LPAntwerpen.
20
Wie nog nooit van Tinder heeft
gehoord, moet dringend wat
meer buitenkomen. De online
dating-app is in België al
zodanig ingeburgerd, dat we
er ieder moment van de dag
mee geconfronteerd worden.
Van twee giechelende meisjes
op de bus die druk bezig
zijn met swipen tot een gezelschap
jonge mannen die op
café met hun nieuwe matches
pronken, Tinder is overal. Ook
in de holebigemeenschap
wint de app aan terrein, maar
staat het zoeken naar relaties
niet altijd centraal. Zo zijn er
ook Tindergebruikers op zoek
naar seks, of simpelweg naar
sociaal contact. In hoeverre is
de app dan nog efficiënt? Of
is het doel van Tinder al voorbijgeschoten?
Tekst: Jasper Vanpoucke
Topformule of tijdverlies?
De Amerikaanse dating-app werd in 2012
gelanceerd, en werd al snel wereldwijd
gedownload. Dit snelle succes is vooral te
wijten aan het laagdrempelige en discrete
karakter van de app. Andere dating-apps
brengen uitgebreide profielen van singles
naar voren, waarbij gebruikers vaak ellenlange
teksten moeten lezen vooraleer
ze kunnen achterhalen of er een potentiële
match tussen het aanbod vrijgezellen
zit. Ook aanmelden brengt een heleboel
enquêteachtige vragen en diepe analyses
met zich mee. En wie heeft daar vandaag
de dag nog tijd voor? Tinder speelt echter in
op het snelle tempo van de hedendaagse
maatschappij, en stelt slechts één vraag aan
de gebruikers: links of rechts?
Aanmelden op Tinder gebeurt via
Facebook, en na het instellen van enkele
basiscriteria zoals seksuele geaardheid,
locatie en leeftijdsgrenzen start de stroom
aan potentiële matches vrijwel meteen. Op
het scherm verschijnt een foto, de naam en
de leeftijd. Geen interesse? Dan kan de foto
makkelijk naar links worden geveegd – of
geswipet – en krijg je de persoon in kwestie
niet meer te zien. Verschijnt er iemand die je
interesse wel weet te grijpen? Dan kan deze
naar rechts worden geswipet. Op het moment
dat die persoon hetzelfde doet met
jouw foto, verschijnt er een matchmelding
en opent er een chatvenster. Bij twijfel kan je
ook meerdere foto’s van en basisinformatie
over je potentiële match raadplegen, zoals
interesses of een levensmotto.
HOLEBI-VRIENDELIJK
Tinder is ook gebruiksvriendelijk voor de
LGBT-gemeenschap. Na het selecteren
van een seksuele geaardheid zoekt de app
uitsluitend binnen deze categorie. Dit is
een geruststelling voor jonge holebi’s die
soms nog worstelen met hun seksuele
geaardheid en liever geen bekenden uit hun
heterovriendenkring zien voorbijkomen. Al
gebeurt het steeds vaker dat hetero’s hun
seksuele geaardheid aanpassen tijdens een
avondje onder vrienden, “om eens te kijken
welke homo’s er op Tinder zitten”. Gelukkig
heeft de app voor dergelijke scenario’s
ook een ingebouwde veiligheidsdrempel.
Tinder heeft namelijk toegang tot de
Facebookvrienden van iedere gebruiker, en
zorgt ervoor dat deze niet voorkomen in de
ellenlange lijst met potentiële matches. Je
komt dus geen familie en vrienden tegen,
en ook jouw profiel blijft onzichtbaar voor
hen. Dit om ongemakkelijke situaties of zelfs
accidentiële coming-outs te voorkomen.
Vrienden van Facebookvrienden zijn wel
zichtbaar, en het aantal gemeenschappelijke
Facebookvrienden van beide gebruikers
wordt ook aangegeven. Dit als extra
stimulans om even naar rechts te swipen
en de persoon in kwestie wat beter te leren
kennen.
Deze discrete en tegelijk directe manier van
online daten heeft al tot vele succesverhalen
geleid, zowel bij hetero’s als holebi’s.
Tinder telt wereldwijd meer dan vijftig
miljoen gebruikers, van wie er tien miljoen
dagelijks actief zijn op de online dating-app.
Op één dag wordt er ongeveer 1,4 miljard
keer geswipet, goed voor zo’n tien miljard
matches sinds de lancering van de app in
2012. Er wordt geschat dat reeds 12 procent
van alle Tindergebruikers via de app een
nieuwe partner gevonden heeft. Specifieke
cijfers over de holebigemeenschap op
Tinder worden niet vrijgegeven, maar op
andere sociale mediakanalen zoals YouTube
delen homoseksuele Tinderkoppels maar al
te graag hun verhaal.
VALSE SINGLES
Al zijn niet alle Tindergebruikers op zoek
naar een relatie. Net als andere populaire
apps trekt Tinder veel nieuwsgierigen aan,
die het nieuwe concept maar al te graag
eens uitproberen. Zo blijkt dat slechts 54
procent van de huidige Tinderpopulatie
echt single is.
Volgens Sean Rad, medeoprichter en
gewezen CEO van Tinder, zijn er verschillende
redenen waarom zoveel niet-singles
de dating-app geregeld gebruiken. “Tinder
heeft een hoge entertainmentwaarde voor
mensen die niet echt op zoek zijn naar een
relatie”, onthulde Rad in een interview met
Business Insider. Samen met je vrienden
een flesje wijn kraken en een avondje
swipen op Tinder kan heel wat stof doen
opwaaien: zo kan je tot groot jolijt elkaars
exen zien voorbijkomen. Of die knappe
sportleraar waar je in de middelbare school
een oogje op had.
“Tinder wordt ook gebruikt door mannen en
vrouwen van wie het ego een boost nodig
heeft”, gaat Rad verder. Vooral mannen, die
al enige tijd een partner hebben, polsen
geregeld of ze nog goed in de markt liggen.
Alle matches die ze krijgen zijn voor hen
een bevestiging dat ze er nog steeds goed
uitzien. “Zo kan Tinder verslavend gaan
werken”, legt Rad uit. “Door die constante
zoektocht naar zelfbevestiging kan men
niet meer stoppen met swipen.” Sommige
gebruikers gaan nog een stap verder, en
maken er zelfs een wedstrijd van: de man
of vrouw met de minste matches van de
groep betaalt op het einde van de avond
een rondje! Voor de singles aan de andere
kant van de match zijn dergelijke spelletjes
minder amusant, want hun chatberichten
blijven (vaak) onbeantwoord.
Tinder wordt ook gebruikt
door mannen en vrouwen
van wie het ego een boost
nodig heeft
21
22
GRINDR 2.0
Er is geen ontkomen aan: ook seks is een
belangrijk motief dat vele singles naar online
dating-apps drijft. Op zoek gaan naar seksuele
contacten of een onenightstand wordt
op apps zoals Tinder erg makkelijk gemaakt,
maar doet af aan de kwaliteit van de app en
zo gaat de initiële doelstelling als relatiezoeker
snel verloren. Zo is het ook Grindr
vergaan. Grindr werd gelanceerd in 2009, en
was de eerste online dating-app gespecialiseerd
voor homoseksuele mannen. Met
als leuze “ga op zoek naar een leuke date,
een soulmate of je toekomstige partner”
maakte Grindr zich sterk dat het dé app bij
uitstek zou worden om single homoseksuele
mannen te helpen in hun zoektocht naar de
ware liefde.
Het draaide echter enigszins anders uit.
Grindr werd al snel overspoeld door
gebruikers die de applicatie inschakelen
om andere homo’s te spotten die wel te
vinden zijn voor anonieme seks, gaande van
vluggertjes bij hun thuis tot een neukpartij
op openbare plaatsen. Profielfoto’s van
gebruikers tonen weinig gezichten, met een
parade van afgetrainde torso’s en het
occasionele geslachtsdeel tot gevolg. Ook
de basisinformatie van gebruikers laat niets
aan de verbeelding over. Naast de gebruikelijke
ASL (Age, Sex, Location of Leeftijd,
Seksuele Rol en Locatie) worden vaak giftige
opmerkingen toegevoegd zoals “ga weg,
dikkerds”, “geen sixpack = geen contact” of
“verwijfde homo’s verdoen hier hun tijd”.
Ook de gesprekken op Grindr, als het al
gesprekken genoemd kunnen worden,
bestaan meestal uit suggestieve zinnetjes en
de bijna obligatoire dick pic (vrij vertaald als
pikfoto). En zo verandert een online datingapp
al snel in een ordinaire vleeskeuring.
Vele homomannen blijven wijselijk weg
van het wespennest dat Grindr geworden
is, en gaan op zoek naar relaties op andere
kanalen.
De oudere, meerontwikkelde single homo
gaat vaak te rade bij gespecialiseerde
websites zoals GayParship.be, terwijl jonge
homo’s eerder Tinder uitproberen. Tinder
biedt hen een discrete omgeving, waar ze
hun seksualiteit kunnen ontdekken, contact
kunnen zoeken met andere homo’s en
leren om te flirten. Zo worden ze ook niet
geconfronteerd met het discriminerende
taalgebruik dat op Grindr gehanteerd wordt,
wat het reeds kwetsbare zelfbeeld van jonge
homo’s negatief kan beïnvloeden. Al gebruiken
homo’s steeds vaker Tinder om op
Door de constante zoektocht
naar zelfbevestiging kan
men niet meer stoppen met
swipen
zoek te gaan naar seksdates. Ook het grove
taaltje en expliciete beeldmateriaal maken
stilaan de oversteek. En hoewel Tinder de
profielfoto’s en basis-informatie van zijn
leden verifieert, heeft het geen controle op
de taal of eventuele naaktfoto’s die in privéchats
worden uitgewisseld. Dreigt Tinder
mettertijd de nieuwe Grindr te worden?
VRIENDSCHAPSZOEKERS
Naast amusement en de zoektocht naar
seks speelt Tinder ook een sociale rol. Het
overgrote deel van de Tindergebruikers, al
dan niet single, is simpelweg op zoek naar
vriendschappelijke contacten. Dit aspect
is ook het management van de app niet
ontgaan. “We ondervinden al enige tijd dat
het karakter van Tinder verschuift van een
dating-app naar een sociale netwerk-app”,
bevestigt Sean Rad. Ook voor jonge LGBT’s
is de app handig om een eerste contact te
maken met de holebigemeenschap. Tinder
fungeert als gaydar, en vergemakkelijkt de
zoektocht naar mensen in de buurt die dezelfde
seksuele geaardheid hebben. Zonder
homobars te moeten afschuimen, iets waar
niet iedereen zich comfortabel bij voelt.
Tinder is en blijft wel een online dating-app,
en de vele vriendschapszoekers brengen
deze originele doelstelling in het gedrang.
Niets is frustrerender dan een leuke match
te hebben, als achteraf blijkt dat de persoon
in kwestie helemaal niet geïnteresseerd is
in daten of niet openstaat voor een relatie.
Om de relevantie van Tinder als dating-app
te beschermen werd vorig jaar een nieuw
concept gelanceerd: Tinder Social. Dit
kleine zusje is volledig gewijd aan sociale interacties
en moedigt haar leden aan om met
elkaar af te spreken. Via Tinder Social kunnen
gebruikers verschillende vriendengroepjes
creëren, en hun plannen voor de avond
delen. Daarna kunnen individuen of andere
vriendengroepjes uitgenodigd worden, via
het vertrouwde ‘swipe en match’-systeem
dat op Tinder gebruikt wordt. Een perfect
alternatief voor niet-singles die hun vriendenkring
verder willen uitbreiden, terwijl
singles op de originele applicatie kunnen
verdergaan met hun zoektocht.
EFFECTIEF OF ERGERLIJK?
Tinder kan dus wel degelijk een efficiënte
online dating-app zijn voor single holebi’s,
al moeten gebruikers wel rekening houden
met bepaalde soorten ruis. Niet iedereen
meldt zich aan op Tinder met dezelfde
bedoelingen, wat soms voor frustrerende of
verwarrende situaties kan zorgen.
Toegegeven: op basis van enkele foto’s en
een korte introductie weet je niet meteen
welk vlees je in de kuip hebt, maar in het
gesprek dat volgt op een match gaan er al
snel enkele belletjes rinkelen. Gebruikers die
op zoek zijn naar casual seks of een erotisch
avontuurtje vallen al snel door de mand,
maar het is minder makkelijk om te spotten
of de persoon aan de andere kant van de
app op zoek is naar een nieuwe liefde of
eerder vriendschap.
Het goede nieuws is dat Tindermatches vaak
beginnen communiceren op vriendschappelijke
basis, wat daarna toch kan uitgroeien
tot een liefdesrelatie. Elkaar berichten via de
app is een mooie aanzet, maar de werkelijke
magie van Tinder komt uiteindelijk tot
stand tijdens een eerste of daaropvolgende
Tinderdate(s). Krampachtig op zoek gaan
naar andere relatiezoekers, en daarbij geen
oog hebben voor potentiële vriendschappelijke
contacten, draait vaak uit op een
fiasco. Gelijkgestemde singles met dezelfde
seksuele geaardheid en interesses leren
kennen en onverwachts de liefde van je
leven tegenkomen: dat is waar het bij Tinder
echt om draait!
dossier solonaise
Er zijn geen statistieken die meten hoeveel homo’s, lesbiennes, biseksuelen
en/of transgenders alleen zijn of alleen wonen. Wel zijn er
enkele indicaties.
Tekst: Timothy Junes
AANTAL EENPERSOONSGEZINNEN
HOLEBIMANNEN IN RELATIES
De helft van de Belgische homo’s en biseksuele
mannen is single. 46% heeft een relatie met een (of
meerdere) man(nen). 4,5% heeft een relatie met een
vrouw. Dat blijkt uit de European MSM Internet Survey
(EMIS) bij 180.000 mannen die seks hebben met mannen
(MSM) in Europa. Net geen 4000 MSM in België
vulden deze enquête in.
In België bestaat 34% van de gezinnen
uit één persoon. In Vlaanderen is dat 31%,
in Wallonië 35% en in Brussel 46%. We
spreken hier over de economische eenheid,
niet over de relatiestatus. Deze alleenwoners
zijn singles, weduwen en weduwnaars,
echtgescheiden personen en mensen die
een lief hebben maar niet samenwonen.
% AANTAL MENSEN SAMEN-
WONEND
In 2016 organiseerde de VRT een
enquête over relaties. 26% van de
Vlamingen is single, 74% heeft dus
een relatie. Van de personen in een
relatie woont 63% samen met zijn
of haar partner.
23
SAMENWONEN
ALS
GEMEENSCHAP
De geneugten en smarten van co-housing
“Sometimes I feel I'm gonna break down and cry. I get lonely, so lonely,
living on my own.” Eenendertig jaar geleden zong Freddie Mercury
al over de smarten van het alleen wonen. Niet iedereen kan immers
even goed om met de afzondering en eenzaamheid die in je
zelfstandige leven kunnen binnensluipen. Daarnaast baart ook het
financiële aspect van alleen wonen vele mensen zorgen. Meer en
meer wordt daarom voor alternatieve vormen van leven en (samen)
wonen gekozen. Laten ons het concept ‘co-housing’ nader bekijken.
Tekst: Hanne Aerts
24
Elsie (25), Karel (27) en Hanna (25) vertellen
over de voordelen, frustraties en hoe
co-housing hen gevormd heeft. “Het was
een ervaring die ik nooit had willen missen”,
aldus Hanna.
WAT IS CO-HOUSING?
“Een woonproject met private eenheden gecombineerd
met uitgebreide gemeenschappelijke
functies. Het project vormt ruimtelijk,
architecturaal en juridisch één geheel. De architectuur
van een co-housingproject biedt
een verhoogde kans op sociale interactie.”
Dat is de ietwat droge juridische definitie
van het concept co-housing. Achter deze
definitie schuilt een boeiend en vernieuwend
sociaal concept dat een alternatief
biedt voor de conventionele manieren van
wonen en samenleven. Co-housing gaat
verder dan het huren van een flat of huis
met kamergenoten, die je vervolgens enkel
ziet als ze je komen zeggen dat de vuilnis
zich al zes maanden opstapelt of als Taylor
Swift te luid wordt afgespeeld. Co-housing
impliceert dat je deel uitmaakt van een
gemeenschap en je hier volop voor inzet.
Iedere bewoner heeft nog altijd zijn eigen
privéruimte (eigen huis, appartement of
kamer), zodat je privacy gevrijwaard blijft.
Daarnaast deel je gemeenschappelijke
ruimtes: een keuken, berghok en/of tuin, net
zoals bij andere vormen van samenleven. Bij
co-housing wordt wél verwacht dat je deze
keuken, tuin ... samen gebruikt, zoals een
kerngezin ook doet.
dossier solonaise
De toekomst hou je niet
tegen en co-housing is
volgens mij de toekomst
Elsie, Hanna en Karel zijn drie enthousiaste
twintigers uit Gent die reeds enkele jaren
ervaring hebben met co-housing (weliswaar
niet met elkaar). Hoewel ze alle drie een
soortgelijke motivatie gaven om voor deze
vorm van wonen te kiezen, is hun oordeel
hierover toch uiteenlopend.
Waarom kozen jullie voor co-housing?
Hanna: “Natuurlijk speelt het financiële
aspect een rol: je kan een ruimer huis of een
mooiere locatie bewonen. Voor mij is echter
belangrijker dat co-housing gewoon leuk
is, zeker met gelijkgezinden! Het helpt je te
relativeren en niet enkel voor jezelf te leven.
(glimlacht)”
Karel: “Voor mij geldt dat financiële en sociale
aspect natuurlijk ook. Daarnaast wou ik iets
groter wonen, wat in een stad niet altijd
evident is. Dankzij co-housing is de fysieke
ruimte van mijn ‘thuis’ veel groter. En alleen
wonen is doorgaans maar saai (lacht). Zeker
als je vrijgezel bent.”
Elsie: “Goh, ik ben dan wel in een relatie, maar
mijn vriend was er nog niet klaar voor om
samen te gaan wonen. Maar ik ben iemand
die veel nood heeft aan sociaal contact, om
thuis te komen waar mensen zijn, waar je
met anderen samen kan eten, over je dag kan
vertellen ... In het weekend heb je ook altijd
anderen om te ontspannen, een spelletje
te spelen. Je bent nooit eenzaam, hebt een
‘netwerk’ om op terug te vallen.”
Heb je nooit behoofte aan tijd en ruimte
voor jezelf?
Hanna: “Afspraken, afspraken, afspraken.
Communicatie is echt heel belangrijk. Ik vind
het bijvoorbeeld leuk spontaan te beslissen
samen iets te doen, maar heb inderdaad ook
nood aan me-time, dus als dat gerespecteerd
wordt, is dat heel fijn. Mijn huisgenoten - die
ik trouwens via Facebook ontmoet heb -
dachten daar hetzelfde over. Als je naar een
huis gaat kijken, is het belangrijk daar eerst
met de andere huisgenoten over te praten.”
Elsie: “Ja, alles moet bespreekbaar zijn, ook
de situatie met de partner bijvoorbeeld.
Mijn vriend had er eerst wat moeite mee om
altijd anderen te zien wanneer hij bij mij op
bezoek kwam. Nu vindt hij het leuk om met
die mensen samen te zijn, hoewel hij nog
altijd meer nood aan privacy heeft dan ik.
In onze eigen privéruimtes kunnen we wel
alleen zijn, maar in de toekomst verkiest hij
toch om in een huisje van enkel ons tweeën
te wonen.”
Op welke criteria selecteer je potentiële
huisgenoten?
Hanna: “Hun zin om echt samen te leven.
Soms eens dingen samen doen, spontaan
en ongedwongen. Maar natuurlijk is ook
respect voor privacy belangrijk! Mijn huisgenoten
zijn ook vegetarisch, wat fijn is.”
Elsie: “Het karakter van die persoon is
belangrijk. Past hij of zij wel in ons huishouden?
We proberen milieubewust te leven,
rekening te houden met elkaar en elkaar ook
ruimte te geven waar nodig. Iemand nieuw
moet zich daarom wel kunnen aanpassen
aan de manier waarop wij ons leven leiden.”
Hoe ga je ermee om als er zich conflicten
voordoen?
Hanna: “Wel, tijdens mijn eerste cohousingproject:
slecht. Die mensen
schreven op wat je fout deed en dan
confronteerden ze je daarmee op een soort
van ‘vergadering’. Vreselijk! Maar anders, gewoon
praten, een beetje zoals in een relatie.
Communicatie is heel belangrijk.”
Elsie: "Wow! Zo’n tirannie is het bij ons
gelukkig niet. (lacht) Bij conflicten proberen
we altijd persoonlijk met die persoon en
vanuit een ik-standpunt te praten over wat
er scheelt. Als een van mijn huisgenoten de
wasmachine opzet voor één onderbroek,
zal ik daar wel even boos om worden, maar
samen proberen we daar een oplossing
voor te vinden. Niet altijd gemakkelijk, maar
ook dat maakt deel uit van samenleven met
andere mensen.”
Vormt homoseksualiteit vandaag nog
een probleem bij co-housing?
Elsie: “Een van mijn huisgenoten is lesbisch.
Niemand heeft daar ooit een probleem van
gemaakt. Haar partner is hier altijd welkom.
Een tijdje geleden begon een andere
huisgenoot een relatie met een strenggelovige
moslim. Er zijn toen wel bepaalde
spanningen ontstaan, maar die zijn intussen
uitgepraat. Iedereen respecteert de privacy
en vrijheid van de ander.”
Karel: “Bij mij was het iets moeilijker toen ik
uit de kast kwam. Ze hebben er doorgaans
geen problemen mee en zijn nog altijd
even vriendelijk tegen me, maar ik merk
wel dat het soms vrij ongemakkelijk wordt
wanneer ik een jongen mee naar huis neem.
Meteen ook de voornaamste reden om in
de toekomst naar een huisje van mezelf te
verhuizen.”
Hanna: “Bij ons zou dit zeker geen probleem
vormen, iedereen die zich kan aanpassen
aan het leven in huis is welkom. Karel, verhuis
gewoon naar ons huis! (lacht)”
Willen jullie blijven samenwonen met
andere gezinnen?
Hanna: “Eigenlijk moet ik hier nee op antwoorden.
Ik heb nooit echt alleen gewoond
en soms denk ik wel dat het een ervaring is
die ik moet beleven. Ik heb echter geen spijt
van aan co-housing te doen: alles wat ik de
voorbije jaren heb meegemaakt, had ik voor
geen geld willen missen.”
Elsie: “In de toekomst wil mijn vriend een
eigen huisje van ons tweeën. Toch ben ik
van mening dat co-housing de toekomst
is, zeker voor mensen die eenzaam zijn: je
geeft je privacy deels op, maar krijgt er een
warme gemeenschap voor in de plaats.
Sociaal contact in het huis kan zo verrijkend
werken.” Karel: “Voor sommigen kan het
inderdaad de perfecte vorm van wonen
betekenen. Voor anderen, zoals ik, zal de traditionele
‘eigen stek’ nog altijd de voorkeur
genieten. Vooral dan inzake privacy, je eigen
ding kunnen doen wanneer je maar wilt.
Mijn tevredenheid over co-housing nu, geef
ik een vijf op tien. (lacht)”
Elsie en Hanna: “Oei, dan geven wij toch iets
meer!”
Hanna: “De toekomst hou je niet tegen en
co-housing is volgens mij de toekomst. Binnen
enkele jaren zullen we elkaar misschien
nog tegenkomen in een co-housingproject!”
25
1
-66%
korting
PROEFAANBOD
MAAK KENNIS MET HET NIEUWSBLAD
VOOR MAAR 16 EURO
magazine
9xhet
snelstegerecht
vandechef
DeBV-kapper
legtallesover
extensionsuit
VéroniqueLeysen
elegantin
instappers
DinaTersago
“Zwanger
voel ik me
op mijn
sexyst”
W 13 mei 2017 • 384
Het Nieuwsblad is trotse partner van de The Pride en daar laten we jou graag mee van genieten.
Lees nu één maand lang Het Nieuwsblad voor maar € 16 i.p.v. € 47 (prijs in de winkel).
Niet enkel op papier, maar ook digitaal op smartphone, tablet en pc.
Het Nieuwsblad. Lees mee, leef mee.
www.nieuwsblad.be/pride
column 3gender, the grassroots t-movement
TRANSHISTORISCH
piya deseure
Transgenders schrijven geschiedenis ... Maar wie schrijft onze
geschiedenis?
Najaar 2005. Een klein groepje verzamelt in een groezelig
kroegje in de buurt van de Gentse Vrijdagmarkt, naar aanleiding
van het wetsvoorstel over transseksualiteit. Alle pogingen
om met steun van de Genderstichting alle Nederlandstalige
en Franstalige transgenderverenigingen op dezelfde lijn te
krijgen zijn mislukt. Een persbericht wordt opgesteld om
onze kritiek te laten horen. Het is onze bedoeling om door te
dringen tot de hoorzitting in de Kamer van Volksvertegenwoordigers.
Het bericht verschijnt
via een journalistieke connectie
in enkele kranten. Een wanhoopskreet
met resultaat: Deborah
Lambillotte mag haar stentorstem
laten horen in het politieke
halfrond. Louter symbolisch,
weliswaar. Onze impact op de
definitieve wettekst is zo goed
als nihil.
Wie waren de
echte
transgenderpioniers?
Transgenders hebben geen eigen
geschiedenis. Eeuwenlang lijken
we slechts een marginale bijrol te
hebben vervuld, als muurbloempjes
in de coulissen van een verhaal dat vooral door blanke
mannen werd gedomineerd en opgetekend.
Wie kent er nog de namen van de transgenderverenigingen
die tien, vijftien of twintig jaar geleden actief waren? Wie herinnert
zich de allereerste vrijwilligers die hun nek uitstaken om
transgenders te ondersteunen? Wie waren de echte transgenderpioniers,
die hun werk verloren, gemarginaliseerd werden,
en maar al te vaak enkel via de prostitutie de financiële middelen
konden bijeenharken voor een dure, risicovolle geslachtsoperatie?
Maar die ondanks alle vernederingen, bedreigingen
of fysieke geweld doorzetten en zo het pad voor ons geëffend
hebben? Hooguit dertig tot veertig jaar terug in de tijd! Geen
wonder dat zovele transgenderpersonen vaak decennialang
‘in de kast bleven’. Tot de tijdsgeest opeens veranderde, het internet
alles opengooide, en de media ons in het vizier kregen.
Sindsdien hebben talrijke transgenders interviews gegeven,
meegewerkt aan documentaires en films, boeken geschreven,
op de planken gestaan, om ons hun levensverhaal te vertellen.
Sommigen hebben zelfs prestigieuze theater- en filmprijzen
gewonnen. Toch lijkt het soms alsof de media ons verhaal niet
meer dan een voetnoot waard acht. Hebben wij wel
zelf de regie in handen?
Uit het debacle van de wet van 10 mei 2007 trokken
alle betrokkenen hun conclusies. Onze stem moest
gehoord worden. De oprichting van het Transgender
Infopunt was het resultaat van jarenlang volgehouden
lobbywerk in het kader van het gelijkekansenbeleid.
Maar om onze politieke eisen kracht bij te zetten hadden
we een megafoon nodig. De Vlaamse Genderkring
was een van de allereerste
transgenderverenigingen die
zich had aangesloten bij de
Holebifederatie. Om gratis
gebruik te kunnen maken van
een zaaltje in het Roze Huis.
Maar toen ‘ontdekte’ de politiek
een nieuwe doelgroep. De
LGB-koepel kreeg er een T bij
en werd çavaria.
Op 24 mei werd een nieuwe
wet aangenomen in verband
met de geslachtsregistratie van
transgenders. Een stap vooruit.
Maar de overheid lijkt het nog niet helemaal begrepen
te hebben. Onze eis blijft van kracht. Erken toch het feit
dat niet iedereen zich eenduidig man of vrouw voelt!
Via deze weg wil ik allen bedanken die bijgedragen
hebben tot onze ontvoogding. Maar onze taak is niet
af. Dit is een warme oproep om het verhaal van onze
emancipatiegeschiedenis eigenhandig op te tekenen.
Concreet wil ik het idee lanceren om een projectvoorstel
in te dienen. Om de levensverhalen te verzamelen,
het vele beeld- en andere bronnenmateriaal te conserveren.
Het verhaal te vertellen van een groep moedige
individuen, die ernaar streefden om zichzelf te mogen
zijn. En dit streven deelden met anderen, zich verenigden.
Om de samenleving te dwingen om met andere
ogen naar genderidentiteit te kijken. Louter en alleen
door de kracht van onze overtuiging. Het verhaal hoe
een half procent van de bevolking de meerderheid ten
goede kan veranderen. Een verhaal dat niet af is, maar
dat elke generatie transgenderpersonen opnieuw
moet opschrijven. Om zo ons bestaansrecht af te
dwingen.
Piya Deseure is geboren
in Ieper. Ze studeerde
geografie en werkte in
de industrie. Piya is actief
lid van verscheidene
transgenderorganisaties
en schrijft ook regelmatig
gedichten.
27
snel bezorgd
NIEUWS UIT DE
BEWEGING
SNEL BEZORGD
28
be visible
be inspired
Meer info en inschrijven:
www.cavaria.be/Bcurious
CURIOUS
3HOOG 23/9 LEUVEN
be yourself
EVENT IN HET TEKEN VAN BISEKSUALITEIT EN
SEKSUELE FLUÏDITEIT
Op zaterdag 23 september 2017 organiseert de
werkgroep biseksualiteit van çavaria samen met Wel
Jong Niet Hetero en Holebihuis Vlaams-Brabant het
allereerste evenement in Vlaanderen dat volledig
draait rond biseksualiteit en seksuele fluïditeit: B
Curious. Niet toevallig is het net dan International Bi
Visibility Day.
“Ben je bi, pan, queer, omni, poly of heteroflexibel? Hou
je wel van het begrip bi+? Of ben je dat hokjesdenken
net helemaal beu? Dan ben je bij B Curious aan het
juiste adres!”, luidt de uitnodiging. B Curious vindt plaats
op International Bi Visibility Day, de Internationale Dag
voor Bi-Zichtbaarheid op 23 september.
Via creatieve werkwinkels wordt er nagedacht over wat
seksuele fluïditeit eigenlijk betekent. “We onderwerpen
de Kinsey-schaal aan een kritische blik, zoeken naar
originele en frisse manieren om biseksualiteit zichtbaar
te maken en laten ons betoveren door de muziek die de
queer wereld voor eens en voor altijd heeft veranderd.”
Bovendien is B Curious een ideale dag voor holebi- en
transgenderverenigingen die hun communicatie en
werking willen aanscherpen om meer bi+personen te
bereiken. Inschrijven gebeurt via cavaria.be/bcurious.
PREP VOORTAAN TERUGBETAALD DOOR RIZIV
Sinds 1 juni wordt PrEP-middel Truvada terugbetaald
door het RIZIV. Truvada werd al terugbetaald
aan wie hiv heeft, maar wordt voortaan ook terugbetaald
als preventiemiddel tegen hiv bij homo- en
biseksuele mannen.
PrEP is een pil die een hiv-infectie kan voorkomen. Ze
is bedoeld voor tijdelijk gebruik door mensen die geen
hiv hebben, maar die wel een verhoogd risico lopen om
geïnfecteerd te raken. Minister van Volksgezondheid
Maggie De Block (Open Vld) besliste om PrEP-pillen te
laten terugbetalen. De preventieve medicatie wordt
enkel voorgeschreven door aidsreferentiecentra, waar
de nodige expertise beschikbaar is en de opvolging
gegarandeerd kan worden.
PrEP-pillen zijn duur. Zonder terugbetaling is het middel
voor velen onbetaalbaar. De Block voorziet voor 2017
ruwweg een miljoen euro voor de terugbetaling ervan.
Een doosje Truvada met dertig pilletjes (ongeveer een
maandelijkse dosis) zal de patiënt 11,9 euro kosten. Wie
recht heeft op een verhoogde tegemoetkoming betaalt
7,9 euro.
Het Instituut voor Tropische Geneeskunde, Vlaams
expertisecentrum voor seksuele gezondheid Sensoa en
çavaria zijn tevreden met de terugbetaling. Ze benadrukken
dat condoomgebruik belangrijk blijft, omdat
PrEP geen bescherming biedt tegen andere soa's.
ÇAVARIA PRESENTEERT EXPOSITIE OVER
LGBT-GESCHIEDENIS
Çavaria heeft een tentoonstelling over de geschiedenis
van de LGBT-gemeenschap in Vlaanderen
voorgesteld: ‘Hoekstenen’. Çavaria viert haar veertigste
verjaardag. ‘Hoekstenen’ belicht meer dan
alleen de LGBT-beweging. Er is ook aandacht voor
de vele medestanders van de beweging en voor de
toekomst.
“We bekijken in ‘Hoekstenen’ vooral wat mensen kunnen
doen om op te komen voor holebi- en transgenderrechten.
Onderwerpen als hiv, de diversiteit binnen de
LGBTI+-gemeenschap enzovoort komen daarbij expliciet
aan bod”, vertelt Nicolas Janssen die voor çavaria de
tentoonstelling mee samenstelde.
“We willen verduidelijken hoe çavaria is ontstaan en
waarom we vandaag nog steeds actief zijn. Met deze
tentoonstelling willen we iedereen bedanken die heeft
bijgedragen aan de emancipatie van LGBT’s, en iedereen
die zich vandaag blijft inzetten.”
Vanaf 1 juli tot en met 13 augustus is de tentoonstelling
te zien in Bibliotheek Permeke in Antwerpen. Organisaties
kunnen hun locatie aanbieden om de tentoonstelling
op te stellen. Daarvoor mailen ze naar hoekstenen@
cavaria.be. Çavaria zoekt vooral locaties waar veel volk
voorbijkomt. ‘Hoekstenen’ kwam tot stand met de steun
van Vlaams minister van Cultuur Sven Gatz (Open Vld).
ORGANISATIES ONDERTEKENEN ENGAGEMENTS-
VERKLARING VOOR LGBT-RECHTEN
Tijdens de Internationale Dag Tegen Holebi- en
Transfobie hebben verscheidene individuen, politici
en middenveldorganisaties zich geëngageerd voor
de rechten en het welzijn van holebi’s en transgenders.
Ze ondertekenden een verklaring op het
toekomstcongres van çavaria in BOZAR.
“De bedoeling van het toekomstcongres is om na te
denken over waar we binnen 10 jaar willen staan”, lichtte
çavaria-woordvoerder Jeroen Borghs toe. Federaal
staatssecretaris voor Gelijke Kansen Zuhal Demir (N-VA)
en haar Brusselse collega Bianca Debaets (CD&V) ondertekenden
de engagementsverklaring.
De ondertekenaars:- engageren zich om samen werk
te maken van de aanvaarding van seksuele en genderdiversiteit
en het welzijn van LGBTI+-personen en om
zich solidair te tonen met LGBTI+-personen binnen en
buiten de grenzen;- bevestigen dat seksuele oriëntatie,
genderidentiteit, genderexpressie en geslachtskenmerken
integraal deel uitmaken van een persoon en nemen
zelfbeschikking als uitgangspunt;- roepen organisaties
en individuen op om vanuit hun eigen rol in de maatschappij
mee ons utopia te realiseren. Iedereen kan een
verschil maken. Deze verklaring is hiervoor het startpunt.
Bozar, Vooruit, Stad Gent, Stad Kortrijk, IGVM, Unia, het
LGBTQ-forum, de Nederlandstalige Vrouwenraad, de Gezinsbond
en Vluchtelingenwerk Vlaanderen engageerden
zich al. Je kunt ook zelf de verklaring ondertekenen
op cavaria.be/2027.
NIEUW REGENBOOGACTIEPLAN VOOR GENT
Gent heeft een nieuw Regenboogactieplan dat van
de Arteveldestad een holebi- en transgendervriendelijkere
omgeving moet maken.
Het Regenboogactieplan voor 2017-2018 werd voorgesteld
door de Stad Gent in Casa Rosa, het Oost-Vlaams
holebi- en transgenderhuis. Het plan bevat 26 acties en
werd opgemaakt in afstemming met het Regenboognetwerk
Gent, een permanent overlegforum.
“Gent is goed bezig. De stad werkt op verschillende
vlakken tegelijk aan het welzijn en de rechten van
holebi’s en transgenders. Ze hanteert een totaalvisie die
tot stand komt in samenspraak met de doelgroep”, zegt
Jeroen Borghs, de woordvoerder van çavaria.
Het vorige actieplan wierp duidelijk vruchten af: het
opleiden van referentiepersonen in asielcentra, genderneutrale
briefwisseling en vacatures en aandacht
voor het LGBT-thema binnen de diensten Onderwijs
en Inburgering. Met zichtbare acties zoals de regenboogvlaggenactie,
de herdenkingsmars Ihsane Jarfi en
het congres Pride & Privilege werd ook sterk ingezet op
beeldvorming.
Het nieuwe Regenboogactieplan voorziet onder andere
een onthaalwerking in Casa Rosa en middelen om de
verbouwingen in het Oost-Vlaamse regenbooghuis af
te ronden.
29
47%
Iceland
EUROPE
MAY 2017
Reflecting the legal and policy human rights situation
of lesbian, gay, bisexual, trans and intersex (LGBTI)
people in Europe
How did we calculate these scores?
Have a look at www.rainbow-europe.org
100%
95%
respect of human rights,
full equality
90%
Malta
69%
Portugal
52%
Ireland
67%
Spain
76%
United
Kingdom
71%
France
35%
Andorra
64%
The
Netherlands
78%
Norway
68%
Denmark
27%
60%
Sweden
Croatia
31%
Bosnia&
Herzegovina
68%
Finland
33%
17%
17%
72% 54%
Germany
18%
Poland
Belgium
46%
Luxembourg
29%
Czech
Republic
28%
Slovakia
18%
Liechtenstein 56%
Austria 45%
31%
Hungary
Switzerland 44%
Slovenia 62
10% 12%
Monaco
30%
San
Marino
Italy
Estonia
Latvia
Lithuania
39% 30%
Kosovo
16%
33%
Montenegro
Serbia
FYR Macedonia
Albania
47%
Greece
21%
Romania
13%
Belarus
23%
Bulgaria
13%
Moldova
19%
Ukraine
9%
Turkey
6%
Russia
26%
Georgia
5%
Azerbaijan
7%
Armenia
85%
80%
75%
70%
65%
60%
55%
50%
45%
40%
35%
30%
25%
20%
15%
10%
5%
Norway
United Kingdom
Belgium
France
Portugal
Finland, Denmark
Spain
The Netherlands
Croatia
Sweden
Austria
Germany
Ireland
Greece, Iceland
Luxembourg
Hungary
Slovenia
Montenegro
Andorra
Estonia, Albania
Bosnia&Herzegovina, Switzerland
Kosovo*, Serbia
Czech Republic, Cyprus
Slovakia
Italy
Georgia
Bulgaria
Romania
Ukraine
Poland, Liechtenstein
Lithuania, Latvia
FYR Macedonia
Belarus, Moldova
San Marino
Monaco
Turkey
Armenia
Russia
Azerbaijan
Co-funded by the Rights Equality
and Citizenship (REC) programme
2014-2020 of the European Union.
88%
Malta
29%
Cyprus
0%
gross violations of human rights,
discrimination
BELGIË OP VIERDE PLAATS IN RAINBOW INDEX
België zakt naar de vierde plaats in de Rainbow
Index. Vorig jaar stond België nog op een gedeelde
tweede plaats achter Malta. Jaarlijks publiceert de
Europese holebi- en transgenderorganisatie ILGA-
Europe een Rainbow Index die alle Europese landen
rangschikt naar hoe holebi- en transgendervriendelijk
hun wetgeving en beleid is.
Er zijn verschillende redenen waarom België twee plaatsen
zakt. Zo lag het wetsontwerp voor de Transwet nog
in het parlement ter stemming toen de gegevens aan
ILGA-Europe bezorgd werden. Het nieuwe wetsontwerp
telde dus nog niet mee in de rangschikking. Bovendien
ging het wetsvoorstel tot Transwet niet uit van het
principe van zelfbeschikking. Andere landen, zoals Noorwegen,
passen dat principe wel toe in hun wetgeving.
Momenteel is er evenmin een interfederaal actieplan
tegen holebifobie en transfobie. Het vorige plan onderving
een gebrek aan regelgeving om gelijke kansen te
waarborgen en discriminatie te voorkomen op het vlak
van genderidentiteit en intersekse.
Sommige Europese landen verankerden hun antidiscriminatiewetgeving
in de grondwet, België nog niet.
Malta versterkte zijn leiderspositie in de Rainbow Index
nog door bekeringstherapieën voor holebi’s en transgenders
bij wet te verbieden.
ÇAVARIA PEILT NAAR SCHOOLERVARINGEN VAN
HOLEBI- EN TRANSGENDERJONGEREN
Çavaria is gestart met een schoolenquête. De organisatie
wil te weten komen hoe jongeren die homo,
lesbisch, bi en/of transgender zijn hun schoolomgeving
ervaren.
In de VS voert het Gay, Lesbian, & Straight Education
Network (GLSEN) en Columbia University al jaren
onderzoek naar het schoolklimaat voor LGBT-jongeren.
Jongeren krijgen verscheidene vragen voorgeschoteld.
Zijn ze out op hun school? Worden ze gepest? Hoe veilig
voelen ze zich op school? Hebben ze al les gekregen
over LGBT-onderwerpen?
Dit jaar vroegen GLSEN en Columbia University een
aantal West-Europese landen om zich aan te sluiten bij
de enquête. Çavaria ging hierop in. De organisatie wil
immers al langer een beter beeld krijgen op hoe LGBTjongeren
zich op school voelen en wat hun ervaringen
zijn. De laatste relevante onderzoeken in Vlaanderen
zijn intussen al een aantal jaar oud. De ervaringen van
holebi- en transgenderjongeren zullen inzichten bieden
die de onderwijswerking van çavaria kunnen versterken.
Zo kan er immers beter worden ingespeeld op de
noden en behoeften van deze jongeren.
Vul de enquête in op cavaria.be/schoolenquete. De
enquête is volledig anoniem en als je je niet gemakkelijk
voelt bij bepaalde vragen, kan je die gewoon overslaan.
30
gsavlaanderen
gsa_vlaanderen
GSAVlaanderen
10 mei 2017
Kunsthumaniora Brugge
Alles wat je altijd al wilde weten over
GAY-STRAIGHT ALLIANCES!
Een dag vol meet and greets,
activisme, regenbogen,
spel en fun voor je GSA!
Gratis workshops voor leerkrachten
en professionals,
inclusief GSA-startpakket!
Win een
smartphone
met de perfecte
rainbowselfie!
Meer info bij de educatief medewerker van çavaria: lozano.lafertin@cavaria.be of het nummer 0473 13.04.29.
www.gaystraightalliance.be / gsa@cavaria.be
DE ROZE MERKEN VAN 2017 ZIJN BEKEND!
In Antwerpen zijn tijdens Pink Brand of the Year
2017 prijzen uitgereikt voor merken die LGBTinclusief
zijn. Het is een initiatief van Brandhome in
samenwerking met Cargo Club, OUTtv en KliQ vzw.
Pink Brand of the Year moedigt merken aan die
diversiteit promoten binnen de kantoormuren en
daarbuiten. Er werden bronzen, zilveren en gouden
onderscheidingen uitgereikt in drie categorieën. Alle
winnaars ontvingen een award in de vorm van een
knalroze pinguïn.
In de categorie LGBTQ friendly company award wonnen:
Brons: Rainbow Cops Belgium
Zilver: consumptie-ijsmerk Ben & Jerry’s
Goud: consultingbureau Accenture
In de categorie Diversity Ambassador award wonnen:
Brons: Rainbow Cops Belgium
Zilver: Bank en verzekeraar BNP Paribas Fortis
Goud: Radioprogramma Generation M van zender MNM
In de categorie LGBTQ Advertisement wonnen:
Brons: Google
Zilver: Flair, het weekblad voor jonge vrouwen
Goud: LGBT-blog Pink In Our Lives
GAY-STRAIGHT ALLIANCE-DAG INSPIREERT HET
ONDERWIJS
Op 20 mei zijn meer dan 100 leerlingen en leerkrachten
samengekomen voor de GSA-dag. GSA
staat voor Gay-Straight Alliance, een groep leerlingen
en leerkrachten die ervoor willen zorgen dat
iedereen op school zichzelf kan zijn, ongeacht z’n
seksuele oriëntatie, genderidentiteit of genderexpressie.
De deelnemers van de GSA-dag kwamen naar de
Kunsthumaniora in Brugge om van elkaar te leren en
nieuwe ideeën op te doen. GSA-ambassadeur Senne
Misplon duidde het belang van GSA’s. “Als ik aan mijn
vrienden vraag hoe het was om uit de kast te komen
in het middelbaar, dan sprak men vaak over een sociaal
isolement”, vertelt Senne. “Mijn lesbische vriendinnen
en ik kregen vreemde en vaak seksuele opmerkingen.
Het was alsof lesbisch zijn iets ongelofelijks sexy was,
dat een lesbienne gewoon een of ander seksobject was.
Mijn homovrienden hadden het nog veel harder te verduren.
Ze waren slachtoffer van zowel verbale als fysieke
pesterijen. Ze werden gezien als iets verkeerds of zieks.
Het is toch niet de bedoeling dat leerlingen zich zo dag
in dag uit moeten voelen?”
Een GSA wil alles wat te maken heeft met seksuele
diversiteit en genderdiversiteit bespreekbaar maken op
school. De leerlingen zelf nemen het initiatief om van
de school een plaats te maken waar iedereen zichzelf
kan zijn.
De opstart van GSA’s in West-Vlaanderen en de
bijhorende #RainbowYourSelfie-campagne zijn een
groot succes. Çavaria kon dit verwezenlijken met de
ondersteuning van de provincie West-Vlaanderen. De
bevoegdheid voor dergelijke projecten verschuift door
de hervorming van de provincies naar het Vlaamse beleidsniveau.
Çavaria ambieert de GSA’s verder uit te rollen
en in heel Vlaanderen ingang te doen vinden, maar
wil hiervoor ook de budgettaire mogelijkheid krijgen.
Ben je zelf geïnteresseerd om een GSA op te richten?
Ben je op zoek naar materiaal om acties te organiseren
bij jou op school? Neem dan snel een kijkje op www.
gaystraightalliance.be. Op schooluitdekast.be vind je alle
informatie over seksuele diversiteit en genderdiversiteit
voor het onderwijs.
31
column meer man
DE GEILIGE OORLOG
David Schoenmaekers
Waar een klein land groot in kan zijn: België behoort tot
de topleveranciers van buitenlandse IS-strijders in Syrië
en Irak. Sinds begin dit jaar is, voor zover geweten, nog
maar één landgenoot met de zwarte vlag vertrokken. Het
nieuwsbericht is enkele weken oud, schiet me niet dood
als het er intussen twee zijn. Zoiets houd ik niet even
nauwgezet bij als het aantal likes wanneer ik mijn profielfoto
op Facebook vernieuw. Een mens moet prioriteiten
stellen in het leven.
Graag zou ik die ene bijkomende Belgische aanwinst voor
IS interviewen. De oorlog is al enkele jaren aan de gang en
IS is fors terrein aan het verliezen.
Toch besluit iemand alsnog de
troepen te vervoegen. Is dat niet
als het veld oprennen voor de
laatste minuut?
Nu ben ikzelf ook niet altijd van
de rapste. Gisteren nog keek
ik op de trein recht in de ogen
van een hoogst aantrekkelijke
medereiziger. Pas toen hij bij
het uitstappen een roze sjaal
omknoopte, drong het tot me
door dat we behalve de trein
ook onze seksuele geaardheid
deelden. Waarop ik hem
achterna wou lopen. Ik zag dat
hij zijn handtas was vergeten,
grabbelde die nog gauw mee,
Iemand die alsnog
de troepen
van IS vervoegt.
Is dat niet als het
veld oprennen
voor de laatste
minuut
maar zag hoe de deuren zich voor mijn neus sloten. Eens
aangekomen op mijn eindbestemming gaf ik de handtas
netjes (oké, lichtjes bepoteld) bij de verloren voorwerpen
af en pas bij thuiskomst bedacht ik me dat zijn adres erin
op mij lag te wachten als een piano op Jef Neve.
Ik glijd af. De vraag is dus waarom iemand zo laat naar
Syrië trekt, wanneer het kalf al bijna verdronken is. Een blijk
van overmoed, genre “oei oei, IS is zwaar aan het verliezen,
nu wordt het de moeite dat ik ze kom versterken”? Een intense
vorm van broederliefde? “Mijn broer is er gestorven,
ik zal zijn plaats op het slagveld innemen.” Nood aan frisse
buitenlucht na al die jaren in duffe klaslokalen?
Misschien is de betrokkene wel op de vlucht geslagen.
Heeft hij geveinsd naar Syrië te vertrekken, maar is hij in
Turkije van het rechte pad afgeweken en in Griekenland
terechtgekomen. Alwaar hij de zwarte vlag heeft geruild
voor één met de bekende kleuren van de regenboog en
hij aan een nieuwe missie begonnen is. Voor
de bevrijding van een onderdrukte groep en het in ere
herstellen van de nationale geschiedenis. De authentieke,
Griekse tradities.
Zijn familie hier zou het niet begrijpen. Tranen met tuiten
hebben ze gehuild om zijn vertrek. Jammer, maar ze konden
hem niet aanvaarden zoals hij is. Met veel spijt heeft
hij de banden doorgeknipt om in een ver, vreemd land
een nieuw leven te beginnen. Net als hij hebben de mannen
er een mooi bruin kleurtje, dat maakt het aanpassen
wat gemakkelijker.
Hoe het leven aan het front
is? Vergis u niet, ook onder de
Griekse zon is het niet allemaal
rozengeur en maneschijn. De kogels
fluiten je er niet om de oren,
dat is waar. Zelfs als het misloopt,
moet je evenmin zo’n spuuglelijk
oranje pak aandoen. Toch blijft
het een riskante evenwichtsoefening.
Je mag niet in een Gouden
Dageraad trappen en tegelijk via
de sociale media de boodschap
aan de man zien te brengen. De
boodschap of het mediageniekste
lid, want woorden wekken,
voorbeelden strekken. En als je
eigen lid zich volop strekt, moet
je toch weer op je kleding letten
of je hebt alsnog jezelf verraden.
De regenboogstrijders voeren ook allerhande acties uit.
Nee, ze gaan niet op straat paraderen, dat is te riskant.
De politie is uw vriend niet. Het zijn gesloten activiteiten,
enkel voor de gelijkgestemden, waar zowel aan vorming
als aan groepsbinding wordt gedaan. Het liefst knopen ze
aan bij de oorspronkelijke waarden door de organisatie
van een soort Olympische Spelen naar origineel model.
Sportkledij wordt ritueel verbrand en dat iconische beeldhouwwerk
van de discuswerper is nu eindelijk door een
foto vervangen. Naar verluidt is hij een Fransman.
Trouwens, waarom ga ik er – zo stereotiep – bij een ISstrijder
meteen vanuit dat het een man betreft? Volgens
VTM Nieuws is één op vijf van de Belgische Syriëstrijders
vrouw. Die éne van dit jaar? Lieve ouders, maak u geen
zorgen. Ze stelt het prima op Lesbos.
Davids zoektocht naar
het schone en het
goede mondt uit in de
kunsten, de natuur en
natuurlijk in mensen,
van de onbekende tot
de meest nabije.
32
Foto: Nicolas Todts
poëzie { bert deben
ZOEKERTJE
Een tafel met vier stoelen er omheen
en nog wat extra stoelen hier opzij
en allemaal die stoelen zijn van mij
ik zet ze hoe ik wil, ik woon alleen!
ook mijn salon biedt plaats aan meer dan één
en daarenboven oogt het heel gastvrij
en telkens ik me in mijn zetel vlij
leg ik mij hoe ik wil, ik woon alleen!
ik heb een dubbel bed, voor twee personen
een badkamer, met zelfs twee lavabo’s
ik heb overigens ook twee bureaus
ik heb haast alles om met twee te wonen
de ruimte, het verlangen, de hormonen …
gezocht: lieve kerel, mag ook dakloos.
Bert Deben
33
LGBT MOVIE HALL OF FAME
CHILDREN OF GOD(2010)
34
Een moedige filmmaker durft een verhaal
voor te schotelen waarvoor zijn eigen
publiek (of een groot deel ervan) nog niet
klaar is. Dat is exact wat de Bahamaanse
filmmaker Kareem Mortimer doet met
‘Children of God’. Daarin wordt een witte
kunstenaar verliefd op een zwarte man
in het homofobe klimaat in de Caraïben.
Geen evidentie, als je weet dat in de Bahama’s
onder andere het gay liefdesdrama
‘Brokeback Mountain’ uit de cinemazalen
geweerd werd.
In ‘Children of God’ dreigt de homoseksuele
Johnny Roberts (Johnny Ferro)
zijn schooltoelage te verliezen. Johnny
is introvert en krijgt in zijn buurt af te
rekenen met homofoob geweld. Doordat
hij zichzelf emotioneel afsluit, missen zijn
kunstwerken een ziel. Zijn lerares is teleurgesteld
in hem, omdat hij zijn potentieel
niet benut. Ze biedt hem een reddingsboei
aan. De lerares raadt Johnny aan om
het broeierige Nassau te verlaten en geeft
hem de sleutels van haar buitenverblijf
op het kleine eiland Eleuthera. Daar kan
Johnny artistiek herbronnen. Het is echter
geen vrijblijvende vakantie: Johnny moet
het moeilijk bereikbare Lighthouse Point
in het zuidoosten van het eiland zien te
vinden om daar een schilderij met gevoel
te maken. Op Eleuthera ontmoet hij Romeo
Fernander (Stephen Tyrone Williams), een
zelfverzekerde en knappe man die Johnny
wel wil helpen om naar Lighthouse Point
te gaan. De twee mannen worden verliefd
op elkaar maar hun relatie is allerminst
vanzelfsprekend. Romeo’s familie blijft
aandringen dat hij zou trouwen met zijn
vriendin en zou terugkeren naar Nassau.
Zijn ouders lijken Romeo’s subtiele hints dat
hij niet verlangt naar een heterohuwelijk te
negeren. In de Bahama’s woedt intussen een
haatvolle campagne tegen homorechten.
Lena Mackey (Margaret Laurena Kemp) is
samen met predikant Ralph Mackey (Mark
Ford). Hij gebruikt homofobie als machtsinstrument,
maar leidt ook een dubbelleven
waarin hij homobars bezoekt. Lena loopt
zo een geslachtsziekte op van haar man. Ze
vlucht met haar zoon naar Eleuthera om te
bezinnen over haar relatie. Hun emotionele
zoektocht brengt verscheidene personages
samen.
‘Children of God’ ontroert, maar is allesbehalve
een klef liefdesverhaaltje. De regisseur
en scenarist gaat de homofobie in zijn land
niet uit de weg. In het begin van de film
toont hij beelden van een echte manifestatie
in Nassau tegen homorechten. Op
een van de belangrijke filmlocaties werden
luttele maanden voor het filmen nog verscheidene
homomannen vermoord. In 2004
stonden de Bahama’s in rep en roer door de
komst van een cruise voor homoseksuele
ouders en hun gezin, georganiseerd door
comédienne en filmster Rossie O’Donnell
en haar partner. De leden van de cruise
stootten in Nassau op protest van christenen,
hoewel lang niet alle inwoners van het
eiland problemen hadden met holebi’s en
transgenders. ‘Children of God’ is trouw aan
de realiteit. Door bijvoorbeeld een jonge
geestelijke op te voeren die Lena confronteert
met de dubbelzinnigheid van haar
haatdragende discours, toont Mortimer dat
in de Bahama’s holebi’s en transgenders
ook op medestanders kunnen rekenen.
Achter wat op het eerste gezicht een ietwat
moralistisch drama lijkt, gaat een vernuftig
verhaal schuil.
In deze rubriek bespreken we
films uit het heden, het verleden
en de toekomst. Er staat steeds
een ‘Classic Motion Picture’ in
de spotlights: een klassieker die
zich op een of ander vlak wist
te onderscheiden én die ook
zonder zijn LGBT-thema overeind
blijft als deel van het betere
filmwerk. Gedaan met waardeloze
recensies, amateuristische
projecten en het uitmelken van
meesterwerken die we al allemaal
hebben gezien. Welkom in
de LGBT Movie Hall of Fame!
Tekst: Dennis De Roover
De idyllische beelden van prachtige stranden
en de strijd die de personages in hun
privéleven moeten voeren, vormen een fel
contrast. Bovendien merk je aan alles dat de
film doorleefd is. Zelden krijgen we in Europa
een authentieke blik op LGBT-rechten
in de Caraïben voorgeschoteld. Zelden zijn
de mensen die er bericht over uitbrengen
immers zelf inwoners van de Caraïben. “De
Bahama’s zijn een prachtige plek. Het land
is mooi, de mensen zijn heel vriendelijk en
genereus. Alleen hebben we met deze ene
kwestie problemen. Het is een zaak die een
smet werpt op wie we zijn”, meent Mortimer.
De manier waarop hij die smet verbeeldt
en de vele dimensies ervan verkent, levert
unieke cinema op.
Verscheidene scènes blijven bij. Een scène
waarin een zwarte man zich in de toiletten
van een bar laat verleiden tot anale seks met
Ralph Mackey maar de predikant wel eerst
de vraag krijgt waarom hij tegen homo’s
is. “Dat is niet zo”, antwoordt de geestelijke
doodleuk. “Maar je moet mensen iets bieden
wat ze kunnen haten. Dat verenigt ze.”
‘Children of God’ is misschien geen film die
veel weerklank kreeg buiten de Caraïben,
maar heeft zijn plek in de LGBT Movie Hall of
Fame zeker niet gestolen!
35
ONTLUISTERDE
INTIMITEIT
Getuigenis van seksueel misbruik
36
Rafaël kreeg in zijn leven meermaals
te maken met seksueel
misbruik. Zowel in de familie als
binnen de Kerk werd zijn lichamelijke
integriteit geschonden.
Hij werd door de Rooms-Katholieke
Kerk erkend als slachtoffer.
Rafaël getuigt in ZiZo om andere
personen die seksueel misbruikt
werden aan te moedigen melding
te doen. Hij hoopt ook dat
de expertise rond erkenning van
slachtoffers in de Kerk toegepast
zal worden in andere maatschappelijke
domeinen.
Tekst: Dennis De Roover
Foto's: Sophie Nuytten
Rafaël kan niet met zekerheid zeggen wanneer
het eerste misbruik heeft plaatsgevonden.
Hij sluit niet uit dat er al sprake was van
misbruik voor zijn verste herinneringen. “Het
oudste misbruik moet ongeveer vijfenveertig
jaar geleden gebeurd zijn door een pater. Hij
was een ‘vriend des huizes’, een studiegenoot
van een oom-missionaris. Ik ben nu 55 jaar. Ik
was tussen de 5 en 10 jaar. We zaten met de
familie samen in de tuin bij zonnig weer. In
het weekend, in een ogenschijnlijk ontspannen
sfeer, mocht ik op de schoot van die
pater gaan zitten. Hij zat de hele tijd seksuele
bewegingen te maken met zijn onderbuik
terwijl ik daar zat. Zo wou hij zich bevredigen.
Het was een ernstige aantasting van mijn
eerbaarheid.”
Nadien was er nog misbruik door
anderen.
Rafael: “Tussen mijn 8 en 10 jaar heeft een
oudere broer, die op dat moment zelf nog
niet meerderjarig was, mij misbruikt. Hij
verstopte een muntstuk in zijn geslachtszone
en dwong mij het te zoeken. Op een
ander ogenblik maakte ik iets gelijkaardigs
mee met een vriend van hem. We woonden
landelijk, aan een rivier. Daar dwong hij me
om hem te masturberen. Ik beschouw die
daden niet echt als criminaliteit, aangezien
zowel mijn broer als zijn vriend nog minderjarig
waren, maar eerder als een jeugdzonde.
Het gebeurde niet met veel fysiek geweld,
maar vormde wel degelijk een aantasting
van mijn integriteit. Die gevallen lijken misschien
futiel, maar ik taxeer ze als misbruik,
omdat die daden duidelijk verzwegen
moesten worden.”
Hoe ging het misbruik samen met je
seksuele ontwikkeling?
Rafael: “Ik beschouw mezelf vandaag als biseksueel
met een grote aantrekkingskracht
naar mannen. Mijn relaties als adolescent
waren echter eerder platonisch. Mijn seksuele
belangstelling in vrouwen was niet al te
groot. Mijn seksuele interesses in mannen
verdrong ik als kind en tiener volledig. Ik
kwam uit een zeer katholiek gezin. Daardoor
dacht ik dat een roeping misschien iets
voor mij was. Ik werd daarin gesteund door
mijn diepgelovige moeder. Toen ik mijn
postulaat begon, was ik nog minderjarig. De
leeftijd van meerderjarigheid lag toen nog
op eenentwintig in België. Ik ben misbruikt
geweest door een broeder, iemand anders
dan bij het eerdere misbruik door een geestelijke.
Dit misbruik gebeurde op een zeer
dominante manier. Ik had het gevoel dat ik
er niet aan kon of mocht weerstaan. Door
mijn opvoeding was ik ook niet heel assertief.
Daardoor was er niet veel nodig om mij
te misbruiken. Ik had tijdens mijn studies te
maken met mensen met autoriteit, met een
zeker spiritueel en moreel gezag. De dader
tijdens mijn postulaat was een kabinetsmedewerker
van een toenmalige minister.
Daardoor had ik niet meteen de reflex om
te protesteren. Het misbruik kwam neer
op regelrechte verkrachting. Ik voelde een
enorme afkeer tegen wat er toen gebeurde.
In diezelfde periode werd ik mij bewust van
mijn seksualiteit, maar dat zie ik los van het
misbruik. Door het misbruik ben ik wel mijn
eigen celibaat in vraag gaan stellen. Als het
celibaat bij bepaalde mensen tot dergelijke
seksuele frustraties leidt, deugt er iets niet. In
minder dan een jaar tijd ben ik uitgetreden.
Kort nadien kwam nog een andere broeder
mij thuis opzoeken. Hij kwam gewoon om
mij op een listige manier te misbruiken. Ik
had in mijn opvoeding nooit meegekregen
hoe je moet reageren op ongewenst
seksueel gedrag. Over seksualiteit werd er
in de jaren zeventig niet of zeer onhandig
gesproken.”
Overwoog je toen om klacht in te
dienen?
Rafael: “Dat is pas veel later gekomen. Je
mag het zeer letterlijk nemen wanneer ik
zeg dat ik geen ad rem persoonlijkheid heb.
Het misbruik vond ook plaats in een tijdperk
voor het schandaal Dutroux, voor de oprichting
van Child Focus. Vanuit mijn katholieke
opvoeding werd ik aangemoedigd om
mensen hun zonden te vergeven. Ook later,
in 2010, bleek de Rooms-Katholieke Kerk
nog niet over de instrumenten te beschikken
om adequaat met seksueel misbruik
om te gaan. Uit gelekte geluidsopnames
met kardinaal Godfried Danneels bleek dat
hij het seksueel misbruik door de gewezen
Brugse bisschop Roger Vangheluwe geheim
wilde houden. Hij zette tijdens een gesprek
met het slachtoffer zelfs aan tot vergiffenis.
Ik was al in de vijftig toen ik volledig onder
ogen begon te zien dat er sprake was van
seksueel misbruik. Daarvoor heb ik het
misbruik lange tijd geminimaliseerd. Al vrees
ik dat voor veel slachtoffers dat ook vandaag
nog het geval is.”
Is het moelijker om misbruik te melden
als het incest betreft?
Rafael: “Ja. Loyaliteit, gebrek aan autonomie
en religie zijn sterke hinderpalen om
seksueel misbruik te beteugelen, zeker in
de context van incest. Ik leef al lang in een
spreidstand van houden van personen
die ook dader zijn geweest. Rechtvaardigheid
komt vaak op de laatste plaats in het
rijtje loyaliteit-gebrek aan autonomiereligie-justitie.
Ik kom uit een grote familie
waarvan ik weet dat talrijke familieleden
zijn misbruikt. Ik merk dat onze contacten
zeer kwetsbaar waren en nog steeds zijn.
Het verhaal van de ander weegt door op
mijn eigen verhaal. Wie heeft immers het
zwaarst geleden onder het misbruik? Waar
plaats je je eigen leed tussen het leed dat
anderen is overkomen? Daarnaast was ik
een indirecte getuige van misbruik van
anderen. Mijn psychiater zei me dat je als
getuige van misbruik ook zelf een stuk slachtoffer
wordt. Een dierbaar familielid heeft een
euthanasieaanvraag gedaan op basis van
ondraaglijk psychisch lijden op haar zestigste.
Die euthanasie is haar toegestaan. Ik ben
ervan overtuigd dat het seksueel misbruik dat
haar overkomen is daarin een grote rol heeft
gespeeld. Incest heeft onze familie als het
ware uit elkaar gehaald. We kunnen nog wel
oppervlakkige gesprekken met elkaar voeren,
maar het seksueel misbruik, incest incluis, ligt
heel moeilijk. Ik vind wel dat het mij helpt in
mijn herstelproces om erover te spreken, met
toch het nodige respect voor hun privacy.”
Ervoer je schaamte over het misbruik?
Rafael: “Ik heb me te lang beschaamd
gevoeld. Misbruik gaat over een van de
intiemste zaken van jezelf, je seksualiteit. Die
intimiteit wordt zomaar ontluisterd. Ik heb
lang gedacht dat ik het misbruik heb uitgelokt
of op z’n minst de situatie heb toegelaten.
Door therapie heb ik natuurlijk het inzicht
verworven dat ik helemaal niet het misbruik
heb toegelaten. Mij niet verzetten, is geen
vergoelijking van de gepleegde feiten.”
Denk je dat daders vaak zelf slachtoffer
zijn van misbruik?
Rafael: “Ik hoor vaak in getuigenissen dat seksueel
misbruik reproductief gedrag is van wat
men zelf heeft meegemaakt. Van mijn broer
heb ik persoonlijk vernomen dat hij misbruikt
is door een religieuze man.”
Heeft het misbruik, achteraf bekeken,
een invloed gehad op je seksuele ontwikkeling?
Rafael: “Zeker. Het patroon van misbruik heeft
zich in mij genesteld door het feit dat ik als
object werd behandeld. Daardoor ben ik in
mijn seksualiteitsbeleving vooral mannen als
loutere lustobjecten gaan zien, zelfs in mijn
intiemste relaties. Vanuit mijn humanistische
visie heb ik voor de goede orde geen enkel
oordeel over vormen van seksualiteitsbeleving,
inclusief homoseksualiteit. Ik kijk dan
ook niet neer op mannen die er genoegen
in scheppen elkaar te gebruiken als fetisj of
object, want daar is er sprake van twee volwassenen
die wederzijds instemmen. In mijn
situatie ging het echter over een onvrijwillige
objectivering van een minderjarig persoon.
Ik ben een groot deel van mijn leven zeer
dwangmatig en zeer extreem met seks omgegaan.
Ik geloof dat het mijn antwoord was
om te ontsnappen aan het leed. Intimiteit in
relaties toelaten was een worsteling. Ik wou
controle over de seks en de intimiteit. Seks
is voor mij lange tijd overgoten geweest
met een dwangmatige en obsessieve saus.
Door therapie te volgen, is dat gebeterd. Het
misbruik heeft ook een grote impact gehad
op mijn zelfbeeld. Ik twijfelde enorm aan
mijn mannelijkheid, omdat ik mij niet had
verzet tegen het misbruik. Ik maakte daar een
karakterkwestie van.”
Zocht je de hulp van therapeuten om
het trauma te verwerken?
Rafael: “Ik ben van mijn vijfentwintigste
tot nu in therapie, weliswaar met onderbrekingen.
Mijn vorige huisarts had ook
een opleiding tot psychiatrisch verpleger
genoten. Hij was zeer begripvol. Ik bezocht
hem met klachten die ik niet kon benoemen.
Ik was in feite depressief. Dat heeft tot
mijn vijftigste geduurd. Ik besprak niet al
het misbruik met hem. Wel praatte ik over
het misbruik van het familielid dat op basis
van een euthanasieaanvraag gestorven is.
Zij heeft in haar leven talrijke zelfdodingspogingen
ondernomen. Die problematiek
was zeer prominent aanwezig. Pas na haar
overlijden werd ik geconfronteerd met mijn
eigen misbruik. Daarvoor werd mijn leed
ondergesneeuwd door haar leed. Rond
mijn vijftigste ben ik pas echt bewust mijn
misbruik gaan verwerken. De zaak rond
Roger Vangheluwe heeft er ongetwijfeld
ook een rol in gespeeld. In 2015 begon een
psychiater me er systematisch op te wijzen
dat ik toe was aan traumaverwerking. Dat
37
SGG
Seksueel grensoverschrijdend gedrag
(SGG) verwijst naar elke situatie waarin een
persoon gedwongen wordt om seksuele
handelingen te stellen of te ondergaan
tegen zijn wil in. SGG kan verschillende
vormen aannemen. Zo kan het gaan van ongewenste
seksuele opmerkingen tot ernstig
lichamelijk geweld.
ONDERZOEK
Prevalentiecijfers over het ervaren van SGG
bij holebi’s en transgenders (LGBT’s) verschillen
erg per onderzoek. Wel is er
eenduidigheid over het feit dat SGG in alle
onderzoeken beduidend meer voorkomt bij
niet-heteroseksuelen en transgenders dan
bij hetero's en cisgenders.
Zeker is ook dat de gevolgen van het
ervaren van SGG erg zwaar doorwegen. Uit
meerdere onderzoeken (Vlaams en internationaal)
blijkt dat het ontwikkelen van mentale
gezondheidsproblemen zoals depressie
en suïcidaliteit meer voorkomt bij LGBT's
die slachtoffer zijn van SGG dan niet-LGBT
slachtoffers. De omstandigheden waarin dit
geweld plaatsvindt spelen immers ook een
rol. Is de dader gekend of niet? Is er sprake
van een holebifoob motief? Versterkt het
de geïnternaliseerde holebifobie van het
slachtoffer? ...
38
Uit Sexpert, een bevolkingsonderzoek naar
de seksualiteitsbeleving in Vlaanderen, blijkt
dat 27 procent van de 2400 ondervraagde
holebi’s zegt voor zijn achttiende geconfronteerd
te zijn geweest met SGG. Specifiek
1 op de 5 mannen en 2 op de 5 vrouwen.
Dat gaat van ongepaste aanrakingen tot
gedwongen masturbatie en (poging tot)
verkrachting. Na 18 jaar zakt het percentage
tot 15,4 procent of 1 op de 10 mannen en 1
op de 5 vrouwen. Deze cijfers liggen dubbel
zo hoog dan bij hetero’s. (Buysse, 2013)
Uit een onderzoek naar het voorkomen
van holebifoob geweld in Vlaanderen bleek
dat 40 % van de holebirespondenten ooit
in aanraking kwam met seksueel geweld
(D’Haese, 2013). Zo’n 30 procent van de
transgenders zou al een vorm van seksueel
geweld meegemaakt hebben volgens het
onderzoek naar geweldservaringen bij
transgender personen. (Motmans, T’Sjoen &
Meier, 2015)
zette mij ook aan om mijn getuigenis neer
te schrijven, de aanzet tot dit interview.
Het mag misschien paradoxaal klinken,
maar ik heb mijn verhaal met veel goesting
uitgeschreven. Wanneer het verhaal was
uitgeschreven en ik het herlas, maakte het
echter keer op keer bijzonder veel verdriet
los. Nu wordt het verdriet echter gekaderd,
daarvoor was ik alleen met mijn verdriet. Ik
deelde het zelfs niet met mijn partner.”
Bepaald misbruik waarmee je te maken
kreeg werd gepleegd door geestelijken.
Er zijn binnen de Rooms-Katholiek Kerk
structuren opgericht ter erkenning van
slachtoffers. Ben je erkend als slachtoffer?
Rafael: “Ja. Er was het Centrum voor Arbitrage
inzake Seksueel Misbruik binnen de
Kerk. Dat Centrum is intussen opgedoekt,
maar er zijn nog wel meldpunten binnen
de Kerk waarop slachtoffers nog steeds
beroep kunnen doen. Slachtoffers moeten
goed beseffen dat zij erkend en gecompenseerd
kunnen worden, zelfs als de daders al
overleden zijn en er geen fysiek bewijs is. Er
is natuurlijk geen garantie dat zij erkend zullen
worden. Veel hangt af van de coherentie
en de reconstructie van hun verhaal. Voor
mezelf vond ik erkenning vragen belangrijk,
omdat ik uiteindelijk gedurfd heb die stap te
zetten ten aanzien van de Kerk. Voor de Kerk
vond en vind ik het nog steeds heel belangrijk
dat zij verantwoordelijkheid draagt voor
de schade die haar bedienaars hebben aangericht
aan slachtoffers, vroeger en nu. Ook
voor de maatschappij vind ik mijn erkenning
belangrijk. Met dit interview hoop ik op een
verantwoorde manier bij te dragen aan de
erkenning van anderen.”
De Kerk staat ver in haar structuren
voor de erkenning van slachtoffers. In
veel andere organisaties is dat niet het
geval. Vallen daardoor veel slachtoffers
uit de boot?
Rafael: “Men weet dat de Kerk een mondiaal
gestructureerd instituut is, met andere
woorden in vele opzichten pakbaar en
aanspreekbaar. In andere sectoren, bijvoorbeeld
op het werk en in de sport, recent
nog veelvuldig in het nieuws, worden ook
slachtoffers gemaakt. Daar is erkenning
veel minder evident. Het huidige Belgische
rechtssysteem heeft onvoldoende uitwegen
voor slachtoffers van wie de daders reeds
overleden zijn, of voor zaken waarbij geen
fysiek bewijs is. Afwezigheid van fysiek bewijs
dient niet uit te sluiten dat het misbruik
toch bewezen kan worden aan de hand
van, ik herhaal, betrouwbare coherente
reconstructies van getuigenissen van de
slachtoffers en hun entourage. Aangezien
ons rechtssysteem onvoldoende uitwegen
voorziet, dringen er zich nieuwe maatregelen
op. De politiek en de Belgische Kerk
nemen daarin best als eerste het initiatief. Ik
pleit onverkort voor de implementering van
de expertise van het ondertussen opgedoekte
Centrum voor Arbitrage en de nog
bestaande opvangpunten in de Kerk in alle
segmenten van onze maatschappij. Ik heb
als slachtoffer van seksueel misbruik in de
Kerk een voorkeursbehandeling genoten
tegenover alle andere slachtoffers. Solidair
meen ik dat andere slachtoffers niet gediscrimineerd
mogen worden! Een aanpassing
en modernisering van onze rechtspraak is
daarvoor noodzakelijk. Dit kan, met goede
wil, verwezenlijkt worden door synergie tussen
alle betrokken actoren.”
Kan je met de nodige begeleiding en
traumaverwerking opnieuw ongedwongen
leren genieten van seks?
Rafael: “Natuurlijk. Je bent niet alleen een
slachtoffer of alleen een overlever van seksueel
misbruik. Mits begeleiding, erkenning
en met de nodige wil om zelf in het reine te
komen met het misbruikverleden, kan je het
misbruik voor een stuk overstijgen. De pagina
volledig omslaan is voor mij persoonlijk
heel moeilijk. Vergelijk het met een vaas die
is gevallen. Je lijmt de scherven en kunt ze
terug gebruiken. Toch is de vaas niet meer
zo solide als ervoor en je ziet dat de vaas
hersteld is. De vergelijking gaat niet volledig
op omdat daarin de schade zichtbaar is. Bij
misbruik is de schade aan de ziel onzichtbaar.
Een mens is echter meer dan een
slachtoffer van seksueel misbruik. Ik heb een
beroep, hobby’s, vrienden, een echtgenoot
… Reduceer me niet tot slachtoffer!”
NOOD AAN EEN
LUISTEREND OOR?
Bij De Holebifoon kan je anoniem in gesprek
gaan. Bel gratis naar 0800 99 533, neem
contact op via vragen@holebifoon.be
of surf naar www.holebifoon.be.
Bel ook gratis naar het Meldpunt Geweld
op 1712 of neem contact op via
www.1712.be
Minderjarigen kunnen anoniem terecht op
www.nupraatikerover.be
Wie met vragen zit over zelfdoding kan op
eender welk moment gratis en anoniem
bellen naar 1813. Chatten of mailen kan via
www.zelfmoord1813.be
Neem als slachtoffer van seksueel geweld
contact op met je huisarts, de politie of
een Centrum Algemeen Welzijnswerk in je
buurt.
Nuttige informatie is ook te vinden bij:
De werkgroep Mensenrechten in de Kerk:
www.mensenrechtenindekerk.be
Wij spreken voor onszelf, waar slachtoffers/
overlevers van seksueel geweld zelf het
woord nemen:
www.wijsprekenvooronszelf.be
39
“We mogen niet op onze
lauweren rusten!”
Zuhal Demir gretig in de weer voor Gelijke Kansen
40
Zuhal Demir (N-VA) is sinds dit
voorjaar Federaal staatssecretaris
voor Gelijke Kansen. Ze verving
haar partijgenote Elke Sleurs
zodat die Gentse politica zich
volledig kan toeleggen op haar
lijsttrekkerschap in de Arteveldestad
voor de gemeenteraadsverkiezingen
van 2018. Demir
liet zich meteen opmerken met
de parlementaire afhandeling
van de nieuwe Transgenderwet
en haar scherpe kritiek aan het
adres van het interfederaal gelijkekansencentrum
Unia. Veel stof
tot gesprek met de kersverse
staatssecretaris.
Tekst: Dennis De Roover
“Ik ben blij met de goedkeuring van de
nieuwe Transgenderwet in het Parlement”,
steekt Zuhal Demir van wal. “De eis om
eerst medische ingrepen te ondergaan en
je vruchtbaarheid op te geven alvorens je
je geslachtsregistratie kon laten wijzigen,
was behoorlijk absurd. Er zijn kwaadsprekers
die beweren dat we alleen die wet hebben
goedgekeurd omdat het Europees Hof voor
de Rechten van de Mens ons land daartoe
aanmaande. Onzin natuurlijk! We hebben
deze wet gestemd omdat de regering
vindt dat iedereen moeten kunnen zijn wie
men is. Er is een hoorzitting geweest in de
Commissie Justitie waarin het wetsontwerp
werd besproken. Ik was daar ook een voorstander
van. Betrokken organisaties, onder
andere de holebi- en transgenderbeweging,
konden hun mening over het wetsontwerp
geven. Zij hebben een aantal bezorgdheden
geuit. Een punt van kritiek was bijvoorbeeld
de informatieplicht bij transgenderorganisaties.
In het wetsontwerp stond dat wie
z’n geslachtsregistratie wou laten wijzigen
zich eerst moest laten informeren door een
transgendervereniging, maar na de input
in de Commissie hebben we dat stuk laten
vallen. We kwamen daarin de gehoorde
organisaties tegemoet. De sprekers hadden
de terechte feedback gegeven dat transgenders
die hun geslachtsregistratie willen
laten wijzigen doorgaans al alle mogelijke
informatie hebben ingewonnen. Enkele
andere grendels zijn wel behouden in de
Transgenderwet. Zo wordt de procureur
des Konings gevraagd om een advies uit te
brengen om fraude bij geslachtsregistratie
tegen te gaan. Er is immers misbruik van de
mogelijkheid tot geslachtsregistratiewijziging
mogelijk. Denk daarbij aan een man
die zich laat registreren als vrouw om in een
vrouwengevangenis terecht te komen, en
niet in een mannengevangenis. In die zin
vind ik het goed dat het Openbaar Ministerie
even de achtergrond van de persoon
nagaat. Ook terroristen en Syriëstrijders
zouden misbruik kunnen maken van de
wet. Ik ben licentiaat in de rechten en weet
hoe belangrijk het is om de achterpoortjes
meteen te sluiten wanneer je nieuwe wetten
goedkeurt. Aanvragers zullen dus wel
minimum drie maanden moeten wachten
voor hun geslachtsregistratiewijziging
effectief kan plaatsvinden. Maar je weet
vanwaar we komen, hé! De PS, sp.a en Ecolo
hadden veel commentaar op het wetsontwerp
tot Transgenderwet in de Commissie.
Ik vind het vooral een schande dat de vorige
regeringen geen werk hebben gemaakt
van een Transgenderwet die de mensenrechten
verzekert! Deze regering heeft dat
wel gerealiseerd. Je kunt vanaf nu naar het
gemeentehuis gaan en vanaf 16 jaar je
geslachtsregistratie laten wijzigen. Als die
niet strijdig is met de openbare orde, zal de
procureur des Konings na drie maanden een
positief advies verstrekken. Meer is er niet
aan, hé! De realisatie van de Transgenderwet
is een kleine stap voor de Belgische politiek,
maar een grote sprong voorwaarts voor de
transgendergemeenschap.”
Er is wel geen sprake van volledige
demedicalisering. Jongeren vanaf 16
jaar tot hun volwassenheid moeten een
verklaring van een kinder- en jeugdpsychiater
voorleggen die bevestigt
dat de wilsuiting tot wijziging van de
geslachtsregistratie volledig bewust en
vrij van enige druk gebeurt. Toch weer
een psychiater die het laatste woord
heeft.
Zuhal: “De kinder- en jeugdpsychiater stelt
geen diagnose. Die persoon moet alleen nagaan
of het onderscheidingsvermogen van
de jongere oké is. Ik sprak voor de goedkeuring
van de Transgenderwet met personen
die mij vertelden dat ze onder druk worden
gezet door hun ouders om hun geslachtsregistratie
te laten wijzigen. Sommigen willen
enkel van voornaam veranderen. Ik wil druk
door derden vermijden. Daar hamerden de
middenveldorganisaties toch op? Zelfbeschikkingsrecht.”
Een derde moet oordelen of de persoon
kan doorgaan met de geslachtsregistratiewijziging.
Tast dat de zelfbeschikking
net niet aan?
Zuhal: “De psychiater gaat niet zeggen of je
al dan niet jouw geslachtsregistratie mag
wijzigen. Hij gaat alleen een uitspraak doen
of de jongere volledig zelf tot die beslissing
is gekomen. Het is een basisbescherming
van de jongere in kwestie.”
Geslachtsregistratiewijziging is één
aspect. Het aantal personen dat
geslachtsoperaties ondergaat, is een
ander. Is onze transgenderzorg klaar
voor een eventuele stijging van het
aantal geslachtsoperaties?
Zuhal: “Mijn collega in de federale regering,
minister van Volksgezondheid Maggie De
Block, heeft 1.170.000 euro vrijgemaakt
voor een betere begeleiding van personen
die worstelen met hun genderidentiteit. Ik
ga ook met het Genderteam van UZ Gent
bekijken of het voorbereid is op de vraag
die er zal komen. De bedoeling is dat we de
Transgenderwet na een aantal jaren gaan
evalueren. Ik ben er echter van overtuigd
dat dit een zeer goede wet is.”
Bij uw aantreden, had u meteen kritiek
op Unia. U vond dat de organisatie te
veel bezig is met racismebestrijding
in verhouding met de andere discriminatiegronden
waarvoor zij bevoegd
is. Waar stuurt de N-VA op aan? Een
Vlaams centrum naar analogie met wat
ook al met de Vlaamse genderkamer is
gebeurd? Of wil uw partij Unia hervormen?
Zuhal: “Ik vind voor alle duidelijkheid dat er
een onafhankelijke instantie moet zijn die
bevoegd is voor alles wat met discriminatie
te maken heeft. Ik vind dat zo’n instantie alle
vormen van discriminatie moet bestrijden. Ik
stelde en stel met mijn kritiek vast dat Unia
met een perceptieprobleem zit. Een studie
die Unia zelf had besteld, haalde dat ook
aan. Een studie uit 2015 formuleerde twee
opvallende besluiten: 75 procent van de
personen die geconfronteerd worden met
discriminatie weten niet waar ze naartoe
moeten en bijna 51 procent vond dat het
Centrum (dat intussen is omgedoopt tot
Unia, n.v.d.r.) te veel bezig was met allochtone
issues.”
Tussen de publicatie van die studie en
uw aantreden als staatssecretaris is het
aantal discriminatiemeldingen bij Unia
al gestegen, en niet alleen meldingen
op basis van afkomst.
Zuhal: “Al een geluk! Het is goed dat er meer
discriminatiemeldingen binnenkomen.
Je kunt niet ontkennen dat Unia in het
publieke debat vooral aan bod komt als het
gaat over discriminatie op basis van afkomst.
41
Dat ene actieplan
tegen holebifobie
en transfobie moet
er komen
42
Ik vind het niet in evenwicht met haar andere
bevoegdheden, denk aan discriminatie
op vlak van seksuele oriëntatie, handicap,
leeftijd …”
Redacties bepalen wat er in kranten en
nieuwsberichten komt, niet Unia.
Zuhal: “Ik denk dat vooral Unia die focus wil
leggen. Federaal ben ik tot 2019 gebonden
door de samenwerkingsovereenkomst
met Unia. Ik leef dit na. Ik wil wel in het
Parlement met alle andere partijen het
debat voeren naar wat voor centrum we
willen gaan, met het oog op de volgende
legislatuur. Unia kost veel geld. Vanuit het
federale niveau alleen al krijgt Unia zes miljoen
euro. Dat is allemaal geld van u en mij.
Beantwoordt het Unia van vandaag wel aan
wat de samenleving ervan verwacht? Unia
heeft onder andere tien jaar geprocedeerd
bij het Europees Hof van Justitie om te zien
of de vraag in een intern werkreglement
om geen hoofddoek te dragen geen vorm
van discriminatie is. Dat is bijzonder lang.
Daarmee beheers je het publieke debat!
Het overgrote aandeel van meldingen bij
Unia gaat over discriminatie op basis van
afkomst.”
Unia behandelt onder andere klachten
over discriminatie op basis van seksuele
oriëntatie. Transgenders die discriminatie
op basis van genderidentiteit
en genderexpressie willen aanklagen,
moeten zich een weg banen in een
ingewikkelder kluwen. Voor Vlaamse
bevoegdheden moeten ze daarvoor
naar de genderkamer van de Vlaamse
Ombudsdienst. Voor federale bevoegdheden
moeten ze daarvoor naar het Instituut
voor de gelijkheid van mannen
en vrouwen. Zou het niet gemakkelijker
zijn als ze op één plek terecht kunnen
voor alle klachten?
Zuhal: “Er is veel versnippering. Als we
spreken over discriminatie op basis van
verscheidene gronden heb je het Instituut
voor Gelijkheid van Mannen en Vrouwen,
Unia, Myria, het steunpunt voor Armoedebestrijding
... Het is mijn intentie om binnen
die versnippering een instelling te creëren
die duidelijkheid schept voor de bevolking.
Ik denk dat men vanuit het veld hierover
moet gaan nadenken.”
Het veld kan zich niet herorganiseren
als de politieke bevoegdheden niet
geharmoniseerd zijn.
Zuhal: “Nee. Dat klopt. We leven natuurlijk
in de huidige context. We zitten nog niet
in een confederaal model of een andere
staatsinrichting. Daardoor ga je nog een tijd
complexe structuren hebben. We moeten
nagaan hoe we alles transparanter en eenvoudiger
kunnen maken voor burgers die
discriminatie willen melden. De evaluatie
van de antidiscriminatiewetgeving is een
ideale gelegenheid om te bekijken wie wat
gaat doen.”
België is dit jaar gedaald op de Rainbow
Index van ILGA-Europa, een jaarlijks
rapport dat de LGBT-wetgeving en het
LGBT-beleid in alle Europese landen
evalueert volgens dezelfde criteria
om vergelijkingen mogelijk te maken.
De Transgenderwet was nog niet van
kracht toen dat rapport werd opgemaakt
en gaat ook onvoldoende uit
van zelfbeschikking om daarmee hoog
te scoren. Het interfederaal actieplan
tegen holebifoob en transfoob geweld
is niet tijdig verlengd. Wat vindt u
daarvan?
Zuhal: “Het is jammer dat de Transgenderwet
nog niet eerder gestemd was. We hebben
twee interfederale actieplannen: een
plan tegen holebifoob en transfoob geweld,
en een plan tegen holebifobe en transfobe
discriminatie. In 2014 waren die plannen
afgelopen. Mijn voorgangster heeft veel tijd
en energie gestoken in de totstandkoming
van de Transgenderwet, waardoor andere
prioriteiten zijn ondergesneeuwd. Ik wil
deze actieplannen updaten en integreren in
één actieplan. Ik ga daarvoor samenzitten
met andere ministeries: Binnenlandse Zaken
en Justitie. Ik hoop binnen deze legislatuur,
hopelijk al vrij snel, met één plan met een
duidelijke focus te komen. Als we daarin
slagen, zal België komend jaar wel weer
voorop staan in de Rainbow Index.”
U treedt in het midden van een legislatuur
aan als staatssecretaris. Wat acht u
nog mogelijk binnen deze legislatuur?
Zuhal: “Dat ene actieplan tegen holebifobie
en transfobie moet er komen! Daarnaast
gaan we de Transgenderwet goed opvolgen.
Ik wil ook een algemene bevraging bij
de bevolking laten doen over de regenbooggemeenschap.
Mijn kritiek op de linkse
regeringen is dat ze te veel met wetten
bezig zijn geweest. Die wetten zijn goed,
maar daarmee verander je attitudes niet. Ik
wil de harten en het verstand van mensen
winnen voor een inclusieve samenleving.
Daarom plan ik een bevraging om na te
gaan hoe er over holebi’s en transgenders
wordt gedacht in België. Attitudeveranderingen
teweegbrengen is veel minder evident
dan wetten stemmen. Tot slot zal ik in samenspraak
met de middenveldorganisaties
een aantal sensibiliseringscampagnes doen.
We mogen niet op onze lauweren rusten!
Alertheid is van groot belang.”
In Leer dansen op
madonna-hits
Sandro Cossero blijft trouw aan zichzelf
Leerkracht en choreograaf Sandro Cossero werd tijdens Leather
& Fetish Pride Belgium verkozen tot Mister Leather Belgium
2017. Hij volgt Georges Peeters op. Een jaar lang zal Cossero de
leather community in België vertegenwoordigen in binnen- en
buitenland. De titel betekent echter een grote verantwoordelijkheid
en torenhoge verwachtingen.
Tekst: Dennis De Roover
44
Foto: Jasper Groen
“Een paar jaar geleden hadden enkele mensen me al aangesproken met de vraag of
Mister Leather Belgium niets voor mij zou zijn”, herinnert Sandro Cossero zich. “Ik was toen
nog niet zo bezig met de competitie. Vorige zomer zag Georges Peeters me voor het eerst in
leren kostuum. Hij moedigde me aan om deel te nemen aan de verkiezing. Ik zag toen niet
in welke meerwaarde ik kon hebben voor de leather community. Iedere keer dat Georges
me zag, polste hij: ‘En? En? Ga je meedoen?’ Na verloop van tijd begon ik me af te vragen
waarom ook niet. Als Georges zo in mij geloofde, waarom zou ik dan niet in mezelf geloven?
Ik heb me vervolgens kandidaat gesteld en ben via sociale media verscheidene campagnes
gestart.”
Waarom besloot je om deel te nemen?
Sandro: “Toen ik mijn coming-out deed als
leerman, vonden veel vrienden dat ik niet in
het plaatje van de leather community paste.
Ze gaven daarbij een hele uitleg waarin ik
me totaal niet kon vinden. Dat was een van
de redenen om deel te nemen. Velen denken
dat de leather community alleen maar
hard en ruig is. Dat alles er alleen maar om
seks en drugs draait. Het zit er natuurlijk in
verweven, maar het is niet het volledige
verhaal. De leather community is ook een
broedergemeenschap.”
Met welke ingesteldheid nam je deel?
Sandro: “Ik ben competitief ingesteld en
deed dus wel mee om te winnen. Mister
Leather Belgium 2016 ken ik al enkele jaren.
Ik was me ervan bewust dat de lat hoog zou
liggen, indien ik zou winnen. Wie me feliciteerde,
voegde er steevast aan toe: je hebt
grote schoenen te vullen. Georges heeft
inderdaad veel gedaan. Hij is ook vandaag
nog mijn mentor. Ik kan me geen betere
raadgever voorstellen dan hij.”
Maak je al lang deel uit van de leather
community?
Sandro: “Ik ga al zo’n achttien jaar uit in
het gay milieu. Ik vond leermannen altijd al
stoer en opwindend. Ongeveer zeven jaar
geleden heb ik een koppel leren kennen in
Red&Blue dat zelf van leer hield. Zij hebben
mij de weg naar de leather community
getoond. Vanaf het begin wist ik dat leer
me het meest aantrekt, eerder dan andere
fetisjen.”
De verkiezing vindt plaats tijdens
Leather & Fetish Pride Belgium. Zou de
verkiezing zoveel volk aantrekken moest
het elders plaatsvinden?
Sandro: “Ik zie niet in waarom ze de Mister
Leather Belgium-verkiezing apart zouden
laten plaatsvinden. De verkiezing zelf is
inderdaad maar een onderdeel van het
Leather & Fetish Pride Belgium-weekend,
maar ik vind dat het daar gewoon bij hoort.
Organisator Jeroen Van Lievenoogen heeft
prachtig werk geleverd. Het evenement is
qua omvang fors uitgebreid.”
Hoe moeten kandidaten zich bewijzen
tijdens een Mister Leather Belgiumverkiezing?
Sandro: “Er zijn vier rondes. In de eerste
ronde heb je voor de show een gesprek
met de juryleden. Je krijgt ongelooflijk
uiteenlopende vragen op je afgevuurd.
Over jou persoonlijk, maar ook vragen om
je kennis te testen. De tweede ronde is een
vraag-antwoordgesprek op het podium. In
de derde ronde stel je een project voor dat
je graag zou willen uitvoeren. In de laatste
ronde voer je een vrije act op. Aangezien ik
al lang dans, koos ik daarvoor.”
Je liet je inspireren door de videoclip met
sexy rodeocowboys van het lied ‘Don’t
Tell Me’ van Madonna.
Sandro: “(lacht) Ja. Ik wist dat ik alles uit de
kast moest halen. Ik had een remix gemaakt
met verschillende nummers van Madonna.
Sommigen vroegen zich af of een Mister
Leather Belgium wel hoort te dansen. Maar
dat ben ik, een danser. Ik moest dat doen!
Ik wou het zo aantrekkelijk mogelijk maken
met een mix van videobeelden.”
Mister Leather Belgium zijn betekent veel
reizen op een jaar. Hoe bekostig je dat?
Sandro: “Ik had gelukkig wel wat spaargeld.
Le Baroque en Stamm Bar Brussels gaven
elk 200 euro. Buiten die 400 euro bekostig je
het allemaal zelf, tenzij je natuurlijk sponsors
vindt. Je bent trouwens niet verplicht om
zoveel te reizen. Van een Mister Leather
Belgium wordt eigenlijk alleen verwacht
dat hij meedoet aan The Belgian Pride,
Antwerp Pride en de Mister Leather Europeverkiezing.
Georges Peeters was de eerste
runner-up bij die Europese verkiezing. Ik ga
uiteraard proberen even goed of zelfs beter
te doen. Wanneer je Mister Leather Belgium
wordt, kom je meteen op een Facebookpagina
met alle titelhouders van Europa.
Je leert meteen iedereen kennen en krijgt
honderden berichten. Natuurlijk krijg je veel
uitnodigingen. Je kijkt naar je budget en
ziet wat mogelijk is. Ik ga dit jaar naar Berlijn,
Parijs, Wenen, Madrid, Amsterdam, Finland,
opnieuw Berlijn, Londen, Nice en Rome.”
Je staat in het onderwijs. Heb je met je
werkgever je deelname op voorhand
besproken?
Sandro: “Nee. Mijn collega’s weten alles
over mij. Ik ben voor hen een open boek.
Achteraf is er wel in de krant een artikel
verschenen dat voor wat wrevel heeft
gezorgd. Het artikel was vervormd. De vrij
provocerende toon was niet bevorderlijk
voor mijn werksituatie. Ik heb onder eigen
naam deelgenomen. Mijn Facebookpagina
heeft wel een andere naam. Anders vinden
mijn leerlingen me natuurlijk meteen op
Facebook. Dat is zo overeengekomen met
mijn werkgever. Dat volstond voor hen. De
kinderen aan wie ik lesgeef, weten dat ik
homo ben. Veel van mijn leerlingen hebben
buitenlandse roots. Ik had wel wat schrik van
reacties van de ouders, maar die angst bleek
ongegrond. Ik geef les aan kinderen in het
derde leerjaar lager onderwijs. Ze zijn acht
à negen jaar. Sommigen onder hen hebben
de foto’s van de Mister Leather Belgiumverkiezing
gezien. Ze zeggen dan wel dat
ze mij op internet hebben gezien. Ik ga daar
niet te veel op in, maar ze mogen gerust vragen
stellen over mijn seksuele geaardheid.”
Met welke projecten ben je bezig?
Sandro: “Enkele dagen na mijn overwinning
heb ik op Facebook een groep gemaakt:
‘amalgamation of communities’. De bedoeling
daarvan is om iedereen, ongeacht tot
welke ‘community’ ze behoren, te verenigen
en zo elkaar te steunen. Er zitten al heel wat
leden in die Facebookgroep. Mensen delen
er hun evenementen en acties. Tegelijk ben
ik begonnen met de voorbereiding van
Mister Leather Europe. Naar aanleiding
van de verjaardag van de Europese Unie
heb ik samen met Mister Bear Belgium een
filmpje gemaakt. Daarvoor zijn we knuffels
gaan uitdelen op de Grote Markt in Brussel,
omdat we vinden dat er meer eenheid moet
komen in Europa. We betreuren immers ontwikkelingen
zoals de brexit. We hebben in
Berlijn ook actie gevoerd tegen de marteling
van homo’s in Tsjetsjenië.”
Ben je niet bang voor uitputting?
Sandro: “Ik heb drie jobs. In de week ben
ik overdag onderwijzer en ‘s avonds geef
ik les als stinstructeur in de fitness. In het
weekend werk ik als danser en choreograaf.
De kans op vermoeidheid zit er dus in,
maar ik ben graag bezig. Ik wil de komende
maanden mijn titel zo volwaardig mogelijk
invullen!”
45
Gregory Frateur (Dez Mona) gaat voor ‘same, same, different’
Het Antwerp Queer Arts
Festival (AQAF) vindt
gekoppeld aan Antwerp
Pride plaats. Gregory
Frateur, de zanger van Dez
Mona, loodst als curator
van het festival diversiteit
binnen in de gevestigde
cultuurhuizen. Dat levert
een indrukwekkend programma
op dat zelf ook
superdivers is. Maskers af,
hokjes weg en allen naar
Antwerpen van 5 tot 13
augustus!
Tekst: David Schoenmaekers
46
Antwerp Pride bestaat sinds 2007. Op initiatief
van Het Roze Huis – çavaria Antwerpen
kwam er in 2014 een cultureel luik bij,
het Antwerp Queer Arts Festival (AQAF).
Bezieler Thomas Jans heeft door zijn werk
voor vzw KliQ, gegroeid uit çavaria, moeten
afhaken. Gelukkig heeft Marcia Poelman,
voorzitster van Het Roze Huis, een ideale
partner in arts gevonden in de persoon
van Gregory Frateur. De frontman van
Dez Mona maakte vorig jaar diepe indruk
met zijn optreden op het Closing Festival
van Antwerp Pride en met een heel intiem
optreden voor AQAF in Antwerp Tower.
Sindsdien schoolde hij zich artistiek om. Hij
toert momenteel internationaal met een
dansvoorstelling van het gezelschap WArd/
waRD. Niet getreurd: nieuw muzikaal werk
komt er volgend jaar aan.
AQAF is het werk van een bende creatievelingen.
In vaktermen heeft Marcia Poelman
de functie van productieleider en Gregory
Frateur die van curator. Een curator stelt
het programma van een tentoonstelling
of festival samen, maar hier stelt Gregory
Frateur niet het hele programma zelf samen.
Wat is dan wel zijn rol? “Ik zie me eerder als
the vessel, in het Engels, de drager eigenlijk.”
De bescheidenheid zelve wuift hij die term
meteen weer weg, want drager klinkt wel
erg gewichtig. De vessel, een schip dat alle
onderdelen, lading en bemanning, tot een
geheel samenbrengt en het schip vaarklaar
maakt. Hmm… Dan toch maar curator? Na
een levendig gesprek van twee uur met
Gregory en Marcia staat één ding vast: met
dit duo kan het AQAF-schip alle getijden van
de Schelde aan.
Gregory, wat is voor jou queer art?
Gregory: “Het is het heel simpel: out of the
box. Er zijn geen grenzen en je komt los van
het hokjesdenken. Uiteraard vertrekken we
van de LGBT-community, maar dat wil niet
zeggen dat we alleen die community willen
aanspreken. We moeten veel breder kunnen
gaan. We willen aantonen dat met kunst
veel gedaan en veranderd kan worden.
Dus denken we los van de hokjes, maar
wel vanuit het standpunt van de LGBTQIcommunity.”
Zien jullie AQAF als een tegengewicht
voor het feestgedruis van Antwerp
Pride?
Marcia: “Bij Het Roze Huis leefde al langer
het idee dat er een enorme opportuniteit
lag om ons thema op een andere manier
aan een veel breder publiek te brengen. We
doen grotendeels sociaal-cultureel werk,
waar niets mis mee is, maar niet iedereen
heeft daar een boodschap aan. Veel van
de betrokkenen bij AQAF zijn niet eens
vrijwilliger bij Het Roze Huis. Dat alleen al
toont aan dat we er andere mensen mee
bereiken. Ik zou het geen tegengewicht
voor Antwerp Pride noemen, maar een aanvulling.
Die pride is veel diverser dan wordt
gedacht, ook daar zit een boodschap in. De
parade wordt eigenlijk tekortgedaan, want
de samenstelling is heel divers. Het brede
platform van Antwerp Pride en alles wat zij
doen, daar kunnen we aankoppelen.”
Gregory, je trad tweemaal op tijdens de
vorige editie. Is daar het idee ontstaan
om zelf actief te worden voor AQAF?
Gregory: “Nee, de wil om me te engageren
is eigenlijk veel vroeger ontstaan: bij de
geboorte van mijn dochtertje. Toen is het
me opgevallen dat wat al heel mijn leven
een evidentie was, het gay-zijn, sneller werd
aanvaard in mijn omgeving dan het feit dat
ik papa ging worden. Ik stelde me er geen
vragen bij, tot ik merkte dat er in onze samenleving
veel mensen dat niet zo evident
vonden. Ik had die complexiteit daarrond
niet verwacht. Plotseling kreeg ik het gevoel
dat ik me moest engageren, net omdat ik
het probleem niet zag. Om te tonen dat we
niet altijd van iets een probleem moeten
maken. We kunnen ook de mogelijkheden
zien en de opportuniteiten blootleggen in
plaats van de restricties. Telkens als ik over
mijn situatie discussieerde met mensen,
zagen zij problemen. Ik dacht: bekijk het
eens vanuit het andere standpunt, zie wat
de mogelijkheden zijn! We leven in een
enge wereld, maar we hebben allemaal
de mogelijkheid als individu om daar iets
aan te veranderen. Dat begint bij jezelf.
Waar ik daarvoor niet de noodzaak zag om
me daarover uit te spreken, zie ik dat nu
des te meer, ook omdat ik soms een stem
krijg vanuit mijn werk. Het is een soort van
engagement, een activisme dat vanuit mijn
kunst vertrekt. Als ik de zwijger ben, heb
ik niets te vertellen. Dan zorg ik ervoor dat
er een situatie is waarin onrecht heerst en
diversiteit niet aanvaard wordt. Ik moet me
engageren. Het was een gevoel dat begon
op te borrelen en toen leerde ik Marcia
kennen. Het gaat stap voor stap. Ik had nooit
van mijn leven gedacht dat ik op het Closing
Festival van Antwerp Pride zou staan. Mijn
muziek staat haaks op wat er op dat podium
gebeurt en ik wil daar niet denigrerend over
doen, maar ik zag het nooit gebeuren. Toen
ik die vraag kreeg, was ik heel verbaasd. Ik
ben er niettemin op ingegaan. Velen zullen
dat verschrikkelijk hebben gevonden,
maar anderen zullen gedacht hebben: aha,
goed dat het daar ook een plaats krijgt. We
prediken diversiteit. Laat ons dat dan in zijn
geheel doen en niet zelf in de val trappen,
want dat doe je heel snel.”
Gregory wil diversiteit volop uitspelen in
AQAF. Er is dit jaar geen thema, zoals in
vorige edities. “Er is geen behoefte aan een
thema, queer is het thema op zich. Het
voelde voor mij heel onnatuurlijk aan om
mezelf te beperken tot een bepaald thema.”
Hij koos echter wel een ondertitel: ‘same,
same, different’. “Die formulering zit al een
tijdje in mijn hoofd. Het komt uit een liedje
van een bevriende groep. Daar gaat het
festival over: de diversiteit in de gelijkheid.
Hoe gelaagd en hoe diep dat kan gaan. Voor
mij zegt dat heel veel: je kan er alle beelden
aanplakken. Ik vind dat een aanzet tot
nadenken. Dat is superbelangrijk, het geeft
zo’n kracht aan het queer- of gay-zijn: we
maken allemaal deel uit van één groot ding
en we proberen allemaal gelijk te zijn, maar
op onze eigen manier. Dat weerspiegelt
voor mij helemaal wat we als festival zouden
moeten zijn.”
Hoe zal het programma eruitzien?
Gregory: “Een groot verschil met vorige
edities is dat we dit jaar aanzienlijk meer
partners hebben vanuit de culturele wereld
die het festival ondersteunen: het MAS,
het MoMu, het Felix Pakhuis, Galerie
Verbeeck-Van Dyck, Pedrami Gallery, café
Bagger op het Kattendijkdok en Permeke
(de hoofdbibliotheek van Antwerpen,
47
n.v.d.r.). De grote cultuurhuizen zetten er dus
mee hun schouders onder. Ze willen een
plek zijn op AQAF. Dat voelt heel goed. Ik
vind het sowieso belangrijk dat die huizen
zich engageren, maar je kunt dat niet
zomaar verwachten. We hebben ook een
aantal premières, zoals een dansvoorstelling
gecreëerd door Ann Van den Broek
(WArd/waRD) die gedanst zal worden door
Frauke Mariën. Frauke is niet gay, maar
heel androgyn en toont de verschillende
werelden van genderdiversiteit.”
“We hebben een avant-première van een
kortfilm van Guido Verelst in Cartoon’s.
Die kortfilm gaat over dating via sociale
media en de vluchtelingenthematiek. In
het verhaal komt een homo via een app in
contact met een Kameroense man die naar
België vluchtte omwille van zijn seksuele
oriëntatie, omdat homoseks in zijn thuisland
nog steeds strafbaar is.”
Marcia: “We zijn er best trots op dat we een
aantal producties zelf tot stand brengen, die
we speciaal voor AQAF maken. ‘Het Kanaal’,
waarvan we in februari de try-outs hebben
gedaan, brengen we nu in het Fakkelteater,
in samenwerking met onder andere muziektheater
Transparant. Onze openingsavond
wordt grootser: het wordt een olievlek
op het Eilandje. We beginnen met een
tentoonstelling in het Felix Pakhuis en gaan
vervolgens naar drie video-installaties die
getoond zullen worden in de wandelboulevard
van het MAS. Bij Galerie Verbeeck-Van
Dyck en Pedrami Gallery starten we een
feestje dat zal eindigen in café Bagger,
waar een tentoonstelling van vinylplaten te
bezichtigen zal zijn.”
Gregory: “Er is ook een solo-opera. Zelf ga ik
ook een performance doen, evenals dj’en. In
Permeke doen we de eerste zondag een literaire
voormiddag waarop Maud Vanhauwaert
de hoofdgast zal zijn.”
Marcia: “Op de Draakplaats voor Het Roze
Huis staat het holebi-monument. Ik vind die
brug heel mooi, zeker ’s avonds wanneer
de lichtjes in regenboogkleuren aangaan.
Er wordt echter weinig context gegeven,
niet eens een plakkaatje. Daarom hebben
we bij Stad Antwerpen gepolst of we er een
stadsgedicht aan kunnen wijden. Misschien
landt dat idee wel tijdens de Midsummer
Party, het openingsfeest van Antwerp Pride
op de Draakplaats.”
Gregory: “Er komt ook een wandelroute
waarbij de verschillende locaties van AQAF
worden bezocht. Tijdens Antwerp Pride zijn
er veel buitenlandse gasten. We kunnen hen
de stad op een andere manier tonen.”
Ik hoorde dat je al ideeën aan het uitwerken
bent voor volgend jaar.
Gregory: “Ik vind het gewoon heel fijn om
hieraan mee te werken en ik zie alleen
maar toekomstperspectieven. Welke vorm
mijn engagement zal aannemen, staat nog
niet vast. Het kan ook interessanter zijn om
volgend jaar met een andere kunstenaar
te werken die zijn eigen dynamiek aan het
festival kan geven. Laat ons vooral blijven
groeien en een ruimer publiek bereiken!”
Proberen jullie alle mogelijke drempels
weg te werken? Bijvoorbeeld voor een
publiek dat geen band heeft met de
LGBT-gemeenschap of drempels voor
holebi’s in armoede.
Marcia: “We hebben de voorbije jaren
nagedacht over hoe we een breed publiek
konden bereiken, bijvoorbeeld via cultuurhuizen.
Hoe kunnen we kunst naar de
straat brengen? We hebben al eens een
dag georganiseerd op het De Coninckplein
en zo kan je een heel ander publiek kennis
laten maken met de holebi- en transgendergemeenschap.
We komen niet alleen in het
historisch centrum.”
Gregory: “Een interessante vraag, want
Cocaine Piss komt optreden. Dat is een
band uit Luik die hedendaagse punk brengt.
In de punk-community identificeren veel
personen zich als queer. Dat is keiharde
muziek. De frontvrouw engageert zich net
rond genderdiversiteit, maar vanuit een
compleet andere invalshoek. Welk festival
is beter geplaatst dan AQAF om zo’n groep
een podium te bieden?”
Marcia: “Er zitten qua publieksverbreding
al heel interessante elementen in het
programma, maar wat mij boeiend lijkt, is
het gesprek over de Antwerpenaar van de
toekomst. Mensen met een migratieachtergrond
vormen nu de meerderheid van de
jongste generaties. Ik denk dat wat we in
deze editie ook iets doen voor mensen met
een migratieachtergrond, maar de realiteit is
wel dat de kunst- en cultuurwereld nog erg
PROGRAMMA
ZONDAG 6 AUGUSTUS
literaire middag in Permeke
’s avonds: avant-première ‘Skai blue’ in Cartoon’s
WOENSDAG 9 AUGUSTUS
Danssolo WArd/waRD en opera-performance Benjamin
Meirhaeghe in AMUZ
DONDERDAG 10 AUGUSTUS
openingsreceptie ModeMuseum
Midsummer Party Den Draak
VRIJDAG 11 AUGUSTUS
colloquium over de voorstelling van kansengroepen in de
media en de kunsten in Permeke
muziektheaterstuk ‘Het Kanaal’ In Fakkeltheater
48
lank en middenklasse is. Dat blijft voor mij
een uitdaging en een ambitie.”
Gregory: “Ja, dat moet jarenlang de leidraad
en ambitie kunnen zijn: hoe werken we dat
verder uit? Waarom is cultuur zo blank? Al
die cultuurhuizen raken geen kleur. Ik denk
dat - welke kleur of achtergrond je ook
hebt - je naar cultuurhuizen blijft gaan als je
er van jongs af mee in contact komt. Ik heb
niets tegen elitair, maar je moet de diversiteit
in de maatschappij kunnen bereiken.
Waarom lopen cultuurhuizen leeg? Omdat
ze niet mee zijn met die diversiteit.”
Marcia: “Het heeft met communicatie te
maken, maar ook met nieuwe kunstvormen.
Disciplines zoals stand-up comedy, street
art, graffiti … Ik zou het heel plezant vinden
om die kunstvormen in het festival mee te
nemen. We gaan ook iets doen rond body
and mind encounters. Naast kunst willen we
mensen samenbrengen en hen iets laten
doen dat gezond is voor lichaam en geest.
Dat kan een sessie yoga of dans zijn. Het
Roze Huis wil met AQAF verder gaan dan
kunst en al onze activiteiten zo organiseren
dat ze open zijn, ook voor wie niemand
kent.”
Gregory: “Absoluut. Dus is er nog veel werk
voor de boeg! We trachten meer steun te
krijgen. Zo kunnen we een veel kleurrijker
festival worden dan we nu al zijn. Er zijn
minder en minder mensen die zich willen
verstoppen achter een masker, dus laten
wij dat festival zijn.”
Bij het ter perse gaan van dit nummer
stond het programma nog niet volledig
vast. Raadpleeg de website voor eventuele
wijzigingen en aanvullingen. Voor
sommige voorstellingen moet je vooraf
inschrijven. Alle info vind je op de website
www.queerarts.be
AQAF wil groeien en kan daarbij alle
financiële hulp goed gebruiken. Storten
kan op rekeningnummer IBAN BE95 0013
5550 3258 (BIC GEBA BE BB) van Het Roze
Huis - çavaria Antwerpen, met vermelding
van ‘AQAF’.
Op ZiZo-Online gaat Gregory
Frateur dieper in op zijn werk en zijn
leven. Het artikel is een aanrader voor
wie meer wil weten over zijn visie op
kunst en samenleving en waarom hij
zich voor AQAF engageert.
Surf naar www.zizo-online.be en
gebruik zoekterm ‘Frateur’.
Foto: Tom Vaes
Foto: Tom Vaes
49
Uit de kast met hiv
Twee mannen en een moeder over de tweede coming-out
Met deze actie vergelijkt Sensoa je comingout
als holebi met het vertellen dat je hiv
hebt. Klopt die parallel? We legden ons oor
te luisteren bij twee homomannen met hiv:
de één is er zeer open over dat hij hiv heeft,
de ander is behoedzaam aan wie hij het
vertelt. Ook een moeder die twee keer een
coming-out op haar bord kreeg van haar
zoon, als homo en later als persoon met hiv,
deelt haar ervaring.
‘Haal hiv uit de kast’ luidt de slogan waarmee Sensoa deelneemt
aan de parades van The Belgian Pride en Antwerp Pride. “Anno 2017
kan je goed leven met hiv. Dankzij de behandeling zijn mensen met
hiv nu ondetecteerbaar en dus niet meer besmettelijk. Er is daarom
steeds minder reden om het voor jezelf te houden. Leven met een
geheim doet niemand goed. Tijd dus voor een coming-out met hiv”,
stelt Patrick Reyntiens van Sensoa.
Tekst: Mark Sergeant
Foto's: Sensoa
50
GEERT (44)
“Vooraf was ik erg bang voor mijn comingout
thuis. Meer dan nodig, bleek achteraf. Ik
was toen 18 jaar. Dat is 25 jaar geleden, toch
nog een andere tijd qua aanvaarding van
homoseksualiteit dan nu. Een deel van het
probleem was ook dat het zo lang geduurd
heeft voor ik er zeker van was dat ik homo
was. Ik heb twee jaar getwijfeld. Dat was
een sombere periode, waarin ik voelde dat
er met mij iets niet klopte, zonder dat ik het
kon verwoorden of plaatsen. Mijn moeder
was fan van Bart Kaëll en zei eens: ‘Hij is
dan misschien wel zó, maar hij is toch een
verzorgde man.’ Tot daar mijn rolmodellen.
Tegen mijn beste vriendin flapte ik er op een
moment uit dat ik misschien wel homo was.
Ze reageerde met: ‘Dan kunnen we samen
jongens checken.’ Daar moesten we keihard
om lachen. Ik had uiteindelijk wel het gevoel
dat het mee zou vallen om het te zeggen.”
“Toch vond ik het altijd erg lastig om erover
te beginnen; het was telkens een enorm
emotioneel moment. Bij mijn ouders viel de
coming-out best mee. Mijn moeder heeft
het nieuws gewoon geïncasseerd, zonder er
veel over te zeggen. Mijn vader kon er slechter
mee om. Dat liet hij een paar jaar regel-
Pascal: "Je selecteert natuurlijk
de mensen aan wie je het
zegt. Je kiest wie je het best
kan vertrouwen"
matig blijken, tot mijn moeder hem duidelijk
maakte dat haar geduld met hem op aan
het geraken was. Met de zussen liep dat een
stuk vlotter, uiteindelijk zijn zij al een andere
generatie. Achteraf gezien had ik veel meer
angst dan nodig was, want ik kreeg enkel
positieve reacties. Nadien werd de relatie
met de mensen aan wie ik het vertelde ook
beter, ze stonden nu dichter bij mij.”
GAT IN DE BOTER
“Vertellen dat ik hiv heb, voelde aan als een
tweede coming-out. Ik heb mijn diagnose
gekregen toen ik 21 jaar was, dus een paar
jaar nadat ik mijn ouders had verteld dat ik
homo was. Ik heb mijn diagnose thuis twee
jaar verzwegen. Gelukkig had ik toen een
relatie. Ik moet besmet zijn voor we elkaar
leerden kennen.”
“Mijn vriend heeft me na mijn diagnose
enorm gesteund. We hebben ons samen
geïnformeerd. Meteen nadat ik het hem
verteld had, hebben we allebei ook een
goede vriend ingelicht. We voelden instinctief
aan dat dit iets was dat te groot was
voor onze relatie. We moesten de druk van
onze schouders nemen. Zijn ouders wisten
het ook al snel, en die hebben me altijd
aanvaard. Er zijn nooit verwijten uitgesproken.
Op dat vlak ben ik met mijn gat in de
boter gevallen.”
AL EENS GEOEFEND
“Nadien ben ik stelselmatig anderen beginnen
inlichten: vrienden en collega’s. Telkens
bleek achteraf dat ik niets te vrezen had.
Bij mijn ouders bleef het moeilijk, omdat
ik dacht: nu ook dat nog. Ik schaamde me.
Maar toen ik die tweede keer uit de kast
kwam, stond ik sterker dan bij mijn comingout
als homo. Alsof ik al eens geoefend had.”
“Ik vond het noodzakelijk om te kunnen
vertellen dat ik hiv had. Ik kon het ook niet
verbergen. Het was 1996 en hiv was nog
een dodelijke ziekte. De arts die me mijn
diagnose gaf, zei me vlakaf dat ik nog tien
jaar te gaan had. Zoiets kan je niet geheim
houden. Ik begrijp dat de kaarten anders
liggen voor mensen die vandaag hun
diagnose krijgen. Met de huidige medicatie
kan je hiv onder controle houden en ben je
perfect gezond. Ik begrijp mannen die redeneren:
oké, ik neem dagelijks mijn pillen en
verder is er niets aan de hand, waarom zou
ik aan anderen moeten vertellen dat ik hiv
heb? Maar als er iets niet in de haak is, heb je
niemand bij wie je terecht kan.”
“Omdat ik een relatie had en goed werd
opgevangen door mijn vriend, had ik
aanvankelijk weinig behoefte om andere
mensen met hiv te ontmoeten. Door vrijwilligerswerk
te doen bij hiv-verenigingen
heb ik toch veel anderen leren kennen.
Sommigen zijn goede vrienden geworden.
Anderen hebben misschien geen contacten
met lotgenoten nodig, maar voor mij zijn ze
erg verrijkend geweest.”
PASCAL (37)
“Mijn coming-out verliep allesbehalve
gemakkelijk. Ik was 13 jaar toen ik begon te
vermoeden dat ik op mannen viel, maar het
heeft geduurd tot mijn 25 voor ik het zelf
thuis vertelde. Religie heeft altijd een sterke
rol gespeeld in mijn familie. Er waren veel
dogma’s. Toen ik 19 jaar was, ontdekte ik het
internet en legde ik online contact met een
Amerikaanse man. Door de afstand tussen
ons kon ik voor het eerst open over mijn
homoseksualiteit praten. Op een bepaald
moment heeft mijn vader mijn computer
gekraakt en enkele van mijn e-mails laten
lezen aan mijn moeder. Zij was zwaar
gechoqueerd. Dat was een moeilijke tijd en
mijn vertrouwen was volledig geschonden.”
“Mijn ouders hebben me ingeprent om
het aan niemand te vertellen. Ze speelden
in op mijn angst dat ik vrienden zou verliezen
en problemen zou krijgen op mijn
werk. Ik durfde daar niet tegenin te gaan
en zat opnieuw in de kast. Er is nooit een
warme band geweest thuis en over onderwerpen
zoals seks werd nooit gepraat. Ik
voelde me wereldvreemd en ging weinig
uit. Al mijn vrienden hadden een lief. Mijn
grootste schrik was dat mensen zouden
roddelen dat ik ‘abnormaal’ was, omdat
ik op mijn vierentwintigste nog geen lief
had. Ik wist dat ik op mannen viel maar
ik wilde niet doen alsof en spelen met de
gevoelens van een meisje. Een getrouwde
homo, dat was wel het laatste dat ik wilde
zijn. Naarmate ik de 24 naderde, ging ik
me meer isoleren.”
“Uiteindelijk nam ik contact op met een
holebi-jongerengroep uit Gent. Daar heb
ik enorm veel aan gehad. Ik kreeg adviezen
en concrete tips. Ik hoorde de verhalen
over de coming-outs van anderen. Door
al dat praten en denken, beland je in een
flow, waardoor je eigen coming-out evidenter
wordt. Voor mijn coming-out was ik
heel angstig. De positieve reacties nadien
bleken een enorme bevrijding. Andere
homo’s leren kennen, heeft ervoor gezorgd
dat ik mijn eigen situatie meer ben gaan
relativeren.“
ASSERTIEF
“Ik weet sedert twee jaar dat ik hiv heb. De
diagnose was een zware klap. Ik voelde me
heel klein en kwetsbaar. Ik ben dan ook
even gecrasht. Via internet vond ik Sensoa,
die me een fantastische opvang bood. Mijn
familie weet nog steeds niet dat ik hiv heb.
Mijn moeder heeft zware gezondheidsproblemen
en piekert vaak over de dood. Het
zou haar belasten als ik haar nu vertel dat ik
hiv heb.”
“Enkele vrienden en collega’s weten het.
Je selecteert natuurlijk de mensen aan
wie je het zegt. Je kiest wie je het best kan
vertrouwen. Maar het blijft toch een sprong
in het duister, waarvan je de gevolgen nooit
helemaal kan inschatten. De grootste schrik
is afgewezen te worden. Dat is ook de angst
die je in de kast houdt als homo. Om uit die
negatieve spiraal te stappen, moet je aanvaarden
dat je afgewezen kan worden. Dat
is niet gemakkelijk. Je moet assertief genoeg
zijn om dat te kunnen.”
51
Evelyne: "Zodra je het aan één iemand
kan vertellen, zal het al een stuk eenvoudiger
zijn bij de volgende"
GEZOND LEVEN MET HIV
“Ik heb zelf vaak de vergelijking gemaakt
tussen uit de kast komen als homo en met
hiv. Vooraf heb je een beperkt referentiekader
en weinig rolmodellen. Je kan niet eisen
dat de ander het niet doorvertelt, anders
zadel je hem op met een geheim. Net als
bij homo zijn, is hiv iets waarover je leert te
praten.”
“Je staat er niet alleen voor. Dat is belangrijk
om weten, want anders barst vroeg of laat
de bom. Het was confronterend om andere
mannen met hiv te leren kennen, maar
het bevestigde me dat je een gezond en
normaal leven kan leiden met hiv. Nog een
gelijkenis met homo zijn: ik heb veel gehad
aan het internet om mijn hiv een plaats te
geven, onder meer door de vlog ‘The Poz+
Life of Patrick’ op YouTube te volgen.”
MOEDER EVELYNE
Evelyne is de moeder van Thierry, een van
de deelnemers aan de VRT-realityreeks ‘Hiv+’.
“Dat Thierry homo is, had ik van jongs af
aan gezien. Er is een grote variëteit onder
homo’s, van madammen met sacochen tot
leermannen met motorfiesten, en Thierry zit
daar ergens tussenin. Hij heeft mij ooit eens
gevraagd: ‘Mama, als ik mijn mond hou en
stil sta, lijk ik dan niet op een hetero?’ Maar
hij staat nooit stil en zwijgen doet hij ook
niet veel.”
“Toen hij er brutaalweg uitflapte dat hij
homo was – hij was 16 of 17 jaar – schrok ik
toch. Ik was bezorgd. Wat zou hij op zijn weg
krijgen? Zou hij het moeilijker hebben? Het
was midden jaren tachtig, dat was toch wat
anders dan nu. Ik heb de openheid sterk zien
evolueren. In de jaren zestig was homo zijn
nog onbespreekbaar. Je wist dat er homo’s
bestonden, maar je had geen idee waar die
mensen samenkwamen. Ze leken achter het
behang te verdwijnen. Later wist ik wel van
een aantal gelegenheden in ’t Stad.”
“We hebben het nieuws samen verwerkt,
zou je kunnen zeggen. We hebben het
allebei stapsgewijs verteld aan vrienden.
Eerst in directe kring, vanzelfsprekend. Ik
vond niet dat Thierry zich voor iemand
moest inhouden, niet toen hij me vertelde
dat hij homo was en ook niet wat betreft
hiv. Je moet het ook niet in de gazet zetten,
natuurlijk. Al heeft hij dat wel gedaan door
mee te werken aan dat tv-programma. Maar
dat kan ook geen kwaad, soms mag je wel
eens je nek uitsteken.”
“Ik denk dat je het toch altijd aan iemand
moet kunnen vertellen als je hiv hebt. Er is
altijd iemand aan wie je het kan vertellen.
Als je niemand in vertrouwen neemt, heb
je een triestig leven, vind ik. En van zodra je
het aan één iemand kan vertellen, zal het al
een stuk eenvoudiger zijn bij de volgende.
Iemand kan natuurlijk slecht reageren, ook
als je je coming-out doet. Maar dan weet je
meteen wat die mensen waard zijn.”
JE NEK UITSTEKEN
“Thierry is eind 2004 geïnfecteerd geraakt.
Kort daarna had hij een keelontsteking die
niet overging. Uiteindelijk besloot hij zijn
amandelen te laten knippen. Vlak voor zijn
operatie kwam een arts de kamer binnen
met de resultaten van het bloedonderzoek.
Hij zei hem vlakaf dat hij seropositief was.
En was meteen daarna weer weg. Dat was
natuurlijk een enorme klap. Vlak daarna
kwam ik zijn kamer binnen. Ik wist het dus
ook meteen.”
Wil je praten over hiv?
Interesse om mee te werken
voor The Antwerp Pride?
Sensoa Positief
078 151 100
www.levenmethiv.be
52
“Wilt je
seksbuddy het
zonder condoom?
Dan doet hij dat met
anderen ook.”
Geert - 26
lees zijn verhaal op ikweetwatikdoe.be
Hoerenlopers, cannabisgebruikers,
Madame Tussauds, de Dam,
de grachten … Hoe relatief klein
Amsterdam ook is, het is een
wereldstad geworden met een
reputatie om U tegen te zeggen.
ZiZo zette zijn roze bril op
en verkende de LGBTQ-kant van
Amsterdam. Zelfs monumentale
toeristische attracties als het
Rijksmuseum of Artis blijken er
gayer te zijn dan je ooit voor
mogelijk had gehouden. Een
citytrip als geen ander!
Tekst: Geert De Weyer
AMSTERDAM
WAAR ZELFS FLAMINGOKOPPELS TOT ‘DE SCENE’ BEHOREN
54
de weyde wereld
Zijn naam is Kees Kaldenbach. Hij is
ergens in de zestig. En hetero. Zijn grote
held: Gerard Reve. Ik ontmoet Kees bij het
Amsterdamse Homomonument, een plek
waar ik al ontelbare keren ben langsgelopen.
Uitgerekend een hetero van goede
komaf zal mij er nog iets over leren. Het Homomonument
is opgericht in 1987 en was
’s werelds eerste publieke gedenkteken
opgedragen aan (de discriminatie en vervolging
van) homo’s? Klaar! Klaar? Niet echt,
zo zal blijken. Nog voor we in het midden
van het monument staan, komt Reve weer
ter sprake. Niet voor het eerst die dag, maar
ook niet voor het laatst. “Ondanks dat ik
hetero ben, heeft die man met zijn boeken
zoveel voor mij én de homogemeenschap
betekenD. Mijn broer was homo,
dus ik weet wat ik zeg.” Reve’s boeken ‘Op
weg naar het einde’ en ‘Nader tot U’
worden vernoemd. “In het ene schrijft hij
een soort brieven aan lezers waarbij je op
een gegeven moment denkt dat hij het
tegen jou persoonlijk heeft. In het andere
boek blijkt hij een vurig verdediger van
homoseksualiteit. Straf, want we spreken
over publicaties uit 1963 en 1966. Voor de
toenmalige maatschappij was hij vooral
een oproerkraaier die een zwaar taboeonderwerp
wilde opdringen. Dat maakt
hem van geweldig belang. Daarom is hij
mijn held, ook al werd ie later wat racistisch
en vervelend.” Wat dit met het monument
te maken heeft? Veel, meent Kees. Het
zijn mensen als Reve die zo’n monument
mogelijk maakten door de vele nationale
achterhoedegevechten. Kees vertelt over
de grote herdenking in de jaren zeventig
op de Dam. Hoe publiek en ordediensten
kransen weghaalden, betogers sloegen.
“Het was de overgangstijd: van een autoritaire
naar een meer open maatschappij.”
“Ik wil niets over homo’s horen”, beet een
Amerikaanse hem enkele jaren geleden toe
toen hij over het Homomonument begon
te vertellen. “De strijd is nog niet gestreden.”
Kees wijst naar de dichtregel op het monument
die geschreven is door de joodse
homo Jacob Israël de Haan. “Ergens in die
regel staat het woord ‘verlangen’. Toen hij
het schreef, moest hij extreem voorzichtig
zijn, want je mocht niet homo zijn.” Kees
draait zich een kwartslag om en wijst naar
een oud urinoir dat bijna een eeuw oud is.
“Het is niet voor niets dat je er bijna door
kan kijken. De politie kon aan de onderkant
zien of twee mannen net niet te dicht bij
elkaar stonden. Was dat zo, dan werd de
knuppel bovengehaald.”
AFGEKNIPTE DASSEN
In de jaren zestig sloeg in Amsterdam de
roze beweging met de vuist steeds harder
op tafel. “ Andreas Burnier (1931-2002)
was een schrijfster en criminologe, zeer
actief in de lesbobeweging. Een van haar
beroemde citaten is: ‘Het is een ramp om
als vrouw geboren te worden.’ Ze bedoelde
niet eens zozeer het geslacht, maar de
plaats van de vrouw in de samenleving.”
Zij was hoogstwaarschijnlijk een klant van
’t Mandje op de Zeedijk, het enige café
waar tussen 1927 en 1983 homo’s, hetero’s,
lesbiennes, hoeren, pooiers, zeelui
en artiesten samenkwamen. Ze mochten
er van de uitbaatster aanvankelijk een heel
jaar door niet zoenen, tenzij op Koninginnedag.
De bezoekers verzuimden die regel
na te leven. Het was niet Amsterdams
eerste LGBTQ-café, wel het bekendste. Dit
café is zo belangrijk geworden voor de
LGBTQ-beweging, dat een vrijwel exacte
replica van het originele interieur te zien
is in het Amsterdams Museum. Opvallend:
aan het plafond van het café hangen
allemaal afgeknipte dassen. “Wanneer
mannen te veel praatjes maakten, knipte
de beroemd geworden eigenares Bet van
Beeren (1902-1967), die zelfs in een gedicht
van Reve voorkomt, hun das doormidden.
Bet was een monument op zich.
Ze was zeer sociaal voelend en huurde
zelfs bussen in om arme wijkkinderen naar
het strand te kunnen laten gaan”, vertelt
Kees. Wie naar de Zeedijk wil om te kijken
wat er nu in de plaats van het café staat:
wel, hetzelfde café, maar volgens Kees is
het een exacte replica. En vandaag? De
Reguliersdwarsstraat was tot enkele jaren
geleden dé homo-uitgaansstraat van Amsterdam.
Op enkele bars en clubs na, lijkt
die tijd voorbij. “Ik denk dat je het overal
ziet gebeuren. De zogenaamde homostraten
verdwijnen stilaan. Ook hier. Ik merk
bij homo’s en lesbiennes niet langer de
noodzaak om in bars gelijkgestemden te
ontmoeten, mede door al die apps, terwijl
hetero’s steeds vaker naar homobars gaan
omdat ze dat prettig vinden. Op zich is dat
misschien niet slecht, maar wat weet ik
daarvan? (lacht)”
55
Borstbeeld van koning-stadhouder Willem III Cornelis Evertsen Willem II, koning der Nederlanden
ZWAVEL EN VUUR
LOLLEPOTTEN
Het Rijksmuseum slikt sinds de heropening
in 2013 jaarlijks zo’n drie miljoen bezoekers
en is daarmee de topattractie van
Amsterdam. Niet alles valt echter onder
de noemer ‘kunsthistorisch’, klinkt het hier.
Ook de (roze) historiek van Nederland en
Amsterdam zit verborgen in de kaders.
En hoe?! “Toen ik dat doorhad, besloot
ik een artikel te schrijven voor tijdschrift
Winq waarbij ik de geschiedenis van de
homoseksualiteit in Nederland aan de hand
van de kunstvoorwerpen in het Rijksmuseum
wilde aantonen”, zegt gids Arnout
van Krimpen. Kort daarop kwam van het
museum de vraag om die info te verwerken
in een roze rondleiding. Nu belicht Arnout
voor wie dat wil de roze wolken die vanaf
de zestiende eeuw over het Koninkrijk der
Nederlanden neerdaalden. Van de Gouden
Eeuw (Rembrandt van Rijn, Johannes
Vermeer, Frans Hals) tot de negentiende
eeuw (Vincent van Gogh, George Hendrik
Breitner). “Rond 1532, ten tijde van Keizer
Karel, was homoseks strafbaar. Dat werd
op schrift gesteld. Sodomieten moesten
ter dood worden gebracht met zwavel
en vuur. Sodomie sloeg trouwens op alle
vormen van seks die niet op voortplanting
waren gericht. En ook: wie geneukt werd,
werd zwaarder gestraft dan wie neukte. Hoe
‘vrouwelijker’ men zich opstelde, hoe zwaarder
de straf. In de zeventiende eeuw gingen
veel rechtszaken over sodomie”, zegt Arnaut
wanneer we in de zaal arriveren met het
beroemde groepsportret ‘De Nachtwacht’.
“Tegelijk regende het geruchten over prominente
homoseksuelen.” Hij wijst naar een
vreemd uitziende man op een schilderij.
“Van Dirck de Goyer, de burgemeester van
Utrecht, vermoedde men dat hij een relatie
had met Jan Cornelis, een jongen van tien
jaar. Ontmoeting In die tijd met was een dat bever relatief normaal.
Men kon het niet bewijzen, tot ze betrapt
werden tijdens een triootje. De Goyer kon
ontsnappen, de jongen werd geëxecuteerd.”
Het waren zware tijden voor homo’s. “Er
waren veel verhalen over op zee betrapte
mannen. Soms werden ze in zee gegooid,
anderen moesten dagenlang in de brandende
zon staan.” De zeventiende eeuw
stond ook voor verandering. Pracht en
praal, rijkdom en weelde stonden centraal
in gebruiksvoorwerpen, kunst, schilderijen
… Pure kitsch lijkt het, althans bekeken met
een paar hedendaagse ogen. “Tja, het werd
steeds wufter”, zegt Arnaut. “Deze periode
is omgeven door een wolk van parfum.” Een
schilderij van koning-stadhouder Willem
III van Oranje duikt op. Hij lijkt wel een
dragqueen. “In deze periode begon men
steeds vaker pruiken te dragen, de ene al
opzichtiger dan de andere. Poeder voor het
gezicht is ook zo’n element van de hogere
klasse.” Er volgt een verhaal over de relatie
die Willem III gehad zou hebben met zijn
luitenant-generaal Cornelis Evertsen. Ik
weet niet zeker wat Arnauts definitie van
‘wufter’ is, maar het wordt er alleen maar
‘wufter’ op in de daaropvolgende zalen die
de achttiende eeuw belichten. Wat een
poseurs. Als het maar blinkt! “Nederland was
op dat moment het rijkste land ter wereld,”
klinkt het. “Vooral Amsterdam boerde goed.”
Hoewel de stad rijk was, werd ze steeds
minder belangrijk. De rijken waren er aan
het rentenieren. Men werkte niet langer,
men genoot. Iedereen was tot in de puntjes
verzorgd. “Vanuit een gay perspectief is het
natuurlijk zo nichterig als wat, maar tegelijk
werd er heel lelijk gedacht over sodomie.
Honderden rechtszaken volgden. Men ging
sodomie vergelijken met de pest. Die moest
uiteraard met wortel en tak uitgeroeid
worden.”
Het gevolg was dat de gay scene underground
werd. Zo ontstond in Amsterdam de
‘Lollepottencultuur’. “Dat waren lesbiennes
die elkaar ontmoetten in de Jordaan, in het
arbeidersmilieu. Neukten ze echt? Rapporten
uit die tijd hebben het over wat strelen
en knuffelen. Dat was het zowat. Andere
rapporten spreken dan weer eerder over travestieten
dan over lesbiennes. Het staat wel
vast er stilaan steeds meer vrouwencafés
openden.” Een schilderij van Napoleon luidt
een nieuw tijdperk in. “Sodomie verdween
rond 1810 uit het strafwetboek, waardoor de
kijk op sodomie veranderde. Plots kon het
wel, achter gesloten deuren. Daar kon de
politie weinig aan doen. Op die manier werd
Nederland een soort van vrije enclave in
Europa. Ten opzichte van andere landen
waren er hier veel vrijheden. Ik denk dat
zulke voorgeschiedenis ertoe heeft geleid
dat we altijd een voorvechter van de homoemancipatie
zijn geweest. Laten we nog een
stapje verder gaan. Koning Willem II
(1792-1849), een wat slanke man die in
zijn jeugd de bijnaam ‘Slender Billy’ kreeg,
was praalziek. Hij gooide geld in het water.
Hij trouwde weliswaar, maar zou homo
of op z’n minst bi geweest zijn. Volgens
een biografie uit 2013 werd hij daarmee
gechanteerd. Petrus Janssen, de man aan
wie hij zich had opgedrongen, chanteerde
hem nadien zelfs vanuit de gevangenis.” Die
controversiële kennis werd gretig gebruikt
door media en politici die dreigden met
een outing wanneer de koning niet bereid
was tot verregaande politieke concessies.
Een en ander leidde ertoe dat de koning
zou instemmen met de grondwetsherziening
van 1848 die de basis legde voor de
parlementaire democratie in Nederland. Het
was in zekere zin een vreedzame revolutie
waardoor Nederland in tegenstelling tot
de weyde wereld
andere Europese landen de monarchie niet
afschafte. “Heel erg kort door de bocht kan
je zeggen dat Nederland nog een monarchie
is, omdat Willem II der Nederlanden
biseksueel was”, meent Arnout.
EEN ZOOTJE
Als een toeristische dienst je als antwoord
op de vraag om een LGBTQ-citytrip te
organiseren naar de plaatselijke dierentuin
stuurt, dan weet je dat je goed zit.
Als een biologe bij je aankomst in de zoo
haar rondleiding omschrijft als “Alles wat je
biologieleraar vroeger in de klas zorgvuldig
vermeed”, dan weet je dat het helemaal snor
zit. Op de tweede dag in Amsterdam sta ik
met mijn oren te klapperen. Natuurlijk wist
ik wel dat homoseksualiteit in de dierenwereld
voorkomt, maar dat Artis barst van de
LGBTQ-genoten, dat is iets helemaal anders.
Biologe Charlotte Vermeulen werkt in Artis
op de afdeling Educatie. Ze lacht geheimzinnig
wanneer ik haar vraag of homoseksualiteit
vooral voorkomt bij primaten of, meer
algemeen, bij zoogdieren. Het antwoord
in een notendop: het hele dierenrijk, van
insecten over reptielen en vogels tot zoogdieren,
baadt in een roze wolk. En wat meer
is: soortgenoten maken daar geen probleem
van. In het eerste verblijf, waar leguanen,
luiaards en kleine vogeltjes samenhokken,
wijst ze naar de vleerhonden. “Die leven
in harems, en de mannetjes zijn niet vies
om met hun mannelijke soortgenoten te
seksen.” Buiten wijst ze op een troep Japanse
makaken. “Drie vierde van de vrouwtjes
heeft zo nu en dan lesbische contacten,
enkele anderen hebben uitsluitend seksueel
contact met vrouwtjes. Bij primaten zie je in
het algemeen veel homoseksueel gedrag
opduiken. Soms heeft het te maken met
dominantie, soms met voorkeuren of gelegenheden.
Een dominant wijfje dat een in
rang lagere soortgenoot bestijgt is geen uitzondering.”
Ze besluit glimlachend met: “Het
is een zootje hier.” In elke hoek van de zoo zit
wel een homo- of lesbiennekoppeltje. Zoals
bij de zwartvoetpinguïns, de vlinders, de
alpensteenbokken, de giraffen of de gorilla’s.
“Wanneer ze ongeveer zeven jaar zijn, worden
mannetjesgorilla’s door hun vader uit
de groep gejaagd. De verstotenen zoeken
elkaar op en een vierde van hen heeft seks
met elkaar. Wanneer ze veertien worden
en, in het beste geval, een groep vrouwtjes
onder zich krijgen, zakt het seksueel contact
tussen de mannetjes naar twee procent.”
Leeuwinnen bepalen dan weer wie ze als
koning willen, terwijl de mannetjes zonder
harem hun lusten durven botvieren op
andere mannetjes. En olifanten, hun penis is
zo groot (tot anderhalve meter) en moeilijk
in te brengen bij de vrouwtjes, dat ze in hun
tienertijd alvast oefenen op mannetjes met
wrijvingen allerhande.”
Als een biologe bij je aankomst in de zoo haar rondleiding
'Homoseksualiteit in het dierenrijk' omschrijft als “Alles wat
je biologieleraar vroeger in de klas zorgvuldig vermeed”,
dan weet je dat het helemaal snor zit.
© ARTIS, Ronald van Weeren
57
Foto's: © ARTIS, Ronald van Weeren
PRAKTISCH
HOTEL
ZiZo overnachtte in Lloyd Hotel & Culturele
Ambassade , Oostelijke Handelskade
34, 1019 BN, Amsterdam. lloydhotel.com
Voor het eerst zorgt een koppel mannelijke vale gieren voor een kuiken in ARTIS
Homoseksualiteit in het dierenrijk
CLICHÉS: OOK BIJ DIEREN
58
Het regent LGBTQ-clichés in Artis, zo blijkt.
Travestie? Transgenders? Interieurarchitecten?
Sneaky fuckers? Check, check en
check, maar uiteraard ‘op z’n diers’. Charlotte
licht het toe: “Sommige reptielsoorten
komen wat kleiner dan hun soortgenoten
uit het ei. Ze lijken op vrouwtjes, maar zijn
het niet. Ze gedragen zich vervolgens niet
als mannetjes, en doen niet mee aan de gevechten
om de wijfjes voor zich te winnen.
Wat ze wel doen tijdens die gevechten?
De vrouwtjes bevruchten. We noemen hen
‘sneaky fuckers’.” De biologe wijst naar twee
flamingo’s. “Je kan bij sommige dieren, zoals
kemphanen en flamingo’s, slecht zien of
het mannetjes dan wel wijfjes zijn. Kijk eens
naar dat koppeltje daar, op hun nest. Dat
is een homokoppeltje! Hoe we dat weten?
Wel, de mannetjes zijn betere nestenbouwers.
Wanneer dus twee mannetjes
samenzijn, resulteert dat altijd in een netter
en groter nest. Dat is ook hier zo.” De Rode
vlagbaars dan. In een klein aquarium zitten
acht kleine visjes. Een exemplaar is groter
en struiser, en gedraagt zich dominant ten
opzichte van de vrouwtjes. “Dat mannetje
was eerst een vrouwtje”, klinkt het. “Vorig
jaar stierf het mannetje, de leider van deze
groep. In zo’n geval ontwikkelt het sterkste
vrouwtje zich fysiek langzaamaan tot een
mannetje.” Volgens Charlotte moeten mensen
eens beseffen dat wij aan homoseks
denken op basis van seks. Bij dieren is dat
niet zo. “Het gaat vaak om saamhorigheid,
of hoe goed ze zijn voor hun nakomelingen.”
Homofobe mensen die argumenteren
dat een homostel geen kroost zou mogen
hebben omdat een moeder beter voor de
opvoeding van het kind zou zijn, moeten er
de wetenschappelijke publicaties van biologen
eens op naslaan, klinkt het droog. “Homostelletjes
bij dieren zijn prima ouderstellen.
In Australië heeft men een onderzoek
gedaan bij zwanen. Daaruit bleek dat 80
procent van de kuikens van een homokoppel
overleeft, terwijl dat normaliter maar 30
procent is.” We passeren de kooi met vale
gieren waarin een homokoppeltje huist. Ze
zijn samen sinds 2009. “Ze willen echt wel
broeden. Vorig jaar hebben we hen een
kunstei gegeven om te zien hoe dat liep.
Ze waren voorbeeldige ouders in spe. Ze
staan nu op de lijst voor pleegouderschap.”
In 2008 werd tijdens Pride Amsterdam
voor de eerste keer een rondleiding rond
LGBTQ’s in het dierenrijk georganiseerd.
Charlotte moet wel oppassen wat ze zegt
en schrijft. Wanneer ik opmerk dat zulke
info in de biologieklassen van de lagere
school een mooie inleiding in de thematiek
zou zijn, vertelt ze over twee vrouwen
die tijdens een rondleiding in woede zijn
uitgebarsten bij het aanhoren van al die
perversiteiten. “In een dossier voor de lagere
school wordt er wel degelijk een opmerking
over gemaakt, maar heel voorzichtig. Veel
scholieren komen uit allochtone of streng
gereformeerde gezinnen, en de ouders
zouden er niet mee opgezet zijn mochten
we té duidelijk zijn.”
RIJKSMUSEUM
Via rozerijks@gmail.com of
+31 619 60 44 24 kan je een roze tocht
doorheen het Rijksmuseum reserveren.
De tour duurt zo’n negentig minuten.
De kostprijs voor een groep tot 15 personen
bedraagt 112,50 euro, exclusief de
inkomtickets voor het museum. Specifieke
info op www.rozerijks.nl.
Algemene info op www.rijksmuseum.nl.
ARTIS
Een roze tour kan je boeken via het
algemeen mailadres van Artis:
info@artis.nl.
Scholen kunnen terecht op
scholen@artis.nl.
Algemene info op www.artis.nl.
Hebt U de wens...
Uniek te zijn
Vormgeven in edele metalen
Kerkplein 7 9840 De Pinte 09 282 42 14
Koestraat 2 9000 Gent 09 233 66 10
www.edelgedacht.be
BOEK
VANDAAG
EUR 99*
JUNIOR SUITE
BOEKINGSCODE
WEEKEND
ONTDEK BRUSSEL EN
VERBLIJF IN STIJL
CROWNE PLAZA BRUSSELS - LE PALACE
Een weekendje shoppen in Brussel? Het historische Crowne Plaza
Brussels - Le Palace is de uitgelezen uitvalsbasis! Gelegen in het
hartje van Brussel, op wandelafstand van het Noordstation, en op
slechts enkele passen van de bekendste winkelstraat in onze hoofdstad,
de Nieuwstraat. Boek vandaag nog aan een promotioneel tarief!
* EUR 99 per nacht, ontbijt inbegrepen, city tax niet inbegrepen (EUR 4,24 per nacht). Aanbod
geldig op vrijdag- en zaterdagavond, upgrade naar Junior Suite volgens beschikbaarheid.
Ginestestraat 3, 1210 Brussel, België
T: +32 2 203 62 00 E: reservations@cpbxl.be
www.crowneplaza.com/brusselsbel
VAN EXCUUS OM TE FEESTEN
TOT OPEN STADSFESTIVAL
Antwerp Pride bestaat 10 jaar
60
Antwerp Pride viert zijn tiende
verjaardag. Verleden, heden en
toekomst vormen het thema van
deze editie. Wat begon in 2007
als een excuus om te feesten,
is uitgegroeid tot een inclusief
stadsfestival. ZiZo sprak met
voorzitter Bart Abeel.
Tekst: Timothy Junes
Foto: Elisa Schanzer
In 2007 zocht NaviGAYtion, het legendarische
botenfeest van Red&Blue, de steun van
Stad Antwerpen. De dienst toerisme had er
wel oren naar, maar het bestuur wilde niet
zomaar een commerciële party subsidiëren.
Er moest een omkadering komen die het
commerciële aspect wat oversteeg. Zo
ontstond in 2008 Antwerp Pride.
2010
In 2010 hield NaviGAYtion echter op te
bestaan. Organisator Ludo Smits kreeg geen
sponsoring meer van een tabaksmerk en
annuleerde het feest. Antwerp Pride moest
snel een alternatief zoeken. De timing was
vervelend, want net dat jaar organiseerde de
International Gay and Lesbian Travel Association
(IGLTA) in Antwerpen een congres. Dat
moest samenvallen met NaviGAYtion, dat
wel wat buitenlanders naar de koekenstad
lokte. “We haalden The White Party naar
Antwerpen”, vertelt Antwerp Pride-voorzitter
Bart Abeel. “Dat was op zich een flop maar
het leerde ons dat we niet meer afhankelijk
mochten zijn van derden.”
Antwerp Pride werd bij wijze van spreken
volwassen. “Dit was een kantelmoment. We
beseften dat Antwerp Pride een andere richting
moest uitgaan, met meer diepgang.”
STADSFESTIVAL
In 2010 waren er meerdere nieuwigheden.
Er was niet alleen The White Party, maar voor
het eerst ook een slotconcert(je) op zondag
op de Grote Markt. Het Roze Huis - çavaria
Antwerpen en holebi-sportvereniging
Active Company werden partners.
In de komende jaren zou Antwerp Pride flink
veranderen. In 2012 werd de eerste parade
gehouden. Om samen te vallen met de
worldOutgames 2013 verhuisde Antwerp
Pride van juni naar augustus. Later, in 2014,
kwam het Antwerp Queer Arts Festival erbij.
Activisme kreeg gaandeweg meer gewicht.
In 2013 was er de mensenrechtenconferentie
van de worldOutgames, in 2014 was er
de NOH8-campagne in het MAS, in 2015
was het centrale thema China en in 2016
het Midden-Oosten en Noord-Afrika.
“De verdieping en verbreding gaan door”,
zegt Bart. “Antwerp Pride is een stadsfestival
geworden waarvan het draagvlak toeneemt
bij het stadsbestuur, de middenstand, het
middenveld, de cultuur- en sportverenigingen
en het grote publiek. We zijn een open
feest waar iedereen welkom is.”
Het thema dit jaar is de 10-jarige geschiedenis,
het heden en de toekomst over 10
jaar. Naar analogie van de tentoonstelling
‘Hoekstenen’ over veertig jaar çavaria komt
er een overzichtstentoonstelling in samenwerking
met Fonds Suzan Daniel, ATV, Gazet
van Antwerpen en Universiteit Antwerpen.
“Hoe was het tien jaar geleden? Hoe kwam
Antwerp Pride in de media?”
IN DE AGENDA
Antwerp Pride is feesten, Antwerp Pride is
cultuur en Antwerp Pride is activisme. De
agenda van tien dagen Antwerp Queer
Arts Festival en Antwerp Pride staat te
vol om helemaal op te sommen, maar
onthoud alvast:
- De culturele opening in verschillende musea
waaronder het MAS, het Felix Pakhuis
en het MoMu;
- Midsummer Party, het officiële openingsfeest
van Antwerp Pride aan Het Roze Huis
en Café Den Draak;
- De conferentie ‘From Strangers to Allies. A
common strive for equality in a hyperdiverse
society’ in Permeke, de hoofdbibliotheek
van Antwerpen;
- LGBT-films in Cartoon’s;
- De parade op zaterdag, met belangrijke
sportclubs die deelnemen;
- Het nieuwe Love United Festival met
voor ieder wat wils op het Steenplein, na
de parade;
- Het Closing Festival, het slotconcert op
de Grote Markt.
De volledige agenda vind je op
www.antwerppride.com
en in het Antwerp Pride Magazine.
Op www.zizo-online.be zullen we
in juli en augustus verslag uitbrengen
van de hoogtepunten.
Als holebi's en transgenders
hebben we een verleden als outcasts
en we mogen niet in de
verleiding komen om anderen
weg te duwen
TOEKOMST
Bart ziet de toekomst rooskleurig in, maar
wil niet zelfvoldaan zijn. “We moeten
opletten voor een zekere gewenning. Als
holebi's en transgenders hebben we een
verleden als outcasts en we mogen niet in
de verleiding komen om anderen weg te
duwen”, zegt Bart. “Hoe voorkomen we dat
we voor de politieke kar worden gespannen
van politieke bewegingen die ons intrinsiek
niet zo genegen zijn?”
Bart wikt zijn woorden. “Er is een verruwing
binnen de eigen gemeenschap die leidt tot
een gebrek aan empathie met de ander. Er
zijn nog altijd groepen in de samenleving
die het moeilijk hebben. Als we niets doen
en we ons nestelen in onze comfortzone,
kan onze eigen positie in gevaar komen.”
GEDEELDE EMANCIPATIESTRIJD
“Laten we de kennis die we hebben opgedaan
in onze emancipatiestrijd delen met
anderen.”
Daarnaast merkt Bart op dat ook voor
holebi's en transgenders in België niet alles
rozengeur en maneschijn is. Zo botst hij nog
vaak tegen een muur bij bedrijven wanneer
steun concreet - en financieel - wordt. “Er is
goede wil, tot een hoger niveau erover moet
beslissen. Dan botsen we tegen een muur.
Er is toch nog een drempelvrees.”
DIVERSITEIT
De wereld is divers en wordt diverser. Het is
een vaststelling uit het heden en een uitdaging
voor de toekomst. Bart ziet genderfluïditeit
en transgenderisme als blijvende
‘nieuwe’ thema’s.
Maar ook culturele verschillen vormen een
uitdaging. Bart erkent dat Antwerp Pride
nog heel blank is. “Dat is een werkpunt, maar
we komen er. De uitdaging is drempels
te verlagen voor mensen van een andere
origine. Laten we vanuit Antwerp Pride
een factor van verbinding zijn en blijven
die uitdrukking geeft aan de rijkdom aan
verscheidenheid, talent en creativiteit die
onze stad huisvest.”
AANTREKKINGSPOOL
Bart is ervan overtuigd dat Antwerp Pride
een mooie toekomst in en voor Antwerpen
heeft. “We zijn een aantrekkingspool. De
Antwerp Pride is een reden voor mensen
uit Tel Aviv, Berlijn of Amsterdam om naar
Antwerpen te komen. Er is voor elk wat wils:
cultuur, feestjes en engagement.”
“Ik stel een groeiend engagement voor
de pride in de stad vast. We zijn een echt
stadsfestival geworden”, zegt Bart. “Ik merk
ook dat jongeren weer interesse tonen voor
activisme. Er zal ook altijd een plaats zijn
voor LGBT-gerichte zaken en activiteiten.
Niet uit een gevoel van segregatie, maar
omdat het leuk, handig en comfortabel is
om onder gelijkgezinden te zijn.”
Hij noemt Pannekoek en DeLux, maar ook
Twilight, Cups & Plates, Den Draak, Santos,
Hessenhuis en Bianco als voorbeelden.
“Holebihorecazaken zijn geen getto’s meer,
maar wel open biotopen van gezellig samenzijn
waar holebi’s en transgenders zich
goed voelen. Voor zulke initiatieven zal er
altijd plaats zijn.”
“Tevens vergeten we soms hoe ontzettend
rijk en creatief het Antwerpse uitgansleven is
met concepten als Red & Blue, Extravaganza,
H.I.M., Café De Love, Padam, Unicorn, Le Zoo,
Woodpop, Juice Berry, Spek, Leahterpride, A
Hard Night en ga zo maar door. Veel grotere
steden kunnen hier een puntje aan zuigen.”
61
62
10 jaar
#LoveUnited
Een decennium Antwerp Pride in foto's
Antwerp Pride bestaat 10 jaar! Je raakt de tel kwijt en je herinnert je
misschien niet meer wanneer welk evenement plaatsvond. Daarom
schieten we je falende langetermijngeheugen te hulp met wat foto’s van
het voorbije decennium.
Tekst: Dennis De Roover
Foto: Dennis De Roover, Delia Vermant, Peter De Vos, Timothy Junes en Tom Vaes
NaviGAYtion 2009
is een komen en gaan van feestboten.
The White Party 2010
moest in 2010 het wegvallen
van NaviGAYtion goedmaken.
63
In 2012 trekt er tijdens Antwerp Pride voor
het eerst een parade door de stad.
De kar van Het Roze Huis tijdens de eerste
parade van Antwerp Pride.
Toenmalig Antwerps burgemeester Patrick
Janssens (sp.a) wacht bij de regenboogvlag
voor het vertrek van de eerste parade van
Antwerp Pride.
Sporters geven het beste van zichzelf tijdens de worldOutgames 2013.
Bijna 1000 manifestanten houden tijdens de
worldOutgames 2013 een gigantische kissin
voor het Russisch Consulaat in Antwerpen
tegen het verbod op homopropaganda in
Rusland.
In 2014 neemt voor de eerste keer een
groep politieagenten in uniform deel aan de
prideparade: een Belgische primeur!
Dichteres Maud Vanhauwaert treedt op
tijdens de eerste editie van het Antwerp
Queer Arts Festival in 2014. Ze brengt er
gedichten uit de bundel ‘Wij zijn evenwijdig’
waarmee ze een jaar later de Herman de
Coninckprijs wint.
De NOH8-campagne siert de deelnemers
van Antwerp Pride 2014.
64
Het Closing Festival van Antwerp Pride brengt door de jaren
heen heel wat binnenlandse en internationale artiesten naar
de Grote Markt.
Antwerp Pride 2016, samen deelnemen aan de parade blijft een groot feest.
65
Al meer dan vijfentwintig jaar
geeft Herman Cools workshops
en trainingen voor mannen die
van mannen houden. Bij Lingam,
een centrum voor vorming,
psychotherapie en research voor
homo-, biseksuele en transmannen,
werkt hij samen met zijn
echtgenoot Johan De Groof
en zijn vriend Ronny Ranson.
Voor zijn boek ‘Lust en littekens’
interviewde Herman meer dan
vijftig mannen waarmee hij
heeft gewerkt. Zij vertelden hem
over hun zoektocht naar aan een
eigen plek.
“Er zijn volgens mij drie verschillende motieven
om naar de mannengroepen van
Lingam te komen”, vertelt Herman Cools.
“Er komen mannen die ervaren dat hun
leven vastloopt of stagneert. Er komen
mannen die intense vriendschappen en
verbindingen zoeken. Tot slot zijn er ook
mannen die bewust met persoonlijke
ontwikkeling bezig willen zijn en willen
groeien in intimiteit en seksualiteit. Mijn
eerste workshop heb ik in 1991 gehouden.
Ik had toen zelf behoefte aan een
plek voor mannen die van mannen houden.
Ik was geïnspireerd door een gedicht van
de Amerikaanse dichteres Adrienne Rich:
‘Er moet een plek zijn waar we kunnen
neerzitten, lachen, samen zijn, vechten,
huilen, verwonderd zijn…’ Haar beslistheid
inspireerde me nog meer: ‘Als er zo’n plek
niet bestaat, dan zullen we die moeten
creëren als we onszelf niet willen verraden.’
Ik had daarvoor veel rondgezworven in het
milieu en veel eenzaamheid bij mezelf en
anderen gemerkt.”
Tekst: Dennis De Roover
Foto: Andy Huysmans
66
Wat motiveerde je om ‘Lust en littekens’
te schrijven?
Herman: “Een van mijn cursisten merkte
op dat ik wel veel verhalen moest hebben
na zoveel jaar groepen begeleiden. Hij
vroeg zich af waarom ik die verhalen niet
bundelde. Kort na die aanzet werd ik zwaar
ziek en raakte in een coma. Daarin had ik
een vreemde hallucinatie. Ik droomde dat
ik mijn haar knalgroen liet verven en voelde
me er extatisch over. Mijn durf om een
dergelijk bizar kapsel aan te nemen maakte
me gelukkig. Ik werd ziek in het kapsalon
en een gespierde man bracht me zogezegd
naar het ziekenhuis. In feite kwam ik terecht
in een bordeel met een vrouw die me er
probeerde te verleiden. Achteraf bekeken
ging die hallucinatie over een soort comingout.
Ik vond het een sterk beeld.”
“Ik realiseerde me dat ik in de loop van mijn
werk talloze verhalen gehoord had over hoe
mannen die op mannen vallen zich vaak
vreemd voelen op de plek waar ze leven.
Jongens uit kleine dorpen die er wegtrokken
omdat ze er zich beklemd voelden.
Een Amerikaan die me vertelde dat hij naar
Europa was getrokken omdat hij geen blijf
wist met zijn seksualiteit in het conservatieve
milieu waarin hij zich bevond. En tal
van andere vervreemdingsverhalen heb ik
uitgeschreven en aan elkaar geregen. Het is
een behoorlijk werkstuk geworden.”
In het eerste deel spreek je over het
verzwijgen van homoseksualiteit.
Herman: “De aanvaarding van homoseksualiteit
is in de voorbije jaren toegenomen.
Subtiel is het verzwijgen van homoseksualiteit
echter nog sterk aanwezig. Zo
denk ik aan het homokoppel in Arnhem
dat werd aangevallen omdat die mannen
hand in hand over straat liepen. Dat het
om homofobie zou gaan, werd meteen in
alle toonaarden ontkend. Op basis van mijn
werk met tal van gay mannen kan ik zeggen
dat er onderhuids nog zeer veel homofobie
leeft. Wie het aankaart, krijgt te horen: waar
klagen jullie toch over? Holebi’s hebben
toch rechten verworven.”
“Dat verzwijgen, die subtiele ontkenning
vind ik vaak lastiger om te verdragen dan de
openlijke afkeuring. Bij openlijke afkeuring
heb je een tegenstander met wie je kan
botsen. Bij negerende stiltes is er zogezegd
‘niets aan de hand’. Dan lijkt het alsof je met
spoken aan het vechten bent. Vele holebi’s
en transgenders die ik ontmoet heb zijn
gewend aan onzichtbare ontkenning. Ik
vind die ontkenning een heel geraffineerd
mechanisme, waar je moeilijk verhaal tegen
hebt, en die veel van ons als gemeenschap
vraagt.”
Je vindt dat homo’s best hun eigen
verhalen, sprookjes en mythologieën
gaan creëren, omdat ze anders niet aan
bod komen.
Herman: “Ik heb voor mijn boek een vijftigtal
mannen geïnterviewd. Ik voelde me als een
fotograaf, die zorgvuldig uitzoekt welke lens
hij zou gebruiken. Meteen ook de uitdaging
van dit boek. Ik zocht naar de ‘soul’ van de
holebicultuur. Ik probeerde door een ‘gay
window’ te kijken en de kleuren die daaruit
voortkomen te vangen. Ik kon de persoonlijke
geschiedenissen van de geïnterviewde
mannen natuurlijk niet helemaal uitwissen,
maar toch was dat niet de focus van waaruit
ik luisterde naar die mannen. Ik zocht naar
een rode draad in die verhalen, naar elementen
die de verhalen verbonden.”
Begeleid je ook groepen voor een langere
tijd?
Herman: “Ja. Vroeger organiseerde we
veel losse weekends en een zomerweek.
Tegenwoordig werken we bij Lingam vaak
met groepen die een jaar doorgaan. Je kunt
op die manier procesmatiger en dieper
werken. Zo’n aanpak vergt ook wel meer
van de deelnemers. Op zo’n weekend kan
je wel iets opbouwen, het is kort en intens.
Het risico daarvan is dat zo’n weekend
een vorm van consumeren wordt en dat
deelnemers nadien terugvallen in dagelijkse
routine. Op vlak van persoonlijke ontwikkeling
of traumaverwerking, verkies ik een
langduriger proces. Zo’n boek is ook een
manier om te tonen waar we mee bezig zijn,
want het werk dat we doen is complex en
kan best vreemd overkomen op wie er niet
vertrouwd mee is.’
Brengen de workshops bij jezelf nog iets
teweeg?
Herman: “Ja. Als begeleider ben ik altijd mee
in het geding. Dat maakt mijn werk ook zo
boeiend. Je kan mensen niet uitdagen en
vragen dat ze zich kwetsbaar opstellen als je
het zelf niet doet. Dat werkt niet. Ik moet zelf
telkens ook weer door een ontwikkelingsproces.
Net zoals kinderen ten aanzien van
ouders, of studenten ten aanzien van leraars
pikken deelnemers aan zo’n groep vooral
op wat je doet, niet zozeer wat je zegt. Als
je woorden en handelingen niet congruent
zijn, houden de deelnemers je meteen
een spiegel voor. In de loop der jaren ben
ik daarin gegroeid. In het begin focuste ik
vooral op de deelnemers, wanneer ik merkte
dat er weinig flow was in een groep. Er zat
zelfs een soort arrogantie in. (lacht) Nu stel
ik me sneller de vraag waaraan een groep
mij herinnert. Stroomt er iets niet in mij? Of
tussen mij en de andere begeleiders?”
Vaak wordt in de therapeutische wereld
gemakshalve verondersteld dat de
situatie tussen hetero’s en homo’s zeer
gelijkaardig is. Steekt je dat tegen?
Herman: “Ja. Een bevriende heteroseksuele
therapeute gaf na het lezen van het
boek toe dat ze van sommige verhalen
geschrokken was. ‘Ik vind die gay wereld
wel een heel andere wereld, Herman’, zei ze.
Ze vroeg zich af of ze al die verhalen over
schaamte of seksverslaving wel wou horen.
Er komen namelijk niet alleen verhalen van
Magische Tweelingen aan de orde, maar ook
schaduwverhalen. Het is mijn ervaring dat
vele heteroseksuele therapeuten holebi’s
begeleiden en weinig kennis van hun leefwereld
hebben.”
“Ik hou ervan dat de verschillen zichtbaar
worden, liever dat dan uit te gaan van
zogezegde vanzelfsprekendheden. Gelijk
behandeld willen worden betekent nog
niet dat we gelijk zijn. Onderscheid is de
moeder van alle denken en het begin van
de waarneming. Ruimte voor differentiatie,
daar pleit ik voor.”
‘Lust en littekens’ van Herman Cools
verscheen bij Uitgeverij London Books.
Meer info over Lingam vind je op www.
lingam-workshops.be
67
“Emancipatie is geen one-issuestrijd!”
Racisme in de LGBT-gemeenschap ontleed
De holebi- en transgender-gemeenschap wordt vaak gezien
als een veilige haven waarin iedereen zichzelf kan zijn. Maar
stemt dit beeld overeen met de werkelijkheid? Wanneer er
wordt gesproken over holebi’s en transgenders, denken we
bijna automatisch aan blanke mensen. Hoe komt dat? Heeft het
racisme diep wortel geschoten in de LGBT-wereld? ZiZo peilt in
een panelgesprek met enkele persoonlijk betrokkenen naar hun
ervaringen.
68
Tekst: Dennis De Roover
Foto's: Image by Mira Photography
Een van onze panelleden is Rachida Aziz. Zij
bouwde in Brussel haar winkel om tot een
coworkingspace en ontmoetingsruimte
voor wie werkt rond duurzaamheid en sociale
vernieuwing: ‘Le Space’. Abdellah Bijat,
die als eerste Marokkaanse man deelnam
aan Mister Gay Belgium en intussen zijn
eigen mediaplatformen creëerde, schuift
ook mee aan tafel. Hij wordt vergezeld door
Fourat Ben Chikha, die professioneel actief
was binnen Sensoa en momenteel werkt
voor çavaria. Jana Miah, masterstudent
gender en diversiteit, vervolledigt de groep.
Zij heeft buitenlandse roots, maar wordt op
basis van haar huidskleur vaak niet gepercipieerd
als persoon die behoort tot een
etnisch-culturele minderheid. Fourat en Jana
spreken in dit interview in eigen naam. Hun
uitspraken zijn geen officiële standpunten
van de organisatie(s) waar ze voor werk(t)en.
Welke situaties komen
jullie in het dagelijkse
leven tegen die op
racisme duiden?
Rachida: “We moeten racisme niet herleiden
tot anekdotes van wat iemand persoonlijk
meemaakt. Racisme gaat over machtsrelaties,
een groep mensen die wordt onderdrukt
op basis van een onderdeel van hun
identiteit. Racisme speelt zich steeds af in
een specifieke context. In Europa ligt de
macht bij de witte klasse. Zij onderdrukt
mensen met een andere huidskleur. De
situaties waar je naar vraagt, noem ik daily
racism. Wij strijden vooral tegen structureel
en institutioneel racisme. Daily racism
wordt mee gevoed door de politieke wil
om een kapitalistisch systeem overeind te
houden. Dat systeem heeft onderdrukking
nodig om te overleven. Het wordt op een
populistische manier gebruikt om bevolkingsgroepen
tegen elkaar uit te spelen. Bij
holebifobie en seksisme gelden trouwens
dezelfde mechanismen. Om de oorsprong
van het racisme te begrijpen moet je naar
de geschiedenis kijken. Vooral de Verlichting
heeft racisme in de betekenis van het
classificeren van mensen in klassen op
basis van ras doen ontstaan. De Westerse
Verlichtingstheorie heeft rassen opgedeeld
in beschaafde en onbeschaafde rassen. De
geschiedenis van het racisme is echter een
complexe materie waar honderden boeken
over geschreven zijn.”
Jana: “Racisme is een dominant discours
dat binnen een bepaalde samenleving
wordt gevoerd. Wat er verteld wordt
over een bepaalde groep gaat daarbij de
omgang tussen mensen beïnvloeden of
zelfs bepalen. Doordat er een elite is in de
samenleving, krijgt zij de mogelijkheid om
zich op een bepaalde manier uit te spreken
over bepaalde minderheidsgroepen. Die
geprivilegieerde positie van een elite houdt
volgens mij racisme in stand.”
Fourat: “Ik begrijp waarom Rachida de
klemtoon legt op het systeem. Daily racism
is echter belangrijk. De racismewetgeving
in België is helemaal niet efficiënt.
Daarom zijn die anekdotische gevallen van
racisme belangrijk. Zij maken het probleem
tastbaar. Ik spreek even persoonlijk als
homoman die zijn coming-out deed toen
hij achttien was. Ik had toen een romantisch
idee van de homowereld. Daarin kan
je zijn wie je wilt, dacht ik. Toen ik voor het
eerst uitging in het milieu, stond ik op de
dansvloer van discotheek Red&Blue. De
aanwezigen daar vonden het kennelijk zeer
normaal dat onbekenden zomaar aan mijn
lijf zaten. Toen ik hen duidelijk maakte dat
ik het niet oké vond dat ze mij aanraakten
zonder mijn toestemming, kreeg ik te
horen: ‘Je bent een Arabier, je bent een
gemakkelijke jongen.’ Binnen de blanke homowereld
krijgen holebi’s en transgenders
met een migratieachtergrond een andere
status toebedeeld. Dat is het fundamentele
probleem. Hetzelfde gebeurt wat betreft
de legitimiteit van de seksuele identiteit die
we aannemen. In het verenigingsleven zien
we dat personen met een andere etniciteit
dan de blanke vernauwd worden tot hun
etniciteit. Daarnaast wordt homofobie
geculturaliseerd. Vaak word ik wanneer
ik uitga in het gay milieu en wanneer ik
iemand voor het eerst ontmoet aangesproken
als een vertegenwoordiger van
de allochtone gemeenschap. Ik heb van
die gemeenschap deels afstand genomen
en voel me er als zoon van Tunesische
ouders tegelijk deels in thuis, maar draag
er natuurlijk niet de verantwoordelijkheid
voor! We gaan van een blanke heteroman
toch ook geen verantwoording vragen
69
Er wordt hier in het Westen veel gewicht aan
coming-out gegeven. In de Marokkaanse
gemeenschap is echter vooral de coming-in
belangrijk Abdellah
70
voor de daden van Marc Dutroux? Als je dat
mechanisme probeert aan te kaarten, word
je echter meteen nog meer in de rol van
dader geduwd. Als je vanuit een oprechte
verontwaardiging het debat voert, krijg je
meteen te horen: zie je wel hoe opvliegend
die persoon is! Als je racisme aankaart, krijg
je vaak de dooddoener: ‘Ja maar, bij jullie
is er ook veel homofobie. Dus wat is het
probleem?’ Voor we mogen deelnemen
aan het maatschappelijke debat, moeten
we verantwoording afleggen en helemaal
afgekraakt worden. We moeten eerst het
evenbeeld van de blanke elite worden,
voor we spreekrecht krijgen!”
Jana: “Ik ervaar dat persoonlijk minder. Ik
word dan ook al heel mijn leven als een
blanke persoon gezien. Daardoor word ik
zelden of nooit geconfronteerd met racisme
dat tegen mij gericht is. Mensen polsen
heel af en toe wel eens naar mijn achtergrond.
Als ik spreek over racisme en daarbij
vertel dat ik zelf tot een etnisch-culturele
minderheid behoor, wordt dat vaak meteen
geminimaliseerd. Doordat ik niet meteen
afstand moet doen van mijn afkomst om op
gelijke hoogte met iemand te komen staan,
kan ik vaak als brugpersoon tussen culturen
optreden.”
Rachida: “Racisme is geënt op uiterlijke
kenmerken, hé. Ik was onlangs in Eritrea. Ik
sprak daar met activisten over racisme in
Europa. Zij begrepen niet dat blanke mensen
een onderscheid kunnen maken tussen
hen en mij. Zij zagen het verschil in kleur
niet! Wanneer je onderdrukt wordt omwille
van je huidskleur treden er zogenaamde
copingmechanismen op. Het zijn de manieren
waarop je omgaat als individu met de
onderdrukking die je ervaart omwille van je
identiteit of een deel daarvan.”
Fourat: “Om een voorbeeld te geven. Mijn
moeder uit zich zeer welbespraakt om zo
weinig mogelijk de indruk te geven dat ze
een migratieachtergrond heeft. In de opvoeding
merk je dat ook. Mijn moeder was
bereid om driedubbel te werken om ervoor
te zorgen dat ik er even goed uitzag als mijn
klasgenootjes. Zelfs als we gingen ravotten
in het bos, moesten we bij wijze van spreken
een duur polohemdje van Lacoste dragen.
Je probeert met andere woorden te beantwoorden
aan wat acceptabel is binnen een
samenleving met een dominante elite.”
Rachida: “Depressie is ook een copingmechanisme.
Of afhaken, jezelf verliezen in
alcohol of drugs. Op straat hangen is nog
een mechanisme. Ook radicaliseren kan
je als copingmechanisme beschouwen. Ik
beschouw mezelf als geradicaliseerd op activistisch
vlak. Radicaal activisme is nodig! Als
er geen mensen zijn die de lat hoog leggen,
komen we er niet.”
Fourat: “Het besef dat je minderheidsstress
kunt ombuigen in iets constructiefs, is boeiend.
We hebben immers meer activisten
nodig. We zitten hier aan tafel met twee
generaties. Rachida en ik behoren tot een
generatie die al jaren de lat vrij hoog legt.
Abdellah en Jana behoren hopelijk tot de
generatie die de lat nog hoger gaat leggen.
Onze ouders waren vooral bezig met
overleven, waardoor wij de ruimte hebben
moeten claimen om maatschappelijke eisen
te stellen.”
Abdellah: “Copingmechanismen is iets waar
je niet bij stilstaat. Doordat je zo vaak in het
verdomhoekje wordt geduwd, ga je jezelf
automatisch verdedigen zonder jezelf er
nog bewust van te zijn.”
Fourat: “Je moet het spel van de dominante
elite wel voor een stuk meespelen om
ruimte op te eisen. Je bereikt na een tijd
echter een bepaald punt waarbij je zelf gaat
bepalen met welke stem je spreekt, zonder
dat het nog een negatieve weerslag heeft
op de kansen die je krijgt. Zo koos Abdellah
tijdens zijn deelname aan Mister Gay Belgium
voor een thema dat zeer gevoelig lag.”
Abdellah: “Ik wilde met mijn deelname tonen
dat homoseksualiteit bestaat binnen de
Marokkaanse gemeenschap en spreken over
homo-zijn en geloof. Ik heb de verkiezing
gebruikt omdat ik anders dat platform niet
had gekregen. De organisatoren van Mister
Gay Belgium dachten natuurlijk dat ik zou
meelopen in het gelid. Ik ben echter trouw
gebleven aan mijn thema en dat heeft voor
frictie met de organisatie gezorgd. Bovendien
genereerde mijn deelname enorm veel
media-aandacht en dat leidde de aandacht
af van de titelvoerende Mister. De organisatie
heeft op een gegeven moment afstand
van mij gedaan. Toen ze zich distantieerden,
wilden ze me afschilderen als de luie
kandidaat. Ik gaf nochtans altijd respons op
hun berichten, tijdens en na de verkiezing.
Ik wou met mijn deelname vooral ingaan
tegen de veronderstelling dat er in de Koran
staat dat homoseksualiteit zondig is en
bestraft moet worden. In de Koran bestond
het woord homoseksualiteit zelfs nog niet.
Ik wou jongeren aanmoedigen om niet
zomaar te geloven wat er over homoseksualiteit
en de islam gezegd wordt. Zoek het
zelf op!”
Fourat: “Feitelijkheid en terminologie zijn
twee verschillende zaken. Seksuele diversiteit
is in de Arabische cultuur uitvoerig beschreven.
Denk aan het werk van de dichter
Abu Nawas, die in de achtste en negende
eeuw na Christus leefde. Hij leverde het
sterkste bewijs dat seksuele diversiteit sterk
aanwezig was in de Arabische maatschappij
en niet gecriminaliseerd werd. Homoseks
werd in de Arabische wereld pas gecriminaliseerd
wanneer het gebied gekolonialiseerd
werd. Daarvoor was dat niet het geval, hé!
Tot de veertiende eeuw waren er in Turkije
en Irak mannenharems.”
Abdellah: “Hou ook rekening met de stromingen
binnen de islam: het soefisme en
Fourat: “Ik raad iedereen aan om het boek
‘Superdiversiteit: hoe migratie onze
samenleving verandert’ van Dirk Geldof
te lezen. In Brussel worden meer dan 120
talen gesproken. Ik hoop dat er een dag
komt waarop we zullen aanvaarden dat we
met tal van minderheden samenleven. De
Vlaamse cultuur zal geïnterculturaliseerd
worden. Ik hoop dat onze kinderen de
vruchten kunnen plukken van een samenleving
die het maatschappelijk debat niet
meer voert vanuit een meerderheidsdenken,
maar vanuit een inclusief perspectief. ‘Je
kunt niet holebifobie bestrijden en tegelijk
racist of seksist zijn’, zei Hassan Jarfi heel trefvlnr:
Fourat, Rachida, Abdellah en Jana
het wahabisme. Wahabisme is een politieke
stroming binnen de islam, een fundamentalistische
conservatieve vertakking van
het soennisme die homoseksualiteit sterk
veroordeelt. Saoedi-Arabië heeft zijn rijkdom
gebruikt om het wahabisme, een verkeerde
vorm van de islam, te verspreiden.”
Fourat: “Homofobie in de Arabische wereld
is vooral toe te schrijven aan een patriarchale
machocultuur, niet aan het geloof.
De vrouw doet er dienst voor het sociaal
kapitaal, de eer, en alles wat bij mannen naar
vrouwelijkheid neigt, wordt als problematisch
ervaren. Die machocultuur beperkt
zich ook niet tot de Arabische wereld, hé!
Holebifobie culturaliseren is problematisch.
Mijn lief komt uit een klein West-Vlaamse
dorp. Voor hem was het evenmin gemakkelijk
om zijn coming-out te doen. Als je
vandaag uit de kast komt, zijn daar verschillende
strategieën voor. Veel moslims hebben
hun eigen manier ontwikkeld om met
de complexiteit aan seksuele diversiteit binnen
hun eigen gemeenschap om te gaan.
Volgens het dominante, blanke denken zijn
er slechts twee scenario’s: je doet je comingout
of je doet het helemaal niet.”
Abdellah: “Er wordt hier in het Westen
veel gewicht aan coming-out gegeven. In
de Marokkaanse gemeenschap is echter
vooral de coming-in belangrijk. Holebi’s en
transgenders met die achtergrond willen
zich gewaardeerd voelen binnen de LGBTgemeenschap,
waardoor ze daar zichzelf
kunnen zijn. Wanneer ze de stap zetten is de
druk echter heel groot om ook meteen een
coming-out te doen. Blanke holebi’s kunnen
niet altijd correct inschatten wat er op het
spel staat bij een coming-out voor holebi’s
die moslim zijn.”
Rachida: “In iedere emancipatiestrijd komt
dit voor. Ook binnen de minderheid is er
een elite die op een bepaald niveau de strijd
voert en dat emancipatiemodel oplegt aan
de rest van de wereld. Mensen willen hun
lokale context opleggen aan de rest van de
wereld. In elke emancipatiestrijd is het echter
belangrijk dat de betrokkenen de strijd
bepalen. Ik zal als activiste nooit een mening
uiten, een analyse maken of oordelen vellen
over een emancipatiestrijd waarin ikzelf niet
betrokken ben. In de strijd tegen holebifobie
wordt er vaak verondersteld dat er een
soort etnisch-culturele specificiteit is aan
homo-zijn. Die aanpak werkt stigmatiserend
en contraproductief. Lokale groepen gaan
binnen een lokale context hun strijd tegen
onderdrukking voeren. Ik kan alleen maar
hopen dat we al die verschillende strijden
steunen zonder elkaar een model op te leggen.
Anders verval je in koloniaal LGBT-activisme.
De bevolking in onze steden is heel
divers, zowel qua cultuur, origine als religie.
In Brussel is er eigenlijk geen meerderheid
meer. Er is nog wel een meerderheidsdiscours.”
71
Nakomelingen van migranten zijn onze landstalen
gaan associëren met de onderdrukker
Rachida
72
fend over een inclusieve samenleving. Mijn
oma verwoordde dat idee nog algemener:
‘We zitten allemaal op dezelfde boot, we
moeten allemaal door dezelfde stormen en
we willen allemaal heelhuids op een mooi,
tropisch eiland aankomen.’”
Rachida: “Van die realiteit staan we nog
ver af. Nu gooien we mensen overboord
wanneer ze niet meer de noden van de
meesters kunnen dienen. Migranten waren
vroeger nodig in België om de mijnen en de
fabrieken van mankracht te voorzien. Eens
de kolencentrales sloten, werd er gesproken
van deportatie en ‘die bruinen’ opnieuw
wegkrijgen. Het land waarin wij geboren
zijn, voert nu het debat over hoe ze zich van
ons kunnen ontdoen.”
In het publieke debat
worden migranten en
hun nakomelingen vaak
afgeschilderd als een
bedreiging van ‘onze
welvaartstaat’.
Rachida: “Kennis van onze geschiedenis is
belangrijk. De meeste Belgische migranten
zijn hier gekomen op vraag van de Belgische
overheid zelf. Zij was in het buitenland op
zoek naar goedkope arbeidskrachten. Plaats
het in de bredere, globale context. Slavernij
was nodig om het kapitalisme op te starten.
Vervolgens was er kolonisatie. Na de onafhankelijkheidsstrijd
van de gekoloniseerde
landen, is het kapitalisme gaan nadenken
over een andere strategie om aan goedkope
arbeidskrachten te geraken. Migranten uit
de ontwikkelingslanden via akkoorden aantrekken
om in de zware industrie te werken,
was een van de strategieën. Bovendien zit
je met een gekleurde bevolking in België
die nooit migrant is geweest, mensen van
mijn generatie. Nochtans wordt er nog
steeds over integreren gesproken wanneer
het gaat over personen van mijn generatie.
Hoe kan het dat wie hier geboren is de taal
van het land niet spreekt? Daarin draagt de
maatschappij toch ook een verantwoordelijkheid!
Zij heeft hen niet geïntegreerd.
De vijandige context waarin personen van
de tweede en derde generatie opgroeien
wordt in maatschappelijke debatten zelden
of nooit aangehaald. Er treden natuurlijk
copingmechanismen op, een manier om
met een samenleving om te gaan die jou
eigenlijk niet in haar rangen wil. Wanneer je
in het maatschappelijk debat vaak hoort de
ze jou niet willen, ga je de landstalen ook
associëren met de onderdrukker. Je kunt
de vergelijking maken met het Duits, een
taal die we na de Tweede Wereldoorlog
zijn gaan associëren met het nazisme. Veel
Belgen zullen zich herkennen in die haat
jegens de Duitse taal. Het is belangrijk om
de haat tegen de Nederlandse en Franse taal
weg te nemen door mensen met een buitenlandse
afkomst als volwaardige personen
binnen onze samenleving te beschouwen.
Anders ga je de taalachterstand niet kunnen
wegnemen!”
Fourat: “Er is veel hypocrisie in de benadering
van migranten en onze economie.
Enerzijds behoren mensen met een migratieachtergrond
tot de onderbouw van de
samenleving en worden ze gecriminaliseerd
omwille van onderdrukkingsmechanismen.
Anderzijds wordt de fiscale amnestie telkens
verder uitgediept en heb je personen zoals
Patoch Sjodijev die de Belgische nationaliteit
krijgen omwille van hun economische
status. Sjodijev is nooit geproblematiseerd
geweest als migrant. Als ik naar mijn moeder
van 60 jaar kijk, zie ik haar handen krom
staan van de reuma die ze heeft opgelopen
als kuisvrouw. Hoewel ze 40 jaar haar
rug krom heeft gewerkt in België, krijgt
ze nog regelmatig met dezelfde denigrerende
houding te maken als de dag dat ze
aankwam in ons land. Dat is het voorbeeld
dat mijn generatie kreeg. Mijn moeder is
godzijdank heel optimistisch ingesteld
en heeft me er altijd op gewezen dat niet
iedereen zo negatief tegenover mensen
met een migratieachtergrond staat. Ik moest
echter veel wantrouwen van me afgooien
om dat punt te bereiken. Op die manier
verspeel je veel tijd en energie om tot waar
geluk te komen. We krijgen al meer ruimte
in de samenleving, maar vooral qua politiek
discours heb ik de indruk dat we ons nog
in 1991 bevinden, aan de vooravond van
Zwarte Zondag.”
We hebben in Vlaanderen
geen recente cijfers
over hoeveel procent
van de holebi’s en transgenders
voor extreemrechtse
partijen stemt,
maar we weten dat het
gebeurt. Bij de voorbije
Franse presidentsverkiezingen
overwoog
20% van de Franse
homo’s op Marine Le
Pen te stemmen. Waaraan
schrijf je dat toe?
Rachida: “Ik heb veel moeite om te begrijpen
waarom holebi’s op extreemrechtse
partijen stemmen, terwijl net die partijen
holebifoob zijn. Ik was in 2013 door çavaria
uitgenodigd op het congres ‘Opvallen en
rechtslaan’ over homofobe en transfobe
agressie. Ik kwam spreken tijdens een workshop
en ben toen door andere deelnemers
weg gejouwd. Het racisme in de zaal kwam
aan als een harde klap. Ik vraag mij af hoe
het komt dat er zo weinig kennis is over
onderdrukking bij de achterban van de
holebi- en transgenderbeweging.”
Jana: “Een bepaalde identiteit of identiteitsaspecten
hebben, betekent nog niet dat je
daarover kennis hebt.”
Rachida: “Ik begrijp wel dat je je eigen
sociale context niet steeds kunt analyseren.
Als je bijvoorbeeld geen hogere studies
hebt kunnen doen, doordat je uit de lagere
klasse komt, heb je geen toegang tot kennis
over je eigen maatschappelijke positie. Vaak
gaan mensen die onrecht wordt aangedaan
denken dat ze zelf in een slachtofferrol
kruipen. Dat hun achtergestelde positie in
de samenleving aan henzelf ligt. Misschien
moet çavaria harder inzetten op de politieke
opvoeding van haar achterban? Zodat
We mogen ons als minderheidsgroep niet laten
instrumentaliseren. Holebi’s en moslims worden
door politici vaak tegen elkaar uitgespeeld Fourat
sympathisanten van de LGBT-beweging een
scherper inzicht krijgen in de redenen van
maatschappelijke onderdrukking.”
Fourat: “Het huidige politieke discours doet
weinig om islamofobie te tackelen, of legitimeert
het zelfs. Dit is haast een uitnodiging
voor de holebi- en transgenderbeweging
om haar achterban te herinneren aan de
eigen strijd. We zijn kennelijk vergeten dat de
Belgische politiek lange tijd holebi’s en transgenders
zelf heeft onderdrukt. Een deel van
de traditionele partijen heeft tegen gelijke
rechten gestemd wanneer het ertoe deed.”
Rachida: “Er zijn vandaag nog verscheidene
volksvertegenwoordigers actief die heel actief
tegen homorechten hebben gepleit. Zij
claimen vandaag homorechten als ‘Westerse
waarde’ terwijl ze zich er jarenlang tegen
verzet hebben. Mensen van kleur herkennen
die hypocrisie en kijken erdoorheen. De
holebi- en transgendergemeenschap lijkt
zich daar veel minder van bewust.”
Fourat: “We mogen ons als minderheidsgroep
niet laten instrumentaliseren. Holebi’s
en moslims worden door politici vaak tegen
elkaar uitgespeeld. Denk aan de insinuatie
dat Belgische moslims er gebrand op zijn
om holebi’s in ons land hun rechten af te
nemen. Laat me duidelijk wezen: nagenoeg
iedere holebi met een migratieachtergrond
in België heeft meer last gehad van racisme
dan van homofobie! Dat spanningsveld
wordt in het huidige discours niet onderschreven.
De beweging zal nog intensiever
bondgenoten moeten zoeken, want het
is moeilijk om mensen van een alternatief
discours te overtuigen. Laat ons vooral het
bestaan van bondgenoten niet miskennen.
Ik moedig iedereen die dit interview leest
en die tot een bepaalde minderheidsgroep
behoort aan om er zich bewust van te zijn
dat de strijd nog niet gestreden is.”
Abdellah: “Rolmodellen blijven noodzakelijk
de dag van vandaag, ook binnen de moslimgemeenschap,
waar er nog altijd veel te
weinig zijn. Die zichtbaarheid hebben ze
nodig om zich vertegenwoordigd te voelen.
Ik denk dat de media een positievere rol
kunnen spelen dan ze momenteel doen. Zij
kunnen discriminatie tegengaan door mensen
die behoren tot een minderheidsgroep
een platform te geven. Zo zien anderen ook
dat mensen die behoren tot etnisch-culturele
minderheden vertegenwoordigd worden
in de LGBT-gemeenschap. Dat leidt hen dan
weer in de richting van de georganiseerde
LGBT-beweging. Ik kreeg naar aanleiding
van de berichtgeving over Mister Gay
Belgium trouwens weinig open vragen van
de mainstream media. Ik wilde me vooral
profileren als de eerste Marokkaanse finalist,
terwijl de media het interessanter vonden
om van mij de ‘moslimkandidaat’ te maken.
Die media-aandacht heeft wel geholpen om
m’n eigen verhaal te brengen, op m’n eigen
platform. Via YouTube en m’n blog.”
Rachida: “Mainstream media hebben
zich gepositioneerd aan de kant van het
establishment. Ik geloof dat maintream
media deel van de onderdrukking zijn en
niet de oplossing ervan. Wanneer personen
die behoren tot etnisch-culturele minder-
Een bepaalde identiteit of identiteitsaspecten
hebben, betekent nog
niet dat je daarover kennis hebt Jana
heden worden uitgenodigd om te spreken,
gebeurt dat alleen met de framing die mainstream
media voorzien en om bepaalde
belangen te dienen. You can’t use the mainstream
media, because they will use you!
Ik ben ervan overtuigd dat we maar een
platform gaan krijgen in de eigen, alternatieve
media. Mijn hoop rust bij Kif Kif, MO*
Magazine, DeWereldMorgen, Apache en
onafhankelijke kanalen op de sociale media.
Laten we hen samen groot maken!”
Kunnen we nog wel
spreken van meerderheden
en minderheden
in de huidige maatschappelijke
context?
Rachida: “In de grootsteden alleszins niet
meer. Daar is sprake van hybride culturen.
De multiculturele aanpak is eigenlijk voorbijgestreefd,
want die verankert cultuur nog
te veel in hokjes, terwijl samenleven in eenzelfde
stad en de cultuurvormen in die stad
elkaar wederzijds beïnvloeden. De culturen
waaraan mensen worden blootgesteld hebben
meerdere lagen. Er ontstaan daardoor
hybride culturen.”
Fourat: “Terecht punt. Edwin Hoffman,
een belangrijk persoon als het gaat over
deelidentiteiten, herinnert ons eraan dat je
als persoon nooit één deelidentiteit bent. Je
bent niet alleen hetero, homo, bi of lesbisch,
cisgender of transgender. Je bent ook
iemands broer, iemands werkgever, iemands
buur enzovoort.
Rachida: “Of om het met de woorden van
de activiste Audre Lorde te zeggen: ‘There
is no such thing as a single-issue struggle,
because we don’t lead single-issue lives.’”
73
74
Schrijvers hebben
niet alle antwoorden”
Maartje Wortel begint opnieuw te schrijven na haar relatiebreuk
Een jaar liet ze het schrijven
liggen. Even geen zin in, en al
helemaal niet na haar relatiebreuk.
Toen ZiZo met de Nederlandse
schrijfster Maartje Wortel
sprak, was ze echter net opnieuw
begonnen met schrijven.
Een ideaal moment om haar het
hemd van het lijf te vragen. Zo
gezegd, zo gedaan.
Tekst: Cristina Vanlook
Foto: Keke Keukelaar
Ik vraag de schijfster nogal direct wie Maartje
Wortel is. “Clarice Lispector gaf daar ooit
een goed antwoord op. Zij is een fantastische
schrijfster en eigenlijk ben ik verliefd op
haar, maar ze is dood. Zij antwoordde nogal
chagrijnig op die vraag dat ze het ook allemaal
niet wist. En dat is zo, ik weet het ook
niet, ik weet niet wie ik ben. Er wordt vaak
gedacht dat schrijvers alle inzichten hebben,
een antwoord hebben of zo, maar dat is
niet zo. Dus wie is Maartje Wortel, wel dat is
iemand die het ook allemaal niet weet.”
Zie je jezelf dan niet als schrijfster?
Maartje: “Ik hou eigenlijk niet van hokjes. Ik
ben vrouw, ik ben schrijfster, ik ben lesbienne.
Ja, dat is allemaal zo en dat maakt het
voor anderen makkelijker om te begrijpen
wie ik ben, maar het maakt mij niet zoveel
uit. Dat soort uitspraken zijn van belang
voor een ander, maar voor mezelf vind ik
het niet zo interessant. Als je jezelf te veel
beschrijft dan vervalt de nieuwsgierigheid
naar jezelf en kan je binnen een kader niet
meer groeien. Je zet jezelf onnodig klem en
dat doet de wereld al genoeg, dus maak ik
het liever zo vrij mogelijk. Als ik te luid zeg
dat ik vrouw ben, krijg ik wellicht snel het
label feminist.”
Ben je een feminist?
Maartje: “Deels wel. Als je vrouw bent, ben je
vaak automatisch feminist. Ik hou alleen niet
van dat label omdat er iets negatiefs rond
gegroeid is. In Nederland maakt feminisme
nu wel een opmars. Er zijn veel meer sterke
vrouwen en die krijgen heel veel aandacht.”
Heb je momenteel een vriendin?
Maartje: “Nee. Ik ben nu een jaar single na
een relatie van 7 jaar, maar ik ben wel aan
het daten.”
Hoe date Maartje Wortel?
Maartje: “Tinder gebruik ik niet, want ik zou
er onrustig van worden. Niet dat ik ertegen
ben voor anderen maar het is niet iets voor
mij. Ik zou dan de nood voelen om te gaan
kijken of iemand me wil. Daten doe ik in de
kroeg of ik ontmoet mensen op lezingen.”
Ga je wel eens naar een pride of iets
dergelijks?
Maartje: “Als ik in de buurt ben en tijd heb,
ga ik wel. Ik ga er niet speciaal tijd voor
vrijmaken maar als het lukt, waarom niet? Ik
maak wel graag tijd vrij om in Amsterdam
naar de herdenkingsceremonie bij het Homomonument
op Bevrijdingsdag te gaan.
Dit vind ik altijd heel leuk.”
Hoe begin je aan een boek?
Maartje: “Mijn romans begin ik met een idee,
iets waar ik lang verder op kan werken. Dit
idee komt uit een artikel dat ik lees, uit de
filosofie of de dingen die ik interessant vind.
Zo kwam het idee voor het boek ‘Halfmens’
uit een artikel dat ik las over de ziekte body
integrity identity disorder, de drang om van
een lichaamsdeel af te willen. Iets dat te
aanwezig is. In relaties kan ook iets te aanwezig
zijn, waar je dan vanaf wil. ‘Halfmens’ is
wel een beetje een mislukt boek. Ik heb de
lezer misschien met wat te veel vragen laten
zitten. (lacht)”
“De verhalenbundels komen vanuit een
beeld. Elk kortverhaal dat ik geschreven heb,
is begonnen met een beeld. Dit kan iets heel
simpel zijn. We zagen net kunstenaar en
avonturier Joost Conijn voorbijfietsen met
een bakfiets en lakens in de bak. Dit beeld
neem ik mee en verander ik in een verhaal.”
En bij het boek ‘Goudvissen en beton’?
Maartje: “Bij ‘Goudvissen en beton’ was dat
heel anders. Dit boek was een liefdesbrief
aan een vrouw. Daarmee wou ik haar voor
me winnen. ‘Goudvissen en beton’ is van
mijn eigen werk mijn lievelingsboek.”
Hoe schrijf je jouw boeken?
Maartje: “Ik schrijf alles eerst met de hand.
Nu ja, niet alles, maar ik heb wel notitieboeken
waarin ik ideeën, zinnen en hele scènes
schrijf. Niet het hele boek, want zo’n stuk typ
ik uit op de computer en schrijf dan verder.
De notitieboeken zijn dus als het ware een
blauwdruk van het boek. Pen en papier
dwingen me rust te nemen. Je moet beter
kijken, want je wilt niet alle onzin opschrijven.
Op de computer lijkt elke zin goed,
maar dat is helemaal niet zo. Notitieboeken
hebben nadelen. Ik liet eens op een
trein een notitieboek liggen waarin ik een
toneelstuk aan het schrijven was. Dat is nu
helemaal weg. Ik moest erom huilen.”
Word je wel eens wakker met een idee
dat je meteen wilt neerpennen?
Maartje: “Voortdurend. De nacht is zo
anders, zo bijzonder. Het duister kweekt
ideeën. Ik word vaak wakker met een idee
en schrijf dit dan onmiddellijk op. Midden
in de nacht lijkt elk idee een meesterwerk.
Als ik ‘s ochtends wakker word en het in het
daglicht zie, is de magie echter vaak weg.
Dan transformeert het idee van een meesterwerk
naar gewoon een notitie.”
Schrijf je elke dag?
Maartje: “In principe wel. Elk dag wel een zin
of een idee, maar nu heb ik een gans jaar
niet geschreven. Na mijn relatiebreuk heb ik
even een vakantie genomen. Boeken lezen,
met vrouwen daten, korte liefdes enzovoort.
Toch heb ik het gevoel dat, al heb ik niet
geschreven, ik wel gewerkt heb. Al die ervaringen
neem ik natuurlijk mee. Als je schrijft,
verwerk je veel en daar was ik nog niet klaar
voor. Sinds gisteren ben ik terug begonnen
met actief schrijven.”
Heb je nog half afgewerkte boeken
liggen?
Maartje: “Ik maak verhalen altijd af. Het kan
wel dat ik eerst een idee heb, maar dit idee
kan tijdens het schrijven enorm evolueren.
De vorm verandert wel eens.”
Wat is het leukst aan schrijfster zijn?
Maartje: “Ik kan niet om met hiërarchieën.
Bazen en ik, dat gaat niet samen. Dus dacht
ik erover om taxichauffeur of kunstenaar te
worden. Schrijven komt dus goed uit, dat
Het boek ‘Goudvissen en beton’
was een liefdesbrief aan een
vrouw. Daarmee wou ik haar
voor me winnen
75
Als je jezelf te veel beschrijft dan
vervalt de nieuwsgierigheid naar
jezelf en kan je binnen een kader
niet meer groeien
vind ik het leukst. Schrijven is verrassend.
Je begint aan een boek en komt ergens uit
waar je het niet van verwacht had. Je neemt
jezelf mee op reis.”
Wat is het minst leuk aan schrijfster zijn?
Maartje: “Tijd. Nu ja, tijdsbesef. Niemand
vraagt me om op te staan, buiten te komen
of te eten. Het is soms een hele opgave om
mezelf te dwingen deze dingen te doen.
Ik kom ook dagen niet buiten en doe niets
anders dan eten en in mijn pyjama zitten.”
Hoe heb je een uitgever gevonden?
Maartje: “Meestal vindt de uitgever de
schrijver. Dit was ook bij mij het geval. Ik
nam deel aan een jeugdwedstrijd en won.
Hierna namen uitgevers contact op met mij.
Ook door mijn opleiding: mijn docent nam
contact met uitgevers om hen over mij te
vertellen.”
Heb je al eens een writer’s block gehad?
Maartje: “Niet echt. Ik heb wel een jaar niet
geschreven, zoals ik vertelde, maar dat was
niet omdat het niet lukte. Ik had er gewoon
even geen zin in. Een echte writer’s block heb
ik nog nooit gehad. Ik geloof er wel in. Het is
een soort verkramping, zoals je ook in je leven,
in de liefde en op seksueel vlak wel eens
verkrampt kunt zijn. Ik ben er ook te bang
voor om te zeggen dat ik er niet in geloof.”
Heb je nog een beroep naast het schrijven?
Maartje: “Neen, ik leef van het schrijven. Niet
alleen van mijn boeken. Ik schrijf ook voor
een kunstmagazine en doe veel lezingen.”
Met welke mensen heb je contact over
een boek dat je aan het schrijven bent?
Maartje: “Terwijl ik het schrijf met niemand.
Wanneer het af is met mijn agent, met de redacteur
en met twee vrienden. Vijf mensen
lezen het dus.”
Laat je je familie of vrienden soms
boeken lezen voor ze naar de uitgever
gaan?
Maartje: “Die twee vrienden over wie ik
sprak, lezen het voor de uitgever. Ze veranderen
er ook veel aan. Een van die twee
vrienden, moet het echt lezen voor ik het
naar de uitgever breng. Hij maakt het altijd
beter.”
Schrijft er nog iemand in je familie?
Maartje: “Niet als beroep, maar mijn vader
is wel amateurschrijver. Hij is namelijk onze
dorpsdichter. (lacht)”
Krijg je veel reacties op je boeken?
Maartje: “Ik krijg brieven, mails en vreemde
verzoeken. Mensen zijn ook vaak boos en
teleurgesteld. Dit heb je vaak in leesclubs.
In België zijn de mensen in zo’n leesclub lief
maar in Nederland kunnen ze hard en direct
zijn. Toch zijn deze reacties wel nuttig, want
als schrijver zit je vaak te veel in je eigen
hoofd. Een klankbord doet je dan even nadenken
over hoe de lezer een boek ervaart.”
Heb je in Amsterdam een schrijversscene
waar je mee omgaat?
Maartje: “Er zijn in Amsterdam wel veel
kunstenaars en schrijvers die elkaar kennen.
Een echte scene is het niet, want dat vind
ik niet zo leuk, maar vooral jonge schrijvers
trekken met elkaar op. Niet dat we elkaar
steeds tegen het lijf lopen, want daar is
Amsterdam te groot en te verdeeld voor.
We kennen elkaar echter allemaal en gaan
naar elkaars feestjes. Critici geven hier vaak
commentaar op. Ze vinden namelijk dat we
allemaal te lief zijn voor elkaar. Er zijn geen
vetes meer of zo.”
Wat is je favoriete boek?
Maartje: “Als ik moet kiezen, dan ga ik voor
de kortverhalen van Anton Tsjechov. Zijn
verhalen zijn in een mooie taal geschreven,
heel complex, intelligent en grappig.”
Zou je willen dat je boeken verfilmd
worden?
Maartje: “Ja. Sommige schrijvers zijn
ertegen, omdat het dan iets anders wordt.
Maar ik vind het prima. Dan leven je verhalen
weer.”
Wie zou jou dan mogen spelen?
Maartje: “Ik ben een beetje verliefd op Rifka
Lodeizen. Ze lijkt helemaal niet op mij, maar
ze mag mij wel spelen. Daar zou ik trots op
zijn.”
Zie je jezelf als een rolmodel?
Maartje: “Ik was pas éénentwintig jaar toen
ik erachter kwam dat ik op vrouwen viel. Je
gaat dan op zoek naar mensen die zoals jij
zijn. Ik keek naar programma’s zoals ‘The L
Word’, op zoek naar rolmodellen. Het voelde
fijn om te weten dat er overal lesbiennes
zijn. Zelf ben ik er namelijk erg trots op dat
ik op vrouwen val. Vrouwen die zeggen
dat ze liever hetero zouden zijn, vind ik erg
irritant. Die hebben niet door hoe fijn het
is, vrouwen zijn namelijk zo lekker. Ik lees
voor op scholen en vaak merk ik op dat er
jonge meisjes bij zijn die erg naar me zitten
te kijken. Meisjes die ook voelen dat ze op
vrouwen vallen. Op zo’n middelbare school
voel ik me wel een rolmodel.”
Mogen wij binnenkort je volgende boek
verwachten?
Maartje: “Ik werk momenteel aan een boek,
een roman. Hierin zal nog wel een jaar werk
kruipen voor het boek uitkomt. Ik weet nog
niet hoe dik het wordt, maar het zal geen
verhalenbundel zijn.”
We zijn alleszins zeer benieuwd! Iets om
naar uit te kijken.
76
MAN ZOEKT MAN
VROUW ZOEKT VROUW
VOOR SERIEUZE RELATIE...
DOE DE
LIEFDESTEST!
Al dat gefladder moe?
Eindelijk toe aan een serieuze relatie met je soulmate?
Iemand die je met een half woord begrijpt, die je lichaamstaal blindelings kan lezen en die je door dik en dun steunt.
Eindelijk de betekenis van “ware liefde” mogen ervaren?
Doe de liefdestest op WWW.GAY-MATCHMAKER.COM en ontdek welk liefdestype je bent. Vraag nadien je
vrijblijvende kennismakingsgesprek aan in je regio en ontdek hoe wij werken. Wij gaan ervoor, en we zullen hem of
haar voor jou vinden!
NR. 1 MATCHMAKER BENELUX UITGEROEPEN EU DATING AWARDS 2016-2017
+32 474 263 751 ı info@gay-matchmaker.com ı www.gay-matchmaker.com ı Actief in BE en NL!
vereniging in de kijker: HOLEBIPASTORES
De katholiek geïnspireerde groep Holebipastores bestaat al bijna
veertig jaar. Deze groep werd in 1980 opgericht door een viertal
priesters die steun bij elkaar zochten. Momenteel is de groep heel
wat groter. Niet iedereen binnen de groep is pastoor, maar het zijn
wel allemaal mensen met een pastorale opdracht binnen de kerk.
ZiZo sprak af met Rik Beckers van Holebipastores.
Tekst: thierry hanan scheers
“37 jaar geleden is de groep opgericht om
steun te vinden bij elkaar, om elkaar te
bemoedigen en elkaar te ondersteunen in
het priester-zijn en het gay-zijn”, zegt Rik.
“Op die manier creëerden we ook een
vrijplaats om te kunnen spreken over je
eigen beleving en je eigen seksualiteitsbeleving.
Zo vonden we steun bij elkaar.”
Begin jaren tachtig was het helemaal nog
niet zo eenvoudig om als priester uit de kast
te komen. Dat was toen een enorm taboe.
Heden ten dage is de kerk al opener, maar
de groep is nog steeds noodzakelijk.
hebben in het verleden ook holebikoppels
gezegend. Om hen te bevestigen in hun
relatie.” Nu houden ze ieder jaar samen met
de protestanten aan het begin van de pride
in Brussel een religieuze viering.
De Holebipastores komen een vijftal keer
per jaar samen rond een bepaald thema.
“Een thema kan bijvoorbeeld zijn ‘wat
betekent trouw voor mij’”, haalt Rik aan.
“Trouw aan mijzelf, trouw aan mijn roeping,
trouw aan mijn geaardheid … Daarover
met elkaar praten is heel nuttig. En in die zin
blijven we bij de kern.”
OPSTAPPEN IN DE PRIDE
NAAR BUITEN TREDEN
78
Een aantal jaren is de groep ook mee
opgestapt in de pride. “Wij hadden dan een
spandoek mee waarop stond ‘gezegend de
liefde van de holebi’s’. We wilden zo een
duidelijk statement maken”, zegt Rik trots.
“Holebi’s moeten ook aanvaard worden in
de kerk om wie ze zijn. Ook hun relaties
verdienen erkenning. Vele van onze collega’s
Aan de andere kant willen ze ook nog
steeds naar buiten treden. “Naar aanleiding
van uitspraken van aartsbisschop Léonard
stuurden wij regelmatig persberichten rond
en zorgden wij voor een tegenstem binnen
de kerk. Maar nu komen er regelmatig
positieve boodschappen van bijvoorbeeld
paus Franciscus, bisschop Bonny en
Trouw aan mijzelf, trouw aan mijn roeping,
trouw aan mijn geaardheid … Daarover
met elkaar praten is heel nuttig
kardinaal De Kesel. Ook hierover sturen we
dan een persbericht rond. Hiermee willen
we hen tonen dat we daar blij om zijn. Dat
we daarin partner willen zijn met hen.”
Achttien jaar geleden publiceerden
de Holebipastores al de map ‘Mag ik
je een roze tuin beloven?’. Met dit
dossier probeerde men een stimulans
te geven binnen de kerk. Men kon
in deze map suggesties vinden voor
vriendschapsvieringen en zegeningen
van holebirelaties. “We proberen natuurlijk
ook, ieder op zijn manier, om holebi’s
en transgenders te laten aanvaarden
binnen de geloofsgemeenschap. Door
een positief klimaat te creëren, kom je ook
tegemoet aan de aanvaarding van holebi’s
en transgenders. Zowel maatschappelijk
als kerkelijk. Temeer omdat wij natuurlijk
ook botsten op een negatieve houding
tegenover en het negatieve beeld rond
homoseksualiteit dat in het verleden in de
kerk werd verkondigd”, zegt Rik.
VAKANTIE-UITSTAPPEN
Buiten de thematische bijeenkomsten
komen de Holebipastores ook een keer per
jaar samen in de vakantie. “Dan doen we
een vakantie-uitstap om te ontspannen”,
vertelt Rik. Zo is de groep bijvoorbeeld al
eens naar het dierenpark Planckendael
gegaan en dit jaar gaan ze samen naar
Hasselt. “Meestal houden we het luchtig
en gaan we een beetje wandelen, iets
bezoeken, samen tafelen …”
Ieder jaar komen ze ook samen met hun
Nederlandse collega’s. Afwisselend in België
en Nederland. “Dat noemen we dus een binationale
dag”, zegt Rik. “We kiezen dan een
thema, en daar werken we een ganse dag
rond met een begeleider.” Volgens Rik is het
belangrijk dat ze grensoverschrijdend zijn.
“De Nederlanders zitten vaak in een heel
andere situatie dan wij. Onze Vlaamse kerk
is veel opener dan de Nederlandse kerk”,
meent Rik. Op die manier willen ze een
steun zijn voor elkaar. Twee jaar geleden
toen de Holebipastores en de Nederlandse
groep 35 jaar bestonden, hebben ze dat
samen een hele dag gevierd. “Dat was dus
fantastisch leuk om te doen”, concludeert
Rik met een enorme glimlach op zijn
gezicht.
MEER INFO
Voor meer informatie over de vereniging,
surf naar www.holebipastores.be
Mailen kan naar
holebipastores@hotmail.com
79
zizo geeft weg
WIN!
Totem Zizo magazine_Opmaak 1 16/02/17 14:36 Pagina 1
SUNDAY 1 OCTOBER
TICKETS SPORTPALEIS VOOR ANTWERP
TICKETS & INFO: PROXIMUSGOFORMUSIC.BE • LIVENATION.BE
LADY GAGA’S JOANNE WORLD TOUR
Na meer dan 30 miljoen verkochte albums,
heeft Lady Gaga zich met ‘Joanne’ opnieuw
uitgevonden. Op haar nieuwe album komen
de vocale kwaliteiten van de zangeres helemaal
tot hun recht door de soft rock zonder
overbodige opsmuk. Haar Joanne World
Tour brengt de zangeres ook naar Antwerpen.
ZiZo geeft je de kans om je gratis aan
te sluiten bij de roedel little monsters die het
Sportpaleis op z’n grondvesten gaat doen
daveren!
Meer info: livenation.be
WRITTEN AND DIRECTED BY ROBERT LEPAGE
8 SEPT- 8 OCT
UNDER THE BIG TOP
TICKETS
B
VOOR
R U S
TOTEM
S E L S
VAN
E X P O
CIRQUE
CIRQUEDUSOLEIL.COM/TOTEM
DU SOLEIL
TOTEM van Cirque du Soleil voert je mee op
de fascinerende reis van de menselijke soort:
van aanvankelijk een amfibie tot de ultieme
wens van de mens om te vliegen. Met een
acrobatische voorstelling over het evolutieverhaal,
verkent TOTEM de banden van de
mens met andere soorten op onze planeet,
zijn dromen en zijn oneindige mogelijkheden.
Sinds de wereldpremière in 2010
raakten al meer dan 4,8 miljoen toeschouwers
in de ban van TOTEM. Met een cast van
46 acteurs, circusartiesten, muzikanten en
zangers, vestigt TOTEM de aandacht op een
verzameling van spectaculaire, acrobatische
toeren, doorheen een reeks van komedie
en ontroerend theater. Zin om in de Grand
Chapiteau, de iconische kathedraaltent van
Cirque du Soleil, in Brussel te gaan genieten
van het spektakel? Neem dan zeker deel aan
onze wedstrijd!
Meer info: cirquedusoleil.com
EEN ZOMERAVOND VOL OPKOMEND
TALENT
Zin in een zomeravond waarbij je overspoeld
wordt door opkomend talent? Dan
moet je op 15 juli in OLT Rivierenhof zijn!
Lucky Chops en Delv!s maken er hun opwachting.
Lucky Chops is een Amerikaanse
brassband die onweerstaanbare instrumentale
covers brengt van hits zoals ‘Hello’ van
Adele, ‘Stand By Me’ van Ben E. King en ‘I
Want You Back’ van de Jackson 5. Een Zuid-
Amerikaanse toerist zag het olijke zestal op
straat spelen en maakte er een YouTubefilmpje,
het begin van Lucky Chops’ internationale
carrière. Niels Delvaux, aka Delv!s, is
dan weer een beloftevolle artiest van eigen
bodem. Zijn ‘future soul’ scoort momenteel
bijzonder goed in België. Zijn funky single
‘Come My Way’ werd meteen tot Hotshot
gebombardeerd op Studio Brussel. Kom in
Deurne ontdekken waaraan deze artiest zijn
WIN!
reputatie van aanstormend talent te danken
heeft!
Meer info: oltrivierenhof.be
flikkerzicht door tom bouden
SURF NAAR WWW.ZIZO-ONLINE.BE
80
EVENEMENTEN
Casa Rosa – C’est party! (Gentse Feesten) - GENT
vrij 14/07: SheSheBar ‘Talk to the girls’ @ Salons Casa Rosa, 21u
vrij 14/07: Soirée Boutique @ A-Pluss, 23u
za 15/07: Cocktailavond Shake ‘n Stir van Verkeerd Geparkeerd en
C
Roundabout30 @ Salons Casa Rosa, 20u30
M
zo 16/07: Love Boat Party – Gentse Feesten Edition @ A-Pluss, 23u
ma 17/07: SheSheBar café @ Salons Casa Rosa, 21u Y
ma 17/07: Soirée Boutique @ A-Pluss, 23u
di 18/07: Pink Pop Party @ A-Pluss, 23u
woe 19/07: Love Boat Party @ A-Pluss, 23u
CY
do 20/07: Exotica van Casa Rosa @ Salons Casa Rosa, 22u
vrij 21/07: Mali Medo – Velvet Bar @ Salons Casa CMYRosa, 23u
za 22/07: LYNX Gentse Feesten van Acantha @ Salons Casa Rosa
K
zo 23/07: Mali Medo – Velvet Bar @ Salons Casa Rosa, 23u
CM
MY
vrij 21/07 - BRUSSEL
La Démence (voor homomannen) @ Fuse, 22u
vrij 21/07 - HASSELT
Gateway13 @ Ritmo Studio’s, 22u-05u
vrij 18/08 - HASSELT
Gateway13 @ Ritmo Studio’s, 22u-05u
vrij 01/09 - BRUSSEL
La Démence (voor homomannen) @ Fuse, 22u
vrij 15/09 - HASSELT
Gateway13 @ Ritmo Studio’s, 22u-05u
Word nu lid via cavaria.be/steun
PLACES TO BE
A-Pluss: Belfortstraat 39, Gent
Casa Rosa: Kammerstraat 22, Gent
Fuse: Blaesstraat 208, Brussel
Het Roze Huis: Draakplaats 1, Antwerpen
Ritmo Studio’s: Ekkelgaarden 13, Hasselt
MEER INFO
A-Pluss: a-pluss.be
Acantha: acantha.be
Casa Rosa: casarosa.be
Gateway13: gateway13.be
Het Roze Huis: hetrozehuis.be
La Démence: lademence.com
Mali Medo: facebook.com/malimedogent
RoundAbout30: roundabout30.be
SheSheBar : sheshebar.be
Verkeerd Geparkeerd: verkeerdgeparkeerd.be
zizo actief
ACTIVITEITEN JULI-AUGUSTUS-SEPTEMBER
ANTWERPEN
Van 31 juli 2017 tot 8 augustus 2017
Min19 zomerkamp (lgbt+ jongeren), De
Hoge Rielen, Molenstraat 62, 2460 Tielen
zaterdag 12 augustus 2017 van 13u
tot 18u
Met Youth4Equality naar the Antwerp Pride!
van Wel Jong Niet Hetero, Vlaamse Kaai, 1,
2000 Antwerpen
zaterdag 26 augustus 2017
Rab30 gaat naar de maan of toch naar
Maanrock! van RoundAbout30, Stadscentrum
Mechelen, 2800 Mechelen
zondag 2 juli 2017 van 10u tot 18u
Min19 prepares for the summer, Station
Gent-Sint Pieters, Koningin Maria Hendrikaplein,
1, 9000 Gent
vrijdag 7 juli 2017 om 20.30u
RAb30's Baywatch Café van RoundAbout30,
Casa Rosa, Kammerstraat 22, 9000 Gent
vrijdag 14 juli 2017 van 21.15u tot 02u
SheSheBar Café 'Talk to the girls', Casa Rosa,
Kammerstraat 22, 9000 Gent
zaterdag 15 juli 2017 om 20u
Shake 'n Stirr Cocktailnight by VG & RAb30,
Casa Rosa, Kammerstraat 22, 9000 Gent
VLAAMS-BRABANT
zondag 16 juli 2017 om 14u
VERJAARDAGSwandeling van Hallelesbienne,
Taverne In de kleine Ardennen, Frans
Daysstraat 10, 1501 Buizingen (Halle)
Van 21 juli 2017 tot 23 juli 2017
Sea(battle) weekend van Mixed, Jeugdcentrum
De Klinker, Demervallei 14, 3200
Aarschot
zaterdag 29 juli 2017
VERJAARDAGSFEEST van Hallelesbienne,
Taverne Start 65, Octaaf de Kerchove
d'Exaerdestraat 214, 1501 Buizingen (Halle)
LIMBURG
zaterdag 8 juli 2017 van 22.30u tot 05u
Summer Party van Regenbooghuis Limburg,
Meldertstraat 38, 3500 Hasselt
zondag 16 juli 2017
KUBBtoernooi van SPELent, Cultuurcentrum
Hasselt, Kunstlaan 5, 3500 Hasselt
NAMEN
zaterdag 19 augustus 2017
T-jong Survivalweekend van Wel Jong Niet
Hetero, Terrein Ardennen, Rue de France,
5570 Felenne
OOST-VLAANDEREN
Van 30 juli 2017 tot 5 augustus 2017
Camp Z 2017 van Wel Jong Niet Hetero,
Wel Jong Niet Hetero vzw, Kammerstraat 22,
9000 Gent
vrijdag 11 augustus 2017 om 20.30u
RAb30's Arabian Night van RoundAbout30,
Casa Rosa, Kammerstraat 22, 9000 Gent
vrijdag 8 september 2017 om 20.30u
RAb30 goes nineties van RoundAbout30,
Casa Rosa, Kammerstraat 22, 9000 Gent
zaterdag 9 september 2017 van 10u tot
18u
Min19 reunited van Wel Jong Niet Hetero,
Kammerstraat 22, 9000 Gent
vrijdag 25 augustus 2017 om 19u
Mixed @ Kermisvuurwerk, Jeugdcentrum
De Klinker, Demervallei 14, 3200 Aarschot
zondag 24 september 2017 om 13u
Verzusteringswandeling Vlaams Brabant van
Lesbiennevereniging Labyrint (Holebi), Het
Holebihuis - Café Rocco, Diestsesteenweg
24, 3010 Kessel-Lo
WEST-VLAANDEREN
zondag 20 augustus 2017 om 13u
Daguitstap Brugge van Hallelesbienne,
Stationsplein, Stationsplein 5, 8000 Brugge
zaterdag 1 juli 2017 om 12.45u
T-jong BBQ van Wel Jong Niet Hetero,
Provinciaal Domein Het Leen, Gentsesteenweg
80, 9900 Eeklo
pottenkijken door vero beauprez
82
= Roze huizen
zizo actief
BRUSSEL
Rainbowhouse vzw (RO-NO)
Brusselse koepelvereniging voor LGBTQI's
en hun sympathisanten
Kolenmarkt 42
1000 Brussel
info@rainbowhouse.be
T: 02 503 59 90
woe, do, vr en za Café-avond
laatste donderdag Rainbows United
laatste zondag Hiv-café
Basta!
holebi-jongerengroep tot 26 jaar
www.bastabrussel.be
2de woensdag Bastacafé
BHS 40+
Culturele vereniging voor oudere holebi's
vanaf 40 jaar
bhs40plus@gmail.com
1ste of 2de zaterdag Cultuur-praatcafé
Brussels Gay Sports
Sportieve en culturele activiteiten voor
holebi
www.bgs.org
Sacha Dilbeek
Holebiwerking voor Brussel en Vlaams-
Brabant
www.sacha-holebi.be
2de zaterdag Kookavond
Homo Toch Getrouwd
3de woensdag Bijeenkomst
VLAAMS-BRABANT
Holebihuis Vlaams-Brabant vzw
Diestsesteenweg 24
3010 Leuven
hallo@holebihuis.be
&of
Holebi-jongerengroep tot 30 jaar
www.enof.be
1ste dinsdag &of-café (tot 30 jaar)
3de dinsdag çeci n'est pas enough
Aarschot.link Aarschot
Socio-culturele vereniging voor 30+'ers
www.aarschot.link
1ste dinsdag Praatcafé
Break Out Leuven
Sportgroep voor mannen & sympathisanten
- badminton en volleybal
www.break-out.be
dinsdag Volleybal
dinsdag & zondag Badminton
Cantarelli
SOGI-Mannenkoor
www.cantarelli.be
zondag Notenleer & Repetitie
De Roze Ballon
Vereniging voor holebi's met een
verstandelijke beperking in Vlaams Brabant
holebihuis.be/werkingen/derozeballon
Driekant
Homo's uit Leuven en omstreken
www.driekant.be
zaterdag Praatcafé
HALLElesbienne Halle-Buizingen
Groep voor lesbiennes
www.hallelesbienne.be
M: 0496/14.40.11
Holebifilmfestival Vlaams-Brabant
Vereniging die jaarlijks het filmfestival
Vlaams-Brabant organiseert.
www.holebifilmfestival.be
Homo en Geloof Vlaams-Brabant -
Gerust Geweten
Gelovige holebi's Vlaams-Brabant
www.holebihuis.be/werkingen/groep/
gerust_geweten
M: 0479 82 55 72
3de zaterdag Samenkomst
Homo Toch Getrouwd
Praatgroep voor homemannen in een
heterorelatie
www.holebihuis.be/werkingen/groep/
hotog
M: 0486/751395
1ste donderdag Bijeenkomst
Labyrint vzw
Leuvense vereniging voor holebitra's
www.labyrint-vzw.be
M: 0487/36.21.13
dinsdag Badminton
woensdag Volleybal
3de vrijdag Vrouwen aan de toog
3de vrijdag Onthaalbox
4de zaterdag Kaartavond
Jola
Onderdeel van Labyrint, richt zich op jongere
lesbiennes
www.facebook.com/jola.labyrint
Kaya60+
Onderdeel van Labyrint, richt zich op oudere
lesbiennes
www.labyrint-vzw.be/Kaya_60_plus.html
1ste woensdag K.O. Kaffee
Leonardo
Leonardo International LGBT
www.holebihuis.be/werkingen/groep/
leonardo_international_lgbt
T: 016/60.12.63
1ste & 3de donderdag Leo-café
Mixed Aarschot
Holebi-jongerengroep tot en met 30 jaar
www.mixedonline.be
1ste & 3de donderdag Mixedcafé
3de donderdag Instapmoment voor
Mixedcafé
1ste & 3de woensdag Facebook-onthaal
OHO
Groep voor oudere homo's
www.holebihuis.be/werkingen/oho
1ste woensdag K.O. Kaffee
Sacha Dilbeek
Holebiwerking voor Brussel en Vlaams-
Brabant
www.sacha-holebi.be
2de zaterdag Kookavond
Spot On
Amateurtoneelvereniging met focus op
holebithematiek
www.spotontoneel.be
Transgenderkring Vlaams-Brabant
Vereniging voor transgenderpersonen
www.transgenderkring-vlaams-brabant.be
1ste donderdag Transcafé
3de zaterdag Queercafé (even maanden)
Zensationeel
Toneelgroep met een roze knipoog
www.facebook.com/zensationeel
ANTWERPEN
Het Roze Huis - çavaria Antwerpen vzw
Antwerps roze huis
Draakplaats 1
2018 Antwerpen
info@hetrozehuis.be
T: 032880084
donderdag Onthaal, informatie en opvang
laatste vrijdag Spellenclub
Active Company vzw
Holebi-sportvereniging en -koor
www.activecompany.be
M: 0495221152
maandag Koor, Badminton en Zwemmen
dinsdag Active Running, Active Workout en
Volleybal
woensdag Tennis, Zwemmen
donderdag Active Running, Waterpolo, Yoga
zondag Tennis en Badminton
2de zondag Wandelen
3de zondag Nordic Walking
laatste zondag Fietsen
Antar vzw
Vereniging voor cultuur en vrije tijd
antar.vzw@gmail.com
M: 0486 66 67 01
3de donderdag
Ledenvergadering (niet in aug)
Antwerp Pride vzw
Jaarlijks evenement in
Antwerpen voor holebi's en
transgenders
www.antwerppride.be
Atthis vzw
Vereniging voor vrouwen die van vrouwen
houden
www.atthis.be
1ste vrijdag Dansavond
2de & 4de vrijdag Poolavond
3de vrijdag Oude caféspelen
Boysproject
Organisatie voor mannelijke en transgender
sekswerkers/escorts
www.boysproject.be
M: 0475 75 30 63
woensdag Drop-In + SOA-testing
VERENIGINGEN EN VASTE ACTIVITEITEN
83
84
85
86
Vrijdag 14 juli
café “Talk to the girls” (sheshebar)
vanaf 21u
zaterdag 15 juli
Cocktailavond Shake ‘n Stir
(RoundAbout30, verkeerd geparkeerd)
vanaf 20u30
Maandag 17 juli
café (sheshebar)
vanaf 21u
donderdag 20 juli
exotica (casa rosa)
vanaf 22u
Vrijdag 21 juli
Velvet bar (Mali Medo)
vanaf 23u
zaterdag 22 juli
LYNX Gentse feesten ( Acantha )
vanaf 22u
zondag 23 juli
velvet bar (Mali medo)
vanaf 23u
LGBT Quoi?
LGBT Quoi?
lgbt quoi?
Zoek de familienaam van de zangers in het rooster. Al deze personen waren of zijn homo, lesbisch,
Zoek bi de of familienamen transgender. van De de voornaam schrijvers in van het rooster. de zangers Al deze staan personen tussen waren haakjes of zijn homo, ter info. lesbisch Er wordt of bi. De echter voornamen
van alleen de schrijvers naar de staan familie(artiesten)naam tussen haakjes ter info. Er wordt gezocht. echter De alleen oplossingen naar de familienamen zitten horizontaal, gezocht. De verticaal familienamen
zitten diagonaal horizontaal, in het verticaal rooster en diagonaal verstopt, in het alleen rooster in de verstopt, leesrichting alleen in (van de leesrichting links naar (van rechts). links naar rechts).
TE Te ZOEKEN: zoeken:
(LESLEY) (LESLEY) GORE GORE - (WILL) - (WILL) FERDY FERDY - (DUSTY) - (DUSTY) SPRINGFIELD SPRINGFIELD - (KOEN) CRUCKE - (KOEN) - (SARAH) CRUCKE BETTENS - (SARAH) - (BARRY) BETTENS MANILOW - (BARRY) -
(MARIANNE) WEBER - (DAVID) BOWIE - (MARGRIET) HERMANS – (GUIDO) BELCANTO
MANILOW - (MARIANNE) WEBER - (DAVID) BOWIE - (MARGRIET) HERMANS – (GUIDO) BELCANTO
R I R G F I E L O W T T E N S
G M R M E E M A N C R U C K E
N O C T N S R I N G F I E L S
G B T C R U M D E R M A N S I
W E U B E T A E Y B I T T B G
B T C O M A N I L O W E B E L
C T K W E W I D B W D E I L F
I E E I O R L C A I R T B C R
A N F L D E S B E E N S Y A U
C S S I I N W K B E T T E N L
I A N F A T C E B O W I R T N
Y A G M T U W Y B Y W O L O W
M S R I N G F I E L D F A N S
R E C R U O K E Y G O R E B E
H S F E Y R E L C A N T O Y N
Koen Crucke David Bowie Sarah Bettens Margriet Hermans
89
column isha werpt op
WAST ROTTERDAM
HET ROZE?
isha van alsenoy
Rotterdam, een van de grootste steden van Nederland,
startte eind mei een campagne over vrije partnerkeuze.
De campagneposters tonen zoenende koppels voor
de Erasmusbrug, een iconische plaats in de havenstad.
Wethouder (wat we in België schepen noemen) voor
integratie Ronald Schneider (Leefbaar Rotterdam) gaf
de aftrap voor de campagne met het ophangen van
een ‘prikkelende' poster in de abri voor het Centraal
Station. “Dit beeld zou doodnormaal moeten zijn,
maar is het niet. De gemeente wil uitdragen dat wij
in Nederland pal staan voor vrije partnerkeuze. Een
moslima die verliefd wordt op een joodse jongen zou
zich niet geremd moeten voelen om bij hem thuis
te komen, hand in hand met
hem over straat te gaan, met
hem te zoenen.” In nauwe
samenwerking met Femmes
for Freedom en Dona Daria,
organisaties die strijden voor
het zelfbeschikkingsrecht van
vrouwen, heeft Schneider vier
beelden uitgekozen van stelletjes
die problemen kunnen
verwachten in hun sociale
omgeving. Er zijn ook posters
van zoenende lesbiennes, van
een moslima met een witte
man en van een zwart-getint
koppel. “Veel kleur, weinig wit”,
schrijft de Volkskrant op 25
mei. De campagne, die met
de #zelfbeschikking ook op
sociale media wordt gevoerd,
valt niet overal in goede aarde.
Zij zou stigmatiserend zijn en
de onderdrukte doelgroep niet bereiken. “Ha, ha, een
Leefbaar-wethouder die campagne voert voor diversiteit.
Geloof je het zelf? Dit is een campagne van een
etnocentrische witte wethouder. Dit is een campagne
voor: onze cultuur is de beste cultuur. ‘Wij hier in
Nederland zijn zo vrij. Poeh, poeh’”, twitterde Nourdin
el Ouali, fractievoorzitter van NIDA Rotterdam. Is wat
el Ouali de wereld in floot juist, en kunnen we hier
Laat ons
overeenkomen
dat
we niet
overeenkomen
spreken van pinkwashing?
Pinkwashing is het fenomeen waarbij iemand
LGBT-rechten luid proclameert om de aandacht
van de echte problemen af te wenden. Bijvoorbeeld,
luidkeels de nadruk leggen op het feit dat in België
mannen met mannen mogen trouwen en dat iedereen
dit moet aanvaarden, en zeker diegenen die hier
asiel aanvragen. Zo gaat er meer aandacht naar ons
zogenaamd pluralisme en de mogelijkheid dat dit bij
de asielzoekende moslims moeilijk ligt, dan naar de
opvang van die asielzoekers.
Een vriendin van me heeft beroepshalve contact met
asielzoekers en nieuwkomers. Ze vertrouwde me toe
dat ze soms echt schrikt van
de holebifobe uitspraken
die ze hoort. We hebben
inderdaad nog een lange
weg te gaan, wereldwijd,
om te blijven ijveren voor
keuzevrijheid, openheid en
aanvaarding van mensen
die niet hetero zijn en die
een andere genderbeleving
hebben dan de klassieke
man-vrouwopdeling.
Maar het gebruiken van onze
‘vooruitstrevende’ mentaliteit
als vingerwijzing voor zij die
in een andere cultuur zijn
opgegroeid, met andere gewoonten,
een andere religie
en hun eigen geschiedenis,
vind ik moreel oneerlijk.
Is echte diversiteit niet juist
het feit dat we ook van elkaar
aanvaarden dat we sommige maatschappelijke fenomenen
niet aanvaardbaar vinden? Dat je door gesprek
en contact met elkaar in openheid van gedachten kan
wisselen? Laat ons met andere woorden overeenkomen
dat we niet overeenkomen. Want waar houdt het
maatschappelijk brainwashen op? Gelijke rechten voor
iedereen, zonder probleem. Iedereen kan trouwen met
wie hij of zij wil. Ben je dan ook verplicht dat te doen?
Op de website zelfgekozen.nl vind je meer informatie
over de Rotterdamse campagne.
Isha is een enthousiaste wereldburger
met een hardnekkige
schrijfmicrobe. Ze houdt van ontdekkingen
en uitdagingen, blijft
immer kritisch en verwonderd.
Foto: Gaea Schoeters
90
Niet op zoek
naar een avontuurtje,
maar naar een
serieuze relatie?