Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
<strong>ACADEMY</strong>®<br />
MAGAZINE <strong>2016</strong><br />
DR. DANIEL COHN-BENDIT<br />
‘Dezelfde maximumsnelheid<br />
in heel Europa’<br />
DRS. PIETER COBELENS,<br />
GENERAAL-MAJOOR BD<br />
‘Wat heb ik aan privacy<br />
als ik dood ben?’<br />
DRS. FEMKE HALSEMA<br />
‘De politiek is nu geschiedenis’<br />
CHARLES GROENHUIJSEN<br />
‘Trump is een geniale marketeer’<br />
PRINSES<br />
LAURENTIEN VAN ORANJE EN<br />
PROF. DRS. JEROEN SMIT<br />
‘Kinderen kunnen ons kompas<br />
weer goed zetten’<br />
SPECTACULAIRE FOTO’S<br />
van dr. André Kuipers, Frans Lanting<br />
en Jimmy Nelson<br />
FOTOGALERIE<br />
Selectie van 125 faculty members<br />
prof. dr. Jan Peter<br />
Balkenende<br />
‘Duurzaam bedrijfs-DNA is voordelig<br />
voor alles en iedereen’
INFORMEER NAAR DE<br />
TURN-KEY<br />
CONGRESPAKKETTEN<br />
VOOR 150 TOT 1.000 PERSONEN<br />
Check FokkerTerminal.nl<br />
Fokker Terminal - Binckhorstlaan 249 - Den Haag<br />
Informatie en boekingen: Tim Rosman 06 52038755 en Tom Verhaar 06 20603286
EEN MULTIFUNCTIONELE<br />
CONGRESLOCATIE IN DEN HAAG<br />
• Industriële uitstraling<br />
• Flexibel in te richten<br />
• 17 subruimtes!<br />
• Zeer goede bereikbaarheid<br />
• 380 parkeerplaatsen<br />
FOKKERTERMINAL.NL
360 haalt<br />
Arnon Grunberg | ‘360 is een<br />
waardevolle aanvulling op het<br />
Nederlanse tijdschriftenaabod’<br />
Mathijs van Nieuwekerk | ‘Ik<br />
noem mij pas een man van de<br />
wereld sinds ik 360 lees’ Bas<br />
Heijne | ‘360 - Onmisbaar in<br />
verwarrende tijden’ Adiaan van<br />
Dis | ‘De wereld is ingewikkeld,<br />
maar leesbaar in 360’ Jan Mulder |<br />
‘360? Schit-te-rend!’<br />
4<br />
SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong>® MAGAZINE <strong>2016</strong>
de 100<br />
zonder grijs te worden<br />
360 <strong>Magazine</strong> – het kleurrijke magazine dat zijn blik op heel<br />
de wereld richt – nadert zijn honderdste editie, die op 2 juni zal<br />
verschijnen. De hoogste tijd voor een nadere kennismaking.<br />
50%<br />
korting<br />
Maak nu voordelig kennis met<br />
360 <strong>Magazine</strong> en ontvang<br />
5 nummers voor slechts €15<br />
Ga naar: www.360magazine.nl/probeer<br />
SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong>® MAGAZINE <strong>2016</strong> 5
INHOUDSOPGAVE<br />
Voorwoord _____________________________________________ 8<br />
Colofon ________________________________________________ 9<br />
De Kracht van Speakers Academy® _________________________ 10<br />
Marktleider ____________________________________________ 11<br />
Internationaal _________________________________________ 12<br />
INTERVIEWS & ARTIKELEN<br />
prof. dr. Jan Peter Balkenende ___________________________ 14<br />
Duurzaam Bedrijfs-DNA is voordelig voor alles en iedereen<br />
Renée Scheltema ______________________________________ 18<br />
Normal is Over<br />
dr. Daniel Cohn-Bendit __________________________________ 20<br />
Dezelfde maximumsnelheid in heel Europa<br />
Laurentien van Oranje en Jeroen Smit ______________________ 24<br />
Kinderen kunnen ons kompas weer goed zetten<br />
Maurits van Oranje _____________________________________ 28<br />
Als we erin geloven, gaan we tot het gaatje<br />
prof. dr. mr. Geert-Jan Knoops ____________________________ 32<br />
Betere scheiding der machten komt Internationaal Strahof ten goede<br />
ir. homas Rau _________________________________________ 36<br />
Zonde van het geld, zonde van de tijd: Duurzaamheid<br />
prof. dr. Maarten van Rossem _____________________________ 42<br />
Mijn liefde voor Amerika is sterk getemperd<br />
Richard van Hooijdonk __________________________________ 46<br />
De toekomst is bijna te mooi om waar te zijn<br />
Jörgen Raymann ________________________________________ 50<br />
Geluksfactor is gezond virus voor bedrijven<br />
Huub Stapel ___________________________________________ 54<br />
Als dingen leuk zijn kun je alles aan<br />
Arthur Japin ___________________________________________ 58<br />
Het hoofd is een prettige plek om naartoe te gaan<br />
drs. Femke Halsema _____________________________________ 68<br />
De politiek is nu echt geschiedenis<br />
dr. Bernard Bot _________________________________________ 72<br />
Het mooie is dat Europa voor elke<br />
crisis een oplossing vindt<br />
majoor Marco Kroon ____________________________________ 78<br />
Ik heb geen baan als militair, ik bén militair<br />
drs. Ad Melkert _________________________________________ 82<br />
Eenzijdige bezuinigingspolitiek staat groei in de weg<br />
prof. dr. Kees Brunia ____________________________________ 86<br />
De toekomstherinneringen van een jong blijvend brein<br />
prof. dr. Erik Scherder ___________________________________ 90<br />
Bewegen verrijkt ons brein<br />
prof. dr. Damiaan Denys, prof. dr. Jelle Jolles en<br />
prof. dr. Victor Lamme __________________________________ 96<br />
Vrije wil, ictie of non-ictie?<br />
drs. Marianne van den Anker & drs.Rob Oudkerk ___________ 100<br />
'360 graden bereik'<br />
Jandino Asporaat ______________________________________ 104<br />
dr. André<br />
Kuipers<br />
Ik heb van mijn zwakte mijn kracht gemaakt<br />
6<br />
SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong>® MAGAZINE <strong>2016</strong><br />
MAGAZINE<br />
Philip Freriks _________________________________________ 108<br />
Als je denkt het in Frankrijk te redden met<br />
Engels kan dat best tegenvallen<br />
David Allen___________________________________________ 112<br />
Dingen gedaan krijgen zonder stress<br />
Monique Collignon ____________________________________ 116<br />
Mode van plastic, hoe cool is dat?<br />
Charles Groenhuijsen __________________________________ 122<br />
Trump is een geniale marketeer<br />
dr. Mathijs Bouman ____________________________________ 128<br />
Afscheid van de VAR is vervelend voor zzp’ers en de BV Nederland<br />
Pierre Wind __________________________________________ 132<br />
De grote droom van de Kok des Vaderlands<br />
SPECTACULAIRE FOTO’S VAN DR. ANDRÉ KUIPERS,<br />
FRANS LANTING EN JIMMY NELSON __________________ 135<br />
Ad Broere _______________________________________ 150<br />
Een positieve verandering, door negatieve rente?<br />
Bram Moerland __________________________________ 156<br />
Gnosis en gnostiek, wat is dat?<br />
prof. dr. Willem Vermeend _________________________ 164<br />
Slimme bedrijven denken smart<br />
Innovatie in het bedrijfsleven _______________________ 168<br />
‘Ze zien vliegen’ is in 2017 heel normaal<br />
David Schrooten __________________________________ 188<br />
De vreselijke reis van een jonge Nederlandse hacker<br />
Marcel Messing ___________________________________ 192<br />
Op weg naar de cyborg?<br />
Nick van Ruiten MBA MSc _________________________ 196<br />
Jeugd gebruikt medicijn tegen ‘ictieve ziekte’ als straatdrug<br />
dr. Gábor Lenkei __________________________________ 200<br />
Bent u ziek, of lijkt het maar zo?<br />
Frank Suárez _____________________________________ 204<br />
Herstel de stofwisseling en de kilo’s vliegen eraf<br />
generaal majoor b.d. drs. Pieter Cobelens en<br />
Anouk Vos MA MSc _______________________________ 210<br />
Wat heb ik aan privacy als ik dood ben?<br />
Mary-Jo de Leeuw ________________________________ 214<br />
Nederland aan de rand van de digitale afgrond<br />
FOTOGALERIE __________________________________ 223<br />
Selectie van 125 faculty members<br />
© WALTER KALLENBACH<br />
135 78 154<br />
© WALTER KALLENBACH<br />
majoor Marco<br />
Kroon<br />
© MERLIJN DOOMERNIK<br />
dr. Ad<br />
Verbrugge
MAGAZINE<br />
© STEPHAN VANFLETEREN<br />
drs. Femke<br />
Halsema<br />
68 24 90 132 116<br />
© SUITABLE IMAGES<br />
Laurentien<br />
van Oranje en<br />
Jeroen Smit<br />
© MET DANK AAN ERIK SCHERDER<br />
prof. dr. Erik<br />
Scherder<br />
© MINISTERIE VAN BEELD<br />
Pierre<br />
Wind<br />
© LENS! MARCEL KRIJGE<br />
Monique<br />
Collignon<br />
© MINISTERIE VAN BEELD<br />
Philip<br />
Freriks<br />
46<br />
COLUMNS & SPOTLIGHTS<br />
Hadassah de Boer_________________ 31<br />
De kunst van het luisteren<br />
Marc Sluszny____________________ 35<br />
Het is niet hoe goed je bent, maar hoe<br />
goed je wilt zijn<br />
Jort Kelder______________________ 40<br />
Spotlight on<br />
Annemarie van Gaal______________ 49<br />
Tweespalt<br />
Brenno de Winter_________________ 53<br />
De snelheid waarmee technologie onze<br />
maatschappij heeft overdonderd<br />
prof. dr. Dennis Vink______________ 57<br />
Financieel inzicht: iedereen kan het leren<br />
Sjaak Bral_______________________ 61<br />
Personeel, je beste adviseur<br />
mr. Frank Visser__________________ 62<br />
Conflicten oplossen is mijn specialiteit<br />
prof. dr. Bas Haring_______________ 64<br />
Proefkonijnen<br />
jhr. dr. Walther Ploos van Amstel ___ 66<br />
De consument eist precisie-logistiek<br />
René C.W. Boender & dr. Jos Ahlers__ 67<br />
Generatie Z is aan zet! Bent u klaar voor<br />
de vierde industriële revolutie?<br />
drs. Arend Jan Boekestijn__________ 71<br />
Het volk en de chaos<br />
Ruud Veltenaar___________________ 75<br />
Inspirator van Transformatie<br />
drs. Ed Nijpels___________________ 76<br />
Duurzame energie, bittere noodzaak én<br />
een zegen<br />
Errol van Engelen_________________ 85<br />
Hoe Big Data ons business landschap<br />
verandert<br />
Igor Beuker______________________ 89<br />
Spotlight on<br />
Elfried Klarenbeek________________ 93<br />
Van een systeemgerichte naar een<br />
mensgerichte samenleving<br />
drs. Pieter de Rijk_________________ 94<br />
Impressies van een fake speech van Pieter de Rijk<br />
Shay Kreuger____________________ 99<br />
Ik ben Shay en van alle markten thuis<br />
Peter Pronk_____________________ 107<br />
Westerse ondernemers succesvol ondersteunen<br />
in China<br />
Daniel Seesink__________________ 111<br />
Welk imponeergedrag leidt tot<br />
tevreden klanten?<br />
Bart Chabot____________________ 115<br />
De laatste heipaal<br />
Addy van den Krommenacker______ 119<br />
Een wandelend schilderij<br />
prof. dr. Harald Benink___________ 120<br />
Investeren in Europa<br />
drs. Patrick van Veen_____________ 125<br />
Waarom we klanten moeten vlooien<br />
prof. dr. ir. Mathieu Weggeman_____ 126<br />
Jongeren versus protestgeneratie:<br />
waardestrijd in alle hevigheid losgebarsten<br />
Patrick Petersen MA MSc_________ 131<br />
Bent u klaar voor de revolutie van de<br />
multimarketeer?<br />
Maarten van der Weijden__________ 153<br />
Zowel 10.000 uur in de sport als in het<br />
bedrijfsleven<br />
dr. Ad Verbrugge________________ 154<br />
Behoefte aan fundamentele reflectie<br />
Dieter Möckelmann______________ 161<br />
De impact van technologie op onderwijs<br />
Jeffrey Spalburg_________________ 163<br />
Opgeteld de beste<br />
prof. dr. ir. Hugo Priemus_________ 167<br />
Disruptie in wonen en bouwen<br />
drs. Huub J.B.van Zwieten_________ 172<br />
Het geheim van een inspirerend leven<br />
Saskia Maarse___________________ 174<br />
Hoe overbrug je (zakelijke) cultuurverschillen?<br />
Bob W. Toetenel_________________ 176<br />
Relaties opbouwen is goed voor de business<br />
Generaal b.d. Arie T.Vermeij_______ 178<br />
Inspirerend leiderschap en visie<br />
Eric Arnold_____________________ 180<br />
Droom tot over de horizon<br />
prof. dr. Chris Peeters en<br />
Steven Djohan__________________ 182<br />
Problemen oplossen en voorkomen begint<br />
met het ontdekken van de rode draden<br />
Gerd-Jan Poortman______________ 184<br />
Optimaal gebruik maken van skill en talent<br />
Dutch Dream Foundation _________ 186<br />
Coacht ondernemers die durven te dromen<br />
Eduard Schaepman______________ 191<br />
How does a start-up start?<br />
dr. ir. Koert van Mensvoort________ 195<br />
Welkom in de technosfeer<br />
prof. dr. Vincent Icke_____________ 199<br />
Hoe meer je begrijpt …<br />
prof. dr. Peter Gøtzsche___________ 203<br />
Boekpresentatie<br />
drs. John Consemulder___________ 207<br />
Aspartaam<br />
Jelle Kuiper_____________________ 208<br />
Wat ik zeg klopt, dat maakt het hilarisch<br />
Marc Lammers__________________ 217<br />
spotlight on<br />
Quintis Ristie___________________ 218<br />
Dezelfde taal spreken is niet altijd<br />
hetzelfde bedoelen<br />
MaatschapWij__________________ 220<br />
Een nieuw maatschappelijk initiatief<br />
Pedro De Bruyckere______________ 222<br />
Wanneer kun je een expert geloven?<br />
EN VERDER<br />
Humor is noodzakelijk in het bedrijf_286<br />
Inspirerende vrouwen____________ 287<br />
Sportsprekersinstituut____________ 288<br />
Inspirerende bekende Nederlanders_ 289<br />
© JANITA SASSEN<br />
Huub<br />
Stapel<br />
54<br />
© MINISTERIE VAN BEELD<br />
Arthur<br />
Japin<br />
58<br />
SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong>® MAGAZINE <strong>2016</strong> 7
MAGAZINE<br />
Kennis plus Bewustzijn<br />
zorgt voor een betere wereld<br />
Onze manier van leven is het<br />
resultaat van een tienduizenden<br />
jaren durend gevecht.<br />
Wij, mensen, lopen al miljoenen<br />
jaren op aarde rond en pogen vanaf het<br />
begin de wereld om ons heen beter te begrijpen.<br />
Uit noodzaak, bijvoorbeeld om onszelf<br />
te kunnen verdedigen tegen de gevaren<br />
van het onbekende. Dat doen we eigenlijk<br />
nog steeds. Onze zintuigen zijn beperkt; we<br />
zien en horen nog geen 1 procent van wat<br />
er daadwerkelijk te zien en horen is. Bovendien<br />
weten we misschien maar 1 procent van<br />
1 procent van wat er te weten valt. De mens<br />
is hiermee een tragisch dier op zoek naar<br />
betekenis. Aangewakkerd door onze fantasie<br />
en creativiteit creëren we mythes om<br />
onze onwetendheid te compenseren, irrationele<br />
ideeën, emoties en onze nietigheid te<br />
verklaren en een idee te krijgen van waar we<br />
naartoe gaan. Dat doen we wel steeds minder.<br />
Ook raken velen van ons niet meer in<br />
extase in kerken, synagogen, moskeeën en<br />
tempels, maar vinden we die opwinding eerder<br />
in kunst, muziek, dans, sport, ilms en<br />
seks. Toch verandert onze aard nauwelijks,<br />
zeker als het gaat over onze diepste verlangens<br />
en angsten.<br />
© JULIETTE POLAK EN FLEUR KONING<br />
De biologische evolutie van de mens is<br />
10.000 tot 20.000 geleden nagenoeg afgerond.<br />
De Paleolithische mens (oude steentijd)<br />
leert omgaan met een enorm dilemma:<br />
de dieren, zijn vrienden die hij respecteert,<br />
moet hij doden om te kunnen overleven.<br />
De ontdekking van de landbouw is aan het<br />
einde van die evolutie misschien wel het<br />
belangrijkste moment in onze ontwikkeling.<br />
Wij besefen dan (10.000 jaar geleden)<br />
dat de aarde in overvloed al het voedsel kan<br />
verschafen dat nodig is. De Neolithische<br />
mens (nieuwe steentijd) ervaart dit als een<br />
openbaring. Hij leert de landbouw te verijnen<br />
en transformeert van jager en verzamelaar<br />
in een zelbewustere boer, die zijn eigen<br />
land bewerkt en dieren houdt. Verderop in<br />
de tijd beginnen onze voorouders steden te<br />
bouwen. Ze leren lezen en schrijven en zetten<br />
oude mythes en verhalen op papier. De<br />
geschiedenis begint.<br />
De mens en zeker de stedeling neemt<br />
steeds meer afstand van goden en mythes en<br />
creëert hierdoor een spiritueel vacuüm. Dat<br />
leidt tot een belangrijke revolutie tussen 800<br />
en 200 jaar voor Christus. Karl Jaspers heet<br />
deze periode de Spil-periode genoemd, die<br />
een sterke reactie is op een tijd van spirituele<br />
vernietiging en extreem geweld. Individuele<br />
denkers dragen wereldwijd een nieuw<br />
bewustzijn uit in een sterk veranderende<br />
sociale omgeving. In China ontstaan het<br />
confucianisme en taoïsme, in India het hindoeïsme,<br />
boeddhisme en jaïnisme. Perzië<br />
ziet de geboorte van het zoroastrisme (van<br />
Zarathustra). In het oude Judea laten de eerste<br />
profeten van zich horen en ontstaat het<br />
monotheïsme. In Griekenland komen ilosoie<br />
en rationalisme op. Allemaal tegelijk!<br />
Voor het eerst in de geschiedenis is er aandacht<br />
voor het menselijk lijden en ontstaat<br />
behoete aan spirituele religiositeit, compassie<br />
en rechtvaardigheid. Logos (rationaliteit)<br />
manifesteert zich naast mythologie. Tot<br />
rond 1500 gebeurt er weinig. Vanaf de zestiende<br />
eeuw volgen de gebeurtenissen elkaar<br />
echter zo snel op, dat alles weten niet meer<br />
mogelijk is.<br />
Om u een idee te geven: anno <strong>2016</strong>, verdubbelt<br />
onze kennis wereldwijd elk uur.<br />
Volgens sommigen zelfs elke minuut! We<br />
betalen voor dit informatiebombardement<br />
een hoge prijs. Groeiend informatieaanbod,<br />
toename van de welvaart en excessen van het<br />
materialisme laten zien dat de sociale cohesie<br />
afneemt. Mythes en grote verhalen verdwijnen<br />
nagenoeg uit het zicht.<br />
Joseph Campbell, een van ’s werelds grootste<br />
autoriteiten op het gebied van mythologie<br />
geet zijn studenten tijdens een college, vlak<br />
voor zijn dood in 1987, een aantal interessante<br />
antwoorden.<br />
Op de vraag “Professor, wat heet u geleerd<br />
van al die mythologieën, meer dan 6.000?”,<br />
antwoordt hij: “In beginsel gaan alle mythes<br />
over slechts een paar onderwerpen: de strijd<br />
van de mens met leven en dood en het<br />
gevecht tegen zijn eigen demonen.”<br />
Op de volgende vraag: “Kunt u ons een<br />
advies voor de toekomst geven?”, antwoordt<br />
hij: “Het enige advies dat ik kan geven is: volg<br />
je hart (‘follow your bliss’), doe dingen die je<br />
gelukkig maken en verder niets. Dan zul je<br />
een gelukkig leven hebben. Doe wat je hart<br />
je ingeet.” Op de laatste vraag: “Hoe weet ik<br />
wat mijn geluk (‘my bliss’) is?”, antwoordt hij:<br />
“Daar moet je naar zoeken, dat is jouw persoonlijke<br />
reis.”<br />
Het vermogen de wereld om ons heen<br />
te begrijpen (intelligentie) is belangrijk.<br />
Er blijkt aan intelligentie wereldwijd geen<br />
gebrek te zijn. De ene mens is nog intelligen-<br />
8<br />
SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong>® MAGAZINE <strong>2016</strong>
COLOFON<br />
<strong>ACADEMY</strong>®<br />
MAGAZINE <strong>2016</strong><br />
DR. DANIEL COHN-BENDIT<br />
‘Dezelfde maximumsnelheid<br />
in heel Europa’<br />
DRS. PIETER COBELENS,<br />
GENERAAL-MAJOOR BD<br />
‘Wat heb ik aan privacy<br />
als ik dood ben?’<br />
DRS. FEMKE HALSEMA<br />
‘De politiek is nu geschiedenis’<br />
CHARLES GROENHUIJSEN<br />
‘Trump is een geniale marketeer’<br />
ter dan de ander. Maar vaak mist hij bewustzijn (‘awareness’). En eigenlijk<br />
gaat het uitsluitend om dat laatste. ‘Awareness’ maakt je tot mens.<br />
Onze planeet is prachtig én de enige die we hebben. Kijk naar de<br />
oceanen, bergen, bossen, planten, dieren. Wat is er mooier dan een<br />
vogeltje?<br />
De wereld heet ook een donkere kant. We lijken het respect van<br />
onze voorouders voor de natuur en de dieren verloren te hebben. Het<br />
lijkt erop dat we ook het respect voor de Ander verliezen en, als we niet<br />
oppassen, ook voor onszelf. Het ziet ernaar uit dat deze eeuw zich ontwikkelt<br />
tot de opwindendste en belangrijkste uit de geschiedenis der<br />
mensheid. Wij allen spelen daarin een belangrijke rol. Meer dan ooit<br />
hebben we behoete aan mythes en mooie verhalen om compassie te<br />
ervaren en in evenwicht te komen met pragmatisme, met Logos.<br />
In zijn boek ‘1984’ waarschuwt George Orwell voor de gevaren van<br />
een politiestaat, waarin macht voorbijgaat aan de wet. Een dergelijke<br />
totalitaire staat is dichterbij dan u denkt. Laat u niet programmeren<br />
door een veeleisende samenleving, manipulerende media of gladde<br />
praatjes van politici, en ‘goede bedoelingen’ van vrienden, familieleden<br />
en goeroes. Kijk uit voor valse profeten, blijf scherp, wees kritisch<br />
op het voedsel dat u eet en de medicijnen die u neemt (geneesmiddelen<br />
zijn volgens statistieken 16.000 procent dodelijker dan terroristen!).<br />
Toon bovenal respect voor alles dat leet en is, alles heet bewustzijn.<br />
Per jaar doden wij meer dan 200 miljard dieren (6 miljoen per dag)<br />
en nog eens 100 miljoen dieren oferen we op aan experimenten. Als<br />
we geen actie ondernemen sterven nog meer dieren en planten uit en<br />
bevatten de oceanen binnenkort meer plastic dan vissen (90% procent<br />
van alle grote vissoorten is al uitgestorven). Wilt u in zo’n wereld leven?<br />
Mijn advies: Blijf leren, elke dag van uw leven tenminste een uur. Studeer<br />
wat u wilt en niet wat u moet. Studeer geen rechten als u liever violist<br />
wordt! Draag uw kennis uit. Luister naar de goede raad van Joseph<br />
Campbell: “Volg je geluk en het universum opent deuren voor je, waar<br />
vroeger slechts muren stonden.”<br />
PRINSES<br />
LAURENTIEN VAN ORANJE EN<br />
PROF. DRS. JEROEN SMIT<br />
‘Kinderen kunnen ons kompas<br />
weer goed zetten’<br />
SPECTACULAIRE FOTO’S<br />
van dr. André Kuipers, Frans Lanting<br />
en Jimmy Nelson<br />
FOTOGALERIE<br />
Selectie van 125 faculty members<br />
prof. dr. Jan Peter<br />
Balkenende<br />
‘Duurzaam bedrijfs-DNA is voordelig<br />
voor alles en iedereen’<br />
HOOFDREDACTEUR / EINDREDACTIE Albert de Booij<br />
REDACTIETEAM Celina Schüller | Maarten Pino MSc<br />
Walter Kallenbach (fotograie) | Jacques Geluk (tekst) en het Speakers<br />
Academy ® Team<br />
SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® BEZOEKADRES<br />
Postbus 22307 Schiedamse Vest 67-71<br />
3003 DH Rotterdam 3012 BE Rotterdam<br />
info@speakersacademy.nl Tel.: +31 10 433 33 22<br />
GRAFISCH ONTWERP<br />
Speakers Academy ®<br />
Don de Bruijn &<br />
Alexander Mayrhauser<br />
DRUKWERK<br />
Roularta Printing NV,<br />
Roeselare<br />
België<br />
COPYRIGHT<br />
Copyright © 1997-<strong>2016</strong> Speakers Academy ® . Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd<br />
en / of openbaar worden gemaakt door middel van druk, fotokopie, microilm of op welke<br />
wijze dan ook zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Alle rechten<br />
voorbehouden. Speakers Academy ® heeft de grootst mogelijke inspanning gepleegd om de<br />
copyrights van de geplaatste artikelen en foto’s aan de makers daarvan te doen toekomen.<br />
Speakers Academy ® vraagt de auteurs, fotografen en de sprekers copyrightvrije foto’s aan te<br />
leveren. In het geval het foto’s betreft die beschikbaar zijn gesteld door externe fotografen,<br />
vermeldt Speakers Academy ® de naam van de fotograaf op de foto zelf. In een aantal gevallen is<br />
het wellicht niet mogelijk (geweest) de fotograaf te achterhalen. Mocht u menen rechthebbende<br />
te zijn van een of meerdere foto’s, neem dan contact op met Speakers Academy ® via e-mail:<br />
info@speakersacademy.nl<br />
De interviews, artikelen en columns zijn van onafhankelijke auteurs. <strong>ACADEMY</strong> ® <strong>Magazine</strong> neemt<br />
een metapositie in ten aanzien van geloof, religie, gender, ras, seksuele geaardheid en aanvaardt<br />
geen enkele verantwoordelijkheid voor de statements die worden gemaakt. <strong>ACADEMY</strong> ®<br />
<strong>Magazine</strong> heeft vanuit deze onafhankelijk positie mensen uitgenodigd, die vanuit verschillende<br />
gezichtspunten hun visie naar voren brengen.<br />
FOTOSTOCK<br />
Bedrijven of organisaties die fotomateriaal nodig hebben, kunnen tegen een vergoeding hiervan<br />
gebruik maken. U kunt contact opnemen met de informatiedesk van Speakers Academy ® :<br />
fotostock@speakersacademy.nl<br />
TOESTEMMING HERDRUK / GEBRUIK FOTO’S EN ILLUSTRATIES<br />
Voor toestemming van herdruk van artikelen, interviews, columns, foto’s en illustraties, kunt u<br />
contact opnemen met Speakers Academy ® :<br />
magazine@speakersacademy.nl<br />
COLUMNSERVICE<br />
Veel van onze sprekers zijn tevens goede schrijvers. In een aantal gevallen bestaat de mogelijkheid<br />
om een column te laten schrijven voor uw personeelsblad, huisorgaan, verenigingsblad,<br />
corporate magazine, jaarverslag, website, publiekstijdschrift. Ook kunnen wij op verzoek een<br />
column, kort verhaal of gedicht ter ondersteuning van een congres (laten) verzorgen.<br />
Albert F.T. de Booij<br />
Oprichter Speakers Academy®<br />
MAGAZINE<br />
SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong>® MAGAZINE <strong>2016</strong> 9
De kracht van<br />
Speakers Academy®<br />
MAARTEN<br />
PINO MSC<br />
DIR. MARKETING & COMMUNICATIE<br />
RENÉ<br />
WARMERDAM<br />
DIRECTEUR SALES<br />
NINA KESAR<br />
LL.M.<br />
ADJUNCT DIRECTEUR<br />
WALTER<br />
KALLENBACH<br />
HUGO<br />
DE REUS MA<br />
DESMOND<br />
DE JONG BBA<br />
BARBARA DE<br />
JONGE MSC<br />
FLOOR<br />
RIJKEN<br />
MART<br />
VERHAGE MA<br />
MIRIAM<br />
DE GROOT<br />
DAPHNE<br />
TENGBERGEN<br />
ROBERT<br />
VAN ISPELEN<br />
SAMATAR<br />
OMER<br />
SONJA<br />
DIENER<br />
NICK<br />
LINDEIJER<br />
DON<br />
DE BRUIJN<br />
1<br />
Speakers Academy® heet<br />
een transparant prijsbeleid.<br />
Duidelijkheid vooraf, geen<br />
boekingsfee of verborgen<br />
kosten.<br />
2<br />
Aankondigingen van<br />
congressen, seminars of<br />
andersoortige bijeenkomsten<br />
worden kosteloos vermeld op<br />
onze website.<br />
3<br />
Het consultancyteam van<br />
Speakers Academy® is het<br />
meest ervaren team in de<br />
Europese sprekerswereld. Met<br />
een gezamenlijke ervaring<br />
van zo’n 100 jaar heet het<br />
tienduizenden aanvragen voor<br />
haar relaties in behandeling<br />
genomen.<br />
4<br />
Relaties van Speakers<br />
Academy® ontvangen het<br />
<strong>ACADEMY</strong>® <strong>Magazine</strong><br />
kosteloos en de periodieke<br />
Nieuwsbrief, waarin de laatste<br />
ontwikkelingen worden<br />
besproken alsmede de meest<br />
recente sprekers worden<br />
voorgesteld. Zo krijgt de<br />
relatie up-to-date kennis<br />
van de steeds veranderende<br />
sprekersmarkt.<br />
5<br />
Een internationaal netwerk<br />
dat zijn weerga niet kent en<br />
toegang geet tot meer dan<br />
35.000 sprekers wereldwijd.<br />
6<br />
Speakers Academy® hanteert<br />
een onbesproken ethisch<br />
gedrag naar haar klanten,<br />
medewerkers, toeleveranciers,<br />
Faculty Members en naar<br />
de samenleving, hetgeen<br />
resulteert in een onberispelijke<br />
reputatie en een ongeëvenaard<br />
betalingsgedrag.<br />
7<br />
De boeiende en<br />
inspirerende werkomgeving<br />
op het Speakers Academy®<br />
hoofdkantoor garandeert<br />
optimale professionaliteit en<br />
klantgerichtheid en staat borg<br />
voor het hoogst denkbare<br />
niveau van dienstverlening.<br />
8<br />
Nadat een boeking tot stand<br />
is gekomen stemt Speakers<br />
Academy® de werkbesprekingen<br />
af, controleert de optredens<br />
en evalueert de optredens die<br />
hebben plaatsgevonden.<br />
info@speakersacademy.nl<br />
010-433 33 22<br />
speakersacademy.nl<br />
9<br />
Kosteloos advies. Onze<br />
Knowledge Ambassadors staan<br />
365 dagen per jaar voor u klaar<br />
en zorgen ervoor dat u binnen<br />
24 uur een oferte ontvangt.<br />
10<br />
In geval van ziekte en/of<br />
overmacht draagt Speakers<br />
Academy® te allen tijde zorg<br />
voor een vervangende spreker<br />
of dagvoorzitter. Uiteraard in<br />
overleg met u.<br />
CELINA<br />
SCHÜLLER<br />
ALGEMEEN DIRECTEUR<br />
10<br />
SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong>® MAGAZINE <strong>2016</strong>
Speakers Academy®<br />
als marktleider<br />
Sinds de start in 1997 is Speakers Academy® uitgegroeid tot de<br />
absolute marktleider in de sprekersbranche. Met duizenden<br />
aanvragen per jaar, honderdduizenden bezoekers op de website<br />
en meer dan een kwart miljoen lezers van het eigen <strong>ACADEMY</strong>®<br />
<strong>Magazine</strong>, heet Speakers Academy® een unieke positie verworven<br />
als toonaangevend sprekersinstituut.<br />
Speakers Academy® beheert de agenda en verzorgt de boekingen<br />
en inanciële ahandeling voor prominente wetenschappers, politici,<br />
kunstenaars, (oud-)sporters, journalisten en topmanagers uit het<br />
bedrijfsleven. Zij verzorgen lezingen op het gebied van wetenschap,<br />
ilosoie, politiek, Europese integratie, communicatie, motivatie,<br />
duurzaamheid, innovatie, marketing, sport en avontuur, media,<br />
ICT, futurologie, economie et cetera. Uiteraard is een groot aantal<br />
van deze experts ook inzetbaar als dagvoorzitter of discussieleider.<br />
Alle zogeheten Faculty Members zijn autoriteiten op hun<br />
vakgebied en brengen met het grootst mogelijke plezier kennis en<br />
inzichten over op hun toehoorders. Hiermee ontvouwt zich ook de<br />
missie van Speakers Academy®: ‘Bringing Knowledge to the World’.<br />
Binnen 24 uur na indienen van uw aanvraag neemt een van onze<br />
Knowledge Ambassadors contact met u op. Met veel kennis van<br />
zaken staat hij/zij u bij met het maken van de juiste keuze voor de<br />
invulling van uw congres of bedrijfsevenement. De professionele,<br />
zorgvuldige en adequate werkwijze heet geleid tot de sterke<br />
reputatie van Speakers Academy®.<br />
Met meer dan 80.000 aanvragen en 25.000 boekingen in het<br />
korte bestaan van Speakers Academy® is het bewijs geleverd dat<br />
kwaliteit zich altijd een weg baant. Inmiddels beheren wij een<br />
internationaal bestand dat zijn weerga niet kent en dagelijks wordt<br />
aangevuld met sprekers uit de hele wereld. Op onze website tret u<br />
duizenden sprekers aan die van onschatbare waarde kunnen zijn<br />
voor uw bedrijf of organisatie.<br />
Tevens het grootste<br />
sportsprekersinstituut van Nederland<br />
Sport brengt mensen bij elkaar. Zeker tijdens grote evenementen<br />
zoals het EK of WK voetbal of het WK hockey en belangrijke<br />
schaatswedstrijden staat Nederland massaal achter ‘onze’ jongens<br />
en meiden. Sport inspireert ook mensen en niet te vergeten de<br />
ondernemers onder hen.<br />
Het is daarom niet verwonderlijk dat een groot gedeelte van onze<br />
sprekers een sportieve achtergrond heet en Speakers Academy®<br />
inmiddels ook het grootste sportsprekersinstituut van Nederland is.<br />
Voormalig hockeybondscoach Marc Lammers weet dat er meer kans<br />
is op succes wanneer mensen op de werkvloer en in het veld kunnen<br />
meepraten, meedenken en meebeslissen. “Leer buiten de bekende<br />
kaders te denken en je te onderscheiden.”<br />
Gerd-Jan Poortman en Eric Arnold zijn niet de enigen die in deze<br />
editie van <strong>ACADEMY</strong>® <strong>Magazine</strong> presteren in de sport als metafoor<br />
gebruiken om ondernemers te helpen hun bedrijven en organisaties<br />
nog succesvoller en beter te maken.<br />
Zelfs buiten dat is het lezen van de verhalen over hun bijzondere<br />
sportieve prestaties en belevenissen een heerlijk tijdverdrijf voor wie<br />
in sport is geïnteresseerd. Op de volgende pagina’s stellen we hen<br />
graag voor of kunt u hernieuwd met hen kennismaken.<br />
‘Sport verbroedert en inspireert’<br />
SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong>® MAGAZINE <strong>2016</strong> 11
Speakers Academy® International<br />
Bringing Knowledge to the World<br />
INTERNATIONAL<br />
Het afgelopen seizoen heet Speakers Academy® honderden<br />
sprekers geboekt in Europa en ver daarbuiten. Steeds meer<br />
internationale bedrijven en organisaties weten Speakers Academy®<br />
te vinden als het gaat om kwalitatieve, inhoudelijke topsprekers<br />
en op menig Europees congres en seminar ontmoet u onze faculty<br />
members. Deze keynote speakers presenteren hun onderwerp met<br />
een diepgaande kennis en met veel enthousiasme. De jarenlange<br />
Abidjan<br />
Brugge<br />
Hamburg<br />
Lima<br />
Aken<br />
Brussel<br />
Ile de la Réunion Lissabon<br />
Amsterdam<br />
Casablanca<br />
Istanboel<br />
Londen<br />
Ankara<br />
Dubai<br />
Keulen<br />
Luxemburg<br />
Antwerpen<br />
Dublin<br />
Kingsland, GA Lyon<br />
Avignon<br />
Düsseldorf<br />
Kitzbühel<br />
Madrid<br />
Bad Kissingen<br />
Edmonton, AB Koblenz<br />
Mallorca<br />
Bad Orb<br />
Essen<br />
Kopenhagen<br />
Marrakech<br />
Barcelona<br />
Freiburg<br />
Lago Maggiore Marseille<br />
Berlijn<br />
Genève<br />
Las Vegas, NV<br />
Melbourne<br />
Bled<br />
Gent<br />
Le Touquet<br />
Milaan<br />
Brest<br />
Graz<br />
Leuven<br />
Montpellier<br />
Bernard<br />
Bernard-Henri<br />
dr. Susan<br />
prof. dr. Peter<br />
Kouchner<br />
Lévy<br />
Neiman<br />
Sloterdijk<br />
Tasha<br />
Virginie<br />
Philippe<br />
Lucy<br />
de Vasconcelos Raisson<br />
Douste-Blazy<br />
Alexander<br />
Jack<br />
Jacques<br />
Jeremy<br />
Boris<br />
Lang<br />
Attali<br />
Rifkin<br />
Cyrulnik<br />
SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong>® MAGAZINE <strong>2016</strong><br />
ervaring en expertise van deze mannen en vrouwen staan borg voor<br />
een zeer interessante dag of avond. Veelal wordt de mogelijkheid<br />
geboden tot interactie.<br />
Bent u geïnteresseerd in het engageren van een internationale<br />
spreker neemt u dan contact op met onze kantoren in Parijs,<br />
Barcelona of Berlijn.<br />
Faculty members van Speakers Academy® hebben in het afgelopen seizoen opgetreden in onder meer:<br />
© FANNY SCHERTZER<br />
© TASHA DE VASCONCELOS<br />
© GUILLAUME PAUMIER<br />
© ALEXIS DUCLOS<br />
© ROBERT ESPALIEU<br />
© ENITH STENHUYS<br />
© SUSAN NEIMAN<br />
© PHILIPPE DOUSTE-BLAZY<br />
© EVERT-JAN DANIËLS<br />
© ENITH STENHUYSEN<br />
© LUCY ALEXANDER<br />
© BORIS CYRULNIK<br />
Montreal<br />
München<br />
Nantes<br />
Nice<br />
Nordhorn<br />
Oostende<br />
Parijs<br />
Portoroz<br />
Praag<br />
Rome<br />
Rotterdam<br />
Schwerin<br />
© RÜDIGER JÜRGENSEN<br />
Anja<br />
Kohl<br />
© ROY BEUSKER<br />
Dominique<br />
Moïsi<br />
© XAVIER VERDAGUER<br />
Xavier<br />
Verdaguer<br />
Sint- Niklaas<br />
Stavanger<br />
Stockholm<br />
Strassbourg<br />
Strömstad<br />
Taipei<br />
honon-les-Bains<br />
Tours<br />
Vilnius<br />
Warschau<br />
Wenen<br />
Zürich<br />
© GINO DEPINTO<br />
David<br />
Shing<br />
© SIMON NEWBURY<br />
Alastair<br />
Campbell<br />
© JOSCHKA FISCHER<br />
Joschka<br />
Fischer
ONLINE<br />
Europa's grootste<br />
online sprekersinstituut<br />
speakersacademy.com<br />
ROTTERDAM<br />
Schiedamse Vest 67-71<br />
3012 BE Rotterdam<br />
PARIJS<br />
5, Rue de Castiglione<br />
4ème étage, 75001 Paris France<br />
BARCELONA<br />
Gran Via, 630 4ª planta<br />
08007 Barcelona Spain<br />
BERLIJN<br />
Kurfürstendamm 194<br />
10707 Berlin Germany<br />
T: +31 (0) 10 433 33 22<br />
E: info@speakersacademy.nl<br />
T: +33 (0) 1 53 45 10 62<br />
E: info@speakersacademy.fr<br />
T: +34 (0) 934 45 83 35<br />
E: info@speakersacademy.es<br />
T: +49 (0) 30 700 159 665<br />
E: info@speakersacademy.de<br />
SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong>® MAGAZINE <strong>2016</strong> 13
© SUITABLE IMAGES | JULIETTE POLAK & FLEUR KONING<br />
14<br />
SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong>® MAGAZINE <strong>2016</strong>
ONDERNEMEN EN DUURZAAMHEID<br />
‘Duurzaam bedrijfs-DNA is voordelig<br />
voor alles en iedereen’<br />
prof. dr. Jan Peter Balkenende<br />
Tekst: Jacques Geluk<br />
Jan Peter Balkenende vindt dat iedereen verantwoordelijk is voor de grote vraagstukken van deze tijd, zoals<br />
duurzaamheid, rentmeesterschap, milieu en respect voor mensenrechten. Alles begint bij de ondernemer, die<br />
duurzaamheid in zijn of haar manier van denken en het DNA van het bedrijf moet toelaten, maar de overheid<br />
mag niet aan de zijlijn staan. Nu het bewustzijn groeit – en ondernemers beseffen dat duurzaamheid een hoger<br />
‘return on investment’ kan opleveren – gaat het de goede kant op, maar “er moet nog veel gebeuren.”<br />
In de jaren zeventig, de tijd van de<br />
polarisatie, begon ik na de middelbare<br />
school met mijn studies geschiedenis<br />
en rechten. Ik was buitengewoon geïnteresseerd<br />
in maatschappelijke en politieke<br />
ontwikkelingen en toen al viel mij op dat de<br />
overheid de grote maatschappelijke vraagstukken,<br />
zoals milieu, mensenrechten en de<br />
omgang met werknemers, op haar bordje<br />
kreeg. Alles werd beschouwd als een politiek<br />
probleem. De verzorgingsstaat moest die<br />
zaken regelen door middel van wetgeving,<br />
planning en inanciering. Bedrijven zorgden<br />
voor rendement en continuïteit binnen<br />
de grenzen die de samenleving destijds<br />
stelde. Ze mochten producten en diensten<br />
leveren. Daarmee was hun verantwoordelijkheid<br />
beperkt. Dat schema heet mij nooit<br />
bevallen”, zegt Jan Peter Balkenende, hoogleraar<br />
‘Governance, Institutions and Internationalisation’<br />
aan de Erasmus Universiteit,<br />
in een vergaderkamer van accountancyen<br />
belastingadviesbureau EY, waarvoor<br />
hij zich de afgelopen jaren bezighield met<br />
‘Corporate responsibility’. “Elementen als<br />
maatschappelijke solidariteit en rentmeesterschap<br />
(zorg voor de planeet) behoren ook<br />
tot de verantwoordelijkheid van organisaties,<br />
instellingen, bedrijven én burgers.”<br />
Staat tegenover markt, overheid tegenover<br />
individu. Balkenende heet moeite met<br />
die tegenstelling die mede voortkomt uit het<br />
gepolariseerde klimaat in de jaren zeventig.<br />
Dat is wellicht de reden dat zijn proefschrit<br />
gaat over overheidsregelgeving en<br />
‘Je kunt niet<br />
succesvol zijn in<br />
een wereld die<br />
faalt’<br />
maatschappelijke organisaties. “De Club<br />
van Rome stelde in 1972 de uitputtingsproblematiek<br />
aan de orde in het rapport ‘Grenzen<br />
aan de groei’. Ik geloofde niet zo dat groei<br />
te stoppen is, maar had tegelijk het gevoel dat<br />
groei nooit ongelimiteerd kan zijn. Als secretaris<br />
van een studiecommissie die zich eind<br />
jaren tachtig onder leiding van Jelle Zijlstra<br />
bezighield met economische groei, werd mij<br />
duidelijk dat groei hoort bij het mens zijn.<br />
Maar als je eerst alleen maar groeit en pas<br />
achteraf milieuproblemen die daarvan het<br />
gevolg zijn oplost, is dat niet de goede weg.<br />
Groei moet je dus anders inrichten. Bedrijven<br />
moeten groeien om te kunnen bestaan,<br />
maar het idee dat duurzaam te doen heet<br />
mij altijd zeer aangesproken. Bijvoorbeeld<br />
door verantwoordelijkheid voor de grote<br />
maatschappelijke kwesties te integreren in<br />
een bedrijfsmodel. Het vinden van een antwoord<br />
op de vraag wie verantwoordelijk is<br />
voor wat, is al heel lang echt wel een passie<br />
van mij, die bovendien behoorlijk diep zit.”<br />
‘BUSINESS OF BUSINESS IS<br />
BUSINESS’<br />
Eind jaren zeventig is de staat de oplossing,<br />
enkele jaren later juist het probleem.<br />
Aandeelhouderswaarde is dan het tover-<br />
SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong>® MAGAZINE <strong>2016</strong> 15
ONDERNEMEN EN DUURZAAMHEID<br />
woord. Het Keynesianisme maakt plaats<br />
voor de aanbod- en de neoklassieke economie.<br />
“De markt zou het oplossen, maar we<br />
ontdekten dat die dat niet altijd kan. Interessant<br />
is dat we nu kijken naar nieuwe verhoudingen<br />
en verbindingen. Er is een andere<br />
visie ontstaan op de maatschappelijke ordening.<br />
De overheid is niet meer de klassieke<br />
verzorgingsstaat, maar veel meer de participant<br />
in een relatie van netwerken en allianties.<br />
Bedrijven volgen een nieuwe, scherp<br />
waarneembare weg. Milton Friedman zei in<br />
de jaren zeventig ‘he business of business<br />
is business’: bedrijven leveren producten en<br />
diensten, houden zich netjes aan de regels<br />
en de rest is geen kerntaak. Dat staat haaks<br />
op de moderne rol van bedrijven. Michael E.<br />
Porter spreekt over het creëren van gedeelde<br />
waarden: bedrijven moeten economische én<br />
maatschappelijke waarden genereren door<br />
ook in te spelen op de noden van de maatschappij.<br />
Tegelijk zien we dat ondernemingen<br />
het niet helemaal alleen kunnen. De<br />
waardeketen speelt een grote rol, evenals<br />
het aangaan van nieuwe allianties. De dialoog<br />
met stakeholders, zoals toeleveranciers,<br />
maatschappelijke organisaties, wetenschappers<br />
en overheden over waar ze mee bezig<br />
zijn is belangrijk. Daarnaast is er de noodzaak<br />
van langetermijndenken, gekoppeld<br />
aan het ondernemen van acties op de korte<br />
termijn.”<br />
FUNDAMENTELE VERANDERING<br />
Balkenende wijst erop dat niet gaat om een<br />
hype, maar om een fundamentele verandering.<br />
“We kunnen zaken niet meer op hun<br />
beloop laten, nu we te maken hebben met<br />
de gevolgen van de opwarming van de aarde<br />
en de wetenschap dat we in 2050 tenminste<br />
negen miljard mensen moeten voeden en<br />
grondstofen opraken. Om te voorkomen<br />
dat we de aarde verbruiken, moeten bedrijven<br />
nadrukkelijk hun rol spelen. Secretaris-generaal<br />
Ban-ki Moon van de Verenigde<br />
16<br />
SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong>® MAGAZINE <strong>2016</strong><br />
Naties heet het heel mooi gezegd: ‘Het is de<br />
vraag hoe de private sector, na de Millennium<br />
Ontwikkelingsdoelen, gaat bijdragen<br />
aan de realisering van de Duurzame Ontwikkelingsdoelen.<br />
Als zij dat niet doen bereiken<br />
we die doelen nooit’. Dat besef groeit enorm.<br />
Niet alleen steeds vaker mondiaal, maar ook<br />
door in het buitenland samen te werken<br />
met lokale partijen.” ‘Corporate responsibility’<br />
betekent volgens Balkenende ook dat<br />
bedrijven eerlijk rapporteren over hun doelstellingen<br />
en hun inanciële en maatschappelijke<br />
prestaties. “Het gaat niet overal goed.<br />
Dieptepunt is dieselgate, waarbij een autofabrikant<br />
een meetmethode heet gemanipuleerd<br />
om groei na te streven, maar niet<br />
op een duurzame manier. Dat is ethisch<br />
slecht en inancieel zeer onverstandig, want<br />
het bedrijf heet nu te maken met een heleboel<br />
claims.” Daaruit blijkt temeer dat de rol<br />
van bedrijven bij het oplossen en beheersen<br />
van de grote maatschappelijke vraagstukken<br />
niet meer is te ontkennen en een<br />
nieuwe verhouding is ontstaan tussen ethiek<br />
en economie. “Volgens Adam Smith, bekend<br />
van de boeken ‘he wealth of nations’ (uit<br />
1776!) en ‘he theory of moral sentiments’<br />
(1766), had de vrije hand in de economie<br />
vooral te maken met morele sentimenten en<br />
kaders. Dat verband leggen we nu opnieuw.<br />
Het is hoopgevend dat het geen ‘business as<br />
usual’ meer is. Bovendien gebeurt dit op een<br />
moment dat de economie zelf verandert, met<br />
de nieuwe werkelijkheid van big data, internet<br />
of things, robotisering en 3D-printen.<br />
Niets blijt hetzelfde.”<br />
DUURZAAMHEIDSBELEID<br />
De grote Nederlandse ondernemingen<br />
hebben inmiddels allemaal een duurzaamheidsbeleid.<br />
“Geen bedrijf kan zich nog veroorloven<br />
geen goede strategie op dat gebied<br />
te hebben. MVO Nederland – het platform<br />
voor duurzaam ondernemen – doet onderzoek<br />
naar de situatie bij het MKB. Ook daar<br />
zijn de meeste ondernemers bezig met duurzaamheid.<br />
Bij familiebedrijven, die vanouds<br />
een sterke worteling in de maatschappij hebben,<br />
is dat meer dan negentig procent. Marlies<br />
van Wijhe van Van Wijhe Verf heet het<br />
idee van de Groene Kikker Contest ontwikkeld,<br />
omdat zij haar medewerkers wilde stimuleren<br />
zelf met ideeën te komen die de<br />
duurzaamheid van het bedrijf versterken.<br />
Gulpener kreeg de MVO Nederland Award,<br />
omdat deze kleine bierbrouwer de granen<br />
die nodig zijn voor het brouwproces lokaal<br />
duurzaam laat produceren, Dolmans Landscaping,<br />
een van de grotere hoveniersbedrijven,<br />
kiest bewust voor het in dienst nemen<br />
van mensen met een beperking. Er gebeurt<br />
dus veel bij kleine(re) ondernemingen.”<br />
DNA<br />
“Het begint allemaal bij de ondernemer<br />
zelf. Als hij kiest voor duurzaamheid zonder<br />
die te verankeren in zijn denken en<br />
het DNA van zijn onderneming, is het niet<br />
meer dan een soort techniek die gemakkelijk<br />
plaatsmaakt voor iets anders. Dus moet<br />
zijn ‘mindset’ eerst veranderd zijn. Ook de<br />
waardencomponent wordt steeds belangrijker.<br />
Waarop spreek je elkaar aan?” Volgens<br />
Balkenende kunnen overheden het nodige<br />
doen om ondernemers te helpen. “Bouwbedrijven<br />
willen best duurzaam bouwen, opereren<br />
en handelen, maar zien niet zelden met<br />
lede ogen dat degene met de laagste prijs er<br />
bij aanbestedingen met de buit vandoor gaat.<br />
Bij de Rijksoverheid is dat niet zo, daar staat<br />
duurzaamheid voorop bij deze procedures,<br />
maar bij provincies en gemeenten is verbetering<br />
mogelijk. Ook in de sfeer van Onderzoek<br />
en Ontwikkeling (R&D) en als het<br />
gaat om inanciering blijven overheden een<br />
belangrijke rol spelen. Zij staan vaak aan het<br />
begin van nieuwe ontwikkelingen.”<br />
Balkenende vindt het belangrijk kinderen<br />
zo vroeg mogelijk bewust te maken van wat<br />
zij kunnen doen om de planeet leebaar te
ONDERNEMEN EN DUURZAAMHEID<br />
houden. Hij ondersteunt ook de vraag van<br />
studenten in Utrecht, die tijdens de Dag<br />
van de Duurzaamheid rectores magniici<br />
en voorzitters van de colleges van bestuur<br />
opriepen duurzaamheid op te nemen in de<br />
curricula van alle studies. Ook het bewustmaken<br />
van volwassenen is belangrijk. De<br />
hoogleraar is blij met een initiatief van Unilever,<br />
dat klanten wil overtuigen van de<br />
noodzaak watergebruik terug te dringen.<br />
“Kishore Mahbubani, een hoogleraar uit<br />
Singapore en een goede vriend, vertelde dat<br />
zijn ontmoeting met Boyan Slat, een jonge<br />
Nederlander die veel doet aan de plastic soep<br />
in de oceanen, de interessantste was tijdens<br />
het World Economic Forum. Door dit soort<br />
zaken, maar ook door ilms en uitspraken<br />
van astronauten als André Kuipers en eerder<br />
Wubbo Ockels, die onze aarde op een heel<br />
andere manier hebben gezien, neemt dat<br />
bewustzijn enorm toe. Een positieve opstelling<br />
is ontzettend belangrijk. Het is de as van<br />
de hoop.”<br />
DUURZAAMHEID LEVERT<br />
MEER OP<br />
“Als vroeger de economie goed draaide<br />
nam de aandacht voor maatschappelijk verantwoord<br />
ondernemen toe, wanneer het<br />
tegenzat ging het om overleven en werd mvo<br />
op een lager pitje gezet. Gelukkig wint het<br />
inzicht dat kiezen voor duurzaamheid kansen<br />
biedt nu terrein. Steeds meer bedrijven<br />
zijn bereid de daarvoor benodigde<br />
cultuurverandering te implementeren en<br />
duurzaamheid te verbinden met hun eigen<br />
bedrijfsmodel. In mijn presentaties vertel<br />
ik vaak over professor Robert Eccles van<br />
‘Het is<br />
hoopgevend<br />
dat het geen<br />
‘business as<br />
usual’ meer is’<br />
de Harvard Business School, die onderzoek<br />
heet gedaan naar 180 ondernemingen tussen<br />
1993 en 2010. Daaruit bleek dat negentig<br />
zeer duurzame ondernemingen het beter<br />
doen in termen van ‘return on investment’,<br />
de aandelenmarkt en reputatie, dan bedrijven<br />
die daaraan minder doen. Er zijn ook<br />
miljarden te verdienen in de circulaire economie,<br />
waarbij sprake is van maximaal hergebruik<br />
van materialen en grondstofen,<br />
zodat (vrijwel) niets verloren gaat. Interessant<br />
is ook de veranderende verhouding<br />
tussen eigendom en gebruik: Philips verkocht<br />
traditioneel lampen en tegenwoordig<br />
verkoopt men licht als dienst. Ik was de<br />
afgelopen jaren voorzitter van de Dutch Sustainable<br />
Growth Coalition (DSGC), een verbond<br />
van acht Nederlandse multinationals,<br />
die het goede voorbeeld geven. Mensen als<br />
Paul Polman(Unilever) en Feike Sijbesma<br />
(DSM) viel het op dat nogal wat Nederlandse<br />
ondernemingen hoge noteringen<br />
halen in de Dow Jones Sustainability Index,<br />
zoals Air France-KLM, al elf jaar nummer 1<br />
in zijn categorie, Philips, Akzo Nobel, DSM<br />
en Unilever. Een prachtige aanleiding om<br />
de krachten te bundelen en ervaringen te<br />
delen met andere ondernemingen en het<br />
debat over duurzame groeimodellen te stimuleren.<br />
DSGC heet vier rapporten uitgebracht<br />
die ondernemers kunnen inspireren,<br />
maar waarmee ook is beoogd het denken<br />
over de volledige integratie van duurzaamheid<br />
en bedrijfsmodellen en -strategieën op<br />
een hoger plan te brengen.”<br />
TOEKOMST<br />
“Je kunt niet succesvol zijn in een wereld<br />
die faalt. Het kiezen voor een perspectief<br />
dat veel verder gaat dan de eigen onderneming<br />
betekent de eigen rol in een veel bredere<br />
context plaatsen. Dat is nu echt nodig,<br />
maar ook ingewikkeld. Ondernemers moeten<br />
uit hun comfortzone treden. Een uitdaging,<br />
die vooral jonge mensen aannemen.<br />
Het besef dat duurzaam ondernemen moet<br />
neemt overal ter wereld toe. De volgende<br />
stap is verdieping en verdere implementatie.<br />
We zitten in een proces van verandering<br />
en transitie. Er moet nog veel gebeuren. Het<br />
gaat de goede kant op, nu komt het aan op<br />
tempo en schaal.” Ook in de autosport, een<br />
andere passie van Jan Peter Balkenende, is<br />
sprake van duurzame transitie. De Formule<br />
E (elektrisch) is in opkomst en in de Formule<br />
1 werkt men aan innovaties die hun weg vinden<br />
naar gewone auto’s. Met een stralende<br />
lach zegt hij: “Ik vind dat Max Verstappen<br />
het geweldig doet, daar geniet ik van. Mensen<br />
die niets met autosport hebben doen dat<br />
ook, vanwege het karakter van zo’n talentvolle<br />
coureur.”<br />
Prof. dr. Jan Peter Balkenende is, gezien zijn betrokkenheid bij EY en DSGC, specialist op het gebied van ‘Corporate<br />
Responsibility’ en hoogleraar ‘Governance, Institutions and Internationalisation’ aan de Erasmus Universiteit<br />
Rotterdam. Verder is bij onder meer voorzitter van de Maatschappelijke Alliantie en de International Advisory Board<br />
van Rotterdam. Eerder was de CDA-politicus onder andere Tweede Kamerlid en minister-president (2002-2010).<br />
janpeterbalkenende@speakersacademy.nl<br />
© SUITABLE IMAGES<br />
SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong>® MAGAZINE <strong>2016</strong> 17
De documentaire die iedereen<br />
gezien moet hebben<br />
Een unieke ilm met talloze oplossingen om de teloorgang van onze planeet te stoppen<br />
Normal Is Over’ is een aangrijpende<br />
en scherpzinnige<br />
documentaire, waarbij tvjournaliste<br />
Renée Scheltema<br />
de ‘big picture’ onderzoekt:<br />
Hoe komt het dat we de planeet steeds<br />
meer vernietigen? Is ongebreidelde economische<br />
groei een van de oorzaken? Zijn er<br />
dieper liggende oorzaken die besloten liggen<br />
in ons systeem?<br />
Na een grondige analyse, suggereert de<br />
ilm diverse oplossingen.<br />
Na 40 jaar ‘groen’ denken en 4,5 jaar<br />
werken aan deze ilm, komt Renée tot de<br />
conclusie dat: het uitsterven van planten<br />
diersoorten; klimaatverandering; het<br />
vluchtelingenprobleem; de inanciële crisis;<br />
steeds meer onbestuurbare naties;<br />
ongezonde voedselproductie, etc eerder<br />
symptomen zijn dan losse onahankelijke<br />
problemen.<br />
Gedurende haar tocht door de wereld<br />
ontmoet Renée veel inspirerende denkers<br />
Renée Scheltema<br />
‘A catalyst for changing<br />
the world, and a must for<br />
every decision maker in<br />
this world’<br />
Professor Michael Braungart<br />
Co-founder Cradle-2-Cradle<br />
en doeners. De ilm onderzoekt ook hoe<br />
ons inancieel-economische systeem deze<br />
ogenschijnlijk losse fenomenen met elkaar<br />
verbindt en biedt alternatieven die niets<br />
te maken hebben met kapitalisme of communisme.<br />
Humor, mooie beelden, inspirerende<br />
mensen en de voldoening te zien hoe<br />
steeds meer puzzelstukjes in elkaar grijpen<br />
zorgen ervoor dat ‘Normal is Over’ niet al te<br />
zwaar aanvoelt. ”We moeten zo snel mogelijjk<br />
naar een system dat geënt is op het verbeteren<br />
van onze planeet”, aldus Renée.<br />
Met:<br />
Prof. Lester Brown, Agricultural Economist.<br />
Prof. Michael Mann, Meteorologist. Prof.<br />
Naomi Oreskes, History of Science. Dr. Vandana<br />
Shiva, Environmental activist. Charles<br />
Eisenstein, Author. Paul Gilding, Social Activist.<br />
Al Gore, Former Vice President. Prof.<br />
Bernard Lietaer, International Finance en<br />
vele anderen.<br />
NORMALISOVERTHEMOVIE.COM<br />
Link naar de trailer:<br />
player.vimeo.com/video/160460909<br />
Link naar de ilmmaker:<br />
normalisoverthemovie.com/the-ilm-maker/<br />
‘Smart, diferent and compelling … An educational journey about money and the<br />
planet we should all go on’ Andy Ridley Co-Founder Earth Hour, and Managing Director<br />
© MET DANK AAN RENÉE SCHELTEMA<br />
Documentaire ilmmaakster Renée Scheltema biedt in haar laatste ilm ‘Normal is Over’ diverse oplossingen<br />
op verschillende niveaus om de teloorgang van onze planeet te stoppen.<br />
Drs in Criminologie en BA Law, Leiden University. M.A. University of California, Berkeley; tv- en<br />
fotojournalistiek. Gedurende 35 jaar werkte Renée voor de Nederlandse televisie als regisseur, producente<br />
en cameravrouw. Sommige van haar documentaires, werden bekroond op Internationale ilmfestivals.<br />
Renée heeft als fotograaf gewerkt voor tijdschriften en kranten in Nederland, de VS en Zuid Afrika. Ze was<br />
lid van Gamma Liaison (wat later werd overgenomen door Getty Images in NewYork).<br />
reneescheltema@speakersacademy.nl<br />
De mogelijkheid bestaat om Renée Scheltema te engageren voor een presentatie<br />
van haar ilm. Ze maakt met u een fascinerende reis over de wereld om de diverse<br />
oplossingen te bespreken. Informeer naar de mogelijkheden.<br />
SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong>® MAGAZINE <strong>2016</strong> 19
© GIMP | MET DANK AAN DANIEL COHN-BENDIT<br />
‘Dezelfde<br />
maximumsnelheid<br />
in heel Europa’<br />
20<br />
SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong>® MAGAZINE <strong>2016</strong>
EUROPA<br />
‘Europeanen kunnen<br />
zichzelf best eens verrassen’<br />
dr. Daniel Cohn-Bendit<br />
Tekst: Jacques Geluk<br />
“Ik ben niet meer actief in de politiek, maar ik becommentarieer de politiek actief”, zegt<br />
de Duits-Franse publicist en ex-politicus Daniel Cohn-Bendit. Zo vindt hij dat Franse<br />
politici moeten leren compromissen te sluiten, vraagt hij van Europese landen meer solidariteit<br />
om de vluchtelingenkwestie op te lossen en weet hij zeker dat Europa uiteindelijk<br />
alle hindernissen overwint en verenigd uit de strijd komt.<br />
Europa is niet alleen mijn grote liefde,<br />
maar ook absoluut noodzakelijk. Door de<br />
verdergaande mondialisering verliezen de<br />
afzonderlijke staten steeds meer aan betekenis.<br />
We gaan toe naar een federale Europese republiek.<br />
Dit historische proces voltrekt zich niet van<br />
vandaag op morgen. Ik verwacht dat de vorming van<br />
de Verenigde Staten van Europa over enkele decennia<br />
een feit kan zijn”, zegt Daniel Cohn-Bendit, die in<br />
2012 al eens samen met onder anderen de Belgische<br />
liberale ex-premier Guy Verhofstadt in een manifest<br />
heet gepleit voor een Europa dat niet van de politici<br />
en de elites is, maar van de burgers. Tegenargumenten,<br />
zoals de aanname dat de vele culturen en de<br />
24 verschillende talen in Europa werkelijke integratie<br />
bemoeilijken, werpt hij van zich af en lijken hem<br />
zelfs een beetje boos te maken. “U kunt al die argumenten<br />
opnoemen, maar Europa heet al vele malen<br />
laten zien dat moeilijkheden kunnen worden overwonnen.”<br />
Volgens Cohn-Bendit lijkt het nu, door bijvoorbeeld<br />
de vluchtelingencrisis en de daardoor heringevoerde<br />
(tijdelijke) grenscontroles, alsof de Europese<br />
Unie faalt, maar laat de geschiedenis zien dat het<br />
altijd op en neer gaat. “Nu schijnen we weer te maken<br />
hebben met een blokkade van dat proces. Het is echter<br />
net als met ietsen. Als je stopt met trappen kom<br />
je niet verder, maar als je dan je voeten opnieuw op<br />
de pedalen zet ga je weer vooruit. Europeanen kunnen<br />
zichzelf best eens verrassen”, denkt hij. “Ik ben<br />
ervan overtuigd dat een verenigd Europa op den<br />
duur haalbaar is. Gedurende de eurocrisis is ook<br />
veel bereikt dat eerst onmogelijk leek. Eigenlijk doet<br />
Europa tijdens elke crisis een stap vooruit.” Over<br />
Groot-Brittannië en de dreigende Brexit die Europa<br />
maandenlang in haar greep heet gehouden, is Cohn-<br />
Bendit feller: “De Britten moeten ophouden met die<br />
chantage. Als ze in Europa willen blijven is dat goed,<br />
wanneer ze liever de 51ste staat van Amerika willen<br />
zijn is dat ook prima, maar dat heen-en weer-gedoe<br />
moet stoppen.”<br />
VLUCHTELINGENCRISIS<br />
Het zal geen verrassing zijn dat Cohn-Bendit er<br />
vol van overtuigd is dat er op Europees niveau een<br />
compromis komt voor het oplossen van de vluchtelingencrisis.<br />
Hij noemt de houding van veel regeringen,<br />
die weinig of helemaal geen vluchtelingen<br />
willen opnemen, politiek en moreel onhoudbaar.<br />
Cohn-Bendit vindt dat de Europese lidstaten als<br />
compromis een investeringsprogramma moeten<br />
opzetten om een oplossing van deze crisis mogelijk te<br />
maken. Om dat te kunnen bekostigen moet Europa<br />
niet langer vasthouden aan de eis dat het inancieringstekort<br />
niet meer dan 3 procent van het bruto<br />
binnenlands product mag bedragen en moet ook<br />
SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong>® MAGAZINE <strong>2016</strong> 21
EUROPA<br />
SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong>® MAGAZINE <strong>2016</strong><br />
© STEPHAN RÖHL<br />
opnieuw naar de schuldenabouw worden<br />
gekeken. Ook moet er een compromis met<br />
Duitsland komen over de verdeling van de<br />
vluchtelingen over Europa. “De onderhandelingen<br />
met Turkije zullen bovendien heel<br />
‘De Britten<br />
moeten<br />
ophouden met<br />
hun chantage’<br />
anders verlopen, wanneer de Europeanen in<br />
staat zijn tot onderlinge solidariteit. Dat is<br />
tot op heden niet zo en egoïsme ligt daaraan<br />
ten grondslag. Kijk naar de Oost-Europese<br />
lidstaten die solidair zijn met elkaar,<br />
maar niet met de overige landen als het gaat<br />
om de opvang van vluchtelingen. Het mág<br />
geen eenrichtingverkeer zijn”, aldus Cohn-<br />
Bendit.<br />
KLIMAATPROBLEMEN<br />
Daniel Cohn-Bendit is dan wel niet<br />
meer politiek actief, hij laat wel geregeld<br />
van zich horen. Op radio en<br />
televisie en in zijn boeken geet hij<br />
commentaar. “Ik gebruik de ervaring<br />
die ik in de politiek heb opgedaan om<br />
commentaar te kunnen geven”, zegt<br />
hij. Bijvoorbeeld op hoe de politiek<br />
en de samenleving omgaan met klimaatverandering.<br />
Niet zo vreemd.<br />
Cohn-Bendit, die zowel de Duitse als<br />
de Franse nationaliteit bezit, is tussen 1994<br />
en 2014 voor de fractie van De Groenen lid<br />
geweest van het Europees Parlement, vanaf<br />
1999 in combinatie met de Vrije Europese<br />
Alliantie en sinds 2002 ook als medevoorzitter.<br />
Twee keer namens Duitsland (Bünd-<br />
22<br />
nis 90/Die Grünen) en twee keer namens<br />
Frankrijk (Les Verts/Europe Écologie). “Er<br />
is een nieuwe deinitie van de politiek nodig,<br />
waarbij oriëntatie op de ecologische noodzaak<br />
voorop moet staan. Simpel gezegd<br />
moeten we naar ons groei-ideaal kijken. We<br />
moeten onderzoeken wat schadelijk is voor<br />
het milieu en de planeet en welke vormen<br />
van hernieuwbare energie we moeten ontwikkelen<br />
om de klimaatverandering te kunnen<br />
stoppen. Dat móet gebeuren, ook al<br />
werkt dat economisch misschien niet altijd<br />
even positief uit. In Duitsland, waar ik woon<br />
in Frankfurt am Main, moeten we bijvoorbeeld<br />
het ontbreken van een maximumsnelheid<br />
op delen van het Autobahnnet tegen<br />
het licht houden. Ik pleit voor een Europees<br />
maximumsnelhedenbeleid, zodat bijvoorbeeld<br />
op snelwegen nergens harder dan<br />
120 of 130 mag worden gereden. Voor steden<br />
moet dat 40 of 60 en voor provinciale<br />
wegen 80 km per uur zijn. Daarnaast moeten<br />
overheden de introductie van hernieuwbare<br />
energie ondersteunen en inancieren,<br />
kolenenergie het liefst tot nul reduceren en<br />
kerncentrales langzaam abouwen. In het<br />
algemeen gezegd moeten we met z’n allen<br />
gewoon minder energie consumeren. We<br />
zijn goed op weg, maar soms kan dat nog<br />
veel beter.”<br />
FRANKRIJK<br />
De laatste tijd haalt Daniel Cohn-Bendit<br />
in Frankrijk geregeld de voorpagina’s<br />
en de nieuwsrubrieken<br />
met zijn kijk op<br />
de Franse politiek.<br />
Samen met de journalist<br />
Hervé Algalarrondo pleit hij, onder het<br />
motto ‘Laten we ophouden met die onzin’<br />
voor een revolutionalisering van het Franse<br />
politieke systeem. “Een meerderheidsregering<br />
vormen zal na de volgende parlementsen<br />
presidentsverkiezingen, niet meer zo<br />
gemakkelijk zijn, waardoor Frankrijk dreigt<br />
te blokkeren. Daarom moet Frankrijk leren<br />
coalities te vormen en compromissen te sluiten.”<br />
De situatie in Nederland laat volgens<br />
hem zien hoe moeilijk het is als het kabinet<br />
in een van de Kamers geen meerderheid<br />
heet. “Ik geef toe dat het beeld dat Nederland<br />
laat zien tegenstrijdig is.” Waar hij zich<br />
ook druk over maakt is de werkgelegenheidssituatie<br />
in Frankrijk. “De regering van<br />
François Hollande is te laat met de hervorming<br />
van de arbeidswet (Code du Travail).<br />
Om de lexibilisering van de arbeidsmarkt<br />
naar voren te halen is het noodzakelijk een<br />
vangnet voor de werknemers te creëren en<br />
hen meer zekerheid te bieden. Het lexicurity-model,<br />
zoals dat in Denemarken is geïntroduceerd,<br />
zou hier goed kunnen werken,<br />
maar het voorstel dat er nu ligt biedt te weinig<br />
lexibilisering en onvoldoende zekerheid.<br />
De overheid gaat niet ver genoeg. Dat<br />
komt niet zozeer door tegenstand van de<br />
vakbonden. De traditionele bonden, waaronder<br />
de communistische, zijn conservatiever<br />
en onbeweeglijker, maar er zijn<br />
voldoende vakbonden, zoals de CFDT, die<br />
bereid zijn tot compromissen.” Zou het helpen<br />
als hij in 2017 zou meedoen aan de presidentsverkiezingen?<br />
“Ik word absoluut niet<br />
de nieuwe president van Frankrijk”, zegt hij<br />
stellig, maar zijn standpunten zal hij vol vuur<br />
blijven verdedigen.<br />
Dr. Daniel Marc Cohn-Bendit, kind van joodse ouders die Duitsland in<br />
1933 ontvluchtten, groeide op in Frankrijk, maar bracht zijn middelbareschooltijd<br />
in Duitsland door. Hij studeerde sociologie in Frankrijk en werd<br />
daar persona non grata na de Parijse studentenopstand (1968) waarvan<br />
hij de aanstichter zou zijn. In Duitsland raakte hij betrokken bij de linkse<br />
studentenbeweging. In 1984 werd hij lid van de Groenen en in 1989 loco-burgemeester<br />
van Frankfurt am Main. Van 1994-2014 was hij lid van de fractie van De Groenen. In 2010<br />
was Cohn-Bendit een der medeoprichters van de Spinelligroep, die ijvert voor een federaal<br />
Europa. Op 17 april 2014 beëindigde hij met een toespraak zijn actieve loopbaan als<br />
politicus. danielcohnbendit@speakersacademy.nl
De eerste online<br />
Creative Writing Academy van Nederland<br />
Laat je innerlijke schrijver spreken<br />
chrijven is niet alleen talent, en je hoet ook niet te<br />
wachten tot je zeeën van tijd hebt. Schrijven is een ambacht<br />
met bijbehorende technieken en vaardigheden. Iedereen kan<br />
deze technieken leren en een betere schrijver worden. Ontdek<br />
zelf hoeveel plezier je aan schrijven kunt beleven. Je kunt het doen<br />
waar je ook bent, je hoet alleen maar online te zijn.<br />
Bij EDITIO, de eerste online Creative Writing Academy van<br />
Nederland leer je schrijven aan de hand van succesvolle auteurs<br />
als homas Verbogt, Manon Uphof, Marcel Möring, Auke Kok en<br />
anderen. Schrijvers die ruimschoots bewezen hebben de kunst van<br />
het schrijven te beheersen, leren je de technische knepen van het vak<br />
en dragen hun liefde voor het schrijfvak aan je over.<br />
DE EDITIO KERNPUNTEN<br />
- Interactief taalonderwijs, gebaseerd op de methode van de<br />
University van Oxford;<br />
- een interactieve lesmethode waarbij je leest, leert en schrijt;<br />
- heldere en gestructureerde opdrachten;<br />
- feedback van jouw persoonlijke tutor en van medecursisten;<br />
- de mogelijkheid om zelf te reageren op het werk van anderen,<br />
een waardevolle toevoeging in het leerproces;<br />
- online leeromgeving, wereldwijd beschikbaar;<br />
- een inspirerende online schrijfomgeving met een creatieve<br />
look-and-feel;<br />
- De mogelijkheid om je eigen boek of artikel te publiceren.<br />
Maandelijks starten er cursussen ictie, non-ictie, bloggen, foodbloggen, thrillers, kinderverhalen.<br />
Binnenkort bij EDITIO: cursussen voor communicatie-professionals (zoals bijvoorbeeld longreads en branded content).<br />
© KEKE KEUKELAAR<br />
© GERLINDE DE GEUS<br />
© BOB BRONSHOFF<br />
© MICHIEL VAN NIEUWKERK<br />
Marcel<br />
Möring<br />
Manon<br />
Uphof<br />
Thomas<br />
Verbogt<br />
Auke<br />
Kok<br />
Blijf op de hoogte en meld je aan voor de nieuwsbrief! www.editio.nl<br />
Voor meer informatie: stuur een email naar: contact@editio.nl<br />
Of bel: 020-620 80 56 (tijdens kantooruren)<br />
SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong>® MAGAZINE <strong>2016</strong> 23
© SUITABLE IMAGES | JULIETTE POLAK & FLEUR KONING<br />
24<br />
SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong>® MAGAZINE <strong>2016</strong>
KINDEREN EN LEIDERSCHAP<br />
‘Kinderen kunnen ons kompas<br />
weer goed zetten’<br />
Laurentien van Oranje en Jeroen Smit<br />
Tekst: Jacques Geluk<br />
‘Nog lang en gelukkig’ heet het voorlees- en werkboek voor leiders die de weg een beetje kwijt zijn, denken dat<br />
alles draait om weten en winnen en vaak privé en zakelijk niet dezelfde persoon zijn. Laurentien van Oranje<br />
en onderzoeksjournalist Jeroen Smit vinden dat ze moeten worden geholpen. Door kinderen, want die kunnen<br />
volwassenen helpen het kind in zichzelf terug te vinden, dat eerlijk en nieuwsgierig is en zich verbonden voelt<br />
met de wereld. Het boek bestaat uit ontwapenende interviews met Nederlandse leiders, verrassende reacties van<br />
kinderen en het prachtige fictieverhaal over Thomas en Giel dat kinderen hun ouders zouden moeten voorlezen.<br />
Kinderen inschakelen om volwassenen<br />
wat te leren. Laurentien<br />
van Oranje heet er ervaring<br />
mee. In 2009 heet de prinses de<br />
Missing Chapter Foundation opgezet, omdat<br />
ze vindt dat het serieus nemen van kinderen<br />
beslissingen toekomstbestendig maakt.<br />
“Strategieën die volwassenen nu bedenken<br />
voor 2050 betekenen helemaal niets, tot ze<br />
tegenover een kind zitten en bedenken dat<br />
die jongen of dat meisje dan veertig is en<br />
ermee aan de slag moet. Door de toekomst<br />
naar het nu te brengen creëren we een heel<br />
andere waarde.” Besluiten over maatschappelijke<br />
kwesties zijn bepalend voor die toekomst.<br />
Waar volwassenen zich al snel laten<br />
beperken door moeilijkheden en onmogelijkheden,<br />
kunnen kinderen met hun open,<br />
intuïtieve invalshoeken, directe vragen en<br />
heldere logica de besluitvormers op scherp<br />
zetten en nieuwe inzichten geven.<br />
“Een jaar voor de Klimaattop in Kopenhagen<br />
plantten de Russen een vlag op de<br />
Noordpool, een plek die symbool staat voor<br />
de kwetsbaarheid van de aarde. Dat heet<br />
mij toen vanuit mijn werk op het gebied van<br />
duurzaamheid aan het denken gezet: waarom<br />
stellen we de waaromvraag niet? Een morele<br />
vraag, omdat die alles te maken heet met<br />
‘Je moet goede<br />
beslissingen<br />
nemen, dat zijn<br />
beslissingen die<br />
voor iedereen<br />
met wie je werkt<br />
goed zijn’<br />
Mika (11 jaar)<br />
hoe besluitvormers en leiders daar inzitten.<br />
Na een zoektocht van anderhalf jaar ben ik<br />
met kinderen, jongeren en jongvolwassenen<br />
gaan praten en ontdekte dat vooral kinderen<br />
tot 12 jaar konden helpen wezenlijke vragen<br />
weer op tafel te krijgen. Simpelweg door<br />
met volwassenen die zich daarvoor durven<br />
openstellen in gesprek te gaan. Daarom heb<br />
ik een kinderboek geschreven om kinderen<br />
de kracht te geven om ons volwassenen een<br />
spiegel voor te houden. ‘Mr Finney’ ontdekt<br />
de wereld door vragen te stellen. Kinderen<br />
die het verhaal lezen of horen stellen die vragen<br />
op hun beurt aan hun ouders, die daarover<br />
dan gaan nadenken.”<br />
Kinderen weten niet alles, maar volgens<br />
prinses Laurentien onderschatten volwassenen<br />
de kennis die zij hebben en wat er in hun<br />
hoofden gebeurt. “Kinderen van 9-12 jaar<br />
met wie wij ook voor ‘Nog lang en gelukkig’<br />
hebben gesproken, denken na over de informatie<br />
die op hen akomt.” Die kan beangstigend<br />
zijn, zoals blijkt uit het verhaal dat<br />
Shell-topman Ben van Beurden vertelt in het<br />
boek over zijn 9-jarige dochter, die beset dat<br />
haar vader in de olie- en gasbusiness zit en<br />
daarvan niet kan slapen omdat ze denkt dat<br />
hij de planeet kapotmaakt. Maar ook heel<br />
hoopvol. “Kinderen in die leetijd zeggen:<br />
‘We denken niet over wat niet kan, maar hoe<br />
we het kunnen oplossen’. Dat is niet naïef,<br />
maar gewoon heel helder.”<br />
HET BOEK<br />
Het eerste deel van het boek heet ‘Leiders<br />
& kinderen’. Daarin vertellen tien leiders<br />
SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong>® MAGAZINE <strong>2016</strong> 25
KINDEREN EN LEIDERSCHAP<br />
van vandaag – Paul Polman (Unilever),<br />
Frans Timmermans (Europees commissaris),<br />
Wiebe Draijer (Rabobank), Merel<br />
van Vroonhoven (AFM), Ben van Beurden<br />
(Shell), Feike Sijbesma (DSM), Neelie Kroes<br />
(speciale gezant StartupDelta), Marc Bolland<br />
(Marks & Spencer), Ahmed Aboutaleb<br />
(burgemeester van Rotterdam) en Herna<br />
Verhagen (PostNL) – openhartig over hun<br />
zorgen en twijfels. “We hebben hen samen<br />
uitgebreid geïnterviewd, met als voornaamste<br />
doel het hebben van een echt gesprek en<br />
het formuleren van hun dilemma’s, waarmee<br />
we naar de kinderen konden gaan. Negentien<br />
basisscholieren, die vrijwel dezelfde<br />
fantasieën hebben over hun toekomst als<br />
de leiders toen zij kind waren, vertellen hen<br />
daarna wat zij moeten doen”, zegt Jeroen<br />
Smit. Laurentien: “De dynamiek van de<br />
gesprekken was dat Jeroen en ik beide kanten<br />
van het leiderschap vertegenwoordigden<br />
en dat die ook naar voren kwamen. Jeroen<br />
als onderzoeksjournalist en ik als degene<br />
die open vragen stelde, zoals kinderen dat<br />
zouden doen, maar zonder de pretentie te<br />
denken als een kind. De kinderen waren vervolgens<br />
intrinsiek gemotiveerd om de personen<br />
met hun hulpvragen te helpen.”<br />
“Laurentien en ik kennen elkaar al 35 jaar.<br />
Twee jaar geleden kwam de gedachte op<br />
samen iets te doen”, zegt Jeroen, die is gefascineerd<br />
door het leiderschap dat in de vorige<br />
eeuw succesvol was, maar in deze eeuw<br />
tekortschiet. “We dreigen vast te lopen en<br />
realiseren ons dat niemand succesvol kan<br />
zijn in een wereld die faalt. Wat maakt het<br />
leiderschap weer los, wat inspireert leiders?<br />
Zijn ze met alles tegelijk bezig, van het tevreden<br />
houden van stakeholders tot het milieu?<br />
Naast Laurentiens werk hebben we beiden<br />
drie kinderen en weten dus ook vanuit ons<br />
ouderschap dat zij iets onder woorden kunnen<br />
brengen op een toon die wij herkennen,<br />
omdat het kind nog in ons zit. Daarom kunnen<br />
kinderen ons inspireren en ons kompas<br />
weer goed zetten. Dat merken we ook<br />
als de Raden van Kinderen, een initiatief<br />
van Missing Chapter en Unicef, tegenover<br />
bestuurders zitten en een kind van 11 vraagt:<br />
26<br />
SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong>® MAGAZINE <strong>2016</strong><br />
© SUITABLE IMAGES | JULIETTE POLAK FLEUR KONING<br />
‘Misschien helpt het<br />
om een tekening<br />
te maken van die<br />
toekomst. Laat<br />
zien hoe de wereld<br />
er zonder bomen<br />
uitziet bijvoorbeeld.<br />
Laat zien wat er kan<br />
gebeuren. Maak dan<br />
een plan voor wat er<br />
nu moet gebeuren om<br />
dat te voorkomen’<br />
Joran (11 jaar)<br />
‘Waarom doe je dat? Bel hem gewoon, dat<br />
is ook iemand met kinderen!’ Als je dat sec<br />
ziet staan zijn het woorden en zinnen, maar<br />
als je de ballonnetjes met kindercommentaren<br />
in het boek leest en ziet hoe oud ze zijn,<br />
sta je versteld!”<br />
Laurentien: “We zijn met deze leetijdscategorie<br />
in gesprek gegaan omdat bij hen ratio<br />
en gevoel nog op één lijn staan. Ook leiders<br />
willen graag ‘aligned’ zijn, maar zodra ze van<br />
huis gaan zijn ze een ander persoon.” Jeroen:<br />
“Ze zeggen dat het geweldig zou zijn als ze<br />
meer naar hun gevoel kunnen luisteren,<br />
beter kunnen samenwerken, maar zijn<br />
meteen weer in de ban van de dagelijkse<br />
aandelenkoersen en concurrentiestrijd.<br />
In hun beleving is de wereld een plek van<br />
markt en strijd, je bent jager of prooi. Ze<br />
zijn aan het overleven. Daardoor kunnen<br />
ze niet één zijn. Daarom hopen we dat leiders<br />
echt met ons boek aan de slag gaan en<br />
letterlijk door kinderen worden voorgelezen.<br />
Laurentien heet het verhaal van homas<br />
en Giel zeer overtuigend geschreven<br />
vanuit het perspectief van een 11-jarige, die<br />
ziet dat zijn vader zowel zakelijk als privé de<br />
weg behoorlijk kwijtraakt. De wijsheid van<br />
dat jochie heet efect heet op de vader. Dat<br />
is een spannend gegeven. Alleen al het feit<br />
dat ouders hierdoor naar hun kind luisteren<br />
– en zich daarin oefenen kan iets bewerkstelligen.”<br />
KINDEREN BREKEN IETS OPEN<br />
Laurentien: “We zijn erg bezig generaties<br />
met elkaar in gesprek te brengen op basis<br />
van wederkerigheid. Kinderen kunnen het<br />
natuurlijk niet allemaal oplossen, maar breken<br />
iets open en brengen alles terug naar<br />
de essentie. Ik geef een mooi voorbeeld<br />
vanuit de Missing Chapter Foundation.<br />
Center Parcs vroeg de leden van de Raad<br />
van Kinderen of zij willen kijken hoe het<br />
bedrijf meer energie zou kunnen besparen.<br />
De kinderen constateerden dat het<br />
water in de vele zwembaden na gebruik<br />
snel akoelde en dat dit link wat energieverlies<br />
opleverde. Hun oplossing: alle zwembaden<br />
afdekken met pingpongballen. Die
KINDEREN EN LEIDERSCHAP<br />
zijn niet gebruikt, want dat zou niet praktisch<br />
zijn, maar Center Parcs heet het idee<br />
wel heel serieus genomen en gaat alle baden<br />
afdekken, zij het met andere materialen.”<br />
Missing Chapter richt zich niet alleen op<br />
jonge kinderen, maar is ook bezig met het<br />
bevorderen van verjonging van besturen en<br />
Raden van Commissarissen om ook op die<br />
manier leiders kennis te laten maken met<br />
frisse ideeën. Laurentien: “Zomaar een jonger<br />
iemand op een lege stoel zetten is niet<br />
genoeg. Met dit boek willen we ook duidelijk<br />
maken dat de andere bestuursleden<br />
eerst moeten oefenen om de andere toonhoogte<br />
van andersdenkende jongeren te<br />
kunnen horen. Er moet aan beide kanten,<br />
maar zeker ook iets met ons gebeuren. Ik<br />
merk dat bestuurders die praten met Raden<br />
van Kinderen in het tweede jaar al heel<br />
andere gesprekken voeren. Wij zien dit echt<br />
als een werkboek voor leiders, waarmee ze<br />
kunnen trainen om de dingen waarmee ze<br />
bezig zijn ook af te stemmen op de denkwijzen<br />
van een nieuwe generatie. Je groeit<br />
door te leren openstaan voor onverwachte<br />
denkwijzen”, aldus Laurentien. “Ik ervaar af<br />
en toe een cynische houding, maar iedereen<br />
moet besefen dat we hier tijdelijk zijn.<br />
Ik zie wat het doet met volwassenen die de<br />
helderheid van kinderen benutten om zich<br />
als leiders te laten inspireren en zichzelf toe<br />
te staan verbindingen te maken.” Jeroen vult<br />
aan: “Ook als ouders moeten zij besefen dat<br />
hun kinderen er niets aan hebben als ze hun<br />
werk als alibi gebruiken om geen tijd aan<br />
hen te besteden als ze het nodig hebben.”<br />
© SUITABLE IMAGES | JULIETTE POLAK FLEUR KONING<br />
LOSLATEN<br />
Laurentien herinnert zich uitspraak van<br />
een 10-jarige jongen, die erg aansluit op het<br />
nieuwe boek. “Toen we het over leiderschap<br />
hadden zei hij: ‘Leiderschap is leren loslaten<br />
te denken altijd de beste te moeten zijn’.<br />
We zijn gaan uitpluizen wat de baas zijn is.<br />
Kinderen zeggen dan: ‘Je bent alleen de baas<br />
als anderen dat ook vinden. Anders ben je<br />
baas van niks’. Altijd het goede doen kan volgens<br />
hen ook niet: ‘Dat is onmogelijk, niemand<br />
is perfect’. Leiders willen juist perfect<br />
zijn, want dan gaat het volgens hen goed.<br />
Dat is helemaal niet zo. Kinderen weten<br />
dat. Daarom hopen wij leiders die zich in<br />
het boek kwetsbaar durven opstellen, weten<br />
waar ze naartoe willen, maar toegeven dat ze<br />
niet alle antwoorden hebben, met dit boek<br />
een gezicht te geven.”<br />
Ze is een rasoptimist en ervan overtuigd dat<br />
wanneer leiders serieus het gesprek met kinderen<br />
aangaan, zij daardoor het kind in zichzelf<br />
weer terugvinden. “De gesprekken met<br />
de leiders in het boek geven dat ook aan. Ik<br />
denk dat zij daar uiteindelijk gelukkiger door<br />
zijn. Zelfs heb ik het gevoel dat ik, sinds ik vijf<br />
jaar geleden de Missing Chapter Foundation<br />
heb opgezet, helemaal thuis ben. Met één<br />
been werk ik in de volwassen wereld, waar<br />
ik vandaan kom, en het andere in de wereld<br />
van kinderen. Ik krijg hier zoveel energie van<br />
en leer iedere dag. Kinderen leren me dat er<br />
geen licht mag zitten tussen wat je denkt,<br />
voelt, zegt en uitstraalt. Ze prikken overal<br />
doorheen dus je hebt geen keus. Je moet echt<br />
jezelf zijn. dat merk je ook bij de leiders. Ze<br />
zijn allemaal geraakt door de eigenheid van<br />
de kinderen”, aldus de prinses. “Alle leiders<br />
zouden elke vrijdagmiddag met een Raad<br />
van Kinderen moeten praten. Iedereen haalt<br />
daar iets uit en ik denk dat geen bedrijfscoach<br />
daar tegenop kan. Wij hopen dat<br />
langzaam een groep van leiders opstaat die<br />
durt zich open te stellen. De vijtig bedrijven<br />
die al met Raden van Kinderen werken<br />
zijn daar de voorvechters van.” Jeroen: “De<br />
boodschap van dit boek kan op veel plekken<br />
in vruchtbare aarde vallen, omdat heel veel<br />
mensen met de waaromvraag bezig zijn. Dat<br />
is een goed startpunt.”<br />
H.K.H. Prinses Laurentien is lid van het Koninklijk Huis. Sinds 2001 zet zij zich in voor de<br />
bestrijding van laaggeletterdheid bij volwassenen en initiatieven rond leesbevordering als oprichter<br />
van de Stichting Lezen & Schrijven, waar zij nu erevoorzitter is. Zij is ook oprichter en<br />
directeur van de Missing Chapter Foundation, waarmee zij zich inzet voor kinderparticipatie<br />
op strategische vraagstukken en maatschappelijke thema’s. Zij is auteur van de ‘Mr Finney’-<br />
kinderboekenreeks, die inmiddels in acht landen vertaald is. Begin <strong>2016</strong> schreef ze samen<br />
met Jeroen Smit ‘Nog lang en gelukkig’.<br />
Jeroen Smit is bedrijfskundige, onderzoeksjournalist, spreker en voormalig hoogleraar journalistiek<br />
aan de Rijksuniversiteit Groningen. Bekend is hij van zijn boeken ‘De Prooi, blinde trots breekt ABN AMRO’, waarvoor hij de Machiavelli-prijs<br />
heeft gekregen, en eerder ‘Het drama Ahold’. Smit presenteerde de documentaireserie ‘Leiders gezocht’.<br />
© SUITABLE IMAGES<br />
SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong>® MAGAZINE <strong>2016</strong> 27
© SUITABLE IMAGES | JULIETTE POLAK & FLEUR KONING<br />
28<br />
SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong>® MAGAZINE <strong>2016</strong>
BUSINESS DEVELOPMENT<br />
‘Als we erin geloven,<br />
gaan we tot het gaatje’<br />
Maurits van Oranje en Felix van der Houwen<br />
Tekst: Jacques Geluk<br />
The Source is een groeikatalysator, een businessversneller, die startups, scale-ups en corporates helpt te groeien<br />
door hun kracht te koppelen aan nieuwe mogelijkheden en modellen. “We onderscheiden ons door een (deels)<br />
risicodragend businessmodel en een sterke focus op eindresultaat. Daarnaast helpen we bedrijven als het nodig<br />
is ook om besparingen te realiseren die voor groei aangewend kunnen worden”, zegt Maurits van Oranje, die het<br />
bedrijf tien jaar geleden samen met Felix van der Houwen heeft opgezet.<br />
Veel ondernemers zijn zo druk bezig<br />
met de dagelijkse gang van zaken in<br />
hun bedrijf, dat ze eigenlijk geen tijd<br />
hebben na te denken over de volgende<br />
stap: groei. Andere bedrijven zitten in een gewoontemachine<br />
en besefen niet dat anders naar werkwijzen<br />
kijken al voor groei kan zorgen. Maurits van<br />
Oranje, Felix van der Houwen en Michel van Honk<br />
die later als partner is toegetreden, zien dat wel en<br />
helpen bedrijven hun groeidoelen te bepalen en te<br />
bereiken. Ze helpen niet alleen met het (her)schrijven<br />
van businessplannen en strategieën, maar ook<br />
bij de uitvoering. Als het nodig is het hele traject<br />
van idee tot executie.<br />
Daarbij hanteren de managing partners van he Source Group een<br />
disruptief en ondernemend businessmodel, dat voor hen ook risicodragend<br />
is. “We vragen onze klanten vooraf alleen een bescheiden<br />
‘commitment fee’ om de betrokkenheid van de businesspartner te<br />
garanderen. Het bedrijf moet het uiteindelijk hebben van de behaalde<br />
resultaten. Ons verdienmodel zit hem met name in de gerealiseerde<br />
(extra) groei van een bedrijf. Daar krijgen we een percentage van in<br />
geld of aandelen wat we een ‘resultaat fee’ noemen”, zegt Van Oranje.<br />
Als ze met een partij in zee gaan – en daarin zijn ze selectief – beperken<br />
ze zich niet tot het maken van plannen, maar gaan ze tot het<br />
gaatje om partijen echt te helpen het gewenste resultaat te bereiken.<br />
“In tegenstelling tot sommige consultancybureaus gaat het ons er niet<br />
‘Zonodig<br />
doen we het<br />
hele traject,<br />
van idee tot<br />
executie’<br />
om zoveel mogelijk uren te ‘verkopen’, maar willen<br />
we mee ondernemen”, vult Felix van der Houwen<br />
aan. Van Oranje: “he Source helpt maar een zeer<br />
beperkt aantal bedrijven tegelijk, zodat we ons volledig<br />
kunnen focussen en snelheid kunnen maken.<br />
Het bedrijf kent geen traditionele partnerstructuur<br />
met daaronder een piramide met veel mensen. Wij<br />
zitten echt met onze handen in de klei. Het leuke<br />
van ons werk is dat we het zelf doen. Al zitten we op<br />
de Zuidas, we voelen ons niet te goed om meetings<br />
voor te bereiden, presentaties te houden en sales te<br />
doen. Van koie halen tot en met strategie bepalen.”<br />
BEHOEFTE<br />
Van der Houwen: “Bij sommige bedrijven beginnen we helemaal<br />
vanaf nul, andere zitten op 30 procent en hebben al een concept, maar<br />
weten niet hoe ze dat moeten vermarkten of communiceren. Ze hebben<br />
geen idee wat de volgende stap moet zijn. Soms stappen we in als<br />
een bedrijf al op 80 procent zit. Dan is onze rol anders en kijken we of<br />
de gekozen opzet goed is.” Van Oranje: “In algemene zin zijn wij goed<br />
in dingen zelf bedenken, maar ook in het vertalen van bewezen strategieën<br />
in andere markten naar de markt van de klant. Daarbij is het<br />
belangrijk eerst te kijken of er überhaupt behoete is aan de diensten of<br />
producten die hij in de markt wil zetten. Als je kijkt naar B2B zit men<br />
ook daar niet altijd op ideeën te wachten, hoe fantastisch ze ook zijn.<br />
Vaak ondersteunen we zaken waar het bij de klant al aanwezige team<br />
SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong>® MAGAZINE <strong>2016</strong> 29
BUSINESS DEVELOPMENT<br />
misschien niet zo goed in is of geen tijd voor<br />
uitontwikkeld en geïmplementeerd.” Inmiddels<br />
heet het concept zich in de markt fysiek<br />
heet. Dat is breed en maakt het ingewikkeld<br />
om het uit te leggen. De ene keer zijn we erg<br />
bewezen en is de orderportefeuille voor<br />
bezig met marketing, communicatie, distributie<br />
en verkoop. De andere keer gaat het om<br />
wordt een geprefabriceerde schil rond een<br />
renovatie goed gevuld. In slechts vijf dagen<br />
het bedenken en implementeren van disruptieve<br />
businessmodellen en assisteren we veel<br />
mogelijk zijn verwerkt. Het resultaat is mini-<br />
huis aangebracht, waarin installaties zoveel<br />
eerder in de waardeketen”.<br />
male energievraag, maximale energiebesparing<br />
en maximaal wooncomfort.<br />
Aanvankelijk dachten Van Oranje en Van<br />
der Houwen dat ze na een jaartje wel weer<br />
weg zouden zijn bij een bedrijf, maar dat<br />
S2NRG<br />
blijkt niet altijd zo te zijn. De trend is dat<br />
Over duurzaam gesproken: “Uit he Source<br />
de periodes langer worden, tot wel een paar<br />
en uit de samenwerking met een Amerikaanse<br />
technologiepartner is een sepa-<br />
jaar. Is het bedrijf dan altijd succesvol? Nee,<br />
soms blijkt ook dat dingen niet werken,<br />
rate onderneming ontstaan onder de naam<br />
omdat bedrijven het zelf niet (meer) zien zitten<br />
of de marktacceptatie moeilijker ligt dan<br />
energie die overblijt bij de productie van<br />
‘S2NRG’. Dit bedrijf maakt elektriciteit uit<br />
gedacht. Het voordeel is dan dat de investering<br />
van de partner zeer overzichtelijk was<br />
dan gaan om restwarmte, gassen en stoom,<br />
onder andere staal en aluminium. Het kan<br />
(en he Source naar z’n resultaathonorering<br />
maar we kijken naar slimme toepassingen<br />
kon luiten).<br />
in de gehele productieketen. In feite gebruiken<br />
we de industrie als belangrijke bron van<br />
BUILT4U<br />
betrouwbare en goedkope stroom, waardoor<br />
de staal- en aluminiumbedrijven hun<br />
‘Built4U-concept<br />
Heel illustratief voor wat he Source doet is<br />
de renovatiemethode Built4U, die van 0 tot heet zich fysiek<br />
CO₂-uitstoot kunnen verminderen, inkomsten<br />
verbeteren en interessante investerings-<br />
100 procent is uitgevoerd. Van Oranje: “Middenin<br />
de bouwcrisis benaderde een partij<br />
projecten ontstaan. Dit alles als belangrijke<br />
bewezen’<br />
ons met de vraag of we konden helpen met de<br />
aanvulling op de ‘traditionele’ renewables<br />
inanciering en realisering van een energieeiciënt<br />
kozijn. Ze wilden dat toepassen in<br />
den zijn. We zijn momenteel actief in Ame-<br />
zoals solar en wind die niet altijd voorhan-<br />
de nieuwbouw, maar die markt zag er op dat ten dat energieneutraal of -passief renoveren<br />
alleen mogelijk was als dat zo goedkoop andere delen van de wereld.”<br />
rika, maar ontwikkelen ook projecten in<br />
moment slecht uit. Voor de renovatiemarkt<br />
zou het project wel goed zijn en daarom zijn mogelijk kon. Dit kon alleen maar door alle Hoewel de gedreven ondernemers Maurits<br />
we gaan praten met zo’n 30 woningbouwcorporaties,<br />
die voor de uitdaging stonden de bouw geheel te herzien. Door maximale linke risico’s durven nemen en alles doen<br />
traditionele samenwerkingsmethodes in van Oranje en Felix van der Houwen soms<br />
en staan in 2020 20 procent CO₂-reductie te energiebesparing te realiseren ontstaat per wat nodig is om hun doel te bereiken, zijn ze<br />
realiseren. Ook spraken we met partijen die maand een te besteden bedrag. Dit bedrag er na tien jaar nog steeds. Hun bron is nog<br />
deze sector inancieren zoals de Bank Nederlandse<br />
Gemeenten en de Waterschapsbank. renovatie uiteindelijk inancieel haalbaar<br />
zorgt voor extra investeringsruimte die de lang niet opgedroogd.<br />
We wilden geen concept lanceren dat de maakt. Samen met een aantal grote toeleveranciers<br />
in de bouw hebben we dit verder<br />
huurders inancieel zou raken en bedach-<br />
Maurits van Oranje behaalde in 1995 aan de Universiteit Groningen zijn MSc Economie. Daarna vervulde hij verscheidene<br />
managementfuncties bij de Luchthaven Schiphol. Van 2001-2006 werkte hij voor Philips DAP (huishoudelijke<br />
apparaten en persoonlijke verzorging) in Amersfoort. In 2006 richtte hij samen met Felix van der Houwen The<br />
Source op en in 2012 S2NRG waar hij managing director is.<br />
Felix van der Houwen is ondernemer op de gebieden marketing, media en communicatie en heeft veel (nu bekende)<br />
bedrijven en merken helpen opzetten. Hij heeft gedoceerd aan universiteiten, privéscholen en cursussen<br />
gegeven. Samen met Maurits van Oranje heeft hij The Source opgezet.<br />
Michel van Honk was 20 jaar directeur-eigenaar van een gerenommeerde groep van communicatiebureaus in Rotterdam. Sinds 2011 is hij toegetreden<br />
als partner in The Source. Naast het ondernemerschap was en is Michel betrokken bij bij een aantal maatschappelijke doelen, zo was<br />
hij onder andere voorzitter van SIRE. Sinds <strong>2015</strong> is hij ook managing director bij S2NRG.<br />
30 SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong>® MAGAZINE <strong>2016</strong><br />
© SUITABLE IMAGES | JULIETTE POLAK FLEUR KONING<br />
© JULIETTE POLAK & FLEUR KONING
SPOTLIGHT<br />
De meeste mensen kennen Hadassah de Boer waarschijnlijk<br />
van de kunst- en cultuurprogramma’s die ze jarenlang heet<br />
gepresenteerd voor televisie en radio. Zo was ze te zien als<br />
presentator van het North Sea Jazz Festival, de uitreiking van de<br />
Edisons Klassiek en het wekelijkse cultuurmagazine ‘NPS Arena’. Daarnaast<br />
werkte Hadassah ook als programmamaker. Ze regisseerde voor RTL4 de<br />
serie Mannen van een Zekere Leetijd en maakte de documentaire ‘Barry Hay,<br />
Kissing a Dream’. over de frontman van Golden Earring.<br />
“Ik word inderdaad snel in de culturele hoek geplaatst en daarom werk ik<br />
als dagvoorzitter/ presentator veel en graag in de cultuursector. Maar mijn<br />
interesses en werkervaring beslaan een breder terrein.”<br />
Het levert een bont spectrum aan opdrachtgevers op. Als we kijken naar<br />
de laatste maanden, zien we naast culturele spelers als Het Internationaal<br />
Documentaire Festival, de Museumvereniging en Stichting Lezen, ABN<br />
AMRO, het ministerie voor Sociale Zaken en Werkgelegenheid en HBO<br />
Nederland.<br />
De kunst<br />
van het<br />
luisteren<br />
Hadassah de Boer<br />
“In de twintig jaar dat ik als presentator werk, ben ik de discipline van het<br />
dagvoorzitten steeds beter gaan beheersen en waarderen. Men denkt dat<br />
televisie het hoogste podium is dat je als presentator kunt bereiken. Daar ben<br />
ik het niet mee eens. Een dagvoorzitterschap is doorgaans veel uitdagender.<br />
Bij de televisie werk je met een vast team en volgens een vast stramien. Bij<br />
een dagvoorzitterschap kom je steeds in een nieuwe omgeving terecht die je<br />
je in korte tijd eigen moet maken. Je moet iedere zaal opnieuw voor je zien<br />
te winnen. Maar bij al die verschillende zalen en mensen draait het voor een<br />
dagvoorzitter vooral om één ding: De kunst van het luisteren.<br />
Niet alleen moet je goed luisteren naar de mensen die je op de dag zelf<br />
interviewt, maar ook naar hetgeen de opdrachtgever wil bereiken met het<br />
evenement”.<br />
Naast het reguliere modereren, specialiseert Hadassah zich momenteel in de<br />
‘Socratic Design Method’. Ook hier speelt luisteren een prominente rol.<br />
“Het is een methode waarmee vastgeroeste patronen in denken en handelen<br />
worden doorbroken en er ruimte ontstaat voor het creëren van nieuwe<br />
perspectieven. Mensen worden min of meer gedwongen om heel goed naar<br />
elkaar te luisteren en om samen, als groep, kennis te genereren. Interessant<br />
voor bedrijven en organisaties die zoeken naar nieuwe toekomstscenario’s,<br />
maar ook toepasbaar op het individu.<br />
Het is een prachtige aanvulling op alles wat ik al doe. Eigenlijk heb ik het<br />
leukste en meest afwisselende werk dat er bestaat”.<br />
FOTOGRAFIE: MET DANK AAN HADASSAH DE BOER<br />
Hadassah de Boer heeft veel vaste opdrachtgevers zoals MOA, Centre<br />
for Information based Decision Making and Marketing Research, De<br />
Boekman Stichting waarvoor zij jaarlijks de presentatie verzorgt van de<br />
Johannes Vermeer Prijs (de staatsprijs voor de Kunsten) en de stichting<br />
What Design Can Do waarvoor Hadassah een jaarlijkse internationale<br />
meerdaagse conferentie presenteert over de impact en urgentie van design.<br />
Oprichter en directeur van What Design Can Do, Richard van der<br />
Laken: “Hadassah is al vijf jaar presentator van What Design Can Do.<br />
Naast een ravissante verschijning is zij een kundige moderator met een<br />
warm hart en kennis van zaken. Wat ons betreft op naar de volgende vijf<br />
edities!” hadassahdeboer@speakersacademy.nl<br />
SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong>® MAGAZINE <strong>2016</strong> 31
© MET DANK AAN GEERT-JAN KNOOPS<br />
32<br />
SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong>® MAGAZINE <strong>2016</strong>
INTERNATIONAAL RECHT<br />
‘Betere scheiding der machten komt<br />
Internationaal Strahof ten goede’<br />
prof. dr. mr. Geert-Jan Knoops<br />
Tekst: Jacques Geluk<br />
“Rechtssystemen bestaan niet alleen om de maatschappij te beschermen tegen individuen, maar vooral om<br />
individuen te beschermen tegen de macht van de overheid. Om die reden is het principe van de scheiding der<br />
machten ontstaan. Het systeem van het Internationaal Strafhof in Den Haag kent echter enkele mechanismen<br />
die met dit principe op gespannen voet staan”, concludeert Geert-Jan Knoops bij de aanvaarding van<br />
het ambt van Bijzonder Hoogleraar van het Internationaal Recht aan de Faculteit der Maatschappij- en<br />
Gedragswetenschappen aan de Universiteit van Amsterdam.<br />
Rechters kunnen, volgens het systeem<br />
van het Internationaal<br />
Strahof, de aard van de verweten<br />
misdrijven of de aansprakelijkheidsvorm<br />
van de verdachte laten<br />
wijzigen zonder dat de aanklager daarom<br />
vraagt. Dat is een van de mechanismen die<br />
niet stroken met het principe van de scheiding<br />
der machten”, aldus prof. dr. mr. Geert-<br />
Jan Knoops tijdens zijn oratie ‘Separation of<br />
powers at the International Criminal Court’<br />
in de aula van de Universiteit van Amsterdam<br />
op 19 november <strong>2015</strong>. “Wanneer de<br />
principes van zowel de interne als de externe<br />
scheiding der machten – dus tussen respectievelijk<br />
de organen binnen het hof en de<br />
verdragsstaten zelf en het hof – niet worden<br />
gehonoreerd, verkrijgen uitspraken wellicht<br />
niet de gewenste legitimiteit en kan dit het<br />
imago van het Strahof – dat al kritiek ondervindt<br />
– aantasten.”<br />
Knoops herinnert er aan het einde van<br />
zijn inaugurele rede aan dat de Franse ilosoof<br />
Charles de Montesquieu de scheiding<br />
‘De rechterlijke<br />
macht binnen<br />
deze tribunalen<br />
is (indirect)<br />
betrokken bij het<br />
wetgevend proces’<br />
der machten – waarbij overheid en de wetgevende<br />
en rechtsprekende macht onahankelijk<br />
van elkaar opereren – in 1748 heet<br />
geïntroduceerd om de burger te beschermen<br />
tegen de ongebreidelde macht van de<br />
overheid. Hij denkt dat het de legitimiteit<br />
van het Strahof ten goede komt wanneer dat<br />
dit principe meer zou toepassen. “De scheiding<br />
der machten is het hart van een verijnd<br />
rechtssysteem en belichaamt het principe<br />
van ‘natuurlijke rechtvaardigheid’ dat best<br />
eens de status van een ‘jus cogens’-norm kan<br />
hebben bereikt binnen het internationaal<br />
recht”, aldus Knoops. ‘Jus cogens’ (dwingend<br />
recht) is een term uit het internationaal recht<br />
die verwijst naar regels die (bijna) alle staten<br />
aanvaarden. Het internationaal recht kent<br />
geen strikt onahankelijk wetgevend orgaan,<br />
maar de advocaat merkt op dat de praktijk<br />
van internationale stratribunalen heet aangetoond<br />
dat de rechterlijke macht binnen<br />
deze tribunalen (indirect) betrokken is bij<br />
het wetgevend proces. “Eerlijk gezegd zijn<br />
de doctrines van externe en interne machtsscheiding<br />
niet diep geworteld in het systeem<br />
van het Internationaal Strahof. (…) Zelfs<br />
wanneer het systeem is gebaseerd op waarheidsvinding,<br />
moet men rekening houden<br />
met het feit dat er externe gevolgen kunnen<br />
zijn wanneer men het principe van interne<br />
scheiding der machten niet respecteert.”<br />
SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong>® MAGAZINE <strong>2016</strong> 33
INTERNATIONAAL RECHT<br />
ZES WIJZIGINGEN<br />
De doctrine van de scheiding der machten<br />
is te beschouwen als een exponent van<br />
de zogeheten sociale contract-theorie. “De<br />
redenering daarachter is het voorkomen<br />
van arbitraire beslissingen en het garanderen<br />
van fundamentele vrijheidsrechten.<br />
Daarom zijn de meeste op conlictmodellen<br />
gebaseerde rechtssystemen niet blij met<br />
praktijken waarbij de rechter op eigen initiatief<br />
de tenlastelegging verandert. Dit<br />
laatste idee is van grotere waarde voor de<br />
mensheid, dan welk waarheidvindingsargument<br />
ook.” In die geest heet Knoops het<br />
Strahof zes wijzigingen voorgesteld. Hij<br />
zegt onder andere dat rechters niet zelf –<br />
en in elk geval niet op het laatste moment<br />
– aanpassingen mogen doen, maar dat zij<br />
dit uitsluitend moeten overlaten aan de<br />
aanklagers. De bestaande regelgeving op<br />
dit gebied (Regulering 55) zou Knoops het<br />
liefst afgeschat zien. “Wat de externe scheiding<br />
der machten betret wil ik voorstellen<br />
dat een onahankelijk, uit experts bestaand<br />
orgaan de verantwoordelijkheid krijgt voor<br />
de regelgeving binnen het Strahofsysteem.”<br />
Prof. Knoops denkt dat honorering<br />
van zijn suggesties het Internationaal Strafhof<br />
zal wapenen tegen uitdagingen die het<br />
gevolg zijn van het huidige gebrek aan legitimiteit<br />
en eerlijkheid. Het zal bovendien<br />
het waardevolste recht van de mens, vrijheid,<br />
onderschrijven. Hij besluit zijn oratie<br />
met een citaat van John Quincy Adams,<br />
VOORBEELD KENIA<br />
In zijn oratie geeft prof. dr. mr. Knoops een voorbeeld van rechters van het Internationaal<br />
Strafhof die met quasi-wetgevende activiteiten verder zouden gaan dan het concept van<br />
externe scheiding der machten toelaat . “De Keniaan William Ruto was de eerste zittende<br />
vicepresident van een staat die partij is bij het Strafhof tegen wie een strafzaak is<br />
aangespannen. Hij had te maken met het dilemma dat hij verplicht aanwezig moest zijn in<br />
Den Haag en tegelijk moest optreden als bestuurder van zijn land. De Keniaanse regering<br />
bekritiseerde de wettelijke eis van het Strafhof dat een beklaagde zijn proces moest bijwonen,<br />
tijdens verschillende bijeenkomsten van de Afrikaanse Unie. Op 28 februari 2013<br />
vroegen Ruto en zijn mede-verdachte Joshua Sang of zij fysiek afwezig mochten zijn en<br />
via een videoverbinding aan het proces konden deelnemen. Op 17 april 2013 verzocht de<br />
verdediging van Ruto de Trial Chamber hem niet te verplichten continu aanwezig te zijn,<br />
vanwege zijn publieke verplichtingen, maar een videoverbinding als alternatief te overwegen.<br />
Destijds bestond daarvoor geen voorziening. Desondanks bereidden rechters een<br />
verandering van de regels voor. De Trial Chamber honoreerde Ruto’s verzoek gedeeltelijk.<br />
Hij moest alleen aanwezig zijn tijdens de openings- en sluitingsverklaringen en in persoon<br />
zijn eigen verklaring aleggen en het vonnis en eventueel de bijbehorende verhoren aanhoren.<br />
De Trial Chamber voegde daaraan toe: ‘In bijzondere omstandigheden mag de Kamer<br />
per geval naar eigen discretie volgens artikel 64(6)(f) een beklaagde onthefen van de plicht<br />
continu aanwezig te zijn. Dat geldt ook voor situaties waarbij deze persoon belangrijke<br />
functies moet verrichten’.”<br />
die het twaalf jaar na het einde van zijn presidentschap<br />
in 1841 voor het Amerikaanse<br />
Hooggerechtshof tijdens de Amistad-zaak<br />
opneemt voor gevangenen uit Sierra Leone,<br />
met als doel de afschaing der slavernij:<br />
‘Heren, ik moet zeggen dat ik van mening<br />
verschil met de scherpe geesten van het<br />
Zuiden en met onze president, die kennelijk<br />
hun gezichtspunten deelt. In plaats daarvan<br />
is de natuurlijke staat van de mensheid – en<br />
ik weet dat dit een controversieel idee is –<br />
vrijheid. Het bewijs is de enorme moeite die<br />
een man, vrouw of kind willen nemen om<br />
wat hen is ontnomen terug te krijgen. Hij<br />
zal zijn ketenen van zich afwerpen. Hij zal<br />
zijn vijanden decimeren. Hij blijt het proberen,<br />
tegen beter weten en alle vooroordelen<br />
in, om thuis te komen’.<br />
Geert-Jan Alexander Knoops is bijzonder hoogleraar politiek van het internationaal recht aan de Universiteit van<br />
Amsterdam en visiting professor internationaal strafrecht aan Shandong University (Jinan, China); van 2003-2013<br />
was hij hoogleraar internationaal strafrecht aan de Universiteit Utrecht. Hij promoveerde in 1998 aan de Universiteit<br />
van Leiden (strafrecht) en in 2004 aan de Universiteit van Ierland (internationaal strafrecht). Daarnaast behaalde<br />
hij in 2000 een LLM graad (Master of Law) aan de Universiteit van Leiden op het gebied van het publiek internationaal<br />
recht en internationaal strafrecht. Prof. Knoops praktiseert als advocaat bij Knoops’ Advocaten en treedt<br />
geregeld op als advocaat voor verschillende internationale tribunalen. geertjanknoops@speakersacademy.nl<br />
34 SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong>® MAGAZINE <strong>2016</strong><br />
© MARCO PETERS FOTOGRAFIE
FOTOGRAFIE: EZEQUIEL SCAGNETTI<br />
COLUMN<br />
Marc Sluszny<br />
Toen Sir George Mallory zich in 1924 opmaakte om als eerste Brit<br />
de hoogste berg van de wereld te beklimmen, vroeg een reporter<br />
hem: "Why do you want to climb Mount Everest?" Mallory antwoordde<br />
kort en bondig: "Because it’s there." Dit lijkt een uiterst<br />
eenvoudig antwoord, maar ik heb er jaren over gedaan om te begrijpen wat<br />
hij hiermee bedoelde.<br />
Elk individu beschikt over een bepaalde hoeveelheid energie die het mogelijk<br />
maakt om zijn of haar dromen te verwezenlijken op voorwaarde dat hij<br />
of zij beschikt over genoeg moed, doorzettingsvermogen en focus. Toch zoeken<br />
wij allen het gemakkelijkste en minst zware pad. Waarom afzien? Waarom<br />
pijn of ongemak verduren? Is het niet eenvoudiger om gewoon te doen wat je<br />
altijd hebt gedaan? Onze natuur lijkt ons te dicteren dat we het best in onze<br />
comfortzone kunnen blijven.<br />
Het is niet<br />
hoe goed je<br />
bent, maar<br />
hoe goed je<br />
wil zijn<br />
Met zijn legendarische respons bedoelde Mallory dat niet zozeer de berg<br />
de uitdaging was, maar het feit dat hij een keuze maakte, zich een doel stelde<br />
en zijn eigen pad koos. Daarom had hij zich uitstekend voorbereid en zorgvuldig<br />
de mogelijkheden gecreëerd om deze hachelijke onderneming tot een<br />
succesvol einde te brengen. Het ging niet om geld, roem of glorie, maar om<br />
persoonlijke groei !<br />
Als mens hoef je geen ‘natuurlijk talent’ te hebben om je dromen te verwezenlijken.<br />
Als je echt iets wil bereiken, zijn er een paar vereisten: je moet<br />
je genoeg willen inzetten, je angsten durven overwinnen en gefocust blijven.<br />
Gun jezelf de tijd om (zelf)kennis te vergaren, werk dagelijks bewust aan je<br />
fysieke en mentale ontplooiing en haal het beste uit jouw capaciteiten. Ga op<br />
zoek naar inspiratie en zorg ervoor dat je gemotiveerd blijt. Gooi jezelf in de<br />
uitdaging; geef honderd procent en wie weet waartoe jij in staat bent. Ook in<br />
jou zit een Mallory!<br />
Waarom is dit dan voor velen zo moeilijk? Het antwoord heet: angst. Angst<br />
is het grootste struikelblok op het pad naar de verwezenlijking van onze dromen.<br />
Alles wat ons ervan weerhoudt om onze doelen of objectieven te bereiken,<br />
is gebaseerd op angst. We kampen allemaal met angsten, ze horen bij het<br />
dagelijks leven. Ze bepalen mede wie we zijn, waar we naartoe gaan en hetgeen<br />
we doen. Echter: pas als we onze angsten in de juiste context kunnen plaatsen<br />
en de psychologische herkomst ervan doorgronden, kunnen we deze hindernis<br />
overwinnen. De meeste mensen hebben de neiging onbekende situaties te<br />
vermijden, om zich zo te distantiëren van alle onzekerheden.<br />
Als het je lukt om je geest vrij te maken van angsten en je negatieve gedachten<br />
uit te schakelen, dan kun je een zen-toestand bereiken, waarin je geest één<br />
is met je lichaam. Pas als geest en lichaam harmonieus functioneren kun je je<br />
doel bereiken en je leven ten volle te benutten! Het is niet hoe goed je bent,<br />
maar hoe goed je wil zijn.<br />
marcsluszny@speakersacademy.nl<br />
SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong>® MAGAZINE <strong>2016</strong> 35
© JULIETTE POLAK & FLEUR KONING
VOORBIJ DUURZAAMHEID<br />
‘Zonde van het geld, zonde<br />
van de tijd: Duurzaamheid’<br />
ir. Thomas Rau<br />
Tekst: Jacques Geluk<br />
“Duurzaamheid is niets meer dan het optimaliseren van een ziek systeem. Het is<br />
slechts symptoombestrijding. Bovendien werkt optimalisatie niet, want we liggen<br />
met z’n allen op de intensive care”, zegt architect, innovator en visionair Thomas<br />
Rau. “We moeten voorbij duurzaamheid kijken en de samenleving fundamenteel<br />
anders organiseren. Vanuit het besef dat we tijdelijk te gast zijn op aarde, alleen<br />
consequenties van die tijdelijkheid permanent zijn en alles binnen het gesloten<br />
systeem van onze planeet even belangrijk is.”<br />
“<br />
Als onbekend is wat de toekomst brengt,<br />
is het verstandig eerst te kijken wat de<br />
belemmeringen zijn op de weg er naartoe”,<br />
zegt homas Rau. Denken in oplossingen<br />
bijvoorbeeld. Die gewoonte levert volgens de<br />
architect vooral beperkingen op. “Op bijvoorbeeld<br />
de vraag hoe we het (economisch en eco-) systeem<br />
kunnen veranderen is een multidimensionaal antwoord<br />
nodig. Bovendien moeten we samen achter<br />
bepaalde wetmatigheden gaan staan. De cultuur die<br />
nodig is om zo te kunnen denken en handelen moeten<br />
we met elkaar kweken en accepteren, ongeacht<br />
religie, geslacht, opleidingsniveau, huidskleur en<br />
intelligentiegraad.”<br />
“Zonde van het geld, zonde van de tijd: Duurzaamheid.”<br />
Een opmerkelijke uitspraak van de man die<br />
velen zien als de belichaming van dat woord. “Problemen<br />
moeten we bij de oorzaak aanpakken. In deze<br />
maatschappij bestempelen we het middel – in dit<br />
geval duurzaamheid – echter als doel. Daarmee zijn<br />
we er vanaf en hoeven we er niet meer over na te denken.<br />
Dat zie je aan het SER-energieakkoord. Daarin<br />
gaat het alleen over het middel, maar komt geen<br />
enkele zin voor over het werkelijke doel.” Volgens<br />
Rau zitten we in een impasse en weten we niet goed<br />
hoe we ons op deze planeet moeten organiseren. “De<br />
natuur heet altijd gelijk, dus kun je natuurlijke wetmatigheden<br />
niet loslaten zonder daar achteraf op te<br />
worden afgerekend. Kijk naar het klimaatprobleem.”<br />
Rau vertelt later, in het sober aangeklede kantoorgebouw<br />
van RAU Architects met fantastisch uitzicht<br />
over het IJ, dat hem ooit is gevraagd wat hij verwachtte<br />
van de COP21 Klimaatconferentie in Parijs.<br />
“Het allerergste zou een akkoord zijn. Dat betekent<br />
stilstand. Als ik met mijn vrouw een akkoord sluit dat<br />
ik in 2040 stop met drinken en vanaf 2050 zal proberen<br />
trouw te zijn is dat een waardeloze afspraak.<br />
Precies zo’n overeenkomst is in Parijs gesloten. Daar<br />
is overeengekomen dat de opwarming van de aarde<br />
niet meer mag zijn dan twee graden. Met wie hebben<br />
ze dat afgesproken? Wie kan ik daarover bellen, mailen<br />
of appen? Niemand! Het is ongeloolijk arrogant<br />
te denken dat de mens centraal in de schepping staat.<br />
Dit is voorbij duurzaamheid.”<br />
CONSEQUENTIES ZIJN PERMANENT<br />
Rau is in zijn visie mede geïnspireerd door een<br />
zwartwit-foto van de aarde uit 1968, waarop de<br />
mensheid voor het eerst de plek kon zien waar hij te<br />
gast is. “De gastheer, de aarde, dekt de tafel, niet de<br />
SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong>® MAGAZINE <strong>2016</strong> 37
VOORBIJ DUURZAAMHEID<br />
gast. Die moet zich schikken. Dat is moeilijk, bedacht. Het enige wat je kunt doen is met<br />
maar onze houding tegenover de planeet die een bepaald iets een optie nemen op de toekomst<br />
en zorgen dat dit iets er nog is als je<br />
ons zijn mogelijk maakt is voor mij essentieel.<br />
Ons zijn is bovendien tijdelijk, sterker ermee klaar bent. In een gesloten systeem,<br />
nog: alles op aarde is tijdelijk. Mensen, dieren,<br />
bomen, auto’s, stoelen, gebouwen. Niets het waardevolste dat we hebben, meestal de<br />
waarin alles belangrijk is, mag namelijk niets<br />
verloren gaan. We moeten niet iets voor,<br />
doch mét de toekomst bouwen”, zegt de man<br />
in wiens nieuwe economische systeem we<br />
‘Iedereen kan<br />
producten niet langer bezitten, maar slechts<br />
gebruiken. “Alles verandert al. Niets is het<br />
de petitie voor<br />
nieuwe iets. Airbnb, een der grootste hotelketens<br />
ter wereld, heet geen enkele hotel-<br />
de Rechten van<br />
kamer. Uber, het grootste taxibedrijf heet<br />
het Materiaal<br />
zelf geen enkele auto. En als we dingen bouwen<br />
of maken weet niemand tevoren hoe dat<br />
ondertekenen’<br />
uitpakt, maar wel dat we ze misschien wel<br />
gedurende veertig jaar afschrijven. Totale<br />
waanzin. Daarmee leg je een beperkende<br />
hypotheek op een onbekende toekomst. We<br />
schrijven iets af om er vanaf te komen, maar<br />
is permanent, behalve de consequenties van kinderen, schrijven we niet af. Ook al kosten<br />
ze ongeloolijk veel en zijn ze niet eens<br />
het tijdelijke.” Als voorbeeld geet Rau dat de<br />
gemeenteraad van Caïro nog steeds steggelt jouw eigendom. Dat komt doordat ze voor<br />
over het onderhoud van de piramiden, terwijl jou waardevol zijn. Je schrijt niet op wat ze<br />
niemand aan tafel behoort tot de bedenkers kosten, maar wel waar je met hen op vakantie<br />
was of wanneer ze hun eerste tandjes<br />
ervan. “Het heden is dus een opsomming van<br />
alle permanente consequenties van tijdelijke kregen. Kortom je houdt hun waardeontwikkeling<br />
bij. Hetzelfde geldt voor opties op<br />
beslissingen. Met andere woorden: het huidige<br />
klimaatprobleem komt niet doordat we de toekomst.”<br />
ons nu fout gedragen, het is het gevolg van<br />
tijdelijk gedrag uit het verleden. Wat we ook MENTALE TRANSFORMATIE<br />
moeten besefen is dat de aarde een gesloten<br />
systeem is. Wat er is, is er, wat er niet is, heid en geld, zoals nu de deinitie luidt, maar<br />
De economie is geen relatie tussen mens-<br />
is er niet. Er komt niets meer bij. Dat geldt tussen mensheid en natuur (de aarde). “Daarover<br />
gaat het en niets anders. Het nieuwe sys-<br />
voor alle grondstofen. Daarnaast is alles<br />
even belangrijk. Als ik een goedkoop onderdeeltje<br />
uit een duur apparaat haal, werkt het respectvolle relatie faciliteren. Het gaat dus<br />
teem moet die evenwichtige, wederkerige en<br />
niet meer. De waarde van dingen heet niet te niet over duurzaamheid en circulariteit,<br />
maken met geld, maar met de betekenis binnen<br />
de context.”<br />
onze eigen mentale transformatie.” Dan gaat<br />
die beide slechts middelen zijn, maar over<br />
het niet over kennis delen en transparantie.<br />
“Degenen die het hardst roepen dat we<br />
NIETS IS HET NIEUWE IETS<br />
Een andere wetmatigheid is volgens homas<br />
Rau inderdaad dat niemand de toeste<br />
inhoud. Kennis veroorzaakt geen enkele<br />
alles moeten delen, hebben meestal de minkomst<br />
kent. “Ik zeg soms gekscherend dat de verandering. Als op een sigarettenverpakking<br />
staat dat roken dodelijk is en je blijt<br />
toekomst er vroeger anders uitzag. Niemand<br />
had gedacht dat we in <strong>2016</strong> zouden staan, ondanks die kennis doorroken, ben je zelf<br />
waar we nu staan, maar het kan best zijn dat de enige reden waarom dat niet verandert.<br />
in 1999 ineens iets bestond dat al in 1985 was Omdat je het niet wilt. Als ik niet van plan<br />
38 SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong>® MAGAZINE <strong>2016</strong><br />
© JULIETTE POLAK & FLEUR KONING
VOORBIJ DUURZAAMHEID<br />
was geweest dit gesprek te voeren, was ik niet<br />
gekomen. Ik ben hier, omdat ik dat wilde. Als<br />
we de keten, waarvan wij het kleinste onderdeel<br />
zijn, willen veranderen moeten we onszelf<br />
veranderden. Wat roken betret, of een<br />
andere verslaving, is er geen evolutionaire<br />
manier om te stoppen. Het enige dat werkt<br />
is direct stoppen en het oncomfortabele traject<br />
van zweten, koorts, nervositeit en slecht<br />
slapen doormaken. Die eerste stap zetten is<br />
echter heel moeilijk. De kunst is de mensen<br />
een goed gevoel te geven bij deze oncomfortabele<br />
momenten en trajecten. Dat doe ik<br />
tijdens lezingen.” Rau trekt zijn toehoorders<br />
over de streep door ze te raken. Dat werkt.<br />
“Als een dokter tegen een patiënt zegt dat hij<br />
meteen moet stoppen omdat het anders fout<br />
gaat, raakt hij ook een (emotionele) snaar<br />
en ontstaat een fundamentele verandering.<br />
Dan is de kans groot dat de roker stopt, tenzij<br />
de wil ontbreekt. Mensen helpen elkaar<br />
daarbij. Als een zesjarig kindje koorts krijgt,<br />
omdat zijn tanden wisselen, en gaat hoesten<br />
troost ik het door te zeggen dat het grotemensentanden<br />
krijgt. Wanneer een mens<br />
zijn tanden verliest als hij dertig is, heet hij<br />
wel een levensgroot probleem. Hij weet dat<br />
er dan geen nieuwe komen.”<br />
DISRUPTIEF<br />
We kunnen de toekomst niet kennen,<br />
maar wel de wetmatigheden herkennen<br />
waarbinnen die zich ontwikkelt. Een boer<br />
zaait en bewerkt het land en kan daardoor<br />
voorspellen dat hij zijn mais in oktober kan<br />
oogsten. Doordat hij voor- en niet na-denkt<br />
(dan is hij te laat) weet hij dat als hij niets<br />
doet, er niets gebeurt. “Eigenlijk moeten<br />
we allemaal mentaal boer worden en ons<br />
realiseren dat we wat we niet zaaien in ons<br />
bewustzijn, ook niet kunnen oogsten.” We<br />
moeten dus eerst onze geest ontwrichten<br />
om – automatisch – hetzelfde te doen met<br />
de economie, de samenleving en de keten,<br />
waarvan we onderdeel zijn. Rau: “Dat is de<br />
sleutel. Disruptie betekent afscheid nemen<br />
van waar je vandaan komt, zonder te weten<br />
wat daarvoor wanneer in de plaats komt.”<br />
Volgens de architect is er nog een manier<br />
om een andersoortige samenleving te creëren.<br />
In zijn visie wordt daarin ook waarde<br />
gehecht aan dingen die weinig geldwaarde<br />
hebben, maar desondanks cruciaal zijn. “Er<br />
zijn drie niveaus van kapitaalstromen: geld,<br />
(de materieelste), communicatie en liefde.<br />
Voor een goede relatie is liefde heel belangrijk,<br />
maar als het stukloopt en praten niet<br />
meer helpt, moet je dokken. Uiteindelijk is<br />
het belangrijk te realiseren dat iedereen met<br />
niets op aarde komt en met niets weer gaat.<br />
Tussenin is het een grote kermis. We moeten<br />
onze identiteit dus niet baseren op wat<br />
we hebben, want dat is tijdelijk, maar op wie<br />
we zijn. Ons gedrag binnen de context van<br />
de cultuur waaruit te voortkomen weerspiegelt<br />
zich in de economie. Opvallend is dat we<br />
van hetgeen we het meest hebben, vrijheid,<br />
het minst gebruikmaken. Misschien komt<br />
dat doordat we niet aan de vooravond staan<br />
van de vierde industriële revolutie, maar<br />
van de allereerste zijnsrevolutie. Die geet<br />
ons de mogelijkheid bewust en in alle vrijheid<br />
te kiezen voor een andere relatie met de<br />
plek waar we te gast zijn. Dat vraagt om rijpheid<br />
en die komt niet vanzelf.” Volgens Rau<br />
zijn we spirituele wezens op een menselijke<br />
reis, waarin onze spirituele kracht in tegenstelling<br />
tot onze fysieke kracht oneindig is.<br />
“Ieder mens moet zijn eigen verantwoordelijkheid<br />
nemen en besefen dat slechts één<br />
persoon voldoende is om het hele systeem<br />
te veranderen.”<br />
URGENT IS NIET ACTUEEL<br />
Een ander probleem is dat deze maatschappij<br />
draait om de actuele dingen. Niet<br />
om wat urgent is. Rau: “Urgente dingen ontwikkelen<br />
zich langzaam door de tijd heen<br />
Thomas Rau, CEO van Turntoo en RAU Architecten, is architect/ondernemer en in 1960 geboren in het<br />
Duitse Gummersbach. Hij heeft een pedagogische opleiding gevolgd in Bonn, architectuur gestudeerd aan<br />
de Technische Universiteit Aken en dans en architectuur aan de Kunstacademie in Bonn. Sinds 1989 werkt<br />
hij in Nederland. Rau is een internationaal veel gevraagd spreker. thomasrau@speakersacademy.nl<br />
en trekken dan weinig media-aandacht.<br />
Zodra ze actueel en groot nieuws zijn is het<br />
te laat. Neem de vluchtelingencrisis. Wij<br />
hebben het jarenlang genegeerd en nu zijn<br />
we verbaasd dat die mensen, die niets meer<br />
hebben, naar plaatsen gaan waar ze denken<br />
het beter te krijgen. We wisten dat ze eraan<br />
kwamen, niemand heet daarop geacteerd.<br />
En nu is urgent actueel en breekt de pleuris<br />
uit. Daar staan we nu. Eigenlijk is het<br />
super simpel om dat te veranderen, maar<br />
ook hier is de eerste stap zetten moeilijk<br />
omdat dit vraagt om een ander gedragspatroon.<br />
Daarbij maken we nieuwe fouten,<br />
maar daar leren we van.”<br />
UNIVERSELE RECHTEN<br />
VAN HET MATERIAAL<br />
De schending van mensenrechten gaat<br />
vaak samen met de schending van de<br />
natuur en omgekeerd. Om dit aan te pakken<br />
in het nieuwe economische systeem<br />
heet homas Rau samen met zijn team het<br />
initiatief genomen om, analoog aan de Universele<br />
Verklaring voor de Rechten van de<br />
Mens, ‘he Universal Declaration of Material<br />
Rights’ te introduceren. Op de website<br />
http://theuniversaldeclarationofmaterialrights.org<br />
kan iedereen de bijbehorende<br />
petitie ondertekenen. “Als een mens soeverein<br />
is, is een materiaal dat ook. Als materiaal<br />
soeverein is gaan we heel anders over<br />
bouwen nadenken en over hoe we dingen<br />
doen. Deze Verklaring is een bijdrage aan<br />
de mensenrechten en heet dezelfde impact<br />
op het systeem als de mensenrechten op het<br />
huidige. Alles is even belangrijk. Het een<br />
bestaat niet zonder het andere.”<br />
© JULIETTE POLAK & FLEUR KONING<br />
SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong>® MAGAZINE <strong>2016</strong> 39
© MARTE | JAN HIBMA<br />
40<br />
SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong>® MAGAZINE <strong>2016</strong>
SPOTLIGHT ON<br />
Jort Kelder<br />
Kelder laat zich vorstelijk voor optredens betalen. Zijn<br />
gages bewegen zich (in nouveau riche vocabulaire) rond<br />
de ‘5 tot 10k’, variërend van ijzingwekkende redes/voordrachten/monologen<br />
tot proi verzorgde dagvoorzitterschappen<br />
en galavoorstellingen. Wie maken kans op korting?<br />
Weinigen. Want Kelder is een beetje druk, wat in combinatie met<br />
zijn geringe organisatorische vaardigheden leidt tot een chronisch<br />
overspannen agenda. Gelieve hem niet te storen voor warrige businessplannen,<br />
schrijfopdrachten voor corporale almanakken of deelname<br />
aan tv-programma's in de categorie dansen/koken/zingen/<br />
schaatsen/'modderworstelen', al dan niet met sterren. Heus, dat<br />
meent-ie. U wilt ‘m benaderen namens een goed doel? Hij ligt dagelijks<br />
wakker van ziektes, zielige kinderen en andere wereldleed, maar<br />
leent zich uitsluitend en bij uitzondering voor een enkel ‘groen- en/<br />
of goed dierendoel’. Ook het uitschudden van rijkaards behoort niet<br />
langer tot zijn nevenactiviteiten (bemachtig een Quote 500, vink de<br />
suikeromes van uw dromen aan en benader ze zelf).<br />
Waar kunt u de jongeheer Kelder wél voor benaderen?<br />
1. DAGVOORZITTEN, DEBATTEN, GALA’S<br />
Dat doet-ie graag, en naar verluidt niet onverdienstelijk. Hij<br />
bouwde een stevig trackrecord op als spreekstalmeester bij tal van<br />
bedrijven en brancheorganisaties. Kelder alleen nodig als meningmaker<br />
in een forum? Ook goed. Tevens strikt de polderdandy regelmatig<br />
zijn zelbinder voor om gala’s en andere festiviteiten professioneel<br />
knipogend naar een onvergetelijke inale te voeren.<br />
2. RIJK WORDEN: DE REGELS<br />
(VOOR GEVORDERDEN)<br />
Als hoofdredacteur van Quote en tv-presentator bivakkeert JK al<br />
een kwart eeuw in de reservaten der superrijken. Op basis van al die<br />
kennis en kennissen maakte hij een informatieve en amusante presentatie<br />
over de wereld van het grote, het snelle geld, het goede en<br />
het foute geld. Wat zijn de regels van het rijk worden? Hoe haal je de<br />
Quote 500 en, zeker zo belangrijk, hoe blijf je rijk? Tijdsduur: 1 uur,<br />
exclusief leuke en/of lastige vragen.<br />
3. HOE HEURT HET EIGENLIJK?<br />
Jaha, weet u dat eigenlijk wel… hoe het heurt? Onze polderdandy<br />
annex knufelkakker smaakt succes met ‘Hoe heurt het eigenlijk?’,<br />
zijn tv-programma dat al weer vier reeksen bij de AvroTros/NPO1<br />
te zien is. Met Amy Groskamp-ten Have’s gelijknamige etiquettebijbel<br />
(1939) in de hand, trekt hij door de wereld van de oude en nieuwe<br />
rijken. Onuitroeibare tradities, loepzuivere etiquette, smaak en wansmaak;<br />
het komt allemaal aan bod in zijn Nationale Etiquette Test.<br />
Kelder doet deze presentatie eventueel samen met Yvo van Regteren<br />
Altena, connaisseur van luxe trivia en co-auteur van vrijwel alle Kelder<br />
& Co-producties. De presentatie is, zo u wilt, interactief en bij<br />
voorkeur op een passende oud/nieuw geld-locatie. Tip: heeren, neem<br />
uw vrouw mee. Die heet vast ook zo haar gedachten over de manieren<br />
van de man. Tijdsduur: >45 minuten.<br />
4. PITCHES IN DE DRAKENKELDER<br />
(VOOR ONDERNEMERS)<br />
Uw bedrijf is dritig toe aan nieuwe, innovatieve ideetjes? Trommel<br />
uw talenten op naar een happening met een speciaal pitchdecor,<br />
plus catwalk. Een format op maat waarbij de beste vondsten en producten<br />
ten overstaan van een jury gelanceerd worden. Goed voor de<br />
deelnemers, die zich sterk presenteren, en uitstekend voor het bedrijf<br />
dat het beste uit z’n mensen haalt. Eventueel inclusief professioneel<br />
catwalkdecor en een ‘praatje met de baas’. Tijdsduur: 60-90 minuten.<br />
5. KELDERS CARRIÈRE TIPS<br />
(VOOR HIGH-POTENTIALS)<br />
Boekenkasten zijn volgeschreven vol tips & trucs naar de top. Kelder<br />
vertelt hoe-ie zelf eerst een baasje en daarna een bekendheid werd.<br />
Wat zijn de do’s en don’ts om de top te halen, en waarom lukt het de<br />
een wel en de ander niet? Op basis van cases uit de corporate careerjungle<br />
en interactieve testjes per sms stoeit Kelder met de zaal. Doelgroep:<br />
studenten, high potentials & wannabe Q500-leden. Tijdsduur:<br />
30-60 minuten.<br />
Optreden voor (semi-)overheden doet ‘de knufelkakker’ principieel<br />
voor ‘de helt’, danwel in ruil voor een git aan het goede doel<br />
van zijn voorkeur: Het Beloofde Varkensland van de blonde heldin<br />
Dafne Westerhof. Steun de familie Bokont, check hier hun site, en<br />
stort beestachtige bedragen op Giro 469 t.n.v. 'Familie Bokont' in<br />
Amstelveen.<br />
6. NIEUW, NIEUW, NIEUW!<br />
KELDER IS EEN EVANGELIST...<br />
Helaas, helaas, maar de gemeenschappelijke Europese munt is de<br />
grootste ramp van onze generatie, aldus onze presentator en researcher<br />
Arno Wellens in Het Euro Evangelie. De euro zal Nederland honderden<br />
miljarden gaan kosten. Curieus genoeg leest u daar weinig<br />
over. Ach ja, al die getallen. Te moeilijk voor pers en politiek. En is<br />
het altijd populairder naïef euroiel te zijn of dom eurosceptisch, dan<br />
gewoon met gezond verstand en een calculator bij de hand in de cijfers<br />
te vlooien. Kelder & Wellens komen graag een avondje hel en<br />
verdoemis prediken, zoals het echte evangelisten betaamt. Maar er is<br />
ook ruimte voor luim. Want wees nou eerlijk: de manier waarop verschillende<br />
mediterrane miljonairsfamilies de zaak lessen heet het<br />
niveau van een onweerrstaanbare schelmenroman. Don Silvio rules!<br />
Omdat het duo idealistische motieven heet treden ze op voor 50%<br />
van Kelders normale gage en krijgen bezoekers - liefst vooraf- gratis<br />
een exemplaar van Het Euro Evangelie. Boek nu en lig óók wakker!<br />
jortkelder@speakersacademy.nl<br />
SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong>® MAGAZINE <strong>2016</strong> 41
© SUITABLE IMAGES<br />
‘Mijn liefde voor<br />
Amerika is sterk<br />
getemperd’
MAATSCHAPPIJ<br />
‘Nederland is<br />
permanent in PANIEK’<br />
prof. dr. Maarten van Rossem<br />
Tekst: Jacques Geluk<br />
Historicus Maarten van Rossem gaat gewapend met humor en onvoorstelbaar veel<br />
kennis in op actualiteiten, maatschappelijke en politieke kwesties tijdens de Speakers<br />
Academy® Theaterlezingen en andere bijeenkomsten in het hele land. À l’improviste.<br />
Elke lezing is een verrassing en gegarandeerd prikkelend en uitdagend. Alle thema’s zijn<br />
mogelijk. Precies zo verloopt het gesprek dat <strong>ACADEMY</strong>® <strong>Magazine</strong> met hem heeft aan<br />
zijn stamtafel in het Polman’s Huis in Utrecht.<br />
Het NTR-televisieprogramma ‘Hier<br />
zijn de Van Rossems’ – waarin<br />
geschiedkundige Maarten van Rossem,<br />
broer Vincent (architectuurexpert)<br />
en zus Sis (kunsthistorica)<br />
ieder op hun eigen wijze naar steden kijken – is met<br />
soms wel een miljoen kijkers ongekend populair. Ze<br />
beschikken alle drie over een enorme feitenkennis,<br />
doch zijn het desondanks soms hartgrondig oneens.<br />
“Ik heb veel gezeur gehad van mensen die denken<br />
dat we een toneelstukje opvoeren en alles ingestudeerd<br />
is. Niet zo gek, want veel uitzendingen zijn<br />
oplichterij van de ergste soort, maar dit programma<br />
is volkomen spontaan.” Dat geldt ook voor de heaterlezingen,<br />
waarvan hij er dit jaar elf of twaalf geet.<br />
“Het zijn geen shows of voorstellingen. Een cabaretier<br />
studeert alles in, bij mij is alles volledig geïmproviseerd.<br />
Natuurlijk ga ik uit van het thema waarvoor<br />
ik ben gevraagd, maar ik bereid geen praatje voor.<br />
Het kan alle kanten opgaan. Dat maakt het niet alleen<br />
voor het publiek, maar vooral voor mezelf boeiend.”<br />
Van Rossems feitenkennis is enorm. Het lijkt alsof<br />
hij een complete encyclopedie in zijn hoofd heet.<br />
“Dat is niet zo moeilijk. Ik heb een uitstekend geheugen<br />
voor jaartallen. Dat is een kwestie van oefening.<br />
Als je vraagt wanneer Eisenhower is geboren roep<br />
ik meteen 1890, maar ik noem dit voorbeeld omdat<br />
ik weet dat ik het weet”, lacht hij. Dat geldt voor veel<br />
feiten over net zoveel onderwerpen, die allemaal ter<br />
sprake kunnen komen tijdens zijn lezingen. Amerika<br />
bijvoorbeeld, zijn grote liefde. “Nou die liefde is<br />
sterk getemperd”, zegt hij verrassend. “Halverwege<br />
de jaren zestig werd ik gegrepen door een boek van<br />
heodore White over de campagne voor de presidentsverkiezingen<br />
van 1960. “Ik raakte eraan verslaafd.<br />
Dat was nog eens politiek! Heel wat anders dan<br />
ons geneuzel met politici die op de markt van Zutphen<br />
folders uitdelen. In 1968 heb ik de voorverkiezingen<br />
met rode oortjes gevolgd. Uiteindelijk mocht<br />
ik mij voor de Utrechtse universiteit decennia lang<br />
bezighouden met de Amerikaanse geschiedenis.”<br />
AMERIKA-VERSLAVING IS OVER<br />
“Mijn verslaving is helemaal over. Ik zie de presidentiële<br />
campagnes nu als miljarden verslindend<br />
amusement op hoog niveau, terwijl het eigenlijk zou<br />
moeten gaan over het voeren van politiek beleid en<br />
het levenslot van modale, vaak ongelukkige Amerikanen.<br />
Miljonairs regeren en miljardairs inancieren<br />
de politiek, met als gevolg groeiende inkomensongelijkheid:<br />
0,1 procent van de Amerikanen verdient nu<br />
gemiddeld 6,4 miljoen dollar per jaar, 206 keer meer<br />
SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong>® MAGAZINE <strong>2016</strong> 43
MAATSCHAPPIJ<br />
dan de 90 procent die gemiddeld 31.000 dollar<br />
krijgt bijgeschreven. “Politiek is Amerika<br />
van de rails geraakt. Het gevolg is een treurig<br />
en beschamend schouwspel, met in de<br />
hoofdrol verschrikkelijke Republikeinen die<br />
de meest abjecte lulkoek uitkramen. Hoe dat<br />
is ontstaan? President Franklin D. Roosevelt<br />
is in 1933, om de grote crisis te kunnen aanpakken,<br />
begonnen met het vergroten van de<br />
rol van de federale overheid. De Republikeinen<br />
vinden dit in strijd met de essentie van<br />
Amerika: de vrijheid van het individu. Zo<br />
is die hele mythologie rond het wapenbezit<br />
er ook gekomen. Zij vinden dat iemand<br />
pas echt een individu is als hij een vuurwapen<br />
heet. Dan kan hij al schietend ‘in glory’<br />
sterven. Het gaat zelfs zover dat scholieren<br />
volgens hen een wapen moeten kunnen dragen,<br />
om zich te verdedigen als iemand hen<br />
op school aanvalt. Het recht van de sterkste<br />
heerst al een beetje in Amerika, maar die<br />
situatie verergert als je de rol van de overheid<br />
weer zou reduceren. De overheid moet niet<br />
alleen goed functionerende markten creëren,<br />
maar ook de zwakkeren in de samenleving<br />
beschermen. Dat vinden rechtse<br />
Amerikanen al snel socialisme. Obama is<br />
een geweldige president, maar zij vinden<br />
hem een socialist, waar wij hem een beetje<br />
links-liberaal zouden vinden. Daarom proberen<br />
ze hem politiek te breken.”<br />
ROMEINSE RIJK<br />
Van Rossems laatste boek ‘Het einde van<br />
het Romeinse Rijk’, dat 17 februari is verschenen<br />
gaat over de oorzaken van de neergang<br />
van het Romeinse Rijk. De historicus kijkt<br />
daarin ook naar parallellen met het heden.<br />
Geregeld duiken beschouwingen op waarin<br />
de trage, relatieve atakeling van de Amerikaanse<br />
mondiale dominantie wordt vergeleken<br />
met de ondergang van Rome. “Toch<br />
kun je die parallel niet trekken. Amerika<br />
raakt niet helemaal in verval. Politiek gaat<br />
het slecht, maar economisch en technologisch<br />
juist goed.” Twee dingen moeten hem<br />
nog van het hart. “Jammer is dat het individu<br />
zo’n grote rol speelt, dat er weinig aandacht<br />
is voor de publieke ruimte. Kijk naar de derdewereldachtige<br />
chaos op Kennedy Airport.<br />
44<br />
SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong>® MAGAZINE <strong>2016</strong><br />
Een ander probleem is dat de Amerikanen<br />
zichzelf voortdurend feliciteren. Steeds<br />
roepen dat je ‘A great nation’ of ‘God’s own<br />
country’ bent is niet de beste houding om de<br />
zaken nu eens kritisch aan te pakken.”<br />
Vooruitkijkend naar de komende presidentsverkiezingen<br />
zegt Van Rossem niet te<br />
denken dat de linkse onahankelijke, maar<br />
bij de Democraten aangesloten kandidaat<br />
Bernie Sanders dé oplossing brengt. “Door<br />
de echte rijken aan te pakken, wat toch nooit<br />
lukt, veroorzaakt hij slechts kapitaalvlucht.”<br />
Hij ziet niet gebeuren dat Donald Trump<br />
president wordt, maar een nominatie sluit<br />
hij niet uit. Van Rossem geet ook toe dat alle<br />
deskundigen in het begin van de campagne<br />
over alles ongelijk hebben gehad. Dus is alles<br />
mogelijk en Leiden in last als Trump toch zou<br />
winnen. “Bij populisten is niets zeker. Het is<br />
allemaal retoriek. In eigen land is Geert Wilders<br />
compleet gebakken lucht. Hij wil uit de<br />
Europese Unie, de gulden terug en een hek<br />
om Nederland. De kans dat dit gebeurt is<br />
voorlopig nul. Toch geloven zijn kiezers het<br />
en dat is een van de grote problemen van<br />
een moderne democratie. Iedereen is nu<br />
geëmancipeerd, dus mogen we allemaal twitteren<br />
dat Rutte mag verzuipen of de regering<br />
uit dieven bestaat. De sociale media, waarvan<br />
velen hoog hebben opgegeven, hebben geen<br />
positief efect. Ik doe er niet aan mee, dat is<br />
verreweg het beste.”<br />
PANIEK<br />
“We hadden beter naar Angela Merkel<br />
moeten luisteren”, houdt Van Rossem de<br />
bezoekers van zijn lezingen voor. “Zij heet<br />
moed en bepaalt de juiste richting”, zegt hij<br />
onder meer wijzend op de vluchtelingencrisis.<br />
De reactie van Oost-Europese landen, die<br />
niet willen meewerken, komt doordat zij niet<br />
hetzelfde emancipatieproces hebben doorgemaakt<br />
als wij. Maar ook bij ons gaat het<br />
niet goed. De manier waarop kleine gemeenschappen<br />
reageren op de komst van (veel)<br />
asielzoekers is ‘geen voorbeeld van vrijgeestigheid’.<br />
“Nederland is vrijwel over alles permanent<br />
in paniek. Over de economie, Europa<br />
dat voortdurend instort of juist te groot<br />
dreigt te worden en natuurlijk over asielzoekers.<br />
In <strong>2015</strong> hebben we 55.000 vluchtelingen<br />
binnengekregen, minder dan een derde<br />
deel van een procent van de bevolking. Toch<br />
is het een drama dat we niet aankunnen. We<br />
denken dat vluchtelingen de hele dag het<br />
azc uitrennen om onze lelieblanke vrouwen<br />
te verkrachten of andere verschrikkelijke<br />
dingen te doen. Onterecht, want juist in de<br />
omgeving van die centra blijkt de criminaliteit<br />
helemaal niet te zijn gestegen. Het gekke<br />
is als ik over dit en andere zaken relativerend<br />
zeg dat het wel zal meevallen, veel mensen<br />
boos worden. Zij vinden alles verschrikkelijk.”<br />
Nog niet lang geleden heet Van Rossem<br />
in een lezing gezegd dat veel beveiligingsmaatregelen,<br />
die voortkomen uit overdreven<br />
of paniekreacties op schokkende gebeurtenissen,<br />
lauwekul zijn. “Iedereen weet dat suïcidale<br />
jongens met AK 47-geweren zo over<br />
beveiligingspoortjes heen springen en beveiligers<br />
neerschieten. Daar helpt niets tegen.<br />
Charlie Hebdo werd ook bewaakt. Haal die<br />
poortjes dus maar weg. Al beweert de Nationaal<br />
Coördinator Terrorismebestrijding dat<br />
de dreiging substantieel is, de kans dat een<br />
Nederlander wordt doodgeschoten door een<br />
terrorist is ongeveer even groot als de kans<br />
op een hoofdprijs winnen in de Staatsloterij.<br />
Angst is een obsessie in dit land dat tot<br />
de vijf veiligste ter wereld behoort.” In Amerika<br />
is die obsessie na 9/11 volgens de historicus<br />
volledig uit de hand gelopen. “Dat land<br />
heet op een volkomen verkeerde, treurige<br />
manier gereageerd, wat heet geleid tot een<br />
mislukte oorlog in Afghanistan en een nog<br />
veel vreselijker mislukte oorlog in Irak. Als<br />
een land het wereldwijde terrorisme heet<br />
bevorderd, zijn dat wel de Verenigde Staten.<br />
Weet je nog dat we Libië moesten bevrijden<br />
van Ghadai? Dat is nu één grote, gewelddadige<br />
chaos waaruit nog allerlei onbeschrijflijke<br />
ellende kan voortkomen.”<br />
BOZIGHEID<br />
Even is het stil. Snel pakt Maarten van<br />
Rossem, een rasverteller, de draad op.<br />
“Zeventig procent van de bevolking is min<br />
of meer redelijk, maar zo’n 25 tot dertig procent<br />
van de Nederlandse kiezers is, net als
MAATSCHAPPIJ<br />
in de VS, bezeten van een heuse bozigheid.<br />
Dat leidt tot niets.” Direct daarna constateert<br />
hij dat er in een gezin met kinderen<br />
altijd wel één lastpost is die alle aandacht<br />
krijgt. In de politiek is dat precies zo. “Of<br />
het nou gaat over de komst van een azc of<br />
wat anders, die lastpost schreeuwt, gooit<br />
met stenen en bepaalt de stemming. Dat<br />
geldt evenzeer voor de volgens de kiezers<br />
populairste politicus van dit moment. De<br />
ouderen onder ons weten dat wij zelf nog<br />
maar net de fase voorbij zijn waarin homoilie<br />
taboe was, vrouwen lange jurken moesten<br />
dragen en achter het aanrecht moesten<br />
blijven. Eind jaren vijtig is de emancipatie<br />
van onze maatschappij begonnen. Moslims<br />
hebben dat proces niet doorgemaakt,<br />
omdat dat in hun land niet kon.” Vandaar<br />
dat het soms botst, maar in eigen land constateert<br />
Van Rossem een rechtse ‘backlash’<br />
die al vijtien jaar aan de gang is. “Dat heet<br />
te maken met de opkomst van het populisme,<br />
wat ik niet de schone maar de boze<br />
slaapster noem. Pim Fortuyn, die overigens<br />
totaal anders was dan Geert Wilders,<br />
heet een hele roedel slapende honden wakker<br />
gemaakt. Daardoor zitten we nu met de<br />
gebakken peren.”<br />
VRIJZINNIG DEMOCRATISCHE<br />
BOND<br />
Ten slotte gaat het nog even over hemzelf.<br />
College geven doet hij sinds 2010,<br />
twee jaar na zijn pensionering niet meer.<br />
Lezingen des te meer. Maarten van Rossem<br />
vindt bovendien dat ieder fatsoenlijk mens<br />
lid moet zijn van een politieke partij. Zijn<br />
grootvaders stemden op de vooroorlogse<br />
links-liberale Vrijzinnig Democratische<br />
Bond, een soort D66 zonder de rimram van<br />
referenda en gekozen burgemeesters,<br />
die in 1946 is opgegaan in de Partij van<br />
de Arbeid. Van die partij is Van Rossem<br />
nog altijd lid. “Het had in de jaren zestig<br />
best D66 kunnen worden, maar ik was<br />
het niet eens met hun stelling dat onze<br />
democratie slecht functioneerde.Die<br />
functioneerde wel, hoewel niet zoals<br />
ik wilde. Daar wil ik het best over hebben<br />
tijdens een heaterlezing.”<br />
© JULIETTE POLAK & FLEUR KONING<br />
PROF. DR.<br />
MAARTEN<br />
VAN ROSSEM<br />
SEP ‘16<br />
OKT ‘16<br />
NOV ‘16<br />
DEC ‘16<br />
JAN ‘17<br />
MRT ‘17<br />
Maarten van Rossem is bekend als auteur van onder andere ‘Nederland volgens<br />
Maarten van Rossem’ (2012) en zijn nieuwste boek ‘Europa volgens Maarten van<br />
Rossem’. Daarnaast verschijnt hij vaak op televisie bij talkshows zoals De Wereld<br />
Draait Door en is hij vast jurylid bij De Slimste Mens. Zijn charme was samen met dat<br />
van zijn broer en zus te bewonderen in het programma ‘Hier zijn de Van Rossems’.<br />
In een avond met Maarten van Rossem leert en lacht het publiek niet alleen veel,<br />
het zal ook versteld staan van de ongelooflijke verhalen waarin hij hedendaagse<br />
gebeurtenissen scherp analyseert en misconcepties blootlegt.<br />
SEIZOENSOVERZICHT <strong>2016</strong>/2017<br />
vr 30 GOUDA De Goudse Schouwburg 20.00 u 0182-513750 goudseschouwburg.nl<br />
ma 3 OSS Theater De Lievekamp 20.15 u 0412-648922 lievekamp.nl<br />
wo 12 WAALWIJK Theater De Leest 20.15 u 0416-331751 deleest.nl<br />
do 13 ROOSENDAAL Schouwburg De Kring 20.00 u 0165-555555 dekringroosendaal.nl<br />
di 25 ZOETERMEER Stadstheater 20.15 u 079-3427565 stadstheater.nl<br />
vr 28 TIEL Schouwburg Agnietenhof 20.00 u 0344-673500 agnietenhof.nl<br />
ma 31 HEERLEN Theater Heerlen 20.00 u 045-5716607 parkstadlimburgtheaters.nl<br />
wo 30 MIDDELBURG Schouwburg Middelburg 20.00 u 0900-3300033 (1,00 p/g) zeelandtheaters.nl<br />
di 13 AMSTELVEEN Schouwburg Amstelveen 20.00 u 020-5475175 schouwburgamstelveen.nl<br />
za 14 DEN HELDER Schouwburg de Kampanje 20.15 u 0223-674664 kampanje.nl<br />
di 17 CUIJK Schouwburg Cuijk 20.15 u 0485-314344 schouwburgcuijk.nl<br />
wo 18 HOUTEN Theater Aan de Slinger 20.15 u 030-6351024 theateraandeslinger.nl<br />
vr 20 BARENDRECHT Theater het Kruispunt 20.15 u 0180-615958 theaterhetkruispunt.nl<br />
za 28 DEN HAAG Koninklijke Schouwburg 20.15 u 0900-3456789 (10 cpm) ks.nl<br />
vr 10 WINSCHOTEN De Klinker 20.15 u 0597-700270 indeklinker.nl<br />
za 25 DORDRECHT Schouwburg Kunstmin 20.15 u 078-6397979 kunstmin.nl<br />
Producent: Speakers Academy ®<br />
Tourneeplanning en publiciteitsmateriaal: Senf Theaterpartners<br />
tel. +31 (0)10 592 31 55 of www.senf.nl<br />
WWW.MAARTENVANROSSEMONLINE.NL<br />
Maarten van Rossem, historicus en Amerikadeskundige, was bijzonder<br />
hoogleraar aan de Universiteit Utrecht. Hij is geregeld te gast als<br />
commentator op radio en televisie. Sinds 2008 heeft hij zijn eigen glossy<br />
‘Maarten!’ . In 2012 werd hij enig jurylid in ‘De slimste mens. Van Rossem<br />
heeft een groot aantal boeken op zijn naam staan. Zijn nieuwste<br />
boek is ‘Het einde van het Romeinse Rijk’ (Uitgeverij Nieuw Amsterdam,<br />
ISBN 9789046819081). maartenvanrossem@speakersacademy.nl<br />
SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong>® MAGAZINE <strong>2016</strong> 45
© STUDIO OOSTRUM<br />
10<br />
TOP<br />
spreker<br />
‘De toekomst is bijna te mooi<br />
om waar te zijn’<br />
Zelf autorijden is in 2025 verboden. Mensen managen in 2026 dankzij slimme apparaten in en buiten hun<br />
lichaam zelf hun gezondheid. Ondernemers moeten hun volgende bedrijf vast opzetten en daarvoor mensen<br />
met een nieuwe ‘mindset’ inhuren. Niets blijft hetzelfde. Richard van Hooijdonk signaleert niet alleen nieuwe<br />
trends, maar spreekt daarover veelvuldig in binnen- en buitenland en helpt overheden, instellingen en<br />
bedrijven zich voor te bereiden op alsmaar snellere veranderingen. Van Hooijdonk, in <strong>2015</strong> de meest gevraagde<br />
trendwatcher en futurist van Nederland, presenteert elke woensdag ‘Mindshift’ op BNR. Daarnaast is hij<br />
regelmatig te zien op televisie, waar hij zijn visie geeft op de toekomst die te mooi is om waar te zijn.<br />
46<br />
SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong>® MAGAZINE <strong>2016</strong>
TRENDWATCHER/FUTURIST<br />
Richard van Hooijdonk<br />
Tekst: Jacques Geluk<br />
De wereld verandert zo snel,<br />
dat de toekomst ons in feite<br />
inhaalt. “Vannacht is de sotware<br />
van mijn Tesla, die ik nu<br />
een jaar heb, geüpdatet. Als ik nu uitstap<br />
parkeert de auto vanzelf in. Op de snelweg<br />
zit ik nog achter het stuur, maar hoef niets<br />
meer te doen”, zegt dé trendwatcher en futurist<br />
van Nederland, Richard van Hooijdonk,<br />
enthousiast. “Straks brengen auto’s mensen<br />
zelfstandig van hun huis naar hun werk en<br />
weer terug. Sowieso verbiedt de overheid<br />
in 2025, na een overgangsfase met gescheiden<br />
rijbanen voor zelfrijdende en autonome<br />
auto’s, zelf autorijden.” Van Hooijdonk ziet<br />
veel voordelen. “Mensen veroorzaken nu 99<br />
procent van alle ongelukken, dus als je de<br />
mens verwijdert wordt het heel veilig op de<br />
weg. Dat heet grote impact op de autoverzekeraars.<br />
Vrachtwagens rijden in treintjes,<br />
iles verdwijnen en we bezitten geen auto’s<br />
meer maar gebruiken ze. Als ik hem niet<br />
nodig heb, kan een ander ermee weg.”<br />
Fitbits zijn straks verbonden met slimme<br />
spiegels. Ze meten automatisch de hartslag<br />
van degene die ervoor staat, maar via<br />
de slimme spiegel zien ze ook vlekjes op het<br />
lichaam. “Daar maken ze een foto van, die<br />
ze doorsturen naar een slimme computer<br />
die ze in een databank vergelijkt met 300.000<br />
andere vlekjes die kunnen duiden op kanker<br />
of een voorstadium daarvan. Binnen drie<br />
minuten is bekend of iemand kanker heet<br />
en kan de behandeling beginnen.” 3D-printers<br />
printen niet alleen medische apparatuur<br />
en protheses, maar ook de medicijnen<br />
die de digitale arts op basis van de verkregen<br />
informatie voorschrijt. “Het is een van<br />
de vele nieuwe instrumenten en technieken<br />
die ziekten in een vroegtijdig stadium kunnen<br />
opsporen. De huisarts zien we over tien<br />
jaar niet meer en ook de ziekenhuismarkt is<br />
dan met twee derde gereduceerd. We managen<br />
straks zelf onze gezondheid en veel langer<br />
dan nu, want de meeste mensen worden<br />
ouder dan 100”, zegt Van Hooijdonk. “Bedrijven<br />
als Philips gaan zich voor een groot deel<br />
op de preventieve gezondheidszorg richten.<br />
Dat is een miljardenmarkt.”<br />
'Privacy en<br />
dataveiligheid is het<br />
grootste probleem<br />
dat we moeten<br />
aanpakken’<br />
ALLES VERBONDEN<br />
Dankzij het Internet of hings zijn steeds<br />
meer zaken met elkaar verbonden. Dat leidt<br />
tot radicale veranderingen wat betret winkelen<br />
en de inrichting van steden. “Virtual<br />
reality en 3D-printers brengen de detailhandel<br />
echt op de knieën. Met een VR-bril<br />
op loop je als het ware langs een modeshow<br />
en druk je op een toets als je jouw favoriete<br />
kledingstuk ziet. Dat wordt vervolgens<br />
geprint of besteld en komt vervolgens bij jou<br />
thuis. Nu vinden veel mensen winkelen in<br />
de stad of online nog leuk, maar straks vinden<br />
veel meer mensen VR-shoppen leuk.”<br />
Van Hooijdonk denkt dat fysiek winkelen<br />
over enkele jaren alleen nog maar bestaat als<br />
‘shopping experience’ in een paar grote steden.<br />
“Maar ook dan klik je op abeeldingen<br />
van wat je wilt hebben en krijg je die producten<br />
’s avonds automatisch thuisbezorgd. Niemand<br />
wil meer sjouwen.” Steden veranderen<br />
in systemen van systemen, digitale plekken<br />
waarin alles qua voorzieningen, veiligheid,<br />
energie en vervoer aan elkaar is gekoppeld.<br />
“Deze transformatie is een grote uitdaging<br />
voor burgemeesters en wethouders.<br />
DRONES EN SMOG-ETENDE<br />
PANELEN<br />
Ook in de landbouw blijt niets hetzelfde.<br />
Drones brengen het land in kaart en dirigeren<br />
sproeidrones naar exact de juiste plekken,<br />
zodat nooit te veel pesticiden worden<br />
verspreid en de vervuiling wordt teruggedrongen.<br />
De oogst is straks volledig programmeerbaar.<br />
Er komen dit jaar al appels op de<br />
markt waarvan het gen is veranderd, zodat ze<br />
niet meer bruin verkleuren. “Inspectiedrones<br />
maken de bouw veel veiliger en smogetende<br />
panelen op gebouwen houden de<br />
luchtvervuiling in toom. Er is zoveel aan de<br />
hand, maar het duurt wel even voordat weten<br />
regelgeving zijn aangepast op de nieuwste<br />
ontwikkelingen.” De overheid begrijpt het<br />
niet en het onderwijs en bedrijfsleven reageren<br />
te traag, constateert Van Hooijdonk.<br />
“Start-ups veranderen alles wat we gewend<br />
waren. Airbnb had geen verstand van hotels<br />
en is nu groter dan Hilton. Uber wist niets<br />
van de taxiwereld, maar speelt daarin nu ene<br />
leidende rol. Hetzelfde geldt voor Spotify,<br />
dat niets had met muziek en nu die branche<br />
helemaal overneemt. Hoewel we nog helemaal<br />
aan het begin staan, volgen ontwikkelingen<br />
op het bied van robotica, internet<br />
of things, big data, nano- en biotechnologie<br />
elkaar snel op. Het onderwijs leidt onze kinderen<br />
echter nog steeds op voor banen die<br />
over tien jaar niet meer bestaan en houdt<br />
geen rekening met de komst nieuwe, interessante<br />
functies, waarvan we zestig procent<br />
nog niet eens kennen. In elk geval zal aan<br />
data-ontwerpers en cyberdetectives grote<br />
behoete zijn.<br />
‘THE NEXT COMPANY’<br />
Digitalisering van de samenleving levert<br />
heel veel kansen op, maar dan moeten we<br />
daar wel op inspelen. Bedrijven moeten hervormen<br />
en nadenken over ‘the next company’.<br />
Voor veel bedrijven geldt dat het<br />
einde best wel eens dichterbij kan zijn dan ze<br />
SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong>® MAGAZINE <strong>2016</strong> 47
TRENDWATCHER/FUTURIST<br />
denken. Denk aan het bekende Kodak-voorbeeld.<br />
“Dan is het van groot belang langs de en ze in tien dagen klaar te stomen voor de<br />
gevraagd honderd medewerkers te trainen<br />
randen van het huidige bedrijf een nieuw toekomst op basis van gefundeerde informatie,<br />
cijfers en toekomstbeelden. Voor slechts<br />
concept neer te zetten, met jonge ‘mindsets’<br />
aan het roer. Zij moeten de vrijheid krijgen een klein aantal van deze specialisten is die<br />
briljant te zijn, door hen bijvoorbeeld drie toekomst weggelegd.”<br />
maanden hun gang te laten gaan en dan verder<br />
te kijken. Doordat in een wereld die zo deelnemers eerst aan een ‘mindset-test’<br />
Richard van Hooijdonk onderwerpt de<br />
snel verandert, verandering de enige constante<br />
factor is, moet elke onderneming die toekomst te laten kijken. “We behandelen<br />
om hen met de juiste zienswijze naar de<br />
zichzelf serieus neemt echt nu al werken aan alle vooroordelen en angsten die ze hebben,<br />
allereerst door ze erover te laten ver-<br />
dat volgende bedrijf en op die manier een<br />
nieuw fundament creëren. Dat is echt waar tellen. Daarna doelgericht aan de slag met<br />
we naartoe moeten en een belangrijke conclusie<br />
die ik ook tijdens mijn lezingen trek. kelde ‘roadmap for disruption’, een unieke<br />
een speciaal voor de masterclasses ontwik-<br />
Bovendien vertel ik dan dat het bedrijfsleven<br />
als geheel meer moet samenwerken met toekomst manoeuvreert; een combinatie<br />
methode die het bedrijf stapsgewijs naar de<br />
universiteiten, hogescholen en mensen in de van kennis, creativiteit en visie.<br />
cloud”, aldus Richard van Hooijdonk.<br />
DE TOEKOMST GAAT OVER<br />
ZOVEEL MEER<br />
De toekomst gaat over zoveel meer. Wat<br />
te denken van privacy en dataveiligheid. Dat<br />
is de komende vijf tot acht jaar het grootste<br />
'Krachtige workshops<br />
probleem dat we moeten aanpakken. Nu is<br />
over ‘Future<br />
de situatie zo dat tien hackers binnen tien<br />
dagen alle banken in Europa kunnen platleggen,<br />
vliegtuigen van koers kunnen laten<br />
Management’<br />
veranderen en kunnen inbreken in Tesla’s.<br />
Tegelijkertijd ontwikkelt de technologie zich<br />
ook zodanig dat we zellerende algoritmes<br />
krijgen die aanvallen van buitenaf kunnen<br />
pareren. De aandacht voor de bestrijding<br />
van cybercriminaliteit en -terrorisme is<br />
INSPIRERENDE LEZINGEN EN<br />
groot, maar nog niet groot genoeg. Terroristen<br />
die stuwdammen laten doorbreken,<br />
WORKSHOPS<br />
“Samen met Speakers Academy® ga ik een<br />
internet of openbare verlichting platleggen<br />
stuk verder en probeer ik door mijn visie op<br />
en met bio-wapens ons drinkwater besmetten<br />
zijn degenen voor wie we echt bang moe-<br />
verandering te geven tijdens inspirerende<br />
lezingen, een andere manier van denken over<br />
ten zijn. Ik spreek daarover vaak in opdracht<br />
te brengen. Ik doe dat voor zalen met duizenden<br />
toeschouwers, maar ook voor groep-<br />
van Defensie en politie. Ook internationaal.”<br />
Van Hooijdonk verwacht de komende<br />
jes van tien mensen. Vaak zijn dat leden van<br />
tijd bizarre ontwikkelingen, niet alleen wat<br />
raden van bestuur, directies en managers,<br />
beveiligingsvraagstukken betret, maar ook<br />
die niet weten welke richting ze uit moeten.<br />
Ik daag ze uit en neem ze mee in mijn<br />
als het gaat om 3D-printen, (botsende)<br />
visie en bewijsvoering, die vaak jaren vooruit<br />
is. Alles op basis van zorgvuldig onderzoek<br />
en inspanning van mijn researchteam. spreker. Daarnaast adviseert hij multinationals en andere ambitieuze<br />
Richard van Hooijdonk is trendwatcher en futurist, internationaal top-<br />
Daarnaast zijn er krachtige workshops over organisaties. Hij is gastdocent aan diverse universiteiten. Eerder<br />
‘Future management’, waarin we in kleine werkte hij als strategisch adviseur, marketingdirecteur, adviseur en<br />
teams aan de slag gaan met de vraag hoe om lid van de raden van bestuur en directies van diverse banken, verzekeraars,<br />
uitgevers en technologiebedrijven.<br />
te gaan met verandering. Een van de grotere<br />
IT consultancybedrijven ter wereld heet me richardvanhooijdonk@speakersacademy.nl<br />
48 SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong>® MAGAZINE <strong>2016</strong><br />
drones en zelfrijdende auto’s. Als de wetgeving<br />
helemaal is aangepast en lexibeler is<br />
dan nu om steeds snel te kunnen inspringen<br />
op veranderingen en we gewend zijn aan alle<br />
veranderingen, kan iedereen (burgers, overheden,<br />
ondernemers en onderwijs) daarvan<br />
ten volle proiteren. Wie Van Hooijdonk<br />
goed beluistert weet dat we daarmee niet te<br />
lang moeten wachten.<br />
BUITENLAND, BOEKEN EN<br />
PLATFORMS<br />
Intussen groeit de autoriteit van Richard<br />
van Hooijdonk link. Hij spreekt veelvuldig<br />
in het buitenland en tournees door in<br />
India en Brazilie komen eraan. Sinds ruim<br />
een half jaar presenteert hij elke woensdagochtend<br />
van 10.45-11.00 uur het programma<br />
‘MindShit’ op BNR Nieuwsradio.<br />
“Er komen twee boeken aan. ‘System error’<br />
gaat over hoe de bestaande detailhandels-,<br />
gezondheidszorg-, landbouw-, bancaire en<br />
andere systemen veranderen door de komst<br />
van nieuwe technologie. ‘Terror tech’ gaat<br />
over terrorisme en technologie.” In <strong>2015</strong><br />
bestaat het team van Richard van Hooijdonk<br />
uit 20 specialisten, gevestigd in Sarajevo,<br />
Londen en Amsterdam.<br />
Doordat hij heet gemerkt dat veel ondernemers<br />
niet klaar zijn voor de toekomst en<br />
bedrijven heel beperkt naar de echte toekomst<br />
kijken en nog steeds vooral denken<br />
aan de resultaten en aandelenkoersen van<br />
vandaag, zijn er TrendXS trendportals in<br />
ontwikkeling voor vele sectoren. “Te beginnen<br />
met vastgoed laten we ondernemers<br />
kennismaken met de laatste trends binnen<br />
hun sectoren en laten we zien wat startups,<br />
universiteiten en innovatieve bedrijven<br />
doen, zodat ze actie kunnen ondernemen.”<br />
Richard van Hooijdonk heet de toekomst<br />
al gezien en helpt bedrijven, overheden en<br />
instellingen graag zich daarop voor te bereiden,<br />
voor het te laat is.”<br />
© HIJWEEGE
10<br />
TOP<br />
spreker<br />
FOTOGRAFIE: CARLI HERMES<br />
COLUMN<br />
Tweespalt<br />
Annemarie van Gaal<br />
Meer en meer raak ik ervan overtuigd dat we een tweespalt in<br />
de samenleving hebben. Of liever gezegd; twee verschillende<br />
samenlevingen die elkaar lastig kunnen begrijpen of vinden.<br />
Aan de ene kant heb je de samenleving van de politiek. Dit is de samenleving<br />
van ‘woorden vangen’. Elkaar betrappen op uitspraken die je jaren geleden<br />
onder andere omstandigheden hebt gedaan. Iemand confronteren met een<br />
zinsnede die verkeerd overkomt omdat die gedaan is tijdens een twee uur<br />
durend interview en nu volledig uit zijn verband is gerukt. Dit is de samenleving<br />
van elkaar woorden in de mond leggen, verdraaien en vervormen. Alles om<br />
je eigen gelijk te halen via de woorden van de ander. Ik sprak laatst met oudpremier<br />
Jan Peter Balkenende over hoe hij het ervoer als iemand alleen maar<br />
bezig is met je te vangen op woorden. ‘Ach, dan denk ik; jij speelt jouw rol en<br />
ik de mijne’, antwoordde hij. Een soort spel is het dus. En wie dat spel het beste<br />
beheerst blijt overeind in de samenleving van ‘woorden vangen’. Instituten<br />
doven meningen en persoonlijkheden. Zolang iedereen in het gareel blijt<br />
lopen en zich aan de code van het spreken met één mond houdt, is er niets aan<br />
de hand en ben jij verzekerd van je salaris aan het eind van de maand. Iedere<br />
kleinste loslippigheidje, kan funest zijn voor de gesloten gelederen.<br />
De journalistiek is overigens een mooi verlengde van deze samenleving.<br />
De beste journalisten zijn in staat om van iedere eenvoudige uitspraak een<br />
controversieel artikel te maken en begrijpen als geen ander het belang van<br />
‘woorden vangen’. Dat is hun rol.<br />
Aan de andere kant van deze samenleving staat een compleet andere<br />
samenleving. Dat is er een van ‘daden doen’. Een groep die zich niet bezighoudt<br />
met elkaar afrekenen op woorden, maar zich richt op het eindresultaat.<br />
Denk bijvoorbeeld aan werknemers of ondernemers. Soms begrijp je de<br />
opdrachtgever niet goed of heb je iets niet goed afgesproken, maar dat is geen<br />
reden om meteen elkaars gelijk te willen halen, je probeert elkaar te vinden om<br />
eruit te komen. Het resultaat telt namelijk en dat is in ieders belang. Geen spel,<br />
geen rol, maar vaak bittere noodzaak omdat er veel op het spel staat.<br />
Maar zodra de samenleving van ‘daden doen’ een overlap krijgt met de<br />
samenleving van ‘woorden vangen’, gaat het mis.<br />
Hoe betekenisvoller je bent hoe lastiger je het krijgt. De politiek en<br />
journalisten rekenen je niet af op daden, maar op woorden. Authentiek zijn<br />
is een zwaar zwaard om te dragen en gedrevenheid is lastig. Toch zullen die<br />
samenlevingen bij elkaar moeten komen om onze wereld te verbeteren en<br />
uiteindelijk vooruitgang te boeken.<br />
annemarievangaal@speakersacademy.nl<br />
SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong>® MAGAZINE <strong>2016</strong> 49
© MINISTERIE VAN BEELD<br />
is gezond<br />
virus voor<br />
bedrijven’<br />
Vrijwel iedereen kent Jörgen Raymann<br />
(en zijn alter ego Tante Es) als<br />
presentator van ‘Raymann is laat’ en<br />
‘zo: Raymann’. Als motivator heeft<br />
hij ontdekt dat het verspreiden van<br />
de geluksfactor binnen een bedrijf<br />
leidt tot gedragsverandering, die<br />
uiteindelijk winst voor het bedrijf en<br />
alle medewerkers oplevert.<br />
50<br />
‘Geluksfactor<br />
SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong>® MAGAZINE <strong>2016</strong>
MOTIVATIE<br />
Jörgen Raymann<br />
Tekst: Jacques Geluk<br />
Tien jaar geleden ontmoette ik<br />
Stedman Graham, de man van<br />
Oprah Winfrey. Hij is een inspirerende<br />
motivator die mij met<br />
zijn ‘9 Steps to Success’ stimuleerde anders<br />
naar mijn leven te kijken. Ik kwam erachter<br />
dat het motiveren van mensen ook dicht bij<br />
mij ligt. Net als hij wilde ik vanaf dat moment<br />
mijn eigen verhaal vertalen naar methodes<br />
om andere mensen te helpen hun leven te<br />
verbeteren”, vertelt Jörgen Raymann. Eerst<br />
doet hij dat samen met Dionne Abdoelhaiezkhan.<br />
Ze richten de volledig privaat<br />
geinancierde organisatie Hi5 op, die kansrijke<br />
jongeren zonder sociaal netwerk helpt<br />
de omslag te maken van slachtofer- naar<br />
winnaarsmentaliteit, met de hand als kompas<br />
voor de succes. “De duim staat voor<br />
een positieve instelling, de wijsvinger voor<br />
het bepalen van doel en focus, de ringvinger<br />
voor vertrouwen en betrouwbaarheid<br />
en de pink voor bij de pinken zijn. De middelvinger<br />
geet aan dat je met kop en schouders<br />
boven de rest uitsteekt en overzicht<br />
hebt. We hebben de jongeren meegegeven<br />
dat ze ervoor moeten zorgen dat ze ’s avonds<br />
slimmer gaan slapen dan ze ’s morgens zijn<br />
opgestaan en dat er twee keuzes zijn in het<br />
leven: ouder worden of groeien. Het eerste<br />
kan iedereen, het tweede is een keuze waarmee<br />
je je kunt onderscheiden. Met de rond<br />
Hi5 mede door mij ontwikkelde methodiek,<br />
hebben we in vijf jaar tijd 3.500 jongeren<br />
kunnen koppelen aan bedrijven voor een<br />
stage of een baan en bij hen een mentaliteitsverandering<br />
teweeg gebracht. Het was mijn<br />
eerste ervaring met ‘motivational speaking’”,<br />
zegt Jörgen. Hi5 bestaat niet meer. Dionne<br />
is een zakelijker richting opgegaan met het<br />
bedrijf IZI Solutions, waarmee ze bruggen<br />
slaat tussen overheid, jongeren en bedrijfsleven.<br />
Jörgen Raymann is eind <strong>2015</strong> begonnen<br />
met zijn bedrijf, Giray Motivation and<br />
Coaching. “Girai is Surinaams voor raadgever<br />
(de y is van Raymann).”<br />
ZAKELIJKE ANTIBIOTICA<br />
“Er wordt veel gekopieerd in de motivatiewereld.<br />
Het gaat om basisprincipes van verandering<br />
en persoonlijke groei. Ik ben ervan<br />
overtuigd dat een motivator geloofwaardiger<br />
overkomt als hij daaraan zijn eigen verhaal<br />
koppelt en als het ware zelf zijn eigen<br />
bewezen concept is”, weet Jörgen inmiddels.<br />
“Ik ben in Nederland begonnen als<br />
presentator van een comedyshow en heb<br />
dat uitgebouwd tot het langstlopende ‘late<br />
night’-programma bij de publieke omroep.<br />
‘Raymann is laat’ heet 13 jaar, dus 26 seizoenen,<br />
gelopen. Dat is ongekend. Natuurlijk<br />
heb ik dat niet allemaal van de een op<br />
de andere dag bereikt. Ik heb er hard voor<br />
gewerkt, keuzes gemaakt en eigenschappen<br />
en gedachten aangepast om succesvol te<br />
kunnen worden. Succes komt pas wanneer<br />
je begrijpt wat je met je populariteit kunt<br />
doen en je voor continuïteit zorgt bij wat je<br />
doet.” Voor Giray Motivation and Coachting<br />
‘Ph.D staat bij<br />
mij voor Passion,<br />
Happiness en<br />
Drive’<br />
heet Jörgen Raymann intussen twee nieuwe<br />
instrumenten ontwikkeld. Het eerste noemt<br />
hij ‘business antibiotics’, zakelijke antibiotica.<br />
“Grote bedrijven die een HR-probleem<br />
hebben nodigen vaak een van de grote vier<br />
bureaus uit om hun onderneming door te<br />
lichten. Er wordt van alles bedacht, inclusief<br />
nieuwe werkstructuren, maar meestal<br />
begint er pas dertien maanden en vele euro’s<br />
verder iets te gebeuren en dan is nog niet<br />
zeker dat het aanslaat. Mijn aanpak is totaal<br />
anders. Ik praat liever eerst met de eigenaren<br />
en managers zelf. Zij kennen de missie<br />
en het doel van het bedrijf en weten precies<br />
waar het stagneert. Ik kan ze helpen ontdekken<br />
waarom dat zo is. Met een groepje van<br />
vijf tot tien mensen ga ik zes weken lang aan<br />
de slag. De bedoeling is een soort bewustzijnsverandering<br />
in gang te zetten en in<br />
beeld te brengen welke talenten de organisatie<br />
in huis heet en hoe die het beste zijn te<br />
benutten om de onderneming weer vooruit<br />
te helpen. Na die zes weken kunnen zij als<br />
ambassadeurs de volgende stap zetten, bijvoorbeeld<br />
door de communicatie binnen het<br />
bedrijf en de manier waarop zij op hun beurt<br />
mensen motiveren te verbeteren. Daaraan<br />
schort het vaak.” Vaak maken mensen dingen<br />
ingewikkelder dan ze zijn, is de observatie<br />
van Jörgen, die zelf een pragmatische<br />
aanpak voorstaat.<br />
PH.D<br />
Jörgen Raymann heet enige tijd economie<br />
en rechten gestudeerd en weet hoe bedrijven<br />
in elkaar zitten. Bovendien heet hij er<br />
zelf drie. “Mijn aanpak is mede gebaseerd op<br />
hoe, volgens mijn eigen waarneming, dingen<br />
gebeuren en mensen reageren. Het gaat<br />
in bedrijven ook altijd om de mensfactor en<br />
het stimuleren van ondernemerschap binnen<br />
de onderneming. Het is wetenschappelijk<br />
bewezen dat de geluksfactor daarbij<br />
heel belangrijk is.” Jörgen helpt mensen een<br />
Ph.D, normaal de hoogste Amerikaanse universitaire<br />
graad, te halen. “Bij mij staan die<br />
letters echter voor Passion, Happiness en<br />
Drive, want daar staat of valt alles mee. Ik<br />
ken mensen die niet zijn afgestudeerd en<br />
geen hogere studies hebben gevolgd, maar<br />
doordat ze gelukkig zijn in wat ze doen<br />
toch redelijk succesvol zijn. Ze weten wat<br />
hun passie is en hebben daardoor de drijfveer<br />
beter te presteren. Die geluksfactor zie<br />
ik als een virus dat heel het bedrijf moet<br />
infecteren. Dat gebeurt vaak met kleine men-<br />
SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong>® MAGAZINE <strong>2016</strong> 51
© MINISTERIE VAN BEELD<br />
selijke omgangsvormen, waar ik ze ook mee<br />
help.” Jörgen geloot echt in gedragsverandering<br />
van de mens. “Ik zeg ondernemers<br />
niet hoe ze hun bedrijf moeten runnen,<br />
dat weten ze zelf wel. Ik geef<br />
hen de instrumenten om een<br />
betere verbinding met en tussen<br />
het personeel tot stand te<br />
breng en. Ook vertel ik hoe<br />
zij hun medewerkers beter<br />
kunnen motiveren om te<br />
doen wat zij graag willen.”<br />
PERSOONLIJKE<br />
DOORSTART<br />
“Ik noem mijn motivatielezingen<br />
voortaan<br />
‘ignition<br />
speeches’, omdat ik<br />
ze zie als startpunt.<br />
Met één lezing kun<br />
je mensen enthousiast<br />
maken en inspireren,<br />
maar dat is te weinig<br />
voor gedragsverandering.<br />
Dat is een langduriger proces.<br />
Daarom is het tweede instrument<br />
dat ik heb ontwikkeld de persoonlijke<br />
doorstart, gebaseerd op mijn eigen ervaringen.”<br />
Hij vertelt hoe hij in 1996, nadat zijn<br />
restaurant in Suriname is gesloten, in een<br />
zwart gaat valt. “Ik ben op zoek gegaan naar<br />
mijn eigen passie en geluk aan de hand van<br />
de vier O’s: Opstaan na de val, Ontdekken<br />
van jezelf, Overzicht creëren en ten slotte<br />
Ondernemen. Door dat te doen heb ik uit-<br />
Jörgen Raymann is televisiemaker, cabaretier en ‘motivational<br />
speaker’. Hij is bekend van programma’s als ‘The Comedy<br />
Factory’, ‘Raymann is laat’ en ‘zo: Raymann’. In Suriname<br />
heeft hij als 17-jarige zijn debuut gemaakt als quizmaster.<br />
jorgenraymann@speakersacademy.nl<br />
52<br />
SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong>® MAGAZINE <strong>2016</strong><br />
MOTIVATIE<br />
‘Succes komt pas wanneer je begrijpt<br />
wat je met je populariteit kunt doen’<br />
eindelijk het succes bereikt in Nederland.<br />
Dat instrument wil ik inzetten voor mensen<br />
die in ontslagprocedures of een neerwaartse<br />
spiraal zitten en niet meer gelukkig<br />
zijn. Ik geef voor die groep sessies van een<br />
uur, maar wanneer het (werk)boek dat ik nu<br />
schrijf in september uitkomt ga ik trainingen<br />
geven voor iedereen die ongelukkig is in<br />
de bedrijven, van directieleden tot de mensen<br />
op de werkvloer. Volgens mij kan iedereen<br />
een persoonlijke doorstart maken, als de<br />
manier van denken maar goed is en mensen<br />
zich realiseren dat een schijnbaar uitzichtloze<br />
situatie ook kansen biedt. Ik weet dat er<br />
in eerste instantie obstakels zijn, waaronder<br />
inanciële, waardoor mensen die hun baan<br />
verliezen of het niet naar hun zin hebben in<br />
een dip geraken. Maar dat komt doordat ze<br />
de mogelijkheden door hun angst over het<br />
hoofd zien. Het gaat ook hier om het hervinden<br />
van de geluksfactor en de passie. Met<br />
behulp van het juiste instrument komen ze<br />
vanzelf op dat punt”, aldus Jörgen, die tot<br />
nu toe goede reacties heet ontvangen op de<br />
uursessies.<br />
TELEVISIE<br />
Onder het voorbehoud dat de NPO de<br />
pilot goedkeurt, presenteert Jörgen Raymann<br />
vanaf komend najaar een quiz over<br />
rariteiten in contracten en wetten, zeg maar<br />
de kleine lettertjes. “We spelen elke week<br />
met twee teamcaptains en bekende Nederlanders<br />
onder toezicht van een rechter en<br />
een publieksjury.” Een nieuw praatprogramma<br />
op de late avond zit er voorlopig<br />
niet in na zestien jaar ‘Raymann is laat en ‘zo:<br />
Raymann’. “Ook ik moet mijn passie soms<br />
opnieuw ontdekken door nieuwe dingen te<br />
doen en afscheid nemen van het oude.. Tante<br />
Es komt wel terug, maar als stripiguur. Een<br />
tijd geleden heb ik samen met mijn vrouw<br />
een kookboek uitgebracht ‘Koken met tante<br />
Es’. De recepten gaan we online brengen met<br />
commentaar van de getekende Tante Es.”<br />
© MINISTERIE VAN BEELD
FOTOGRAFIE: SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong>® WALTER KALLENBACH<br />
MEDIA & JOURNALISTIEK<br />
Brenno de Winter<br />
Tekst: Barbara Bulten<br />
Op 5-jarige leetijd schreef je je eerste computerprogramma en sindsdien<br />
ben je altijd met informatietechnologie bezig. Wat fascineert je daar zo in?<br />
“Mijn vader nam me als kind mee naar de levensverzekeraar waar hij werkte.<br />
Die grote computers en hun ongekende mogelijkheden vond ik machtig,<br />
vooral als ik er zelf mee aan de slag ging. Al sinds de jaren ’70 zijn bedrijven<br />
ahankelijk van een computersysteem. De gevaren die daarmee gepaard gaan<br />
vind ik beangstigend en intrigerend tegelijkertijd. Daarom ben ik op zoek<br />
gegaan naar oplossingen. Ik probeer altijd voor de realiteit uit te gaan; dat lees<br />
je ook terug in mijn volgende boek ‘Digitale Stormvloed’. ”<br />
Waar gaat het boek over?<br />
“Digitale Stormvloed gaat over de snelheid waarmee technologie onze<br />
maatschappij heet overdonderd. Veel mensen kunnen dat niet bijbenen. Ze zien<br />
wel de gevolgen, maar niet de oorzaak. Het boek schetst hoe de arbeidsmarkt is<br />
veranderd, waarom winkelketens verdwijnen, politiek niet goed functioneert,<br />
bedrijven hun strategie niet op orde krijgen en hackers ons leven lijken te<br />
bepalen. En vooral hoe je bedreigingen in kansen kunt omzetten.”<br />
Wanneer het gaat over<br />
informatiebeveiliging, hackers, digitale<br />
spionage of privacybescherming, dan is<br />
Brenno de Winter een graag geziene gast<br />
in de media en op symposia. Als geen<br />
ander weet hij helder en doeltreffend uit<br />
te leggen wat er aan de hand is en wat<br />
bedrijven en burgers kunnen doen om zich<br />
te beschermen. Wat drijft deze ICT-kenner?<br />
Hoe probeer jij dit soort onderwerpen aan een breed publiek uit te leggen?<br />
“Neem datalekken. Dat is ingewikkeld, maar ik laat mensen de perspectieven<br />
zien. Ik probeer bij een lezing met concrete voorbeelden uit mijn eigen<br />
praktijk de boodschap op een heldere, serieuze, maar ook humoristische<br />
manier over te brengen. Het komt zelden voor dat bij mijn lezingen niet ook<br />
wordt gelachen.<br />
Daarnaast vind ik het leuk om mensen zelf te laten hacken of een incident na te<br />
laten spelen. Ik heb een interactieve serious game ontwikkeld voor bedrijven<br />
en overheden. Onder tijdsdruk moeten deelnemers bepaalde keuzes maken<br />
en komen ze in contact met oiciële instanties en hackers. Tijdens het spel zie<br />
je dat mensen besefen wat er gaande is en dat hun handelen er echt toe doet.”<br />
Waarom is het belangrijk voor bedrijven om zich te wapenen tegen<br />
datalekken?<br />
“Iedere organisatie verwerkt persoonsgegevens en de wetgever stelt daaraan<br />
zware eisen. Sinds begin <strong>2016</strong> staan er serieuze boetes op overtredingen<br />
wanneer een bedrijf een datalek niet meldt. Goede voorbereidingen zijn<br />
essentieel. Bedrijven moeten nadenken over hun visie en ik help daar graag<br />
bij. Iedere organisatie is uniek, dat maakt mijn werk zo afwisselend. Mijn<br />
lezingen en trainingen zijn nooit een standaard verhaal.”<br />
Brenno de Winter (1971) is een expert op het gebied van informatiebeveiliging,<br />
privacy en de ontwikkeling van de informatiemaatschappij. Hij<br />
schreef diverse boeken, is een veel gevraagd spreker, trainer en dagvoorzitter.<br />
Vorig jaar verscheen zijn meest recente titel 'De Rode Hack'.<br />
brennodewinter@speakersacademy.nl<br />
SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong>® MAGAZINE <strong>2016</strong> 53
© JANITA SASSEN<br />
‘Als<br />
dingen<br />
leuk zijn<br />
kun je<br />
alles aan’
THEATER, FILM, TELEVISIE<br />
Topacteur ambieert nóg<br />
een carrière: regisseren<br />
Huub Stapel<br />
Tekst: Jacques Geluk<br />
Huub Stapel hoeft zich dit jaar nog op één grote klus te focussen: de rol van de<br />
gehandicapte miljonair Philippe in de theaterversie van de Franse film ‘Intouchables’.<br />
“De laatste tijd heb ik zoveel naast elkaar gedaan. De televisieseries ‘Land van Lubbers’,<br />
‘Zwarte Tulp’(2), ‘Flikken Rotterdam’ en de speelfilm ‘De zevende hemel’ zijn klaar. En ik<br />
heb in januari nog negen voorstellingen gegeven van mijn one man theatershow ‘M/V²’<br />
over relaties en liefde.” Huub weet niet hoe hij het heeft volgehouden, maar had er niets<br />
van willen missen! “Allemaal even leuk.”<br />
De eerste serie voorstellingen van<br />
‘Intouchables’ in het DeLaMar heater<br />
was al elke dag uitverkocht. De reacties<br />
waren zonder uitzondering enthousiast.<br />
Een technicus die in de zaal was gaan kijken,<br />
zei dat hij de ilm al na vijf minuten was vergeten.<br />
En dat terwijl die Franse tragikomedie wereldwijd<br />
door 52 miljoen en in Nederland door 1,2 miljoen<br />
mensen is gezien. De best bekeken Franstalige ilm<br />
ooit!”, zegt Huub Stapel in de artiestenfoyer van het<br />
theater. Zelf heet hij de ilm, waarin de wereld van<br />
de zwaar gehandicapte miljonair Philippe volledig<br />
op z’n kop komt te staan als hij de kleine Parijse<br />
crimineel Driss aanneemt als zijn persoonlijke verzorger,<br />
alweer enige tijd geleden gezien. “Het begon<br />
met een man en een boek, gevolgd door een documentair<br />
portret en een toneelstuk. Nog steeds gebaseerd<br />
op Philippes waargebeurde verhaal, is dat<br />
verilmd en nu is er de Nederlandstalige theaterversie,<br />
waarbij restricties vanuit de producent die<br />
de rechten bezit ervoor zorgen dat we dichtbij het<br />
origineel blijven.” Huub Stapel heet zich terdege<br />
voorbereid, onder meer door de echte Philippe in<br />
Marokko te bezoeken.<br />
“Ik heb er zoveel aan gehad. Door wat hij mij vertelde<br />
en hoe hij erbij lag en zat wist ik hoe ik kon<br />
proberen de kern te raken. Hij kan helemaal niets,<br />
behalve zijn hoofd bewegen en praten. Zijn rolstoel<br />
kan hij via zijn mond bedienen. Hij heet bovendien<br />
oncontroleerbare spasmeaanvallen, die soms<br />
urenlang niet en dan snel achter elkaar voorkomen.<br />
Zo zit ik ook op het toneel. Wat in de ilm en op<br />
het podium niet te zien is, maar wat Philippe wel in<br />
zijn boek beschrijt is dat hij constant enorm veel<br />
fantoompijn heet: 9,5 op een schaal van 1-10. Ook<br />
toen ik met hem praatte verrekte hij van de pijn,<br />
waar hij mee had leren omgaan. Ongeloolijk. Hij<br />
vond het trouwens geweldig dat ik mij zo in hem<br />
verdiepte, voordat ik de rol zou gaan spelen.” Cyriel<br />
Guds speelt in de theaterversie de rol van Driss,<br />
die Philippe introduceert in een voor hem onbekende<br />
wereld, waarin ze op zoek gaan naar spanning<br />
en avontuur. In augustus keert ‘Intouchables’<br />
even terug in het DeLaMar. Tussendoor en daarna<br />
tot eind november zijn er voorstellingen in het hele<br />
land.<br />
‘DE ZEVENDE HEMEL’<br />
De ilm ‘De zevende hemel’ gaat eind dit jaar in<br />
première. Stapel speelt de eigenaar van het gelijknamige<br />
restaurant. Hij heet een vrouw (Henriëtte<br />
Tol) en drie kinderen (homas Acda, Jan Kooij-<br />
SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong>® MAGAZINE <strong>2016</strong> 55
THEATER, FILM, TELEVISIE<br />
man en Halina Reijn), die op hun beurt zijn and Maude’. Doordat Dick Maas’ casting<br />
getrouwd met Noortje Herlaar, Tjitske Reidinga<br />
en Ruben van der Meer. “Er zijn aller-<br />
kreeg ik later de hoofdrol in ‘De lit’. Ik had<br />
director André Sjouwerman in de zaal zat<br />
lei verwikkelingen”, zegt Huub Stapel, die op eerder drie jaar in een fabriek gewerkt,<br />
dat moment nog het prettige vooruitzicht dus ik wist hoe het voelde in een overall te<br />
heet nog een stukje te mogen draaien in lopen.” Daarna speelt hij onder veel meer<br />
Italië. “Ik heb de ruwe, ruwe versie al gezien in ‘Amsterdamned’, ‘Hofmans Honger’ van<br />
en die vond ik behoorlijk indrukwekkend. Leon de Winter en meer contemplatieve<br />
Het is een prachtige, heel goed gelukte tragikomedie.<br />
Het leuke is, dat er ook heel veel<br />
rollen, zoals in ‘Retour Den Haag’ (als Ed<br />
muziek in zit. Het is geen musical, maar we<br />
barsten af en toe in gezang uit. Nederlandstalige<br />
liedjes. Ik zing bijvoorbeeld ‘Zeg me<br />
dat het niet zo is’ van Frank Boeijen. De ‘Ik doe ’t liefst<br />
zang komt naadloos voort uit de scènes.”<br />
alles door elkaar’<br />
In ‘De zevende hemel’ komen twee carrières<br />
van Huub Stapel samen. Acteren en<br />
zingen. Met Dick Maas en Leon de Winter<br />
heet hij ooit in de Director’s Band gespeeld.<br />
“Niet zolang geleden heb ik bij Marco Borsato<br />
in het Gelredome voor 33.000 mensen<br />
‘Wit licht’ gezongen en ‘When the lady van hijn). De lijst met Nederlandse producties<br />
waarin hij op doek en scherm te<br />
smiles’ van Golden Earring. Ik houd van dat<br />
rock idioom. Geweldig om te doen. Weet zien is, is lang. “Ik heb ook de eerste twee<br />
je trouwens dat ik in de originele clip van ‘Flodder’-ilms gedaan, tot Coen van Vrijberghe<br />
de Coningh – die in 1997 bizar vroeg<br />
dat nummer zat? Ik liep daarin een lit uit.<br />
Niet zo gek, want Dick Maas was zowel de is overleden – het overnam.”<br />
regisseur van de clip als van de ilm ‘De lit’, Recent is het wel heel druk geweest<br />
waarin ik mijn ilmdebuut maakte.”<br />
voor de acteur uit Tegelen. In <strong>2015</strong> gaan<br />
op dezelfde avond twee televisieseries in<br />
MEER DAN 140 ROLLEN<br />
première waarin hij een grote rol speelt.<br />
Huub Stapel is, sinds zijn afstuderen Als charmezanger Benno in ‘Goedenavond<br />
dames en heren’ en als Luuk Vonk<br />
als acteur én docent aan de Toneelschool<br />
Maastricht, alweer 35 jaar bezig. Zelfs een in de thrillerserie ‘Zwarte Tulp’. “Seizoen 2<br />
tijdje met het Zwitserleven-gevoel. “Het is ’t is klaar en prachtig geworden. Ik ben nog<br />
leukst alles door elkaar te doen en een breed steeds hartstikke dood, maar in de geest<br />
spectrum aan rollen te spelen. In Nederland, ben ik er weer bij en natuurlijk kan mijn<br />
Duitsland, België, zelfs een keer in Engeland.<br />
Ik kan inmiddels terugkijken op meer Dat verandert wel.” Dan zegt hij, vol ver-<br />
kleindochter mij zien en oma een beetje.<br />
dan 140 fantastische rollen op televisie, het bazing: “Sommige mensen vroegen mij of<br />
witte doek en het toneel”, zegt hij met evenveel<br />
geestdrit als in het begin. “Mijn eerste op tv te zien is anders speelt. Hoe komen<br />
een serie die eerst op Videoland en dan pas<br />
rol was met Mary Dresselhuys in ‘Harold ze op zo’n rare vraag? Alsof ik in het DeLa-<br />
Huub Stapel heeft aan de Toneelschool Maastricht eerst de opleiding docent drama gevolgd en daarna de<br />
acteursopleiding. Hij heeft talloze toneel-, theater- en ilmrollen gespeeld en heeft daarnaast televisieprogramma’s<br />
(waaronder ‘Stapel op auto’s’, ‘TAFKAS, ‘Oberon’ en ‘MAX Monumentaal’). In 2014 heeft hij de Johan<br />
Kaart Prijs gekregen voor de voorstellingen ‘God van de slachting’ en ‘Mannen komen van Mars, vrouwen van<br />
Venus’, mede ‘vanwege zijn scherpe en precieze tekstbehandeling’.<br />
huubstapel@speakersacademy.nl<br />
56<br />
SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong>® MAGAZINE <strong>2016</strong><br />
Mar anders speel dan in de Stadsschouwburg!”<br />
Van ‘Flikken Rotterdam’, dat net als<br />
‘Zwarte Tulp’ op een miljoenenpubliek mag<br />
rekenen en waarin hij het hele seizoen de<br />
rol van Hein Berg speelt, zijn de opnamen<br />
eveneens afgerond. Over ‘Land van Lubbers’,<br />
waarin hij oud-politicus Ruud Lubbers<br />
neerzet, zegt hij: “Dat was fantastisch.”<br />
KRITISCH<br />
Huub Stapel is kritisch op de rollen die<br />
hij krijgt aangeboden ‘en in de positie nee<br />
te zeggen’. “Ik kan dingen afzeggen als ik ze<br />
lauwekul vind of ze er niet bij kan hebben.<br />
Dat is prettig. Het is belangrijk dat dingen<br />
leuk zijn, dan kun je alles aan.” Zelfs met<br />
zoveel producties tegelijk, zoals het afgelopen<br />
jaar, heet hij er ook nu hij ietwat<br />
ouder is geen moeite mee teksten te leren<br />
en te onthouden. Integendeel. “Ik heb het<br />
idee dat het steeds sneller gaat.” Hij heet<br />
nog wel een wens: “Ik wil ook gaan regisseren.<br />
Ik heb dat tot nu toe alleen kleinschalig<br />
gedaan. In Amerika is het heel gewoon<br />
dat acteurs aleveringen van series waarin<br />
ze spelen regisseren. Hier doen Martin<br />
Schwab en Victor Reinier dat. Dat is ook<br />
logisch. Een acteur heet duizenden uren<br />
ervaring op de set. Daar komt geen enkele<br />
regisseur bij in de buurt. Ik kan mensen vrij<br />
snel aan de gang krijgen en weet hoe ik ze<br />
beter kan laten spelen, dus moet het er maar<br />
eens een keer van komen. Ik maak mezelf<br />
wijs dat het wel iets voor me is.” Zelfs als<br />
dat niet op korte termijn gebeurt, kijkt hij<br />
terug op een carrière waarin hij veel verschillende<br />
dingen heet gedaan en de successen<br />
zich blijven opstapelen. “Als het<br />
morgen stopt, kan ik alleen maar blij zijn.”<br />
Maar waarschijnlijk is morgen wel een<br />
beetje te vroeg.<br />
© JORIS VAN BENNEKOM
ECONOMIE & FINANCIËN<br />
Financieel inzicht:<br />
‘iedereen kan het leren’<br />
prof. dr. Dennis Vink<br />
Financieel inzicht is cruciaal voor bestuurders en commissarissen. Prof. dr. Dennis Vink: “Dat lijkt complex,<br />
maar iedereen kan het onder de knie krijgen.” Vink is hoogleraar Finance and Investment op Nyenrode<br />
Business Universiteit. Hij maakt managers vertrouwd met alle facetten van sterk financieel management<br />
waarbij hij nieuwe inzichten koppelt aan de strategische keuzes van de organisatie.<br />
VOORKOM FINANCIEEL<br />
MISMANAGEMENT<br />
“Managers en executives moeten fundamenteel<br />
inzicht hebben in inancieel management<br />
en kritische vragen kunnen stellen ten<br />
aanzien van het verdienmodel van de organisatie.<br />
Vink: ‘Dat is niet langer een keuze, je<br />
moet wel. Anders ben je stuurloos en kun je<br />
verkeerde beslissingen nemen. Dan loop je<br />
het risico failliet te gaan, zoals gebeurde bij<br />
B&O, Imtech en V&D. Als bestuurder kun je<br />
daar persoonlijk voor aansprakelijk worden<br />
gesteld. Ik behandel alle facetten van inanciele<br />
aansturing. Je leert inanciële overzichten<br />
te maken en begrijpen en legt de verbinding<br />
met het verdienmodel. Kortom, je leert jouw<br />
organisatie beter kennen en aansturen.”<br />
WORD EEN EFFECTIEVERE<br />
GESPREKSPARTNER<br />
“Iedereen kent de casus van woningbouwcorporaties,<br />
die gemeenschapsgeld investeerden<br />
in niet-gerelateerde activiteiten. Dat<br />
draaide uit op verlies en had consequenties<br />
voor de hele organisatie. ‘Kennis van inanciele<br />
zaken versterkt je positie als gesprekspartner.<br />
Naar externe inanciers, maar ook naar<br />
de Raad van Toezicht. Je kunt bijvoorbeeld<br />
sterke argumenten geven die overtuigen om<br />
bepaalde investeringen te doen.’ Andersom<br />
werkt het ook: ‘Je weet kritische vragen te<br />
stellen bij een voorstel. Cijfers zijn te manipuleren.<br />
Als een bestuurder bijvoorbeeld per<br />
se een overname wil, kan hij dat proberen<br />
te realiseren door de jaarcijfers optimistisch<br />
voor te spiegelen. Iemand met verstand van<br />
zaken prikt daar doorheen. Simpel gezegd:<br />
niemand kan je meer wat wijsmaken. Dat is<br />
belangrijk, want je wil dat mensen je serieus<br />
nemen als manager.”<br />
BEGRIJP HET FINANCIEEL<br />
KRACHTENVELD<br />
“Vink signaleert dat zijn deelnemers een<br />
grote slag slaan: ‘Mensen ontwikkelen visie op<br />
inancieel management. De tools, – inzicht<br />
in de cash low, het lezen van de balans, een<br />
inanciële strategie bepalen – wij merken dat<br />
mensen die zich eigen maken. Dat zien we<br />
terug in de business cases die mensen schrijven;<br />
daar zitten echt hele goede tussen. Je<br />
merkt dat mensen het spel echt begrijpen.’<br />
Volgens Vink lijkt inancieel management<br />
complex, maar kan iedereen het onder de<br />
knie krijgen. ‘Deelnemers krijgen gaandeweg<br />
het vertrouwen om er zelf mee aan de slag te<br />
gaan en dat is mooi om te zien.”<br />
© THIJS ROOIMANS<br />
Dennis<br />
is<br />
Finance<br />
Vink<br />
hoogleraar<br />
and<br />
Investment op<br />
Nyenrode.<br />
Hij<br />
is ook werkzaam<br />
voor universiteiten<br />
in Kopenhagen, Moskou en<br />
Kaapstad op het gebied van inancial<br />
engineering. Daarnaast is hij betrokken<br />
bij de complexere adviesopdrachten in<br />
de publieke en private sector.<br />
dennisvink@speakersacademy.nl<br />
‘Kennis van inanciële zaken<br />
versterkt je positie als gesprekspartner’<br />
SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong>® MAGAZINE <strong>2016</strong><br />
57
© GOED VOLK HR CMARC BRESTER<br />
‘Het hoofd<br />
is een<br />
prettige plek<br />
om naartoe<br />
te gaan’<br />
Mensen die hun eigen weg gaan en<br />
ondanks alles iets van hun leven maken.<br />
Arthur Japin voert ze op in zijn romans<br />
en laat zich door hen inspireren. De lezer<br />
komt hen eveneens tegen in de 28 korte<br />
reisverhalen die samen de pas uitgekomen<br />
bundel ‘Goed volk’ vormen. Hoop en<br />
de zelf gekozen dood. Een bijzondere<br />
combinatie, die in werk en leven van<br />
Japin vaak terugkomt en zijn boeken<br />
bijzonder maakt.<br />
58<br />
SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong>® MAGAZINE <strong>2016</strong>
LITERATUUR<br />
Arthur Japin<br />
Tekst: Jacques Geluk<br />
Arthur Japin houdt ervan mensen<br />
te beschrijven die ook tegen<br />
beter weten in hoop in het leven<br />
houden. Over hen gaan de<br />
korte verhalen, soms niet meer dan prachtig<br />
uitgewerkte aantekeningen en notities, in<br />
‘Goed volk’. “Door met die bundel bezig te<br />
zijn, merk ik dat ik op bepaalde mensen let<br />
en kijk hoe ze reageren en wat ze doen. Tijdens<br />
twee lezingen van mijn partner Benjamin<br />
Moser bij Harvard is dezelfde vrouw mij<br />
opgevallen, een academische zwerfster die<br />
van lezing naar lezing gaat om te luisteren,<br />
te leren, wat mee te eten en wat overblijt in<br />
haar tas stopt. Ze heet ons na aloop bedankt<br />
en is een van die wonderlijke mensen, die<br />
een ander soort pad kiezen dan anderen en,<br />
al loopt het anders dan gedacht, toch iets van<br />
‘Wat in je jeugd<br />
gebeurt zet de koers<br />
uit voor je leven’<br />
hun leven maken. Deze vrouw houdt een<br />
soort stijl in stand door te eten uit vuilnisbakken<br />
en daarna een lezing bij te wonen.<br />
Dat ontroert mij. Als ik op het verhaalspoor<br />
kom van iemand uit het verleden blijkt dat<br />
ook vaak zo’n persoon te zijn. Iemand die<br />
heet moeten worstelen om een plek te veroveren<br />
of te behouden in de maatschappij.”<br />
“Het heerlijke van reizen is dat ik veel bijzondere<br />
mensen mag zien en ontmoeten.<br />
Als ze mij frapperen maak ik altijd noties<br />
in een opschrijboekje of op mijn telefoon.<br />
Ze komen later meestal wel ergens terug.<br />
Lange tijd heb ik een schetsboekje en pennetje<br />
meegenomen om contouren te schetsen<br />
van zo iemand, er ogen in te tekenen en<br />
te hopen dat het lijkt. In ‘Goed volk’ schets ik<br />
in woorden wat mij is opgevallen, iets dat je<br />
niet verwacht en dus verrast”, zegt Japin. Dat<br />
gebeurt niet alleen bij zwervers en koninginnen<br />
van de nacht, ook bij schrijvers, vorsten<br />
en politici. In het eerste verhaal ‘Staarten<br />
van de Salamander’ valt minister Eveline<br />
Herkens negatief uit de toon tijdens de viering<br />
van het feest rond de 300-jarige betrekkingen<br />
tussen Nederland en Ghana. Japin<br />
beschrijt beeldend hoe hij vergeefs probeert<br />
haar wat te vertellen over Kwasi en Kwame,<br />
twee Ashanti-prinsjes die in de negentiende<br />
eeuw vanuit het fort in Elmina naar Nederland<br />
vertrokken. En hoe Máxima en Willem-Alexander<br />
een half jaar later dansend de<br />
harten van de lokale bevolking veroveren tijdens<br />
hun eerste buitenlandse reis in oiciele<br />
dienst. “Het eerste met Herkens was erg,<br />
het tweede leuk om mee te maken. Vooral<br />
tijdens het toneelstuk, gebaseerd op mijn<br />
boek over de prinsjes, ‘De zwarte met het<br />
witte hart’, was het geweldig ze erbij te hebben.”<br />
Een ander verhaal gaat over de Amerikaanse<br />
schrijfster en activiste Susan Sontag<br />
(1933-2004). “Ben is sinds vijf jaar haar oiciële<br />
biograaf. In ‘Goed volk’ is te lezen hoe<br />
onze reis, als het uitkomt reizen we samen,<br />
in Sarajevo begint op de plek waar dat gekke<br />
mens tijdens de oorlog in Joegoslavië Samuel<br />
Becketts ‘Wachten op Godot’ uitvoerde, terwijl<br />
de mensen vanaf de heuvels openlijk<br />
werden beschoten. Het verhaal over Susan<br />
is nieuw, net als de helt van de andere verhalen.<br />
De rest is eerder gepubliceerd, zij het<br />
dat fragmenten uit mijn dagboek nu verhalen<br />
zijn geworden.”<br />
VERLIEFDHEID<br />
Vrijwel al Japins boeken zijn historische<br />
romans. “Dat genre bevalt mij goed. Als het<br />
echt om historische iguren gaat kloppen de<br />
feiten van zo’n leven altijd. Zodra de deur<br />
dichtgaat en ik in iemands hoofd invul wat<br />
hij of zij moeten hebben gevoeld of gedacht,<br />
komt de ictie om de hoek kijken.” Japin wil<br />
wel zo dicht mogelijk blijven bij zijn personages.<br />
Het onderzoek dat hij daarvoor doet<br />
vergelijkt hij met verliefd zijn. “Je ontmoet<br />
iemand, gaat uit eten en probeert meer over<br />
hem of haar te weten te komen door te vragen<br />
naar hun verleden, favoriete ilms, boeken,<br />
muziek en landen. Dat soort dingen wil<br />
ik over die historische iguren ook weten<br />
en het is gewoon verrukkelijk om je een<br />
paar jaar lang te mogen onderdompelen in<br />
een hele andere tijd. Ik kom wel steeds uit<br />
op de negentiende eeuw. Die periode voelt<br />
heel natuurlijk en dichtbij, maar dat heet<br />
misschien te maken met het feit dat ik ben<br />
opgegroeid met mensen die in die eeuw zijn<br />
geboren en tussen meubels uit die tijd.” Japin<br />
voegt er meteen aan toe dat de zeventiende<br />
eeuw een grens is. “Als ik daarvoor ga zitten<br />
– of in de toekomst – geloof ik het zelf<br />
niet meer. Dat ligt te ver bij mij vandaan.” Of<br />
toch niet? “Een van mijn favoriete romans<br />
is ‘Hadrianus’ Gedenkschriten’ van Marguerite<br />
Yourcenar. Dat verhaal speelt in de<br />
Romeinse tijd en heb ik totaal geloofd en<br />
geslikt. Misschien is een kleiner verhaal over<br />
die tijd een keer een mooi experiment.”<br />
REALITEIT<br />
Zijn personages passen niet in de wereld<br />
zoals die is, maar hebben volgens de schrijver<br />
toch vooral ook met de realiteit te maken.<br />
“Hun verhaal is mijn manier om iets te zeggen<br />
over de realiteit van vandaag. Kijk naar<br />
de ‘De zwarte met het witte hart’. Dat gaat<br />
over culturen en mensen die uit culturen<br />
geplaatst zijn en daardoor ook over de<br />
Sinterklaasdiscussie. Dingen die ik om mij<br />
heen zie zijn er altijd wel in verwerkt. Ik kijk<br />
goed, vermom mij als het ware in een kostuum<br />
en verplaats me in een ander decor.<br />
Door zo afstand te nemen ben ik minder<br />
SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong>® MAGAZINE <strong>2016</strong> 59
LITERATUUR<br />
betrokken, minder een partij in deze wereld<br />
en kan ik door de ogen van historische iguren<br />
kijken naar vandaag en is er tijd om dingen<br />
te doorgronden en te begrijpen.” Japin<br />
is in zijn jeugd jarenlang gepest en geestelijk<br />
en lichamelijk mishandeld en heet daardoor<br />
al vroeg geleerd dingen van alle kanten<br />
te bekijken. “Wanneer mensen jou pijn en<br />
‘Ik vermom mij<br />
als het ware in<br />
een kostuum en<br />
verplaats me in een<br />
ander decor’<br />
verdriet berokkenen, moet je beginnen met<br />
proberen te doorgronden waarom zij dat<br />
doen. Daarvoor moet je een stap uit jezelf<br />
doen en anders kijken. Dan kun je gebeurtenissen<br />
een plaats geven en misschien begrip<br />
opbrengen voor die ander. Wat in je jeugd<br />
gebeurt zet de koers uit voor je leven. Mijn<br />
boek ‘Schitterend gebrek’ heet niet voor niets<br />
zo. Op een gegeven moment denk je zo mismaakt<br />
te zijn door wat er is gebeurd, dat je<br />
nooit meer kunt deelnemen aan het gewone<br />
leven. Dat is ook zo. Ik kan niet echt functioneren<br />
op dezelfde manier als anderen, maar<br />
het schrijven is een manier om daarmee om<br />
te gaan. Vanuit de achterstand uit mijn jeugd<br />
(het gebrek) is het voordeel (schitterend) dat<br />
ik heb geleerd als beschouwer te zien hoe<br />
mensen in elkaar steken.” Japins vader was<br />
recensent van boeken en toneelstukken. “Ik<br />
mocht vaak mee naar het voorstellingen.<br />
Dat was een soort droomwereld.” Niet zo<br />
gek dus dat hij in eerste instantie denkt dat<br />
hij zich het beste in een ander kan verplaatsen<br />
door te acteren. “Het masker van het theater<br />
opzetten en je daar juist laten zien leek<br />
een veilige oplossing voor mijn diepe verlegenheid<br />
en schaamte, maar ik had er niet<br />
over nagedacht. Op toneel merkte ik al snel<br />
dat dit niet was wat ik bedoelde. Mijn boek<br />
‘Maar buiten is het feest’, dat het leven van<br />
Karin Bloemen beschrijt, gaat daar eigenlijk<br />
ook over.”<br />
Japins schrijversloopbaan begint in 1997<br />
met de roman ‘De zwarte met het witte hart’.<br />
“Ik hoorde dat verhaal tien jaar eerder en<br />
60<br />
SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong>® MAGAZINE <strong>2016</strong><br />
diezelfde avond wist ik dat het moest vertellen.<br />
Ik heb het als scenario naar verschillende<br />
omroepen gestuurd, maar het was te<br />
duur dit historische verhaal te verilmen”,<br />
aldus de auteur die van diezelfde omroepen<br />
wel andere scenario-opdrachten kreeg. Het<br />
schrijven van boeken is, weet hij nu, voor<br />
hem de prettigste manier om te laten weten<br />
wat hij werkelijk van belang vindt. “Ik kan<br />
alles dan rustig uitdenken. Het hoofd is een<br />
heel prettige plek om naartoe te gaan en je<br />
erin terug te trekken. Dan kun je, op een<br />
andere manier, de wereld schetsen zoals je<br />
die wilt of kunt zien, Dat doe ik graag. Daar<br />
staat geen enkele andere schrijfvorm mee<br />
in verhouding. Als je een scenario schrijt<br />
heb je te maken met de inbreng van andere<br />
mensen, terwijl ik nu mijn eigen regisseur<br />
én hoofdrolspeler ben.” In diep in je eigen<br />
hoofd zitten schuilt wel een gevaar, “want<br />
soms moet je wel iets met de werkelijkheid.<br />
Nadat ik afgelopen winter in Frankrijk had<br />
gezeten moest ik na terugkomst reïntegreren<br />
in de maatschappij en mezelf hervinden.<br />
Wanneer je te lang in je hoofd blijt, bestaat<br />
het gevaar dat je helemaal in verdwijnt en er<br />
niet meer uit kunt komen. Dus moet je zoeken<br />
naar een balans.”<br />
‘DE GEVLEUGELDE’<br />
De roman ‘De gevleugelde’ – over luchtvaartpionier<br />
Alberto Santos-Dumont<br />
(1873-1932) die echt geloot dat de mens<br />
kan vliegen, maar gedesillusioneerd stert<br />
– is vorig jaar goed ontvangen en nu al verkocht<br />
aan Brazilië. Duitsland volgt. Het<br />
thema is zelfmoord, naast hoop een rode<br />
draad in het leven en werk van Japin. “In<br />
de week dat Joost Zwagerman uit het leven<br />
stapte is het boek uitgekomen. Wim Brands<br />
interviewde mij over de dood van Joost en<br />
wilde daar graag over doorpraten omdat ook<br />
in mijn boek zelfmoord wordt uitgelegd. Van<br />
dat vervolggesprek is het niet meer gekomen.<br />
Brands koos in april zelf voor de dood.<br />
Jaren geleden had ik al lange gesprekken met<br />
Joost over zelfmoord, waar hij – denk ik – al<br />
erg mee bezig was en tegelijk erg tegen. Hij<br />
zei dingen die ik toen niet begreep, maar nu<br />
wel heb begrepen.” Heel nabij maakt Japin<br />
als 12-jarige de zelfmoord van zijn vader<br />
mee. “Ik was daar als kind blij mee en dankbaar<br />
dat hij het gedaan had. Het luchtte op<br />
en ik dacht dat het goed was. Eigenlijk had<br />
ik me na de dood van Wim Brands voorgenomen<br />
er wat voorzichtiger over te spreken”,<br />
bedenkt Japin zich. “Het geheim en<br />
drama van zelfmoord is dat je het vaak niet<br />
ziet of merkt dat mensen het van plan zijn.<br />
Iemand die zover is en de werkelijkheid zijn<br />
twee parallelle werelden, die elkaar niet kunnen<br />
raken. Iemand had mij tevoren gezegd<br />
dat hij hoopte dat Joost zijn interview in ‘De<br />
wereld draait door’ zou halen. Toen Joost<br />
twee dagen later dood was, was diezelfde<br />
man verbijsterd. Het kan gebeuren dat een<br />
ernstig depressief persoon om hulp vraagt,<br />
maar anderen dat letterlijk niet horen.”<br />
NIEUWE PROJECTEN<br />
Arthur Japin is met twee nieuwe projecten<br />
bezig. Hij is bij het nieuwe DeLa-<br />
Mar druk bezig met een nieuw toneelstuk<br />
(“ik zit alsnog in het theater, maar nu aan<br />
de andere kant”) en zit middenin zijn volgende<br />
roman, die in het najaar van 2017 uitkomt.<br />
“Dat boek gaat over de gedwongen<br />
zelfmoord van Pjotr Tsjaikovski. Een door<br />
zijn broer Modest opgevoede doofstomme<br />
jongen komt langzaam achter het geheim<br />
van de dood van de componist. Het zou ‘De<br />
Tsjaikovski code’ kunnen heten, want het is<br />
best spannend.” Hoewel ook dit boek zelfmoord<br />
als rode draad heet, staat Arthur<br />
Japin zelf vrolijk in het leven. “Het wisselt<br />
zoals bij iedereen, maar ik zit nu in een optimistische<br />
periode.”<br />
Arthur Japin is een Nederlandse<br />
schrijver, die<br />
met romans als ‘De<br />
zwarte met het witte<br />
hart’, ‘Een schitterend<br />
gebrek’, ‘De overgave’<br />
en ‘Vaslav’ grote literaire<br />
prijzen heeft gewonnen,<br />
waaronder de<br />
Libris- en de NS-Publieksprijs. In <strong>2015</strong><br />
verscheen zijn nieuwste roman ‘De gevleugelde’.<br />
Japin schrijft ook verhalen,<br />
toneelstukken en ilmscenario’s. ‘Goed<br />
volk’ is in april <strong>2016</strong> uitgekomen (Uitgeverij<br />
Magonia, ISBN 978949224078).<br />
arthurjapin@speakersacademy.nl<br />
© HEER CORBINO
FOTOGRAFIE: MARTIJN BEEKMAN<br />
COLUMN<br />
Personeel, je<br />
beste adviseur<br />
Sjaak Bral<br />
Personeel is als kinderen: je neemt ze niet, je krijgt ze. Vervolgens<br />
mag je een vaardigheid zien te verwerven die lang niet iedereen van<br />
nature heet: leiderschap. Toch is je stijl van leidinggeven essentieel<br />
voor het slagen van je onderneming. Vandaar dat er boekenkasten<br />
vol worden geschreven over managementstijlen en miljoenen worden<br />
gespendeerd aan trainingen en cursussen. Terwijl geen enkel boek of cursus<br />
kan tippen aan de beste leerschool: uiteraard, de praktijk. Het allerergste dat<br />
je daarbij kan overkomen is volgzaam personeel. Daarmee loop je geheid in<br />
zeven sloten tegelijk. Goede werknemers zijn een verlengstuk van jezelf maar<br />
bezitten tevens een unieke eigenschap die jou en je onderneming verder helpt.<br />
Omring je daarom altijd met mensen die niet klakkeloos aannemen wat je<br />
zegt en betaal ze naar behoren. Geef ze de ruimte om hun mening te geven -<br />
en neem die ter harte.<br />
Heb ik nooit een blunder begaan waarvoor mijn personeel mij had<br />
gewaarschuwd? Jazeker. Een paar jaar geleden bedacht ik voor mijn<br />
oudejaarsconference een lied op de ukelele, zo’n klein grappig houten<br />
gitaartje. Het leek mij leuk om — na het bespelen van het instrument — dit<br />
achteloos op een kruk te leggen en vervolgens een half uurtje later op die<br />
kruk en dús op de ukelele te gaan zitten. In mijn enthousiasme had ik alvast<br />
vijfendertig ukeleles aangeschat. Iedere avond een nieuw exemplaar. Maar<br />
bij de eerste show ging het al mis. Ik zeeg neer op de ukelele; in plaats van<br />
komische gekraak en de aanblik van een dubbelgevouwen gitaartje gebeurde<br />
er helemaal niets. Het kleine kreng bleek zelfs tegen mijn 120 kilo bestand. Een<br />
van mijn technici is nog in de weer geweest met een zaag om dat vervelende<br />
stuk brandhout vooraf door te zagen maar helaas: hoe ik ook ging zitten, het<br />
instrument overleefde glansrijk de klap van mijn zuignap. “Als je goed kijkt,<br />
valt er altijd iets te winnen”, vertrouwde Joop van den Ende mij eens toe. Hij<br />
had gelijk. Haal winst uit je verlies. De afgelopen jaren hebben mijn familie<br />
en vrienden dan ook een origineel verjaardagscadeau mogen ontvangen: een<br />
met felicitaties beschreven ukelele.<br />
sjaakbral@speakersacademy.nl<br />
SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong>® MAGAZINE <strong>2016</strong> 61
© SBS ELVIN<br />
oplossen<br />
is mijn<br />
specialiteit’<br />
62<br />
‘Conlicten<br />
SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong>® MAGAZINE <strong>2016</strong>
RECHTSPRAAK<br />
mr. Frank Visser<br />
Tekst: Jacques Geluk<br />
Als televisierechter lost mr. Frank Visser al ruim twintig jaar conflicten op tussen gewone mensen.<br />
“Op televisie zien mensen hoe ik dat doe en daar willen ze meer over horen”, aldus Visser. Hij geeft<br />
veel lezingen over dit onderwerp en is steeds vaker rechter bij ‘namaakprocessen’, bijvoorbeeld om<br />
duidelijk te maken hoe het oplossen van bepaalde zakelijke conflicten in zijn werk gaat.<br />
Conlicten oplossen tussen burgers<br />
is mijn specialiteit”, zegt mr.<br />
Frank Visser. “Net zoals ik dat tot<br />
twee jaar geleden deed als kantonrechter<br />
in Zaandam, ga ik ook op televisie<br />
heel integer en volstrekt authentiek te werk.<br />
Ik speel geen rol. Bovendien gaat het om<br />
echte civiele zaken tussen echte mensen, die<br />
iedereen kunnen overkomen. De uitspraken<br />
die ik doe zijn bindend, Beroep is niet<br />
mogelijk. Anders dan bij de gewone rechtbank<br />
komen de partijen die tegenover elkaar<br />
staan vrijwillig naar mij toe, maar zodra ze<br />
het contract hebben getekend waarin staat<br />
dat ze mijn uitspraak accepteren, zitten ze<br />
er aan vast. Als ze bij mij winnen of verliezen<br />
is dat ook zo.” Mr. Visser wijst erop dat<br />
arbitragezaken buiten de rechtbank om in de<br />
zakenwereld vaak voorkomen.<br />
“Mensen zien op televisie hoe ik bestaande<br />
conlicten tussen burgers aanpak. Ze krijgen<br />
een idee hoe onenigheid begint, hoe je<br />
er weer uit kunt komen, wat de juridische<br />
mogelijkheden zijn en welke uitspraken te<br />
verwachten zijn. Dat kun je ook vertalen<br />
op zakelijk niveau. Het is ook de reden dat<br />
opdrachtgevers mij vooral vragen lezingen<br />
te geven over conlictoplossing, of het nu<br />
gaat om burenruzies, problemen op de werkvloer<br />
of conlicten tussen burgers of bedrijven<br />
met de overheid”, aldus mr. Visser.<br />
‘HUMAN INTEREST’<br />
Televisierechtspraak met echte rechters<br />
en bindende vonnissen is in 1981 in de Verenigde<br />
Staten geïntroduceerd. “Dat was ‘he<br />
People’s Court. In Nederland zijn we in 1995<br />
begonnen. Aanvankelijk keken slechts een<br />
paar honderdduizend mensen, maar langzaam<br />
aan is het programma steeds beter<br />
aangeslagen. Na twintig jaar was het met<br />
vaak 1,5 miljoen kijkers een groot succes.”<br />
Een antwoord op de vraag wat daarvan de<br />
reden is kan mr. Visser niet geven. “Achteraf<br />
denk ik wel dat het feit dat zo’n programma<br />
is opgebouwd uit meerdere lagen een rol<br />
speelt. De eerste is ‘human interest’: het verhaal<br />
achter het conlict. Ook willen mensen<br />
weten hoe het juridisch zit. Daarnaast<br />
is er het wedstrijdelement. Kijkers willen<br />
‘Naast lezingen,<br />
speel ik steeds vaker<br />
ook processen na’<br />
een winnaar zien. Tel daarbij op de nodige<br />
humor en drama en je hebt een aantal aspecten<br />
die een programma interessant maken.<br />
Kennelijk vinden de mensen mijn persoon<br />
ook leuk, misschien wel doordat humor bij<br />
mij past.”<br />
Mr. Frank Visser is rechter, tv-presentator, spreker en schrijver. Van<br />
1989-2014 was hij kantonrechter in Zaandam en daarvoor onder<br />
meer rechercheur, reclasseringsambtenaar en oicier van justitie.<br />
Twintig jaar lang (1995-<strong>2015</strong>) presenteerde hij voor de NCRV ‘De<br />
rijdende rechter’. Hij is nu bij SBS 6 te zien in ‘Mr. Frank Visser doet<br />
uitspraak’. Visser heeft ook een aantal boeken geschreven.<br />
frankvisser@speakersacademy.nl<br />
‘MOOT COURT’<br />
‘Moot Court’ is inmiddels een verplicht<br />
vak aan de Faculteit der Rechtsgeleerdheid<br />
in Leiden. Het is een soort oefenrechtbank,<br />
waar studenten bijvoorbeeld kunnen<br />
leren hoe ze een pleidooi moeten opbouwen.<br />
Mr. Frank Visser speelt op verzoek<br />
van opdrachtgevers, die hem naast lezingen<br />
ook daarvoor via Speakers Academy®<br />
kunnen boeken, eveneens steeds vaker processen<br />
na. Dan gaat het bijvoorbeeld over<br />
bedrijven die te maken hebben met een<br />
bepaald type conlict, willen weten wat de<br />
juridische implicaties zijn en hoe een eventuele<br />
rechtszaak eraan toe kan gaan. Wat<br />
een simulator voor piloten in opleiding is,<br />
is het ‘Moot court’ voor juristen en mensen<br />
die bij een conlict betrokken zijn of<br />
kunnen raken. “Je laat aan de zaal zien hoe<br />
het gebeurt. Ik speel de rechter. Twee mensen<br />
uit het bedrijf kunnen, bijvoorbeeld in<br />
het geval van een arbeidsconlict, het dan<br />
opnemen voor respectievelijk de werknemer<br />
en de werkgever. Ik kom ook met een<br />
beslissing, die is toegespitst op de organisatie<br />
die mij heet gevraagd. De casus bedenken<br />
we altijd in overleg”, aldus mr. Frank<br />
Visser, die sinds kort ambassadeur is van<br />
Buurtbemiddeling Nederland. “Overal<br />
in Nederland bestaat buurtbemiddeling<br />
bij burenruzies. Vrijwilligers doen dat.<br />
Zij hebben behoete aan landelijke dagen<br />
waar ze bijeen kunnen komen en iemand<br />
die het belang van hun werk wil uitdragen.<br />
Daarvoor kwamen ze bij uit en ik heb er ja<br />
op gezegd.”<br />
© MET DANK AAN FRANK VISSER<br />
SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong>® MAGAZINE <strong>2016</strong> 63
© ROY BEUSKER<br />
‘De wereld is zo<br />
ingewikkeld niet’<br />
64<br />
SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong>® MAGAZINE <strong>2016</strong>
FILOSOFIE<br />
10<br />
TOP<br />
spreker<br />
‘De alledaagse vraag naar<br />
wetenschap’<br />
prof. dr. Bas Haring<br />
Bij de lezingen die ik geef, en ik geef<br />
ze regelmatig, zitten er meestal<br />
wel een paar mensen in het<br />
publiek die me vragend aanstaren:<br />
"Waar ken ik die vent van?" Ik herken dat<br />
gestaar vaak wel en leg dan uit dat het vermoedelijk<br />
komt vanwege het tv-programma<br />
'Proekonijnen', waar ik een klein rolletje in<br />
heb. Het is heel vreemd om vanwege zo'n<br />
programma herkend te worden. Het speelt<br />
maar een kleine rol in mijn leven en wordt<br />
in een paar weekenden opgenomen. Maar<br />
omdat het wekelijks uitgezonden wordt en<br />
ook nog eens link herhaald heet het meer<br />
impact dan ik in eerste instantie vermoedde.<br />
Ik schaamde mij in het verleden een beetje<br />
voor Proekonijnen. Of misschien is het eerlijker<br />
om te stellen dat ik niet zeker wist wat<br />
anderen van het programma zouden vinden,<br />
en daar een beetje onzeker van werd.<br />
Er lopen schaars geklede dames door het<br />
beeld en het wordt gepresenteerd door de o<br />
zo populaire Dennis en Valerio, op wie vele<br />
meisjes en dames verliefd zijn – dat weet ik<br />
vanwege de rijen voor de studio. En ondertussen<br />
beweert BNN dat het hier om een<br />
wetenschappelijk programma gaat. Die voelen<br />
doorgaans een stuk ernstiger. Moet ik<br />
‘Ik realiseer me<br />
tegenwoordig dat<br />
de combinatie<br />
van onbevangen<br />
nieuwsgierigheid<br />
en daadkracht een<br />
mooie is’<br />
hier wel aan meedoen? Heb ik me regelmatig<br />
afgevraagd. Ik ben ook professor aan een<br />
universiteit. Die van Leiden. Hoe zal men<br />
daar aankijken tegen mijn rol in dit showprogramma?<br />
Ondertussen, nu al weer vier seizoenen<br />
verder, voel ik me bijzonder senang bij<br />
'Proekonijnen', vind ik het júíst een wetenschappelijk<br />
tv-programma, en realiseer ik<br />
me dat het programma bijzonder goed bij<br />
me past.<br />
Dennis en Valerio stellen zélf vragen die<br />
ze zélf proberen te beantwoorden. Een mooi<br />
voorbeeld is de vraag of je als man kunt ervaren<br />
hoe pijnlijk een bevalling is. Mooie vraag<br />
toch? In plaats van zich te wenden tot wetenschappers<br />
in labjassen die van alles kunnen<br />
vertellen over de biologische oorsprong van<br />
pijn en over wat er allemaal gebeurt in een<br />
vrouwenlichaam tijdens een bevalling, gaan<br />
Dennis en Valerio zelf op onderzoek uit. In<br />
de onderhavige vraag binden ze een kastje<br />
voor hun buik dat stroomstootjes afgeet.<br />
Als gevolg daarvan trekken de buikspieren<br />
samen en het idee is dat het aan barensweeën<br />
doet denken. Ik weet natuurlijk niet<br />
of dat werkelijk zo is, en dat weten Dennis<br />
en Valerio zelf ook niet, maar ik vind de<br />
houding prijzenswaardig en wetenschappelijk.<br />
"De wereld is zo ingewikkeld niet", lijkt<br />
'Proekonijnen' te zeggen. "Stel vragen, wees<br />
nieuwsgierig en u mag heus zelf op onderzoek<br />
uitgaan."<br />
En precies dat probeer ik met mensen te<br />
bereiken. Bovendien op een luchtige en toegankelijke<br />
manier. Waar ik me voorheen een<br />
beetje schaamde voor mijn link met Proekonijnen,<br />
realiseer ik me tegenwoordig dat de<br />
combinatie van onbevangen nieuwsgierigheid<br />
en daadkracht een mooie is. En ik gun<br />
iedereen iets meer van díe combinatie.<br />
Bas Haring denkt & vraagt, schrijft & spreekt. Op een heldere en prikkelende manier probeert hij wetenschap en<br />
ilosoie betekenis te geven voor UW leven. Dat doet hij door het schrijven van boeken, columns en het maken van tvprogramma's.<br />
Bas Haring is hoogleraar aan Universiteit Leiden waar hij de leerstoel 'publiek begrip van wetenschap'<br />
bekleedt en hij is oprichter van het masterprogramma 'Media Technology' voor creatieve wetenschap.<br />
basharing@speakersacademy.nl<br />
© ROY BEUSKER<br />
SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong>® MAGAZINE <strong>2016</strong> 65
© FOTOGRAFIE: BAS ROZENDAAL<br />
COLUMN<br />
De consument<br />
eist precisielogistiek<br />
jhr. dr. Walther Ploos van Amstel<br />
Steeds meer bedrijven bieden hun klanten opties voor levering. Bestel<br />
je iets bij CoolBlue, dan wordt het vanavond nog geleverd. In de bouw<br />
geldt: vandaag besteld, morgen tussen 7 en 9 afgeleverd op de bouwplaats.<br />
Je kunt er ook voor kiezen om het pakje af te halen bij het pickup-point.<br />
Afspraak is afspraak. Klanten verwachten precisie-logistiek. Hoe<br />
bereik je dat?<br />
Een paar jaar geleden stond internet vol met artikelen over ‘onthaasten’.<br />
Vergeet het maar! Webwinkels bieden ons steeds meer leveropties aan. Vandaag<br />
besteld vanavond geleverd, vandaag besteld morgen tussen 8 en 10 geleverd<br />
of het pakje ophalen bij een door jou gekozen pick-up point.. Het moet<br />
allemaal nog sneller en nog nauwkeuriger. En, afspraak is afspraak. We betalen<br />
er immers voor.<br />
Klanten, zowel consumenten als organisaties, zijn steeds beter gewend.<br />
Mijn Uber-taxi meldt zich 3 minuten voor aankomst met een bericht:<br />
‘Your Uber is arriving now’. Niet alleen handig voor de klant, maar ook voor<br />
de chaufeur die niet hoet te wachten. De aankomstroute en -tijd van de Uber<br />
zijn bovendien te volgen op je smartphone. Dat is handig.<br />
Dergelijke ontwikkelingen maken dat de klant ook meer verwacht van<br />
transporteurs. Maar waar blijt die service? Een simpel bericht met ’Wij zijn<br />
er over 15 minuten. Bent u niet thuis, druk dan ‘graag een andere keer’ of ‘graag<br />
een andere plek’ in’ bestaat nog niet. Of, ‘bezorg bij mijn buren op nummer<br />
68’. Dit zijn uitdagingen waar bedrijven zich de komende tijd mee bezig moeten<br />
gaan houden.<br />
‘Your Uber is<br />
arriving now’<br />
Consumenten verwachten precisie-logistiek. Dit vergt samenwerken met<br />
de beste partners in de keten; zowel in de magazijnen als in de levering. De<br />
partners zullen onderling hun planningen naadloos moeten afstemmen. Die<br />
planning gaat niet over de komende dagen of uren. Die planning gaat over<br />
de komende minuten. En, als het onverwacht fout gaat, moet die informatie<br />
direct naar zowel de klant als de verzender.<br />
Zo kunnen zij samen snel een oplossing bedenken. Wie is er klaar voor?<br />
waltherploosvanamstel@speakersacademy.nl<br />
66 SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong>® MAGAZINE <strong>2016</strong>
ONDERNEMERSCHAP<br />
Generatie Z is aan zet!<br />
Wie nu ahaakt, haakt nooit meer aan!<br />
René C.W. Boender & dr. Jos Ahlers<br />
Wij praten veel over ze, maar<br />
praten we ook met ze?<br />
Z-ers zijn de kids die nu<br />
opgeleid worden. Zij zien<br />
kansen. Ze zijn slim, snel, open en direct.<br />
Zijn multimediaal en hyperactief (met<br />
games). En willen het vooral leuk hebben.<br />
Generatie Z is een generatie die optimistisch<br />
is over de toekomst. Ze zijn pragmatisch en<br />
autonoom. Maar er zijn ook bedreigingen.<br />
Als het niet snel boeiend is, haken Z-ers af.<br />
Zij hebben minder geduld en zijn ongevoelig<br />
voor hiërarchieën. Zij houden van 'learning<br />
by doing' en willen zowel online als<br />
oline in een machtige beweging ervaringen<br />
op doen. Real time, all the time! Uit wereldwijd<br />
onderzoek uitgevoerd door Jos Ahlers<br />
en René Boender blijkt dat zij behoete hebben<br />
aan persoonlijke aandacht en inspirerende<br />
coaching. Ben je niet spot on binnen<br />
3 seconden, dan klikken ze je weg. Daarbij<br />
is inspireren belangrijker dan motiveren.<br />
Pagina na pagina lees je in ‘Generatie Z en de<br />
vierde industriële revolutie’ hoe de toekomst<br />
eruit gaat zien.Hierbij alvast een inkijkje in<br />
de wereld van Generatie Z....<br />
pag 1 binnentitelblad 1 rechts; alleen naam boek<br />
Z<br />
GENERATIE Z<br />
EYE-OPENER<br />
WAT GAAT ER GEBEUREN VANAF 2025?<br />
1 |<br />
Dr. Jos Ahlers<br />
René C.W. Boender<br />
En de Vierde (Industriële) Revolutie<br />
Generatie Z over de toekomst van geld, leren,<br />
werken, geloof, hoop, dood, liefde, seks, de nieuwe<br />
politieke werkelijkheid, het internet of things<br />
en de vierde industriële revolutie.<br />
INTENSIEVE BEGELEIDING IS<br />
LEUK EN VANAF NU EEN<br />
VEREISTE<br />
Generatie Z is geïnteresseerd in korte<br />
termijn gratiicatie. Zoals we al zagen is<br />
Generatie Z opgevoed met externe feedback.<br />
Hierbij is coachende begeleiding een<br />
must. Bezielde werkgevers of sportclubs die<br />
een beleid voeren waarbij Z-ers met kleine<br />
(korte termijn) stapjes hun positie zien verbeteren,<br />
zullen het beter doen dan clubs die<br />
dit soort programma’s niet hebben. Generatie<br />
Z wil weten waarvoor ze het nu doet!<br />
Ze willen waardering en respect voelen. En<br />
precies weten wat ze moeten doen voor de<br />
volgende stap. Ja, Generatie Z-ers hebben al<br />
vroeg een mening. En die laten ze horen.<br />
INVESTEER IN DE ONDERLINGE<br />
RELATIES<br />
Sfeer is voor Generatie Z belangrijker<br />
dan het behalen van topprestaties. Het<br />
is daarom van belang om, als je Generatie<br />
Z-ers wilt binnenhalen of houden, actief te<br />
investeren in de ‘zachte kant’. Het moet leuk<br />
zijn. Netwerkstructuren, variabele teams,<br />
ruimte voor zelfontplooiing en sociale activiteiten<br />
zijn allemaal instrumenten die<br />
Generatie Z-ers willen ervaren. EEC blijkt<br />
daarbij essentieel: energie, enthousiasme<br />
en creativiteit blijkt de sleutel naar succes<br />
bij Z-ers. Echt en oprecht. Generatie Z kan<br />
moeilijk omgaan met abstracte omschrijvingen.<br />
Trainingen in de sport en opdrachten<br />
in het bedrijfsleven moeten speciiek<br />
en helder zijn. Ook de context waarbinnen<br />
wordt getraind, is belangrijk. Z-ers doen<br />
niets ‘omdat het ze nou eenmaal gezegd<br />
wordt’. Denk daarom niet in opdrachten,<br />
maar in speciieke uitdagingen. Communiceer<br />
daarom duidelijk en geef aan waar het<br />
aan bijdraagt, zodat ze weten waarvoor ze<br />
het doen.<br />
SOCIALE NETWERKEN ZIJN DE<br />
TOEKOMST<br />
Generatie Z is een netwerkgeneratie. Z-ers<br />
leven zowel on- als oline! Maak daar dus<br />
gebruik van.<br />
Dus zet je ilter open.Wij (oudere generaties)<br />
hebben vaak de neiging smalend te oordelen<br />
over de generaties die na ons komen. Uit die<br />
houding is nooit veel goeds voortgekomen.<br />
Want, of we er nu positief of negatief tegenaan<br />
kijken: de Digital Natives zijn onder ons.<br />
En over een tiental jaren zullen deze digitale<br />
inboorlingen beginnen de dienst uit te<br />
maken. Dat is de realiteit van de demograische<br />
ontwikkeling. Deze geboren netwerkers<br />
voor wie internet en al zijn toepassingen<br />
zo gewoon zijn als zuurstof, zullen een aantal<br />
ingrijpende veranderingen afdwingen in<br />
de manier waarop we leven en werken. Wie<br />
nu ahaakt, haakt nooit meer aan. Niets doen<br />
is geen optie!<br />
Meer weten? Lees ‘Generatie Z en de vierde<br />
industriële revolutie’! Of beter nog: boek Jos<br />
Ahlers of René Boender voor de enerverende<br />
Generatie Z keynote. Je gaat dan meteen<br />
anders denken! Op naar de nieuwe MVO:<br />
Moreel verantwoord ondernemen.<br />
reneboender@speakersacademy.nl<br />
josahlers@speakersacademy.nl<br />
© MET DANK AAN RENÉ BOENDER<br />
© MET DANK AAN JOS AHLERS<br />
SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong>® MAGAZINE <strong>2016</strong><br />
67
© STEPHAN VANFLETEREN<br />
‘De politiek is nu<br />
echt geschiedenis’<br />
Femke Halsema blikt in ’Pluche’ terug op een ‘fantastisch avontuur’. Haar politieke carrière – van nieuwbakken en<br />
onervaren Kamerlid tot bij velen geliefd fractievoorzitter en debater – valt immers samen met een van de turbulentste<br />
perioden in de Nederlandse politieke geschiedenis. De aanslagen van 9/11, de moorden op Pim Fortuyn en Theo<br />
van Gogh, de opkomst van Geert Wilders, de economische crisis en de verruwing van het debat. Ze is openhartig en<br />
eerlijk, ook over zichzelf. “Ik ben geen heilige en heb ook wel eens trucjes uitgehaald.”<br />
68<br />
SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong>® MAGAZINE <strong>2016</strong>
POLITIEKE MEMOIRES<br />
drs. Femke Halsema<br />
Tekst: Jacques Geluk<br />
De opkomst van het populisme<br />
heet mijn politieke<br />
loopbaan erg getekend”, zegt<br />
Femke Halsema, wanneer we<br />
een laatste keer de politiek induiken om<br />
te praten over haar politieke memoires. In<br />
‘Pluche’ beschrijt ze helder en boeiend hoe<br />
de Tweede Kamer tussen 1998 en 2010 verandert<br />
van een besloten sociëteit in een<br />
politieke arena, waar politici soms op het<br />
scherpst van de snede politieke conlicten<br />
uitvechten. Die ontwikkeling begint wanneer<br />
Pim Fortuyn in 2001 de landelijke<br />
politiek betreedt. Femke is dan drie jaar<br />
Kamerlid. Met zijn hyperbolische taalgebruik<br />
en on-Nederlandse machtsambitie<br />
krijgt Fortuyn steeds meer aanhangers. ‘Hij<br />
deelt onomwonden mee dat er nog maar nul<br />
asielzoekers mogen binnenkomen, noemt<br />
de moslims een ‘vijfde colonne’, die het huis<br />
willen overnemen. Zijn stijl en woordkeuze<br />
maken zijn politieke tegenstanders woordeloos’,<br />
aldus Femke in ‘Pluche’. Na de val van<br />
het paarse kabinet Kok II en – enkele dagen<br />
voor de verkiezingen van mei 2002 – de<br />
moord op de LPF-voorman, kan ze ‘het verlangen<br />
naar zekerheid en hardere maatregelen<br />
emotioneel goed begrijpen’. “Ik heb de<br />
manier waarop politici daarmee aan de haal<br />
gingen echter heel zorgelijk gevonden.” Ze<br />
trekt een parallel met het heden: “Na de aanslagen<br />
in Brussel zie je dat de roep om grenzen<br />
te sluiten en privacy in te perken omwille<br />
van de veiligheid weer aanzwelt. Een dader<br />
van de aanslagen in Parijs is echter in Brussel<br />
gewoon dankzij klassiek grondig recherchewerk<br />
gevonden. Dat is veel belangrijker dan<br />
het blijven aantasten van burgerrechten. Het<br />
is zeer zorgwekkend dat politici die daarvoor<br />
zijn zoveel macht krijgen.”<br />
ZIEKTE VAN DE POLITIEK<br />
Ze uit nog maar zelden een politieke<br />
mening. Ruim vijf jaar na het verlaten van<br />
de politiek lijkt het alsof een last van haar<br />
schouders is gevallen. “Door ‘Pluche’ ben ik<br />
er nog een keer mee bezig, maar ik volg de<br />
‘Ik heb voor een<br />
mensenleven<br />
genoeg meningen<br />
uitgedeeld’<br />
politiek nu van vrij grote afstand. De binnenlandse<br />
politiek houdt me ook niet zo bezig,<br />
ik ben meer geïnteresseerd in wat internationaal<br />
gebeurt, zoals in Syrië en het Midden-Oosten.<br />
Ik heb voor een mensenleven<br />
genoeg meningen uitgedeeld, dat hoet niet<br />
meer zo nodig. Als ik me al ergens mee<br />
bemoei is dat om het op te nemen voor mensen.<br />
Zoals Diederik Samsom, die onrechtvaardig<br />
wordt beoordeeld.” Ze schrijt dat<br />
ze na haar vertrek merkte dat ze was gaan<br />
lijden aan de ziekte van de politiek en bijna<br />
alles beschouwde als een wedstrijd. “Dat<br />
was eigenlijk al een tijdje zo en ik was verveeld<br />
geraakt. Toch had ik niet verwacht<br />
dat ik ‘Pluche’ zou ervaren als een deinitieve<br />
afronding van die periode. En als een<br />
kroon! Mijn politieke geschiedenis is voltooid.<br />
Dat is heel prettig.” ‘Het is klaar. De<br />
reden is simpel. Ik heb er genoeg van’, schrijt<br />
Femke over haar afzwaaien, eind 2010. Haar<br />
partij staat dan op tien zetels, maar de euforie<br />
daarover verzwakt snel. De formatie van<br />
een paars+ kabinet mislukt en GroenLinks<br />
wacht wederom een oppositierol. De eerste<br />
twee jaar na haar vertrek als Kamerlid en<br />
fractievoorzitter voelt Femke enkel akeer<br />
als de politiek ter sprake komt. Door de<br />
chaos die na haar afscheid is ontstaan binnen<br />
haar partij slaat de onzekerheid toe en vraagt<br />
ze zich af of de lange jaren van politiek werk<br />
niet voor niets zijn geweest. Na alle ruzies<br />
en blunders verliest de partij snel aan aantrekkingskracht.<br />
Femke trekt zich dat aan.<br />
Ze schrijt: ‘Met het dramatische vertrek van<br />
mijn opvolger Jolanda Sap in oktober 2012<br />
bevrijd ik mij van de laatste aanhankelijkheid<br />
aan GroenLinks. (…) Door Groen-<br />
Links daarna echt naar de achtergrond van<br />
mijn bestaan te verbannen krijg ik lucht<br />
en een realistischer perspectief op de politiek<br />
en mijn bijdrage daaraan. Daarmee<br />
breekt het moment aan dat ik rekenschap<br />
wil gaan aleggen over mijn politieke jaren’.<br />
Ze voegt, inmiddels weer neutraler denkend<br />
over GroenLinks, de daad bij het woord en<br />
begint te schrijven met als resultaat ‘Pluche’,<br />
waarin ze onthult dat het avontuur nog niet<br />
ten einde had hoeven zijn: Lodewijk Asscher<br />
heet haar in 2012 heet gevraagd minister<br />
te worden in Rutte II. Voordat ze ja of nee<br />
kan zeggen blijkt dat coalitiepartij VVD haar<br />
eventuele voordracht blokkeert.<br />
DISCREET<br />
Ze vertelt haar memoires zeer bewust in<br />
de tegenwoordige tijd. “Je kunt het schrijven<br />
als iemand die terugkijkt en zegt ‘met<br />
de kennis van nu hadden we het allemaal<br />
heel anders gedaan’, maar dat lijkt mij minder<br />
interessant. Lezers willen gewoon weten<br />
hoe ik het ervaren heb. Het enige nadeel is<br />
dat deze schrijfvorm de mogelijkheid terug<br />
te blikken, te analyseren en daaruit conclusies<br />
te trekken beperkt, maar ik doe het wel af<br />
en toe. Ik heb per se geen ‘I told you so’-boek<br />
willen schrijven en geprobeerd zo indiscreet<br />
mogelijk over mezelf en zo discreet mogelijk<br />
over anderen te schrijven, zeker als het gaat<br />
om vrienden of kwetsbare medewerkers”,<br />
zegt Femke Halsema. “De moeilijkste passages<br />
gaan over mensen die door iedereen<br />
afgebrand zijn en geraakt, zoals Tara Singh<br />
Varma, die ik niet opnieuw wil beoordelen,<br />
maar wel efect op mij hebben gehad.” Het<br />
boek is heel gedetailleerd. “Je weet hoe het<br />
geheugen werkt. Sommige gebeurtenissen<br />
maken een enorme indruk en die onthoud je<br />
helemaal. Bijvoorbeeld een lunch met Felix<br />
Rottenberg, halverwege de jaren negentig.<br />
Ik herinner me het gesprek bijna woordelijk,<br />
van de rest er omheen niets meer. Ik heb<br />
dus veel onderzoek moeten doen. Al was het<br />
maar omdat ik mij geen slordigheden kan<br />
SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong>® MAGAZINE <strong>2016</strong> 69
POLITIEKE MEMOIRES<br />
permitteren. Om mensen een beter inzicht met onze omgeving moeten omgaan. Ik heb<br />
te geven in de politiek moet het kloppen.” mezelf altijd beschouwd als kind van de jaren<br />
Femke beschrijt uitgebreid hoe ze in zeventig, toen tolerantie hoogtij vierde. Journalist<br />
Henk Holand schreef daarover dat de<br />
de politiek terechtkomt. “Als criminoloog<br />
en wetenschappelijk medewerker van de burger gedekoloniseerd raakte door de staat<br />
Wiardi Beckman Stichting schreef ik een en dat mensen zich ontworstelden aan rangen<br />
boekje over criminaliteit, waarmee de PvdA en standen. Dat vind ik nog steeds heel mooi.”<br />
– de partij waarvan ik voor mijn werk lid<br />
moest zijn – niet zo gelukkig was. Ik ben uiteindelijk<br />
bij de stichting weggegaan, omdat Femke Halsema vertelt dat ze aanvankelijk<br />
COMPROMISSEN<br />
ik mij daar niet thuis voelde. Paul Rosenmöller,<br />
toen fractievoorzitter van GroenLinks, maar later besete dat het ook eervol kan<br />
compromissen sluiten ‘een beetje vies vond’,<br />
vroeg me of ik samen met hem progressieve zijn. “Als je er uitkomt met mensen die veel<br />
politiek wilde vormgeven.” Ze kent, ook vanwege<br />
de reacties van allerlei mensen, een dat een goed gevoel. Dat besef heet me ook<br />
tegenovergestelde opvattingen hebben, geet<br />
moeilijke start, maar leert veel van Paul. gematigder gemaakt.” Met Mark Rutte kan<br />
“Dat moest wel, want voordat mijn politieke ze het goed vinden, maar eens is ze het niet<br />
loopbaan begon, was ik nooit in de plenaire altijd met zijn aanpak. Ook met Alexander<br />
zaal van de Tweede Kamer geweest.” Vier Pechtold en André Rouvoet klikt het, blijkt uit<br />
jaar later al volgt ze hem onverwacht op als ‘Pluche’. “Maxime Verhagen was hard, maar<br />
fractievoorzitter.<br />
wel gezellig. Bij Jan-Peter Balkenende voelde<br />
ik me ongemakkelijk. Ik heb nooit begrepen<br />
dat hij zo’n lange tijd premier kon zijn.”<br />
PROGRESSIEVE DENKER<br />
In haar eerste periode als Kamerlid speelt Ze constateert ook dat de slechte sfeer tussen<br />
PvdA en CDA lang de politieke verhou-<br />
haar (te) grote openheid haar soms parten.<br />
Femke is dan wat naïef, fel en echt boos als dingen heet bepaald. “Ze gunden elkaar het<br />
ze wordt geconfronteerd met onrecht. Dat licht in de ogen niet. Dat leidde tot stilstand,<br />
komt vooral uit haarzelf, heet meestal niets met name na het uitbreken van de crisis. Elke<br />
met politiek te maken, maar is niet altijd even stap die Wouter Bos als minister van Financiën<br />
zette, werd door het CDA om electorale<br />
efectief. Snel merkt ze dat niet alles draait om<br />
de schoonheid van het debat. Het is kortom redenen getorpedeerd.”<br />
allemaal wennen. “Een echte partijtijger ben<br />
ik nooit geweest, meer een passant in de politiek<br />
en een progressieve denker aan de linker-<br />
“Ik heb een geweldige tijd gehad, die ik niet<br />
TROTS<br />
kant van de samenleving.” Soms voelt ze zich ga overdoen. Ik ben blij dat het over is.” Want<br />
een vreemde eend in de bijt, zoals in 2006 tijdens<br />
een bijeenkomst van de JOVD, die haar moorden waren lastig om mee om te gaan,<br />
altijd geweldig was het ook weer niet. “Die<br />
de titel Liberaal van het Jaar verleent voor evenals de electorale nederlagen. De periode<br />
haar manifest ‘Vrijheid eerlijk delen’. “Het was met de LPF en Mat Herben was heel moeilijk.<br />
allemaal wat eclectisch. Eerlijk gezegd denk Als zo duidelijk is dat sommige mensen vinden<br />
dat je niet gewenst bent om wat je denkt<br />
ik dat veel Nederlanders dezelfde opvattingen<br />
hebben als ik en vinden dat het wat rechtvaardiger<br />
en eerlijker mag, we mensen meer kan-<br />
voelde me afgewezen, zeker omdat ik nog heel<br />
en wie je bent, raakt dat je persoonlijk. Ik<br />
sen moeten geven en recht op goed onderwijs, onervaren was. Tegelijk ben ik op die periode<br />
we de vrijheid moeten koesteren en beter ook het meest trots, omdat ik mijn rug recht<br />
Femke Halsema studeerde criminologie in Utrecht, werkte voor de Wiardi Beckman Stichting en maakte in 1998 als<br />
parlementariër de overstap naar GroenLinks, waarvan ze in 2002 fractievoorzitter werd. Tegenwoordig is ze onder andere<br />
schrijver, bestuurder bij de Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland en voorzitter van de Weekblad Persgroep.<br />
Ze geeft bovendien lezingen. Femke, die zelf ook programmamaker is (bijvoorbeeld ‘Seks en zonde’ over vrouwen<br />
en de islam en de politieke dramaserie ‘De fractie’) is gehuwd met documentairemaker Robert Oey.<br />
femkehalsema@speakersacademy.nl<br />
70<br />
SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong>® MAGAZINE <strong>2016</strong><br />
heb gehouden.” Ze heet ook veel moeite met<br />
de problemen rond haar opvolging als fractievoorzitter.<br />
“Over de periode erna, met<br />
al die publieke ruzies, was ik heel aangeslagen.<br />
Ik kreeg een gevoel van vergeefsheid,<br />
maar inmiddels kan ik dat relativeren. Alle<br />
politieke maatregelen hebben immers een<br />
beperkte houdbaarheid.”<br />
Femke schrijt ook uitgebreid over de<br />
invloed die haar politieke carrière heet gehad<br />
op de relatie met haar man Robert, die het er<br />
soms heel moeilijk mee had, en hun in 2003<br />
geboren zoon en dochter. “Ik heb veel niet<br />
beschreven, maar wel dat mijn dochter direct<br />
na de geboorte nogal ziek was. Dat verhaal<br />
was al bekend, maar laat wel zien hoe groot<br />
de druk is waaronder je opereert.<br />
Na de geboorte van de tweeling had ik<br />
twee maanden zwangerschapsverlof. Te kort,<br />
zeker als je kind ziek is. Gelukkig kon ik de<br />
combinatie moederschap-politiek volhouden<br />
doordat mijn partner bereid was zijn<br />
deel te doen, ook in de opvoeding. Ik wilde<br />
iets compleets schrijven en daarbij hoort ook<br />
mijn privéleven.”<br />
LEZINGEN<br />
Als alle publiciteit rond ‘Pluche’ is weggeebt<br />
en de politiek weer naar de achtergrond<br />
is verdwenen, zou Femke graag een roman<br />
schrijven en misschien wel een tijdje met<br />
haar gezin in het buitenland gaan wonen.<br />
Naast haar werk als bestuurder en commissaris<br />
en lezingen die ze geet over internationale<br />
en nationale maatschappelijke<br />
ontwikkelingen, behoorlijk bestuur én politiek.<br />
Femke heet nog een tip voor oudcollega’s.<br />
“Jef Bridges citeert als president<br />
Jackson Evans Napoleon in ‘he Contender’:<br />
‘To get power you need to display absolute<br />
pettiness; to exercise power you need to<br />
show true greatness’, waaraan hij toevoegt:<br />
‘Such pettiness and such greatness are rarely<br />
found in one person’.”<br />
© STEPHAN VANFLETEREN
POLITIEK<br />
Het volk en de chaos<br />
drs. Arend Jan Boekestijn<br />
Referenda maken meer kapot<br />
dan de liehebbers van directe<br />
democratie besefen. Het klinkt<br />
prachtig als de voortdenderende<br />
Brusselse trein een halt toe wordt geroepen.<br />
Het is echter de vraag of de Europese Unie<br />
(EU) er nog wel een crisis bij kan hebben.<br />
Referenda kunnen een nuttige rol spelen als<br />
een natie op een tweesprong staat en de regering<br />
een zware beslissing moet nemen. In<br />
1961hield president Charles de Gaulle een<br />
referendum over de onahankelijkheid van<br />
de Franse kolonie Algerije. Hij werd aan alle<br />
kanten aangevallen. Links verweet hem zijn<br />
bezuinigingen, het centrum zijn anti-Amerikanisme<br />
en zijn kritiek t.a.v. Europese<br />
integratie en de VN. Extreemrechts verweet<br />
hem zijn vredesinitiatieven ten aanzien<br />
van Algiers. De Gaulle besete dat de oorlog<br />
in Algerije niet kon worden gewonnen<br />
en besloot tot een referendum. Een meerderheid<br />
koos voor Algerijnse zelbeschikking<br />
en De Gaulle verstevigde zijn positie.<br />
Een ander voorbeeld is de overdracht van<br />
nationale bevoegdheden aan een supranationaal<br />
orgaan. In het geval van de<br />
Europese grondwet besloot een aantal EUlidstaten<br />
om deze reden het volk te raadplegen.<br />
Ook een controversiële uitbreiding van<br />
de Europese Unie is een goed onderwerp<br />
voor een referendum.<br />
Een referendum over het associatieverdrag<br />
met de Oekraïne is dat niet. Het opent een<br />
doos van Pandora. De negatieve uitslag van<br />
het Nederlandse referendum heet grotere<br />
gevolgen voor de stabiliteit in Europa dan<br />
de meeste Nederlandse kiezers besefen.<br />
De duivel zit niet noodzakelijkerwijs in het<br />
detail, maar vooral in de samenhang.<br />
De Nederlandse negatieve uitslag van het<br />
referendum zou zomaar kunnen leiden tot<br />
een Brexit. Ik geloof niet dat onze matrozenpet,<br />
Jan Roos, in het Verenigd Koninkrijk<br />
veel indruk zal maken, maar Brexit aanvoerder<br />
Nigel Farage, de leider van UKIP, zal<br />
zeker proberen om te surfen op het Nederlandse<br />
momentum. Aangezien de twee kampen<br />
elkaar ongeveer in evenwicht houden,<br />
kan het Nederlandse resultaat zomaar het<br />
nee-kamp in het Verenigd Koninkrijk aan<br />
een meerderheid helpen.<br />
‘Het monster<br />
van de directe<br />
democratie<br />
maakt meer kapot<br />
dan u lief is’<br />
Als dat gebeurt, is dat voor Nederland slecht<br />
nieuws. Den Haag wordt immers vermorzeld<br />
door de Frans-Duitse as als er geen<br />
Nederlands-Brits tegenwicht meer kan worden<br />
geboden. Britse uittreding betekent<br />
bovendien dat het protectionistische zuidelijke<br />
blok in de EU aan kracht wint.<br />
Daar komt nog bij dat Oost-Europa, dat<br />
toch al sikkeneurig is vanwege de EU-dwang<br />
om vluchtelingen op te nemen, veel te verliezen<br />
heet bij een Brexit. Oost-Europa kampt<br />
met een groeiende werkloosheid die enigszins<br />
werd verlicht door migratie, met name<br />
naar het Verenigd Koninkrijk. Die route<br />
wordt straks afgesloten waardoor de werkloosheid<br />
en het populisme zullen toenemen.<br />
Oost-Europa is een netto-ontvanger van<br />
EU-gelden en heet dus goede redenen om<br />
in de EU te blijven - maar populisten hebben<br />
daar geen boodschap aan.<br />
En dat alles komt op een moment dat de<br />
instroom van vluchtelingen van Libië naar<br />
Italië dramatisch toeneemt. Oostenrijk heet<br />
al aangekondigd om paspoortcontrole in te<br />
voeren bij de Brennerpas waar elk jaar twee<br />
miljoen vrachtwagens passeren. Dit zou het<br />
Schengen Verdrag ondergraven en eveneens<br />
de de gemeenschappelijke markt uithollen.<br />
De economische kosten die dit met<br />
zich meebrengen, zullen het populisme verder<br />
doen groeien. Compromissen in Brussel<br />
worden dan nog lastiger.<br />
Stel nu dat de deal met Turkije Griekenland<br />
in rustiger vaarwater brengt. Dan zal Noord-<br />
Europa het misschien aandurven om aan te<br />
sturen op een Grexit. Een Grexit kan echter<br />
niet plaatshebben zonder blijvende Europese<br />
steun aan Athene. De Nederlandse<br />
referendumwet kan deze steun echter van<br />
tafel blazen. Net zoals een trans-Atlantisch<br />
handelsverdrag met de VS in een Nederlands<br />
referendum kan sneven. De instabiliteit<br />
die daar het gevolg van is, biedt de<br />
Russische president Vladimir Poetin een<br />
uitgelezen kans om de Baltische staten nog<br />
meer te destabiliseren zonder dat de verdeelde<br />
NAVO reageert. Te weinig mensen<br />
besefen dat economie belangrijker is dan<br />
soevereiniteit. Een land kan soeverein zijn,<br />
maar geen greep hebben op het beleid van de<br />
handelspartners. Soevereiniteitsoverdracht<br />
is dus verdedigbaar als het onze invloed in<br />
andere staten vergroot. In al dit soort nuances<br />
lijkt niemand meer geïnteresseerd. Het<br />
monster van de directe democratie maakt<br />
meer kapot dan u lief is.<br />
Arend Jan Boekestijn studeerde geschiedenis en politieke wetenschappen aan de Vrije Universiteit. Vanaf 1989 is hij<br />
werkzaam bij de vakgroep geschiedenis van de Universiteit Utrecht. Van 2003 tot 2006 was hij lid van de klankbordgroep<br />
van de Nederlandse minister van Defensie. Vanaf november 2006 tot november 2009 was hij lid van de Tweede<br />
Kamer voor de VVD-fractie met de portefeuilles defensie en ontwikkelingssamenwerking. In november 2009 verscheen<br />
'De prijs van een slecht geweten'. In dit boek wordt de ontwikkelingsindustrie aan de kaak gesteld. In 2013 verscheen<br />
'Een onvolkomen Unie', over Europa en de eurocrisis. arendjanboekestijn@speakersacademy.nl<br />
© ANNEKE HYMMEN / PLAATJE VAN KAATJE<br />
SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong>® MAGAZINE <strong>2016</strong> 71
© JORIS DEN BLAAUWEN<br />
‘Het<br />
mooie<br />
is dat<br />
Europa<br />
voor elke<br />
crisis een<br />
oplossing<br />
vindt’<br />
In ‘Achteraf bezien’, zijn memoires, constateert<br />
dr. Bernard Bot dat nationale belangen, onder<br />
toenemende druk van politiek en media, het<br />
Nederlandse multilateralisme steeds meer naar de<br />
achtergrond drukken. Bot beschrijft die ontwikkeling<br />
aan de hand van een boeiend verhaal over zijn<br />
persoonlijke, diplomatieke en politieke leven, dat tegelijk<br />
een toegankelijk stuk geschiedschrijving is over een periode<br />
die bijna acht decennia beslaat. Hij blikt niet alleen terug,<br />
maar in vrijwel elk hoofdstuk ook vooruit. Vol optimisme.<br />
72<br />
SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong>® MAGAZINE <strong>2016</strong>
POLITIEK EN DIPLOMATIE<br />
dr. Bernard Bot<br />
Tekst: Jacques Geluk<br />
We moeten niet zo pessimistisch<br />
doen. Ondanks het<br />
vele geschetter en door de<br />
vluchtelingencrisis aangewakkerde<br />
scepsis maak ik mij over het voortbestaan<br />
van de Europese Unie niet zo druk.<br />
Een beetje spektakel, overal tegenaan schoppen<br />
en op alles kritiek hebben is een beetje<br />
de ziekte van deze tijd, terwijl we toch in<br />
een gouden eeuw van welvaart leven. Zeker<br />
in Nederland. Tegelijk weten de lidstaten<br />
donders goed aan welke kant de boterham<br />
geboterd is. Natuurlijk is er op onderdelen<br />
ontevredenheid en heerst in sommige Europese<br />
landen dofe ellende, maar de meeste<br />
denken er niet over de Unie te verlaten. Dat<br />
prachtige schild, waarbinnen ze heerlijk<br />
kunnen investeren”, zegt diplomaat en politicus<br />
Bernard Bot, die in zijn decennialange<br />
loopbaan Europa heet zien groeien van<br />
een samenwerkingsverband van zes landen<br />
(de Europese Gemeenschap voor Kolen en<br />
Staal en de Europese Economische Gemeenschap)<br />
tot een Unie met 28 lidstaten. Het<br />
laatst als minister van Buitenlandse Zaken in<br />
de kabinetten Balkenende II en III. In ‘Achteraf<br />
bezien’ illustreert hij die ontwikkeling<br />
met veel persoonlijke details en anekdotes.<br />
Behalve Europa zijn ook Indonesië en het<br />
communisme rode draden in het boek. “Het<br />
communisme heb ik als heel hevig ervaren<br />
tijdens de drieënhalf jaar dat ik in Oost-<br />
Berlijn woonde. Zo’n ervaring wordt heel<br />
bijzonder als je ziet hoe goed de Oostbloklanden<br />
die nu lid zijn van de EU het doen.”<br />
Inmiddels staat hét symbool van de<br />
Unie, het Schengen Verdrag dat vrij verkeer<br />
van personen regelt tussen een groot<br />
aantal lidstaten, onder druk. Sommige staten<br />
controleren de binnengrenzen weer<br />
om vluchtelingen en terroristen te stoppen.<br />
Velen zien dat als het begin van het einde van<br />
de Unie. “Die intensieve controles leveren<br />
vooral veel economische schade op. Gelukkig<br />
zijn er nu publicaties waarin staat dat ze<br />
ons miljarden gaan kosten. Schengen helemaal<br />
opzeggen zou desastreus zijn”, aldus<br />
Bot. Duitsland heet inmiddels aangekondigd<br />
de tijdelijke controles aan de grens met<br />
Oostenrijk te beëindigen. “Als de cijfers op<br />
tafel komen volgt de rest ook. Het mooie<br />
van de EU is dat er voor elke crisis steeds<br />
weer een oplossing komt. Vaak met hangen<br />
en wurgen, maar het lukt steeds weer. God<br />
zij dank zijn we heel creatief.” Overigens<br />
begrijpt hij dat de overheid tijdelijke maatregelen<br />
tret na bijvoorbeeld terreuraanslagen:<br />
“Niemand heet de illusie dat agenten<br />
met stenguns een aanslag kunnen voorkomen,<br />
maar hun aanwezigheid geet de bevolking<br />
wel vertrouwen, die daardoor het idee<br />
heet dat de overheid iets voor hen doet.”<br />
MENSEN EN HUN BIOTOOP<br />
“Tijdens lezingen vraag ik de mensen in<br />
de zaal of zij liever in een land rondom of<br />
in de Europese Unie willen wonen. Vrijwel<br />
niemand kiest voor Rusland, China of het<br />
Midden-Oosten. Dat zegt wat en het brengt<br />
ze weer terug in de werkelijkheid.” Wat Bot<br />
betret is het helemaal niet nodig, zelfs ongewenst,<br />
dat Nederlanders zich bovenal Europeaan<br />
gaan voelen. “Mensen houden erg van<br />
hun biotoop en willen iets te zeggen hebben<br />
over hun eigen leven. Ze zijn nu eenmaal<br />
Spanjaard, Griek of Nederlander. Ontneem<br />
hen dat niet, anders worden<br />
ze ongelukkig en opstandig<br />
en willen ze uit de EU. Om<br />
dezelfde reden ben ik ook<br />
tegen het samenvoegen van<br />
provincies en gemeenten.<br />
Dat is economisch zinnig,<br />
maar dat geldt niet voor het<br />
gevoel van mensen.”<br />
Nederland speelt, zegt<br />
Bernard Bot, als (qua<br />
inwonertal) middelgroot<br />
land altijd een belangrijke<br />
rol als bemiddelaar tussen<br />
degenen die naar een al<br />
te grote Europese integratie streven en<br />
anderen die nieuwe samenwerkingsvormen<br />
prefereren. “We vormen geen bedreiging<br />
voor de grote landen en de kleine landen<br />
zien ons als hun vertegenwoordiger. Zeker<br />
wanneer ons land zoals nu, maar ook al tien<br />
keer eerder, voorzitter is van de Europese<br />
Unie. Bovendien hebben we altijd stevige<br />
commissarissen geleverd aan de Europese<br />
Commissie. Op het ogenblik is de secretaris-generaal<br />
eveneens een Nederlander,<br />
Alexander Italianer. Ook als je kijkt naar<br />
het aantal directeur-generaalposten, zijn<br />
wij boven proportioneel goed bediend. Dat<br />
komt doordat wij voor al die functies toptalent<br />
sturen.” Het belang van Nederland<br />
hangt wel sterk af van de geestesgesteldheid<br />
van de zittende regering. “Ik zou graag willen<br />
dat onze regering Europa enthousiaster<br />
aan het volk verkoopt. Dat kan best krachtiger.<br />
Toch blijf ik optimistisch. Immers 70<br />
procent van de Nederlanders is pro Europa.<br />
Om dat zo te houden moeten we goed luisteren<br />
naar hun problemen en klachten en daar<br />
wat aan doen!”<br />
BREXIT<br />
De Brexit, de eventuele uittreding van<br />
Groot-Brittannië uit de EU, komt ter sprake.<br />
“Voor Nederland zou dat slecht zijn, omdat<br />
we behoren tot de landen die de meeste handel<br />
drijven met het Verenigd Koninkrijk.<br />
Aan de andere kant gaat de handel ook<br />
dan gewoon door, zij het<br />
zeker de eerste jaren met<br />
meer belemmeringen.<br />
De Britten zullen daar het<br />
meest onder lijden.” Het<br />
is niet de eerste keer dat<br />
een land dreigt de Europese<br />
samenwerking op te<br />
zeggen. “Ik herinner me,<br />
dat beschrijf ik ook in mijn<br />
memoires, de lege stoel van<br />
de Franse president Charles<br />
De Gaulle. Frankrijk was al<br />
uit de NAVO gestapt en hij<br />
dreigde ook zonder Europa<br />
verder te gaan. Veel mensen<br />
dachten dat het toenmalige Europa van de<br />
zes wel eens het Europa van de vijf zou kunnen<br />
worden. Als nu een bepaald deel van de<br />
SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong>® MAGAZINE <strong>2016</strong> 73
Unie zich zou willen afscheiden, gaan we<br />
volgens sommigen in Brussel gewoon door<br />
en creëren we met acht of negen krachtige<br />
noordelijke lidstaten snel een nieuwe EU.”<br />
Er zal zeker een doorstart zijn, maar eigenlijk<br />
verwacht Bot totaal niet dat dit scenario<br />
werkelijkheid wordt. “Als puntje bij paaltje<br />
komt wil niemand uit de Unie, dat zou economisch<br />
rampzalig zijn. Veel landen staan<br />
juist te trappelen om erin te mogen.” Op dit<br />
moment is Bot niet voor uitbreiding. “Politici<br />
moeten luisteren naar de sentimenten.<br />
Als ik bij de Europese Commissie in Brussel<br />
ben adviseer ik dat ook. Eerst moeten we de<br />
vluchtelingencrisis achter ons laten en de EU<br />
consolideren, zodat iedereen beset dat lid<br />
zijn goed is voor de portemonnee. Als ook<br />
de economische groei doorzet, kunnen we<br />
daarna weer aan toelating van nieuwe leden<br />
denken.”<br />
TURKIJE<br />
Turkije heet het hart van Bot gestolen,<br />
vooral tijdens zijn periode als Nederlands<br />
ambassadeur in Ankara (1986-1989).<br />
“Ik ben ervoor dat Turkije zich betrokken<br />
blijt voelen bij Europa en wij bij Turkije.<br />
Het moet ons iets waard zijn dat dit land<br />
fungeert als bufer tegen een aantal vervelende<br />
landen ten zuiden ervan. We moeten<br />
voorkomen dat daar ISIS-achtige constructies<br />
ontstaan. Dat zou fataal zijn voor ons.<br />
Er is veel kritiek op Turkije, terecht en dat<br />
blijf ik uitdragen, maar Europa heet wel de<br />
deur opengezet voor het toekomstige EUlidmaatschap.<br />
Waarmee niet per se is gezegd<br />
dat de Turken lid worden. Zolang ze zich<br />
niet aan alle afgesproken condities houden<br />
kunnen ze niet toetreden. Intussen moeten<br />
we het signaal geven dat we in gesprek willen<br />
blijven, waardoor nieuwe vormen van<br />
samenwerking kunnen ontstaan.”<br />
ADVISEUR<br />
Zolang het lijf blijt meewerken en mensen<br />
graag een beroep op hem doen blijt<br />
Ben Bot doorwerken. "Wanneer ik signalen<br />
krijg dat ik moet vertrekken, ga ik mij<br />
weer aan de wielrennerij en andere zaken<br />
wijden. De snelheid neemt wat af, maar ik<br />
klim elk weekeinde nog steeds graag op<br />
de raceiets of de mountainbike.” Doordeweeks<br />
behartigt hij als partner van<br />
adviesbureau Meines Hola & Partners<br />
de belangen van de zakenwereld. “Mijn<br />
74<br />
SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong>® MAGAZINE <strong>2016</strong><br />
© JORIS DEN BLAAUWEN<br />
diplomatieke ervaring komt daarbij goed<br />
van pas. In mijn adviserende functie moet<br />
ik álle partijen goed verstaan en begrijpen<br />
en als een soort trait-d’union bij elkaar brengen.<br />
Bedrijven weten vaak niet hoe zich tot<br />
een overheid moeten wenden. Ik leg uit hoe<br />
ze ervoor kunnen zorgen dat hun voorstellen<br />
worden gewaardeerd en geaccepteerd.<br />
Aan de andere kant waarderen politici het<br />
enorm wanneer ik vertel hoe dingen lopen<br />
en complexe problemen in elkaar zitten.<br />
Diplomatie gaat over verbanden leggen en<br />
invoelingsvermogen. Als je die capaciteit<br />
hebt en kunt overdragen kom je een heel<br />
‘Laten we niet<br />
elke keer met het<br />
opgestoken vingertje<br />
komen’<br />
eind.” Ben Bot noemt de tankdeal met Indonesië,<br />
waarover hij uitgebreid schrijt in<br />
‘Achteraf bezien’. “Laten we ons inleven in die<br />
jonge natie en niet elke keer met het opgestoken<br />
vingertje komen. Ik had er in 2005<br />
voor gezorgd dat de relatie met Indonesië<br />
eindelijk weer goed was en toen ging PvdA-<br />
Kamerlid Frans Timmermans daar in 2011<br />
dwars tegenin door te zeggen dat die tanks<br />
niet mochten worden geleverd, om schending<br />
van de mensenrechten van opstandelingen<br />
te voorkomen. Op dat moment waren<br />
er helemaal geen conlicten! Dus zei Duitsland<br />
de volgende dag: wij gaan wél tanks verkopen<br />
en weg was onze deal. De Indonesiërs<br />
willen goed met ons verder, maar hebben er<br />
een hekel aan als<br />
we steeds belerend vertellen hoe het moet.<br />
Er zijn mentaliteitsverschillen en daarmee<br />
moeten we rekening houden.”<br />
ENTHOUSIASTE REACTIES<br />
De memoires van Bernard Bot zijn<br />
inmiddels al bijna aan het einde van de<br />
derde druk en hebben in de grote steden<br />
langdurig in de boeken top-10 gestaan.<br />
De reacties zijn buitengewoon enthousiast.<br />
“Veel mensen zeggen dat ze dingen<br />
door mijn boek en de gekozen persoonlijke<br />
invalshoek beter zijn gaan begrijpen<br />
en belangstelling hebben gekregen voor<br />
gebeurtenissen die nog steeds doorwerken<br />
in de huidige maatschappij.” In het buitenland<br />
is het gewoon dat politici hun memoires<br />
schrijven, in Nederland nog niet. “Ik<br />
moest een drempel over. Al snel bedacht ik<br />
echter dat het een unieke kans was aan de<br />
hand van mijn levensverhaal – dat begint<br />
in Nederlands-Indië waar ik in Batavia ter<br />
wereld kwam en later, toen mijn vader als<br />
krijgsgevangene naar Birma was overgebracht,<br />
met mijn moeder en zusjes in een<br />
interneringskamp verbleef – op te schrijven<br />
hoe de buitenlandse dienst werkt en wat<br />
dat vraagt van de mensen die in het buitenland<br />
voor ons land werken. Biograieën zijn<br />
vaak saai. Daarom heb ik formaliteit zoveel<br />
mogelijk vermeden en waar mogelijk leuke<br />
anekdotes weergegeven.” Bijvoorbeeld<br />
over een extra brede stoel voor Helmut<br />
Kohl, die Bot – dan Permanent Vertegenwoordiger<br />
in Brussel – bonuspunten oplevert.<br />
Of over Joseph Luns, die nadat hij in<br />
1984 door Lord Carrington was vervangen<br />
als secretaris-generaal van de NAVO, zijn<br />
opvolger ongevraagd van advies bleef dienen.<br />
“Ik moest hem de pijnlijke boodschap<br />
overbrengen dat Carrington daarvan niet<br />
gediend was. Gepikeerd beende hij daarna<br />
voor de hekken van het hoofdkwartier heen<br />
en weer, tot hij begreep dat hij zichzelf daarmee<br />
belachelijk maakte.”<br />
Dr. Bernard Bot (CDA) heeft een lange carrière binnen de diplomatie<br />
en politiek achter de rug, die hem onder meer in Argentinië, de DDR,<br />
Turkije en als Permanent Vertegenwoordiger bij de NAVO en de EU<br />
in Brussel bracht. Van 2003-2007 was hij minister van Buitenlandse<br />
Zaken in de kabinetten Balkenende II en III. Tegenwoordig is hij<br />
partner bij consultancybureau Meines Holla & Partners in Den Haag.<br />
Zijn recentste boek is ‘Achteraf bezien’ (Uitgeverij Prometheus, ISBN<br />
9789035143920). bernardbot@speakersacademy.nl
Inspirator van Transformatie<br />
www.ruudveltenaar.nl<br />
friskijker en doorprikker<br />
SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong>® MAGAZINE <strong>2016</strong> 75<br />
filosoof | TED-spreker | trendwatcher
© EVERT-JAN DANIELS<br />
‘Duurzame<br />
energie,<br />
bittere<br />
noodzaak én<br />
een zegen’<br />
76<br />
SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong>® MAGAZINE <strong>2016</strong>
COLUMN<br />
drs. Ed Nijpels<br />
Parijs herbergde in december <strong>2015</strong> een nog nooit vertoond aantal staatshoofden en regeringsleiders.<br />
Inzet was te komen tot een wereldwijd akkoord over het terugdringen van de uitstoot van CO₂, een van de<br />
voornaamste veroorzakers van het broeikaseffect. Die CO₂ vormt een deken rond de aarde, waardoor onze<br />
planeet niet kan afkoelen. Lekker zou je zeggen, het wordt wat warmer, waar maken we ons druk over?<br />
In zijn column legt drs. Ed Nijpels uit wat er werkelijk aan de hand is.<br />
“<br />
De werkelijkheid is een andere.<br />
Die opwarming van de aarde<br />
heet desastreuze gevolgen<br />
voor de natuur, de mensheid,<br />
de landbouw, kortom voor ons hele ecosysteem.<br />
Een van de gevolgen is bijvoorbeeld de<br />
stijging van de zeespiegel door het smelten<br />
van de ijskappen op de Noord- en de Zuidpool.<br />
Wij in Nederland draaien onze handen<br />
daar niet voor om en leggen al honderden<br />
jaren dijken aan. Wij zijn er in de hele wereld<br />
beroemd om geworden. Maar in andere<br />
werelddelen is die stijging van de zeespiegel<br />
niets minder dan een ramp. Op dit moment<br />
woont meer dan 50 procent van de wereldbevolking<br />
in delta’s. Het is volslagen onmogelijk<br />
die delta’s te beschermen met dijken,<br />
zoals wij dat in Nederland doen. Het gaat<br />
simpelweg om een levensbedreigende situatie<br />
voor miljarden mensen.<br />
Die opwarming veroorzaakt niet alleen<br />
het smelten van de ijskappen. Klimaatzones<br />
verschuiven, vruchtbare landbouwgebieden<br />
verdrogen en verworden tot woestijnen.<br />
Droogte, stormen, orkanen, vloedgolven,<br />
wij worden er de afgelopen jaren steeds<br />
vaker mee geconfronteerd. De zomer van<br />
<strong>2015</strong> was de warmste ooit. Negen van de tien<br />
warmste zomers in de afgelopen eeuw zijn na<br />
2000 voorgekomen. Honderd miljoen mensen<br />
zijn anno <strong>2016</strong> door de efecten van die<br />
opwarming al tot extreme armoede veroordeeld.”<br />
EENSTEMMIGHEID<br />
“In Parijs was er tegen de verwachtingen<br />
in een grote mate van eenstemmigheid<br />
over de dramatische gevolgen van het<br />
broeikasefect. De wetenschap is de politiek<br />
voorgegaan. Duizenden wetenschappers uit<br />
allerlei landen hebben onder de vleugels van<br />
de milieuorganisatie van de Verenigde Naties<br />
de afgelopen jaren periodiek gerapporteerd<br />
over de ernst van de situatie. Niet iedereen<br />
is het met die wetenschappers eens. Er is<br />
een kleine groep van ‘klimaatsceptici’, die de<br />
opwarming van de aarde beschouwt als een<br />
steeds terugkerend natuurverschijnsel. Ze<br />
omschrijven de wel bezorgde wetenschappers<br />
als de klimaatmaia en waarschuwen<br />
voor de gruwelijke verspilling van geld om<br />
die uitstoot van CO₂ te beperken. Ik vergelijk<br />
die sceptici wel eens met de geleerden die<br />
in de middeleeuwen bestreden dat de wereld<br />
een bol was. De aarde was plat en als je per<br />
schip naar het randje zou varen dan zou je er<br />
vanaf vallen. We weten wel beter.<br />
Willen wij de meest ernstige gevolgen vermijden,<br />
dan mag de aarde maximaal twee<br />
graden opwarmen. Dat was het uitgangspunt<br />
vóór Parijs. Tot grote verbazing gingen<br />
die staatshoofden een stapje verder: beperking<br />
tot anderhalve graad is wenselijk. En<br />
daarmee werd echt een politieke doorbraak<br />
bereikt, vooral ook omdat de afspraken bindend<br />
zijn voor alle landen.”<br />
ENERGIEAKKOORD<br />
“In ons land wordt het energiebeleid in<br />
Ed Nijpels heeft een belangwekkende politieke carrière achter de rug<br />
waar een duurzame rode draad doorheen loopt. Hij is onder andere<br />
lid van de Tweede Kamer, minister van VROM, burgemeester van<br />
Breda en Commissaris van de Koningin van Friesland geweest.<br />
Nadat hij uit de politiek is gestapt, maakt hij zich sterk voor<br />
duurzaamheid in de Sociaal-Economische Raad, waar hij tot maart<br />
<strong>2016</strong> de voorzitter van de Borgingscommissie Energieakkoord<br />
was. ednijpels@speakersacademy.nl<br />
belangrijke mate vormgegeven door het<br />
Energieakkoord. Dat akkoord is in 2012<br />
gesloten tussen 47 partijen, van het kabinet<br />
tot en met Greenpeace, van werkgevers<br />
tot en met de woningbouwcoöperaties. De<br />
bedoeling was een einde te maken aan het<br />
inconsistente en warrige energiebeleid van<br />
de voorafgaande tien jaar. Nederland staat<br />
in de Europese ranglijst van duurzame energie<br />
op de op twee na laatste plaats. Alleen<br />
Malta en Luxemburg doen het nog slechter.<br />
We moeten de komende jaren dus een<br />
geweldige inhaalslag maken. Meer duurzame<br />
energie en energiebesparing leidt tot<br />
minder uitstoot van CO₂ en daar is het allemaal<br />
om begonnen.<br />
In 2050 wil Nederland naar een CO₂arme<br />
opwekking van energie, Europa wenst<br />
tegen die tijd een reductie van 80 tot 95 procent.<br />
De weg die in Parijs is ingeslagen is<br />
onomkeerbaar. De wereld van kolen, olie en<br />
gas voor energieopwekking zal op termijn<br />
verdwijnen, er komt wind, zon, biomassa,<br />
geothermie en getijdebeweging voor in de<br />
plaats. Die transitie naar duurzame energie<br />
geet geweldige kansen voor innovatie, economische<br />
groei en werkgelegenheid. Maar<br />
het zorgt er vooral voor dat de generaties die<br />
na ons komen in een leebare wereld kunnen<br />
wonen. En dat is een zegen.”<br />
© EVERT-JAN DANIELS<br />
SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong>® MAGAZINE <strong>2016</strong> 77
© SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® WALTER KALLENBACH<br />
‘Ik heb<br />
geen<br />
baan als<br />
militair,<br />
ik bén<br />
militair’<br />
78<br />
SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong>® MAGAZINE <strong>2016</strong>
LEIDERSCHAP<br />
Majoor Marco Kroon<br />
Tekst: Jacques Geluk<br />
Marco Kroon (2009), Gijs Tuinman (2014) en het gehele Korps Commandotroepen (<strong>2016</strong>) hebben de Militaire<br />
Willems-Orde ontvangen voor hun buitengewone inzet in Afghanistan. Kroon legt uit hoe belangrijk goed<br />
leiderschap is en waarom het hebben van voldoende draagvlak en het verkrijgen van SA (Situational Awareness) –<br />
weten wie waar is en wat er gebeurt – het verschil kan maken. In zijn vakgebied zelfs tussen leven en dood.<br />
Marco Kroon gaat in 2006<br />
voor de tweede keer als<br />
pelotonscommandant naar<br />
Afghanistan. In Uruzgan<br />
leidt hij de eerste en enige Nederlandse<br />
gevechtseenheid die buiten Kamp Holland<br />
opereert. Tijdens een van de laatste meerdaagse<br />
patrouilles stuit de commandant op<br />
een overmacht aan Talibanstrijders. Na een<br />
langdurig en hetig vuurgevecht vraagt hij<br />
uiteindelijk luchtsteun op de eigen positie.<br />
De Amerikaanse piloot zou later zeggen:<br />
‘You had to do it, there was no other<br />
option. You were overrun by hundreds’.<br />
Kroon laat zijn manschappen in dekking<br />
gaan, terwijl hij en zijn Forward Air Controller<br />
Amerikaanse gevechtsvliegtuigen<br />
naar de vijand loodsen. Later slaat hij vanuit<br />
een huis nachtelijke tegenaanvallen van de<br />
Taliban af. Tijdens de vele gevechten onder<br />
zijn commando sneuvelt, hoe ongeloofwaardig<br />
het ook mag klinken, geen enkele<br />
Nederlandse commando en zijn er slechts<br />
enkele lichtgewonden aan eigen zijde. Deze<br />
acties en zijn algehele optreden als leidinggevende<br />
zijn voor collega’s en meerderen<br />
reden hem voor te dragen voor de hoogste<br />
militaire onderscheiding. Na tweeënhalf<br />
jaar onderzoek slaat koningin Beatrix hem<br />
in 2009 tot Ridder der Militaire Willems-<br />
Orde 4e Klasse ‘voor zijn optreden als leider,<br />
militair en mens tijdens de hele missie’.<br />
Tien jaar later zegt Kroon: “In mijn<br />
optiek verdient iedere krijger, die openlijk<br />
het gevecht aangaat met een andere krijger,<br />
na het brengen van het allerhoogste ofer,<br />
respect. Ongeacht achtergrond, religie of<br />
overtuiging. Hij is gestorven voor zijn ideaal.<br />
Voor terroristen die anderen of zichzelf<br />
met walgelijke aanslagen vermoorden, heb<br />
ik dat natuurlijk niet. Ondanks de weerstand<br />
van mijn mannen zorgde ik dat dit<br />
standpunt daadwerkelijk werd uitgevoerd.<br />
De doden aan Talibanzijde werden bedekt,<br />
zelfs met mijn eigen sjaal. Het maakte me<br />
niet uit dat ‘die vent mij net daarvoor nog<br />
wilde neerschieten’. Eventuele gewonden<br />
zijn door ons eveneens goed verzorgd. Ik<br />
wilde een voorbeeld stellen en zelf doen wat<br />
ik van anderen eiste. Respect tonen. Als wij<br />
dat niet doen zijn we hetzelfde als onze vijanden.<br />
Wij militairen, krijgers, vechten<br />
volgens bepaalde normen en waarden. Een<br />
erecode. Wanneer anderen dat niet doen<br />
is dat hun zaak.” Een commandant is in<br />
© MET DANK AAN MARCO KROON<br />
de optiek van Kroon verplicht zijn gevoelens<br />
opzij te kunnen zetten en objectief te<br />
blijven. “Hoe moeilijk dit soms ook is en<br />
hoe onnatuurlijk dit ook soms zal voelen.<br />
“Indien hij die discipline niet kan opbrengen<br />
zal chaos de overhand krijgen.”<br />
‘LEVENDE SCHADUW’<br />
Kroon is nu docent/ trainer bij het Land<br />
Training Centre van de Koninklijke Landmacht.<br />
Zijn hoofdtaak is het begeleiden,<br />
coachen en adviseren van jonge compagniecommandanten<br />
die zich met hun eenheid<br />
voorbereiden op een eventuele missie<br />
en/of grote internationale oefening. Gezien<br />
de huidige dynamiek in de wereld kan een<br />
dergelijke missie binnen zeer korte tijd en<br />
overal ter wereld, na een gedegen politieke<br />
besluitvorming, worden uitgevoerd. “Gedurende<br />
dit coachings- en begeleidingsproces<br />
heb ik absoluut niets te zeggen. Commandanten<br />
zijn baas over hun eigen eenheid en<br />
uiteindelijk degenen die met hun mannen<br />
en vrouwen het gevecht aangaan. Ik zit dus<br />
niet op hun stoel, maar door vanaf de zijlijn<br />
‘onzichtbaar als levende schaduw’ over<br />
de schouder van de commandanten mee<br />
te kijken, valt er veel meer rendement uit<br />
een dergelijke oefening of andere activiteit<br />
te halen. Vanaf de zijlijn zie ik beter welke<br />
minder goede beslissingen en fouten zijn<br />
gemaakt. Ik kan die jonge, energieke mensen<br />
daardoor een spiegel voorhouden om<br />
te voorkomen dat ze in dezelfde valkuilen<br />
stappen als ik deed. Mijn kracht is dat ik zelf<br />
ook een ‘Japie Krekel’ op mijn schouder heb<br />
gehad en net zo ben beoordeeld en bekeken.<br />
Daardoor weet ik dat relectie goud waard<br />
is en leidinggevenden anderen alleen een<br />
spiegel kunnen voorhouden als ze zichzelf<br />
SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong>® MAGAZINE <strong>2016</strong> 79
© MET DANK AAN MARCO KROON<br />
LEIDERSCHAP<br />
ook openstellen voor kritiek, hoe moeilijk<br />
dat soms is”, aldus Kroon. “Het is nooit leuk<br />
om te horen dat je fouten hebt gemaakt!<br />
Zeker niet als het gaat om leven en dood.<br />
Daarom krijgen mensen bij ons de kans die<br />
fouten te maken tijdens oefeningen. Fouten<br />
maken is niet erg. Er niets van leren wel!“<br />
MEERWAARDE<br />
Het was even wennen voor Marco Kroon<br />
om voor de eerste keer van zijn leven in<br />
een niet-uitvoerende rol te zitten, maar<br />
nu hij merkt dat de commandanten leergierig<br />
en dankbaar zijn, ziet hij ook zelf de<br />
meerwaarde daarvan binnen de organisatie<br />
groeien. “Ik zeg eerlijk dat ik van nature<br />
best eigenwijs ben. En dominantie is een<br />
eigenschap van me die niet snel zal wegebben.<br />
Dat hoet ook niet. Het is een eigenschap<br />
die iedere natuurlijke leider dient te<br />
hebben en mij heet gebracht waar ik nu sta.<br />
Gedurende mijn loopbaan bij Defensie heb<br />
ik ervaren dat mijn dominantie niet negatief<br />
wordt uitgelegd en dat de mannen graag<br />
wat van me aannemen. Nu ik de Willems-<br />
Orde heb mogen ontvangen, is dat draag-<br />
80<br />
SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong>® MAGAZINE <strong>2016</strong><br />
vlak alleen maar groter geworden, hoewel<br />
mijn karakter niet is veranderd. Het dragen<br />
van de medaille is helaas ook een magneet<br />
voor jaknikkers. Daar baal ik eerlijk gezegd<br />
enorm van. Ook ik heb relectie nodig. Juist<br />
ik, als iemand die denkt dat hij het altijd<br />
beter weet. Ik hoor graag hoe het ook kan,<br />
zeker als ik iets voor het eerst doe.”<br />
KEURIGE PUBER MET EEN DOEL<br />
“Ik heb geen baan als militair, ik bén militair”,<br />
zegt Kroon. Hij sport als jongen en<br />
kiest op school voor Engels en wiskunde.<br />
Een keurige puber met een doel: militair<br />
worden. Dit doel had ik van kinds af aan<br />
voor ogen en ontwikkelde daardoor een<br />
soort innerlijke discipline, die mij later goed<br />
van pas is gekomen.” Als jonge man van 19<br />
mag hij, na zijn opleiding, beginnen bij het<br />
Korps Mariniers. Dat hij van nature eigenlijk<br />
verlegen is, zal menigeen verbazen.<br />
Toch is het zo. Kroon: “Ik heb een mooie<br />
groeicurve doorlopen. Bij de mariniers<br />
heb ik putjes geschrobd met een tandenborstel.<br />
Dat hoort erbij en voldeed precies<br />
aan mijn verwachtingspatroon. Eerst leren<br />
dienen! Iedere leider moet dat doormaken!<br />
Daarna heb ik mezelf ontwikkeld. Ik<br />
werd mondiger, ambieerde bepaalde functies<br />
en leerde overleven, omdat ik overal de<br />
beste in wil zijn. Tegelijk kende ik mijn plek.<br />
Als ik ergens minder goed in was deed ik<br />
een stapje terug, tot ik wist hoe ik het kon<br />
oppakken.” Marco Kroon bevindt zich nu in<br />
een nieuwe fase van zijn leven, waarin het<br />
niet meer belangrijk is waar hij goed in was.<br />
Het gaat er nu om wat hij weet en hoe hij die<br />
kennis kan overdragen. “Uiteraard doet het<br />
wel pijn dat ik, nu ik wat ouder word, letterlijk<br />
niet meer zo hard kan lopen, ook al sport<br />
ik veel. Hoewel ik dat zelf erg vreemd vind,<br />
heb ik er vrede mee dat leetijd nu meetelt.”<br />
Desondanks is hij in 2014 bijna zes maanden<br />
in Mali geweest voor een missie met het<br />
Korps Commandotroepen. “In die verzengende<br />
hitte werd me wel duidelijk dat mijn<br />
operationele tijd over en uit is. Kilometers<br />
lopen met een uitrusting van tenminste 35<br />
kilo bij een temperatuur van meer dan 50°<br />
is topsport. Sterker: nog zwaarder dan topsport<br />
als je de fysieke inspanning combineert<br />
met tekorten aan slaap, eten en water<br />
en de noodzaak constant alert te zijn. Na<br />
alle inspanningen kun je instorten, maar<br />
tijdens een militaire operatie sta je nooit<br />
uit, altijd aan. Als je uitstaat en bijvoorbeeld<br />
tijdens het wachtlopen in slaap valt<br />
is het afgelopen. Dat is, om in sporttermen<br />
te spreken, een rode kaart in het kwadraat,<br />
een fout die je nooit mag maken.” Alles dat<br />
ten koste gaat van de eenheid, het collectief,<br />
is een ‘no go’.<br />
De bevlogen majoor is ervan overtuigd<br />
dat militairen een heilig vuur in zich moeten<br />
hebben. “Toewijding kun je niet spelen.<br />
Dat moet in je zitten, anders kun je<br />
het niet overdragen. Ook al ben je een dag<br />
minder gemotiveerd, mensen moeten altijd<br />
zien dat je echt bent. Anders heb je een probleem,<br />
kijken ze dwars door je heen en<br />
zeggen ze ja en doen ze nee.” Een militair
LEIDERSCHAP<br />
commandant moet zijn toewijding kunnen<br />
overbrengen op zijn mannen en hen<br />
nooit iets vragen dat hij zelf nooit zou doen<br />
of heet gedaan. Een leider in een bedrijf<br />
moet naar mijn mening ook uitstralen dat<br />
iets interessant is om zijn mensen mee te<br />
krijgen.” Goed inspirerend leiderschap is<br />
belangrijker dan ooit, zeker “nu een klaaggeneratie<br />
lijkt op te staan. Dienen is voor<br />
deze generatie een vies woord.”<br />
© WALTER KALLENBACH<br />
PARALLELLEN<br />
Tijdens lezingen vertelt Marco Kroon<br />
graag zijn verhaal. Op maat voor zijn<br />
opdrachtgevers, maar zijn toehoorders<br />
moeten zelf parallellen trekken met het<br />
bedrijfsleven. “Ik ben van nature een stuiterbal<br />
en probeer zo ook op deze zeer eigen<br />
authentieke manier vol toewijding en passie<br />
mijn verhaal over te brengen op de toehoorder.<br />
Een schema hoe ze leiding moeten<br />
geven krijgen ze niet, maar achteraf blijken<br />
ze vaak zelf door mijn verhaal en getoonde<br />
beelden nieuwe inzichten te hebben gekregen.<br />
Aan de hand van een chronologisch,<br />
waargebeurd verhaal trek ik de toehoorders<br />
mee in mijn wereld en probeer ik aan de<br />
hand van eigen ervaringen aan te geven hoe<br />
zij het beste draagvlak bij hun mensen kunnen<br />
genereren. En behouden, want leiderschap<br />
is een continuproces dat nooit stopt.<br />
Een leider moet zichzelf zijn. Wanneer<br />
zijn mannen of medewerkers<br />
zien dat hij ook gewoon de vervelende<br />
dingen doet creëert hij draagvlak.<br />
Dat is een van de belangrijkste<br />
bouwstenen van leiderschap”, aldus<br />
Kroon. “Een leider moet kunnen<br />
schakelen tussen micro en macro<br />
en tegelijk het overzicht houden.<br />
Weten wie waar is en wat<br />
er gebeurt, maar ook of er dingen<br />
in het privéleven van je mensen spelen<br />
die hun functioneren kunnen beïnvloeden,<br />
is in elk geval voor een commandant binnen<br />
mijn tak van sport het allerbelangrijkste<br />
en kan het verschil maken tussen leven<br />
en dood. Dat kan zich ook in een bedrijf<br />
voordoen, maar bij ons is de inzet anders.<br />
De tweede plek in een oorlogssituatie is geen<br />
‘Mijn kracht is dat<br />
ik zelf ook een ‘Japie<br />
Krekel’ op mijn<br />
schouder heb gehad’<br />
zilver, geen goud, maar hout. Dan lig je in<br />
een kist. Dat is een van de grootste verschillen<br />
met het bedrijfsleven, maar ook een van<br />
de grootste drijfveren om personeel gemotiveerd<br />
te houden.”<br />
Majoor Marco Kroon is trainer bij het Land Training Centre van de Koninklijke<br />
Landmacht in Amersfoort. Hij is drager van de Willems-Orde. Zijn<br />
militaire loopbaan: 1989 Korps Mariniers (o.a. Irak en Cambodja); 1994<br />
landmacht; 1995 groepscommandant 17e Pantserinfanteriebataljon (1996<br />
Bosnië); 1998 Korps Commandotroepen (2000 Bosnië); KMA-opleiding;<br />
2003 Pelotonscommandant SFOR-missie Bosnië; 2004 Leidinggevende<br />
functies bij Korps Commandotroepen (Irak en drie keer Afghanistan), 2012<br />
Compagnie- commandant 17e pantserinfanteriebataljon Garderegiment Fuseliers Prinses<br />
Irene; 2014 VN-missie Mali; 3 november2014 bevordering tot majoor.<br />
marcokroon@speakersacademy.nl<br />
DRIEKLEUR DIENEN<br />
Hoe gemotiveerd de majoor zelf is, blijkt<br />
als hij zegt: “Iedereen zal en mag een mening<br />
hebben over onze missies. Maar die mening<br />
maakt voor ons militairen<br />
niet uit als het gaat om het uitvoeren<br />
van onze missie. Dat is namelijk onze plicht,<br />
ongeacht de mening van anderen en onszelf.<br />
Ik ga gewoon naar de plek waar mijn regering<br />
mij naartoe stuurt. Met volle overtuiging,<br />
omdat ik weet dat het merendeel van<br />
onze democratische samenleving mij daar<br />
wil hebben om vrede en veiligheid te brengen<br />
daar waar mensen het keihard nodig<br />
hebben en vrede en veiligheid NIET vanzelfsprekend<br />
zijn. Kroon constateert dat het<br />
draagvlak onder de bevolking voor de militair<br />
en Defensie na Uruzgan ontzettend is<br />
toegenomen.<br />
BESTSELLER<br />
Zijn inzichten en gedachten over leiderschap<br />
beschrijt Marco Kroon in zijn eerste<br />
boek, de bestseller ‘Leiderschap onder vuur’<br />
(2012), waar zijn beproefde wijze van leiderschap<br />
én de daden van zijn peloton als rode<br />
draad doorheen lopen . Zijn tweede boek<br />
‘Danger Close’ (2013) leest als een spannend<br />
jongensboek en gaat over de extreem<br />
gevaarlijke acties van de speciale troepen van<br />
de Nederlandse Special Forces in Afghanistan<br />
onder zijn commando. Tevens rekent<br />
hij af met de laatste stukjes frustratie die zijn<br />
blijven hangen van de rechtszaak waarin<br />
hij ten onrechte werd beschuldigd. Hierin<br />
beschrijt hij de echte feiten en niet de aannames<br />
en insinuaties die gedurende anderhalf<br />
jaar zijn opgesomd in de media.<br />
SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong>® MAGAZINE <strong>2016</strong> 81
© SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® WALTER KALLENBACH<br />
‘Eenzijdige<br />
bezuinigingspolitiek<br />
staat groei in de weg’<br />
82<br />
SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong>® MAGAZINE <strong>2016</strong>
POLITIEK<br />
drs. Ad Melkert<br />
Tekst: Jacques Geluk<br />
Oud-minister Ad Melkert toetst als staatsraad ‘onze’ begroting en de Miljoenennota aan de Europese regels<br />
en kijkt tegelijk naar de samenhang, bijvoorbeeld met de werkgelegenheid. De man van de Melkertbanen<br />
pleit – mede met het oog op automatisering – voor een bredere kijk en aanpak. Daarnaast wil hij tijdens<br />
lezingen de problemen van vandaag begrijpelijk maken door ze in een historische context te plaatsen en te<br />
vertellen over zijn vele ervaringen in het buitenland.<br />
Over de efecten van robotisering<br />
voor de arbeidsmarkt<br />
ben ik niet somber. Natuurlijk<br />
komen er gigantische verschuivingen.<br />
Banen verdwijnen, maar er<br />
komen nieuwe bij. Dat kan aansluitingsproblemen<br />
opleveren en (her- of bij-)scholing<br />
zal voor veel mensen noodzakelijk zijn. Toch<br />
schept deze ontwikkeling vooral kansen, bijvoorbeeld<br />
voor het anders inrichten van de<br />
manier waarop we arbeid organiseren.” In<br />
een rapport dat een PvdA-commissie eind<br />
2013 onder voorzitterschap van Ad Melkert<br />
schrijt over hoe Nederland uit het dal van de<br />
crisis kan klimmen, staat al het pleidooi voor<br />
het invoeren van een twee keer vierdaagse<br />
werkweek voor stellen. “Vier jaar later zitten<br />
we nog steeds vast in het vaste patroon van<br />
vijf dagen werken en twee dagen weekend,<br />
waarbij vrouwen vaak kleinere banen hebben<br />
dan mannen. Voor buiten de gebaande<br />
paden denken is helaas weinig oor. Jammer.<br />
Met onze oplossing is het bijvoorbeeld ook<br />
makkelijker de kinderen op te vangen of<br />
ouders meer aandacht te geven.”<br />
“De belangrijkste aanbeveling uit dat rapport<br />
– beter gebruikmaken van macro-economische<br />
beleidsinstrumenten om groei<br />
aan te zwengelen – geldt ook nog steeds”,<br />
zegt Melkert, die als commissievoorzitter<br />
zijn eerste binnenlandse klus binnenhaalde<br />
nadat hij in 2002 de nationale politiek had<br />
verlaten. “Rond 2012 waren 80.000 bouwvakkers<br />
werkloos. Tegelijk was toen al duidelijk<br />
dat Nederland binnen de Europese<br />
Unie achterloopt op het gebied van investeringen<br />
in de infrastructuur en klimaatvriendelijke<br />
bouw. Eén van de ideeën was<br />
die twee te koppelen door een enorm programma<br />
voor groene bouw en renovatie<br />
van de grond te tillen. Ik heb nooit begrepen<br />
waarom dat nooit tot actie heet geleid.<br />
We hadden er veel werkloze bouwvakkers<br />
mee kunnen helpen, maar zouden daarmee<br />
nu ook veel schoolverlaters perspectief kunnen<br />
bieden. Die maatregelen kunnen geld<br />
kosten terwijl we natuurlijk moeten voldoen<br />
aan de regels van Brussel. Die bieden echter<br />
ruimte voor tijdelijke afwijkingen wanneer<br />
die de economische groei bevorderen.” In dit<br />
verband wijst Melkert op de gevaren van een<br />
eenzijdige bezuinigingspolitiek. “Dat beleid<br />
staat groei in de weg, waardoor ook de staatsschuld<br />
nauwelijks afneemt en de werkloosheid<br />
hoog blijt”, aldus Melkert, die vindt dat<br />
dit in Europees verband aan de orde moet<br />
worden gesteld. “Onze commissie heet het<br />
idee gelanceerd als bovengrens van de werkloosheid<br />
vijf procent aan te houden. Bij een<br />
hoger percentage moet een land extra economische<br />
en monetaire maatregelen trefen.<br />
Belangrijk blijt het verlagen van de lasten<br />
op arbeid. Als arbeid goedkoper is zal een<br />
werkgever eerder ook mensen met een wat<br />
lagere opleiding of productiviteit aannemen.<br />
Op dit gebied moeten regeringen hun beleid<br />
fundamenteel herzien, ook met oog op de<br />
verdergaande automatisering. Bedrijven<br />
met veel robots moeten, vanuit hun winsten<br />
of kapitaal. bijdragen aan het in stand houden<br />
van een arbeidsmarkt. Sommige menselijke<br />
arbeid is nu eenmaal onvervangbaar.”<br />
MELKERTBANEN<br />
Melkert constateert dat het werkgelegenheidsbeleid<br />
ook in eigen land nog altijd<br />
zoekende is en te veel gericht op de aanbodzijde.<br />
“Het is niet zo dat het vanzelf goed<br />
komt als de economie weer wat op stoom<br />
is en de regels lexibel zijn. Het is evenzeer<br />
nodig vanuit de arbeidsvraag te redeneren<br />
en, ervan uitgaande dat iedereen talenten<br />
heet, te proberen vraag en aanbod beter bij<br />
elkaar te brengen. Bijvoorbeeld met behulp<br />
van belastinginstrumenten en trainingsovereenkomsten.<br />
Soms kan de overheid<br />
banen creëren, zoals ik in de jaren negentig<br />
als minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid<br />
heb gedaan met de introductie<br />
van de zogenoemde Melkertbanen. Langdurig<br />
werklozen met de grootste afstand tot<br />
de arbeidsmarkt konden dankzij een subsidieregeling<br />
aan het werk bij (gemeentelijke)<br />
instellingen. In de huidige Participatiewet<br />
en bij sommige gemeenten zijn daarvan elementen<br />
terug te vinden.” Volgens Melkert<br />
zijn er meer mogelijkheden dan mensen<br />
vaak denken en staat het buiten kijf dat de<br />
private sector de meeste banen moet scheppen.<br />
De overheid moet daarvoor, zegt hij<br />
stellig, wel de regie voeren en kaders scheppen<br />
om te voorkomen dat er ‘gaten vallen in<br />
het arbeidsgebouw’.<br />
STAATSRAAD<br />
Een deel van het werk dat hij heet gedaan<br />
in het kader van het rapport uit 2012 is relevant<br />
voor de functie die hij sinds begin dit<br />
jaar bekleedt bij de Raad van State. In zijn<br />
nieuwe kantoor in het gebouw van de Raad<br />
aan de Haagse Kneuterdijk, zegt Melkert: “Ik<br />
ben daar samen met enkele collega’s staatsraad<br />
in buitengewone dienst. De Europese<br />
Unie vraagt van elke lidstaat dat de voornemens<br />
die de regering voorlegt aan Brussel<br />
vergezeld moeten gaan van een onahankelijke<br />
toets door een nationaal aangewezen<br />
commissie. Die vormen wij binnen het<br />
kader van de Raad. Zo toetsen wij de voorjaarskaders<br />
en de Miljoenennota aan de<br />
SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong>® MAGAZINE <strong>2016</strong> 83
POLITIEK<br />
Europese regels, die vooral streng zijn als mondiale agenda te volgen en verschillende<br />
het gaat om de reductie van tekorten en de economische stelsels te kunnen vergelijken<br />
staatsschuld. We beschouwen daarbij het op het niveau van de G20, waar Nederland<br />
algemene begrotingsbeleid, mede in relatie via de EU bij betrokken is. Dat heet me veel<br />
tot de macro-economische omgeving en de inzicht gegeven in de grote vragen van werkgelegenheid,<br />
migratie en sociaaleconomi-<br />
daarmee samenhangende werkgelegenheid.<br />
Het is ook onze taak de regeringsstukken sche ontwikkeling en de opties om nationaal,<br />
te becommentariëren en indien nodig van Europees en mondiaal vooruit te komen.”<br />
kritische aantekeningen en aanvullingen te<br />
voorzien als het gaat om de manier waarop<br />
de regering omgaat met bepalingen over het<br />
bevorderen van economische dynamiek en<br />
‘Bedrijven met<br />
groei.” Bij de invoering van de euro is in het<br />
kader van het Groei- en Stabiliteitspact afgesproken<br />
dat landen elkaar moesten kun-<br />
veel robots moeten<br />
bijdragen aan het in<br />
nen aanspreken op hun begrotingsbeleid.<br />
De commissie waarvan Melkert nu deel uitmaakt<br />
is daarvan een uitvloeisel.<br />
stand houden van<br />
een arbeidsmarkt’<br />
CARRIÈRE<br />
Als zelfstandige adviseert Ad Melker regeringen,<br />
bedrijven en niet-gouvernementele<br />
organisaties over allerlei onderwerpen die<br />
verband houden met de rol van multilaterale<br />
instellingen, zoals de Wereldbank en “Mensen volgen grote problemen als<br />
INSPIREREND<br />
de Verenigde Naties, of liggen op het terrein werkloosheid, de toestroom van vluchtelingen<br />
en de oorlog in het Midden-Oosten<br />
van werkgelegenheid en economische ontwikkeling.<br />
Hij probeert kruisverbindingen enorm. Ik merk bij spreekbeurten, waarvoor<br />
te leggen. Zo is hij geregeld in Georgië. De ik graag op pad ga, dat mensen het waarderen<br />
als je verbanden kunt leggen en aan de<br />
helt van de staatsbegroting daar is ahankelijk<br />
van bijdragen van Europa, Amerika en hand van een stukje geschiedenis de dingen<br />
van vandaag en de mogelijke oplossin-<br />
de Wereldbank. De regering dreigt daardoor<br />
haar onahankelijkheid deels te verliezen. gen voor morgen begrijpelijker kunt maken.<br />
“Ik adviseer de minister-president over de Door mijn verblijf in Irak en vele bezoeken<br />
coördinatie van die donorbijdragen, met het aan en ervaringen in landen in het Middendoel<br />
de positie van de regering in het overleg Oosten en met organisaties als de Wereldbank<br />
en de VN kan ik de samenhang der<br />
met de EU en andere partners te versterken<br />
op basis van haar eigen prioriteiten.”<br />
dingen laten zien. Dat is heel belangrijk.<br />
Wanneer ze daardoor kunnen meediscussieren<br />
voelen velen dat als heel inspirerend.”<br />
Werken in en reizen naar het buitenland<br />
is, naast sociale zaken, werkgelegenheid en<br />
inanciën, de tweede constante lijn in Melkerts<br />
carrière. “Europa en het Midden-Oosten<br />
komen op de een of andere manier steeds<br />
Drs. Ad Melkert is zelfstandig adviseur en staatsraad bij de Raad van<br />
State. Hij is lid van de Partij van de Arbeid en was voor deze partij<br />
terug. Ik ben ook nog in de race geweest<br />
Kamerlid, minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (1994-<br />
voor de functie van directeur-generaal van<br />
1998) en fractievoorzitter. In 2002 werd hij bewindvoerder van de<br />
de Internationale Arbeidsorganisatie (ILO).<br />
Wereldbank en in 2006 tweede man bij het Ontwikkelingsprogramma<br />
van de Verenigde Naties. Van juli 2009 tot 1 oktober 2011 was<br />
Dat had in de lijn gelegen. De internationale<br />
functies die ik wel heb mogen vervullen bij<br />
Melkert speciale vertegenwoordiger van de secretaris-generaal der<br />
de Wereldbank en de Verenigde Naties hebben<br />
me altijd de gelegenheid gegeven de<br />
VN in Irak. admelkert@speakersacademy.nl<br />
84<br />
SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong>® MAGAZINE <strong>2016</strong><br />
Het schetsen van de economische en politieke<br />
situatie op een bepaald moment is wellicht<br />
nog belangrijker om de achtergrond<br />
van bepaalde ontwikkelingen te duiden.<br />
“Europa heet het de afgelopen acht jaar economisch<br />
gezien enorm voor de kiezen gekregen,<br />
met een veel te hoge werkloosheid. Veel<br />
mensen zijn onzeker, omdat ze niet weten<br />
of hun kinderen het straks beter krijgen dan<br />
zij. In zo’n klimaat vinden velen het moeilijker<br />
open te staan voor grote groepen vluchtelingen,<br />
waardoor ze defensiever reageren.<br />
Daar heb ik op zichzelf begrip voor. Anderen<br />
laten zich juist niet afschrikken en staan<br />
klaar om te helpen. Het Rode Kruis heet<br />
nog nooit zoveel vrijwilligers gehad. Fantastisch!”<br />
Melkert discussieert daar graag<br />
over. “We moeten erover doorpraten om te<br />
laten zien waar het probleem vandaan komt<br />
en wat de mogelijkheden zijn het bij de bron<br />
aan te pakken, namelijk door politieke initiatieven<br />
in het Midden-Oosten te nemen,<br />
zodat mensen geen aanleiding meer hebben<br />
om te vluchten. Ik wil mensen het grotere<br />
verhaal laten horen, aanknopingspunten<br />
geven en vertellen hoe het eventueel wel kan,<br />
zodat ze kunnen omgaan met allerlei sentimenten<br />
waarmee ze via de (sociale) media in<br />
aanraking komen. Alles wordt uitvergroot,<br />
maar ze weten diep in hun hart ook wel dat<br />
het sluiten van de grenzen geen oplossing is<br />
en dat ze in zo’n wereld niet willen leven.”<br />
Melkert voelt iets van een drang om de<br />
kenniservaring die hij heet mogen opdoen<br />
in Nederland en daarbuiten over te dragen.<br />
“Ik geloof dat we inderdaad in een moeilijke<br />
tijd leven en het van belang is dat mensen<br />
niet de kop in het zand steken, maar juist<br />
open met elkaar de discussie aangaan. Daaraan<br />
kan en wil ik mijn bijdrage leveren.”<br />
© WALTER KALLENBACH
ICT & SOCIAL MEDIA<br />
Hoe Big Data ons<br />
businesslandschap verandert<br />
Errol van Engelen<br />
Big Data wordt steeds vaker<br />
gebruikt door toonaangevende<br />
bedrijven om de concurrentie te<br />
overtrefen. Of het nu gevestigde<br />
bedrijven zijn of startups, ze omarmen datagerichte<br />
strategieën om de concurrentie achter<br />
zich te laten.<br />
Banking en retail zijn 'early adopters' op<br />
het gebied van Big Data. Steeds meer andere<br />
marktsegmenten maken gebruik van Big<br />
Data, zoals productiebedrijven, verzekeringen<br />
en de overheid.<br />
Big Data is niet alleen interessant vanwege<br />
het volume, maar ook vanwege het realtime<br />
karakter waardoor het real-time testen<br />
van businessstrategieën mogelijk wordt<br />
gemaakt. Terwijl het nieuwe groeimogelijkheden<br />
biedt aan bestaande bedrijven, creëert<br />
het ook een nieuwe categorie bedrijven die<br />
data vastleggen en analyseren over producten<br />
en diensten, afnemers en leveranciers en<br />
voorkeuren van consumenten.<br />
WAT KAN BIG DATA ANALYTICS<br />
VOOR U BETEKENEN?<br />
* Optimaliseren van uw Operations<br />
Geavanceerde analyses, in combinatie<br />
met high-end computer hardware, maken<br />
het u mogelijk om data uitgebreider en vaker<br />
te analyseren om daardoor meer inzicht te<br />
verkrijgen. U zit letterlijk op een goudmijn<br />
van transactionele data. Steeds vaker gaat u<br />
mogelijkheden ontdekken en ontwikkelen<br />
om deze enorme hoeveelheid data te verzamelen<br />
en te gebruiken teneinde betere<br />
managementbeslissingen te kunnen nemen.<br />
© MEINZAHN<br />
‘Big Data analytics<br />
stelt u in staat om<br />
betere zakelijke<br />
beslissingen te nemen<br />
en uit te voeren’<br />
* Sneller reageren<br />
Big Data analytics stelt u in staat om betere<br />
zakelijke beslissingen te nemen en uit te voeren.<br />
Big Data en analytics tools bieden u de<br />
mogelijkheid om met deze data te werken<br />
zonder ingewikkelde technische stappen uit<br />
te voeren.<br />
* Verbeteren van de kwaliteit van uw<br />
dienstverlening<br />
Big Data analytics genereert echte<br />
zakelijke waarde door het combineren van<br />
Errol van Engelen is expert op het gebied van Big Data, Digital Marketing en Technologie. Errol van Engelen is zijn<br />
loopbaan gestart in de ICT, waar hij het traditionele pad heeft gevolgd van developer naar projectmanager. Na zijn<br />
avondopleidingen Marketing Management en Bedrijfskunde is hij de commerciële richting opgegaan met als focus<br />
Business Development (strategisch) en Sales (operationeel). Sinds 2001 werkt hij zelfstandig, de laatste jaren ligt zijn<br />
focus op Social Media en Big Data. errolvanengelen@speakersacademy.nl<br />
analyse, data en verwerking. De mogelijkheid<br />
om meer data op te nemen, diepere<br />
analyses uit te voeren en sneller antwoorden<br />
te verkrijgen kan uw dienstverlening<br />
signiicant verbeteren. Big Data maakt het<br />
mogelijk steeds verder te segmenteren en<br />
daardoor meer op maat gemaakte producten<br />
of diensten te leveren.<br />
* Relevant communiceren met klanten<br />
Technologie kan nu bijhouden waar uw<br />
klanten zich op elk moment bevinden als<br />
zij mobiel surfen en waar ze naar kijken of<br />
wat ze kopen. U kunt daardoor aangepaste<br />
boodschappen naar uw klanten sturen.<br />
Daarnaast zijn er mogelijkheden om strategieën<br />
te testen met een kleine steekproef.<br />
Waar is de gap?<br />
Een succesvol Big Data-initiatief kan<br />
een belangrijke culturele verandering in<br />
uw organisatie vereisen. Naast het bouwen<br />
van de juiste infrastructuur, is het werven<br />
van het juiste talent één van de belangrijkste<br />
investeringen die u kunt maken om uw<br />
Big Data-initiatief te doen slagen. Het hebben<br />
van de juiste mensen gaat ervoor zorgen<br />
dat de juiste vragen worden gesteld - en<br />
dat de juiste inzichten worden gewonnen<br />
uit de data die beschikbaar zijn. Data professionals<br />
zijn schaars en worden al snel<br />
binnengehaald door topbedrijven. Ervaren<br />
freelancers zijn een optie.<br />
© MET DANK AAN ERROL VAN ENGELEN<br />
SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong>® MAGAZINE <strong>2016</strong><br />
85
© ENITH STENHUYS<br />
‘De vrije wil moet je<br />
niet in dit tijdsdomein<br />
zoeken, maar in hoe je<br />
de toekomst ziet’<br />
De toekomstherinneringen<br />
van een jong blijvend brein<br />
prof. dr. Kees Brunia<br />
Tekst: Jacques Geluk<br />
86 SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong>® MAGAZINE <strong>2016</strong><br />
Al sinds 1964 hangt naast zijn voordeur het bordje C.H.M. Brunia, zenuwarts. Dat was toen. Vóór de<br />
splitsing tussen neurologie en psychiatrie. Kees Brunia woont nog steeds in hetzelfde huis in Breda en geeft<br />
colleges over brein, bewustzijn en gedrag. Dat is nu. In een tijd waarin men toch weer vaker psychiatrische<br />
afwijkingen in breinterminologie vertaalt. De geschiedenis verandert immers voortdurend. In zijn boek ‘Het<br />
Brein van farao tot fMRI’ laat hij lezers kennismaken met iedereen die zich de afgelopen duizenden jaren<br />
heeft beziggehouden met de hersenwetenschap.
NEUROWETENSCHAP<br />
Het IK is nog steeds een groot<br />
mysterie, maar dankzij geavanceerde<br />
technieken is het sinds<br />
25 jaar wel mogelijk te laten<br />
zien wat binnen in het brein gebeurt. Die<br />
ontwikkeling gaat razendsnel. “Op röntgenabeeldingen<br />
van het brein zag je niets.<br />
Nu zorgt de MRI-scan voor een beeld van<br />
de structuur van de hersenen en geet een<br />
functionele MRI (fMRI) hersenactiviteit<br />
weer. Dat is fantastisch, maar betekent dus<br />
niet dat we snappen hoe het brein werkt”,<br />
zegt hersenwetenschapper prof. dr. Kees<br />
Brunia. “De 3D-beelden bewijzen slechts<br />
dat bepaalde gebieden, die herkenbaar zijn<br />
aan een kleurtje, iets te maken hebben met<br />
het uitvoeren van een speciieke taak door<br />
een proefpersoon. We kunnen dat nu laten<br />
zien. “Bij fMRI spreek je over voxels, driedimensionale<br />
pixels van ongeveer 3 mm³, die<br />
zo’n 10.000 cellen bevatten. Bij een kleine<br />
onnauwkeurigheid is zo’n voxel al niet meer<br />
te zien. Wetenschappers onderzoeken of ze<br />
een techniek kunnen ontwikkelen die de<br />
zes cellagen van de hersenschors zo in beeld<br />
brengt dat ze kunnen zien uit welke laag een<br />
bepaalde gekleurde vezel komt. Zover is het<br />
nog niet, maar het gaat de goede kant op. Ik<br />
zie een enorme progressie.” Lachend: “Met<br />
een collega heb ik afgesproken dat we over<br />
vijtig jaar terugkomen om te zien wat ze er<br />
dan van hebben gebakken.”<br />
BILL CLINTON<br />
“Een wetenschapper kon op een gegeven<br />
moment de activiteit van één zenuwcel<br />
of neuron in de motorische cortex meten.<br />
Nadat de ‘single unit’-techniek in het onderzoek<br />
naar de motoriek was uitgegroeid tot<br />
een gebruikelijke techniek, is die ook elders<br />
toegepast.” Bij epilepsiepatiënten plaatst<br />
men elektroden in de temporale hersenschors<br />
om via EEG-onderzoek te registreren<br />
welke cel verantwoordelijk is voor ongecontroleerde<br />
bewegingen. Brunia: “Interessant<br />
is dat sommige cellen reageren op categorieën<br />
en andere op elementen daarvan. Er<br />
zijn neuronen die aanslaan op abeeldingen<br />
van dieren, maar niet op die van huizen of<br />
landschappen. Andere op gezichten en juist<br />
niet op dieren. Ook zijn er cellen die speciiek<br />
op een beeld van één mens reageren. Doordat<br />
één elektrode bij één patiënt net op de<br />
juiste plaats zat, zagen onderzoekers aan de<br />
forse uitslagen dat één cel alleen actief werd<br />
bij drie plaatjes van Bill Clinton. Bij een wiskundige<br />
is zelfs een cel gevonden die alleen<br />
reageerde op de stelling van Pythagoras:<br />
a²+b²=c². Dat vind ik enorm fascinerend.”<br />
Relativerend zegt Brunia: “Rust in het centrale<br />
zenuwstelsel bestaat niet, er gebeurt<br />
altijd wat, maar bij iets speciieks zoals in dit<br />
geval, kan één cel enorm vuren. Het heet,<br />
denk ik, met geheugen in neuronennetwerken<br />
te maken. Onbekend is nog hoe dat<br />
werkt. Dus zijn ontdekkingen als deze een<br />
kwestie van serendipiteit.”<br />
HIËROGLIEFEN<br />
‘Het Brein van de farao’s tot fMRI’ eindigt<br />
met de toekomst. De lezers hebben dan<br />
al een spannende en leerzame ontdekkingsreis<br />
door de geschiedenis van de hersenwetenschap<br />
achter de rug. “In het Egypte van<br />
de farao’s was al bekend dat ons brein en<br />
bewegen iets met elkaar te maken hebben.<br />
Dat staat in een oud document dat Edward<br />
Smith, handelaar in echte en valse voorwerpen<br />
en manuscripten, in de negentiende<br />
eeuw had gevonden. Na zijn dood gaf zijn<br />
dochter het aan de de directeur van het Historical<br />
Institute in New York. Hij haalde de<br />
directeur van het Oriental Institute in Chicago<br />
erbij, die er tien jaar over deed om het<br />
hiërogliefenschrit te vertalen en het in 1930<br />
uitgaf.” Enthousiast: “We weten tegenwoordig<br />
dat een beschadiging in het rechterdeel<br />
van de hersenen een verlamming links tot<br />
gevolg heet. Oorspronkelijk is dat waarschijnlijk<br />
ook goed opgeschreven, maar het<br />
stuk dat Smith te pakken had was een ‘foute’<br />
kopie met ook onjuiste verbeteringen. Dat<br />
die allereerste schrijver een paar duizend<br />
jaar voor Christus beschreef dat een hersenbeschadiging<br />
kan leiden tot motorische<br />
afwijkingen en die waarschijnlijk wel goed<br />
beschreef is echt ongeloolijk.”<br />
FARAO’S<br />
Kees Brunia schrijt zoals hij colleges<br />
geet. “Ik houd ervan anderen enthousiast<br />
te maken over waar ik zelf enthousiast over<br />
ben.” Dat gaat hem uitstekend af. Enthousiast<br />
passeren het brein, het hart en zelfs drie zielen<br />
(Plato), en de mensen die zich daarmee<br />
bezighielden, de revue. “Het is verhelderend<br />
en leuk kunstzinnige, politieke en staatkundige<br />
achtergronden te schetsen van degenen<br />
die door de eeuwen heen hebben geprobeerd<br />
kennis van het brein te vergaren.” In<br />
zijn boek komen ze ook via citaten aan het<br />
woord, waardoor de lezer direct in contact<br />
komt met hun gedachten, conclusies, twijfels<br />
en ambities. Dat én vele biograische<br />
details zorgen ervoor dat deze onderzoekers<br />
‘Fascinerend: één cel<br />
van een wiskundige<br />
reageerde alleen op de<br />
stelling van Pythagoras:<br />
a²+b²=c²’<br />
en ilosofen tijdens het lezen echt tot leven<br />
komen. Brunia’s historische reis, die veel<br />
meer omvat dan dit artikel vermeldt, toont<br />
aan dat alles is begonnen met kijken. “Naar<br />
binnen kijken kon nog niet, tenzij iemand<br />
een enorm gat in zijn kop had. Bovendien<br />
dachten priesters in het oude Egypte dat het<br />
hart het centrum van het leven was. Dat was<br />
ook de reden dat alle ingewanden en organen,<br />
inclusief de hersenen, uit het lichaam<br />
van een dode farao werden gehaald, behalve<br />
het hart. Dat was heilig. Als dat per ongeluk<br />
toch werd verwijderd, moest het, met<br />
het nodige ceremonieel, in een aparte pot<br />
bewaard of teruggeplaatst worden.”<br />
GALENUS<br />
Galenus (131-210 n.Chr.) is docent en<br />
doet secties op dode dieren in de straten van<br />
Rome. Bijna 1500 jaar lang is hij bepalend<br />
voor ‘onze’ anatomische kennis. “Als hij iets<br />
had gezegd was het zo. Hij beschreef hoe het<br />
voorlopige bloed via het rechter hart in de<br />
linkerhelt terechtkwam om vandaar naar<br />
de organen te stromen als de golven van de<br />
zee.” Galenus spreekt ook over een bloedvatkluwen,<br />
een wonderbaarlijk netwerk van<br />
bloedvaten aan de onderkant van het brein<br />
dat ontspringt aan de grote halsslagader. Hij<br />
beschrijt enthousiast hoe de spiritus vitales<br />
hetig rondstromen in dat netwerk en<br />
SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong>® MAGAZINE <strong>2016</strong> 87
88 SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong>® MAGAZINE <strong>2016</strong><br />
NEUROWETENSCHAP<br />
daardoor veranderen in spiritus animales.<br />
Een anatomische tekening van Leonardo<br />
da Vinci, een van de tweehonderd prachtige<br />
illustraties in het boek, laat de bloedvatkluwen<br />
(rete mirabile) zien. “De bloedcirculatie<br />
was nog niet uitgevonden.” De Brabander<br />
Vesalius, tijdgenoot van Da Vinci, is de eerste<br />
arts in de geschiedenis die sectie verricht<br />
op menselijke overschotten en de vader van<br />
de moderne anatomie. Hij maakt dan ook<br />
een einde aan Galenus’ hegemonie.<br />
Brunia maakt in zijn boek een associatie<br />
met he Circle Line van de Londense<br />
metro, waar reizigers altijd weer op hetzelfde<br />
punt uitkomen. In de zestiende eeuw<br />
worstelt William Harvey, de grondlegger van<br />
de fysiologie, met de vraag hoe het kan dat<br />
bloed heen- en weer terugstroomt. Hij berekent<br />
hoeveel bloed, dat volgens hem in de<br />
lever wordt gemaakt, nodig is om te kunnen<br />
blijven stromen, in ogenschouw nemend<br />
dat het in de periferie voor van alles wordt<br />
gebruikt. Dat levert onmogelijke getallen op.<br />
Uiteindelijk beset hij dat de bloedsomloop<br />
een cirkel moet zijn.<br />
DE VRIJE WIL<br />
Brunia schrijt en praat ook uitgebreid<br />
over de vrije wil. Het IK, dus ook over ‘Ik<br />
denk, dus ik ben’ van Descartes. Wederom<br />
gedetailleerd en uitermate boeiend. De<br />
vraag blijt, schrijt hij: ‘Hoe kan een stel neuronen<br />
in mijn hoofd leiden tot een gevoel of<br />
een gedachte? Gevoelens of gedachten die<br />
IK heb?’ Intrigerende vragen met even intrigerende<br />
antwoorden. Dan zegt hij: “De vrije<br />
wil moet je niet in dit tijdsdomein zoeken,<br />
maar in hoe je de toekomst ziet. Ons werkgeheugen<br />
slaat deze herinnering aan de toekomst<br />
op, die we vanaf dat moment kunnen<br />
gebruiken om de buitenwereld te lijf te gaan.”<br />
Mensen handelen ook voordat ze denken.<br />
Brunia geet als voorbeeld een automobilist<br />
die zonder nadenken remt als een kind<br />
ineens voor zijn wagen opduikt.<br />
ILLUSIES<br />
Als Kees Brunia in zijn boek allang in het<br />
heden is gearriveerd komt het gesprek op<br />
illusies. Hij laat een kubus zien, maar na lang<br />
kijken zijn het er ineens twee. Dan is er de<br />
beroemde tekening waarin zowel een jonge<br />
vrouw als het gezicht van een heks te zien is<br />
en een driehoekje dat niet bestaat, maar wel<br />
op andere iguren (met uitsparingen die zorgen<br />
voor de illusie) lijkt te liggen. “Je kunt<br />
die dingen in de bewuste sfeer nooit tegelijk<br />
zien, omdat elke cel iets anders waarneemt”,<br />
legt hij met veel plezier uit. “Ons netvlies<br />
krijgt steeds dezelfde prikkels die niets met<br />
een bewuste ervaring te maken hebben. Ze<br />
komen daarna terecht in de visuele cortex,<br />
waar nog steeds geen verschil wordt<br />
gemaakt. Pas verderop in het visuele systeem<br />
kun je afwisselend het een of het ander zien.<br />
De stimulus blijt hetzelfde, de interpretatie<br />
verandert. Dat heet allemaal te maken<br />
met het feit dat we aan de basis zitten van<br />
het bewustzijn.”<br />
VAKGENOTEN<br />
Het boek is door zijn verhalende vorm<br />
toegankelijk voor een groot publiek. Tegelijkertijd<br />
heet Brunia voor vakgenoten en<br />
iedereen die verder wil ploegen een zeer serieuze<br />
literatuurlijst en notenapparaat toegevoegd<br />
aan het verhaal dat voortkomt uit zijn<br />
eigen fascinatie, die is begonnen in de laatste<br />
klas van het gymnasium. “Mijn leraar fysica<br />
liet zijn leerlingen een verhaal houden. Het<br />
mijne ging over de metafysica van Aristoteles.<br />
Ik wist er eigenlijk niets van, maar realiseer<br />
me nu dat daar voor het eerst mijn<br />
belangstelling voor de relatie tussen lichaam,<br />
ziel en geest naar voren is gekomen.” Uiteindelijk<br />
specialiseert Brunia zich in neurologie<br />
en psychiatrie. Tijdens die specialisatie<br />
haalt hij zijn doctoraal psychologie. In 1972<br />
wordt hij hoogleraar fysiologische psychologie<br />
in Tilburg. “Ik heb het altijd vreemd<br />
gevonden dat mensen leerden over gedragsafwijkingen,<br />
maar nooit les kregen in normaal<br />
gedrag. Ik heb nooit spijt gehad van de<br />
combinatie psychologie en medicijnen.” Nu<br />
is de wetenschapper volgens sommigen met<br />
zijn 83 jaar een oude man. Hij is echter het<br />
levende bewijs van het tegendeel. Kees Brunia<br />
zwemt elke dag een kilometer en geet<br />
drie keer per week colleges in het kader van<br />
Hoger Onderwijs voor Ouderen (HOVO).<br />
“Mijn laatste heet ‘Brein en bewustzijn’. Ik<br />
heb veel Engelstalige technische publicaties<br />
geschreven, maar nooit een boek als dit,<br />
waarvoor het idee door die colleges is ontstaan.<br />
Uiteindelijk heb ik mijn verhaal efectief<br />
in vijf jaar geschreven. Inclusief al het<br />
onderzoek en veel leeswerk.”<br />
Prof. dr. C.H.M. Brunia, emeritus hoogleraar fysiologische psychologie, was gedurende zijn loopbaan verbonden aan<br />
de universiteiten van Utrecht en Tilburg. Daarnaast werkte hij ruim dertig jaar als zenuwarts in de Hans Berger Kliniek<br />
te Breda. Brunia geeft nog altijd colleges (Hoger Onderwijs Voor Ouderen) in Rotterdam, Utrecht en Tilburg. Zijn boek<br />
‘Het Brein van farao tot fMRI’ (Uitgeverij Eburon, ISBN 9789059729360, te bestellen via de Stichting Verbreding<br />
Breinkennis op keesbrunia.nl) vult een leemte in de kennis van de hersenwetenschap. Met dit ‘hoofdwerk’, waarvan<br />
onlangs een paperbackeditie is uitgebracht, brengt Brunia levenslange studies van het menselijk brein, gedrag en<br />
bewegen samen. keesbrunia@speakersacademy.nl<br />
© ENITH STENHUYS
© PETER BEZEMER<br />
Igor Beuker<br />
In de schijnwerpers is Igor Beuker professioneel publiek spreker en host die met<br />
regelmaat op radio en televisie verschijnt als onahankelijk expert op het gebied<br />
van marketing, media en innovatie.<br />
Achter de schermen realiseerde Igor als ondernemer meerdere exits, is hij actief<br />
als mondiaal marketing strateeg voor merken als Nike, Amazon, Unilever en<br />
trendwatcher voor verschillende Fortune 500s.<br />
Tijdens ruim 800 internationale conferenties en op Twitter werd hij al meerdere<br />
trending topic als ‘Math Man in World of Mad Men’.<br />
In iedere markt en in ieder segment lopen publiek en event planners weg met deze<br />
charismatische, energieke en uitgesproken autoriteit.<br />
igorbeuker@speakersacademy.nl<br />
SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong>® MAGAZINE <strong>2016</strong> 89
© MET DANK AAN ERIK SCHERDER<br />
Technologische ontwikkelingen<br />
maken de gemiddelde mens steeds<br />
luier. Ze hoeven bijna nergens hun<br />
stoel meer voor uit en nemen zelfs<br />
de lit naar de eerste of tweede etage<br />
van een gebouw. Die houding verhoogt<br />
niet alleen het risico op allerlei<br />
ernstige lichamelijke klachten, maar<br />
tast ook allerlei cognitieve functies<br />
aan in de hersenen, zoals het geheugen.<br />
Hoogleraar neuropsychologie<br />
Erik Scherder, auteur van het boek<br />
‘Laat je hersenen niet zitten’, ziet het<br />
als zijn missie mensen aan het bewegen<br />
te krijgen. Tenminste een half<br />
uur per dag goed doorstappen is goed<br />
voor lichaam en geest, maar voor<br />
iedereen zover is zijn we tenminste<br />
een generatie verder.<br />
‘Actief en<br />
obees is<br />
beter dan<br />
inactief<br />
en slank’<br />
90<br />
SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong>® MAGAZINE <strong>2016</strong>
NEUROPSYCHOLOGIE<br />
Bewegen verrijkt ons brein<br />
prof. dr. Erik Scherder<br />
Tekst: Jacques Geluk<br />
Onze hersenen hebben verrijking<br />
nodig en impulsen, maar<br />
alleen door te bewegen kunnen<br />
we de motor die onze hersenen<br />
aanstuurt aanzetten. Kauwen op kauwgom<br />
kan al voor betere doorbloeding van een deel<br />
van het brein zorgen. “Een half uur per dag<br />
link doorstappen kan leiden tot een verhoging<br />
van de alertheid, omdat het een stimulerend<br />
efect heet op de hersengebieden<br />
in het ‘Protoreptilian brain’, waar de motor<br />
zich bevindt.” De mate van opwinding die<br />
dit oplevert, prof. dr. Erik Scherder noemt<br />
dat ‘arousal’, bepaalt uiteindelijk de activiteit<br />
van de hersenschors. “Deze buitenste laag,<br />
het bovenste deel van de hersenen, speelt<br />
een grote rol bij intellectuele functies, zoals<br />
beslissingen nemen, empathie en lexibiliteit<br />
tonen, plannen en aan zelfrelectie doen,<br />
waardoor mensen zaken ook van een andere<br />
dan hun eigen kant kunnen bekijken.”<br />
Het brein van iemand die bijvoorbeeld<br />
in een isoleercel is opgesloten ervaart geen<br />
prikkels van buitenaf en verarmt, waardoor<br />
die persoon gaat roepen en schreeuwen om<br />
te voorkomen dat zijn of haar hersenen zelf<br />
gaan hallucineren. “In zo’n geval wil je weten<br />
of je nog leet, hoort en ziet. Gevangenen die<br />
– doordat het bed prominent in hun cel staat<br />
– een groot deel van de dag liggend doorbrengen<br />
en te weinig bewegen, missen de<br />
verrijking die nodig is om hun toch al kwetsbare<br />
impulsen onder controle te houden. Ze<br />
zouden de gelegenheid moeten krijgen hard<br />
te lopen en iets zinvols te doen. Schaken bijvoorbeeld,<br />
want dan zijn ze ook bezig met<br />
hun brein. Zeker als ze het allebei doen verrijken<br />
ze hun hersenen, wat hen in staat stelt<br />
plannen te maken voor als ze uit de bajes<br />
komen en te werken aan nieuwe structuur in<br />
hun leven.” Ook de cognitieve conditie van<br />
patiënten in bijvoorbeeld verpleegtehuizen,<br />
die voornamelijk liggen of zitten, verslechtert.<br />
Degenen die in staat zijn te bewegen<br />
kunnen echter hun brein actief houden en<br />
de kans op geestelijke achteruitgang tijdens<br />
hun verblijf verkleinen of voorkomen.<br />
COMBINATIE<br />
De combinatie met een cognitieve training<br />
van het brein, bijvoorbeeld door te<br />
puzzelen of een andere taal te leren, en<br />
bewegen is volgens prof. Scherder het beste.<br />
“Tijdens de lezingentour die ik samen met<br />
Dick Swaab en Ard Schenk door het hele<br />
land maak, laat Swaab ook zien hoe je mensen<br />
cognitief kunt uitdagen. Er zijn hele<br />
mooie studies naar gedaan, die een heel<br />
positief efect laten zien bij ouderen die aan<br />
nieuwe dingen zijn begonnen. Maar aan<br />
cognitieve training alleen heb je niet zoveel<br />
wanneer er problemen zijn met het hart- en<br />
vaatstelsel. Als je lijdt aan diabetes type 2 of<br />
hart- en vaatziekten is de combinatie van<br />
bewegen en een cognitieve uitdaging ideaal.<br />
Goed nieuws is dat studies laten zien<br />
dat mensen die obees zijn, maar wel lichamelijk<br />
actief, een lagere stertekans hebben<br />
dan niet-actieve slanke mensen. Degenen<br />
met overgewicht die wel willen bewegen,<br />
maar het niet doen omdat ze denken dat<br />
ze toch niet afvallen, moeten zich realiseren<br />
dat lichamelijke activiteit het dus wint<br />
van het gevaar van die extra kilo’s. Bewegen<br />
zorgt voor een daling van de mortaliteit.”<br />
Ook mensen die denken dat bewegen<br />
in een omgeving met verontreinigde lucht<br />
geen zin heet, hebben ongelijk. De activiteit<br />
wint het van de vervuiling wat onze<br />
gezondheid betret.<br />
GOED MOMENT OM DOOR<br />
TE PAKKEN<br />
De afgelopen jaren heet prof. Scherder op<br />
allerlei manieren onder de aandacht gebracht<br />
dat bewegen mensen slimmer en gezonder<br />
maakt. In zijn boeiende en helder geschreven<br />
boek ‘Laat je hersenen niet zitten’, geet<br />
hij aan de hand van vele onderzoeken aan<br />
dat bijvoorbeeld een trainingsprogramma<br />
van acht tot twaalf weken voldoende is om<br />
de hartconditie te verbeteren, waardoor de<br />
bloeddruk kan afnemen. Actieve mensen<br />
hebben ook een betere gewichtscontrole en<br />
het aantal triglyceriden in het bloed neemt<br />
af bij een hogere bewegingsintensiteit. Wat<br />
dementie betret kan bewegen, voor zover<br />
nu bekend, het risico dat je het krijgt verlagen.<br />
Anderhalf jaar na publicatie kan hij niet<br />
zeggen of zijn boek heet geleid tot gedragsverandering.<br />
“Ik moet bescheiden zijn als<br />
u vraagt naar de spin-of ”, aldus Scherder,<br />
die het onderwerp ook aansnijdt tijdens<br />
colleges, lezingen, optredens voor de Universiteit<br />
van Nederland en bijdragen aan<br />
televisieprogramma’s als ‘De wereld draait<br />
door’. Daarnaast is hij onder andere ambassadeur<br />
van het grote nationale programma<br />
Alles is gezondheid. “Dan nog is de vraag<br />
hoe je het gedrag van mensen kunt veranderen.<br />
Onlangs kwam het RIVM met cijfers<br />
die aangeven dat de volgende generaties<br />
ongezonder zullen zijn dan wij. Nog meer<br />
mensen gaan zitten, met meer overgewicht<br />
en diabetes type 2, ook bij jonge mensen,<br />
tot gevolg. Het gaat dus alsnog de verkeerde<br />
kant op, waardoor dit een goed moment is<br />
om enorm door te pakken. Ik doe alles wat<br />
ik kan. Tijdens de gratis publiekslezingen<br />
met Dick Swaab en Ard Schenk zitten telkens<br />
1.000 mensen in de zaal, die het gewel-<br />
SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong>® MAGAZINE <strong>2016</strong> 91
NEUROPSYCHOLOGIE<br />
dig vinden met ons op de foto te gaan, maar spellen kunnen bedenken waarbij jongeren<br />
ik vraag me af hoeveel van hen de andere dag alleen maar lopend een spel kunnen uitspelen.<br />
overwegen hun leefstijl echt te veranderen.<br />
Als ik vraag hoeveel mensen een half uur<br />
achter elkaar matig-intensief bewegen steken<br />
er maar een paar hun hand op. Daar ligt<br />
‘Ons brein vraagt om<br />
mijn missie. Ik zie bijvoorbeeld ouderen echt een beloning op korte<br />
niet allemaal naar de sportschool gaan, maar<br />
termijn’<br />
doorstappen of ietsen op een stadsiets moet<br />
mogelijk zijn.”<br />
BIJ DE JEUGD BEGINNEN<br />
DE MISSIE<br />
Scherder gunt iedereen zijn comfort van Zijn missie is nog lang niet<br />
harte, “maar het wordt daardoor niet beter. afgelopen. “Ik neig ernaar<br />
Bovendien is het brein zo ingesteld dat we dat we mensen moeten blijven<br />
wijzen op de gunstige<br />
een beloning op korte termijn willen. Webwinkels<br />
zijn een groot succes, doordat mensen<br />
als ze vandaag iets willen, het morgen dat de overheid misschien<br />
efecten van bewegen en<br />
in huis hebben. Mijn verhaal is anders. De ook een stapje moet zetten.<br />
Het feit dat rokers<br />
beloning volgt niet morgen, mensen zien pas<br />
over dertig jaar dat ze er verstandig aan hebben<br />
gedaan hun leefstijl te veranderen.” Hij wen, cafés en restaurants, maar op een win-<br />
niet meer roken in gebou-<br />
heet daarom niet direct een antwoord op de derige hoek komt niet doordat ze dat zelf<br />
vraag of zijn boodschap wel aankomt in het graag willen. Het is opgelegd. Dat geldt ook<br />
deel van de hersenen dat er ook wat mee kan. voor de plastic tasjes die mensen voortaan<br />
Er wordt volgens hem hard nagedacht over zelf meenemen naar de winkel”, aldus Scherder,<br />
die trouwens onze huidige inactiviteit in<br />
de wijze waarop we het besef dat bewegen<br />
nodig is om gezondheidsrisico’s te verkleinen<br />
en de geest scherp te houden kunnen “Ik ben er niet voor alles op te leggen, maar<br />
zijn boek omschrijt als ‘het nieuwe roken’.<br />
vergroten. “Daarover wordt bovendien verschillend<br />
gedacht. Sommigen vinden dat zetten en te laten merken dat sommige din-<br />
er moet iets gebeuren om de volgende stap te<br />
je het niet kunt afdwingen, anderen zeggen<br />
dat je bij de jeugd moet beginnen door gens hem ‘not done’, dat we de hersenen van<br />
gen gewoon niet meer kunnen.” Het is vol-<br />
meer bewegingsonderwijs aan te bieden toch al cognitief kwetsbare mensen in instellingen<br />
of eenzame ouderen thuis verder<br />
en het gebruik van smartphones en tablets<br />
te beperken. Als kinderen opgroeien met laten verarmen, door hen niet te laten bewegen<br />
of mee naar buiten te nemen. Zelf heet<br />
bewegen, gaan ze dat zien als vast onderdeel<br />
van hun leven. Maar er kan wel een generatie<br />
overheen gaan, voordat ze ook thuis op de teit gevraagd het onmogelijk te maken met<br />
Scherder het bestuur van de Vrije Universi-<br />
bank stoppen met gamen en appen.” Scherder<br />
vindt het een goed idee als gamemakers van het hoofdgebouw te gaan, met uitzonde-<br />
de lit naar de eerste of tweede verdieping<br />
Prof. dr. Erik J.A. Scherder is als neuropsycholoog verbonden aan de Vrije Universiteit Amsterdam. Hij leidt daar het<br />
onderzoeksprogramma Neuropsychologie van neurodegeneratieve ziekten, over de relatie tussen lichamelijke (in)activiteit<br />
en gedrag bij mensen met en zonder dementie. Scherder is gediplomeerd fysiotherapeut en heeft aan de VU de<br />
studie psychologie gevolgd, met als specialisatie neuropyschologie, waarin hij in 1995 is gepromoveerd. In 2002 is hij<br />
benoemd tot bijzonder hoogleraar aan de VU en daarna tot hoogleraar Bewegingswetenschappen aan de RUG in<br />
Groningen. Onlangs is zijn boek ‘Laat je hersenen niet zitten’ heruitgegeven als gebonden ‘feesteditie’ (Athenaeum –<br />
Polak & Van Gennip, ISBN 9789025300685). erikscherder@speakersacademy.nl<br />
92<br />
SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong>® MAGAZINE <strong>2016</strong><br />
ring van mensen met een beperking die een<br />
speciaal pasje krijgen. “Mijn wens is gehonoreerd.<br />
Voorheen kwamen studenten te laat<br />
op college, doordat ze stonden te wachten<br />
voor de lit, terwijl ze op een of twee hoog<br />
moesten zijn en makkelijk de trap hadden<br />
kunnen nemen. Traplopen is heel gezond. Je<br />
bent it én op tijd. Helaas zijn in veel gebouwen<br />
liten prominent aanwezig en is het zoeken<br />
naar de trap.”<br />
FYSIOTHERAPEUT<br />
Prof. Scherder is als fysiotherapeut<br />
begonnen in de Valeriuskliniek, een neurologisch<br />
en psychiatrisch ziekenhuis in<br />
Amsterdam. Daar is zijn liefde voor de<br />
neurologie ontstaan. Hij kreeg en greep<br />
de kans in de avonduren neuropsychologie<br />
te studeren aan de VU en promoveerde<br />
in 1995. “Neuropsychologen en<br />
bewegingswetenschappers kijken niet naar<br />
elkaars werkveld. Dat is opvallend, omdat<br />
beide beroepsgroepen een geheel vormen.<br />
De Rijksuniversiteit Groningen vroeg mij<br />
daarom als hoogleraar Bewegingswetenschappen<br />
de link te leggen tussen cognitie<br />
en het beweegapparaat. Dat was ontzettend<br />
ijn om te doen, maar wel eenzaam, want<br />
het gezin Scherder was niet mee naar Groningen.”<br />
Scherder werkt nu aan een boek<br />
over muziek en het brein. “En, hoewel ik 65<br />
word, ga ik ook voltijds door met mijn werk<br />
bij de VU. Ik denk dat ik aan het begin sta<br />
van een hele mooie periode, waarin ik misschien<br />
het momentum mag meemaken dat<br />
we een stap kunnen maken. Studies laten<br />
zien dat als je 65 bent en denkt dat alles<br />
alleen maar achteruit gaat, je dan ook slechter<br />
presteert. Je moet dus niet leven naar je<br />
leetijd, maar leven naar zoals je je voelt en<br />
waar je zin in hebt.”<br />
© MET DANK AAN ERIK SCHERDER
MENS EN SAMENLEVING<br />
Van een systeemgerichte naar een<br />
mensgerichte samenleving<br />
Elfried Klarenbeek<br />
Kunt u zich een toekomst voorstellen<br />
waarin de medische wetenschap<br />
preventief genetische ingrepen<br />
doet om u een maximale gezondheid te<br />
garanderen? Waarin energie nagenoeg gratis<br />
is en u assistentie krijgt van een computer -<br />
al of niet in de gedaante van een robot - die<br />
slimmer is dan de mens, met een ontwikkeld<br />
emotioneel en empathisch vermogen?<br />
Waarin überhaupt het manuele werk uit<br />
handen is genomen door robots en u in<br />
zelfsturende auto’s op afroep wordt vervoerd<br />
naar de gewenste plek van bestemming?<br />
Waarin een nieuwe virtuele wereld versmelt<br />
met uw werkelijke omgeving?<br />
Mijn lineair en extrapolair ingerichte<br />
brein heet daar grote moeite mee. Toch<br />
is deze toekomst nabij, voorspelbaar en<br />
onvermijdelijk.<br />
Wij leven in een spannende tijd. De<br />
wereld om ons heen verandert in een<br />
razend tempo. Niemand kan nog overzien<br />
wat er allemaal gebeurt binnen de vele,<br />
soms samenwerkende vakgebieden in de<br />
complexe buitenwereld. Evolutie van de<br />
maatschappij waarin deze veranderingen<br />
plaatsvinden, blijt achter. Bestaande<br />
instituties en organisaties kraken in hun<br />
voegen. Ons denkkader, ons handelen en<br />
onze systemen zijn aan groot onderhoud toe.<br />
EEN UPDATE VAN HET<br />
BESTURINGSSYSTEEM IS<br />
NOODZAKELIJK<br />
De transitie die gaande is, gaat op iedere<br />
organisatie een grote impact hebben. De<br />
context waarin organisaties functioneren,<br />
verandert immers drastisch. Dat stelt eisen<br />
aan hun adaptatievermogen, ofwel de wijze<br />
waarop zij op die veranderingen zullen<br />
inspringen.<br />
Het besturingssysteem van de meeste<br />
organisaties vindt zijn wortels echter in<br />
de vorige eeuw; vaak nog traditioneel en<br />
hiërarchisch georganiseerd en gericht op<br />
groei en controle. Niet aansluitend op de snel<br />
veranderende realiteit van vandaag: waarin<br />
innovatie en engagement van medewerkers<br />
een noodzaak zijn om te overleven.<br />
Voor veel bedrijven betekent dit dat zij<br />
zich opnieuw zullen moeten uitvinden.<br />
Veel organisaties zijn dan ook zoekende<br />
naar andere manieren van ontwikkelen, van<br />
organiseren en samenwerken.<br />
NIEUW LEIDERSCHAP<br />
Echte vernieuwing moet van binnenuit<br />
komen, met een nieuwe vorm van leiderschap<br />
als voorwaarde. Leiderschap gestoeld op<br />
andere waarden; waarbij de mens centraal<br />
staat en waarin het geluk van mensen weer<br />
telt. Die mensen de vrijheid geet te doen<br />
waar ze goed in zijn zodat ze waarde kunnen<br />
creëren op manieren die niet kan binnen<br />
traditioneel georganiseerde bedrijven. Van<br />
optimaliseren voor groei naar optimaliseren<br />
voor mensen kortom.<br />
TIJD VOOR HR DIT TE OMARMEN<br />
EN TE GAAN TREKKEN<br />
Uiteindelijk zal mensgericht organiseren<br />
een noodzakelijke voorwaarde worden<br />
voor organisatiesucces op langere termijn.<br />
HR heet daarom bij uitstek de rol om<br />
bedrijven door deze transformatie heen<br />
te helpen. Maar dan moet ook HR op een<br />
andere manier naar zichzelf gaan kijken.<br />
Niet instrumenteel en reactief zijn; HR moet<br />
echt gaan begrijpen wat er aan de hand is en<br />
vandaar stoutmoedig te werk gaan.<br />
Elfried Klarenbeek is gepassioneerd vernieuwer. Hij beweegt zich op het kruispunt van<br />
mensen, technologie en business. Hij observeert, denkt, adviseert en onderneemt.<br />
Elfried heeft ruime ervaring als primus inter pares in multidisciplinaire teams die vernieuwende<br />
digitale producten en diensten creëren. Dit doet hij in opdracht van grote ondernemingen,<br />
maar ook als medeoprichter van nieuwe bedrijven zoals de start-up harver.<br />
com. Harver maakt game changing HR applicaties die ver over de landsgrenzen verkocht<br />
worden. Meer weten? elfriedklarenbeek@speakersacademy.nl<br />
HR-TECH<br />
Een speciale rol is weggelegd voor<br />
HR-tech. We zien veel nieuwe HR-tech<br />
start-ups op het toneel verschijnen. Jonge<br />
bedrijven die technologie maken om op<br />
een andere manier de juiste mensen aan<br />
te trekken, samen te werken of het werk te<br />
organiseren. Bedrijven die leunen op big<br />
data, algoritmes en artiiciële intelligentie.<br />
Deze ontwikkeling kan bij uitstek een<br />
wezenlijke bijdrage leveren aan nieuwe<br />
vormen van organiseren en samenwerken,<br />
waarbij de mens centraal staat.<br />
Het is een uitdagende periode voor<br />
organisaties. Een periode waarin velen<br />
bedreigingen zullen ervaren, maar voor<br />
wie het kan zien ook heel veel kansen. De<br />
manier waarop we met elkaar samenwerken,<br />
waarop het nieuwe leiderschap zijn vorm<br />
vindt en de rol die HR in dat proces kan gaan<br />
innemen, zijn daarbij belangrijke sleutels.<br />
Niet alleen voor het succes van individuen<br />
en organisaties maar juist ook voor de<br />
samenleving die we met elkaar creëren.<br />
© MET DANK AAN ELFRIED KLARENBEEK<br />
SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong>® MAGAZINE <strong>2016</strong> 93
Impressies van een fake speech van Pieter de Rijk,<br />
1. Heel soms ben ik zo belangrijk dat ik bewaking nodig heb.<br />
3. Wie ben ik vandaag ook alweer? De CEO van Siemens Mobility?<br />
Nee, dat was gisteren.<br />
94<br />
5. De zaal zet zich schrap. Dit kon weleens zwaar worden. 6. Lichaamstaal: Een halfuur in het Duits? Pff.<br />
SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong>® MAGAZINE <strong>2016</strong><br />
2. Wachten naast strak afgerokte tafels. Daar staan<br />
straks de borrelhapjes op.<br />
4. Vandaag ben ik Daniel Ruhe, de Duitse<br />
staatssecretaris voor Verkeer.<br />
Fotograie: met dank aan Pieter de Rijk
één van Nederlands meest komische sprekers!<br />
10<br />
TOP<br />
spreker<br />
7. Ik ga over op Bernhard-Nederlands. Een dankbare eerste lach.<br />
8. Dit wordt wel heel erg geestig, zie je ze denken. En dat<br />
voor een Duitser.<br />
9. Ja, wij Duitsers geven het voorbeeld. 10. De stemming is nu opperbest. Verrast met topcabaret, wat wil je nog meer!<br />
11. Ik praat nog even na met opdrachtgevers en prospects. 12. Tot slot een persconferentie. Maar niet heus. Naar huis!<br />
pieterderijk@speakersacademy.nl<br />
SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong>® MAGAZINE <strong>2016</strong> 95
NEUROWETENSCHAPPEN<br />
Vrije wil,<br />
ictie of non-ictie?<br />
prof. dr. Damiaan Denys, prof. dr. Jelle Jolles en prof. dr. Victor Lamme<br />
Tekst: Jacques Geluk<br />
© DANNY SCHWARZ<br />
© JUDITH IJKEN<br />
© WALTER KALLENBACH<br />
prof. dr. Damiaan<br />
Denys<br />
prof. dr. Jelle<br />
Jolles<br />
prof. dr. Victor<br />
Lamme<br />
Drie gerenommeerde neurowetenschappers, Jelle Jolles, Damiaan Denys en Victor Lamme, gaan in op<br />
vragen over onze vrije wil, impulsief gedrag en robotisering van ons brein. Ze breken zich het hoofd over de<br />
vraag of criminelen thuishoren in gevangenissen of meer baat hebben bij bijvoorbeeld stimulatie van hun<br />
hersenen. De antwoorden zijn verrassend, lijken soms ver uit elkaar te liggen, maar komen vaak overeen.<br />
96<br />
SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong>® MAGAZINE <strong>2016</strong>
NEUROWETENSCHAPPEN<br />
Mensen zijn vrij in het maken<br />
van hun keuzes, maar dat is<br />
niet in alle gevallen vanzelfsprekend<br />
en ook de mate<br />
waarin verschilt. Neuropsycholoog Jelle Jolles<br />
en neurowetenschapper, ilosoof en psychiater<br />
Damiaan Denys verschillen daarin<br />
van mening met neurowetenschapper Victor<br />
Lamme. Hij zegt dat wetenschap en psychologie<br />
al lang laten zien dat allerlei zaken<br />
de keuzes van mensen beïnvloeden, buiten<br />
hen om en vaak zonder dat ze het zelf doorhebben<br />
en er veel controle over kunnen uitoefenen.<br />
Jolles: “De mens kan zijn eigen<br />
keuzes te maken. De discussie of de vrije<br />
wil al dan niet bestaat is onnodig gepolariseerd.<br />
De mate van vrijheid die een persoon<br />
heet om zelf te kiezen voor een handeling,<br />
een gedachte, een actie hangt echter af van<br />
de aard daarvan. Ik vergelijk het menselijk<br />
handelen vaak met een ijsberg. Een klein<br />
stukje steekt boven water: ‘het bewustzijn’.<br />
Het grootste deel blijt onder water en staat<br />
voor het enorme aantal handelingen dat we<br />
automatisch verrichten. Bijvoorbeeld tijdens<br />
het autorijden. Dat geldt ook als een<br />
medeweggebruiker plots uitwijkt. Dan heet<br />
het lichaam, aangestuurd door de hersenen,<br />
al een beslissing genomen, maar de automobilist<br />
denkt dat hij een bewuste keuze heet<br />
gemaakt. De conclusie: veel relatief simpele,<br />
doch levensbelangrijke beslissingen zijn<br />
voorbewust gemaakt en daarin zijn we niet<br />
erg vrij. Gelukkig, want daardoor kunnen<br />
we eiciënt functioneren en de vele ‘dingen<br />
van de dag’ goed uitvoeren.” Volgens Jolles<br />
geldt dat voor zaken waarmee we ervaring<br />
hebben, maar er zijn ook situaties die zich<br />
niet eerder hebben voorgedaan. Een adolescent<br />
die moet kiezen voor een studietraject<br />
kan de verkeerde keuze maken, doordat eerdere<br />
ervaringen onvoldoende zijn en sprake<br />
is van nieuwe prikkels. Maar het is wel zijn<br />
eigen keuze.<br />
Damiaan Denys betoogt dat de mens weliswaar<br />
beschikt over een vrije wil, maar dat<br />
die tot stand komt via wederzijdse interactie<br />
met de maatschappij waarin hij leet. “Dat<br />
betekent dat mensen hun gedrag kunnen<br />
aanpassen en zelfstandig kunnen beslissen<br />
of ze wel of niet iets doen, met als beperking<br />
dat zij ahankelijk zijn van de omgeving<br />
waarin ze zitten. Die bepaalt mede hoe<br />
hun dag er uitzag.” Gedrag is volgens Denys<br />
dus niet volledig het product van de vrije wil,<br />
maar van de samenhang van die vrije wil met<br />
‘De discussie<br />
of vrije wil al<br />
dan niet bestaat<br />
is onnodig<br />
gepolariseerd’<br />
de context van dat moment. “Dat zijn andere<br />
mensen, de omgeving en de ruimte waarin<br />
iemand zich bevindt. Ook kleuren zijn van<br />
invloed. “ Victor Lamme bestrijdt dat de<br />
mens vrij is in zijn eigen keuzes, doordat<br />
hij van alle kanten van buitenaf wordt beïnvloed.<br />
Hedonistische principes van menselijk<br />
gedrag spelen een grote rol. “Veel<br />
mensen lijden, door gerichte marketingactiviteiten,<br />
modeverschijnselen en sociale<br />
ontwikkelingen en gedreven door hebzucht<br />
en onbewuste emoties en angsten, aan kuddegedrag.<br />
Dat zit allemaal diep verankerd in<br />
hun brein en daardoor rennen ze makkelijk<br />
achter elkaar aan. Interessant is dat steeds<br />
meer onderzoek laat zien dat hersenscans<br />
beter aangeven of iemand bijvoorbeeld echt<br />
wil afvallen of stoppen met roken, dan de<br />
persoon zelf, die het vaak niet weet.”<br />
IMPULSIVITEIT<br />
Over wat vrije keuze en impulsief gedrag<br />
met elkaar te maken hebben, zegt Denys:<br />
“Impulsiviteit is een afwijking, die leidt tot<br />
onnadenkend handelen, maar die we allemaal<br />
kennen in ons normale leven. Tijdens<br />
een impulsieve handeling hebben we onszelf<br />
even niet onder controle. Wanneer wij<br />
een kroket, een stukt taart, een glas wijn<br />
of een sigaret niet kunnen weerstaan is de<br />
zin groter dan onze weerstand. Er zijn ook<br />
impulsieve stoornissen die leiden tot disfunctioneren,<br />
bijvoorbeeld een verslaafde<br />
die de impuls heroïne te gebruiken nooit kan<br />
weerstaan en daardoor werkt aan zijn eigen<br />
destructie.” Jolles noemt<br />
impulsiviteit een woord dat beschrijt<br />
dat voorgebakken reactiepatronen vrijwel<br />
direct leiden tot gedrag , zonder tussenkomst<br />
van een bewuste keuze. Veel mensen reageren<br />
op die manier op prikkels. “Toch kunnen<br />
mensen nadenken over zichzelf, hun gedrag<br />
bijstellen én leren vrijere keuzes te maken!”<br />
Lamme komt met een voorbeeld: “Niet lang<br />
geleden is er die rechtszaak geweest van de<br />
man die per ongeluk, dus impulsief, op de<br />
knop drukte in ‘Miljoenenjacht’ van Linda<br />
de Mol en daardoor een enorme bedrag misliep.<br />
Op het moment dat hij drukte was zijn<br />
hele brein, zijn hele lichaam, erop gericht<br />
voor zekerheid te gaan. Achteraf denkt hij<br />
wat anders. Dat kan ik me voorstellen. Het<br />
is een voorbeeld van cognitieve dissonantie,<br />
maar zijn actie liet zien wie hij werkelijk is.”<br />
HET GEVANGENISDILEMMA<br />
De kennis van de werking van het brein<br />
neemt snel toe, wat de vraag oproept of<br />
gevangenisstraf nog wel de juiste manier is<br />
om, naast het strafelement, het gedrag van<br />
criminelen te beïnvloeden of veranderen.<br />
Jolles: “Opsluiting zorgt voor een beperking<br />
van de sociale en fysieke omgeving<br />
van de gevangene, wat desastreus is voor<br />
diens mentale ontwikkeling. Medegevangenen<br />
zijn het enige rolmodel, want vooral<br />
jonge criminelen kan aansporen tot kopieergedrag.<br />
Door zijn het perspectief van de<br />
gevangene te verbreden door zijn brein te<br />
‘vullen’ met nieuwe relevante kennis en zinvolle<br />
ervaringen, zoals het leren van nieuwe<br />
vaardigheden, kan zijn bestaan waardevoller<br />
en socialer worden en verkleint de kans<br />
SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong>® MAGAZINE <strong>2016</strong> 97
NEUROWETENSCHAPPEN<br />
op recidive. We moeten dus gevangenen maatschappelijke afwijking en niet als een tie die ik toepas. Dat gaat allemaal verder<br />
de kans geven hun brein te ontwikkelen en stoornis. Dan behandel je in feite gezonde evolueren. Apparaten komen op de markt<br />
te leren denken. Daar heet ook de samenleving<br />
baat bij, ook al is dat strijdig met de we tot nu toe alleen bij zieke mensen gebrui-<br />
denkproces overnemen. Een goede ontwik-<br />
mensen met een zeer invasieve methode die die zelfstandig nadenken, een deel van het<br />
opvatting dat we gevangenen moeten straffen.”<br />
vindt dat intenties, gedachten en meningen naar de ethische consequenties. Er is nood<br />
ken. Ethisch ligt dat best moeilijk.” Lamme keling, mits voortdurend wordt gekeken<br />
niet zoveel invloed hebben op ons gedrag aan strikte normen en regels om gevaarlijke<br />
en vraagt zich mede daarom af waarom er situaties te voorkomen.” Lamme constateert<br />
onderscheid is tussen moord en doodslag dat nu al robotarmen, kunstmatige ogen en<br />
bij de bepaling van de strafmaat. “Waarom andere middelen worden aangesloten op het<br />
‘Waarom krijgt<br />
krijgt iemand een andere straf als hij iets brein. “Het kan een oplossing zijn voor mensen<br />
met beperkingen. Stroomstroompjes<br />
met voorbedachten rade doet of vanuit een<br />
iemand een<br />
impuls? In beide gevallen gaat het om een die door het brein lopen kunnen iemands<br />
andere straf<br />
brein dat niet helemaal voldoet aan wat de gemoedstoestand of concentratievermogen<br />
maatschappij verwacht.” Hij is het eens met beïnvloeden, maar ook het gedrag. Moderne<br />
als hij iets met<br />
Jolles als hij zegt: “De gevangenis is meestal marketingmethoden en propaganda is echter<br />
veel efectiever als het gaat om gedrags-<br />
voorbedachten<br />
een hele slechte omgeving om van crimineel<br />
gedrag af te komen en versterkt het beïnvloeding. De (sociale) media kunnen<br />
rade doet of<br />
zelfs, omdat je dan juist in een sociale context<br />
belandt waar criminaliteit heel gewoon over moeten we ons drukker over maken<br />
ons gedrag extreem manipuleren. Daar-<br />
vanuit een<br />
en zelfs stoer is. Laten we eens wat anders dan over de nieuwe technologische mogelijkheden.”<br />
impuls?’<br />
verzinnen dan gevangenisstraf. We moeten<br />
iets doen aan de werking van die breinen<br />
en, wanneer het gaat om psychopathische Jolles: “Gerichte onderdelen van het brein<br />
moordenaars of pedoielen, daar een fysieke zijn met behulp van technische hulpmiddelen<br />
tot betere actie aan te zetten. Dat is geen<br />
schil omheen leggen of bijvoorbeeld vrijheid<br />
Denys: “Gevangenissen hebben een dubbele<br />
functie. Enerzijds om mensen op te logieën, zoals enkelbanden.”<br />
we met neurale protheses kunnen doen.” Net<br />
beperken met behulp van moderne techno-<br />
ictie, dat gebeurt al. We weten alle drie wat<br />
sluiten die een gevaar vormen voor de maatschappij<br />
en anderzijds om hen tegen zichzelf ROBOTISERING VAN HET BREIN blinden en doven om weer (grove waarne-<br />
als Denys noemt hij mogelijkheden voor<br />
te beschermen omdat ze de controle kwijt Robotisering van het brein is ictie zegt mingen) te zien en beter te horen, maar zegt<br />
zijn. In principe is een aantal gevangen te Jelle Jolles. Non-ictie roepen Damiaan ook dat gedachten een stuk techniek kunnen<br />
behandelen met nieuwe technologieën, zoals Denys en Victor Lamme. In beide gevallen<br />
is enige nuancering op zijn plaats. “Het beweging te brengen. “Dat is een soort robo-<br />
aansturen om verlamde ledematen weer in<br />
diepe hersenstimulatie. Via geïmplanteerde<br />
elektroden kunnen we het brein zodanig stimuleren<br />
dat de gevangenen de controle over elektroden, je kunt implantaten inbren-<br />
principe een soort ‘Robocop’ mogelijk is en<br />
kan. Hersenen zijn te manipuleren met tisering, maar als het gaat om de vraag of in<br />
zichzelf terugkrijgen en bepaalde agressieve gen”, zegt Denys. “Technologie maakt het dan zeg ik ‘nee’. Daar zijn de hersenen oneindig<br />
veel te ingewikkeld voor. Het hele brein<br />
handelingen niet meer uitvoeren. Moderne mogelijk blinden (enigszins) te laten zien<br />
technologie kan dus opsluiting vervangen,<br />
maar de vraag is of we diepe hersen-<br />
doven te laten horen via implantaten. Neulijk.<br />
Dat laat onverlet dat computers/robots<br />
door chips op de retina aan te brengen en vervangen door robothersenen is onmogestimulatie<br />
op hen mogen toepassen als we rologische of psychiatrische patiënten zijn veel beter kunnen zijn dan de mens in geïsoleerde<br />
taken.”<br />
hun criminele gedrag beschouwen als een te genezen door de diepe hersenstimula-<br />
Prof. dr. Jelle Jolles is hoogleraar neuropsychologie aan de Vrije Universiteit Amsterdam en leider van het Centrum Brein & Leren. Prof. dr.<br />
Damiaan Denys is verbonden als hoogleraar psychiatrie aan de Universiteit van Amsterdam en afdelingshoofd Pyschiatrie van het AMC. Prof.<br />
dr. Victor Lamme is hoogleraar cognitieve neurowetenschappen aan de Universiteit van Amsterdam en partner in Neurensics.<br />
jellejolles@speakersacademy.nl | damiaandenys@speakersacademy.nl | victorlamme@speakersacademy.nl<br />
98 SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong>® MAGAZINE <strong>2016</strong>
FOTOGRAFIE: MINISTERIE VAN BEELD<br />
COLUMN<br />
Shay Kreuger<br />
Shay heeft haar eigen radioshow en is bovendien uitstekend<br />
inzetbaar als presentatrice, debatleider en dagvoorzitter. Ze<br />
staat voor alles open en is breed inzetbaar. Wat M&M’s daarmee<br />
te maken hebben legt ze zelf uit in haar eigen column.<br />
Valt<br />
Matthijs van<br />
Nieuwkerk<br />
op structuur,<br />
schoonheid,<br />
inhoud of alle<br />
drie?<br />
Ik kan een optreden in ‘De wereld draait door’ aan mijn lijst toevoegen!<br />
Zouden ze mij hebben uitgenodigd, omdat ze met mij aan tafel een<br />
inhoudelijke en geanimeerde spreker in huis hebben gehaald, die ook<br />
nog eens een knappe verschijning is? Misschien wel om elk van deze drie<br />
redenen. Ik heb nu eenmaal jong geleerd een open vizier op de wereld te hebben<br />
en ben daardoor breed inzetbaar om over allerhande thema’s te praten.<br />
Of zou het feit dat ze weten dat ik mijn M&M’s op kleur scheid, omdat ik<br />
van structuur houd, de doorslag hebben gegeven? Want daardoor spring ik in<br />
een verhaal over Beyoncé niet van de hak op de tak. Ze kunnen natuurlijk ook<br />
enthousiast geworden zijn tijdens het luisteren naar mijn radioshow ‘Morad<br />
& Shay’, waarin ik zo switch van een onderwerp als de vluchtelingenproblematiek<br />
naar een topic over vrouwen die masturberen tijdens de bevalling.<br />
Het maakt niet uit of ik een boekpresentatie aan elkaar praat, bij een multinational<br />
als ING de rol van debatleider op mij neem of artiesten af- en aankondig<br />
tijdens het North Sea Jazz Festival. Op al die plekken voel ik mij als<br />
een vis in het water. Wel altijd met de nodige objectiviteit en kennis van zaken,<br />
want ik weet heel goed dat ik de schakel ben tussen de organisatie die mij heet<br />
gevraagd en het publiek.<br />
Terug naar ‘De wereld draait door’: na uren van voorbereiding, gezonde<br />
zenuwen en éénwording met het onderwerp, zat ik dus aan tafel bij Matthijs<br />
van Nieuwkerk. Mijn eerste televisieoptreden in een talkshow was het logische<br />
gevolg van mijn harde werk, jarenlange ervaring en deskundigheid. Ik<br />
zie het als een van de volgende stappen in mijn carrière. Net als deze samenwerking<br />
met Speakers Academy®. Zij geloven – net als ikzelf – in talent. Ik ben<br />
Shay en van alle markten thuis.”<br />
Shay Kreuger is behalve dj op het radiostation<br />
FunX (‘Morad & Shay’, elke maandag<br />
t/m donderdag 16.00-19.00 uur online en<br />
in de vier grote steden via de ether), ook<br />
presentatrice en dagvoorzitter.<br />
shaykreuger@speakersacademy.nl<br />
© MINISTERIE VAN BEELD<br />
SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong>® MAGAZINE <strong>2016</strong><br />
99
© LILIAN VAN ROOIJ<br />
‘360 graden bereik’<br />
100<br />
MAATSCHAPPIJ<br />
SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong>® MAGAZINE <strong>2016</strong><br />
Marianne van den Anker & Rob Oudkerk<br />
Rob Oudkerk en Marianne van den Anker trekken na de zomer van <strong>2016</strong> het land in.<br />
Met de 'straat' als metafoor presenteren ze hun 360 graden-theorie (verzeker, vind, luister, voel, sta,<br />
communiceer en draag), die is gebaseerd op wetmatigheden in de zin van succesvolle formules en strategieën,<br />
maar ook van bizarre, kromme, soms zelfs van lachwekkende aard. "Inzicht daarin helpt overheden,<br />
bedrijven, instellingen zonder en met winstoogmerk en instanties bij het laten landen van hun begrijpelijke<br />
en goede instanties bij hun doelgroep."
MAATSCHAPPIJ<br />
De succesvolle presentatoren<br />
van het voormalige dagelijkse<br />
radioprogramma '1-op-straat'<br />
en het huidige programma<br />
'Kwesties' (NPO1, iedere zondagavond<br />
vanaf 20.00 uur) Rob Oudkerk en Marianne<br />
van den Anker gaan – gewapend met hun<br />
zeer brede ervaringen – na de zomer van<br />
<strong>2016</strong> het land intrekken. Oudkerk was<br />
huisarts, publicist, politiek commentator,<br />
parlementslid en wethouder en is nu naast<br />
radiopresentator strategisch adviseur<br />
van proit en non-proitorganisaties. Van<br />
den Anker was wetenschapper, auteur,<br />
strategisch adviseur, raadslid en wethouder<br />
en is naast radiopresentator nu vooral<br />
moderator en daarnaast toezichthouder.<br />
Oudkerk & Van den Anker geven lezingen<br />
over hun politieke ervaringen, maatschappelijke<br />
belevenissen en analyses uit hun radioprogramma.<br />
“Een waarachtig, humoristisch<br />
maar ook hard verslag van de rauwe, ongecensureerde<br />
waarheid van en met de betrokkenen<br />
zelf ”. Zij diepen in hun programma<br />
'Kwesties' een onderwerp tot op het bot uit<br />
en geven aan waar het debat werkelijk over<br />
zou moeten gaan. Ze slaan framing aan larden<br />
en gooien heilige huisjes omver.<br />
Hebt u een bijeenkomst waar u werkelijk<br />
tot-de-kern van problemen en oplossingen<br />
wil komen en stappen vooruit wilt zetten,<br />
dan zijn Oudkerk & Van den Anker uw ideale<br />
partner.<br />
Zij hebben in hun diverse werkkringen en<br />
de laatste 2 jaar dagelijks op Radio 1 de goede<br />
intenties van de tekentafel met de rauwe<br />
ongecensureerde werkelijkheid geconfronteerd.<br />
Als geen ander weten zij hoe de kloof<br />
tussen de intenties en waar het moet gebeuren<br />
kan worden gedicht. Communicatie is<br />
hierbij , simpel gesteld, de sleutel, maar o zo<br />
weerbarstig om te doen<br />
“Beleid maken, uitvoeren en handhaven?<br />
Een strategie doorvoeren? Een nieuw product<br />
op de markt zetten? Duurzame kostenbesparingen<br />
realiseren? Dat kan alleen<br />
vanuit waarachtigheid, zonder beperkingen,<br />
zonder ego, volledig geïnformeerd,<br />
authentiek en oorspronkelijk!”<br />
© M ET DANK AAN ROB OUDKERK<br />
WAT IS JULLIE WERKWIJZE?<br />
Wij gaan uit van de ‘straat’ als metafoor,<br />
als symbolische plek waar werelden samenkomen.<br />
De ‘straat’ als landingsplaats, de plek<br />
waar je ziet of gelukt is wat je wilt bereiken.<br />
De ‘straat’ als spiegelplaats, “klopt het?”.<br />
De ‘straat’ wordt vaak gezien als ‘eind van<br />
de pijplijn’ maar is juist de vindplaats van<br />
ideeën, expertise en energie. De ‘straat’ is<br />
voor ons het symbool van het geluid dat juist<br />
óók gehoord moet worden. De ‘straat’ is dus<br />
die leraar voor de klas die opeens 5 zorgleerlingen<br />
in zijn klas krijgt, dat bedrijf dat plots<br />
een dijk van een imagoprobleem ziet opdoemen,<br />
die organisatie die opeens overgeslagen<br />
lijkt te worden in de samenwerking, het<br />
instituut dat 30% van zijn omzet moet inleveren,<br />
dat dorp dat opeens 750 vluchtelingen<br />
gaat opvangen of een windmolenpark in de<br />
achtertuin krijgt, die ambtenaar met gewetensbezwaren<br />
of die burgemeester die durt<br />
te zeggen dat zijn gezag wordt ondermijnd<br />
door criminelen. De ‘straat’ zit vol waarachtige<br />
experts, met geluiden, ideeën en<br />
weerstand, divergerende belangen, 'niet-inmijn-achtertuin'-emoties,<br />
irrationele overwegingen:<br />
zij zullen er altijd gelijktijdig zijn.<br />
Het is een kwestie van deduceren en analyseren,<br />
om te weten waar je uit kan en wil<br />
komen.<br />
Wij putten daarnaast uit een oneindig lijkend<br />
aantal praktijkvoorbeelden op basis<br />
van onze ervaring na jaren werkzaam te zijn<br />
geweest in de politiek, binnen de politie en<br />
de zorg, en na honderden radio-uitzendingen,<br />
in alle hoeken en gaten van het land over<br />
de meest uiteenlopende kwesties.<br />
De betrokkenen staan in onze aanpak centraal:<br />
of dat nu uw werknemers zijn, klanten,<br />
relaties of stakeholders zijn, of het veld, de<br />
kwestie of de samenleving in brede zin.<br />
JULLIE HEBBEN EEN EIGEN<br />
THEORIE GEFORMULEERD<br />
GEBASEERD OP WETMATIG-<br />
HEDEN, WELKE ZIJN DAT?<br />
Onze theorie is gebaseerd op wetmatigheden<br />
in de zin van succesvolle formules<br />
en strategieën, maar ook wetmatigheden<br />
van bizarre, kromme, soms zelfs van lachwekkende<br />
aard. “Zo dus niet”! Inzicht in<br />
deze wetmatigheden helpt U bij het ontwikkelen<br />
en uitvoeren van hoe U als overheid,<br />
bedrijf(stak), proit of non-proit-instelling<br />
of instantie begrijpelijke en goede intenties<br />
laat landen bij uw doelgroep, die overigens<br />
echt niet altijd bezig is met het grotere<br />
geheel.<br />
Wij geven ook een toelichting op onze<br />
managementtheorie en -ilosoie. Want de<br />
gebruikelijke theorieën volstaan niet. Die<br />
zijn te plat, te tweedimensionaal. Die pakken<br />
maar een deel van de werkelijkheid. De<br />
blik van de top blijkt veel te beperkt en er<br />
is bij de top een grote informatieachterstand<br />
waar te nemen van de dagelijkse praktijk en<br />
context. Beleid is te vaak gebaseerd op vooral<br />
de papieren werkelijkheid. De top benut ook<br />
de expertise en kennis van uitvoerders niet<br />
voldoende. Zo blijt de onderstroom daar<br />
waar hij is, en verwijdert steeds verder van<br />
de mainstream. Het klassieke systeem van<br />
hiërarchie blokkeert dat uitvoerders durven<br />
te zeggen wat er gezegd moet worden, soms<br />
overigens niet alleen in het veld zelf, maar<br />
ook in de (sub)top.<br />
Er is niet veel fantasie nodig om je te realiseren<br />
dat de maatschappij en de onderstroom<br />
– ook vanwege de invloed van sociale<br />
media en internet – op een heel andere wijze<br />
omgaat met de top van de samenleving dan<br />
voorheen. Er is veel opstand en weerstand.<br />
Omdat iedereen met iedereen kan communiceren,<br />
overal, altijd en op elk gewenst<br />
moment is echter de kracht om zaken niet<br />
alleen te agenderen maar ook te veranderen<br />
SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong>® MAGAZINE <strong>2016</strong> 101
MAATSCHAPPIJ<br />
onvergelijkbaar met de conservatieve wegen nen in het instituut politiek, het instituut wagen als meest pregnante voorbeelden van<br />
om mensen te mobiliseren. De onderstroom overheid. In het private domein gelden de vervreemding tussen top en maatschappij.<br />
krijgt bij slim opereren meer kennis en dus bankencrisis of de recente crisis rondom de Er is een vrij grote vertrouwens- en loyaliteitscrisis.<br />
potentieel meer invloed, maar in plaats van vluchtelingen of de Fyra of rondom Volks-<br />
het feit dat de top gebruik maakt van die kennis<br />
en kunde, reageert ze te vaak behoudend<br />
en conservatief. Toch zitten er vele voordelen<br />
aan onderstroom mainstream maken.<br />
DE 360 GRADEN THEORIE<br />
Om dat te mitigeren, te veranderen, kleiner te maken hebben Oudkerk en Van den Anker<br />
Neem de muziekindustrie, waar sinds op<br />
een conceptueel kader gemaakt. Globaal bestaat dat kader uit de volgende elementen:<br />
internet muziek kon worden uitgewisseld<br />
de platenindustrie gedwongen werd haar<br />
conservatieve manier van werken – haar<br />
VERZEKER je van een goede informatiepositie,<br />
verzeker je ervan dat je weet wat neer die niet meteen weg, wals het niet<br />
leidend is. Hoor ook de weerstand, rede-<br />
systeemwereld – te veranderen. Opeens hadden<br />
ze niet meer het monopolie op de verkoop,<br />
maar moesten ze na gaan denken hoe<br />
je moet weten, vertrouw niet op papier plat vanuit ratio, papier en omdat je zelf<br />
alleen, ga de haarvaten in van je organisatie,<br />
de werkvloer, de gebruiker, de samen-<br />
consequenties van wat je wil bovenop het<br />
vindt dat het zo’n goed plan is. Doorleef de<br />
ze hun industrie toch levend konden houden.<br />
Zonder internet was dat nadenken niet<br />
leving. Dat is de basis van alles. Weten gebruikelijke feit dat je zaken goed doorberekent,<br />
risico’s in kaart brengt etc.<br />
eens gebeurd. Ook bij multinationals krijgen<br />
door waarachtig te doorgronden. Dan<br />
aandeelhouders steeds meer macht, omdat<br />
hoor je ook het geluid van al die experts<br />
ze via internet veel meer informatie krijgen<br />
die de samenleving en jouw organisatie VOEL en herzie zo nodig wat je vindt.<br />
dan vroeger, toen de top van zo’n concern<br />
rijk is, waardoor goede ideeën, invalshoeken<br />
en analyses tot je komen die je anders STA ervoor en handel vanuit opgebouwd<br />
die kennis niet deelde of wilde delen. Een<br />
beter geïnformeerde aandeelhoudersvergadering<br />
zegt geen ja en amen maar (be)stuurt<br />
zou missen, niet hoort of hoort uit frustratie<br />
(ze luisteren toch niet). En hoor je<br />
draagvlak.<br />
mee. De revolutie in Egypte die begon op het<br />
ook waar het in de uitwerking/uitvoering COMMUNICEER duidelijk, open en<br />
Tahirplein was zonder facebook ook nooit<br />
verkeerd gaat.<br />
transparant (ook en vooral over hoe je de<br />
van de grond gekomen.<br />
belangen hebt afgewogen, waar de dilemma’s<br />
zaten en hoe je daarin tot (ethische)<br />
VIND (essentie beetpakken, kern benoemen).<br />
Alle beweging, verandering komt keuzes hebt gemaakt.<br />
Leiders, hoe goed ze ook zijn en welke<br />
goede intenties ze ook hebben, genieten in<br />
immers voort uit ‘iets vinden’. Eerst moet<br />
het huidige tijdsgewricht niet langer en niet<br />
je dus ‘ergens iets van vinden, een mening DRAAG de volle verantwoordelijkheid<br />
vanzelfsprekend meer het voordeel van de<br />
hebben, een oordeel hebben.<br />
en wimpel deze niet af (voorbeeld: een<br />
twijfel. Het gat tussen maatschappij en top<br />
burgemeester die niets anders kan dan<br />
moet efectiever gedicht worden en daar<br />
LUISTER: doe dat 360 graden om je heen, de COA/minister zijn zin geven dat er<br />
springen Oudkerk en Van den Anker op in.<br />
dus ook en vooral naar de betrokkenen. 1500 asielzoekers op een relatief kleine<br />
Er zijn voorbeelden zat om dat “gat”<br />
Dus niet doordrukken, arrogant zijn en gemeenschap komen: ‘ik kan dit besluit<br />
serieus te nemen. Neem de opkomstcijfers<br />
menen dat de macht die je hebt als overheid,<br />
burgemeester, minister, grote instan-<br />
dat je het niet wil tegenhouden, omdat je<br />
niet tegenhouden’, terwijl de essentie is<br />
bij lokale verkiezingen: In maart 2014 nog<br />
geen 50%. Heb je dan mandaat? Nee, eigenlijk<br />
maar 1 agenda die je mag, kunt en moet<br />
tie, speler op de markt, top van een bedrijf immers later nog een baantje nodig hebt).<br />
hebben als politiek: vertrouwen terugwin-<br />
Oudkerk & Van den Anker zijn uw dagvoorzitters en werken samen met u dat ideale 360-graden-programma<br />
uit. “Vooruit met dat waar het werkelijk om gaat.” Het vermogen om de essentie direct beet te pakken, veel en<br />
snel te schakelen en focus aan te brengen met een kwinkslag, maken dat uw bijeenkomst anders eindigt dan<br />
hij begon. U wilt immers dat de moeite die u doet om mensen op één plek samen te brengen al wordt benut.<br />
mariannevandenanker@speakersacademy.nl | roboudkerk@speakersacademy.nl<br />
102 SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong>® MAGAZINE <strong>2016</strong><br />
© LILIAN VAN ROOIJ
SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong>® MAGAZINE <strong>2016</strong> 103
© MARTIKA DE SANDERS<br />
‘Ik heb<br />
van mijn<br />
zwakte,<br />
mijn<br />
kracht<br />
gemaakt’<br />
De carrière van Jandino Asporaat<br />
(35) gaat als een komeet. Hij heeft<br />
een eigen show, presenteert diverse<br />
televisieprogramma’s en vorig jaar<br />
kwam zijn eerste film uit. Wat maar<br />
weinig mensen weten, is dat achter die<br />
Antilliaanse bravoure, een betrokken<br />
man schuilt, die zich inzet voor<br />
probleemjongeren. ‘Je hebt altijd de<br />
keuze om iets van je leven te maken’.
THEATER, FILM, TELEVISIE<br />
Humor is mijn wapen<br />
Jandino Asporaat<br />
Tekst: Floor de Booys<br />
Vanuit zijn kantoor in het Nieuwe Luxor<br />
heater heet hij een prachtig uitzicht<br />
op de Erasmusbrug en de Kop van<br />
Zuid. . “Dit is een geweldige plek. Rotterdam<br />
is echt mijn stad. Hier voel ik me thuis.” En<br />
dan vertelt hij met pretoogjes: “Ik heb in dit theater<br />
gewerkt toen ik studeerde, als bijbaantje in de<br />
avond uren. Maar ik werd na een tijdje ontslagen<br />
omdat ik niet geschikt zou zijn. Dat ik hier nu mijn<br />
kantoor heb, geet me dagelijks een goed gevoel.<br />
Mijn uitzicht is mooier dan dat van de directeur.<br />
Hoezo, niet geschikt?”<br />
Een vechtersmentaliteit heet hij zeker. “Ik kan<br />
er heel slecht tegen als mensen er met de pet naar<br />
gooien. Als mensen kansen laten liggen.” Daarom<br />
maakt hij in zijn overvolle agenda graag tijd vrij om<br />
in jeugdgevangenissen, tbs-klinieken en achterstandswijken<br />
met probleemjongeren in gesprek te<br />
gaan. “Eerst doe ik een paar stukjes uit mijn show, ze<br />
mogen ook lachen. Daarna gaan we in gesprek. Dan<br />
zeggen ze tegen mij ‘jij hebt makkelijk praten want<br />
jij bent beroemd en rijk’. Dat klopt, zeg ik dan, maar<br />
daar heb ik keihard voor moeten werken.”<br />
BUENA VISTA<br />
Jandino Asporaat heet weinig in het leven<br />
cadeau gekregen. Hij werd geboren in Willemstad,<br />
Curaçao. De wijk Buena Vista – een van de armere<br />
in Willemstad met relatief veel criminaliteit – was<br />
het decor van zijn jeugd. Hij herinnert het zich nog<br />
goed. “We woonden in een krot van vier bij vier.<br />
Het geld was altijd eerder op dan de maand en dan<br />
hadden we honger.” De woonomstandigheden werden<br />
beter toen het gezin begin jaren negentig naar<br />
Rotterdam verhuisde, maar de rammelende maag<br />
kwam ook in Nederland nog regelmatig voor. “De<br />
voedselbank bestond toen nog niet.” Kort na aankomst<br />
in Nederland verliet zijn vader het gezin en<br />
stond moeder Mariska er alleen voor. “Ze had drie<br />
baantjes, maar het bleef sappelen. Ik probeerde haar<br />
altijd op te beuren door te zeggen dat ze een ondernemer<br />
was en daar trots op moest zijn. Maar daar is<br />
mijn moeder veel te bescheiden voor.”<br />
Daar heet Jandino geen last van. “Ik was me al<br />
jong bewust van mijn sterke kanten, van mijn kwaliteiten.<br />
En wist die ook goed in te zetten en daarmee<br />
mijn doel te bereiken.” Op de basisschool was hij het<br />
perfecte pestmateriaal. “Ik had x-benen, mijn bril<br />
was kapot en werd met plakband bij elkaar gehouden.”<br />
Er waren genoeg redenen om het pispaaltje<br />
van de klas te worden. Maar hij wapende zich met<br />
humor. “Ik was altijd al rap van de tongriem gesneden.<br />
En wist van mijn zwakte mijn kracht te maken.”<br />
Dat werkte. “Ik kreeg de mooiste meiden en de grote<br />
jongens op het schoolplein hadden ontzag voor me.”<br />
En die tactiek werkt nog steeds. Jandino weet zelfs<br />
Gordon – toch ook niet op zijn mondje gevallen –<br />
op zijn plek te zetten.<br />
Hij is er ver mee gekomen. In Nederland heet<br />
Jandino zo’n beetje alles bereikt wat er te bereiken<br />
is. Hij heet zijn eigen programma ‘Dino Late<br />
Night Show’ en presenteert goed bekeken televisieprogramma’s<br />
als ‘Alles mag op zaterdag’ samen met<br />
Gordon en Gerard Joling en ‘Dance, Dance, Dance’<br />
met Chantal Janzen. Zijn eerste ilm ‘Bon Bini Holland’<br />
was eind vorig jaar zo’n groot succes dat hij<br />
nu al aan het schrijven is aan een vervolg. En de<br />
kledingzaak die hij in 2014 in Delt opende, loopt<br />
ook als een trein. “Ik heb zelf een tijdje als verkoper<br />
in een kledingwinkel gestaan. Een van mijn vele<br />
bijbaantjes. Ik vond vooral het contact met klanten<br />
altijd leuk. Als ze waren geslaagd en stralend de<br />
winkel uitliepen. Ik vind het zelf ook belangrijk om<br />
goed gekleed te zijn. Helaas ben ik zo druk, dat ik<br />
niet veel tijd meer heb om zelf in de zaak te staan.<br />
Dat doet mijn goede vriend en compagnon Marcel<br />
Rocha. Maar ik ben wel betrokken bij alle inkoop.<br />
Er hangt alleen kleding die ik zelf ook draag.”<br />
SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong>® MAGAZINE <strong>2016</strong> 105
106 SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong>® MAGAZINE <strong>2016</strong><br />
THEATER, FILM, TELEVISIE<br />
DUITSE HUMOR<br />
Ook de toekomst ziet er stralend uit voor<br />
de getalenteerde grappenmaker. Hij gaat<br />
zijn geluk buiten de landsgrenzen beproeven.<br />
“We hebben al wat shows in België<br />
gedaan. Dat is relatief gemakkelijk want<br />
hetzelfde taalgebied. Maar we gaan het nu<br />
ook in Duitsland proberen. Ik ben druk<br />
bezig met een taalcursus. Maar wat misschien<br />
nog wel belangrijker is, ik verdiep<br />
me in de Duitse humor. Waar mensen om<br />
moeten lachen, verschilt enorm per land<br />
en cultuur. Humor zit in de volksaard. Dus<br />
dat is belangrijk om te weten als je grappen<br />
gaat maken in het buitenland. Ik vind<br />
het een enorme uitdaging. Heb veel plezier<br />
in de voorbereidingen. Maar mijn leven<br />
hangt er niet vanaf. Als het niet lukt, is het<br />
jammer. Maar dan heb ik het in elk geval<br />
geprobeerd. Ik heb niets te verliezen.” Jandino<br />
zit strak in zijn tijdschema en wordt<br />
door zijn management goed afgeschermd.<br />
Maar als hij eenmaal tegenover je zit, is hij<br />
uiterst bescheiden, vriendelijk en vol aandacht.<br />
“Ik kan heel goed focussen, in het<br />
hier en nu leven. Wat ik straks moet doen,<br />
daar maak ik me nu nog niet druk over.<br />
ontzettend trots. “Ze komt naar elke show<br />
en geniet enorm van mijn succes.”<br />
Toen Jandino dertien, veertien jaar was,<br />
keek veel naar de show van Oprah Winfrey.<br />
“Als ik thuis kwam van school, dan ging de<br />
televisie aan. Mijn moeder was veel aan het<br />
werk om het gezin draaiende te houden.<br />
Oprah was mijn tweede moeder. Ze was<br />
echt een voorbeeld voor me. Een zwarte<br />
vrouw, die het zover brengt. Ik herken in<br />
haar ook die vechtersmentaliteit. Ik heb een<br />
groot respect voor wat zij bereikt heet.”<br />
BINNENHUISARCHITECT<br />
Zijn naam heet niet iedereen meteen<br />
paraat, maar als je hem omschrijt als ‘die<br />
Antilliaanse grappenmaker met die grote<br />
mond, dat kale hoofd en die bril’, dan weet<br />
iedereen wie je bedoelt. Zijn gezicht vergeet<br />
je niet snel. Toch was Jandino niet altijd van<br />
plan om stand-up comedian te worden. Hij<br />
droomde van binnenhuisarchitect, maar<br />
dat was te hoog gegrepen dus volgde hij een<br />
schildersopleiding “Er was een studietraject<br />
mogelijk waarbij je dan de assistent van<br />
een binnenhuisarchitect<br />
kon worden.<br />
Daar hoopte ik op.” Maar dat mislukte<br />
en hij belandde in de bouw. “Ik verdiende<br />
behoorlijk goed, maar gelukkig werd ik er<br />
niet van. Ik voelde dat er een ander leven<br />
op me lag te wachten.”<br />
Daarvoor moest Jandino wel een sprong<br />
in het diepe wagen. Na lang wikken en<br />
wegen durfde hij zich aan te melden bij<br />
de Stichting Kunstzinnige Vorming Rotterdam<br />
(SKVR) en werkte twee jaar voor<br />
hun project Young Stage. “Dat is een fantastisch<br />
project voor en door leerlingen. Ik<br />
heb daar veel plezier gehad en veel geleerd.<br />
Ik verdiende nog geen vijhonderd euro per<br />
maand, maar ik wist dat ik de goede keuze<br />
had gemaakt.”<br />
Natuurlijk is het ijn dat hij nooit meer<br />
geldzorgen heet. Al vraagt hij zich soms<br />
af of hij zijn kinderen niet te veel verwent.<br />
“Ik ben zo ver gekomen, omdat ik weinig<br />
gewend was. Het is ijn om een Mercedes te<br />
kunnen rijden, maar met een Suzuki Alto<br />
kom ik er ook. Geld is kortom, niet het doel.<br />
Het gaat om de vrijheid de dingen te kunnen<br />
doen die je belangrijk vind. Ik hoop dat<br />
ik mijn kinderen dat mee kan geven.”<br />
Als ik iets gedaan heb, laat ik het meteen<br />
los. Ik verlies geen energie aan tobben of<br />
piekeren. Dat scheelt enorm. Zo kan ik<br />
alle ballen in de lucht houden en blijf ik<br />
toch uitgerust ook al slaap ik regelmatig<br />
maar vier uur per nacht.” Jandino heet<br />
een jong gezin, waaraan hij ook tijd wil<br />
besteden. Hij is getrouwd met Shirley<br />
en het stel heet een zoon, Elijah (5), en<br />
een dochter Amy-Lee (1,5). “Zij willen ook<br />
met hun vader naar het park om de eendjes<br />
te voeren. Daar wil ik tijd voor maken.”<br />
Presentator en stand-up comedian Jandino Jullian Asporaat werd<br />
op 9 januari 1981 geboren in Willemstad, Curaçao. Hij groeide op in<br />
de arme wijk Buena Vista. Begin jaren negentig verhuisden ze naar<br />
Rotterdam, waar moeder Mariska het gezin in haar eentje draaiende<br />
moest houden. Jandino begon als schilder, werkte later ook nog in de<br />
bouw, maar volgde toen toch zijn hart. Hij ging werken bij Young Stage,<br />
een theaterproject voor en door scholieren. In 2005 stond hij in de<br />
inale van het ca- baretfestival Cameretten. Hij werd tweede en won de persoonlijkheidsprijs.<br />
Zijn eerste avondvullende theatervoorstelling ‘Antilliaanse Pot’ ging in september<br />
2006 in première. ‘Buena Vista’ was de opvolger van zijn eerste theaterprogramma. Op<br />
televisie brak hij door met ‘The Comedy Factory’ en hij speelde zijn eerste rollen in ilms<br />
Zelf groeide Jandino grotendeels op<br />
zonder vader. Hij schreef er het prachtige,<br />
gevoelige liedje ‘Pappa’ over. Het contact<br />
met zijn vader is hersteld. “Hij woont<br />
op Curaçao en als ik daar ben dan zien we<br />
elkaar. Maar wat ik gemist heb, kunnen we<br />
nooit meer inhalen. Ik neem het hem niet<br />
meer kwalijk. Ik weet nu hoe moeilijk het is<br />
(‘Deuce Bigalow’, ‘Staatsgevaarlijk’). Sinds 2011 heeft hij zijn eigen televisieprogramma:<br />
‘De Dino Show’. In 2013 werd de show genomineerd voor het Europese festival voor<br />
amusementsprogramma's op televisie de Gouden Roos (Rose d'Or). Tegenwoordig is hij<br />
elke zaterdagavond te zien in ‘Alles mag op zaterdag’ dat hij samen met Gerard Joling en<br />
Gordon presenteert. Zijn eerste eigen ilm ‘Bon Bini Holland’ was eind vorig jaar een groot<br />
succes. Hij schrijft aan een vervolg. Jandino Asporaat is getrouwd met Shirley en het stel<br />
heeft samen een zoon Elijah (5) en een dochter Amy-Lee (1,5).<br />
jandinoasporaat@speakersacademy.nl<br />
om een goede vader te zijn.” Zijn moeder is<br />
© MARTIKA DE SANDERS
ONDERNEMEN<br />
Westere ondernemers succesvol<br />
ondersteunen in China<br />
Peter Pronk<br />
De enige Nederlander ooit in dienst<br />
van een ‘triple A security’ Chinees<br />
staatsbedrijf.<br />
Geboren en getogen ‘serial entrepreneur’<br />
Peter woont al 9 jaar in China, waar hij zijn<br />
18e bedrijf runt. 1421 Consulting Group<br />
(1421), een bedrijf opgericht om Westerse<br />
ondernemers te ondersteunen in China. Deel<br />
van het succes zijn de unieke ervaringen die<br />
hij heet opgedaan bij zijn enige baan ooit.<br />
Peter werd al op jonge leetijd ondernemer,<br />
op zijn 23ste startte hij een groothandel in<br />
vlees. Naast zijn sterk groeiende groothandel<br />
begon hij een investeringsbedrijf om<br />
beginnende ondernemers een kans te<br />
bieden. Naast inanciële hulp werd de<br />
startende ondernemer ondersteund<br />
met boekhouding, coaching, business<br />
development en marketing.<br />
“Peter his sharp presentation on the<br />
diferences between China and the West were<br />
beneicial to me in understanding Western<br />
people when doing business. His enthusiasm<br />
and respect for both cultures helped to grasp<br />
the essentials. Especially his case studies<br />
show great insight in culture diferences and<br />
understanding of Chinese business culture.”<br />
Mr. Han Shuwang – CEO China Energine<br />
In 1997 verkocht Peter zijn groothandel<br />
om zich te focussen op consultancy en<br />
investeringsprojecten. Via verschillende<br />
consultancy-werkzaamheden kwam<br />
Peter uiteindelijk uit bij het Nederlandse<br />
© MET DANK AAN PETER PRONK<br />
windturbinebedrijf EWT en kreeg hij zijn<br />
eerste opdracht naar Azië af te reizen voor<br />
het vinden van een geschikte partner voor<br />
de Chinese markt.<br />
‘U krijgt te horen<br />
wat je moet weten<br />
om te slagen in<br />
China’<br />
In 2005 begon Peter als werknemer, zijn<br />
eerste baan ooit, als directeur Azië bij EWT.<br />
In de jaren die volgden reisde Peter vaak<br />
naar Azië en leerde daar de ijne kneepjes<br />
van het zaken doen in China. In 2007<br />
coördineerde hij een huwelijk tussen EWT<br />
en de Chinese Aerospace Group (China<br />
Academy of Launch and vehilce Techology)<br />
welke resulteerde in de verkoop van het<br />
eerste windmolenpark van 55 turbines, de<br />
opzet van twee productie joint ventures en<br />
een marketing en sales joint venture.<br />
Zowel de Chinese als Nederlandse<br />
partner vroegen Peter naar China te gaan<br />
om daar de CEO van de sales joint venture<br />
en boardmember van de productie joint<br />
ventures te worden. Een doel én droom die<br />
werkelijkheid werden. Daar werken met<br />
voeten in de aarde voor een Chinees (staats)<br />
bedrijf was uniek. Daar leerde Peter dat<br />
hij eigenlijk helemaal niets wist. Alles ging<br />
anders en alles was anders.<br />
In 2011 ontstond de mogelijkheid<br />
om, zonder gezichtsverlies, het Chinese<br />
staatsbedrijf te verlaten en een eigen<br />
onderneming te starten. Met het<br />
windturbinebedrijf als startende klant<br />
begon 1421 Westerse ondernemers in<br />
China te begeleiden. In 5 jaar tijd is 1421<br />
snel gegroeid. Meer dan 22 man personeel<br />
heet al meer dan 75 klanten begeleid in de<br />
Chinese markt. Basis van het succes? Een<br />
stevig netwerk in China door Peter zijn tijd<br />
bij het Chinese staatsbedrijf en een ilosoie<br />
over hoe je zaken hoort te doen in China.<br />
Peters ervaringen en praktische kennis<br />
worden ondersteund door talrijke verhalen,<br />
business cases en ervaringen. U krijgt te<br />
horen wat u moet weten om te slagen in<br />
China.<br />
peterpronk@speakersacademy.nl<br />
SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong>® MAGAZINE <strong>2016</strong> 107
© MINISTERIE VAN BEELD<br />
‘Als je denkt het<br />
in Frankrijk<br />
te redden<br />
met Engels<br />
kan dat best<br />
tegenvallen’<br />
108<br />
SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong>® MAGAZINE <strong>2016</strong>
FRANKRIJK<br />
Philip Freriks<br />
Tekst: Jacques Geluk<br />
“Zijn die Fransen niet verschrikkelijk arrogant en vervelend? Tijdens mijn lezingen,<br />
die vaak over Frankrijk gaan, leg ik uit dat dit allemaal ontzettend meevalt en<br />
negen van de tien misverstanden voortkomen uit taalkwesties. Natuurlijk zijn er ook<br />
cultuurverschillen, maar het is onzin te zeggen dat die een onneembare barrière vormen.<br />
Het is voldoende ze te onderkennen en er rekening mee te houden”, zegt journalist,<br />
schrijver en presentator Philip Freriks vanuit Parijs, waar hij samen met zijn Franse<br />
vrouw Lili al vele jaren woont.<br />
We hebben het er nooit over, maar<br />
de overeenkomsten die wij hebben<br />
met de Fransen zijn vaak<br />
groter dan de verschillen. Zij hebben<br />
veelal met dezelfde dingen te maken als wij”,<br />
zegt Philip Freriks, die dit jaar exact 50 jaar – met<br />
enkele onderbrekingen – in Frankrijk woont en weet<br />
waarover hij het heet. Het loont, bijvoorbeeld voor<br />
ondernemers, de Fransen zoveel mogelijk in hun<br />
eigen taal aan te spreken. “De Fransen hebben het<br />
gevoel dat ze voor gek staan als ze een buitenlandse<br />
taal spreken. Doordat ze er, in tegenstelling tot de<br />
Nederlanders, van overtuigd zijn dat ze het niet kunnen,<br />
durven ze het ook niet. Dus wanneer je denkt<br />
het met Engels te kunnen redden in Frankrijk, kan<br />
dat best tegenvallen. President François Hollande<br />
spreekt ook maar drie woorden Engels en slaagt erin<br />
die ook nog verkeerd uit te spreken.” Freriks relativeert<br />
dat beeld enigszins door te zeggen dat bij grote<br />
bedrijven als Renault, waar veel buitenlanders werken,<br />
Engels de voertaal is aan de top en dat ook jongeren<br />
steeds vaker het Engels beheersen. Hij neemt<br />
het ook op voor zijn tweede vaderland: “In de tegenwoordige<br />
tijd wordt Frankrijk vaak afgeschilderd als<br />
de zieke man van Europa, een land dat op instorten<br />
staat. Dat is natuurlijk een beetje onzin. Het is nog<br />
steeds de vijfde economie ter wereld. Er valt best veel<br />
op- en aan te merken, maar dit land gaat zeker Griekenland<br />
niet achterna.”<br />
‘BENT U IN NEDERLAND?’<br />
Veel mensen kennen Philip Freriks als presentator<br />
van het NOS-Journaal (1996-2009), het ‘Groot dictee<br />
der Nederlandse taal’ en de quiz ‘De slimste mens’.<br />
Daarnaast is hij voor diverse omroepen en kranten<br />
jarenlang correspondent in Frankrijk geweest. “Ze<br />
vragen mij nog steeds af en toe om commentaar op<br />
actuele gebeurtenissen. Na de aanslagen van november<br />
<strong>2015</strong> in Parijs ben ik een aantal avonden achter<br />
elkaar te gast geweest in ‘Pauw’.” Geregeld is de eerste<br />
vraag die programmamakers stellen: ‘Bent u in<br />
Nederland?’ en als hij antwoordt ‘Nee, in Parijs’ gaat<br />
het vaak niet door. “We zijn nu bezig met een documentaire<br />
televisieserie die zich in Parijs afspeelt,<br />
maar daar kan ik nog niets over zeggen”, kondigt<br />
Freriks voorzichtig aan. Waar komt dat gevoel voor<br />
Frankrijk vandaan? “Dat heet te maken met de<br />
‘Frankrijk werd een<br />
soort fata morgana, een<br />
droom’<br />
generatie waartoe ik behoor. In de periode dat ik als<br />
ongeveer 12-jarige naar de HBS ging, rond 1957, was<br />
Parijs wat later New York en Londen zijn geworden.<br />
Het was de dominante stad waar het gebeurde, al wist<br />
je niet precies wat dat was. De radio draaide evenveel<br />
Franse chansons als Engelse en Amerikaanse nummers.<br />
De sfeer was Frans georiënteerd. Bekende Vijftigers,<br />
de Remco Camperts en zo, schreven erover.<br />
SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong>® MAGAZINE <strong>2016</strong> 109
FRANKRIJK<br />
Het leek allemaal avontuurlijk. Er gebeurden<br />
dingen die in Nederland niet konden of andere methoden en zienswijzen. Bovengen<br />
elders gebeuren en maken kennis met<br />
mochten en daar kreeg je rode oortjes van. dien ontdekken ze dat die vaak meer resultaat<br />
opleveren, dan wanneer ze waren blijven<br />
Jongens en meisje konden er ook vrij gemakkelijk<br />
naartoe, met de trein of voor een habbekrats<br />
met viswagens die vanuit IJmuiden<br />
ronddraaien in hun eigen kringetje.”<br />
naar Parijs reden. Naar Amerika gaan was<br />
in de jaren vijtig volstrekt ondenkbaar. Dat<br />
kostte een fortuin. Er zaten wel veel Amerikanen<br />
in Parijs, onder wie veel jazzmusici<br />
‘Dit land gaat zeker<br />
Griekenland niet<br />
die daar na de Tweede Wereldoorlog waren<br />
blijven hangen.”<br />
achterna’<br />
KOETERWAALSEN<br />
Freriks leert op school de drie moderne<br />
talen. “Als je in Frankrijk kwam en je had<br />
een beetje je best gedaan op de middelbare<br />
school kwam je een heel eind. Tijdens LIEFDE VOOR TAAL<br />
vakanties pikte ik straattaal op en koeterwaalste<br />
ik me er altijd wel doorgeen. De velen Philip Freriks toedichten. Terecht,<br />
Liefde voor de taal is een eigenschap die<br />
Fransen vonden het toen al prachtig als je maar het ligt allemaal wel wat genuanceerder.<br />
“Op de middelbare school moesten we<br />
hen in hun eigen taal aansprak. Frankrijk<br />
werd een soort fata morgana, een droom, van een leraar Nederlands, die ook dichter<br />
maar toen ik er eenmaal zat – ik studeerde was, geregeld opstellen schrijven. Hij maakte<br />
politieke wetenschappen in Parijs – bleek daar ook een competitie van. Ik schreef ook<br />
het wel minder romantisch te zijn dan ik in voor de schoolkrant, maar dat dit bewust<br />
Utrecht had bedacht. Ik wist toen nog niet voortkwam uit mijn liefde voor de taal geloof<br />
dat ik vijf jaar later correspondent zou worden.<br />
Ik was niet zo’n carrièreplanner, maar ik kon me er een beetje mee manifesteren.<br />
ik niet. Journalistiek was leuk om te doen en<br />
had wel al jong het idee dat ik een tijdje naar Pas in de loop der tijd ben ik gaan spelen<br />
het buitenland moest. Ik had het gevoel dat met taal en begonnen met het schrappen van<br />
ik daarvan wat kon opsteken, zonder precies overbodige woorden. Met name bij de krant<br />
te kunnen deiniëren wat het me zou opleveren.<br />
Nu ik dat wel weet raad ik jongeren ker, doordat ik in een hele korte tijd moest<br />
en later het NOS-Journaal werd dat nog ster-<br />
ontzettend aan dat te doen, want mensen die samenvatten welk nieuws ik wilde overbrengen.<br />
Bovendien werd ik steeds kritischer op<br />
een tijdje in het buitenland hebben gezeten<br />
hebben iets extra’s en zijn in staat verder te mezelf.” Freriks maakt zich niet zo druk over<br />
kijken dan hun neus lang is. Ze blijven niet hoe anderen met de taal omgaan. “Taal is een<br />
steken in ‘nombrilisme’, navelstaren, maar levend iets, dat haar eigen leven leet. Mopperen<br />
op taalgebruik is ook van alle tijden,<br />
kijken over hun grenzen heen, zien hoe din-<br />
Philip Freriks begon zijn journalistieke loopbaan tijdens zijn middelbare schooltijd bij de Utrechtse editie van Het<br />
Parool. In 1966 vertrok hij naar Parijs om politieke wetenschappen te studeren. Vanaf 1971 was hij correspondent<br />
voor diverse kranten en omroepen en van 1996-2009 nieuwslezer bij het NOS-Journaal. Verder heeft hij<br />
tv-programma’s gepresenteerd als ‘Lopend vuur’, ‘Groot dictee der Nederlandse taal’, het boekenprogramma<br />
‘Passages’, ‘Lekker weertje’ samen met Erwin Kroll en (nog steeds) ‘De slimste mens’. Verder heeft hij succesvolle<br />
theatertournees door Nederland gemaakt en was hij verteller in kameropera’s. Daarnaast heeft hij<br />
boeken geschreven, waaronder ‘Les chats de Lili’, ‘De Mitterrand route’, ‘Gare du Nord’ en de ‘Meridiaan<br />
route’. philipfreriks@speakersacademy.nl<br />
110<br />
SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong>® MAGAZINE <strong>2016</strong><br />
dat is net zoiets als zeggen dat vroeger alles<br />
beter was of klagen over die jeugd van tegenwoordig.<br />
Daar kun je niet veel mee.” Toch<br />
ergert Freriks zich wel eens. “Het woord gaat<br />
duikt op in vrijwel elke zin: het gaat gebeuren,<br />
het gaat dit of dat. Als ik eindredacteur<br />
was zou ik dat woord uit alle zinnen halen.<br />
Dat maakt de tekst een stuk mooier. Hij klimt<br />
echter niet in de pen om met een opgeheven<br />
vingertje vlammende ingezonden brieven te<br />
schrijven tegen de verloedering onzer taal.<br />
“Ik houd van een goed geschreven stuk of<br />
boek, maar dat is altijd een kwestie van eigen<br />
smaak. Er zijn boeken waar critici of kenners<br />
enorm mee weglopen en ik niet zoveel mee<br />
heb. En omgekeerd.”<br />
Wat taal betret: Philip Freriks heet het<br />
‘Groot dictee der Nederlandse taal’ naar<br />
Nederland en Vlaanderen gebracht. “Toen<br />
ik correspondent was in Frankrijk was het<br />
dictee daar een soort nationale hype. Ik<br />
heb, in een speciale afdeling voor buitenlanders,<br />
meegedaan om een reportage te<br />
schrijven voor de Volkskrant. Ik kreeg daar<br />
zoveel positieve reacties op en de vraag of<br />
we dit niet konden doen in Nederland. Dat<br />
hebben we bij de NOS oude stijl aangeboden<br />
en uiteindelijk is het van de grond gekomen<br />
en uitgegroeid tot het dictee zoals we<br />
dat nu kennen.” Ten slotte goed nieuws voor<br />
trouwe kijkers: Philip Freriks en Maarten<br />
van Rossem, het enige jurylid, blijven voorlopig<br />
te zien in de quiz ‘De slimste mens’ van<br />
KRO-NCRV. “Het is een ontzettend leuke<br />
klus. Aanvankelijk dachten we dat we het<br />
één zomerseizoen zouden doen, maar het<br />
was meteen al een kijkcijferkanon. Inmiddels<br />
zijn we vier jaar verder en geniet ik van<br />
de opnamen, waarvoor ik twee keer per jaar<br />
naar Nederland kom.”<br />
© MINISTERIE VAN BEELD
COMMUNICATIE<br />
Welk imponeergedrag leidt tot<br />
tevreden klanten?<br />
Daniel Seesink<br />
Bewust Zoo! - de bioLOGISCHE kijk op communicatie<br />
De alfa-man, ofwel de mannelijke leider van een familie chimpansees - laten we hem voor het verhaal Mikkie noemen - zet<br />
zijn haren rechtop, maakt zich breed en rent luid krijsend tussen de leden van zijn familie door, hier en daar een rake tik uitdelend<br />
aan vrouwtjes en jonge mannen. Meteen daarna gaat hij zitten alsof er niets aan de hand is. Sommige vrouwtjes en jonge<br />
mannen komen op de leider afgelopen, rustig en met het hoofd naar beneden gebogen, ondertussen zachte geluidjes makend.<br />
De alfa-man neemt deze blijken van onderdanigheid op zijn gemak in ontvangst. Iedereen kent zijn plek in de groep. En dat<br />
mag wat de leider betret waarschijnlijk nog wel een tijdje zo blijven.<br />
© S.A. MEINDERTSMA<br />
BRUTE KRACHT OF<br />
POLITIEK CORRECT?<br />
Wat maken wij wetenschappelijk gezien<br />
op uit dit soort waarnemingen? Onderzoek<br />
dat sinds de jaren zestig in de natuurlijke<br />
leefomgeving en in dierentuinen en onderzoekscentra<br />
met chimpansees plaatsvindt,<br />
laat ons zien dat het vertonen van imponeergedrag,<br />
zoals onze alfa-man Mikkie dat liet<br />
zien, een belangrijke rol speelt in het verkrijgen<br />
en behouden van een leidende positie.<br />
Het voorbeeld van chimp Mikkie laat zien<br />
dat uiterlijk vertoon van kracht de andere<br />
apen in de groep dwingt tot onderdanig<br />
gedrag. Er zijn echter ook voorbeelden van<br />
leiders die hun macht op een meer subtiele<br />
manier verkrijgen en behouden door het<br />
bedrijven van politiek. De Nederlandse primatoloog<br />
Frans de Waal heet dit zeer beeldend<br />
beschreven in zijn boek ‘Chimpansee<br />
Politiek’, gebaseerd op zijn jarenlange onderzoek<br />
naar de chimpansees in het Arnhemse<br />
Burgers’ Zoo. Het aangaan van verbonden<br />
met concurrerende (jonge) mannen, het op<br />
subtiele wijze steun verlenen aan hooggeplaatste<br />
vrouwen,<br />
het kwetsbaar durven opstellen in de<br />
groep, heet betrouwbare leiders opgeleverd.<br />
Wetenschappelijk onderzoek heet zelfs aangetoond<br />
dat de leiders die door het bedrijven<br />
van politiek aan de macht komen, langer hun<br />
positie behouden en op meer steun kunnen<br />
rekenen, dan de leiders die met brute kracht<br />
en agressie hun leiderschap opeisen.<br />
T=R-V<br />
Imponeergedrag kent dus meerdere verschijningsvormen.<br />
Imponeren op basis van<br />
inhoud en kennis blijkt een goede tegenhanger<br />
te zijn van imponeren op basis van uiterlijk<br />
vertoon en brute kracht. En het mooie<br />
is, beide vormen kunnen leiden tot tevreden<br />
klanten. Het is daarom goed om te begrijpen<br />
welk efect de twee vormen van imponeergedrag<br />
bioLOGISCH gezien op potentiële<br />
klanten heet. De vertaling is even simpel als<br />
efectief en in een formule te vatten: Tevredenheid<br />
is gelijk aan het Resultaat minus de Verwachting,<br />
ofwel T = R - V. Tevredenheid staat<br />
voor het goede gevoel dat we ergens aan over<br />
houden, onze motivatie om bepaald gedrag te<br />
vertonen. Wanneer we in staat zijn het resultaat<br />
positief te sturen, danwel de verwachting<br />
goed te managen, lukt het om positieve<br />
tevredenheid te realiseren. Wanneer imponeren<br />
door uiterlijk vertoon en brute kracht niet<br />
leidt tot een tevreden (interne) klant , probeer<br />
het dan eens minder opvallend en meer op<br />
inhoud en kennis. Dus ontdek de Mikkie in<br />
jezelf of laat hem juist even los. Je zult verrast<br />
zijn door het efect.<br />
Daniel Seesink, oud-biologiedocent, gedragscoach en oprichter van Bewust Zoo! maakt mensen door zijn lezingen en<br />
masterclasses (in de dierentuin) bewust van de gedragsbioLOGISCHE basis van hun gedrag. Door hen via de apen naar<br />
gedrag te laten kijken, houdt hij zijn klanten een spiegel voor die hen haarijn laat zien wat zij over zichzelf kunnen leren. Dit<br />
onder het motto ‘If you don’t understand apes you don’t understand yourself’. danielseesink@speakersacademy.nl<br />
© JANE GOODALL INSTITUUT NEDERLAND<br />
Een gedragsbioLOGISCHE onderbouwing<br />
voor succesvolle communicatie<br />
SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong>® MAGAZINE <strong>2016</strong> 111
© MET DANK AAN DAVID ALLEN<br />
Dingen<br />
gedaan krijgen<br />
zonder<br />
stress<br />
112<br />
SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong>® MAGAZINE <strong>2016</strong>
ORGANISATIEMODEL<br />
David Allen<br />
Tekst: Jacques Geluk<br />
‘Getting Things Done’, wereldwijd bekend als ‘GTD’, is een door David Allen ontwikkelde methodologie om efficiënt<br />
te werken en leven zonder stress. Mede aan de hand van een vijfstappenplan beschrijft hij in de hernieuwde,<br />
geactualiseerde versie van zijn gelijknamige boek hoe mensen hun privé- en professionele leven zo kunnen<br />
organiseren dat direct duidelijk is wat ze waar en wanneer kunnen doen. “Alleen als het hoofd leeg is en ideeën<br />
georganiseerd zijn kan iemand productief zijn zonder stress en zijn creativiteit laten werken.”<br />
David Allen omschrijt zijn boek<br />
als ‘een goudmijn van ideeën<br />
die zijn lezers meer energie én<br />
ontspanning geven en hen helpen<br />
meer te bereiken met minder inspanning’.<br />
Mensen kunnen pas geconcentreerd<br />
werken als ze een overzicht hebben van wat<br />
ze kúnnen doen en alles zo organiseren dat<br />
ze zich niet meer hoeven laten aleiden door<br />
wat ze nog moeten doen. Een belangrijk<br />
voordeel: wie zijn leven prettig en eiciënt<br />
indeelt, direct zaken rubriceert en ahandelt<br />
en daarna de volgende stap zet, kan geregeld<br />
stressvrij genieten van even helemaal niets<br />
doen.<br />
Hoe dat praktisch kan legt Allen mede<br />
uit aan de hand van een vijfstappenplan, dat<br />
begint met het verzamelen van alle kleine en<br />
grote dingen die de aandacht trekken, privé<br />
of werk-gerelateerd. Dat levert een doelijstje<br />
op. Bekijk daarna (stap 2) per onderdeel<br />
of het nodig is meteen of later actie te<br />
ondernemen. Zo niet: weggooien of opslaan<br />
als referentie, zodat die onderdelen je niet<br />
meer aleiden. Zo ja: besluiten wat het volgende<br />
actiepunt is en dat opvolgen of delegeren.<br />
Stap 3 is organiseren, bijvoorbeeld door<br />
actieherinneringen op de juiste lijstjes te zetten<br />
(telefoontjes plegen, e-mails verzenden<br />
of boodschappen doen). De vierde stap is de<br />
lijstjes regelmatig doorkijken en controleren<br />
of de gekozen actiepunten nog kloppen. Dat<br />
houdt het hoofd helder en stimuleert creativiteit.<br />
Het laatste punt: simpelweg doen!<br />
Hier kunnen mensen hun eigen systeem<br />
gebruiken om concrete acties vol zelfvertrouwen<br />
te ondernemen.<br />
Allen leet volgens zijn eigen methodologie.<br />
“Het is een op wetenschappelijke inzichten<br />
uit de cognitieve psychologie gebaseerde<br />
leefstijl, die mensen in staat stelt hun leven<br />
levenslang te managen.” ‘Getting hings<br />
Done: de kunst van stressvrije productiviteit’<br />
is het eerste boek dat daarop focust. “Degenen<br />
die zich het meest aangetrokken voelen<br />
tot de methodologie, hebben die eigenlijk<br />
het minst nodig. Zij zijn vaak al gecommitteerd,<br />
productief, ambitieus, proactief en<br />
soms visionair. Alle andere geïnteresseerden<br />
willen we de kans geven op elk niveau<br />
mee te doen. Daarnaast kan men kiezen voor<br />
één-op-één coaching, het bezoeken of organiseren<br />
van seminars, ‘in-house’-trainingen<br />
en straks digitaal met een opgewaardeerde<br />
e-learning-trainingsmethode.”<br />
BAANTJES<br />
Allens methodologie is niet ineens ontstaan,<br />
maar een direct vervolg op de leefstijl<br />
die vrijwel altijd de zijne is geweest. Voor zijn<br />
35ste heet hij 35 betaalde baantjes gehad,<br />
variërend van ober, karateleraar, tuinman,<br />
vitaminedistributeur, draaibankbediener bij<br />
een glasblaasbedrijf, benzinepomphouder<br />
tot verkoper en restaurant-kok. “Doordat<br />
ik meer geïnteresseerd was in de spirituele<br />
en immateriële wereld dan de materiële,<br />
had ik geen echte ondernemersambities. Ik<br />
moest wel de rekeningen betalen, dus kwam<br />
ik terecht bij ondernemende vrienden in<br />
mijn netwerk. Tijdens al die banen zocht ik<br />
steeds naar de makkelijkste manier om het<br />
werk te doen en vertelde mijn collega’s dan<br />
hoe ze dat moesten aanpakken. Nu zouden<br />
ze dat procesverbetering noemen. Als ze dat<br />
eenmaal deden en alles op de automatische<br />
piloot ging, begon ik me te vervelen en zocht<br />
ik een andere baan, waar dat proces zich herhaalde.<br />
Uiteindelijk ontdekte ik dat er een<br />
naam was voor wat ik deed – consultant – en<br />
bedrijven daarvoor wilden betalen.” In 1981<br />
begint Allen een adviespraktijk. Hij komt<br />
snel tot de conclusie dat het een stuk makkelijker<br />
zou zijn een model te vinden om mee<br />
te werken. Hij gaat aan de slag als trainer persoonlijke<br />
groei en vindt al snel een ervaren<br />
mentor. “Die man had een vijfdaags organisatorisch<br />
verandermodel ontwikkeld en<br />
ontdekt dat veel organisaties die willen veranderen<br />
met een heleboel oude business zitten,<br />
die ze moeilijk kunnen loslaten. Ik pakte<br />
een stapel wit papier en schreef alles op dat<br />
in me opkwam, elk onderdeel op een nieuwe<br />
pagina. Dat werkte verbazingwekkend goed.<br />
Mijn mentor ried me aan die stapel door te<br />
bladeren en als ik iets tegenkwam waarmee<br />
ik verder wilde de volgende stap te bepalen.<br />
Zo ontstonden de kernelementen van mijn<br />
methodologie.” Allen ontdekt dat het proces<br />
zich via de CEO al snel via de hele organisatie<br />
verspreidt en de oude business uiteindelijk<br />
uit ieders hoofd verdwijnt. “In 1982<br />
kreeg iedereen een eigen in-bakje, werd elk<br />
memo opgepakt en beoordeeld wat de volgende<br />
stap moest zijn. Dat was fase 1, waarmee<br />
wel negentig procent van alle bestaande<br />
problemen werd opgelost. Bewustwording<br />
inbouwen in organisatorische veranderingen.<br />
Ik vond dat zo iets krachtigs dat ik het<br />
wilde inbouwen en gebruiken in mijn eigen<br />
netwerk. Het mislukte nooit en werkte voor<br />
iedereen. Elke keer was het resultaat hetzelfde:<br />
een groter gevoel van helderheid,<br />
controle en perspectief.” Al snel benadert het<br />
hoofd personeelszaken van Lockheed Allen,<br />
die vervolgens een organisatieontwikke-<br />
SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong>® MAGAZINE <strong>2016</strong> 113
ORGANISATIEMODEL<br />
lingstrainingsprogramma schrijt. “De pilot te zetten. De meeste mensen passen dit een<br />
voor de leiding en de managers sloeg aan. Ik beetje toe. Dat helpt wel, maar de echte verandering<br />
die je wilt komt er niet. Het is een<br />
vond het een gave baan, de eerste die me niet<br />
zou vervelen. Na 25 jaar had ik ontdekt wat ik verschil van lichtjaren wanneer je de GTDmethode<br />
volledig toepast.”<br />
had ontdekt en dat het uniek was. Niemand<br />
had dit eerder gedaan en nu had ik eindelijk<br />
genoeg zelfvertrouwen om verder te gaan.” STRESSVERSLAVING<br />
“Het harde nieuws: de grootste barrière<br />
BOEK<br />
om mijn methodologie te implementeren<br />
Allen koopt de twee partners met wie is stressverslaving. Mensen zijn vaak bereid<br />
hij samenwerkt uit en reconigureert zijn dat gevoel te tolereren. Ik voel ook wel eens<br />
bedrijf. “Een verkoopteam werkte niet. Ik stress, maar blijf er niet in hangen. Onderzoek<br />
waar het vandaan komt en probeer er<br />
was de vlaggendrager van de methodologie.<br />
Bovendien was het gemakkelijker mezelf te vanaf te komen. In het Engels kennen we de<br />
verkopen als persoon dan als proces. he akorting FEAR (Fantasized Experiences<br />
David Allen Company bestaat nu uit mijn Appearing Real). Mensen maken zichzelf<br />
vrouw Kathryn en mijzelf.” Rond 1996-1997<br />
besteedt de pers voorzichtig al aandacht aan<br />
zijn methode. Hij krijgt het advies een boek ‘Fase 1:<br />
te schrijven. Het kost hem een jaar om uit<br />
Iedereen zijn eigen<br />
te zoeken hoe dat moet. “Het zelfvertrouwen<br />
dat ik nodig had, kreeg ik na het implementeren<br />
van mijn methodologie in een van<br />
in-bakje’<br />
de moeilijkst denkbare omgevingen: een<br />
grote inanciële irma waar ik ongeveer honderd<br />
managing directors en partners had gek met ‘wat als’-gedachten of ze denken –<br />
gecoacht. Dat was een geslaagde test. Het feit en dat is typisch Nederlands – dat ze in de hel<br />
dat het daar viraal ging gaf mij de bevestiging belanden als ze even niets doen. Dus: Richt<br />
dat ik zelf de enige was die mijn levenswerk alle bewuste aandacht op één ding. Negeer<br />
in een boek zou kunnen beschrijven. Na vier de rest op dat moment. Mediteer, dat helpt.<br />
jaar lag de eerste versie, nu ruim vijtien jaar Deze methodologie is niet aangeleerd en<br />
geleden, op de plank.” In zijn huidige woonplaats<br />
Amsterdam legt de Amerikaan uit dat is simpel, niet simplistisch. Hele eenvou-<br />
vereist wat cognitieve paardenkracht. Het<br />
de wereld sinds de publicatie van zijn boek dige dingen – antwoord geven op vragen als<br />
aan zijn deur klopt. “Gelukkig kwam ik met wat proberen we te bereiken, wat is de volgende<br />
stap en wie doet het – kunnen een hele<br />
mensen in aanraking die ervaring hebben<br />
met het wereldwijd opbouwen van een franchiseorganisatie,<br />
ook juridisch. Wij beheren eerst en vul dan het doe-lijstje in, anders cre-<br />
bedrijfscultuur veranderen. Committeer je<br />
zelf ons intellectuele eigendom en zijn verantwoordelijk<br />
voor het certiiceren van onze<br />
eer je net zoveel stress als je loslaat.”<br />
meestertrainers, die op hun beurt trainers Ten slotte het grote geheim: “Dingen voor<br />
certiiceren die in hun eigen regio en taal lesgeven.<br />
Er is inmiddels een netwerk ontstaan elkaar te krijgen. Het gaat erom dat je naar<br />
elkaar krijgen doe je niet door dingen voor<br />
van mensen op wie ik kan bouwen.” Het behoren betrokken bent bij wat je doet in je<br />
boek is een handleiding, waarin Allen voor<br />
het eerst ingaat op alle implicaties en applicaties.<br />
“Ik heb niets achtergehouden. Het is David Allen is algemeen directeur van de David Allen & Co en heeft<br />
een beschrijving van de hele methodologie. meer dan twintig jaar ervaring als managementconsultant, ‘executive<br />
coach’ en opleider. Hij wordt een van 's werelds invloedrijkste<br />
Het mooie is dat ik die niet heb verzonnen,<br />
ik herkende alleen wat we altijd al doen en denkers genoemd op het gebied van productiviteit. Artikelen van<br />
hoe belangrijk het is eerst orde in de chaos zijn hand zijn onder andere verschenen in Fast Company, Fortune<br />
te scheppen om daarna met een ‘opgeruimd en de Los Angeles Times. Allen is ‘minister’ van de Movement<br />
hoofd’ en zonder stress de volgende stappen of Spiritual Inner Awareness. davidallen@speakersacademy.nl<br />
114 SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong>® MAGAZINE <strong>2016</strong><br />
leven en op je werk. Maak steeds af wat je<br />
wilt afmaken, anders word je ’s nachts zwetend<br />
wakker, en bepaal dan de volgende stap.<br />
Je kunt pas eiciënt zijn als je ontspannen<br />
bent, maar dat ben je pas als je deze methodologie<br />
toepast.”<br />
FILOSOFEN<br />
Als we even napraten, zegt David Allen<br />
dat hij altijd geïnteresseerd is geweest in de<br />
manier waarop het onzichtbare het zichtbare<br />
beïnvloedt. “Hoeveel tijd heb je?”,<br />
vraagt hij. “Als je kunt ontdekken wat er echt<br />
gebeurt in het universum en er kunt binnengaan,<br />
word je leven een stuk gemakkelijker<br />
zonder hard te moeten werken.” Hij groeit<br />
op in Louisiana, acteert vanaf zijn elfde,<br />
wordt staatskampioen debatteren en verblijt,<br />
via een uitwisselingsprogramma, een<br />
jaar bij een Zwitsers gezin. Allen bezoekt in<br />
Zürich het Real Gymnasium en krijgt een<br />
andere kijk op de wereld, met meer belangstelling<br />
voor mensen. Zijn halbroer, een<br />
schrijver uit New York, introduceert hem<br />
in de wereld der denkers. Hij studeert ilosoie<br />
aan een onahankelijk ‘college’. “Ik was<br />
vooral geïnteresseerd in de ilosofen zelf.<br />
Waarom ze dachten hoe ze dachten.” Het<br />
lezen van Osward Spenglers ‘he Decline of<br />
the West’ bevestigt zijn fascinatie voor grote<br />
modellen als structuren om dingen beter en<br />
begrijpelijker te maken. Op de Universiteit<br />
van Californië, Berkeley, gaat zijn afstudeerproject<br />
over de geschiedenis van het Amerikaanse<br />
denken. “Daarna werkte ik aan mijn<br />
eigen verlichting en probeerde korte tijd elke<br />
drug die voorhanden was. Niet om erin te<br />
vluchten, maar om te ontdekken of er een<br />
andere realiteit bestond.” Door het beoefenen<br />
van oosterse gevechtskunst – hij heet<br />
de zwarte band karate – leert hij mediteren<br />
en zijn hoofd leegmaken. En daarmee heet<br />
hij misschien wel de basis gelegd voor zijn<br />
huidige succes.<br />
© MET DANK AAN DAVID ALLEN
Bart Chabot<br />
FOTOGRAFIE: MINISTERIE VAN BEELD<br />
"<br />
SPOTLIGHT ON<br />
Wat we willen", zei Tibor van het Evenementenbureau, "is<br />
een losse sfeer, ongedwongen."<br />
Door de grote vensters van het grand café kon je een<br />
stukje van de binnenstad van Den Haag zien, winterkoud.<br />
"Kijk," vervolgde Tibor, "het gaat om de laatste heipaal die de grond in<br />
gaat, aan de Turfmarkt. Dat is een feestje waard. Het is een gigaproject, twee<br />
ministerietorens, elk dik honderdveertig meter hoog, een soort "Chicago aan<br />
de Turfmarkt", zo-moet-je-het-zien. Er is een budget mee gemoeid van ver<br />
boven de driehonderd miljoen… Hoe dan ook, jij doet een welkomstwoord,<br />
niet te lang, kort en bondig, en je vraagt de wethouder, Marnix, en de directeur-generaal<br />
van de Rijksgebouwendienst, Peter, het podium op en interviewt<br />
hen, snappy. Geen speeches. Dat wordt stijf, formeel, en dat willen we<br />
nou juist niet."<br />
"En de architect," vroeg ik, "is die er ook bij?"<br />
"Ja," zei Tibor, "die komt er speciaal voor naar Den Haag. Een Duitse architect.<br />
En nee, die wil ik niet op de bühne hebben, een Duitser. Alles goed en wel,<br />
maar we gaan de boel hier niet nodeloos ingewikkeld maken, begrijp je? Dus<br />
die mag toekijken, die komt niet aan het woord."<br />
Toen ik een week later bij de bouwput aankwam, lag er een heipaal klaar<br />
waarop de genodigden hun handtekening mochten zetten. "Is dit nou de laatste<br />
paal?", vroeg ik.<br />
"Welnee," antwoordde een bouwvakker. Hij wees naar de bouwput, in de<br />
diepte. "De paal dáár, bij die heimachine…"<br />
"Bart," zei Tibor in de partytent, "zo werken die dingen. Het gaat om de<br />
symbólische "laatste paal". Er moeten er na vanmiddag nog honderdveertig<br />
de grond in."<br />
Na de interviews liepen Marnix, Peter en ik naar buiten en zetten onze<br />
naam op de "laatste paal". Terwijl we terugliepen naar de partytent, ging de<br />
heimachine dreunend aan het werk.<br />
"Nee!!" schreeuwde Tibor naar de man in de cabine. "Wacht!!"<br />
De heimachine staakte zijn werkzaamheden.<br />
"Ze drukken éérst op de rode knop," riep Tibor, "binnen, in die tent! En<br />
dán pas heien!"<br />
Binnen telde ik af.<br />
"Dames en heren, het grote moment is bijna aangebroken… De laatste<br />
paal… Marnix, Peter, zijn jullie er klaar voor? Goed, handen boven de knop…<br />
Drie, twee, één…!"<br />
De bewindspersonen drukten vol overgave op de knop.<br />
Maar de afstand van de heimachine tot de partytent was te groot om uit<br />
te maken of de knop wel of niet werd ingedrukt, dat viel vanuit de cabine met<br />
het blote oog niet vast te stellen. En de heimachine kwam niet in werking.<br />
Bart Chabot is dichter, schrijver en podiumdier. Wie aan Chabot denkt, denkt aan beweging. Achter zijn bril sprankelen<br />
een tomeloze energie en verbeelding, die zijn vastgelegd in zijn poëzie, verhalen en biograieën. Chabot beleefde<br />
zijn literaire doorbraak naar het grote publiek met zijn vierdelige biograie over Herman Brood. In 2007 ontving hij de<br />
Johnny van Doornprijs voor de gesproken letteren. In 2011 verscheen Diepere lagen, eind oktober 2013 verscheen<br />
Triggerhappy, waarmee Bart Chabot debuteerde als romanschrijver. bartchabot@speakersacademy.nl<br />
© MINISTERIE VAN BEELD<br />
SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong>® MAGAZINE <strong>2016</strong> 115
© MARCEL KRIJGER<br />
Mode van<br />
plastic, hoe<br />
cool is dat?<br />
116<br />
SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong>® MAGAZINE <strong>2016</strong>
MODE/MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD ONDERNEMEN<br />
Monique Collignon<br />
Tekst: Jacques Geluk<br />
Modeontwerpster Monique Collignon is helemaal terug. Haar gedwongen sabbatical heeft haar alleen maar<br />
sterker gemaakt. Ze onderscheidt zich door maatschappelijk verantwoord te ondernemen, wat zich in bij haar<br />
onder andere vertaalt in een bijzondere ‘Conscious Collection’. Het gaat ook goed met haar ‘startup’. Monique<br />
denkt zelfs aan het binnen twee jaar openen van een flagship store.<br />
De nieuwe confectielijn van<br />
Monique Collignon is voor<br />
meer dan 70 procent vervaardigd<br />
uit gerecycled plastic. Het<br />
is begin februari als zo’n duizend goed verpakte<br />
jurken, maar ook jumpsuits en overjassen,<br />
op pallets in de hal van haar nieuwe<br />
pand in Amsterdam-Zuidoost arriveren. De<br />
topontwerpster is benieuwd en haalt er snel<br />
een uit de doos. “Het is spannend. Dit is de<br />
eerste Couture Light – Conscious Collection’,<br />
maar die ziet er goed uit. Na het reconditioneren<br />
en stickeren leveren we zo snel<br />
mogelijk uit aan gerenommeerde winkels,<br />
die enthousiast zijn over het concept en de<br />
bijzondere stofen die we gebruiken. In juli<br />
volgt de wintercollectie, een complete confectielijn<br />
bestaande uit jurken, broeken, rokken,<br />
blouses, colberts en mantels.”<br />
Na een moeilijke periode, is Monique<br />
helemaal terug. Als startup, maar met<br />
behoud van haar naam, kennis en ervaring.<br />
“Mijn visie op ontwerpen en zakendoen is<br />
nu een belangrijke drijfveer. Daarbij leg ik<br />
de nadruk op maatschappelijk verantwoord<br />
ondernemen. Mijn zakenpartner Monique<br />
Maissan is eigenaar en CEO van het bedrijf<br />
Waste2Wear, dat vanuit Sjanghai, China, de<br />
wereld verovert met innovatieve, duurzame<br />
stofen. Ik ken haar heel lang en heb de afgelopen<br />
acht jaar mogen meekijken hoe ze<br />
die stofen ontwikkelt. Ze is bijna een halve<br />
wetenschapper. Daar raak ik creatief opgewonden<br />
van, zeker nu ik ze gebruik als basis<br />
voor mijn confectiecollecties.”<br />
FLESJES<br />
Monique Collignons man Jan Henny Holvast,<br />
is vrijwilliger bij de Plastic Soup Foundation.<br />
“Plastic afval zit overal in, zelfs in ons<br />
eten, maar dat besefen we niet. We moeten<br />
er wel wat aan doen, zodat generaties na ons<br />
ook nog van deze mooie planeet kunnen<br />
genieten. Dan bedoel ik niet de mensen op<br />
straat, die moeten we informeren. Het begint<br />
bij producerende bedrijven en ontwerpers<br />
die iets bedenken om te laten zien dat het<br />
anders kan. Dat geldt dus ook voor mij als<br />
modeontwerpster.” Het plastic uit de oceanen<br />
is vooralsnog niet te gebruiken om stoffen<br />
van te maken. Er zit te veel troep in. Aan<br />
het plastic dat aanspoelt op de stranden hebben<br />
Monique en Monique ook niets. Dat is<br />
geschikt om tapijten en andere ruigere producten<br />
van te maken. “Waste2Wear gebruikt<br />
'Ik ben geen<br />
wereldverbeteraar,<br />
maar veranderen<br />
begint wel bij mezelf'<br />
plastic lesjes waarin bijvoorbeeld limonade<br />
heet gezeten. Die worden gestript. Doppen<br />
en etiketten eraf. Verhitten en dan kunnen<br />
we er de draden uittrekken die Monique<br />
Maissan gebruikt om de stofen van te<br />
maken. Natuurlijk zijn die ook te combineren<br />
met andere, liefst duurzame materialen.”<br />
Plastic gebruiken als grondstof is niet zo<br />
gek als sommige mensen denken. En angst<br />
voor transpireren is ook niet nodig. Vrijwel<br />
iedereen heet in zijn kast kleding hangen die<br />
voor een groot deel of helemaal is gemaakt<br />
van polyester, net als plastic een olieproduct<br />
en weer helemaal hip, ook in sportkleding.<br />
‘CRADLE-TO-CRADLE’<br />
“Ik ben geen wereldverbeteraar, maar veranderen<br />
begint wel bij mezelf. Dat betekent<br />
dat ik niet poeslief hoef te zijn, maar wel fair.<br />
Een bitch, in de betekenis van een ‘babe in<br />
total contral of herself ’”, lacht Monique. Ze<br />
wil er bijvoorbeeld zeker van zijn dat als ze<br />
kleding in het buitenland laat maken, de<br />
arbeidsomstandigheden goed zijn. Werknemers<br />
moeten voldoende verdienen om,<br />
volgens ter plaatse geldende maatstaven,<br />
behoorlijk te kunnen leven. Als jurkjes hier<br />
12 euro kosten, inclusief invoerrechten<br />
en transportkosten, is er volgens haar iets<br />
waar over nagedacht moet worden. Bovenal<br />
is ze mode. “Ik wil creëren en elk seizoen<br />
een nieuwe collectie presenteren. Tegelijk<br />
geloof ik in ‘slow fashion’ en wil ik overbrengen<br />
dat het onzin is een kledingstuk na één<br />
keer dragen weg te doen. Ik stap zo weer in<br />
een pakje uit mijn haute couturecollectie<br />
van twaalf jaar geleden en dan zeggen al die<br />
jonge mensen ook nog eens dat het mooi is.<br />
Cool. Couture is niet trendvolgend, hooguit<br />
trendsettend, een op zichzelf staand instituut.<br />
Daarvan wil ik mijn confectie aleiden<br />
en ook een jurkje uit die collectie moet bij<br />
wijze van spreken na twee jaar nog steeds<br />
leuk uit de kast te dragen zijn. Monique<br />
Maissan en ik kijken of we in de nabije toekomst<br />
zelfs ‘cradle-to-cradle’ kunnen gaan.<br />
Klanten kunnen hun gedragen kleding weer<br />
inleveren, zodat wij het kunnen hergebruiken.<br />
Dat is ontzettend inspirerend. Ik wil<br />
ook een eigen stof ontwikkelen.” In juli <strong>2015</strong><br />
mag Monique Collignon de Fashion Week<br />
openen met haar haute couturecollectie,<br />
drie dagen voor haar eerste confectieshow<br />
met kleding van gerecycled plastic, overigens<br />
met een prachtige sote afwerking. “Ik<br />
stond daar zo achter dat ik dat ook in mijn<br />
SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong>® MAGAZINE <strong>2016</strong> 117
118 SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong>® MAGAZINE <strong>2016</strong><br />
MODE/MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD ONDERNEMEN<br />
haute couture wilde verwerken, zeker nu ik<br />
weet wat je er allemaal mee kan. Iedereen<br />
dacht dat ik een grapje maakte, omdat mijn<br />
couture-kledingstukken altijd uit de meest<br />
luxueuze materialen bestaat. Nu valt iedereen<br />
ervoor, ook mondiaal. Het gaat leven bij<br />
de mensen en vooral bij degenen die wat in<br />
de melk te brokkelen hebben.” Monique realiseert<br />
zich dat het omgekeerde, elementen<br />
van haar couture doorvoeren in de confectielijnen,<br />
niet altijd mogelijk is. “Maar ik kan<br />
er wel iets mee en soms heel dichtbij komen.<br />
Dat maakt me verschrikkelijk enthousiast.”<br />
‘THE CONSCIOUS COLLECTION’<br />
Ze hoopt dat de winkeliers het ‘plastic verhaal’<br />
doorvertellen aan hun klanten, want<br />
het is niet zomaar een collectie. “Ze hebben<br />
een mooie doos gekregen met informatie,<br />
een video en een verhaal over de collectie,<br />
de gedachtegang erachter en de stofen.<br />
Aan de kleding zelf is een lesje met een<br />
eigenlijk heb je geen moment stilgestaan’.<br />
Dat is zo. Je kan niet stilstaan, want dan komt<br />
er niets meer. Zelfs mijn leveranciers kwamen<br />
langs om te knufelen en hun nieuwe<br />
collectie te laten zien. Ze wisten gewoon dat<br />
ik opnieuw zou beginnen. Hoe cool is dat?<br />
Ik werk nog steeds met hen samen.” In diezelfde<br />
periode vroeg het ‘Holland Casino’ me<br />
voor hun nieuwe bedrijfskleding. Het ging<br />
hen om mij. Nu is bedrijfskleding een onderdeel<br />
van de onderneming en staat het nieuwe<br />
grote project alweer voor de deur: Het Prinses<br />
Máxima Centrum in Utrecht. Ik heb<br />
nooit getwijfeld. Dit is mijn vak, mijn leven.<br />
Ik heb dit gewild, sinds ik negen jaar was. Het<br />
beste ga ik nog laten zien, als ik maar de tijd<br />
krijg om dat neer te zetten zoals ik het voor<br />
ogen heb en de steun krijg van mensen die<br />
het grote geheel zien.” In negativiteit heet<br />
Monique absoluut geen zin, het is dan ook<br />
uitsluitend positiviteit die ze uitstraalt. “Als<br />
de basis van je bedrijf en jezelf goed is, komt<br />
het allemaal goed en kunnen we alles waarmaken.”<br />
Volgens Monique kunnen humor<br />
en een beetje zelfspot daarbij helpen.<br />
en buitenland kennismaken met mijn visie<br />
en manier van werken. Ik kan er dingen uitproberen,<br />
tussencollecties presenteren, zien<br />
wat wel en niet loopt en personeel trainen.<br />
Daarnaast kijken we hoe we eerst de Duitse<br />
en daarna de Belgische markt het beste kunnen<br />
bedienen.”<br />
MINERALEN<br />
Terug in de hal zijn Moniques medewerkers<br />
nog steeds druk met het uitpakken van<br />
de dozen met de allereerste ‘Waste2Wear’-<br />
confectiecollectie. De poppen met haar<br />
haute couturecollectie ‘Earth Delight’, waarmee<br />
ze de Fashion Week <strong>2015</strong> heet geopend,<br />
zijn even opzij geschoven. “Bij het ontwerpen<br />
van die collectie was ik getriggerd door<br />
de mineralencollectie van een vriend.<br />
Op een gegeven moment komt dat eruit,<br />
ga ik nadenken over hoe ik kan weergeven<br />
wat ik in mijn hoofd heb, door stobewerking,<br />
borduren. Vanuit de stof iets creëren.<br />
Aan een van de jurken uit de collectie is alleen<br />
al zes weken lang met de hand geborduurd.<br />
Hier in het atelier. Dan snap je dat zo’n kledingstuk<br />
25.000 tot 30.000 euro moet kosten<br />
en dat er dan nog steeds niet veel winst<br />
'We kijken of we in<br />
FLAGSHIP STORE<br />
de nabije toekomst<br />
De vooruitzichten voor dit jaar zijn alvast op zit.” Enthousiast zegt Monique: “Begin dit<br />
goed. “Ik verwacht het jaar mooi te kunnen<br />
afsluiten, ondanks de hobbels die bij tijdens de Amsterdam Fashion Week in het<br />
jaar mocht ik deze collectie ook laten zien<br />
zelfs ‘cradle-tocradle’<br />
kunnen gaan' een startup horen. Het kan zelfs een meer DeLaMar heater, samen met een ensemble<br />
dan leuk jaar worden, wanneer we ook voet<br />
aan de grond krijgen in Azië. Voor 2017 verwacht<br />
ik een stijgende lijn en uiterlijk in 2018<br />
hoop ik een lagship store te kunnen openen<br />
van het Nederlands Philharmonisch Orkest.<br />
Couture Ensemble heette dat en er waren<br />
driehonderd mensen, meer dan verwacht,<br />
op afgekomen. Fantastisch!”<br />
in Amsterdam, die geheel volgens mijn<br />
Moniquestrikje bevestigd. Daaraan kunnen<br />
mensen herkennen dat het Waste2Wear is.<br />
eigen inzichten is ingericht. In de wereld<br />
van Monique kunnen mensen uit binnen-<br />
Op het etiket staat Collignon Couture Light<br />
met daaronder de tekst ‘he Conscious Collection’<br />
en ten slotte zie je hoeveel lesjes zijn<br />
gebruikt om dat ene kledingstuk te maken.”<br />
Volgens Monique is er internationaal grote<br />
belangstelling voor het concept, met name<br />
vanuit Maleisië, waar ze ook de haute couturecollectie<br />
willen zien, alsmede in Singapore.<br />
“Ik blijf met twee benen op de grond<br />
staan, maar ben er wel helemaal klaar voor.<br />
Met Monique (Maissan) en haar kennis aan<br />