ADVERTENTIE
Respect, daar draait het om.
Punt aan de lijn.
De N-VA plaatst een diverse samenleving bovenaan de agenda. In het verleden zetten we onze schouders
onder het homohuwelijk en maakten we adoptie door homokoppels mee mogelijk. In weinig landen wordt de
LGBTI-gemeenschap beter juridisch beschermd dan hier. Daar zijn we trots op. Maar we moeten de lijn van respect,
begrip en aanvaarding verderzetten. Daarom klinkt onze stem voor gelijke rechten ook internationaal luider dan ooit.
En daarom zet de N-VA in op veilige steden en gemeenten, waar geen plek is voor homofoob en transfoob geweld.
Want in een veilig en welvarend Vlaanderen moet je vooral jezelf kunnen zijn.
Veilig thuis in een welvarend Vlaanderen
VOORWOORD
Zit geluk in
de genen?
Foto: Sarah Van Looy
Aan het begin van een nieuw jaar vliegen de gelukwensen in het rond. “Een gelukkig nieuwjaar.
Dat al je wensen mogen uitkomen”. Een inspiratieloze, maar vaak gehoorde wens die in feite
tegenstrijdig is. Hij impliceert dat je pas gelukkig kan worden als al je wensen uitkomen. Ik leef
niet in sprookjesland en besef maar al te goed dat het een utopie is te hopen dat al mijn wensen
verwezenlijkt zullen worden. Is het niet beter om gelukkig te zijn met wat je hebt dan ongelukkig
te zijn om wat je niet hebt?
Geen beter thema voor ons winternummer dan geluk. Terwijl in 2017 de cijfers van depressies
en burn-outs de pan uit rezen, de wachtlijsten bij psychologen en psychiaters langer werden en
steeds meer Belgen hun depressieve gevoelens of angststoornissen wegslikten met medicatie,
proberen we bij ZiZo met dit nummer op zoek te gaan naar geluk.
Volgens ‘professor in geluk’ Florence Servan-Schreiber bestaat het recept voor een gelukkig leven
uit veertig procent genetisch materiaal, tien procent externe factoren (geld, gezondheid, weersomstandigheden…)
en vijftig procent ingesteldheid. Als er al een recept voor geluk zou bestaan, dan
zou dat recept waardevoller zijn dan dat van Coca-Cola. Voorts stelt ze dat, wie met een positieve
houding door het leven gaat, gelukkiger is dan wie dat met een negatieve doet. Klinkt heel aannemelijk
maar zo simpel is de realiteit helemaal niet.
Je mentaliteit hangt af van je karakter. De basis krijg je bij je geboorte mee en het wordt in de
loop van je leven verder gevormd en bijgeschaafd door allerlei gebeurtenissen, ontmoetingen en
externe factoren.
De zoektocht naar geluk verschilt van persoon tot persoon. Er bestaat geen ultiem stappenplan.
Je kan geen blik geluk in de supermarkt kopen. Wat voor mij werkt, werkt voor jou misschien niet.
Of omgekeerd. Bij de een gaat de zoektocht naar geluk al wat vlotter dan bij de ander. Dat is
helemaal oké, want we sleuren allemaal een verschillende rugzak met bagage met ons mee, en
bij LGBTI’s zit er vaak nog wat extra vulling in die rugzak.
Een open blik, zonder direct een oordeel over de ander te vellen, dat wil ik dit jaar vaker zien.
Daar zou ik in 2018 gelukkiger van worden. Jij ook? Ik hoop dat ZiZo je daar met dit nummer
alvast een eind mee op weg helpt, met artikels over o.a. zelfzorg, weerbaarheid en inclusie op
de werkvloer. Geena Lisa brengt een eerbetoon aan Yasmine, trans*personen Eefje en Ghislaine
getuigen over hun transitie en we onderzoeken de maakbaarheid van geluk aan de hand van
enkele gelukstips. Veel leesplezier!
3
PROUD.
REVOLUTIONAIR.
De Toyota C-HR springt eruit met zijn scherpe en
eigentijdse design. Door middel van strakke
lijnen volgens het motief van geslepen kristal
wordt de crossover heruitgevonden. Ga je voor
stoere schoonheid? Dan is de Toyota C-HR
helemaal jouw ding.
HYBRIDE.
In functie van de omstandigheden schakelt de
Toyota C-HR Hybride vlot om tussen zijn
benzine- en elektrische motor. Zo ben je meer
dan 50% van de tijd elektrisch onderweg!
Onze hybride moet je bovendien nooit
opladen. Zo draag je bewust bij tot een
schoner milieu zonder tijd te verliezen.
MUSIC, MAESTRO.
Ben je niets zonder je favoriete playlist en wil
je je muziek intens beleven? Kies dan resoluut
voor de kwaliteit en connectiviteit van het
JBL® premium audiosysteem met 9 luidsprekers.
Deze biedt je een ongeëvenaarde
geluidskwaliteit, dat klinkt als muziek in de oren!
COMFORT EN VEILIGHEID.
De Toyota C-HR gaat zonder compromis voor
comfort en veiligheid: geniet van zijn zalige
interieur en voel je veilig met Toyota Safety
Sense (met Adaptive Cruise Control,
Pre-Collision System, Lane Departure Alert,
Automatic High Beam en Road Sign Assist)
3,8-3,9 L / 100 KM | 86-87 G / KM (volgens de NEDC-normen) | www.toyota.be
Milieu-informatie (K.B.19.03.2004): www.toyota.be
INHOUD
RUBRIEKEN
74 38 35
Fotoreeks
Geluksplekken26
Cijfers & Letters10
Vereniging in de kijker 62
Snel bezorgd 64
De vijftien 70
Lifestyle72
Queer arts 98
DOSSIER GELUK
Levensvragen
Wat is zelfzorg? Dat bepaal je zelf! 12
Interview
Fleur Pierets en Julian Boom over 'Project 22' 16
Interview
Leonie Nelissen over weerbaarheid 20
Interview
Het gezin Van Goethem over coming-out 22
Levensvragen
Hoe je jezelf en anderen kan beschermen tegen suïcide 32
Interview
Geena Lisa brengt eerbetoon aan Yasmine 35
Levensvragen
Hoe maakbaar is geluk? 38
Reportage
Hoe bedrijven werken aan inclusie op de werkvloer 40
Reportage
Genderdysfoor of gendereuforisch? 42
Getuigenis
Yoga, de sleutel tot het geluk? 46
Interview
Vrijwilligers Zelfmoordlijn en Holebifoon 49
6
52 32 92
Blog
Foodblogger Michael Ternoot aka VEG&Tables 52
MENSEN EN DINGEN
Column
Piya Deseure 67
Getuigenis
Out For The Win & Oshin 68
Boek
Fotoboek Eric* - Jasper Van Groen 74
Film
Regisseur Eytan Fox 78
Film
Philadelphia: 25 jaar later 82
Reportage
Regenboogmerken: LGBT in marketing 84
Column
Fernand Van Damme 89
Muziek
Waarom blijven same sex love songs zo’n big deal?90
Boek
Fotoboek 'Butch' - Meg Allen 92
Column
Selm Wenselaers 97
EN OOK
Voorwoord03
Colofon08
Mundo Vero 08
Wedstrijden54
Evenementen55
ZiZo Actief 56
7
COLOFON
Verantwoordelijke uitgever: Yves Aerts
Hoofdredactie: Stijn Depoorter
Eindredactie: Anne Denis | Hanne Aerts |
Mark Querton
Vormgeving: Virginie Soetaert
Administratie: Nicole De Neve
Advertentiewerving: Olivier Deschodt
Redactie: Cristina Vanlook | David Schoenmaekers
| Dennis De Roover | Elisa Schanzer | Filip Tielens
| Inke Gieghase | Jasper Vanpoucke | Laura Liems
| Misha Verdonck | Peter De Vos | Thierry Hanan
Scheers | Timothy Junes | Tristan Bons
Columnisten: Fernand Van Damme | Piya Deseure
| Selm Wenselaers
Coverfoto: Farida Lemeatrag
Fotografen: Dries Verhelst (Roeselare Sport) |
Farida Lemeatrag | Femke Van Hettema | Image
by Mira Photography | Jasper Groen | Kevin Wuyts
(Studioworks) | Mahdi Aridj | Meg Allen |
Nienke Van Amelsfort | Sandra Mermans | Sarah
Van Looy | Sophie Nuytten | Trui Hussein Hanoulle
| VEG&Tables
Illustratoren: Agnes Loonstra | Julie Van Wezemael
| le coeur à marée basse | Sabien Clement |
Valérie Van Den Eynden
Cartoons: Vero Beauprez
Rugcitaat: Lyrics uit het nummer ‘Happy’ van
Marina & The Diamonds
Inzendingen: teksten: zizo@cavaria.be
Bureau: Kammerstraat 22 | 9000 Gent |
09 223 69 29 zizo@cavaria.be | www.zizomag.be
Postabonnement: 15 euro voor verzending onder
plastic folie (rek nr. BE41-0682-1596-8810)
Gratis verkrijgbaar via verschillende
afhaalpunten (check www.zizo-online.be)
ZIZO IS EEN ONAFHANKELIJK BLAD DAT WORDT
UITGEGEVEN DOOR
VOLG ONS! facebook.com/zizomagazine @zizomag @zizomag
MUNDO VERO | VERO BEAUPREZ
8
PUBLIREPORTAGE
“Op voorhand had ik niet kunnen dromen
dat alles zo positief zou uitdraaien.”
17 jaar geleden ging Eddy aan de slag bij NMBS als technicus
in de werkplaats van Merelbeke. Intussen is er heel wat veranderd.
Niet alleen de werkomgeving; Merelbeke is Brussel geworden,
en de functie, Eddy is opgeklommen tot technisch sectorchef,
maar ook haar voornaam: Eddy is Elly geworden. Elly getuigt
over haar moedige stap en de warme reacties van collega’s
bij de Spoorwegen.
“Van kindsbeen af voel ik me al een vrouw
in een mannenlichaam, maar ik heb dat
gevoel steeds onderdrukt omdat de
maatschappij er niet klaar voor was.
Op het moment dat ik iemand ontmoette die
de hele transitie doorlopen had, heb ik voor
mezelf een klik gemaakt. Een jaar geleden
heb ik me voor het eerst ge-out als vrouw.
Op voorhand had ik niet kunnen dromen dat
alles zo positief zou uitdraaien.”
Stap voor stap
“Bij je outing is het belangrijk om
stapsgewijs te werk te gaan. In mijn
privéleven heb ik gekozen voor een plotse
ommezwaai. Ik ben me als vrouw beginnen
kleden bij familie en vrienden.
Ook boodschappen doen of muziek spelen
in de harmonie deed ik vanaf dan als vrouw.
Hoewel ik daarbij ook wat negatieve reacties
kreeg, voelde het voor mezelf vooral
positief aan.
Op dat moment leidde ik een dubbelleven.
Op het werk was ik een man, thuis een
vrouw. Ik wilde dan ook zo snel mogelijk
mijn werkomgeving op de hoogte brengen.
De huisarts gaf me de raad om van bovenaf
van start te gaan en dat heeft me enorm
geholpen. Ik lichtte eerst twee
leidinggevenden in. Zij leken zelfs opgelucht!
Ze hadden het gevoel dat ik aan het
wegzakken was in een negatieve spiraal
en reageerden met de woorden “als het dat
maar is”. Dat gaf me een enorm fijn gevoel.
Trainbow, de vereniging voor LGBT’s bij de
Belgische Spoorwegen, effende verder het
pad door me in contact te brengen met
andere transgenders binnen de Spoorwegen
en de cel Diversiteit.
Ik begon geregeld oorringen naar het werk
te dragen of lakte mijn nagels. Ik wachtte
dus bewust de vragen van collega’s af.
Zij gingen met hun vragen naar de chef,
waarop zij besliste om een vergadering
te organiseren waarin ik het aan het hele
team kon vertellen. Veel collega’s
reageerden positief. Vanaf dan word ik ook
als Elly aangesproken.”
Voldoening
“Elke stap is belangrijk, van de eerste keer
make-up dragen tot een medische ingreep.
Voldoening voel ik momenteel al, maar ik
kan niet ontkennen dat mijn gevoel nóg beter
zal worden. De transitie is een lange weg.
Wat ik vooral als tip wil meegeven?
Wees jezelf en sluit je vooral niet op.
Maak consequente keuzes en blijf de
activiteiten doen die je daarvoor ook deed.
Focus niet op het eindresultaat maar geniet
van elke stap, hoe klein die ook is”.
Gisteren je droom.
Vandaag je job.
Wil jij ook een job waarin je jezelf kan zijn? Solliciteer nu via
de spoorwegen werven aan.be
CIJFERS & LETTERS
Cijfers en letters beheersen de media en boeien de lezers. In deze rubriek verzamelen
we enkele cijfers en letters die de voorbije maanden in de LGBT-actualiteit
opdoken.
Samenstelling: Timothy Junes
Het Hooggerechtshof van Duitsland
verplicht de overheid om tegen 2018
transgenders en niet-binaire personen
een derde optie bij geslachtsregistratie
aan te bieden. Nu is enkel
de term 'man' of 'vrouw' mogelijk.
260 transgenders,
niet-binaire mensen
en sympathisanten
kwamen
op 19 november
naar T-day in
Antwerpen.
Çavaria is lid geworden
van 11.11.11. Het
thema in 2017 was
asiel en migratie. Met
Safe Havens heeft
çavaria een project dat
zich richt op LGBTasielzoekers.
160 regisseurs uit 38 landen stuurden
een kortfilm in voor de wedstrijd
Holebikort van het Holebifilmfestival.
'Calamity' van Maxime Feyers en Séverine
De Streyker kwam als winnaar uit de bus.
"Wanneer gaan wij als moslimgemeenschap
eens beseffen dat andere
minderheden onze bondgenoten zijn
in onze strijd voor rechtvaardigheid en
onze strijd tegen racisme en discriminatie?
Ik heb veel vrienden uit de holebigemeenschap,
en ik schaam mij als
Belg van Marokkaanse afkomst wanneer
ik zo'n uitspraak lees”. Hicham
El Mzairh is districtsraadslid in Wilrijk
voor sp.a en was diversiteitsambtenaar
bij de stad Antwerpen. Hij reageerde
op de uitspraken van Mustafa Rabid,
minister voor Mensenrechten in Marokko.
Die noemde homo's “afval”.
VRT NWS, 19 oktober.
SAMEN
7.817.247 kiesgerechtigde Australiërs zeiden ja
tegen de openstenstelling van het huwelijk voor
holebikoppels. Dit komt neer op 61,1 procent dat
‘ja’ stemde in een volksraadpleging per post.
HOOR OOK DE ANDERE PARTIJ
"Dit zijn mensen van wie we iets willen horen en
ze zullen niet meer het zwijgen worden opgelegd",
verklaarde Amerikaans president Donald Trump.
Hij keurde een richtlijn goed die discriminatie van
holebi's en transgenders op grond van geloof toelaat.
Family Research Council's Values Voter Summit,
13 oktober.
DIVERSITEIT
BENOEMEN
Ik ben in elk geval geen aanhanger van het idee
dat je persoonlijkheidskenmerken als seksuele
geaardheid (als mensen daarvoor uitkomen) of
een migratieachtergrond alleen mag vermelden
wanneer ze “ertoe doen”. Het grote risico daarvan
is dat je ze dan alleen vermeldt wanneer ze een
deel van het probleem zijn. Ze alleen dán vermelden
is juist stereotyperen” stelt nieuwsombudsman
Tim Pauwels op 1 december op VRT.be.
KONING VAN ALLE BELGEN
Koning Filip heeft zichtbaar contact met jongeren, en dat was en is nodig, maar
het koningshuis besteedde nog geen of weinig aandacht aan holebi's en transgenders.
"Ik zou hem de tip geven om nog wat meer aandacht te besteden aan
homo's, lesbiennes en transgenders in dit land. Tot nu toe is dat een groep die in
België vergeten is. En het zijn ook 9 procent van de Belgen. Dus ik zou zeggen:
Sire, nog een klein beetje werk aan de winkel wat dat betreft", zegt Brigitte Balfoort
in het Nederlands televisieprogramma 'Blauw Bloed' op 25 november 2017.
10
Wegkijken helpt
de waarheid niet
vooruit. Inzicht in
de feiten wel.
Zelden was de nood aan juiste berichtgeving zo groot als vandaag. De Morgen
gaat vandaag nog meer dan vroeger op zoek naar de feiten. We laten geen antwoord
nog onbevraagd, hoe oncomfortabel de antwoorden ook mogen klinken.
Maak nu kennis met De Morgen, tijdelijk 6 maanden
voor maar 10 euro /maand op demorgen.be/cavaria
12
DOSSIER GELUK
Wat is zelfzorg?
Dat bepaal je zelf!
Steeds meer mensen kampen
met psychologische problemen.
Jongeren omschrijven
zich als de prestatiegeneratie
en combineren vaker verschillende
jobs waarbij ze met de
hashtag #nevernotworking
hun ongezonde werkbalans
verkondigen op sociale media.
De burn-outs swingen de pan
uit. We leven in een zorgstaat,
maar zorgen we wel genoeg
voor onszelf of moeten we wat
meer aan zelfzorg doen?
Tekst: Stijn Depoorter
Illustraties: Valérie Van Den Eynden
Zelfzorg, wat is dat nu precies? Hoe ga
je daar zelf mee aan de slag en hoe
kunnen we er als LGBT-gemeenschap
baat van hebben? ZiZo vroeg het aan
Marjan Braspenning, voormalig coördinatrice
van RainbowHouse Brussels en
Merhaba. Eind 2016 richtte ze L Coaching
op, een coachingspraktijk die zich
richt tot vrouwen die (ook) van vrouwen
houden. Op de recentste L-week gaf ze
de workshop ‘Selfcare is sexy’.
“Zelfzorg is in de eerste plaats jezelf een
prioriteit vinden. Kom aan je eigen noden
en behoeften tegemoet en zorg voor
jezelf op een manier die voor jou het
meest ondersteunend is”, zegt Braspenning.
Na het gesprek met coach Marjan
ging ZiZo met een rugzak zelfzorginfo
naar huis.
VERSCHILT VAN PERSOON TOT
PERSOON
Zelfzorg is voor iedereen verschillend.
Elke persoon is uniek en heeft z’n eigen
noden waar hij zelf een invulling aan kan
geven. Zogenaamde standaardlijstjes
kunnen als inspiratiebron dienen maar
laat je er zeker niet door limiteren. Zelfzorg
is het krachtigst als je de antwoorden
bij jezelf zoekt. Er is dus niet één
juiste manier om als LGBT-gemeenschap
gezamenlijk aan zelfzorg te doen. De
invulling van zelfzorg is immers bij iedereen
anders. Wat we als gemeenschap
wel samen kunnen doen, is afleren om
een ander met de vinger te wijzen, omdat
hun ‘oplossing’ niet de onze is.
HET ZIT IN DE KLEINE DINGEN
Van nature uit weten we eigenlijk heel
goed wat we nodig hebben, maar door
het drukke leven dat we leiden (of is
het lijden?) geraakt dat vaak ondergesneeuwd.
Af en toe eens met jezelf
aftoetsen wat je nodig hebt, is zeker
aangeraden. Dat kan tot nieuwe inzichten
leiden. In principe hoeft dat niet
meer dan een paar minuten te duren;
het antwoord kan heel spontaan komen.
Na een drukke werkdag even de smartphone
opzij leggen, een wandeling in
de natuur maken, een cursus volgen…
Het is zelfs mogelijk dat je plots beseft
dat je al aan zelfzorg doet, maar er nog
niet bij stilstond.
LUISTER NAAR JEZELF
We leven in een maatschappij waar direct
over alles een oordeel wordt geveld,
ook over zelfzorg. Bij zelfzorg bestaat
er geen goed en slecht. Waar voel jij je
beter door? Of dat nu joggen is, even in
de zetel hangen of jezelf creatief uiten;
wat vooral telt, is dat jij je nadien meer
"Wat voor jou goed voelt, is
vaak wat jij op dat moment
nodig hebt"
opgeladen voelt. Dus hou niet te veel
rekening met het oordeel van anderen.
Durf ‘nee’ te zeggen tegen een avond
stappen als je er geen zin in hebt. Sla
een uitnodiging voor een restaurantbezoek
af als je dat budget liever voor
een massage of een therapiesessie zou
gebruiken. Wat voor jou goed voelt, is
vaak wat jij op dat moment nodig hebt.
HET BESTE PLAN, IS HET PLAN DAT JE
EFFECTIEF UITVOERT
Als zelfzorg nog nieuw voor je is, is
het goed om te oefenen. Het is een
leerproces. We zitten het liefst in onze
comfortzone. Breng verandering aan bij
jezelf op een manier die werkbaar blijft.
Zo evolueer je op je eigen tempo van de
comfortzone naar de groeizone. Als je té
snel wilt gaan, bestaat het risico dat je in
de paniekzone belandt en het leerproces
abrupt stopt. Dus leg in het begin de
lat niet te hoog. Zeg niet: “Ik moet elke
avond om half elf naar bed.” Zeg liever:
“Ik kijk ernaar uit elke dag voor middernacht
in bed te liggen.” Sta ook eens stil
bij de voordelen die de verandering met
zich meebrengt. Zo zorgt meer slaap
voor een fitter gevoel, minder ochtendhumeur
en meer energie.
WAPEN JEZELF TEGEN TE VEEL
PRIKKELS
Onze grootouders hadden geen smartphone
met een niet-aflatende stroom
aan meldingen en informatie.
Hun populariteit hing niet af van likes.
De omgeving is enorm veranderd.
13
"Het is een kwestie van
onszelf en de anderen te
trainen dat het oké is
om soms eens een
slechte dag hebben"
Laten we onze houding ook aanpassen
om met al die prikkels om te gaan. Hoe
je daar het best mee omgaat, is opnieuw
afhankelijk van hoe je in elkaar zit en
hoe je optimaal functioneert. Wat zeker
kan helpen, is nagaan welke waarden
je belangrijk vindt in je leven. Als minder
bezig zijn met sociale media daar een
uiting van is, is het zeker de moeite om
daarmee aan de slag te gaan. Minstens
even belangrijk zijn de achterliggende
motieven waarom je voor iets kiest. Zo
is het eten van een ijsje omdat je er
simpelweg zin in hebt, een vorm van
zelfzorg. Als je dat ijsje eet omdat je je
slecht voelt, dan neem je je toevlucht tot
comfort food en verdoof je jezelf op dat
moment. Zo’n vluchtgedrag is helemaal
geen zelfzorg.
ACCEPTEER JEZELF EN DE ANDER
Je mag jezelf een prioriteit vinden. Heel
wat holebi’s en transgenders worstelen
daar nog mee; ze accepteren nog niet
volledig wie ze zijn. Daardoor is er ook
veel discriminatie binnen de LGBTgemeenschap.
Als iemand aan shaming
doet, neem dan aan dat dit komt doordat
die persoon nog niet optimaal voor
zichzelf zorgt. Er bestaat nog steeds veel
pijn en verdriet binnen de beweging. Het
is een kwestie van onszelf en de anderen
te trainen dat het oké is om soms eens
een slechte dag hebben. Erken dat die
persoon het moeilijk heeft in plaats van
een oordeel te vellen. Probeer eens een
keer onbevooroordeeld te luisteren, zon-
der meteen jouw advies te geven, want
vaak wil die persoon gewoon gehoord
worden. Geef die persoon het gevoel
dat je er voor hem bent. Die open houding
geeft het signaal dat het oké is om
een mindere dag te hebben. Ook dat is
zelfacceptatie.
VERRUIM JE BLIK
Deze factor is zeker van belang in de
LGBT-gemeenschap, die vaak in contact
komt met discriminatie, holebifobie en
transfobie. Hoe zorg je dat je niet ten
onder gaat aan negatieve berichten?
Door letterlijk en figuurlijk je blik te
verruimen. Focus niet op de negatieve
dingen maar heb ook oog voor de positieve.
Neem eens een moment om stil
te staan bij de dingen die wel al goed
zijn. Dezelfde tactiek kun je toepassen
als je met een persoon praat die een
zwaar verhaal vertelt. Focus je blik niet
enkel op die persoon, maar breid je
blik uit naar wat zich nog in je gezichtsveld
bevindt, naast, boven, onder... die
persoon. Hierdoor geef je een signaal
aan je onderbewuste: er zijn nog andere
dingen. Deze techniek wordt ook vaak
door hulpverleners gebruikt om hun
eigen grenzen te bewaken.
Een hapklare handleiding om met zelfzorg
te beginnen bestaat niet, een concreet
stappenplan evenmin. Toch helpt
dit artikel je al goed op weg. Ga je mee
de uitdaging aan om beter naar jezelf te
luisteren en jezelf beter te leren kennen?
Hoe de regenboogbeweging
aan zelfzorg
kan doen
Mensen zijn sociale wezens. We hebben
mekaar nodig om ons goed te
voelen. Opdat we kunnen groeien,
en bijdragen. Toch blijkt het lang niet
altijd even gemakkelijk om die fundamentele
behoeften vervuld te krijgen.
Hoe dat komt? De eerste persoon met
wie we verbinding moeten maken, is
onszelf. Wat je niet hebt, kan je immers
niet geven aan een ander. Net
daarom is zelfzorg zo cruciaal. Niet
alleen op individueel niveau, maar
ook als groep, als vereniging, als
beweging. Zoals mensen die op zoek
zijn naar antwoorden op hun vragen
rond hun seksuele oriëntatie of hun
genderidentiteit terecht kunnen bij de
Holebifoon, het Transgender Infopunt
of bij een van de vele holebi- en transgenderverenigingen
die zich inzetten
voor de regenbooggemeenschap, is
het ook een kwestie van jezelf een
luisterend oor te bieden. Stilstaan bij
jezelf is nodig. Waarom denk je wat je
denkt, voel je wat je voelt, en doe je
wat je doet? Waar krijg je energie en
levenslust van? Waar droom je stiekem
van, maar heb je (nog) geen tijd
voor gemaakt? Door jezelf de nodige
tijd, aandacht en zorg te geven, krijg
je hier een antwoord op. Door er te
zijn voor jezelf, kan je er ook zijn voor
anderen. Zo gaan we er als regenboogbeweging
samen op vooruit.
- Michael Van Roosbroeck,
bewegingsmedewerker çavaria
14
Say yes
to new adventures
Hebben jullie
ook huizen
voor genieters?
Verliefd op vakantie
www.belvilla.be
Maak je klaar voor
het nieuwe jaar!
€7 .50
KORTING *
bij aankoop van
min. € 65 op het
volledig assortiment
bij ICI PARIS XL
WEB CODE:
BEL-ZIZO
* Aanbod geldig bij afgifte van deze kortingsbon op het volledige
assortiment in alle ICI PARIS XL-parfumerieën in België en in
de e-shop met de code BEL-ZIZO t.e.m. 31/01/2018 zolang de
voorraad strekt in de parfumerie. De korting wordt onmiddellijk
verrekend aan de kassa. Deze kortingsbon is niet uitbetaalbaar
in contanten en is niet geldig bij aankoop van My Color
Passport, Bobbi Brown, Urban Decay en/of Gift Cards. Aanbod
niet cumuleerbaar met andere bonnen, acties, promoties,
solden en/of voordelen. 1 kortingsbon per persoon.
Fleur en Julian
trouwen 24 keer
Omdat ze willen dat iedereen overal kan trouwen
Het Belgisch-Nederlandse koppel
Fleur Pierets en Julian Boom
is aan een wereldtournee van
de liefde bezig: ze leggen hun
huwelijksgeloften af in alle landen
waar het homohuwelijk is
toegelaten. Dat klinkt misschien
als een onmogelijke opdracht,
totdat je beseft dat amper 24
van de 196 internationaal
erkende onafhankelijke staten
het homohuwelijk erkennen. In
bijna 90% van de landen is het
dus niét toegelaten. Met hun
‘Project 22’ trekken Fleur en
Julian de wereld rond om mensen
aan het denken te zetten.
Tekst: Inke Gieghase
Foto’s: Femke Van Hettema en Mahdi Aridj
Zeven jaar geleden was het liefde op
het eerste gezicht voor Fleur en Julian.
Vrijwel meteen doopten ze zichzelf om
tot kunstenaarsduo JF Pierets. In 2012
trouwden ze, voor het eerst. Vijf jaar
later begonnen ze aan hun symbolische
huwelijksmarathon, die ongeveer anderhalf
jaar zal duren. Toen ze startten was
het homohuwelijk in 22 landen goedgekeurd,
vandaar de naam ‘Project 22’.
Inmiddels zijn er drie landen bijgekomen,
wat voor Fleur en Julian betekent
dat ze zeker 25 huwelijkslocaties zullen
aandoen. Recent werd Australië toegevoegd
aan hun lijstje.
Na ceremonies in New York en Amsterdam
trouwden ze vorige maand ook in
Antwerpen. Redactrice Inke Gieghase
was erbij en concludeerde: hun liefde
voor elkaar spatte er vanaf toen ze weer
het ja-woord gaven voor een ontroerd
publiek van familie en medestanders.
Inke sprak met hen de dag voor het feest.
Fleur en Julian, hoe reageren mensen
op jullie project?
Fleur: “In New York zijn mensen heel
trots dat holebikoppels er nu ook mogen
trouwen. Daar mag het pas sinds twee
jaar. In België en Nederland staan mensen
er onverschilliger tegenover. ‘Dat
mag hier toch al lang’, klinkt het vaak.
Als het homohuwelijk is toegelaten,
wil dat echter niet automatisch zeggen
dat mensen verdraagzaam zijn of het
toejuichen. Buiten de Randstad is in
Nederland de tolerantie soms ver zoek.
16
DOSSIER GELUK
Julian: “Dat betekent ook dat als je
in een klein dorpje in Ierland hand in
hand loopt, de kans veel groter is om
geaccepteerd te worden. Daar gaat het
uiteindelijk om. Die interactie met mensen.
Dat politiek handjes schudden zegt
me niet zoveel.”
Daarom zijn we in New York gestart:
daar heerst een trotse vibe en voel je de
ambitie. Die energie rond het homohuwelijk
wilden we gebruiken om het
project te lanceren.”
Voor wie doen jullie dit?
Fleur: “Toen we het project bedachten,
zeiden we: het zou geweldig zijn als
één persoon ervan zou horen. Dat doel
is alvast meer dan bereikt (lacht). We
halen voortdurend de pers en steeds
meer mensen weten ervan. 170 landen
waar een huwelijk tussen twee vrouwen
of mannen niet mag: dat is toch
ongelooflijk? Veel mensen buiten de
holebigemeenschap zijn daar niet van
op de hoogte. Dat willen we veranderen.
Ik denk niet dat we mogen dromen
dat het effect gaat hebben op politiek
vlak. Dat is vaak ook een spelletje. Kijk
naar Angela Merkel; zij heeft 31 keer
het homohuwelijk tegengehouden in
Duitsland. En dan is zijzelf een vrouw
die moet knokken om haar plaats te
bemachtigen. Ik geloof dan ook niet
dat ze er persoonlijk tegen is, het paste
gewoon niet in haar beleid.”
Julian: “En zo werkt het waarschijnlijk
in de meeste landen. Het homohuwelijk
gaat over mensenrechten, maar wordt
herleid tot een electoraal issue, een
manier om meer stemmen te verzamelen.
Als minderheidsgroep moet je blijven
communiceren. Je kan achter je computer
zitten en blijven zagen tegen iedereen
over hoe oneerlijk het is, maar je kunt
ook naar buiten komen en je verhaal vertellen.
Dat is wat wij willen doen: mensen
een manier geven om zich met ons te
identificeren. We willen dat hetero’s zich
gaan afvragen hoe het zou zijn als zijzelf
niet zouden kunnen trouwen.”
“Ik ben opgegroeid in een klein dorpje
op het platteland. Als Henk van op de
hoek homo was, was dat oké. Maar
van andere homo’s moest men niks
weten. Als je een Henk bent, vind ik dat
je een functie hebt binnen die gemeenschap.
Je kunt een verschil maken voor
andere holebi’s. Het is de bedoeling dat
de Henken van de wereld naar buiten
komen en praten. Je moet blijven communiceren.”
Willen jullie met het project ook politici
aanspreken?
Julian: “We hebben met het project
geen politiek activistische plannen voor
ogen. Het is in de eerste plaats een
kunstproject. Alles wat daaruit volgt
op politiek vlak is meegenomen. Het
moet van binnenuit komen. Als plots 90
procent van de mensen op de hoogte
is van de problematiek en erover gaat
nadenken, ga je op den duur vanzelf
een kantelpunt in de samenleving
zien.”
Fleur: “Het is een beetje zoals in Ierland.
Daar heeft de Equality Movement het
homohuwelijk zelf op de agenda gezet.
Zij zijn van deur tot deur gegaan in heel
Ierland, 20 jaar lang. En daar is het
ook gelukt. De mensen hebben het zelf
gedaan. Dat is prachtig.”
Fleur: “Kunst opent ook de geest van
mensen. In New York zagen wij een
tentoonstelling van Kara Walker, een van
onze favoriete artiesten. Zij werkt rond
slavernij in haar werk. Je hart breekt als
je het ziet. Je kijkt daarnaar en denkt:
‘Hoe kan het dat mensen dit ooit hebben
toegelaten en goedgekeurd?’ Een kunstwerk
komt soms directer bij je binnen
dan bijvoorbeeld een tekst. Als je gaat
schreeuwen ‘dit mag niet en dat mag
niet’, dan voelen mensen zich aangevallen
en schieten in de verdediging. Met
kunst kun je de grenzen van wat mogelijk
is oprekken door een probleem te tonen
en mensen aan het denken te zetten.”
Hoe krijgen jullie dit project
financieel en praktisch voor elkaar?
Fleur: “Het is financieel niet altijd even
gemakkelijk om het project rond te
krijgen. We zijn met sponsors aan het
praten. We geven geen dure trouwfeesten,
maar het transport, het verblijf
en de documentaire die we rond ons
project maken kosten wel veel geld.
We doen heel veel zelf. De ceremonies
worden gefilmd met een camera
vanuit één standpunt. Ik heb ook lang
voor televisie gewerkt, dus ik kan een
documentaire maken. Maar het editen
achteraf, dat moeten we laten doen.
Wat de praktische zaken betreft: we
zoeken steeds een officiële trouwlocatie
en een ambtenaar. Mocht er een feest
zijn dan is dat leuk, maar geen must.
Het blijft wel symbolisch, want we zijn
al getrouwd. Het gebeurt ook in de taal
van het land. Hopelijk gaat het steeds
duidelijk zijn waar we nu precies ja op
zeggen (lacht).”
Julian: “Soms moeten we ook langer op
een plek blijven om alles rond te krijgen.
Dat kost natuurlijk veel geld. Maar soms
moet je gewoon ergens aan beginnen
en vertrouwen dat het goed komt. ”
Fleur: “Het is de perfecte tijd om dit
te doen. Er hangt iets in de lucht dat
aanzet tot conversatie. Je merkt dat ook
aan de reacties van mensen. Die in ons
gezicht dan toch, want comments lezen
17
"Alles draait rond optimisme, anders hadden
we net zo goed een werk kunnen maken over
de 170 landen waar we niet mogen trouwen"
we niet. Ook niet de goede. Iemand die
achter zijn computer in de anonimiteit
zegt: ‘die 2 onnozele lesbiennes’, wat
heb ik daaraan? Alles draait rond optimisme,
anders hadden we net zo goed
een werk kunnen maken over de 170
landen waar we niet mogen trouwen.”
Toch even over mensen die er negatief
tegenover staan. Wat doet dat met
jullie?
Fleur: “Het is toch raar om een verbod
uit te vaardigen tegen de liefde? Want
dat is waar het hier om draait.”
Julian: “Het blijft voor mij een heel
raar concept dat je als vrouw niet kunt
trouwen met een vrouw. Waarom zou
ik niet van Fleur mogen houden? Dat
wil ik duidelijk maken. Je kan als holebi
niet constant blijven vechten op de barricades.
Ik wil geen zeurende lesbienne
zijn. Ik moet kunnen zijn wie ik ben. Niet
iedereen ziet daar de charme van in of
snapt wat je zegt, maar iedereen snapt
wel het concept van liefde. Daarmee
hopen we mensen te raken.”
dat het al snel gewoon ‘werk’ zou zijn.
Maar we zijn al elke keer helemaal
volgeschoten (lacht). Tranen met tuiten.
Zeker in New York toen ze zeiden: ‘by
the power vested in me’. Dan lijkt het
alsof je in een Hollywoodfilm zit. Het
moment dat je ‘ja’ mag zeggen, is gewoon
ongelooflijk emotioneel, hoe vaak
je het ook doet.”
Ondertussen zijn Fleur en Julian ook
al in Parijs getrouwd. Maar er lijkt een
abrupt einde te komen aan hun project.
Fleur heeft recentelijk op Facebook
meegedeeld dat Julian terminaal ziek
is. "Mijn mooie vrouw, de liefde van
mijn leven, is stervende." Ze vernamen
het nieuws in Frankrijk nadat Julian
onder de scanner moest omdat ze was
flauwgevallen. Ze prijzen zichzelf wel
gelukkig dat ze het niet eerder wisten.
Nu hebben ze nog kunnen genieten van
een mooi leven samen, zonder te weten
dat het noodlot zou toeslaan. Onze
redactie wenst Fleur en Julian heel veel
sterkte toe.
Deze tekst verscheen ook op
Charlie Magazine.
Wat kunnen we de komende tijd van
jullie verwachten?
Fleur: “We maken een tentoonstelling,
boek en documentaire. De tentoonstelling
gaat een reflectie zijn op wat we
aan het doen zijn. De documentaire
gaat over waar we onderweg tegenaan
lopen. Het boek draait puur rond verhalen
van gelijkheid van het huwelijk.
Het heeft allemaal een andere invalshoek.
Als we zoveel mogelijk mensen
willen bereiken, doen we dat best ook
via verschillende media.”
Julian: “We mikken momenteel op
de World Pride 2019 in New York als
eindpunt. Maar dat staat niet in steen
gebeiteld. Het kan nog veranderen. Als
we het laatste land vieren, is het afgerond.
Je kan niet bezig blijven.”
Laatste vraag: wordt trouwen ooit
saai?
Fleur: “Dat hadden we wel verwacht,
18
Hebt U de wens...
Uniek te zijn
AFF Logotipo HOLA AMOR
Vormgeven in edele metalen
DE PINTE Kerkplein 7 09 282 42 14 www.edelgedacht.be
DE PINTE Kerkplein 7 +32 9 282 42 14
GENT GENT Koestraat Koestraat 2 09 233 266 10 +32 www.edelgedacht.be 9 233 66 10
info@edelgedacht.be www.edelgedacht.be
Jezelf oké vinden
en dat laten zien
Leonie Nelissen over weerbaarheid
Dit artikel gaat niet over
zelfverdediging. Hooguit een
beetje. Het gaat over weerbaarheid.
Volgens Van Dale is
dat het vermogen tot verdediging.
Door er ‘geestelijke’ aan
toe te voegen, wordt duidelijk
dat het om meer gaat dan het
fysieke. Weerbaarheid heeft
ook te maken met gedachten
en gevoelens.
Tekst: David Schoenmaekers
Illustratie: le coeur à marée basse
Leonie Nelissen is
weerbaarheidscoach
en doet haar werk met
passie. Mensen begeleiden
en ze sterker zien
buitenkomen dan ze
binnenkwamen, dat moet wel voldoening
geven. Het innemen van ruimte is net wat
ze anderen aanleert in haar trainingen
over weerbaarheid. Ons gesprek over
weerbaarheid begint met de link met het
thema van deze editie van ZiZo: geluk.
”Het is moeilijk om dat voor anderen in
te vullen, maar ik kan pas gelukkig zijn
als ik mezelf mag zijn. Weerbaar zijn
betekent dat je ruimte maakt voor jezelf
en dat vervolgens ook aan anderen laat
zien: ik neem deze ruimte in.”
Weerbaarheid is iets anders dan assertiviteit:
“Assertiviteit heeft te maken
met tegenwerking, want het gaat ervan
uit dat je de ruimte moet claimen. Als je
weerbaar bent, veronderstel je dat je wel
ruimte hebt. Het gaat erom hoe je ze
inneemt. Assertiviteit gaat meer over het
bewaken van je grenzen. In mijn trainingen
leer je allebei, zowel de ruimte
innemen als hoe te reageren als mensen
over je grens gaan.”
TRAININGEN IN WEERBAARHEID
Leonies weerbaarheidstraining kan heel
verschillende vormen aannemen. Er zijn
zowel individuele als groepstrainingen.
In dat laatste geval is de groep beperkt
tot een vijftal personen.
“Je kunt geen twintig mensen tegelijk
trainen. Zo gaat het wel als je een cursus
zelfverdediging volgt. Na een aantal
sessies ken je enkele basistechnieken,
die je dan na een half jaar alweer kwijt
bent, omdat je ze niet herhaalt. Ik kan je
ook leren hoe je zonder geweld iemand
op de grond krijgt. Daar bestaat een
heel gemakkelijk trucje voor. Thuis kan
"Weerbaarheid gaat over
het innemen van ruimte"
je dat nadoen met je partner, geen enkel
probleem. Tot je in een stresssituatie
komt. Dan ben je alles kwijt en heb je er
helemaal niets aan. Wat ik kan doen, is
jou leren hoe je kan kalmeren wanneer
je in een stresssituatie belandt, zodat je
die zelfverdedigingstechnieken nog wel
kan toepassen.”
Leonie biedt een antwoord op verscheidene
vragen in haar groepstrainingen.
Hoe kan je steviger in je schoenen
staan? Hoe geef je grenzen aan? Hoe
spreek je je uit tegenover iemand, zodat
je niet meer bang hoeft te zijn op straat?
“De meeste trainingen zijn sterk gericht
op ‘hoe vind ik rust in mezelf?’, want
weerbaarheid begint met: kan ik vanbinnen
voelen wat ik vanbuiten wil laten
zien? Hoe leer ik, als ik bang ben, mij
zo zeker mogelijk te voelen?”
DOEN IS LEREN
“In mijn werk combineer ik altijd het
denken met gevoelens en het fysieke.
Ons lichaam geeft ons constant signalen.
Als je in een donker steegje loopt,
begin je te transpireren, je hart gaat
sneller slaan… Dat is het fysieke. Je kan
dat veranderen, bijvoorbeeld door te
leren hoe je ‘niet met mij’ kan uitstralen.
In een weerbaarheidstraining gaan we
drie vaardigheden trainen: je ander
gedrag, andere gedachten en andere
gevoelens eigen maken.”
“Er zijn veel mensen die het lastig vinden
om grenzen aan te geven. Ik hoor vaak:
‘ik weet niet hoe ik nee moet zeggen
tegen mijn baas’ of ‘mijn collega blijft
opmerkingen maken over mijn seksuele
geaardheid. Ik wil niet als zeur overkomen,
maar ik wil dat
het stopt’. In een beperkt
aantal sessies bespreken
we dat dan en intussen
krijg je opdrachten mee.
Met vertellen alleen kom
je er niet, want er moet
ook iets veranderen. Als je schrik hebt
om over straat te lopen, neem dan vijf
keer per dag een andere houding dan
je gewoon bent aan. Vervolgens kom je
terug om te kijken of het gewerkt heeft.
Zo ondervind je wat helpt.”
ANGST VOOR GEWELD
Leonie geeft trainingen aan holebi’s en
transgenders. “Er is geen enkel verschil
tussen vrouwen die bang zijn om ’s
avonds alleen op straat te zijn en homomannen
die angst hebben om hand
in hand op straat te lopen. De reden is
heel anders, maar het probleem is gelijk.
Ook de oplossing is dezelfde, want je
kunt de wereld rondom jou niet veranderen.
Je kunt alleen jezelf veranderen.
Het gaat over wat je denkt. Als iemand
jou fysiek wil aanvallen omdat je homo,
vrouw of allochtoon bent… De angst, de
boosheid, de frustratie en het gevoel van
onmacht die zulke situaties veroorzaken,
zijn menselijk. Daarmee werk ik.”
“Je ben jezelf bewuster van de angsten
20
DOSSIER GELUK
als je zelf lesbisch bent en zeker als je
veel mensen kent in de holebi- en transgenderbeweging.
Bijvoorbeeld als het
gaat over agressiebeheersing: er komt
redelijk veel geweld voor in lesbische
relaties. Iemand die niet uit ‘het wereldje’
komt, weet dat niet en kan er niet op
dezelfde sensitieve manier mee omgaan.
Als je nooit een coming-out hebt gedaan,
begrijp je niet wat dat teweegbrengt.”
WEERBAAR ZONDER COMING-OUT
Weerbaarheid gaat over het innemen
van ruimte. Is een coming-out ook een
manier om ruimte in te nemen? Leonie
nuanceert: “Maar hoe vaak doe je dat?
Als ik met jongeren werk, stellen ze altijd
de vraag of ik hetero of lesbisch ben.
Ruimte innemen gaat over zeggen wat
je voelt wanneer iets niet oké is. Bijvoorbeeld
flauwe grapjes over homo of
lesbisch zijn op je werk. Je reageert: ‘Ik
vind dit niet oké, denk eens na over wat
je eigenlijk zegt.’ Ruimte innemen is een
breed begrip en je kiest er zelf voor. Ook
coming-out: je hoeft je coming-out niet te
doen of je kan het maar doen bij enkele
mensen die je kent. Het gaat erom dat je
de keuze hebt.”
“De basis is wel dat je jezelf kan accepteren
zoals je bent. Dat is een proces dat
lang duurt. Je kan dat deels oplossen met
weerbaarheid, maar deels ook niet. Er
zijn mensen die meer hulp nodig hebben
dan wat ik hen als coach kan bieden:
als je worstelt met je genderidentiteit of
je seksuele geaardheid, moet je naar
de hulpverlening. Ik kan je wel helpen
als het gaat over: ik ben er voor mij wel
uit, maar ik vind het lastig om dat te
poneren.”
”Weerbaarheid gaat naar twee kanten:
naar binnen, de zelfacceptatie, en naar
buiten, de ruimte innemen die van jou is.
Voor holebi’s en transgenders is dat niet
alleen een persoonlijk thema, maar ook
collectief: wij mogen hier zijn en het is
oké. Ik heb respect voor mensen die vinden
dat The Belgian Pride een verkeerd
beeld geeft over holebi’s en transgenders,
maar tegelijk zie je hoeveel gelukkige
mensen er zijn, gewoon omdat ze samenkomen.
Nu, dat is ook voor een stuk
omdat je die dag in de meerderheid bent,
maar het is eigenlijk hetzelfde: dit is mijn
ruimte, dit is wie ik ben, dit is van mij.”
Meer info op www.weerbaar.be
21
22
DOSSIER GELUK
Hoe een ‘gewoon’
coming-outverhaal heel
wat teweeg kan brengen
De coming-out van Joos Van
Goethem gebeurde al vele
jaren geleden, maar beroerde
onlangs nog de Vlaamse
media. Joos is de zoon van
professor Herman Van Goethem,
rector van de Universiteit
Antwerpen. Toen zijn comingoutverhaal
bekend raakte,
bleek deze op zich gewone
gebeurtenis bij velen een gevoelige
snaar te raken.
Herman en Lisbeth, Joos' ouders, waren
aanwezig bij de eerste activiteit van
Trotse Ouders van Holebi's. Daar kregen
ze veel reacties op de gemediatiseerde
coming-out van Joos. "Blijkbaar maakt
het op zich gewone verhaal veel los",
vertelt Herman.
"Nu ik rector ben, krijgt dit verhaal veel
aandacht", verbaast Herman zich. Ik krijg
hier nog altijd veel positieve reacties over,
tot van Vlaams minister Hilde Crevits
toe. En ook de bisschop van Antwerpen,
Johan Bonny is het helemaal eens."
Herman en Lisbeth stonden hier echter
niet bij stil. Als kind was Joos gefascineerd
door zijn poppen en maakte hij
modeontwerpen. "Ik vroeg wel eens een
kinderarts om advies, maar die zag er
geen graten in en ik dus ook niet", vertelt
Lisbeth. "Joos wou als kind later een prins
worden en daar hoorden prinsessen bij."
Terwijl Lisbeth wel wat vermoedens had,
hadden broer Pieter-Jan en papa Herman
geen vermoeden. In tegendeel. "Voor
Herman betekende Joos' interesse in barbiepoppen
dat hij meisjes leuk vond."
Tekst: Timothy Junes
Foto’s: Sandra Mermans
Het was het weekblad Knack dat de kat
de bel aanbond. Vooraleer het verhaal
daar belandde, heeft het wel echter wat
voeten in de aarde gehad om de media
te bereiken.
Het begon met een mailtje van de beginnende
vereniging Trotse Ouders van
Holebi's naar Herman Van Goethem met
de vraag of hij ambassadeur wilde worden
van hun vereniging. "Ik kreeg een
lange, aandoenlijke mail van de initiatiefnemers",
vertelt Herman. "Ik stuurde
hem door naar Joos, want ik wist niet
wat we hiermee moesten aanvangen.
Het verbaasde me dat er nog nood was
aan een oudervereniging."
"De vraag bleef liggen. Aanvankelijk
vond ik dat ik er geen tijd voor had.
Maar toch vond ik het moeilijk om te
weigeren. En dus zegde ik toe. Toen
Knack al na twee dagen belde om te
getuigen, besefte ik wat dat ambassadeurschap
zou betekenen."
Na Knack volgden de andere media al
snel. Het verhaal werd massaal gedeeld.
"Speelgoed kan zo gender
definiërend zijn. Als kind
ontvang je vroeg signalen
over wat kan en niet kan" - Joos
BARBIE
Wat bleef hangen in het coming-outverhaal
van Joos Van Goethem zijn de
barbiepoppen. Als kind wilde Joos graag
een barbiepop, wat hij uiteindelijk ook
zou krijgen voor Sinterklaas.. Daar is een
foto van: Joos die op de grond poseert
met zijn cadeau. "Dat herinner ik me nog
goed. Toen ik poseerde met Barbie zie je
aan mijn gezichtsuitdrukking dat ik besef
dat het ingaat tegen de verwachtingen.
Je ziet twijfel in mijn blik", vertelt Joos.
"Speelgoed kan zo gender definiërend
zijn. Als kind ontvang je vroeg signalen
over wat kan en niet kan."
"Dat en de vele vriendinnen die over de
vloer kwamen, waren voor velen een
hint dat iemand homo is, maar niet voor
mijn vader", lacht Joos.
CURIOSUM
Joos was 16 jaar toen hij zijn comingout
deed. "In de eerste jaren van het
middelbaar zat ik in een nogal machoklasgroep
waar veel gevoetbald werd
en daar voelde ik me niet zo op mijn
gemak. Maar toen ik me in het vijfde
middelbaar outte, werd dat goed onthaald.
Jongens van mijn leeftijd vonden
23
"Voor Herman betekende Joos' interesse in
barbiepoppen dat hij meisjes leuk vond"
- Lisbeth
TIJDLIJN
maakte geen probleem van Joos' geaardheid.
"Openheid wordt vaak gelinkt
aan geloof, maar dat is niet per se zo",
stelt Herman. "Ik weet niet of het in een
Franstalige liberale familie per se zoveel
makkelijker is om uit te kast te komen."
SYMBOOL
dat moedig, tot mijn eigen verbazing,
maar ik bleef wel een curiosum", zegt
Joos.
Joos is leerkracht in het secundair
onderwijs. Hij ziet relatief weinig tieners
uit de kast komen. "Ik heb dit niet
wetenschappelijk onderzocht, maar
durf toch stellen dat elke homo - bij
meisjes weet ik het niet zo zeker - in
zijn kindertijd ooit werd aangesproken
of nageroepen omwille van zijn
geaardheid, vaak door leeftijdsgenoten.
Je eerste reactie is dan bijna
altijd manifeste ontkenning. Door je te
outen, geef je je pestkoppen van toen
gelijk. Leerlingen zitten vaak zes jaar
lang op mekaars lip. Daarom wachten
velen tot na hun middelbaar om uit de
kast te komen."
Joos is out op school. "Veel tieners
kennen geen homo's, behalve van op
televisie of een verre oom. Daarom
benoem ik mijn geaardheid. Voor die
enkele holebi's maakt dat volgens mij
weinig verschil, maar het is vooral een
signaal voor zijn of haar hetero-klasgenoten
dat homo's erg normaal zijn."
Joos vindt de vooruitgang in de tijd
erg relatief. "De uitspraak dat het anno
2017 dit en dat is, gaat niet op. Het is
niet de tijd waarin je leeft of de culturele
achtergrond die acceptatie bepaalt,
maar wel de gezinscultuur", vindt Joos.
"Mama gaf ons bijvoorbeeld steeds
mee: wees lief voor iedereen.”
Herman is het niet eens met die stelling.
"Was je opgegroeid in de jaren vijftig
of zestig, zou je situatie anders zijn. Het
is voor mensen van mijn generatie bijvoorbeeld
geen uitzondering dat holebi's
toch trouwden, kinderen hadden en pas
op latere leeftijd, nu, zichzelf durven
zijn."
"We hebben een ideaalbeeld van
wat coming-out moet zijn", zegt Joos.
"Coming-out bij familie en vrienden en
dan aan de grote klok. Maar dat is geen
wetmatigheid. Coming-out kan ook in
beperkte kring en ook dat kan voor die
persoon de ideale situatie zijn".
Joos' grootvader was redelijk conservatief
en erg katholiek. Hij had altijd
een paternoster op zak. Maar ook hij
De context van tijd en plaats is niet betekenisloos,
stelt Herman. "Homoseksualiteit
is een symbooldossier geworden.
Openlijk holebi zijn is in het oosten wat
de hoofddoekenkwestie in het westen is:
een bron van polarisatie."
Tegen die polarisatie wil Herman strijden.
Als rector van de UAntwerpen wil
hij mensen en ideeën samenbrengen,
liet hij optekenen in Kerk & Leven. Ook
in dat artikel kwam het coming-outverhaal
weer aan bod.
Intussen probeert Herman hier met beetjes
te helpen. In zijn openingscollege
aan de Universiteit Antwerpen sprak hij
over 'studenten (M/V/X)'.
De Universiteit Antwerpen nam dit jaar
ook deel aan de Antwerp Pride met een
wagen. "De opkomst bij de studenten
was niet zo groot omdat de beslissing
laat viel. Volgend jaar zal onze aanwezigheid
zichtbaarder zijn."
Herman heeft ook een Facebookpagina
waar hij zijn standpunten deelt. Zo krijgt
zijn en Joos' verhaal meer bereik.
24
MAN ZOEKT MAN
VROUW ZOEKT VROUW
VOOR SERIEUZE RELATIE...
DOE DE
LIEFDESTEST!
Al dat gefladder moe?
Eindelijk toe aan een serieuze relatie met je soulmate?
Iemand die je met een half woord begrijpt, die je lichaamstaal blindelings kan lezen en die je door dik en dun steunt.
Eindelijk de betekenis van “ware liefde” mogen ervaren?
Doe de liefdestest op WWW.GAY-MATCHMAKER.COM en ontdek welk liefdestype je bent. Vraag nadien je
vrijblijvende kennismakingsgesprek aan in je regio en ontdek hoe wij werken. Wij gaan ervoor, en we zullen hem of
haar voor jou vinden!
NR. 1 MATCHMAKER BENELUX UITGEROEPEN EU DATING AWARDS 2016-2017
+32 474 263 751 ı info@gay-matchmaker.com ı www.gay-matchmaker.com ı Actief in BE en NL!
CATERING WITH A HEART
WWW.COEURCATERING.BE
Geluksplekken
Wat is jouw geluksplek? Die vraag stelde ZiZo aan vijf lezers. Een plek waar ze tot rust komen.
Waar ze inspiratie opdoen. Waar ze energie van krijgen. Waar ze simpelweg zichzelf kunnen zijn.
Tekst: Stijn Depoorter
Foto’s: Farida Lemeatrag
Quinn (24)
zij/haar
“Sinds ik schilder heb ik een plekje voor mezelf gecreëerd op canvas, heel kleurrijk,
en ietwat naïef. Om er even in te verdwalen, soms zelfs te verdwijnen. Als een tegengif
tegen de grijze alledaagsheid, het helaas nog te courante dagelijkse seksisme en
holebi- en transfobie. Waar we soms op straat nog te veel onze kleuren moet verstoppen,
ons moeten aanpassen naar een vale standaard, vind ik het fijn om een soort intieme
ruimte te creëren waarin de kleuren en figuren in mijn werken zichzelf kunnen zijn.”
26
DOSSIER GELUK
Naomi (26)
zij/haar of die/hun
“Wanneer ik tot rust wil komen of me wil afsluiten van de buitenwereld, kruip ik op mijn
kamer. Ik woon en werk in centrum Gent, waardoor buitenkomen steeds gepaard gaat
met onnoemelijk veel prikkels die op me afkomen. Thuiskomen en met een boek of
een Netflix serie in bed kruipen doet me dat allemaal eventjes vergeten. Mijn kat komt
me dan steeds gezelschap houden. Hem horen spinnen wanneer ik hem aai, doet dan
ook de laatste stress helemaal verdwijnen als sneeuw voor de zon.”
27
"From the troubles of the world,
I turn to birds"
Filiep (44)
hij/zijn
“From the troubles of the world, I turn to birds. Als ik vogels kijk, dan vind ik rust,
energie, afleiding, schoonheid, spontaan geluk, verwondering, bewondering, euforie…
Een waaier aan emoties. Alleen, met vrienden of met gelijkgestemde vreemden
met wie mijn pad toevallig kruist. Overal en nergens. Het kan en mag altijd en gebeurt
spontaan op allerlei plaatsen. Ik kan het niet uitschakelen, ik wil het ook niet uitschakelen
en dat is goed zo.”
28
DOSSIER GELUK
Carmen (71)
zij/haar
"45 jaar lang ben ik caféuitbaatster geweest. Daarnaast heb ik ook jarenlang opgetreden
als revueartiest. Dat was een zeer drukke periode waarin ik zelden tot rust kon
komen of mijn emoties kon uiten. Sinds drie jaar heb ik eindelijk een eigen thuis waar
ik tot rust kan komen. “
29
Sofie (41)
zij/haar
"Op mijn fiets ben ik gelukkig. De voorbereiding is telkens een ritueel op zich. Nadenken
over wat je meeneemt. Je ketting en kuiten insmeren. Een banaan in je achterzak
steken. Inklikken en weg. De natuur in, langs het water racen of over de kasseien
kletteren. Gedachten uitzetten. Ook de piste maakt rustig. Het hout van de piste voelen
leven. Focussen op de lijnen. Je aandacht richten op het wiel voor je. Trappen.
Stoempen. Zalig."
30
Gent
vanaf 31.03.18
Foniadakis - Nijinski - Clug - Lock
Antwerpen
vanaf 14.04.18
seloN DésiR
v.u.: Bart Van der Roost, Kunsthuis Opera Vlaanderen Ballet Vlaanderen vzw
beeld: © Kati Heck, Courtesy Tim Van Laere Gallery, Antwerpen
grafisch ontwerp: Sang Vandenbosch
www.operaballet.be
Horen, zien en.....
vooral niet zwijgen
Hoe je jezelf en anderen kan beschermen tegen suïcide
Waarom is er bij holebi’s en
transgenders een groter risico
op suïcidaal gedrag? Vanwaar
komt die kwetsbaarheid en hoe
kunnen we als LGBT-gemeenschap
daarmee omgaan?
Door beschermende factoren
tegen suïcide toe te passen.
Maar wat betekent dat concreet?
Veel vragen, weinig antwoorden.
Hoog tijd voor een
gesprek met Eva Dumon van
het VLESP, het Vlaams Expertisecentrum
Suïcidepreventie.
Tekst: Stijn Depoorter
Illustraties: Agnes Loonstra
Een onderzoek van het VLESP uit 2016
toonde aan hoe slecht het gesteld was
met het psychisch welzijn in de Vlaamse
LGBT-gemeenschap. Niet minder dan
22 procent van de bevraagde holebi’s
ondernam al een poging tot zelfdoding,
bij transgenders liep dat cijfer zelfs op
tot 38,7 procent.
Zorgwekkende cijfers voor Vlaanderen,
waar het klimaat voor holebi’s en
transgenders toch een pak positiever is
in vergelijking met andere landen: het
huwelijk werd opengesteld, partners
van hetzelfde geslacht kunnen kinderen
adopteren, er zijn antidiscriminatiewetten
en holebi’s en transgenders duiken
steeds vaker op in de overheid, de
sportwereld, de media… Toch blijven
stigma’s over holebi’s en transgenders
en discriminatie tegen hen bestaan. Die
laten hun sporen na.
Neurobiologisch: bijvoorbeeld de mate
waarin serotonine, het zogenaamde
gelukshormoon, aanwezig is in de hersenen.
Een hogere concentratie van dat
hormoon zorgt ervoor dat we veerkrachtiger
zijn, dat we goed in ons vel zitten
en dat er minder kans is op depressieve
gedachten.
Psychologisch: een zwart-witdenker
of iemand die impulsief is van aard is
kwetsbaarder dan iemand die er een
genuanceerdere blik op nahoudt.
Deze elementen bepalen mee hoe
kwetsbaar een persoon is. Personen die
weinig serotonine aanmaken en zeer
impulsief zijn, hebben van nature uit
een verhoogde kwetsbaarheid. Zij lopen
een groter risico suïcidaal gedrag te
vertonen, ongeacht hun genderidentiteit
of geaardheid.
KWETSBAARHEID
(ON)BEWUSTE STRESSFACTOREN
“Er zijn verschillende factoren die een rol
spelen in de ontwikkeling van suïcidaal
gedrag. Voor we ons kunnen toespitsen
op de LGBT-gemeenschap, is het belangrijk
om te zien hoe suïcidaal gedrag
ontstaat in de algemene populatie”, zegt
Eva Dumon. Zowel neurobiologische als
psychologische factoren dragen bij tot de
mate waarin een persoon kwetsbaar is.
Holebi’s en transgenders worden,
veel vaker dan hetero’s en cisgender
personen, geconfronteerd met
bijkomende stressoren. Denk daarbij
aan de worsteling met zelfaanvaarding
en het anticiperen op en omgaan met
reacties uit de omgeving. Dat kunnen
bijvoorbeeld reacties op een comingout
zijn.
32
DOSSIER GELUK
Daarnaast zijn holebifobie en transfobie
een van de grootste risicofactoren. Een
factor die niet onderschat mag worden,
omdat holebifobie en transfobie
veel meer inhouden dan verbaal en
fysiek geweld. “In vragenlijsten duiden
mensen vaak aan dat ze er nog nooit
mee in aanraking kwamen, maar als
je doorvraagt, merk je toch dat ze het
onbewust wel ervaren. We onderschatten
de impact die dat op ons heeft”, zegt
Dumon.
“Ben je al eens nageroepen op straat?
Vermijd je soms om in het openbaar
hand in hand te lopen? Als je ‘ja’ op
deze vragen kan antwoorden, dan hebben
holebifobie en transfobie onbewust
een impact op jou.”
VLUCHTROUTE
Suïcidaal gedrag komt niet vaak voor
zonder psychiatrische problematiek.
Holebi’s en transgenders hebben ook
hier een groter risico, tot anderhalf keer
meer, op het ontwikkelen van depressieve
gedachten, angststoornissen of
alcohol- en middelenmisbruik.
Vooral dat laatste is sterker aanwezig in
de LGBT-gemeenschap. “Vaak nemen
holebi’s en transgenders hun toevlucht
tot alcohol of verdovende middelen om
hun problemen even te vergeten. Die
vluchtroute is helaas geen oplossing, in
tegendeel, ze verhoogt het risico op suïcidaal
gedrag alleen maar”, stelt Dumon.
UTOPIE
De combinatie van een verhoogde
kwetsbaarheid met de aanwezigheid
van stressfactoren zorgt ervoor dat het
percentage van suïcidale gedachten
en gedrag hoger ligt in de LGBT-gemeenschap.
Daarbij ligt de nadruk op
het woord combinatie. Beide factoren
moeten aanwezig zijn. Dat alle holebi’s
een groter risico op suïcidaal gedrag
vertonen, is een fabel. Enkel diegenen
die van nature uit ook een verhoogde
kwetsbaarheid hebben, behoren tot de
risicogroep.
“De kans is groot dat het suïcidecijfer
van holebi’s en transgenders in een
wereld waarin seksuele geaardheid en
genderidentiteit niet gepaard zouden
gaan met stigma’s en discriminatie, niet
33
anders zou zijn dat van de algemene
populatie”, aldus Dumon. Tot dan
moeten we ons beroepen op factoren
die ons beschermen tegen suïcide en
die verschillen naargelang de rol die je
inneemt: Heb je zelf hulp nodig? Ben je
bezorgd om iemand? Moet je verder als
nabestaande?
1. Ik heb zelf hulp nodig
Praten kan helpen
Worstel je met suïcidale gedachten?
Hou die gedachten niet voor
jezelf, maar praat erover met iemand
in je omgeving. Alleen al het
delen van je gevoelens met iemand
die je vertrouwt, kan voor opluchting
zorgen. Soms zien mensen die
wat meer afstand kunnen nemen
misschien dingen, verbanden of
oplossingen die je zelf op dat moment
niet meer ziet.
Is de drempel te hoog om met een
bekende te praten, bel of chat dan met
een deskundige vrijwilliger van de Zelfmoordlijn
of zoek professionele hulp.
Gebruik de zelfhulptools
Het VLESP ontwikkelde een aantal online
tools die mensen inzicht doen krijgen
in hun suïcidegedachten en die ze leert
hoe ze ermee moeten omgaan. Zo kan
je online een Safety plan opmaken met
een aantal tips om signalen te herkennen,
rustig te worden of afleiding te
zoeken. Een andere tool is BackUp, een
mobiele app die je kan helpen om met
je zelfdodingsgedachten om te gaan.
Verder is er de online zelfhulpcursus
Think Life, waarbij je enkele probleemoplossende
inzichten en vaardigheden
krijgt aangeleerd.
Wachttijden
Houd er rekening mee dat er een lange
wachttijd kan zijn voordat je terecht
kan bij een professionele hulpverlener.
“We merken vaak dat
mensen pas laat professionele
hulp zoeken, als ze
al heel diep zitten. Dan
zijn wachttijden problematisch.
We hopen dat
onze online zelfhulptools
de patiënten helpen om
die wachttijd te overbruggen”,
zegt Dumon. “Verder
hoop ik dat de wachttijden
in de welzijnssector aangepakt
kunnen worden om zo de drempel
naar hulpverlening te verlagen.”
2.Ik ben bezorgd om iemand
Herken signalen
De overgrote meerderheid van mensen
met suïcidaal gedrag geeft daarover
signalen. Sterke gedragsveranderingen,
zich terugtrekken, zeggen dat het
niet goed met hen gaat, vaker geïrriteerd
of boos zijn, minder fut hebben,
huilbuien… Hiermee trekken ze aan
de alarmbel. Neem deze signalen altijd
ernstig!
Luister en blijf luisteren
Oordeel en minimaliseer niet, maar ga
begripvol in op de gevoelens van wanhoop,
hopeloosheid en hulpeloosheid.
Zo creëer een gespreksklimaat waarin
je naaste open durft te praten over het
verdriet en de pijn.
Durf ook te polsen naar eventuele
zelfdodingsgedachten, zo kan je samen
de ernst van de situatie inschatten en
eventueel samen op zoek gaan naar
professionele hulp.
Bied alternatieven
Vaak zien mensen met suïcidale gedachten
geen enkele uitweg meer. Stimuleer
toekomstgericht denken, laat hen plannen
maken, wijs hen op alternatieven.
Zo creëer je het ‘Papageno-effect’.
Dat effect is genoemd
naar de opera van
Mozart waarin
Papageno
na het verlies van zijn geliefde afziet
van zelfdoding nadat anderen hem op
alternatieven hebben gewezen.
3. Ik moet verder als
nabestaande
Iedereen verwerkt verlies op zijn eigen
manier. Je moet een rouwproces door
waarbij je geconfronteerd wordt met
verschillende emoties, zoals boosheid
en onbegrip. Vaak blijf je met veel
vragen achter. Het is belangrijk dat
je jezelf tijd en ruimte gunt om te
rouwen en dat je, indien nodig, hulp
durft te vragen. Sommige nabestaanden
vinden steun bij lotgenoten in de
Werkgroep Verder.
ROL VAN DE MEDIA
Media spelen een belangrijke rol in
de berichtgeving over suïcide. Over
zelfdoding berichten houdt een risico
in voor mogelijk kopieergedrag bij
suïcidale kijkers of lezers. “Zeker als ze
zich identificeren met het slachtoffer,
omdat ze bijvoorbeeld tot dezelfde leeftijdscategorie
behoren”, zegt Dumon.
“Toen Yasmine stierf, werd er nog geen
onderzoek naar kopieergedrag gedaan,
maar ik vermoed dat haar dood een
impact had op het aantal suïcidepogingen
in de daarop volgende periode. Bij
de suïcide van politicus Steve Stevaert,
zagen we dat vermoeden wel bevestigd
in de onderzoekscijfers.”
Voor de Vlaamse media gelden er
al langer richtlijnen over hoe er best
bericht wordt over zelfdoding. Correcte
berichtgeving kan preventief werken,
terwijl onvoorzichtige berichtgeving
suïcidaal gedrag kan versterken. Op
25 november 2017, de Dag van de
Nabestaanden, werden er adviezen geformuleerd
over hoe Vlaamse fictie het
thema zelfdoding correct in beeld kan
brengen in series en films. Meer over
deze mediarichtlijnen vind je op
www.zelfmoord1813.be/media.
Wie vragen heeft over zelfdoding kan
terecht op het nummer 1813 of op
zelfmoord1813.be. Op deze site vind je
advies en alle tools.
34
DOSSIER GELUK
Dood ben je pas
echt als niemand nog
aan je denkt
Geena Lisa brengt eerbetoon aan Yasmine
25 juni 2009, een datum die bij velen in het geheugen gegrift staat als de dag waarop zangeres,
presentatrice en LGBT-icoon Yasmine uit het leven stapte. Het nieuws van haar overlijden sloeg in als
bom. Niet in het minst bij Geena Lisa, die met Yasmine niet alleen een collega maar ook een goede
vriendin verloor. Acht jaar later staat Geena op de planken met een muzikaal eerbetoon aan haar
soulmate. Tijd voor een openhartig gesprek over verdriet, herinneringen en vriendschap.
Tekst: Stijn Depoorter
Foto's: Sophie Nuytten
35
36
DOSSIER GELUK
"Ik heb geleerd om haar keuze te
aanvaarden, ook al was het niet
de juiste keuze"
Waar was je toen je het nieuws over
de zelfdoding van Yasmine vernam?
“Ik had die dag een cursus gevolgd en
was net thuisgekomen toen ik telefoon
van de radio kreeg. Ze vroegen
me live on air een reactie op haar
overlijden terwijl ik het op dat moment
zelf nog niet wist. Een vervelende en
pijnlijke situatie. Het nieuws sloeg bij
me in als een bom.”
“Ik wist wel dat ze het moeilijk had en
had haar verschillende keren aangeboden
om werk over te nemen, zodat
ze wat meer tijd voor zichzelf had,
maar op dat aanbod ging ze zelden
in. Veel woorden maakten we er niet
aan vuil. Tegen andere vrienden was
ze wel duidelijker geweest en had ze
gezegd dat het voor haar allemaal niet
meer hoefde. Het cliché dat mensen
die erover praten, het niet doen, klopt
helaas niet altijd.”
Heb je advies voor mensen die merken
dat iemand in hun omgeving het
moeilijk heeft?
“Blijf hulp aanbieden. Vraag hoe het
met hen gaat en luister naar wat ze te
zeggen hebben. Begin niet direct over
iets banaals als het weer, ook al is het
geen evident gesprek. Yasmine had
verschillende mensen in haar omgeving
die haar die schouder om op te
steunen gaven en toch volstond dat
voor haar niet. Ze had geen levensvreugde
meer.”
“Had ik meer kunnen doen? Ik heb me
die vraag wel eens gesteld. Ik weet het
eerlijk gezegd niet. Het heeft weinig
nut om met een schuldgevoel te blijven
zitten. Ik heb geleerd om haar keuze
te aanvaarden, ook al was het niet de
juiste keuze. Ik gun haar de rust die ze
opzocht.”
Aan die aanvaarding ging waarschijnlijk
een rouwproces vooraf?
“Dat klopt, in eerste instantie was ik
in shock. Er werd zo veel over haar
dood geschreven. Iedereen huilde op
tv, maar ik kon niet huilen. Ik kon zelfs
niet naar haar begrafenis gaan door
de shock. De tranen kwamen pas als
ik terug ging werken en in het lokaaltje
zat waar we altijd zaten. Het werd
plots zo reëel dat ze er niet meer was.
Er volgde een stortvloed aan verdriet.”
“Dat verdriet heeft lang aangesleept.
De eerste jaren na haar dood begon
ik spontaan te huilen als ik haar op de
radio hoorde. In het begin vond ik het
wat vreemd, maar ik heb dat verdriet
zijn tijd gegeven, want verdriet verwerk
je niet. Je kunt dat niet na een tijdje
opzijzetten. Je moet een manier vinden
om de droefheid een plaats te geven.”
“Ik heb ook lang naar haar voicemail
gebeld om haar stem nog eens te
horen. Eerst is dat raar maar na een
tijdje deed dat wel deugd. Dan deed
ik heel even alsof er niets gebeurd was
en ze er nog steeds was.”
Ervoer je nog andere emoties in dat
rouwproces?
“Naast het verdriet was er ook boosheid.
Ik voelde me in de steek gelaten.
Als vriendin en als soulmate. Ze was
als een zus voor me. Dit was niet het
plan dat we afgesproken hadden.”
“Nu ervaar ik een vorm van gewenning.
Ze is er niet meer en dat zijn
de feiten maar ‘echt weg’ is ze nooit
gegaan. Daarvoor zijn er teveel herinneringen
aanwezig die ons na haar
dood blijven verbinden met elkaar.”
Op SPARKLE breng je een eerbetoon
aan Yasmine. Hoe voelt het om haar
nummers te brengen?
“Dat is het schoonste en het intenste
wat ik ooit al gedaan heb. Tussen de
nummers vertel ik anekdotes over
Yasmine. Ik heb al mooie reacties
gekregen van haar fans; ze vinden het
fijn om de nummers van hun idool nog
eens te horen.”
“Door de shows komen er herinneringen
naar boven. Wij hingen na een
optreden vaak aan de toog te tetteren.
Iets alledaags, maar als ik daarop terugkijk,
dan is dat gevoel veel intenser
geworden. Het zijn dingen waar je
vaak niet bij stilstaat tijdens de rat race
die het leven soms is.”
“Op SPARKLE breng ik een intieme
akoestische set. Bij andere optredens
is ook Kate Ryan van de partij en brengen
we eveneens nummers van Ann
Christy. Waarom Kate? Kate heeft een
prachtige stem, maar het belangrijkste
was dat ik dit zou doen met iemand
die Yasmine een toffe zou gevonden
hebben.”
Yasmine was een rolmodel voor de
LGBT-wereld. Hoe ging ze daarmee
om?
“Yasmine was een artieste pur sang.
Ze maakte muziek omdat dat haar
levensdoel was, niet om in de belangstelling
te staan. Voor haar was het
feit dat ze lesbisch was de normaalste
zaak van de wereld. Doordat ze er
zo gewoontjes over deed, sloot het
Vlaamse publiek haar in het hart en
was er geen taboe meer.”
Hoe blijf je Yasmine koesteren?
“We waren soulmates; zowel privé als
professioneel hebben we hetzelfde
parcours afgelegd. Gewoon is dat
parcours op een bepaald moment
abrupt gewijzigd. Af en toe heb ik het
gevoel dat ik daardoor nu voor ons
tweeën moet leven. Al ben je pas echt
dood als niemand nog aan je denkt of
je liedjes zingt en dat zal in haar geval
nog niet snel gebeuren.”
Denk je aan zelfdoding? Wil je praten?
Bel dan gratis en anoniem naar 1813.
37
Hoe maakbaar is geluk?
Cristina somt enkele gelukstips op
Je ziet dagelijks beelden passeren van gelukkige
mensen: in films, op Facebook, op Instagram...
Vraag je je wel eens af hoe mensen dat doen?
Waarom je niet even gelukkig kunt zijn? Wil je
graag delen in het geluk? Wij geven je gelukstips,
die je leven gelukkiger kunnen maken. Deze tips
zijn geen wondermiddel. Het is belangrijk er
kritisch tegenover te staan en er niet van uit te
gaan dat ze bij iedereen werken.
Tekst: Cristina Vanlook
Illustratie: Julie Van Wezemael
Geluksgevoel wordt gemeten met de Steen Happiness Inventory
(SHI), een maat die internationaal veel gebruikt wordt om geluk
en welzijn na te gaan. Onderstaande gelukstips zijn uitvoerig
gemeten in verschillende studies. De resultaten werden aan de
hand van de SHI bekeken. En wat bleek? De tips hebben wel
degelijk effect op ons geluksgevoel, zowel op korte als op lange
termijn. Ze maken ons bewuster van hoe we ons leven leiden en
van wat ons daarin gelukkig of ongelukkig maakt. Deze suggesties
zijn als het ware handvatten om dingen te veranderen.
Je stemming en persoonlijkheidskenmerken hebben in belangrijke
mate effect op de gelukstips.
AUTONOMIE
Als we het effect van de gelukstips zouden vergelijken met een
dieet, dan zouden we twee tot zes kilogram gewicht verliezen.
We weten allen dat alleen maar lezen over een dieet je niet zal
doen afvallen. De gelukstips alleen maar lezen en ze niet toepassen
zou dus ook weinig effect hebben. Om gelukkiger te worden
moet je de tips dus gaan gebruiken in je leven. Exact deze tips
opvolgen is minder belangrijk. Ermee op je eigen manier aan de
slag gaan is des te belangrijker. Autonomie speelt een grote rol in
geluksbevordering. Het is een centrale dimensie in geluk. Je moet
het gevoel krijgen dat je zelf het heft in handen kunt nemen.
INSTANT TIPS
De resultaten van studies naar geluk en welzijn suggereren dat
geluk vooral samenhangt met de capaciteit om stil te staan bij
je leven en je keuzes. Bouw dus geregeld een adempauze in en
denk na over de basiscomponenten van geluk, zijn ze in balans?
Je hebt je geluk voor een deel zelf in handen, maar ook genetische
en omgevingsfactoren spelen een rol. Zo heb je bijvoorbeeld
als ouder invloed op het (toekomstige) geluk van je kinderen en
als kind op dat van je ouders. Een warm nest legt de basis voor
de capaciteit om veilige hechting aan te gaan en anderen te leren
vertrouwen. De mensen op school, op het werk, op de bus…
allen kunnen helpen je geluk te bepalen.
38
WIL JE METEEN AAN DE SLAG?
HIER ZIJN TIEN CONCRETE
TIPS DIE JE METEEN KUNT
UITVOEREN
Zoek een foto op uit je kindertijd.
Als kind had je bepaalde positieve
eigenschappen. Vraag je af hoe je ze
onderweg bent verloren. Pak ze weer
op.
Houd vandaag van uur tot uur bij wat
je precies doet. Hoeveel procent van
je tijd zou je eigenlijk anders willen
besteden? Wat houdt je tegen?
Laat je vandaag van je sterkste kant
zien: vraag eens iemand om hulp.
Ga vandaag op zoek naar het allereenvoudigste
dat je gelukkig maakt.
Roddel vandaag met plezier over de
goede eigenschappen van mensen
die je kent.
Vervang jaloezie door ambitie en
formuleer minstens één persoonlijke
ambitie in één zin.
Voel je weerstand tegen iets wat je wilt
ondernemen? Bekijk die weerstand
als een kracht om je plan door te
voeren.
Maak het vandaag ergens tien minuten
volledig stil. Luister naar je eigen
stem.
Door welke dringende zaken laat jij
je deze week opjagen? Neem even
de tijd voor jezelf om een stap terug
te zetten.
Zoek naar vijf kleine dingen die jou
gelukkiger maken.
Nog meer geluktips?
Redactrice Cristina baseerde zich op
Leo Bormans’ boeken: Geluk, The World
Book of Happiness, Een jaar vol geluk,
Een schatkist vol geluk.
WEEKTIPS
WEEK 1: DE KRACHT VAN DANK-
BAARHEID
Neem de tijd om eens na te denken over
iemand die je dankbaar bent, maar die
je nog niet werkelijk bedankt hebt. Het
kan iemand zijn die je nog vaak ziet, of
iemand met wie je misschien het contact
wat verloren hebt. Het kan gaan om
iemand die iets heel concreets voor je
gedaan heeft, of iemand die meer algemeen
een belangrijke rol in jouw leven
heeft gespeeld. Denk aan die persoon en
volg je eigen stijl! Schrijf een brief, maak
een tekening of zing een lied. Het is vooral
belangrijk om contact op te nemen
met die persoon. Denk achteraf na over
wat dit met jou heeft gedaan.
WEEK 2: EEN POSITIEVE KIJK
Vaak staan we niet echt stil bij de goede
dingen in ons leven en focussen we ons
enkel op de zaken die fout gaan. Uit
onderzoek blijkt dat mensen die gelukkiger
zijn niet meer positieve dingen
ervaren, maar er wel meer aandacht
aan besteden. Sta deze week stil bij
je eigen houding. Focus op de goede
dingen in je leven. Dit moeten geen
grote gebeurtenissen zijn, geluk zit soms
in kleine dingen. Schrijf elke dag drie
positieve zaken op. Kijk op het einde
van de week eens terug naar al je positieve
ervaringen. Denk na over hoe dit je
week veranderd heeft.
WEEK 3: EEN EILAND VAN RUST
Agenda’s staan steeds bomvol afspraken.
We komen tijd en energie tekort. Ons
eigen pauzemoment schuiven we vaak
opzij. Tijdens de middagpauze nog snel
een boodschap doen of denken aan de
dingen die we nog in orde moeten brengen.
We geven onszelf geen rust en dit
leidt tot piekeren, een burn-out en soms
zelfs tot een depressie. Haast en spoed
is zelden goed. Dit motto zou hoogtij
moeten vieren in onze tijd. Bedenk even
voor jezelf wanneer de laatste keer was
dat je een moment volledig voor jezelf
nam? Plan deze week elke dag tien
minuten in voor stilte, rust, een wandeling,
yoga… Of probeer elke dag van de
week een ander rustmoment te voorzien.
Aanvankelijk kan dit moeilijk zijn, maar
verplicht jezelf ertoe. Gun jezelf een
eiland waarop je je kan terugtrekken.
DOSSIER GELUK
PERSOONLIJKHEIDSKENMERKEN
Er zijn grote verschillen tussen mensen.
Voor sommigen zijn de effecten veel
groter dan gemiddeld terwijl ze voor
anderen kleiner zijn. Onze persoonlijkheidskenmerken
spelen een grote
rol. Sommige kenmerken maken het
moeilijker om gelukkig te zijn en gelukkiger
te worden. Bijvoorbeeld mensen
met een sterke neiging tot perfectionisme,
onveilig gehechte mensen, mensen met
bindingsangst, sterk afhankelijke mensen
en mensen die moeilijk over gevoelens
kunnen spreken en minder goed in staat
zijn om te reflecteren.
Toch kunnen de gelukstips ook bij deze
mensen helpen. De negatieve invloed
van de persoonlijkheidskenmerken kan
namelijk aan de hand van de tips omgebogen
worden. Als je je focust en de tips
gebruikt kan je geluk vinden. Het gaat
niet om het veranderen van je persoonlijkheidskenmerken,
want veranderen
moet niet, maar om gelukkiger te leren
zijn met.
CONCLUSIE
Elk mens ervaart geluk anders en dat
verschilt bovendien naargelang waar je
je in je leven bevindt. Er zijn een aantal
basisingrediënten die kunnen zorgen
voor meer geluk. Toch is geluk maar
gedeeltelijk maakbaar, heel veel andere
factoren spelen een rol in de geluksbeleving.
Luister naar de wijze woorden van
Franciscus van Assisi; “Geef me de moed
om te veranderen wat ik kan veranderen.
De wijsheid om te accepteren wat ik niet
kan veranderen. Het inzicht om het verschil
tussen beide te zien.” Vaak willen we
meteen voor de grote winst gaan, onmiddellijke
bevrediging is iets wat intrinsiek
aan het worden is in onze maatschappij.
We willen alle tussenstappen overslaan
en beter zijn dan anderen. Ik kan tijdens
een etentje iedereen omver blazen door
saliepesto in mijn pompoensoep te doen,
maar als ik niet eerst pompoen leer
snijden is het gewoon water met kruiden.
Aan geluk moet je nu eenmaal werken,
zelf zie ik de basisingrediënten als een
goede plek om te starten.
39
Als jezelf,
gaat niet vanzelf
Hoe bedrijven werken aan inclusie
Als we computers zouden
zijn, dan zouden we onze
seksualiteit en genderidentiteit
kunnen uitschakelen
tijdens de werkuren. Om
ten volle mens te zijn, is het
echter noodzakelijk om de
werkvloer LGBTI-inclusief te
maken. Thomas Jans van
KliQ vzw, Ann-Sophie Baeken
van de Vlaamse Overheid en
Sven Vandyck van consultancybedrijf
Accenture vertellen
ons hoe je daaraan kunt
werken.
Tekst: David Schoenmaekers
Illustratie: iStock.com/ Cathal Stadler
Sven Vandyck leidt Pride@Accenture, het
LGBT-bedrijfsnetwerk van de Belgische
en Luxemburgse afdeling van Accenture.
Hij staat ons te woord met een LGBT-AL-
LY-lanyard om zijn nek. (LGBT staat voor
lesbisch, gay, biseksueel en transgender,
ally betekent medestander). Vandyck
moet niet lang nadenken waarom hij
zich inzet voor een LGBT-inclusieve
werkvloer. “Een diverse werkomgeving is
voor ons echt een kernwaarde. Accenture
wil een werkcultuur en werkomgeving
creëren waarin iedereen zichzelf
kan zijn. We vinden dat mensen zich
goed moeten kunnen voelen op de
werkvloer, en als dat zo is, gaan ze ook
beter presteren. Dat is de balans die je
nastreeft als bedrijf: tevreden klanten en
tevreden werknemers.”
Bij Ann-Sophie Baeken horen we
eenzelfde geluid: “Elke werknemer zou
zich thuis moeten kunnen voelen op het
werk, ongeacht zijn achtergrond, zijn
voorkeuren... Dus ook holebi- en transcollega’s.
Het is ook voor de organisatie
goed dat een werknemer zichzelf kan
zijn, niet alleen voor het personeelslid
zelf. Een open en veilige werkomgeving
zorgt immers voor meer en betere
ideeën, een hogere productiviteit, meer
innovatie, een betere verstandhouding
met de burger… Bovendien wil de
Vlaamse overheid een weerspiegeling
zijn van de diverse samenleving
waarin we leven. Met een holebi- en
transvriendelijke werksfeer versterkt de
Vlaamse overheid haar voorbeeldrol
als vooruitstrevende, open en zorgzame
werkgever.”
KliQ maakt sinds enkele jaren deel uit
van çavaria. De vzw wil bedrijven en
andere sociaal en politiek betrokkenen
vormen en haar expertise delen. “Gelukkig
zijn op het werk is zichzelf kunnen
zijn, temeer daar werk een van de plekken
is waar mensen het grootste deel
van hun tijd spenderen”, stelt Thomas
Jans van KliQ vzw. “Uit onderzoek weten
we dat werknemers zich na een comingout
vaak gelukkiger voelen op het werk.
Dan voelen ze zich meer verbonden
met de bedrijfscultuur en gaan ze beter
presteren. Mensen willen niet constant
in vermijdingsstrategieën denken. Het
coming-outdilemma is zo’n oefening.
Stel je voor: een lesbische collega is
met haar partner gaan feestvieren en
de eerste vraag op maandagmorgen
is: ‘Hoe was je weekend?’ Er komt dan
een gedachtestroom op gang: weet die
persoon dat ik lesbisch ben? Zo ja, hoe
heeft hij erop gereageerd? Enzovoort.
Zo gaan mensen hun gedrag aanpassen
aan wat ze denken dat van hen
verwacht wordt.”
LGBT-NETWERKEN
“Bedrijven kunnen verscheidene acties
ondernemen om een inclusievere cultuur
te verkrijgen”, weet Jans. “Een netwerk
oprichten is één daarvan. Meestal
groeien netwerken van onderuit, op
initiatief van de werknemers zelf. Ze
hebben daar goede redenen voor. Door
te netwerken leg je contacten en kan je
elkaar versterken. Zo gaan mensen zich
gemakkelijker thuis voelen op het werk.”
Sinds 2010 bestaat bij de Vlaamse overheid
Overuit, een personeelsnetwerk
40
DOSSIER GELUK
"Elke werknemer zou zich thuis moeten
kunnen voelen op het werk, ongeacht zijn
achtergrond, zijn voorkeuren..."
voor holebi’s en transgenders en iedereen
die geïnteresseerd is in het thema.
Tot 2015 waren er nog bijeenkomsten,
maar sindsdien leeft Overuit verder als
onlinenetwerk. Het personeelsnetwerk
telt 123 leden.
Bij Accenture heet het personeelsnetwerk
Pride@Accenture. Die naam maakt
duidelijk dat je trots kan zijn, dat je jezelf
kan zijn binnen het bedrijf. Accenture is
een wereldwijd concern. Het voordeel
daarvan is dat de leiders van de netwerken
in de verschillende landen good
practices kunnen uitwisselen.
Accenture werkt samen met Kliq en BNP
Paribas Fortis aan Open@Work, een
initiatief waarvan het doel is om LGBTnetwerken
van verschillende bedrijven
samen te brengen. Ze steunen elkaar en
geven elkaar advies, bijvoorbeeld over
nieuwe netwerken oprichten. Bijeenkomsten
van Open@Work beginnen vrij
formeel; er komt een onderwerp aan
bod, met een getuigenis of uiteenzetting.
Voor het informele deel, het netwerken,
wordt de meeste tijd voorzien. Zo’n bijeenkomst
is een ideale gelegenheid om
elkaar te ontmoeten, bijvoorbeeld voor
een netwerk als Overuit dat zelf geen
ontmoetingen in levenden lijve meer
organiseert.
Sven Vandyck is medeoprichter van
Open@Work. “Het breidt een beetje
vanzelf uit. De vraag wordt altijd groter.
Het aantal aanwezige bedrijven groeit,
net als de diversiteit van de deelnemers.”
Open@Work was aanwezig met
een stand tijdens de voorbije editie van
The Belgian Pride. Ook dit jaar zullen ze
erbij zijn.
SENSIBILISERING
Vandyck benadrukt dat je soms heel
veel kan bereiken met kleine gebaren.
“Als je bijvoorbeeld op de Internationale
Dag tegen Holebifobie en Transfobie de
regenboogvlag uithangt en daarover
communiceert via de beeldschermen
in het gebouw, dan creëer je heel veel
bewustwording. Dat merk ik aan de
positieve reacties.”
Interessant is voorts het concept ‘LGBT-
Ally’ bij Accenture. “Als je dat steunt, kan
je met een lanyard rondlopen of je registreert
je digitaal zodat op je profielpagina
een vermelding verschijnt. Ik schat dat
zowat de helft van wie dit doet, zelf niet
holebi of transgender is. Personeelsleden
op alle niveaus binnen de organisatie
steunen het initiatief, van de analist die
pas binnenkomt tot de manager.”
De positie van leidinggevenden is volgens
Jans essentieel: “Een topmanager
die zich uitspreekt voor inclusie brengt
een heel belangrijke boodschap die
veel invloed heeft op de werkvloer. De
directe teamcoach kan nog meer invloed
uitoefenen.”
Om de sensibilisering te bevorderen,
ook als signaal naar andere bedrijven,
heeft KliQ een charter opgesteld. Enkele
grote bedrijven en publieke instellingen
ondertekenden dit charter al.
De Vlaamse overheid neemt om de paar
jaar een enquête af bij al haar personeelsleden
over de attituden ten aanzien
van holebi’s en transgenders. “Dit blijft
belangrijk om te weten te komen wat
er leeft binnen onze organisatie en hoe
attituden evolueren”, stelt Baeken.
AUDIT EN TOOLKIT
KliQ werkt voor een project samen met
Vlerick Business School. Ze ontwikkelden
samen een audit die het hele gamma
van acties om de LGBT-inclusie in
bedrijven te bevorderen in kaart brengt.
De audit behandelt onder meer de bedrijfsvisie
en -strategie, de medewerking
van leidinggevenden, het hr-beleid met
een vertrouwenspersoon en een klachtenprocedure,
de communicatie… Zelfs
de werking naar andere bedrijven wordt
bekeken: als goed voorbeeld, maar ook
in hoeverre de boodschap overkomt op
klanten en leveranciers.
Op basis van die audit stelt KliQ een
traject voor met behulp van een aantal
tools. Zo biedt de vzw trainingen aan,
zowel op teamniveau als voor geïnteresseerde
individuele werknemers. Die
individuele trainingen zijn erop gericht
het vertrouwen te vergroten dat je ook
als holebi- en transgender persoon
jezelf kan zijn op de werkvloer. Er wordt
bijvoorbeeld besproken hoe je kan
reageren op foute grapjes.
De Vlaamse overheid zal dit jaar meedoen
aan die audit en liet zich in 2015
al eens screenen door het Transgender
Infopunt, wat leidde tot aanbevelingen
om haar beleid transgendervriendelijker
te maken. Intussen haalde de Vlaamse
overheid de pers met het feit dat ze haar
toiletten genderneutraal maakt.
Waarmee tot in het kleinste kamertje
wordt aangetoond hoe uitgebreid de acties
zijn om de werkvloer LGBT-inclusief
te maken. Meer informatie over de audit
of het charter, vind je op www.kliqvzw.
be/werkvloer.
“In een bedrijf werken dat haar kernwaarden
bouwt rond inclusie maakt dat
je al van bij de start van de aanwervingsprocedure
je erbij voelt horen. Ik
voel me heel gesteund en geïntegreerd
door de prachtige en gepassioneerde
mensen van het LGBT-netwerk. Dat
gevoel van veiligheid en inclusie, met
zulke fijne collega’s, maakt natuurlijk
dat ik me gelukkig voel op het werk.”
- Vitali, werkt bij Accenture
41
Genderdysfoor of
gendereuforisch?
Transitie, een breed begrip
Wanneer er over transgenders wordt gesproken, is het woord ‘transitie’ niet veraf. Een transitie is
vaak een belangrijke stap die iemand neemt om de levenskwaliteit te vergroten. Er bestaan echter
heel wat misverstanden over het begrip. We zoeken opheldering bij Eefje van der Meer en Ghislaine
Bonetto van Transgenderkring Vlaams-Brabant, en bij Els Elaut, de coördinator van het genderteam
van UZ Gent.
Tekst: Dennis De Roover
Foto’s: Image by Mira Photography
42
DOSSIER GELUK
Veel transgenders spreken over het
begin van hun transitie als het moment
waarop ze beseften dat er ‘iets niet
klopte’. “Eens je beseft dat er iets niet
klopt in de samenhang tussen lichaam
en geest, ben je al bezig met je transitie.
Hoewel je het op dat moment nog
niet beseft, omdat je het nog niet kan
plaatsen”, zegt Ghislaine Bonetto. “Een
transitie start met zelfontdekking. Waar
plaats je jezelf? Je gaat jezelf proberen
te benoemen.”
"We zien bij gendervariante
kinderen dat ze vaak op
vakantie hun gewenste rol
gaan beleven" - Eefje van der Meer
In het beginstadium gaan transgender
personen vaak niet meteen over tot
andere kleding dragen of medische ingrepen.
Dat is ook de ervaring van Els
Elaut, de coördinator van het genderteam
van UZ Gent. “Het genderteam is
een plek waar mensen naartoe komen
om samen te exploreren hoe zij zich op
het genderspectrum kunnen positioneren.
Soms hebben ze nog geen
woorden voor wat ze voelen. Genderidentiteit
is iets anders dan hoe je je
genderexpressie wenst vorm te geven,
en dat is nog iets anders dan welke medische
interventies je eventueel wenst te
ondergaan. In gesprekken gaan we die
begrippen vrij snel uit elkaar halen, om
het onderscheid te maken. Ik heb de
indruk dat de maatschappij die concepten
vaak op één hoop gooit. Daardoor
worden transgender personen al snel
in een bepaald hokje geduwd waarin
ze zich niet helemaal thuis voelen, wat
ook een deel van de verwarring is.
Wij kijken vooral naar de persoon als
individu. De vragen die onze psychologen
stellen, zullen heel hard afhangen
van de situatie waar de persoon zich
op dat moment in bevindt. We vragen
wat voor de persoon al duidelijk is, hoe
men zich heeft ontwikkeld doorheen
de jaren… Gewoon door daar over te
praten gaan we vaak al heel wat zaken
helderder krijgen.”
WEL OF GEEN OPERATIES
Een groot misverstand over transities
is dat alle transgenders medische
ingrepen ondergaan. “Uit gesprekken
kan duidelijk worden dat iemand
een andere genderidentiteit heeft dan
het geslacht dat bij de geboorte werd
toegekend. Dat betekent niet dat daaruit
een medische behandeling moet
voortkomen. Het genderteam zal nooit
een plek worden die een transitie reduceert
tot iets medisch”, benadrukt Elaut.
“Daarom komen mensen die zich bij
het genderteam aanmelden ook altijd
eerst bij een psycholoog of een psychiater
terecht. Een transitie is niet louter
een medische stap; het is ook een grote
sociale stap. Mensen hebben het recht
om daar ondersteuning in te krijgen.
De gesprekken bij de psycholoog(-
seksuoloog) of psychiater gaan echter
over meerdere zaken. Ten eerste stellen
internationale richtlijnen dat er een assessment
moet gebeuren. Dit is slechts
een klein onderdeel van het zorgtraject.
Meestal is nogal duidelijk of iemand
transgender is of zoals het officieel
heet: ‘genderdysforie’ heeft. Ten tweede
willen we vooral informatie bieden.
Dankzij de website transgenderinfo.
be zijn velen al beter geïnformeerd en
hoeven we niet al te veel Google-verhalen
meer te ontkrachten. Dit wil nog
niet zeggen dat je die informatie op
jezelf kan toepassen. Deze site bevat de
theorie, maar we kunnen dan samen
op zoek gaan wat nu voor jou wel of
niet van toepassing is.”
BREED BEGRIP
Vaak wordt bij transitie enkel gedacht
aan transseksuelen en medische ingrepen.
“De meeste mensen verwachten
dat alle transgender personen van het
vakje m naar v of omgekeerd gaan,
omdat ze vertrouwder zijn met de
verhalen van transseksuelen en het idee
dat men van het ene uiterste naar het
andere gaat”, zegt Eefje van der Meer.
“De grootste groep van transgenders zit
daar echter tussenin, bijvoorbeeld transgenderisten
en non-binaire personen.
Voor ons is transitie een breed begrip
dat zich in verschillende onderdelen van
je leven uit en dat een invloed heeft op
je omgeving en de maatschappij. Het
gaat dus niet louter om de medische
veranderingen.”
Ghislaine Bonetto is zelfs gekant tegen
‘transgender’ als overkoepelende term:
“Het zet mensen op het verkeerde
been. Ik ondervind dat tijdens de infosessies
die ik op school geef. Bij trans
leggen mensen meteen het verband
met transseksualiteit, iemand die fysiek
van geslacht verandert. We spreken
als vereniging liever over de gendervariante
familie of over gendervariante
personen.”
COMING-OUT
Een belangrijke sociale afweging is of
de persoon in kwestie zijn eigen omgeving,
of een deel daarvan, gaat vertellen
dat hij transgender is. Sommige transgenders
vrezen dat een coming-out zal
resulteren in afwijzing door hun familie.
“Veel hangt af van hoe aanvaardend je
omgeving is. Als je gezin al vrij conservatief
is, ga je een coming-out misschien
moeilijker vinden dan wanneer je een
vrije opvoeding hebt gehad”, merkt van
der Meer op. Uiteraard reageren familieleden
ook vaak positief.
“De steun van familie en vrienden is
heel belangrijk”, weet Elaut. “Hun
steun kan een beschermende factor zijn
tegen depressieve gedachten tijdens de
transitie. Het is echter niet aan ons als
psycholoog om te beslissen of er een
coming-out komt en hoe deze gebeurt.
De transgender persoon zelf kent de
eigen omgeving het beste. Uiteindelijk
neemt de transgender persoon zelf de
beslissing, want hij moet wel met de
beslissing verder leven. Het is wél onze
taak om samen met deze persoon af te
wegen wat de mogelijke voor- en nadelen
van een coming-out zijn. Uiteindelijk
is de psycholoog of psychiater vaak
een klankbord: cliënten horen zichzelf
praten, en trekken zelf hun conclusie,
nog voor wij één woord hebben gezegd.
Soms wordt onderschat hoe zinvol het
43
"Tijdens je zelfontdekking groei je echter en
krijg je meer zelfvertrouwen" - Ghislaine Bonetto
kan zijn om op een neutrale, veilige plek
bepaalde zaken uit te spreken in plaats
van alsmaar rondjes te blijven draaien
in je hoofd.”
KEUZE
Je coming-out als transgender heeft niet
alleen een invloed op je eigen leven,
maar ook op je omgeving. “Tijdens
onthaalgesprekken merken we dat sommige
personen heel snel willen gaan.
Ze zeggen: ik wil dit en dat, terwijl ze
er eigenlijk geen rekening mee houden
dat hun omgeving ook mee moet in
die transitie”, licht van der Meer toe.
“Voor ons is een transitie vergelijkbaar
met een scheiding, een huwelijk of het
moment dat je favoriete voetbalclub
promoveert. Ik maak die vergelijking
omdat veel mensen weten hoe zo’n
momenten aanvoelen. Er zijn veranderingen,
nieuwe verwachtingen, maar
mogelijk ook verdriet.”
Soms voelen transgenders zich schuldig
tegenover hun omgeving. “Er wordt
in deze context vaak gesproken over
‘keuze’. Je hebt er uiteraard niet voor
gekozen om transgender te zijn”, stelt
de coördinator van het genderteam.
“Toch wordt er op een bepaald niveau
een keuze gemaakt om een transitie te
doorlopen. Sommigen plaatsen schuld
op hun schouders. Ze zeggen: ‘ik ben
degene die mensen in mijn omgeving
voor een uitdaging plaatst.’ De omgeving
moet de transitie ook in hun vriendenkring
verkocht krijgen. Ze krijgen
misschien ook reacties te verwerken.
Bij ons kunnen transgender personen
over alle mogelijk scenario’s en emoties
praten. Dat wil echter niet automatisch
zeggen dat daardoor het schuldgevoel
verdwijnt.”
ZELFVERTROUWEN KRIJGEN
Tijdens een transitie gaan mensen vaak
hun expressie veranderen om deze te
doen aansluiten bij hoe ze zich voelen.
Genderexpressie gaat onder andere
over je haarstijl, lichaamstaal, manieren,
spraak en gedrag. Soms gebeuren die
veranderingen eerst thuis of op vakantie,
waar ze niet worden blootgesteld aan
de reacties van bekenden. “We zien bij
gendervariante kinderen dat ze vaak op
vakantie hun gewenste rol gaan beleven”,
geeft van der Meer als voorbeeld.
“Daar kennen ze dan toch niemand. Het
helpt soms om de vertrouwde omgeving
achter je te laten.”
“Toen Transgenderkring Vlaams-Brabant
pas opgericht was, gingen we vaak op
stap in Hasselt, Antwerpen en andere
plekken omwille van herkenning. We
gingen niet uit in Leuven”, herinnert Bonetto
zich. “Sommigen van onze leden
waren bang om herkend te worden door
iemand uit hun omgeving. Tijdens je
zelfontdekking groei je echter en krijg
je meer zelfvertrouwen. Nu gaan we op
vrijdag op stap in Leuven.”
44
DOSSIER GELUK
"Een transitie
is niet louter
een medische
stap; het is
ook een grote
sociale stap"
- Els Elaut
“Vaak gaan transgender personen de
eerste keer in hun gewenste genderrol
in de openbare ruimte op stap met hun
beste vriend of vriendin. Of met een
familielid met wie ze een goede relatie
hebben”, vertelt van der Meer. “Met een
persoon die hen steunt, een vertrouwenspersoon.
Iemand die achter hen
staat en die hen ook zal beschermen
tegen mogelijke haatdragende verwensingen.”
GENDEREUFORISCH
In artikels over transities wordt vaak
gesproken over de lichamelijke en
psychische klachten die met een transitie
gepaard kunnen gaan.
“Hormoonbehandelingen brengen
natuurlijk wel wat ongemakken met zich
mee, zoals veranderingen in het libido
of stemmingswisselingen”, legt van der
Meer uit. “Transgender personen kampen
ook vaak met zelfdodingsgedachten
of een laag zelfbeeld, omdat ze zich
niet aanvaard weten of moeilijkheden
ondervinden bij hun transitie die dan
resulteren in lichamelijke klachten.”
“Sommige transgenders kennen periodes
van genderdysforie, een onbehagen
over het verschil dat iemand ervaart
tussen de genderidentiteit en het lichamelijk
geslacht. Niet iedere transgender
ervaart echter genderdysforie”, verzekert
Bonetto ons. “Ik ben zelf genderqueer
en ik leef genderfluïde. Ik leef mijn leven
zoals ik wil. Ik ben eerder gendereuforisch
dan genderdysfoor. Ik ken heel wat
mensen die de transitie hebben doorlopen
zonder depressies of beduidende
fysieke problemen.”
EINDPUNT?
Wanneer is een transitie voltooid? “Een
transitie is niet steeds blijvend. Ik beleef
dagelijks een transitie. Wanneer ik in
de spiegel kijk, verschiet ik soms dat er
baardstoppels staan. Ik scheer me en
dan is mijn transitie voor die dag weer
achter de rug”, vertrouwt Bonetto ons
toe. “Als transgender persoon besef je
op een gegeven moment wel wat je
genderidentiteit is. Ik heb mijn identiteit
ook gaandeweg ontdekt. Deze identiteit
krijgt dan vorm en dan ga je verder met
je leven.”
Meer informatie over de zorgverlening
voor transgender personen vind je op
www.transgenderzorg.be
Denk je aan zelfdoding? Wil je praten?
Bel dan gratis en anoniem naar het
nummer 1813.
45
Yoga,de sleutel tot het geluk?
Redactrice Cristina rolde haar yogamatje uit
Yoga wordt steeds populairder en dat zie je om ons heen. De studio’s schieten als paddenstoelen
uit de grond, steeds meer winkels verkopen leuke yoga-items en geregeld vinden er yoga-events plaats.
Yoga bestaat al duizenden jaren en wordt tegenwoordig ook populair onder de niet-yogi. Overal hoor je
woorden vol lof over yoga en de effecten ervan op je geluk. Kan yoga iemand echt gelukkiger maken?
Tekst: Cristina Vanlook
Illustratie: Sabien Clement
46
DOSSIER GELUK
Ik ging een maand lang eenmaal per
week naar een yogales. Omdat ik niet
eerder yoga beoefend had, zou niet
alles even makkelijk gaan in het begin.
Daarom wou ik mezelf de kans geven
om meer ervaringen op te doen.
WAAROM YOGA?
Yoga is interessant omdat je er een
sportief lichaam mee kunt kweken, maar
er zijn veel andere sporten waarmee dit
ook kan. Waarom dan de yogagekte?
Zou dit te maken hebben met al die
subliminale boodschappen in films en
tv-series? Volgens yogi, een term voor
mensen die aan yoga doen, spreekt
yoga de meeste mensen aan omdat
het veel meer oplevert dan een sportief
lichaam. Je leert enerzijds jezelf kennen,
en anderzijds hoe je de balans
in je leven kunt vinden en waarom je
ademhaling belangrijk is. Het mentale,
innerlijke aspect van je lichaam is dus
even belangrijk als het fysieke. Doordat
je met beide bezig bent, zou yoga kunnen
bijdragen aan je geluk.
NIET-YOGI
Als niet-yogi van wie de aangeboren
lenigheid ver onder nul ligt, was de
drempel om naar een yogales te gaan
hoog. Als je een yogi over deze drempel
aanspreekt, krijg je steeds hetzelfde antwoord,
namelijk dat het leuke aan yoga
is dat je het nooit fout kunt doen zolang
je ervoor zorgt dat je bewust bezig bent
met je ademhaling, je houding en je gedachtegang.
Helaas voelde het wel alsof
ik vele bewegingen niet juist aan het
doen was. Zeker op het moment dat de
begeleiding aanwijzingen kwam geven.
Ik geraakte niet in de gewenste positie
waardoor ik gefrustreerd raakte en de
beloofde balans steeds verder buiten bereik
bleef. Wat ik ook deed, yoga bleef
aanvoelen als een vrouw die ik niet kon
bevredigen. Na vele gesprekken met
yogi, was de conclusie dat ik de juiste
yogaoefeningen nog niet gevonden had.
Het lag dus niet aan mij, maar aan de
oefening.
HARE HARE
Yoga is een eeuwenoude traditie uit
India, net als de Hare Krishna mantra
trouwens. Elke yogi, je krijgt zelfs een
naam om jezelf af te zonderen van het
plebs, heeft een bepaalde yogaoutfit.
Niemand droeg tijdens de yogalessen
die ik bijwoonde, een lekkere losse
broek met oversized T-shirt. Neen,
stuk voor stuk een typische yogaoutfit.
Moet je bij Hare Krishna ook niet
een bepaalde outfit dragen? Vreemd.
Wederom hebben ze iets gemeen. Ja,
de yogaoutfits zijn wel wat aantrekkelijker,
alleszins onthullender. Vandaar
het groter succes? Ze hebben nog meer
gemeen. Wist je dat bepaalde christelijke
groepen helemaal tegen yoga zijn?
Yoga en het christelijk geloof staan op
gespannen voet. Christenen voelen zich
namelijk niet geroepen om de geest
leeg te maken of het menselijk lichaam
te zien als een middel om verbinding
te maken met het goddelijk geweten.
Gelovigen worden opgeroepen om te
mediteren op basis van Gods woord.
Een lijflied kan je het niet noemen, maar
toch werd er tijdens het mediteren bizar
veel ge-ooooomd.
NIET MIJN DING
Yoga, wel ja, zeg maar dat het niet
echt mijn ding is. Na een enkele sessie
merkte ik al snel dat buiten de lichamelijke
problemen ook het mentale
aspect me niet ligt. Mijn neurotisch brein
haperde tijdens de yogabeoefening
waardoor functioneren moeilijker werd.
Geluk werd dus allesbehalve bevorderd.
Dit wil niet zeggen dat hierdoor het
tegendeel bewezen is. De focus op de
ademhaling heeft me overtuigd. Bewust
zijn van je eigen ademhaling is iets dat
we zelden doen. Tijdens stresserende
momenten zoals op het werk, in een
relatie, op straat en noem maar op, kan
het even tot jezelf komen en je ademhaling
bijsturen een groot verschil maken.
Bij korte ademhaling blijft de stress in
je lichaam zitten, alsof je een knoop
voedt. Wanneer je lang en rustig in- en
uitademt, bemerk je onmiddellijk een
rust in jezelf.
EVEN EEN LES YOGA
Yoga kan enkel werken als je er de
tijd voor neemt, en jezelf werkelijk de
tijd gunt. Even een lesje yoga te midden
van alle drukte is niet het meest
ideale plaatje. Bedenk wanneer je wilt
beginnen, schrap iets uit je agenda en
reserveer een moment om in alle rust
aan de slag te gaan. Yoga is niet iets
dat je even tussen de soep en de patatten
kan doen. Je hebt nu fysieke tijd ingepland,
neem ook mentaal de tijd. Dit
is een belangrijke tool in het leven: het
moment dat je voor jezelf neemt, moet
helemaal daar om draaien. Tijdens de
yoga denk je best niet aan alles wat je
erna nog moet doen. Dit schept geen
rust noch balans.
WETENSCHAP
De National Center for Complementary
and Integrative Health heeft een studie
opgezet naar de helende effecten van
yoga. Dit overheidsinstituut in de VS
verricht wetenschappelijk onderzoek
naar ‘het nu’ en de veiligheid van aanvullende
en alternatieve geneeswijzen.
Een studie toonde aan dat zorgvuldig
geselecteerde yogaposes lage rugpijn
kunnen verminderen, maar dat regelmatig
rek -en strekoefeningen doen
hetzelfde effect heeft. Een andere studie
ging iets dieper in op het ontspannende
effect van yoga, in relatie tot
angststoornissen en depressie. Overmatige
angst of stress wordt door yoga
getemperd, met gunstige gevolgen
voor de bloeddruk en de hartslag. De
kalmerende effecten zijn vergelijkbaar
met die van andere rustgevende
activiteiten als ontspanningstechnieken,
sporten of gewoon gezellig samen zijn
met vrienden.
CONCLUSIE?
Kan één persoon tot de conclusie komen
of yoga iets voor jou is? Neen, dat
is alsof ik moet beslissen of je graag
rode kool eet. Is het goed voor je? Natuurlijk.
Het blijft een sport, en sporten
is goed voor lichaam en geest. Dat
is basketbal ook. Zoals bij elke sport
moet je wel opletten dat je het goed
uitvoert en dat de begeleiding goed is.
Het zweverige gedeelte van yoga, zoals
veel niet-yogi het noemen, kan ook
goed zijn voor een persoon. Wat kan er
slecht zijn aan bewust nadenken over je
ademhaling, balans zoeken in je leven
en jezelf leren kennen? Helemaal niets.
Let wel op! Het mag niet opgedrongen
worden. Helaas zijn er een aantal
yogi die doen alsof ze de wijsheid in
pacht hebben. Wat voor mij werkt, is
misschien helemaal niets voor jou. Ben
ik nu een yogi? Of zijn een maand yogalessen
met scepticisme en een hoop
lastige vragen onvoldoende? Laten we
maar concluderen dat ik het niet ben.
Namasté!
47
“Het is oké als
mijn partner een
open relatie wil.”
Sven - 29
bekijk zijn clip op Ikweetwatikdoe.be
DOSSIER GELUK
Vooral luisteren,
geen problemen oplossen
Vrijwilligers bij Zelfmoordlijn en Holebifoon
Tom en Catherina, respectievelijk
een frisse dertiger en een
studente van twintig, zijn beiden
ongeveer drie jaar actief
als vrijwilliger bij een hulplijn.
Tom zet zich in voor de Zelfmoordlijn
en Catherina voor
de Holebifoon. Ze geven ons
hun visie op geluk en vertellen
hoe ze mensen uit het dal
helpen.
Tekst: Peter De Vos
Foto's: ZiZo
Disclaimer: om de anonimiteit van deze
vrijwilligers bij hulplijnen te garanderen
wordt er in dit artikel gebruik gemaakt
van pseudoniemen. Dit voorkomt dat
vrienden, kennissen en familie een drempel
zouden ervaren wanneer ze een hulplijn
wensen te contacteren.
Wat is de reden dat je bij een hulplijn
vrijwilliger bent geworden?
Tom: “Ik heb psychologie gestudeerd,
maar doe in mijn professionele leven
niets met mijn diploma. Ik liep rond
met een gemis, want ik wil iets kunnen
betekenen voor mensen. Vanuit mijn
persoonlijke ervaring, waarbij ikzelf
ben geconfronteerd met zelfdoding en
suïcidepogingen, wou ik daar vrijwilligerswerk
rond doen.”
Catherina: “Ik studeer psychologie
en miste de praktijkervaring. Om de
theoretische achtergrond te kunnen
kaderen, heb ik besloten om vrijwilliger
te worden. Daarom ben ik bij de
Holebifoon gekomen. Ik ben hetero en
opgegroeid bij twee moeders. Aangezien
ik die wereld wel wat ken, stapte ik
niet in het niets.”
Moet je bepaalde achtergrondkennis
hebben?
Tom: “Neen. Ik denk dat de voornaamste
skills een stevig inlevingsvermogen
en goed kunnen luisteren zijn. De andere
specifieke vaardigheden rond het
thema zelfdoding, zoals crisisgesprekken
voeren, worden via een intensieve training
met rollenspelen aangeleerd.”
“Ik denk zelfs dat het een grotere
meerwaarde is om als vrijwilliger met
een blanco pagina te beginnen. In mijn
opleiding werd ik getraind in het herkennen
van problemen. Die voorkennis
kan soms het echt luisteren naar iemand
in de weg staan. Bellen naar de Zelfmoordlijn
is anoniem en ‘hier en nu’.
Deze gesprekken zijn in principe eenmalig,
dus bouw je geen therapeutische
relatie op. Je kan ook onmogelijk alles
te weten komen wat een rol speelt in het
verhaal. Soms kan die achtergrondkennis
belemmerend werken.”
Hoe verloopt een gesprek?
Catherina: “Eerst en vooral luisteren we
naar het verhaal zelf. Mensen bellen
bijvoorbeeld voor info, maar dat kan
ook een instapvraag zijn waarachter een
heel ander verhaal schuilgaat. Er zijn
bijvoorbeeld ouders die bellen voor hun
zoon die homoseksueel is. Nadat we de
info hebben gegeven, vragen we door
over het gevoel van de persoon zelf die
belt. Diegene die je aan de lijn hebt,
is je cliënt. Op dat moment is dus de
ouder mijn cliënt en niet de zoon.”
49
Tom: “We hebben drie media: telefoon,
chat en e-mail. Ik doe enkel de chatgesprekken.
Ieder medium heeft zo zijn
eigenheden, maar het stramien is wel
hetzelfde. Meestal wordt er gestart met
een openingszin. Dit kan heel accuut
zijn waarbij duidelijk wordt dat die persoon
op het punt staat om uit het leven
te stappen. In andere gevallen kunnen
het verdoken vragen zijn; mensen die
bijvoorbeeld zeggen dat ze zich niet
goed in hun vel voelen. Als je het taboe
doorbreekt, kan je een gesprek voeren.”
“De ernst kan fluctueren van iemand
die er af en toe aan denkt tot iemand
die concrete plannen heeft. Op basis
daarvan pas je jouw gesprek aan. Vaak
is iemand er al maanden of jaren tegen
aan het vechten. Dan is het belangrijk
dat er voldoende ruimte wordt geboden
voor dat verhaal.
crisismoment. Stel dat je merkt, hoort of
denkt dat iemand effectief op het punt
staat om er een einde aan te maken,
dan neem je contact op met je coördinator
en hoef je zelf de verantwoordelijkheid
niet te dragen over wat er dient
te gebeuren.”
Hoe is dat ene gesprek over zelfdoding
bij de Holebifoon verlopen?
Catherina: “Het was de eerste keer dat
deze persoon belde. Daarvoor had die
al veel contact opgenomen via e-mail.
E-mails zijn bij ons vaak kettingmails
waarbij telkens verschillende vrijwilligers
antwoorden. Ik had nog niets over deze
persoon gelezen waardoor ik nog geen
enkele keer had moeten meestappen
in het verhaal. Hierdoor kon ik zonder
enige voorkennis naar het verhaal
luisteren.”
Op welke manier luister je?
Tom: “Luisteren is een vaardigheid
apart. Je moet je kunnen inleven in
de leefwereld van een ander en jouw
eigen waardenkader naar achteren
schuiven. Als je iets hoort, speel je dat
terug. Vanuit een onwetendheid stel je
vragen. Je toetst af en je bent nieuwsgierig.
Dan komt dat verhaal bij die
persoon wel vanzelf los. Mensen kunnen
heel nuchter spreken over miserie
en af en toe geef ik daarbij aan wat
voor gevoel dit bij mij opbrengt. Dat zet
vaak mensen aan tot nadenken over
hun situatie.”
Catherina: “Mensen zijn vaak heel aarzelend
in het begin of hebben zodanig
veel emoties waarbij ze aan het huilen
zijn en niet uit hun woorden kunnen
komen. Wat ik dan altijd zeg is: ‘Neem
maar je tijd. Begin maar te vertellen op
het moment dat je er klaar voor bent.’
Meestal zorgt dat ervoor dat de emotie
zakt en ze niet te gestresseerd zijn om
te praten.”
Tom: “Samenvatten geeft aan dat je
hebt gehoord wat die persoon heeft
verteld en dat er stukken zijn die je zijn
bijgebleven.”
"Midden in het gesprek haakte
de persoon de telefoon in. Toen
was ik heel erg van slag. Ik
was bang dat ik iets verkeerd
had gezegd of gevraagd"
“Op het einde kunnen we de vraag
stellen wat de zelfdoding als betekenis
kan hebben. Is het om een signaal te
geven dat het niet goed gaat? Om rust
te krijgen? Op basis daarvan kunnen we
zoeken naar wat als vervanging voor die
zelfdoding kan dienen. Dan kunnen we
bijvoorbeeld doorverwijzen naar de externe
hulpverlening. Voor sommigen kan
het volstaan om hun verhaal te doen en
op die manier terug wat ademruimte
te krijgen om enkele weken verder te
komen. Het zijn kleine stapjes die gezet
worden naar een inzicht in de situatie.”
Heb je bij de Holebifoon ook gesprekken
die over zelfdoding gaan?
Catherina: “Dat is heel zeldzaam. Ik
heb wel één gesprek erover gehad. We
krijgen een opleiding met rollenspelen
waarbij verschillende onderwerpen aan
bod komen zoals identiteit, uit de kast
komen, suïcide en wat te doen in een
“We trachten vooral niet-oplossingsgericht
te werken en louter te luisteren. Dat
is moeilijk omdat je je toch onbewust
inleeft in de situatie. Midden in het
gesprek haakte de persoon de telefoon
in. Toen was ik heel erg van slag. Ik was
bang dat ik iets verkeerd had gezegd of
gevraagd. Twee minuten later belde die
terug en zei dat die vragen veel hadden
losgemaakt en dat het even moeilijk was
om erover praten. Ik voelde me toen
heel blij.”
Wat zijn jullie tips om geluk te vinden?
Tom: “Ik denk dat mensen goed moeten
beseffen dat geluk geen eindbestemming
is. Het is geen doel waarna je
voor altijd op een roze wolk zal zitten.
Geluk is iets waar je altijd naartoe moet
werken. Dat is een proces van pieken
en dalen. Bij de Zelfmoordlijn is het aan
ons om bij mensen die ons contacteren
mee in de put te gaan staan en samen
te kijken naar de berg waar ze op moeten
klimmen.”
Catherina: “Van kleine dingen genieten
kan ervoor zorgen dat je je beter voelt.
Als er iets gebeurt kan je dat op heel
veel verschillende manieren bekijken. Af
en toe kan je je bewust worden dat je
het wel eens helemaal anders kan zien.
Genieten van de kleine elementen in het
leven en tijd nemen voor jezelf zijn dan
heel erg belangrijk.”
50
DOSSIER GELUK
"Een goede ondersteuning
hebben is
heel belangrijk om
je engagement te
kunnen blijven
volhouden"
Tom: “Het is ook belangrijk dat mensen
beseffen wat de kleine dingen zijn die
hen gelukkig maken. In veel gevallen
denken we dat wat veel van mijn leeftijdsgenoten
doen mij ook wel gelukkig
zal maken, maar dat is niet per se zo.
Iedere persoon heeft zijn eigen kader
van dingen die hem gelukkig maken.”
Denk je nadien nog vaak aan die
gesprekken?
Catherina: “We kunnen thuis permanentie
doen, maar ik verkies om het in het
kantoor van de Holebifoon zelf te doen.
Ik had verwacht dat ik die verhalen mee
naar huis zou nemen. Ik doe echter op
het einde de deur toe en laat het daar
achter. Over dat specifieke gesprek heb
ik me wel vaak afgevraagd hoe het
verder zou zijn gegaan.”
Tom: “Ik doe de chats thuis. Soms blijf
ik met enkele gesprekken in mijn hoofd
zitten. Nadat ik een wacht heb gedaan,
haal ik een frisse neus door een grotere
wandeling met mijn hond te maken. Ik
tracht daardoor mijn hoofd terug leeg te
maken en het een plaats te geven, zodat
ik goed kan slapen en de dag nadien
terug aan de slag kan gaan.”
Catherina: “Als ik met een gevoel zit dat
er iets zwaar op mij weegt, kan ik het
lossen doordat ik weet dat ik er tijdens de
intervisie over kan praten. De intervisie is
het moment dat we een keer per maand
met de coördinator hebben en waarbij
je kan praten over waartegen je gebotst
bent en hoe je je erbij hebt gevoeld.”
Tom: “We worden goed ondersteund
doordat er permanent iemand bereikbaar
is naar wie we kunnen bellen
om te praten over een gesprek waar
je mee zit. Net zoals jij dan een hele
avond tijd hebt genomen om naar
het verhaal van iemand te luisteren,
nemen zij tijd voor jou. Een goede ondersteuning
hebben is heel belangrijk
om je engagement te kunnen blijven
volhouden.”
We hebben het de hele tijd gehad
over de do’s van vrijwilliger zijn bij
een hulplijn, maar wat zijn de grote
don’ts?
Tom: “Jezelf in de spotlight zetten. Als
iemand naar jou toekomt, antwoorden:
‘Ahja, dat is heel herkenbaar’ en
dan heel jouw eigen verhaal beginnen
te doen. Dat is de dooddoener van
elk goed gesprek. Ook minimaliseren
is uit den boze. Uitspraken zoals ‘Dat
komt wel goed, dat is maar tijdelijk’,
‘Slaap er eens over’ of ‘Kom maar
gewoon uit de kast’. Het is ook not
done om meteen een oplossing aan te
reiken waarbij je zoals op een voorschriftje
van een dokter zou zeggen:
‘Ga drie keer joggen en alles komt
goed.’”
Catherina: “Willen helpen is een heel
natuurlijke reactie. Iemand komt naar
jou en je gaat meteen denken hoe die
beter kan worden. Dat is een zeer positieve
motivatie, maar het zorgt ervoor
dat die persoon niet het gevoel krijgt
gehoord te zijn.”
HULPLIJNEN BEREIKEN
Wie nood heeft aan een goed gesprek
kan steeds contact opnemen met de
Zelfmoordlijn of de Holebifoon.
Contact opnemen met de Holebifoon
kan via www.holebifoon.be, 0800 99
533 of vragen@holebifoon.be.
De Zelfmoordlijn is bereikbaar via
www.zelfmoord1813.be, telefoonnummer
1813, of verstuur een e-mailbericht
via de website.
Daarnaast zijn deze hulplijnen steeds
op zoek naar nieuwe vrijwilligers. Via de
website kan je je kandidaat stellen.
51
Ik wil mijn levensstijl
tonen, niet alleen
eten, maar het totale
concept is belangrijk
ZiZo ging op bezoek bij foodblogger Michael Ternoot.
Wat twee jaar geleden begon als een hobby is ondertussen uitgegroeid
tot een regelrechte hit. Zijn blog en bijhorende Instagram
VEG&Tables kan rekenen op volgers van over de hele wereld.
De vegetarische recepten die je op zijn blog kan vinden, zijn
eigen recepten of creatieve interpretaties van bestaande recepten.
Na afloop van ons gesprek kregen we exclusief een uniek
comfortfood-recept voor de lezers van ZiZo.
Tekst: Thierry Hanan Scheers
Foto’s: VEG&Tables
Michael Ternoot – VEG&Tables
Blog: vegandtables.com
Instagram: vegandtables
52
DOSSIER GELUK
Een jaar lang zocht Michael naar een
goed uitgangspunt voor zijn blog. Hij
wilde er een rode draad doorheen
weven. “In het begin gooide ik alles op
mijn blog: van heel gezonde dingen
tot gerechten met superveel suiker en
boter. Maar dat paste niet bij mijn levensstijl,”
zegt Michael. Dus besloot hij
een jaar geleden om uitsluitend vegetarische
recepten te publiceren. Zelf eet
hij af en toe nog vlees, maar niet vaak.
“Thuis kook ik bijna alleen vegetarisch,
omdat ik groenten superbelangrijk
vind. Ik kan met groenten ook veel
creatiever aan de slag dan met vlees,”
geeft hij nog mee.
De recepten op zijn blog zijn van eigen
hand: “Af en toe haal ik mijn inspiratie
ook wel uit kookboeken -daar heb ik
er enorm veel van- of andere blogs.
Ik probeer echter altijd om anders uit
de hoek te komen dan de meesten. Zo
ben ik bijvoorbeeld erg geïnteresseerd
in fermentatie en pas dit proces toe op
granen: gefermenteerde granen zijn niet
alleen veel voedzamer, maar ook beter
en lichter verteerbaar. Zo kom ik dan tot
een soep of risotto. Dat zijn dingen die
de meeste mensen nog niet echt kennen.
En het is ook niet supermoeilijk,”
legt Michael uit.
Op zijn Instagram worden niet alleen
foto’s van gerechten geplaatst. Hij
post er ook foto’s van zichzelf en van
zijn interieur. “Ik wil mijn levensstijl
tonen, niet alleen eten, maar het totale
concept is belangrijk. Ik ben dan ook
enorm geïnteresseerd in de noordse
levensstijl. Het hygge-gevoel. (Hygge
spreek je uit als hoo-gaa en staat voor
de Deense cultuur: goed leven, gezelligheid
en samenzijn. Het wordt vaak
gezien als de reden dat het Scandinavische
land een van de gelukkigste
landen ter wereld is, n.v.d.r.). Ook sport
ik veel. Al die elementen wil ik bunde-
len tot een geheel plaatje zodat alles
in het juiste perspectief komt te staan,”
vertelt hij ons.
En dat zijn Instagram een hit is, dat
bewijst het aantal volgers. Ondertussen
heeft hij er maar liefst meer dan
22.000. De meesten van zijn volgers
komen uit het buitenland, wat ervoor
gezorgd heeft dat je zijn blog ondertussen
ook in het Engels kan lezen.
“In het begin wou ik 10.000 volgers
en ineens waren die daar,” zegt hij al
lachend. “Instagram moet je echter nuanceren,”
vult hij aan. “Op het moment
dat je er de noemer influencer opplakt,
krijg je precies ineens heel wat volgers.
Ik vraag mij dan af: ‘wanneer ben je
een echte infuencer?’. Ik wil vooral niet
zijn zoals al de rest. Wat volgens mij belangrijk
is: de juiste zaken op het juiste
moment posten. En daarbij natuurlijk zo
eerlijk mogelijk zijn.”
Muhammara
2 personen
Muhammara is een soort van dip o.b.v. geroosterde
paprika, afkomstig uit de Arabische keuken. Meteen
ook vrij verslavend, want je kan er van blijven eten,
al maakt dat voor dit gezond tussendoortje niet echt
uit.! In combinatie met wat kikkererwten, yoghurt
en platbrood is dit een supersnel en voedzaam gerecht.
Bovendien is het zoet, pittig en licht tegelijk!
Ingrediënten
Voor de dip: 500g geroosterde rode paprika |
125g walnoten | 2 theelepels gemalen komijn |
sap van 1/2 citroen | ½ theelepel chilivlokken |
2 eetlepels honing | peper | zeezout |
4-6 eetlepels extra vergine olijfolie
Voor het platbrood: 125g volkorenmeel |
1/2 theelepel zout | 1 theelepel bakpoeder |
100-120g yoghurt
Voor erbij: 4 eetlepels kikkererwten |
4 eetlepels yoghurt | 4 eetlepels granaatappelpitjes
| verse koriander | verse basilicum
Werkwijze
Rooster de walnoten met de komijn in de grillpan
tot de komijn- en walnotengeur sterk naar boven
komt (1 min). Snijd de geroosterde paprika in
blokjes. Doe de geroosterde en gekruide walnoten
vervolgens in de foodprocessor en maal alles
fijn. Voeg de geroosterde paprika toe, alsook alle
andere ingrediënten, behalve de olie. Pulse op
middelhoge stand tot de paprika's grof gemalen
zijn. Schraap de randen af. Zet de foodprocessor
opnieuw aan op lage stand en voeg de olie lepelsgewijs
toe, met de motor aan.
Doe het brood, meel, bakpoeder en zout in een
mengkom. Maak een kuiltje in het midden en doe
de yoghurt hierin. Kneed met de handen het deeg
tot een samenhangende deegbal. Indien te plakkerig,
voeg extra meel toe. Maak van het deeg een
worst en verdeel deze in 4 gelijke delen. Rol, op
een met bloem bestoven werkvlak, elk deel met de
deegroller uit tot een plat brood. Grill het brood
in een grillpan of in de oven tot het zwarte strepen
vertoont.
53
pinx2018_zizo_magazine.indd 1 17/12/17 23:39
ZIZO GEEFT WEG
HUISJE TUINTJE BOOMPJE
BUTCH VAN MEG ALLEN
TICKETS VOOR SPARKLE
Je kiest er niet voor om lesbisch te zijn.
Je moet gewoon geluk hebben. Vroeger
stiekem in het nonnenklooster of onder
het mom van oude vrijster, daarna luid
brullend op de barricades van het feminisme,
vandaag gelukkig getrouwd met
de vrouw van je leven… Huisje Tuintje
Boompje geeft de lezer een interessante
kijk op de wereld van de lesbiennes.
Vero Beauprez tekent al jaar en dag
cartoons voor ZiZo.
De Amerikaanse Meg Allen fotografeerde
mensen uit de butchcommunity
in de Bay Area in San Francisco. Ze publiceerde
die fotodocumentaire in haar
boek ‘Butch’. ZiZo sprak met Meg Allen,
het resultaat van dat gesprek lees je op
pagina 94. ZiZo mag een gesigneerd
luxe-exemplaar van BUTCH weggeven.
Maak kans op een duoticket voor
SPARKLE 2018 op zaterdag 28 januari
in Gent! Optredens van Geena Lisa,
die een eerbetoon aan Yasmine brengt,
Isabelle A en Trinxx staan garant voor
een knallend feest in de Concertzaal van
Vooruit. Deejays Bernard Gavilan, Ilse
Liebens en Sadziky laten bovendien hun
beste mixes op de feestvierders los. Een
feestje om niet te missen!
meer info: kartonnendozenlgbt.be
meer info: megallenstudio.com/butch
meer info: sparkle-event.be
24-28 JANUARI 2018
HOLEBIFILMFESTIVAL
#PINX2018
TICKETS VOOR PINX
Een initiatief van
St. Michielshelling 3 - Gent - contact@sphinx-cinema.be - www.sphinx-cinema.be - /sphinxcinema - /sphinxcinema
MIJN VADER IS EEN VIS
YOUR DAILY MALE 2018
Tijdens het Pinx Festival is iedereen welkom!
Sphinx Cinema vertoont van 24 tot
en met 28 januari een reeks kwaliteitsvolle
holebi- en transgenderfilms. Het
Duits-Israëlisch drama ‘The Cakemaker’
trapt het festival af. Het Amerikaanse
‘Saturday Church’ sluit de film vijfdaagse
af. ZiZo verloot duotickets voor het
filmfestival.
meer info: sphinx-cinema.be
Basti is al dertien jaar gelukkig met
zijn twee moeders. Maar als ze hem
meenemen naar een huisje aan zee
‘om gezonde lucht op te doen’, vindt
hij dat maar niks. Er valt daar niets te
beleven en hij zal zich dood vervelen. Al
heel gauw merkt hij dat hij zich vergist.
Mensen waar hij het nooit van zou verwachten
worden zijn vrienden. Als een
van zijn moeders op een dag het huis
verlaat en hijzelf hopeloos verliefd wordt
op de zus van een vriend, krijgt Basti
het moeilijk… Maak kans op het nieuwe
jeugdboek van Gil vander Heyden.
Voor de derde maal brengt Galerie
MooiMan male-art de enige scheurkalender
ter wereld uit met de man als
thema: Your Daily Male 2018 is een
uniek samenwerkingsproject van 52
nationale en voornamelijk internationale
kunstenaars met een voorliefde voor
de man in de kunst. Een gevarieerd
en breed aanbod van kunstenaars niet
alleen uit Europa maar ook uit Canada,
Amerika en zelfs Rusland. Win jouw
exemplaar.
meer info: yourdailymale.nl
meer info: kartonnendozenlgbt.be
54
SURF NAAR WWW.ZIZOMAG.BE
ZIZO EVENEMENTEN
JAN|FEB|MA 2018
EVENEMENTEN
ma 01/01 - BRUSSEL
La Démence (voor homomannen)
@ Fuse, 22u
vrij 23/02 - LEUVEN
Smooch-party van &of en Driekant
@ Rumba & Co, 22u30
za 27/01 - GENT
SPARKLE 2018 van çavaria vzw (LGBT-event ten
voordele van de Holebifoon met zaalshow en
afsluitend feest met grootste tombola)
@ Theaterzaal en Concertzaal van Kunstencentrum
Vooruit, 19u-05u
vrij 02/02 - BRUSSEL
La Démence (voor homomannen)
@ Fuse, 22u
za 03/02 – HASSELT
OMG XL Holebi Party - Verjaardagseditie -
Celebrate in White met DJ Ward en een optreden
van Absolom en Astroline, OC Stokrode, 22u
vrij 02/03 - BRUSSEL
La Démence (voor homomannen)
@ Fuse, 22u
vr 16/03/18 – GENT
LUSH (30 jaar VG!) van Verkeerd Geparkeerd vzw
@ Balzaal Kunstencentrum Vooruit, 23u
za 17/03 - HASSELT
Gateway13 Exclusive Saturdays
@ Ritmo Studio’s, 22u-05u
PLACES TO BE
Fuse: Blaesstraat 208, Brussel
OC Stokrode: St-Amandusstraat 18, Hasselt
Ritmo Studio’s: Ekkelgaarden 13, Hasselt
Rumba & Co: Kiekenstraat 6, Leuven
Vooruit: Sint-Pietersnieuwstraat 23, Gent
MEER INFO
Gateway13: www.gateway13.be
OMG: www.facebook.com/OMGlimburg
La Démence: www.lademence.com
Smooch: www.smoochparty.be
SPARKLE : www.sparkle-event.be
Verkeerd Geparkeerd: www.verkeerdgeparkeerd.be
PSSST! Leden van çavaria krijgen met hun çavariapas korting op deze evenementen.
Nog geen lid? Word lid op www.cavaria.be/steun.
POTTENKIJKEN DOOR VERO BEAUPREZ
55
Je erfenis goed voor elkaar.
Neem een goed doel op in je testament.
Bouw mee aan een betere wereld
en laat je erfgenamen meer na.
Alle info in de gratis gids “Goed Geregeld Goed Gegeven” te bestellen op www.goedgeven.be
ZIZO ACTIVITEITEN
JAN|FEB|MA 2018
ACTIVITEITEN
ANTWERPEN
za 06/01 van 20u tot 00u
Nieuwjaarsreceptie van Het Roze Huis -
Antwerpse Regenboogkoepel, Draakplaats
1, 2018 Antwerpen 18
zo 14/01 van 13.30u tot 15u
Holebibib: Leesclub Susan Faludi - In
de donkere kamer van Het Roze Huis -
Antwerpse Regenboogkoepel
za 20/01 van 20u tot 22u
Gratis film: Strike a pose van Het Roze
Huis - Antwerpse Regenboogkoepel,
za 17/02 van 20u tot 22u
Gratis film: Departure van Het Roze Huis
- Antwerpse Regenboogkoepel
za 24/02 van 10u tot 17u
De Min19 Voorjaarsactiviteit, Centraal
Station Antwerpen, Koningin Astridplein
27, 2000 Antwerpen
BRUSSEL
za 10/03
Ctrl-T Filmavond van Wel Jong Niet
Hetero, Het Regenbooghuis - regionale
antenne çavaria Brussel, Kolenmarkt 42,
1000 Brussel
OOST-VLAANDEREN
za 06/01
T-birds & T-squad Schaatsen van Wel
Jong Niet Hetero, Ijsbaan Kristallijn,
Warmoezeniersweg 20, 9000 Gent
za 27/01 van 19u tot 22u
FemiXX - Schaatsen, Ijsbaan Kristallijn,
Warmoezeniersweg 20, 9000 Gent
za 03/02
Ctrl-T Lasershoot van Wel Jong Niet
Hetero, The Zone, Voskenslaan 135,
9000 Gent
zo 25/02 van 11u tot 15u
FemiXX - Brunch van FemiXX, Casa
Rosa, Kammerstraat 22, 9000 Gent
zo 18/03 van 13.30u tot 18u
FemiXX - Oude Kale valleiwandeling
van FemiXX, Sint-Radegundiskerk,
Merendreedorp 22b, 9850 Merendree
VLAAMS-BRABANT
za 17/02 van 15u tot 16.30u
Holebi film in & out van HijZijZo,
Ontmoetingscentrum De Meerloop,
Begijnhof 6, 2300 Turnhout
woe 10/01 van 20u tot 22.30u
Nieuwjaarsreceptie van GenderExpress,
Casa Rosa, Kammerstraat 22, 9000
Gent
do 04/01 van 19u tot 23u
New years drink café van Mixed, Jeugdhuis
De Klinker, Demervallei 14, 3200
Aarschot
C
M
Y
CM
MY
CY
CMY
K
= Regenbooghuizen
VERENIGINGEN EN VASTE ACTIVITEITEN
BRUSSEL
Rainbowhouse vzw (RO-NO)
Brusselse koepelvereniging
voor LGBTQI's en hun
sympathisanten
Kolenmarkt 42
1000 Brussel
www.rainbowhouse.be
T: 02 503 59 90
woe, do, vr en za
Café-avond
laatste donderdag
Rainbows United
laatste zondag Hiv-café
Basta!
holebi-jongerengroep tot 26j
www.bastabrussel.be
2de woensdag Bastacafé
BHS 40+
Culturele vereniging voor
oudere holebi's vanaf 40 jaar
bhs40plus@gmail.com
1ste of 2de zaterdag
Cultuur-praatcafé
Brussels Gay Sports
Sportieve en culturele
activiteiten voor holebi
www.bgs.org
Sacha Dilbeek
Holebiwerking voor Brussel
en Vl-Brabant
www.sacha-holebi.be
2de zaterdag Kookavond
VLAAMS-BRABANT
Holebihuis Vlaams-Brabant
vzw
Vlaams-Brabants open huis
voor seksuele oriëntatie en
genderidentiteit
Diestsesteenweg 24
3010 Leuven
www.holebihuis.be
&of
Holebi-jongerengroep tot 30j
www.enof.be
1ste dinsdag &of-café
3de dinsdag çeci n'est pas
enough
Aarschot.link Aarschot
Socio-culturele vereniging
voor 30+'ers
www.aarschot.link
1ste dinsdag Praatcafé
Break Out Leuven
Sportgroep voor mannen &
sympathisanten
badminton en volleybal
www.break-out.be
dinsdag Volleybal
dinsdag & zondag
Badminton
Cantarelli
SOGI-Mannenkoor
www.cantarelli.be
zondag Notenleer & Repetitie
De Roze Ballon
Vereniging voor holebi's met
een verstandelijke beperking
in Vlaams Brabant
www.holebihuis.be/werkingen/derozeballon
Driekant
Homo's uit Leuven en
omstreken
www.driekant.be
zaterdag Praatcafé
HALLElesbienne
Halle-Buizingen
Groep voor lesbiennes
www.hallelesbienne.be
M: 0496/14.40.11
Holebifilmfestival
Vlaams-Brabant
Vereniging die jaarlijks het
filmfestival Vlaams-Brabant
organiseert.
www.holebifilmfestival.be
Homo en Geloof
Vlaams-Brabant - Gerust
Geweten
Gelovige holebi's Vlaams-
Brabant
www.holebihuis.be/werkingen/groep/gerust_geweten
M: 0479 82 55 72
3de zaterdag Samenkomst
Homo Toch Getrouwd
Praatgroep voor homomannen
in een heterorelatie
www.holebihuis.be/
werkingen/groep/hotog
M: 0486/751395
3de woensdag Bijeenkomst
Jola
Onderdeel van Labyrint, richt
zich op jongere lesbiennes
www.facebook.com/jola.
labyrint
Kaya60+
Onderdeel van Labyrint, richt
zich op oudere lesbiennes
www.labyrint-vzw.be/
Kaya_60_plus.html
1ste woensdag K.O. Kaffee
Labyrint vzw
Leuvense vereniging voor
lesbiennes en bi-vrouwen
www.labyrint-vzw.be
M: 0487/36.21.13
dinsdag Badminton
woensdag Volleybal
3de vrijdag Vrouwen aan
de toog
3de vrijdag Onthaalbox
4de zaterdag Kaartavond
Leonardo
Leonardo International LGBT
www.holebihuis.be/werkingen/groep/
leonardo_international_lgbt
T: 016/60.12.63
1ste & 3de donderdag
Leo-café
Mixed Aarschot
Holebi-jongerengroep t.e.m.
30j
www.mixedonline.be
1ste & 3de donderdag
Mixedcafé
3de donderdag
Instapmoment voor Mixedcafé
1ste & 3de woensdag
Facebook-onthaal
OHO
Groep voor oudere homo's
www.holebihuis.be/werkingen/oho
1ste woensdag K.O. Kaffee
Sacha Dilbeek
Holebiwerking voor Brussel
en Vlaams-Brabant
www.sacha-holebi.be
2de zaterdag Kookavond
Spot On
Amateurtoneelvereniging met
focus op holebithematiek
www.spotontoneel.be
Transgenderkring
Vlaams-Brabant
Vereniging voor
transgenderpersonen
www.tgkvb.be
1ste donderdag Transcafé
3de zaterdag Queercafé
(even maanden)
Zensationeel
Toneelgroep met een roze
knipoog
www.facebook.com/zensationeel
ANTWERPEN
Het Roze Huis - çavaria
Antwerpen vzw
çavaria Antwerpen vzw -
Antwerps roze huis
Draakplaats 1
2018 Antwerpen
www.hetrozehuis.be
T: 03/2880084
donderdag Onthaal,
informatie en opvang
laatste vrijdag Spellenclub
Active Company vzw
Holebi-sportvereniging en
-koor
www.activecompany.be
M: 0495221152
maandag Koor, Badminton
en Zwemmen
dinsdag Active Running,
Active Workout en Volleybal
woensdag Tennis, Zwemmen
donderdag Active Running,
Waterpolo en Yoga
zondag Tennis en Badminton
2de zondag Wandelen
3de zondag Nordic Walking
laatste zondag Fietsen
Antar vzw
Vereniging voor cultuur en
vrije tijd
antar.vzw@gmail.com
M: 0486 66 67 01
3de donderdag
Ledenvergadering
(niet in aug)
Antwerp Pride vzw
Jaarlijks evenement in
Antwerpen voor holebi's en
transgenders
www.antwerppride.be
Atthis vzw
Vereniging voor vrouwen die
van vrouwen houden
www.atthis.be
1ste vrijdag Dansavond
2de & 4de vrijdag
Poolavond
3de vrijdag Oude caféspelen
Boysproject
Organisatie voor mannelijke
en transgender sekswerkers/
escorts
www.boysproject.be
M: 0475 75 30 63
woensdag Drop in + SOAtesting
VERENIGINGEN
De Flamingo's
Holebi-studentenclub tot 30j
www.studentenclubdeflamingos.be
De Klaproos Westerlo
Praatgroep voor holebi's
klaprooskempen@msn.com
M: 0494760302
3de vrijdag Praatgroep
De Roze Wapper
Vereniging voor holebi's met
een verstandelijke beperking
hetrozehuis.be/node/517
Diversiteitsnetwerk Lokale
Politie Antwerpen
www.politieantwerpen.be
Dubbelzinnig
Praatgroep voor bi's
www.dubbel-zinnig.be
1ste donderdag Praatgroep
El Mismo Lier
holebigroep 26+
www.elmismo.be
M: 0468179279
Enig Verschil vzw
Antwerpse holebi-jongeren
(tot 30 jaar)
www.enigverschil.be
Dinsdag EV-café
Gay Business Antwerp
(GBA)
Belangengroep voor roze
ondernemers
www.gaybusinessantwerp.be
M: 0477 40 24 20
GenderFlux
Vereniging voor transgenders
www.genderflux.org
2de zaterdag Bijeenkomst
Gewoon Doorgaan
Vereniging rond
genderthematiek
www.gewoon-doorgaan.com
M: 0484122138
3de vrijdag Praatavond
HijZijZo! Turnhout
Turnhoutse holebiwerking
www.hijzijzo.be
Holebi40plus
een initiatief voor holebi's
ouder dan 40
holebi40plus@gmail.com
M: 0492715708
laatste zondag
Ontmoetingsmoment
Homo en Lesbienne
Werking Mechelen
Mechelse holebiwerking
www.hlwm.be
vrijdag Babbelkroeg
Jongensdromen
Vereniging voor transmannen
www.jongensdromen.
strikingly.com
M: 0486624784
1ste zaterdag Praatcafé
Pimpernel40plus
Vereniging voor lesbische
40-plussers
www.pimpernel40plus.be
1ste zondag Bijeenkomst
QT4M
(Quality Time For Me)
QT4M is een vereninging
voor HoLeBi's
www.QT4M.be
M: 0486974635
2de zondag Babbelkroeg
Shouf Shouf
multiculturele holebiorganisatie
T: 0483/41.60.84
laatste vrijdag Soirée
Stavazah
Recreatief voetbal voor
holebi's, transgenders en
sympathisanten
stavazah.wordpress.com
woensdag Training
VREAK holebitheater
Theaterwerkgroep
www.vreak.be
WAVVH
wandelgroep voor
LBT-vrouwen
natuurwandelingen.wordpress.com
M: 0495686423
Werkgroep Homofilie
Kempen Turnhout
Turnhoutse holebiwerking
www.whk.be
M: 0486882236
dagelijks Onthaal- en
informatiemogelijkheid
WIJ
Een vereniging voor alle vrouwen
die van vrouwen houden
www.wijdames.be
M: 0476346619
LIMBURG
Regenbooghuis Limburg
vzw
Meldertstraat 38
3500 Hasselt
www.regenbooghuislimburg.be
Anders Gewoon
Voor transgenders en hun omgeving.
Iedereen is welkom.
www.anders-gewoon.be
M: 0486134690
2de vrijdag AG-Praatcafé
4de zaterdag AG-BIS
BiHomLes Leopoldsburg
Vereniging voor holebi's in
Leopoldsburg en omstreken
bihomles@gmail.com
M: 0474/55.93.99
De Madam vzw - vrouwen
en lesbocentrum
Vrouwen- en lesbocentrum
www.demadam.be
T: 011252294
1ste donderdag Filmavond
2de zondag Wandeling
maandag en vrijdag
Onthaal
Gratis juridisch advies na
afspraak
ertussenin
Limburgse vereniging voor
biseksuelen
ertussenin.wordpress.com
2de woensdag Bijeenkomst
Hij
Vereniging voor 30+ mannen
www.hijlimburg.be
3de zondag afwisselende
activiteit
Inderdaad vzw
Voor en door holebi-jongeren
in Limburg tot 30j
www.inderdaad.be
1ste maandag Activiteit
(+ instapmoment)
3de maandag Jongerencafé
Limburgs Actiecentrum voor
Holebi's (LACH vzw)
Limburgse holebiwerking
www.lachvzw.be
M: 0494413383
3de zaterdag LACH café
4de dinsdag LACH filmavond
OGWA (Ook Genks Wel
Anders) Genk
Genks holebi- en
transgendernetwerk
www.facebook.com/Ook-
GenksWelAnders
T: 089 65 42 44
1ste woensdag open
moment
Ouders Limburg
Vereniging voor ouders van
holebi's
ouderslimburg.wordpress.com
donderdag Praatavond
Roze Bink
Limburgse vereniging voor
lgbt's met een beperking
www.facebook.com/derozebink
M: 0471626954
SPELenT
Spelletjesvereniging voor
iedereen
www.facebook.com/Spelent
M: 0474691510
1ste woensdag Spelletjesavond
3de zondag Spelletjesnamiddag
3de zondag Bestuursvergadering
3de zondag Onthaalmoment
Zij!
Limburgse vereniging voor
lesbische en biseksuele
vrouwen
www.facebook.com/ZijLimburg
1ste vrijdag Zij! Café
OOST-VLAANDEREN
Casa Rosa vzw
Regenbooghuis Oost-Vl
Kammerstraat 22
9000 Gent
T: 09 2692812
www.casarosa.be
AA De Eerste
Anonieme Alcoholisten Groep
voor Holebi's
bit.ly/eerste_info
M: 0485596261
donderdag Bijeenkomst
Acantha
Gentse LGBT-studentenclub
www.acantha.be
M: 0472242775
dinsdag Clubavond
Auricula vzw
Holebisportgroep
www.auricula.be
M: 0472 72 10 04
maandag & zaterdag
Badminton
dinsdag & donderdag
Running
woensdag Zwemmen
De Roze Joker
praat - en ontmoetingsgroep
voor holebi's met een
beperking
www.derozejoker.be
T: 09/261.57.50.
derUIT! Sint-Niklaas
Holebi-jongerengroep tot 26j
www.deruit.be
M: 0474/969 208
59
Famba
Lesbisch-feministische sambaband
www.famba.be
M: 0473 76 71 89
FemiXX
Activiteiten- en ontmoetingsgroep
voor vrouwen
www.femixx.be
Gehuwd en toch Anders
Gehuwde holebi's in heterorelatie
Gent
www.geta.be
M: 0486 61 84 98
2de vrijdag Praatavond
GenderExpress
Transgendervereniging in Gent
www.facebook.com/Gender-
Express
2de woensdag Bijeenkomst
Goed Gestemd
Vrouwenkoor
goedgestemd@hotmail.com
tweewekelijks op
donderdag Repetities
Holebi Spirit
Holebiwerking Meetjesland
www.holebi-spirit.be
M: 0486/394.172
Holebi9100 Sint-Niklaas
holebigroep uit Sint-Niklaas
www.holebi9100.be
vrijdag Café Trouvé
HoLeMee Eeklo
vereniging voor holebi´s van
elke leeftijd
www.facebook.com/HoLe-
Mee-707448162628207
3de vrijdag Praatavond
Joen vzw
een advies, informatie- en
doorverwijscentrum voor
jongeren
www.joen.be
Liever Spruitjes Aalst
Holebi-jongerengroep tot -30j
www.lieverspruitjes.be
M: 0488825263
1ste vrijdag Babbelcafé
Mali Medo
Culturele evenementen voor
LGBTQ in Gent
www.facebook.com/malimedogent
Ongehoordt De Pinte
Toneelgroep voor holebi's
www.ongehoordt.be
M: 0478292982
RoundAbout30
Gentse holebigroep voor
jongeren van 24 tot 34
www.roundabout30.be
2de vrijdag RAb30-café
SheSheBar
maandelijkse ontmoetingsplaats
voor vrouwen
www.sheshebar.be
1ste zaterdag SheSheBar
(niet in juli en aug)
Tiszo
Holebirechtenvereniging
www.tiszo.org
Toeterniettoe Ronse
LHBT-jongerenorganisatie
tot 30j
www.toeterniettoe.be
T: 055580155
Verkeerd Geparkeerd vzw
Holebi-jongerengroep tot 30j
www.verkeerdgeparkeerd.be
maandag VG-Café
Werkgroep Ouders Holebi's
Gent
Werkgroep voor ouders van
holebi's
www.wohg.be
T: 0496.81.01.45
1ste woensdag Bijeenkomst
WEST-VLAANDEREN
REBUS
Regenbooghuis W-Vl
Torhoutsesteenweg 123
8400 Oostende
www.rebuswvl.be
T: 059439617
2de zaterdag Filmavond
3de vrijdag Praatcafé
B4Gay
vereniging voor holebi’s in
Brugge en omstreken
www.b4gay.be
M: 0484 598851
De Roze Maks
Vereniging voor mensen met
een (verstandelijke) beperking
in West-Vlaanderen
www.rozemaks.be
M: 0492945538
Gender Contact West-
Vlaanderen Brugge
Vereniging voor transgender
personen en eenieder met
een gezonde interesse
www.facebook.com/Gender.
Contact.WVL
T: 0470 / 02 94 01
4de vrijdag Praatavond
Go Out!
Vereniging voor holebi's en
transgenders van 25 t.e.m. 40j
www.go-out.be
M: 0487451528
Jong & Holebi in Brugge vzw
Jongerenbeweging gespecialiseerd
in educatie over het
zelfbeeld
www.j-h.be
Liever Gelijk Kortrijk
Socio-culturele holebi-vereniging
voor West-Vlaanderen.
www.lievergelijk.be
Sisters & Brothers
Holebi of hetero, trans- of
cisgender, jong of oud, Sisters
& Brothers brengt mensen
bijeen!
www.facebook.com
groups/1543371869059517/
Stukje Anders (praatgroep)
Brugge
Groep voor lesbische vrouwen
die in een heterohuwelijk zitten
of zaten
www.stukje-anders.be
Think Different
Holebigroep West-Vlaanderen
www.thinkdiff.be
Trozelientje
Leesclub van boeken met een
"roze lijntje" voor lesbische,
biseksuele en transvrouwen.
www.facebook.com/Trozelientje
LANDELIJK
't Kwadraat
Vereniging voor holebi-ouders
www.tkwadraat.be
Accenture BeLux LGBT
network
Lokale tak van Accenture’s
Global LGBT netwerk
www.accenture.com
Belgian Business Association
Holebi's met een
managementsfunctie
www.belgianbusinessassociation.be
2de dinsdag BBA Diner met
gastspreker
Belgium Bears
Belgium Bears is dé bearcommunity
in België
www.belgiumbears.be
M: 0495630896
Berdache België
Vereniging voor ouders van
jonge en oudere/volwassen
genderkinderen
www.berdache.be
BGMC Knalpijp
Holebi motorclub +500cc
met ritten in alle provincies.
www.bgmc-lgbt.be
3de zondag Motorrit
CD&V-regenboognetwerk
Netwerk binnen CD&V dat
werkt rond holebi- en transgenderthema’s
www.cdenv.be
Folia - L-day
Organiseert de jaarlijkse
L-day / lesbiennedag
www.l-day.be
Groen LGBT netwerk
Holebi- en transgenderwerkgroep
van Groen
www.groen.be
M: 0485035566
Holebi-pastores
Werkgroep voor holebipastores
www.holebipastores.be
M: 0479 82 55 72
Lingam
Werkgroep rond levens- en
relatievragen
www.lingam-workshops.be
Merhaba vzw
beweging voor holebi's en
transgenders uit ECM
www.merhaba.be
M: 0483091007
laatste donderdag MerhaBar
Mikpunt
Actiegroep tegen extreemrechts
mikpunt175.skynetblogs.be
Mix Brussel
LGBT in PVDA-PTB
mix.pvda.be
Jaarlijkse prides in Brussel
en Antwerpen, activiteit op
ManiFiesta
VERENIGINGEN
Mr. Gay Belgium
Mister verkiezing voor homo's
en transmannen.
www.mrgaybelgium.be
N-VA Holebinetwerk
Netwerk voor holebi's en
transgenders actief binnen
de N-VA
www.n-va.be
Natuurlijk Holebi!
een vriendengroep voor
holebi's die houden van de
natuur
users.skynet.be/natuurlijkholebi
OUT of the Blue
Werking van holebi's en transgenders
binnen Open Vld
www.openvld.be
T: 02/5524358
Planet Gender
Actiegroep rond de
genderthematiek
www.planetgender.com
T: 09 231 01 58
Polyamory Belgium
Vereniging voor mensen
geïnteresseerd in ethische
non-monogamie
www.facebook.com/
polyamorybelgium
1ste zondag Baravond
(Gent)
3de dinsdag Baravond
(Brussel)
3de vrijdag en laatste
maandag
Baravond (Antwerpen)
Rainbow Cops Belgium vzw
Vereniging van en voor
holebi- en transgendermedewerkers
van de geïntegreerde
politie
rainbow-cops-belgium.be
Sensoa vzw
Vlaams expertisecentrum
voor seksuele gezondheid
www.sensoa.be
T: 03 238 68 68
Sex Positive Belgium
Activiteiten in consent,
diversiteit en exploratie voor
een betere wereld zonder
veroordeling
www.meetup.com/sex-positive-belgium
Trainbow Belgium
Vereniging voor LGBT's die
werkzaam zijn binnen de
Belgische spoorwegmaatschappijen
www.trainbowbelgium.be
Wel Jong Niet Hetero
Nationale jongerenvereniging
voor holebi's en transgenders
www.weljongniethetero.be
T: 09 335 41 87
Why Me
Vereniging voor holebi's en
transgenders uit Sub-Saharaans
Afrika
www.why-me.be
M: 0493980962
WISH2.be (Werkgroep
Internationale Solidariteit
Holebi's)
Werkgroep internationale
solidariteit met holebi's en
transgenders
www.wish2.be
HULPLIJNEN
61
Verbonden in harmonie
Op zondagavond kan je de
mensen van Mannenkoor
Cantarelli steevast terugvinden
in het Holebihuis Vlaams-
Brabant. “Cantarelli verenigt
mannen in een grenzeloos
koor vol ambities en diversiteit,
met een link naar de
regenboogvlag”, staat op hun
website te lezen. ZiZo ging
eens langs en polste hoe dat
nu zit.
Tekst: Thierry Hanan Scheers
Foto's: Cantarelli
Een zondagavond in Leuven.
De mensen van Cantarelli sijpelen
een voor een binnen in het Holebihuis
Vlaams-Brabant. Niet veel later zit ik
aan tafel met vijf diehards: Jo Robbelein,
Gino Schoeters, Steven Gilis,
Sam Verlinden en Dimitri Cools. Het lijkt
meteen een gezellige boel te worden.
Iedereen vertelt honderduit over Cantarelli.
Je merkt meteen dat al deze mannen
veel zin in het interview hebben. Een
lach, met soms ook een serieuze stilte,
vol respect voor elkaar.
ONTSTAAN MANNENKOOR
Cantarelli is gestart vanuit een workshop.
Driekant, een andere Leuvense
vereniging, organiseerde enkele zangworkshops.
Toen nog met een vrouwelijke
dirigente. “Oorspronkelijk waren
daar ook vrouwen bij”, zegt Jo. “Dat
gaf natuurlijk soms problemen omdat
je een koor opbouwt met sopraan, alt,
tenor en bas. Met twee à drie vrouwen
per repetitie kon je niet zoveel sopraanen
altpartijen creëren. Op een gegeven
moment hebben we er om artistieke
redenen voor gekozen om enkel met
mannen verder te gaan. Mocht er morgen
plots een horde vrouwen voor onze
deur staan, dan gaan we daar natuurlijk
geen neen tegen zeggen. Maar die was
er niet, en die is er nu ook niet, dus zijn
we een mannenkoor. We hebben ons
daar een beetje op toegelegd”, voegt hij
er nog aan toe.
Artistiek is alles in handen van de
dirigent. Momenteel is dat Sam, een
voormalig koorlid van Cantarelli. Hij is
leerkracht in het muzikaal onderwijs.
Naar eigen zeggen baseert hij zijn artistieke
keuzes op wat hij zelf mooi vindt
en op wat beschikbaar is. “We moeien
ons daar in theorie niet mee en hebben
er ook geen klachten over”, verneem ik
meteen van Steven. “Als ze vaak genoeg
een nummer repeteren, vinden de koorleden
uiteindelijk mijn keuze ook wel
mooi”, zegt Sam. Ik zie iedereen meteen
jaknikken.
“Een mannenkoor is geen evidentie.
A-capellagroepen beginnen vaker op
te komen. Het begon met dingen zoals
Glee (2009-2015, een televisiereeks
over een groep jongeren die, onder
leiding van hun leerkracht, een koor beginnen
op school, n.v.d.r.) en Pitch Perfect
(2012, een humoristische film over
twee rivaliserende a-capellagroepen bestaande
uit uitsluitend vrouwen, n.v.d.r.).
In de Verenigde Staten bestaan er ondertussen
grote a-capellagroepen. Het
voordeel hiervan is dat er nu veel meer
muziek bewerkt wordt en dat er composities
beschikbaar zijn die voordien niet
beschikbaar waren”, deelt Sam mede.
Soms maakt hij ook zijn eigen bewerkingen
van een bestaand nummer. “Maar
als ik dat een schijtnummer vind, dan
doe ik dat niet”, voegt hij er al lachend
aan toe. “Dat is veel te veel moeite voor
iets dat ik niet eens mooi vind.”
LEUKE MIX
“Toen we begonnen als koor, zongen we
nog veel kerkliederen. Die zijn geschikt
als stemoefening en om samen te leren
zingen. Later zijn we geëvolueerd naar
iets moderner en nog iets klassieker,
eigenlijk twee uitersten. Nu zingen we
62
VERENIGING IN DE KIJKER CANTARELLI
Heb je ook goesting gekregen
om te zingen? De vaste
repetitieavond van Cantarelli
is op zondag, van acht
tot tien uur in het Holebihuis
Vlaams-Brabant. Op cantarelli.be
vind je alle info.
Je kan ook een mailtje sturen
naar info@cantarelli.be.
praktisch alles, van Gregoriaans tot een
aantal klassieke stukken, en ook best wel
wat popmuziek. Die mix houdt het leuk.
Af en toe moet je ook composities leren
zingen, en met klassieke werken leer je
soms meer. Klassieke muziek is daarvoor
geschreven”, legt Steven uit. “Met
popmuziek is dat veel moeilijker. Pop lijkt
evident, maar is het eigenlijk niet.”
“Iedereen zingt graag popmuziek.
Maar het is soms moeilijk om die goed
te krijgen in een koor”, aldus Jo.
Het holebithema komt altijd wel naar
voren in hun optredens. Hun laatste
koorconcert gaf de levenswandel van
een homoman weer. “Herkenbare
thema’s zoals deze stoppen we in een
concert,” hoor ik van Jo. “We steken
het niet weg. Maar komt het prominent
naar voren? Niet noodzakelijk. We zeggen
wel dat we uit dit huis (Holebihuis
Vlaams-Brabant, n.v.d.r.) komen. We
zijn wie we zijn. We zijn hier one big
family en het koor is daar ook gewoon
een onderdeel van.”
KOORLEDEN BEHOUDEN
Dit seizoen probeert Cantarelli maximum
twee concerten te geven. Vorig seizoen
gaven de koorleden geen enkel concert,
omdat ze hun energie investeerden in
het integreren van de groep en het versterken
van het koor. “Om terug aan de
basis te werken en dat heeft zijn vruchten
afgeworpen”, vertelt Gino.
Momenteel heeft Cantarelli een vijftiental
koorleden. “We hebben er ooit tien
gehad, maar ook twintig. De realiteit is
dat Leuven een studentenstad is”, legt Jo
uit. “Studenten zijn vaak maar tijdelijk in
Leuven. Andere Leuvense verenigingen
hebben hetzelfde probleem”, vult Steven
hem aan. “Er zijn echter een paar diehards.
Het zijn vaak mannen die hier al
een tijdje wonen en blijven.” Ik heb een
sterk vermoeden dat de meesten onder
hen hier bij mij rond de tafel zitten.
MEEDOEN
Nieuwe koorleden zijn steeds welkom bij
Cantarelli. Leden moeten geen lidgeld
betalen. “We willen de drempel bewust
laag houden. Het idee ‘het moet leuk
zijn om erbij te komen en iedereen
kan meedoen’ is het belangrijkste”,
vertelt Steven. “Het is de bedoeling dat
iedereen mee kan zingen en dat willen
we ook zo houden. Dat betekent ook dat
hetero’s mogen meedoen. Maar ze zijn
hier nog niet komen aanwaaien”, hoor
ik Jo hardop lachend zeggen.
“Iemand nieuw stuurt soms een mailtje
en komt vervolgens meestal op zondagavond
even langs om te komen
luisteren. Sommigen komen eens een
paar weken proberen. Er zijn geen
verplichtingen”, zegt Steven. “De enige
voorwaarde is dat ze min of meer
kunnen zingen. Maar je leert hier ook
wel zingen. Je kan natuurlijk niet vanaf
nul beginnen, maar onze dirigent kent
wel de technieken om mensen te leren
zingen”, vult Jo aan.
Een aantal koorleden heeft muziekschool
gevolgd en kan noten lezen,
maar dat is geen vereiste. “Je moet
vooral goesting en een goede spirit hebben.
En willen zingen. We willen plezier
maken”, hoor ik van Steven. Dat is ook
wat ik merk. Ik zie een enthousiaste,
goedlachse groep die enorm veel plezier
beleeft aan samen zingen.
“Cantarelli is altijd al een groep geweest
van mensen die elkaar gevonden hebben
in Holebihuis Vlaams-Brabant.
Ze willen samen zingen en dat creëert
een hechte band, waardoor je heel
wat enthousiasme opwekt. Eigenlijk is
Cantarelli een atypisch koor, omdat je
het meer als een holebi- en transgendervereniging
kan beschouwen. We zijn
immers door iets met elkaar verbonden.
Onze muzikaliteit is niet bijkomstig,
maar een tweede aspect, naast het
holebi-zijn”, zegt Dimitri. Iedereen wordt
stil van zijn woorden. “Mooi gezegd”,
sluit Steven af. De harmonie in deze
groep is overduidelijk.
63
© Active Company
© 11.11.11 en çavaria
© çavaria
850 SPORTERS UIT 48 LANDEN VOOR
ANTWERP BRILLIANT GAMES 2017
Meer dan 850 sporters uit 48
verschillende landen zijn begin
november afgezakt naar de
Scheldestad voor de Antwerp
Brilliant Games 2017. Daarmee
overtrof het sportieve holebievenement
de verwachtingen.
De Antwerp Brilliant Games 2017 is
een internationaal sporttornooi dat
georganiseerd wordt door Active
Company, de Antwerpse sportorganisatie
voor holebi's en hun vrienden. Op
het programma stonden badminton,
squash, tennis, volleybal, zwemmen en
waterpolo.
850 sporters namen deel aan één van de
zes disciplines. Aanvankelijk hoopte de
organisatie op 600 deelnemers. De atleten
kwamen uit 48 landen: van Japan tot
Venezuela en van IJsland tot Madagaskar.
Niet enkel holebi's streden voor een
medaille. Ook heteroploegen steunden
het evenement met hun deelname.
Wat is de aantrekking van LGBT-sportclubs
of tornooien? "Dit is voornamelijk
de gemoedelijke, amicale sfeer die er
meestal is op zulke tornooien", zegt Harre
Vandenbulcke, voorzitter van Active
Company. "Iedereen kan er zichzelf zijn.
Naast het sportieve gedeelte zijn er ook
randactiviteiten, zoals de brunch en de
feestjes. Door deze tornooien worden
ook oude banden aangehaald en nieuwe
banden gesmeed tussen de verschillende
LGBT-sportverenigingen."
ÇAVARIA LID GEWORDEN VAN
11.11.11
11.11.11 strijdt tegen onrecht
en voor duurzame verandering.
Dit jaar stelde de organisatie
migratie en vluchtelingen
centraal in haar campagne.
Çavaria is sinds kort lid van 11.11.11
om beter te kunnen inspelen op de
noden van holebi's en transgenders in
het buitenland.
“Asielzoekers vluchten niet voor hun
plezier.
Hun thuissituatie werd onhoudbaar en
ze doorstonden veel moeilijkheden op
hun tocht naar België”, zegt çavariawoordvoerder
Jeroen Borghs. “Eens
aangekomen in ons land moeten we
hen dan ook zo goed mogelijk opvangen,
begeleiden en op weg helpen in
een nieuw hoofdstuk in hun leven.”
Holebi- en transgender asielzoekers
hebben vaak moeite om asielinstanties
te overtuigen van hun seksuele oriëntatie
of genderidentiteit.
Çavaria zet zich met het project Safe
Havens in voor LGBT-vluchtelingen.
“We organiseren gezamenlijke activiteiten
zodat ze hun (mogelijke) nieuwe
thuisland en de holebi- en transgendergemeenschap
leren kennen”, legt
Borghs uit. “Ze leren ook elkaar kennen
en bouwen een netwerk van vrienden
uit. Dat is heel belangrijk omdat gevluchte
holebi’s en transgenders vaak
niet kunnen terugvallen op ondersteuning
van landgenoten.”
ILGA-EUROPE ANNUAL CONFERENCE
2018 IN BRUSSEL
In november 2018 ontvangt
Brussel de 22ste ILGA-Europe
Annual Conference. Rainbow-
House Brussels, çavaria en
Arc-en-Ciel Wallonie kregen de
vlag overhandigd op de laatste
dag van het ILGA-congres in
Polen.
ILGA-Europe organiseert de algemene
vergadering zelf maar de lokale holebien
transgenderbeweging is verantwoordelijk
voor het sociale luik. Voor
België betekent dit dat RainbowHouse
Brussels, çavaria en Arc-en-Ciel Wallonie
de handen in elkaar zullen slaan.
De drie koepels ontvingen in Warschau
de ILGA-Europe-regenboogvlag.
Tijdens de conferentie werd de gaststad
voor 2019 ook al aangeduid. Dat wordt
Praag in Tsjechië. De plaatselijke LGBTorganisatie
Jsme fér kon de Europese
collega's overtuigen door te wijzen op
de druk die LGBT-rechten in Tsjechië
ondervinden. Het campagnefilmpje
'Make Czechia Gay Again', een parodie
op de Amerikaanse president Trump,
was de kers op de taart.
Verder kreeg ook Piet De Bruyn (N-VA),
Vlaams parlementslid en algemeen
verslaggever over de rechten van
holebi's, transgenders en mensen met
een intersekse-conditie bij de Raad van
Europa, de kans zijn werk voor intersekse
personen uiteen te zetten.
64
SNEL BEZORGD NIEUWS UIT DE BEWEGING
© Image by Mira Photography
© çavaria
© dreamersbymichael
260 DEELNEMERS VOELEN ZICH
THUIS OP T-DAY 2017
De T-Day is dé jaarlijkse trefdag
voor trans*personen en
hun omgeving. Op zondag 19
november woonden meer dan
260 personen dit evenement
bij. Dit jaar was het thema
‘mentaal welbevinden’. De
focus lag op zelfzorg, aanvaarding
en mentaal zelfbewustzijn.
De dag ging van start met een pleidooi
van Ines Rombouts van Het Roze Huis
- çavaria Antwerpen tegen het binaire
hokjesdenken. "Het is zwart. Of het is
wit. Maar vaker dan dat is het grijs",
vertelde Rombouts. "Al die hokjes brengen
vaak ongemakken met zich mee.
Van vragenlijsten tot toiletbezoeken. Van
daten tot cafégesprekken." Afsluitend
nodigde die alle aanwezigen uit om op
de T-Day vooral zichzelf te zijn.
Via de verschillende workshops werd
er aandacht gegeven aan het thema
mentaal welbevinden. Daarnaast waren
er ook meer praktische workshops over
het stemgebruik en verzekeringen/terugbetalingen
bij transgenderzorg.
"Vandaag zag ik verschillende mensen
openbloeien. In het dagelijkse
leven voelen deze mensen zich vaak
nergens thuis. Vandaag voelden ze
zich ergens thuis, sommigen zelfs
voor de eerste keer. De T-Day is dus
zeker nodig", aldus een tevreden Yves
Aerts van çavaria.
WEST-VLAAMSE STEDEN EN GEMEEN-
TEN VERSTEVIGEN REGENBOOGBELEID
Verscheidene West-Vlaamse
steden en gemeenten kwamen
op coming-outdag samen in
Brugge. Er vond een congres
plaats over lokaal regenboogbeleid.
34 van de in totaal
64 West-Vlaamse steden en
gemeenten engageerden zich
om in te spelen op de noden
van inwoners die holebi en/of
transgender zijn.
Het congres ‘Lokaal regenboogbeleid’
was een initiatief van REBUS, Regenbooghuis
West-Vlaanderen, in samenwerking
met provincie West-Vlaanderen.
Alle Vlaamse steden en gemeenten
waren welkom om bij te leren en ervaringen
uit te wisselen over hoe ze het
best aan de slag gaan met een lokaal
regenboogbeleid.
“Het doel van ons project was om in
te spelen op de noden van holebi- en
trans*personen. Steden en gemeenten
kunnen een grote impact hebben op
het dagelijkse leven van hun holebi- en
trans*inwoners.” vertelt Cathy Heyman,
coördinator van REBUS. “In de praktijk
blijkt dat we hiermee ook inspelen op
een nood van steden en gemeenten, die
zaten te wachten op een partner om hen
hierbij te ondersteunen.”
Ze ondertekenden een regenboogcharter
om zich daar formeel toe te
verbinden.
AANTAL NIEUWE HIV-DIAGNOSES IN
BELGIË DAALDE OPNIEUW IN 2016
Het aantal nieuwe hiv-diagnoses
daalde met 9,8 procent in
vergelijking met 2015 en met
25 procent in vergelijking met
2012. Het Wetenschappelijk
Instituut Volksgezondheid (WIV)
registreerde 915 gediagnosticeerde
hiv-infecties in 2016, wat
overeenstemt met gemiddeld
2,5 nieuwe diagnoses per dag.
De verderzetting van de dalende trend is
voor het WIV een bemoedigend teken.
Toch blijft waakzaamheid geboden
omdat het aantal nieuwe hiv-diagnoses
in België hoog blijft.
Homo- en biseksuele mannen blijven
de grootste risicogroep wat betreft hiv,
stelt het Jaarrapport hiv/aids 2016. Het
aantal nieuwe hiv-diagnoses bij mannen
die seks hebben met mannen (MSM)
daalde met 8 procent ten opzichte van
2015, en met 21 procent in vergelijking
met 2013, toen de hoogste piek werd
waargenomen.
"Deze daling is het resultaat van jarenlang
informeren, sensibiliseren en
inzetten op verschillende preventiestrategieën",
verklaart çavaria-woordvoerder
Jeroen Borghs.
"MSM zijn zich meer bewust van het risico
dat onveilig vrijen met zich meebrengt",
reageert Borghs. “In België leeft 1 op 20
MSM met hiv, de kans is dus veel groter
dat ze in contact komen met het virus.”
65
VERBLIJF TIJDENS HET
SPARKLE EVENT OP 27 JANUARI
IN GHENT MARRIOTT HOTEL
EN ONTVANG 10€ KORTING
OP UW HOTELOVERNACHTING
(alleen op vertoon van een festivalkaartje)
TRAVEL BRILLIANTLY
Boek snel op WWW.MARRIOTTGHENT.COM
via special rate met de promotional code: FVJ
Sponsoring_Multibrand_Affiche_NL_A5_Landscape.pdf 1 22/08/2017 14:50
I NFO@MARRIOTTGHENT.CO M +32 9 269 77 22
COLUMN PIYA DESEURE
BLADE RUNNER
‘Ga je mee naar de film? Naar de sneak-preview.’
Een verrassingsfilm dus. Normaliter zette ik nooit
een voet in de cinema. Maar dankzij mijn studiegenoten
geografie, heb ik per toeval
‘Blade Runner’ gezien. Misschien wel
de meest iconische postmoderne
cultfilm uit de jaren 80. Zelden
werden een film nadien zoveel
verschillende gelaagdheden
en betekenissen toegedicht.
Vijfendertig jaar later ben ik
met mijn zoon en dochter, de
opvolger ‘Blade Runner 2049’
gaan zien. Doorgaans onthullen
sciencefictionverhalen verrassend
weinig over de toekomst, en vertellen
ze meer over onze eigen tijd. Of over de
angsten en fantasieën van de filmmakers. Het leuke
aan beide Blade Runners-films is in elk geval dat er
geen aliens aan te pas komen. Meer verklap ik niet.
Ga kijken en verzin er zelf je eigen uitleg bij. Zo iets
als dit: Stel dat er twee
soorten mensen zijn?
De normalen en de anderen?
Het maakt niet
uit over welke uitzonderlijke
eigenschapen
die anderen ook mogen
beschikken. Ze worden
door de normalen als inferieur gezien, en als slaven
behandeld. Ze beschikken zelfs niet eens over het
fundamentele levensrecht om zich volgens eigen
inzicht en voorkeur voort te planten. De normalen
zouden dit te bedreigend vinden. Tja, het is maar
film, hé! Wie het recht, de rijkdom en de macht aan
zijn zijde weet, behoudt liever het status-quo. Gun
de anderen geen kansen op een gelijke behandeling.
Waar hebben we dit machiavellistisch discours
nog gehoord? Ik verzin maar wat, toch?
Een visie die in scherp contrast staat met het zo
door ons gekoesterde wereldbeeld, het geloof in de
vooruitgang, de maakbaarheid van de samenleving,
de overtuiging dat wij mensen in staat zijn om een
steeds betere, humanere, zorgzamere maatschappij
uit te bouwen. Maar is dat wel zo? Het is niet
omdat wij ons streven om betere mensen te worden,
ons verlangen om het goede te zien zegevieren, als
een moreel superieur doel beschouwen, dat ons
automatisch een nobeler toekomst toelacht. Geluk
of welzijn krijgen we niet zomaar in onze schoot
geworpen. Niets is voorbestemd. We moeten waakzaam
blijven.
Waar zijn we bang voor? Wat zijn onze angsten?
Wat bedreigt ons? Een samenleving kan net zoals
"Geluk of welzijn krijgen
we niet zomaar in onze
schoot geworpen"
een wielerpeloton bij forse zijwind in waaiers, in
diverse deelgroepen uiteenvallen. De winnaars zitten
vooraan. In de kopgroep is het begrip voor al wie
anders is, voor wie afwijkt van de norm, in
de loop der jaren gegroeid. Holebi’s,
transgenders e.a. worden niet langer
stelselmatig uitgestoten. Ze worden
geduld, soms zelfs gerespecteerd.
Bij de achterblijvers ligt het
moeilijker. Uit sommige waaiers
worden ze zonder pardon
gedumpt.
Iedereen weet dat de eenzame
fietser kansloos is. Om te overleven
als individu plooien we ons naar de normen
en waarden van onze directe omgeving:
familie, klasgenoten, collega’s, de eigen religieuze,
sociale of etnische groep. Zonder dit hecht netwerk
van amicale en familiale banden kunnen we ons
in ons eentje noch materieel noch psychologisch
staande houden in deze
hectisch evoluerende
wereld. Maar zonder
die steun blijven ook
onze wettelijke rechten
als individu dode letter.
De vooruitgang die we
op papier geboekt hebben
als samenleving is nooit definitief verworven.
We moeten er elke dag opnieuw over waken dat
onze samenleving niet uiteenvalt in losse wij-zijverbanden.
In de Blade Runner-films komen er geen wielrenners
voor. Wel vliegende mobielen. Het is tenslotte
sciencefiction. De samenleving lijkt er keihard,
inhumaan, met meer losers dan winnaars. Filmisch
verzinsel? Als we naar het globale plaatje kijken,
dan vrees ik dat er meer Blade Runner-achtige plekken
op onze planeet bestaan, dan wij die knusjes
in de kopgroep zitten durven toegeven. We moeten
alert blijven, als we onze vrijheden en voorrechten,
onze welvaart niet willen verliezen. Als we willen
voorkomen dat het wereldbeeld waarin wij zo graag
geloven, straks niet meer blijkt te zijn dan een mooie
zeepbel vol dure herinneringen.
Wat er ook van zij, fantasie, verzinsel of toch ook
een stukje werkelijkheid. Over vijfendertig jaar
mogen mijn kleinkinderen mij altijd uitnodigen. Ik
blijf benieuwd.
Piya Deseure is geboren in Ieper. Ze studeerde geografie
en werkte in de industrie. Piya is actief lid van
verscheidene transgenderorganisaties en schrijft ook
regelmatig gedichten.
67
Alles uit de kast,
op en naast het veld
Arlena en Sharon willen met
Out For The Win (OFTW) de
zichtbaarheid van holebi’s,
transgenders, queers en intersekse
personen in de sportwereld
verhogen. Ze vinden
het belangrijk dat elke atleet
zichzelf kan zijn. Op en naast
het veld. Buiten en binnen de
sportlijnen. Met dit initiatief
streven ze naar meer acceptatie
en openheid binnen de
sportwereld.
Tekst: Stijn Depoorter
Foto: Trui Hussein Hanoulle
Wat doet Out For The Win precies?
“We verzamelen de verhalen van allerlei
holebi- en transgenderatleten om jongeren
te tonen dat ze niet alleen zijn. Om
hen te laten zien dat je kan sporten én
jezelf kan zijn, wat je seksuele geaardheid
of genderidentiteit ook is.”
Waarom zijn er vandaag nog steeds
weinig atleten uit de kast?
“Er zijn veel verschillende redenen
waarom atleten beslissen om te zwijgen.
De macho-omgeving binnen de sport,
de reacties van supporters, de afhankelijkheid
van sponsors... dat alles
kan atleten verhinderen om uit de kast
te komen. We hebben ook gemerkt
dat professionele sporters vaak enkel
gefocust zijn op hun sportprestatie.
Terwijl ze tijdens hun carrière een platform
hebben om mensen te bereiken.
Helaas gebeurt dit amper omdat atleten
enerzijds angst hebben, en anderzijds
niet de nood voelen om dit platform te
gebruiken, waardoor ze de kans missen
om vele andere sporters te helpen.
Wij zijn alle atleten die aan OFTW
meewerkten, zowel profs als amateurs,
dan ook bijzonder dankbaar dat ze hun
ervaringen durfden meedelen. Hopelijk
leiden hun verhalen tot meer acceptatie
en openheid binnen de sportwereld.”
Welk verhaal heeft het meest indruk
op jullie gemaakt?
“Je kan nu al meer dan 25 verhalen op
onze site lezen en er zijn aangrijpende
aspecten in elk verhaal. Wat ons vooral
bijblijft, is de angst die sporters hebben
voor ze uit de kast zijn, maar ook de
vele, en vaak onverwachte, steun die ze
krijgen. Zoals Oshin die vertelt over hoe
bang ze was om zich te outen bij haar
islamitische trainer, hoe Daan geen enkel
probleem meer heeft om te douchen
met zijn teamgenoten, het zelfvertrouwen
dat Laura en Hannah uitstralen, en
hoe Melissa en Schuyler na een periode
van zelfacceptatie en transitie terug
konden sporten. We hebben echt al veel
fantastische personen ontmoet.”
Wat zijn jullie nabije toekomstplannen?
“In september lanceerden we onze
nieuwe website. Naast de verhalen van
de atleten posten we ook blogposts en
interviews. Elke maand verschijnt er
ook een getuigenis op de site van ZiZo.
Er komt ook nog een webshop, zodat
mensen onze missie kunnen steunen
en OFTW in hun eigen sportomgeving
kunnen brengen. We willen daarnaast
sportclubs, wedstrijden, prides en
LGBTQI-organisaties bezoeken om zo
meer bondgenoten te vinden. Bovenal
hopen we natuurlijk nog veel meer
inspirerende atleten te ontmoeten,
hun verhalen te delen en jongeren te
bereiken.”
www.outforthewin.com
68
GETUIGENIS OSHIN
"Ik vond dat
mijn trainer
moest weten
dat ik
lesbisch ben,
ik kan niet
werken met
iemand die
mij niet kent"
- Oshin, 29
Tekst: Out For The Win
Foto: Dries Verhelst, Roeselare Sport
“Al sinds mijn veertiende weet ik dat ik
meisjes verkies boven jongens. In mijn
boksclub in Lichtervelde, waar ik op
m’n negentiende begon, ben ik er altijd
vrij open over geweest. Ik heb er nooit
problemen ervaren. Toen ik nog zoekende
was naar mezelf, kreeg ik soms
wel eens reacties over mijn uiterlijk. ‘Je
bent precies een man’, klonk het dan.
Dat kwetste me. Het is niet omdat je gespierd
bent, dat je een man bent. Je kan
perfect vrouwelijk én gespierd zijn. Maar
daar had ik nooit het gevoel dat ik mijn
geaardheid verborgen moest houden.”
“Toen ik daarna in Frankrijk ging
trainen, heb ik het in het begin wel
verzwegen. Frankrijk is iets conservatiever
dan België. Bovendien is mijn trainer
een 62-jarige moslim en trainen er in
onze club nog veel andere moslims.
Daarom tastte ik in het begin af in
hoeverre ik er mezelf kon zijn. Toen ik
besliste om volledig bij mijn Franse club
te trainen, waardoor ik elke dag met
mijn trainer moest samenwerken, heb ik
het hem uiteindelijk toch verteld. Ik vond
dat hij het moest weten, ik kan niet met
iemand samenwerken die mij niet kent.
Ik kon niet iemand anders zijn. Maar hij
maakte er geen enkel probleem van. Hij
wil gewoon dat ik doe wat mij gelukkig
maakt. Ik vond dat heel frappant,
want ik verwachtte de tegenovergestelde
reactie.”
“Nadat ik me geout had, voelde ik
dat ik beter presteerde op training
omdat ik volledig mezelf kon zijn.
De andere boksers met wie ik samen
train, deden er niet vreemd over.
Maar ik merk wel dat ze er vragen
over hebben. Ze aanvaarden
het, maar begrijpen niet hoe je op
iemand van hetzelfde geslacht kan
vallen.”
“Ik denk dat het belangrijk is om jezelf
te zijn en te doen wat je wilt. Ben
je verliefd op iemand van hetzelfde
geslacht, go for it. Je kan er niet tegen
vechten. Dan word je ongelukkig
en daarvoor is de liefde te belangrijk
en te mooi.”
69
DE VIJFTIEN TRUUS DRUYTS
De 15 van
TRUUS DRUYTS
In oktober 2017 sleepte
radiopresentatrice Truus Druyts
op de L-Day de allereerste
L-award in de wacht. De award
wordt uitgereikt aan een vrouw
die een belangrijke rol speelt
in de LesBTQ-gemeenschap en
heeft bijgedragen tot de zichtbaarheid
ervan in België. ZiZo
vuurde vijftien korte vragen op
haar af.
Tekst: Stijn Depoorter
Foto: Kevin Wuyts, Studioworks
WAARMEE HEB JE RECENT HARD
KUNNEN LACHEN?
"Eigenlijk lach ik veel en graag. Gisteren
waren mijn lief en ik op bezoek bij onze
beste vrienden die midden in hun verbouwingen
zitten. Het was een dag vol
cement, tegels kappen, samen lunchen
op de werf aan de tuintafel, elektriciteitskabels
trekken, je hoofd stoten en op je
vingers kloppen. Groezelig en onder het
stof trokken we aan het einde van de
dag naar de frituur, warm van verbondenheid
en melig van vermoeidheid. Op
zo’n moment rol je om van het gieren
om grapjes die niemand begrijpt en die
nergens op slaan."
WIE BEWONDER JE EN WAAROM?
"Mijn lief, om haar vermogen tot liefhebben,
het zien van het beste, het mooiste.
Haar snelle geest en observatievermogen.
Haar pen. Haar talent om te
genieten en gezelligheid te creëren."
WAT IS HET BESTE MEDICIJN DAT JE
NIET BIJ DE APOTHEKER KAN KRIJ-
GEN?
"Liefde."
WIE WAS DE EERSTE PERSOON BIJ
WIE JE UIT DE KAST KWAM?
"Mezelf. Daarna mijn oudste broer.
Die werd eerst een beetje bleek rond
zijn neus, daarna begreep hij waarom
hij steeds vond dat hij ‘een broer met
borsten’ had."
BEN JE EEN KATTEN- OF HONDEN-
MENS?
"Van nature ben ik een hondenmens en
gaandeweg zijn katten ook onmisbaar
geworden."
WELKE FILM HEEFT JE VOOR HET
LAATST ONTROERD?
"De Netflix-documentaire Miss-representation
heeft me erg geraakt. Ik denk
dan dat er nog zo veel werk aan de
winkel is. Elke keer dat iemand #metoo
aan zijn/haar/hun levensverhaal moet
toevoegen is er een te veel. Dat zegt
veel over een maatschappelijk klimaat
waar we allemaal verantwoordelijkheid
voor dragen."
WAT VIND JE DE MOOISTE EIGEN-
SCHAP VAN JE PARTNER?
"Zonder twijfel: haar absurde vermogen
tot liefhebben."
HOE KAN JE OPVROLIJKEN OP EEN
MINDERE DAG?
"Met een stappenplan. 1. Erkennen
dat ik een mindere dag heb. 2. Inzicht
krijgen waarom ik me slecht voel. 3.
Voor mezelf daar aandacht aan geven.
4. Ombuigen tot een plan. Hoe kan
ik de toekomst beter maken, ook voor
mezelf?"
HOU JE VAN HET LGBT-UITGAANS-
LEVEN?
"Absoluut. Al nam ik er de laatste jaren
te weinig aan deel."
WAAR ZOU JE GRAAG EENS DE
LIEFDE BEDRIJVEN?
"Op het dak van mijn huis, tijdens een
warme zomeravond."
WAAROM DOE JE (AL DAN NIET) MEE
AAN EEN PRIDE?
"Als ik kan, dan ga ik want ik vind het
een belangrijk event. De zichtbaarheid
van de community maakt dat er fijne
toekomstperspectieven zijn voor wie
worstelt met zijn/haar geaardheid. Vrijheid
van meningsuiting, vrijheid om je
geluk actief te mogen nastreven, vrijheid
om jezelf te mogen uiten, verbondenheid…
dat zijn fundamentele waarden
voor mij."
WAT IS HET MOOISTE COMPLIMENT
DAT JE GEKREGEN HEBT?
"“Dit zijn mijn laatste woorden, wil jij ze
geven aan de mensen die ik het meeste
lief heb gehad in dit leven?” Die woorden
vergeet ik nooit…"
WELKE MUZIEK MAAKT JE BLIJ?
"Dat varieert van Schubert tot Pharrell
Williams. Van het nummer dat toevallig
op mijn iPhone opspringt, tot een
nummer dat geboren wordt aan mijn
piano…"
WANNEER IS DE LIEFDE OP HAAR
SCHOONST?
"Als het niet mooi is, is het geen liefde."
KOMT UITEINDELIJK ALLES GOED?
"Ja. Straffer nog: het wordt alleen maar
beter."
70
Mode- en lifestyleredacteur
Jasper Vanpoucke heeft een oog
voor regenboogkleurige trends
en dat in de breedste zin van het
woord. Van internationaal modenieuws
tot Belgische merken
en beautytips, deze pagina is de
ultieme checklist voor modebewuste
en trendgevoelige LGBT's.
Tekst: Jasper Vanpoucke
Mode
VOOR MOOIE KONTJES
Wie nog geen kijkje heeft genomen in de
nieuwe boetiek van ex-Gay Mister Belgium
Skelte Willems, moet daar dringend
eens werk van maken. De rekken van
SKELTE zijn gevuld met trendy ondergoed
en swimwear van ronkende namen zoals
Diesel, Calvin Klein, Andrew Christian
en Addicted. Ook het ruime assortiment
comfortabel loungewear doet je meteen
zin krijgen om het weekend gezellig met
je partner in de zetel door te brengen.
Skelte, Aalmoezeniersstraat 3A,
2000 Antwerpen
OP Z’N BUNNIES
INSTAGRAM:
@DOITBUNNYSTYLE
De toffe baseball caps van het Londense
merk Bunny.Style ontdekten we vorig jaar
op Rotterdam Pride! Bedenker en oprichter
Matt Orzel showt de zes verschillende Pride-
Bunny-petten op zijn website en Instagram
account, en is druk in de weer om ook
sokken en rugzakken toe te voegen aan
het assortiment. Onze favoriet is uiteraard
het WeHo model, geïnspireerd op het bruisende
West-Hollywood, met regenboogmotief
aan de binnenkant van de klep.
www.bunny.style
MAAK KENNIS MET
MR. P
Modelovers kennen natuurlijk de website
Mr. Porter al langer, waar de meest
premium designermerken voor mannen
verzameld zijn. Het kleine broertje van
Net-A-Porter heeft nu ook een eigen kledinglijn
uitgebracht, dat de naam MR. P
kreeg. De nadruk van deze eigen collectie
ligt vooral op tijdloze basics. Kledingstukken
die iedere man in zijn kast moet hebben,
en makkelijk te combineren zijn met
statement pieces. Sobere ontwerpen met
hier en daar een ingenieus detail.
www.mrporter.com
ZEG HET MET
PAILLETTEN
Ashish Gupta, een Londense ontwerper
met Indische roots, heeft één doel voor
ogen: de wereld verbeteren door middel
van pailletten! De uniseks-ontwerpen van
ASHISH zijn deels of volledig uit pailletten
gemaakt, en brengen altijd duidelijke
boodschappen, zoals antiracisme (‘Love
Sees No Colour’) en antidruggebruik
(‘Say No To Drugs’). Ook de holebigemeenschap
krijgt geregeld aandacht.
Zo bevatte de herfst- en wintercollectie
2017 een denimjasje gemaakt van
regenboogpailletten, en stuurde Ashish
ook een bear de catwalk op. Op zijn
blauwe T-shirt stond te lezen ‘Why be blue
when you can be gay?’. Josje Huisman
en stylist Jody Van Geert zijn alvast fan!
www.ashish.co.uk
REGENBOOG
MOCCASINS
Het schoenenmerk FIamme werd in
2015 opgericht door Elisa Mol. Na haar
studies in het Italiaanse Firenze streek
de ontwerpster neer in Antwerpen. De
specialiteit van Fiamme zijn sporty chic
sneakers, maar sinds dit seizoen werd het
assortiment ook aangevuld met laarsjes,
pumps en moccasins. Wij lieten ons oog
meteen vallen op de V015 mocassins met
glossy reptielprint en parelapplicaties,
verkrijgbaar in een waaier aan regenboogkleurtjes.
De V015 mocassins kosten 169 euro
en zijn verkrijgbaar via de online shop
www.fiammefootwear.com of in geselecteerde
verkooppunten.
72
lifestyle JASPER VANPOUCKE
Lifestyle
DRIES BLIKT TERUG
Dries Van Noten startte als één van
de Antwerpse Zes, en dertig jaar later
bestaat zijn mode-imperium uit meer dan
vijfhonderd verkooppunten wereldwijd.
De perfecte gelegenheid om even over
de schouder te kijken, en zijn honderd
collecties te bundelen in een luxueuze
boekenbox. Een unieke kijk in hoe de creaties
van Dries Van Noten- en daarmee
ook de mode-industrie- geëvolueerd zijn,
van 1992 tot nu.
Copyright, Nationalestraat 28/A,
2000 Antwerpen
TRENDY PUSSIES
Voor kattenliefhebbers met een verfijnde
smaak is Design For Pussies een geschenk
uit de hemel. Bedenkster Delphine
Courier wil definitief komaf maken met
kitscherige kattenmeubels en oerlelijke
halsbandjes, en bedacht een collectie
kattenaccessoires met een hoog designgehalte.
De minimalistische ontwerpen
uit pure materialen passen perfect in een
modern interieur, zonder in te boeten op
het comfort van uw pluizige metgezel.
De grappige oneliners op de halsbandjes
zorgen bovendien voor de nodige
hilariteit!
www.designforpussies.com
Technologie
HERMES x APPLE
De Series 3 Apple Watch in samenwerking
met het Franse lederhuis Hermès
is uit, en voldoet opnieuw aan alle
verwachtingen! De Series 3 combineert
het Apple-klokje met vijf nieuwe lederen
polsbandjes, ontworpen en vervaardigd
door Hermès. Zo is er een sportieve
versie, geïnspireerd op de rallysport, en
een bandje met Eperon d’Or-motief. Het
absolute paradepaardje van de Series 3
heeft een innovatieve vouwsluiting, geïntegreerd
in de gesp aan de buitenkant.
Zo kan je het uurwerk in een wip aan- en
uittrekken.
www.apple.com | www.hermes.com
"Op zijn blauwe T-
shirt stond te lezen
‘Why be blue when
you can be gay?’"
Beauty
EEN ZOMERSE GLOED
Tijdens de koude wintermaanden moeten
we allemaal hulpeloos toekijken hoe onze
bruine zomertint langzaam vervaagt.
Gelukkig brengt Clinique redding, in de
vorm van een nieuwe face bronzer voor
heren. Dankzij de innovatieve geltextuur
van deze zelfbruiner krijg je altijd een
egaal en streepvrij resultaat. Bye bye
wintervel!
Clinique For Men Face Bronzer
60 ml – 27 euro |www.clinique.be
VETIVER VOOR
HEM & HAAR
De reeds legendarische Vetyverio-geur
van Diptyque is nu ook uitgebracht in Eau
de Parfum. Deze houtachtige geur bevat
subtiele, rokerige toetsen in combinatie
met bloemige accenten en frisse citrus.
Een complexe geur, die zich niet laat
labelen als een uitsluitend mannen- of
vrouwenparfum. Fans van Hawaïaanse
vetiver en Amalfi citroen zullen zich volledig
verliezen in dit sublieme geurtje!
Dyptique Vetyverio Eau de Parfum 75 ml
– 115 euro |www.diptyqueparis.eu
73
Een intieme blik die de
kwetsbaarheid en kracht
van genderidentiteit naar
de voorgrond schuift
Eric* brengt activisme in fotograaf Jasper Groen naar boven
74
Eric* vertelt in beeld en woord het verhaal van een Spaanse
trans* man. De Nederlandse fotograaf Jasper Groen creëert met
dit project een zeer mooi fotoboek waarin hij Eric op de gevoelige
plaat legt. Het resultaat: een intieme blik die de kwetsbaarheid en
kracht van genderidentiteit naar de voorgrond schuift.
Tekst: Misha Verdonck
Foto’s: Jasper Groen
Het boek begint met een brief van Eric
aan Jasper. Of hij nog steeds in het
project kan meestappen. De eerste foto
is Erics hand: halfopen vuist, zwartgelakte
nagels, een tatoeage op de pols.
Daarna volgen portretten, evoluerend
van afwachtend naar introspectief tot
ostentatief eigenzinnig.
Jasper laat Eric aan het woord in brieffragmenten
waarin hij vertelt over zijn
familie in een conservatief dorpje in
Spanje, over zijn leven in Berlijn en
vooral over de aarzelende aanvaarding
van zijn lichaam. De briefwisseling is
intens; “we gaven ons allebei,” zegt
Jasper. “Het boek toont vooral brieven
die over Eric gaan, omdat het boek nu
eenmaal over hem gaat, maar ik stel mij
ook kwetsbaar op.” En de diepe band
die voortkomt uit wederzijdse kwetsbaarheid
merk je doorheen het boek.
Dankzij die band slaagt Jasper erin om
een veilige ruimte te creëren voor Erics
stem, wat resulteert in een openhartig
schrijven. Eric denkt in de fragmenten
hardop na over zijn relatie tot eten, een
verhaal dat je wel vaker hoort bij nonbinaire
trans* personen en dan vooral
bij personen die een vrouwelijk geslacht
toegewezen krijgen (AFABs - Assigned-
Female-At-Birth).
Hier speelt niet enkel het magere
vrouwelijke schoonheidsideaal mee dat
AFABs net als trans* en andere vrouwen
moeten slikken, maar ook wat Eric
noemt het “je lichaam vormgeven door
wat je eet.” Hij heeft het over de valse
belofte van controle die diëten geeft,
en dat genieten van eten makkelijk van
een zelfzorgende naar een zelfdestructieve
relatie verschuift.
Zijn verhouding met eten is niet de enige
evenwichtsoefening in Erics leven. Ook
de relatie met zijn moeder en de rest
van de familie is ingewikkeld. Acceptatie
door familie en vrienden gebeurt
niet voor alle trans* personen vanaf het
begin en is zeker niet lineair. Eric heeft
het over hoe zijn moeder aarzelend
zijn trans* identiteit accepteert. Hoe ze
probeert te praten over transities en
transgender issues en zo per ongeluk
transfobe vragen stelt. Hoe ze aan de
ene kant met hem gaat shoppen voor
mannenkleren, maar aan de andere
kant hoopt dat de hormonen hem niet al
te zichtbaar veranderen. En ook hoeveel
pijn het hem doet om te zien hoe zijn
"In aanraking
komen met
mensen uit
de queer community
zorgt
voor meer
respect en
aanvaarding"
75
moeder worstelt, hoewel hij weet dat zijn
transitie noodzakelijk is om verder te leven
als zichzelf, “een gelukkige en trotse
queer persoon, met prachtige mensen in
(zijn) leven.”
Die ‘prachtige’ slaat ook op zijn familie.
De angst die hij voelde om uit de kast
te komen tegenover zijn vader bleek
niet nodig. Erics vader accepteerde zijn
'nieuwe' zoon met open armen en zijn
moeder verontschuldigde zich voor haar
kwetsende woorden.
Daarmee was het tijd voor verandering:
Eric scheert zijn hoofd bros. De ommezwaai
in gemoed zie je weerspiegeld
in de portretten. Van een bedrukte,
vertwijfelde blik in de verte langs de camera
gaan we naar een confronterende
full-frontal met vleugje clair-obscur. Het
voelt als een keerpunt in de fotoreeks.
Waar Eric voorheen vastberaden, maar
timide en rusteloos overkwam, straalt
hij nu vastberaden kalmte uit. Met de
aanvaarding door zijn familie vielen een
paar stukjes op hun plaats die al lang
wrongen.
Eric wijt het moeizame parcours met zijn
familie aan “het gebrek aan voorlichting
in de maatschappij en het transfobe
systeem waarin we leven ” in het
algemeen en het gebrek aan steun en
begrip in de directe omgeving van zijn
familie specifiek. In dat opzicht is dit ook
een interessant boek. De combinatie
van Erics verhaal in zijn eigen woorden
en de evolutie in zijn portretten zorgt
voor een gevoelige benadering van een
onderbelicht thema. Jasper zegt dat dit
zijn vorm van activisme is. “Niet iemand
die de hele tijd op de barricades klimt,
maar (hij) geloof(t) wel in het belang van
zichtbaarheid.” In aanraking komen met
mensen uit de queer community zorgt
voor meer respect en aanvaarding, weet
hij ons te vertellen. “Daarnaast ervaren
transgender jongeren soms iets van
erkenning voor hun bestaan en hun
schoonheid door mijn drive hen te fotograferen.
Aan dat groeiend zelfbewustzijn
lever ik graag een bijdrage.”
Als je het boek niet in huis haalt voor
zijn esthetische waarde en interessante
benadering van non-binaire genderidentiteiten,
haal het dan in huis om
je grootvader of nichtje kennis te laten
kennismaken met de wondere wereld
van het genderspectrum.
76
77
Eytan Fox verzoent
zich met macho’s
Succesregisseur werkt aan webserie ‘The Bar Mitzvah’
Regisseur Eytan Fox is een gevestigde naam in de filmwereld in het Midden-Oosten. Zijn films ‘Yossi
& Jagger’ (2002) en ‘The Bubble’ (2006) werden snel klassiekers. Ze werpen een kritische blik op het
hedendaagse Israël. Fox was te gast op Film Fest Gent als jurylid. Hij werkt aan een humoristische
televisieserie ‘The Bar Mitzvah’. Daarover wilde ZiZo het fijne weten.
Tekst: Tristan Bons
Foto’s: Trui Hussein Hanoulle
Wat was je rol tijdens Film Fest Gent?
“Ik was dit jaar uitgenodigd als jurylid,
wat ik als een grote eer beschouw. Het
was wel een druk schema, omdat de
juryleden natuurlijk enorm veel films te
zien krijgen. Het is overigens al de derde
keer dat ik Gent bezoek. Tijdens één
van mijn vorige bezoeken was ik hier
met de Israëlische acteur Lior Ashkenazi.
We hebben hier toen ook genoten van
het uitgaansleven.”
Je hebt zelf een nieuw project op de
agenda staan. Wat kun je daar al over
vertellen?
“Ik werk aan de webserie ‘The Bar Mitzvah’.
Dat is een gloednieuwe format voor
het nieuwe streaming-platform Blackpills.
De serie gaat over twee joodse-Amerikaanse
mannen die samen een zoon
hebben. Voor zijn bar mitswa hebben zij
een reis naar Israël gepland, en op die
reis gebeurt er een en ander. De serie is
78
eerder licht en humoristisch dan gevuld
met zware thema’s en problematieken. Ik
probeer de zaken er wat om te keren. Zo
is de zoon van de twee mannen hetero
en hij zal naar hen toe hierover uit de
kast moeten komen, dus een beetje de
wereld op zijn kop. Verder kan ik nog niet
zoveel zeggen over dit nieuwe project.
Het is leuk en energiek, maar niemand
heeft het nog gezien. We moeten het er
volgend jaar nog eens over hebben als
iedereen het heeft gezien.
Normaal raak je met je films nogal
zware thema’s aan. Dit wordt wellicht
je eerste werk waarbij we ook geen
mannen in uniform zullen zien.
“Mijn laatste film ‘Cupcakes’ was ook al
iets lichter, meer een musical, maar het
klopt dat ik normaal de zware thema’s
en taboes niet schuw. Ik hou van de
frictie tussen het beeld van de harde,
ruwe machoman die in Israël een lange
tijd werd vooropgesteld, en mannen vandaag.
Deze machomannen hadden zeker
“We moeten elkaar benaderen
in begrip, dat kan niet
door de ene kant als slecht
af te schilderen”
een plek in de zware tijden die we als land
achter de rug hebben. Onze mannen
waren hard en wisten hun emoties weg te
cijferen. Ze zijn onze vaders en grootvaders,
en velen onder hen verwachten van
ons dat wij net zo zouden worden. Als
homoseksuele man heb ik hier zelf een
innerlijke strijd over gevoerd, en velen
met mij. Enerzijds wil je natuurlijk graag
voldoen aan het toekomstperspectief dat
je familie en de samenleving voor jou
hebben bedacht, anderzijds is er iets in je
dat dit pertinent weigert.”
Ondanks de interne strijd met de
ouderwetse machomannen, zijn deze
mannen in jouw films juist vaak wel
sympathieke types. Je portretteert hen
totaal niet als extreem vijandig of iets
dergelijks.
“Dat is ook nooit mijn bedoeling
geweest. Ik probeer wederzijds begrip
te creëren. Deze mannen stoppen hun
emoties vaak enorm ver weg en vinden
dat zichtbare emoties niet horen bij
het man-zijn. In mijn films wil ik hen
enigszins openbreken, zodat ze leren
dat het niet verplicht is, en dat je uiteindelijk
dingen zult moeten verwerken.
De homoseksuele mannen in mijn films
maken dat voor hen soms gemakkelijk,
doordat zij opener zijn of juist wél over
emoties durven praten. Het wederzijdse
begrip vindt vaak plaats via kleine
dingen, die later kunnen uitgroeien tot
iets groters.”
Alle Israëli’s zijn verplicht een aantal
jaren dienstplicht te vervullen. Zorgt
dit voor een zekere clash?
“Ja, zeker in mijn tijd. Toen ik de film
‘Yossi & Jagger’ maakte, was homoseksualiteit
in het leger nog een enorm
taboe. We vroegen het leger of ze mee
wilden werken aan de film, maar ze
weigerden. Alle uniforms en accessoires
waren uiteindelijk van de acteurs en
crew zélf.”
“Als homoseksuele man word je verplicht
om een aantal jaren van je leven door
te brengen in een enorm harde, mannelijke
wereld. Die confrontatie resulteert
soms in een clash. Er valt ook iets te
zeggen voor deze geforceerde samenkomst,
namelijk dat ze ook daadwerkelijk
gebeurt. We kunnen er niet voor
weglopen, ook al zouden we dat vaak
graag willen. Daardoor moeten we er
op de een of andere manier met elkaar
uitkomen. ‘Yossi & Jagger’ ging over
79
“Toen ik opgroeide in Israël bestond het woord ‘homoseksueel’
zelfs niet, zelfs niet als scheldwoord.
Er bestond geen woord voor”
twee mannen die tijdens hun dienstplicht
verliefd op elkaar worden. Na
de release kwam er enorm veel kritiek
op mijn film. Er werd een nationaal
debat gevoerd, maar de boventoon was
uiteindelijk wel dat mensen ontroerd
waren door de liefde en het persoonlijke
verhaal.”
“Vijftien jaar later durf ik zeggen dat
we enorme stappen vooruit hebben
gezet en ben ik trots dat ik daar mijn
bijdrage aan heb kunnen leveren. ‘Yossi
& Jagger’ wordt tegenwoordig door het
leger getoond op hun georganiseerde
culturele samenkomsten. Ze hebben me
zélf aangeboden om samen te werken
aan mijn latere films. We staan zelfs
zover dat er in het leger absoluut geen
problemen meer bestaan zijn rond
homoseksualiteit. Het is zelfs een plek
geworden waar jongens en meisjes uit
conservatieve plaatsen in Israël naartoe
gaan om uit de kast te kunnen komen.
Het is jammer dat de dienstplicht er nog
moet zijn, maar op vlak van aanvaarding
van homoseksualiteit is er een
enorme verbetering.”
Je slaagt erin taboes te doorbreken.
Wat kunnen filmmakers van jouw
aanpak leren?
“Als je een (maatschappelijk) probleem
wil aanpakken of er begrip voor wil
kweken, is het gemakkelijker wanneer
het gaat over iets dat dicht bij jezelf
ligt. Zo kun je bestaande nuances goed
verwerken in het totaalbeeld. Ik denk dat
het goed is om te focussen op individuele
relaties en belevingen die passen
in de problematiek die je wil behandelen.
Als het gaat om de acceptatie van
homoseksualiteit, heb ik altijd geprobeerd
om op de persoonlijke verhalen te
focussen door beide kanten te belichten
en niemand zwart te maken. Dat bevordert
de toenadering.”
Alhoewel veel mensen Israël associëren
met religie lijkt hiervoor geen
grote rol weggelegd in jouw films.
Waarom?
“In mijn films is er natuurlijk altijd het
kader van de joodse cultuur, veel meer
dan een religieus kader. Israël heeft een
zeer eigen cultuur en geschiedenis. Sociale
druk en conservatieve houdingen
spelen daarin soms een rol. Bijvoorbeeld
‘The Bubble’ speelt zich af in Tel Aviv,
een stad die te vergelijken is met andere
Westerse grootsteden. Religie speelt
daar maar een kleine rol.”
“In mijn nieuwe reeks ‘The Bar Mitzvah’
heeft religie wel een lichte invloed. Een
joodse familie gaat naar Israël om hun
kind een bar mitswa te laten meemaken.
Ze zijn wel Joods, maar ook twee
homoseksuele mannen met een zoon.
De serie gaat meer over de familie, de
banden, en bevat veel humor. Niet eens
specifiek mijn humor! Mijn partner heeft
het scenario geschreven, samen met
een bekende Israëlische comedian. En ik
regisseer de serie.”
Voel je de behoefte om ooit een film te
maken over een religieus onderwerp?
“Ik heb wel eens overwogen om een film
of serie te maken over een zeer bekende
rabbijn in Israël. Mijn eigen vader was
ook een rabbijn.
Het onderwerp ligt
mij dus vrij nauw
aan het hart. Deze
bekende rabbijn en
leider met elf kinderen
was ook een
groot schrijver en poëet.
Dus had hij veel
aanzien. Sommigen
zagen hem bijna als
een profeet. Plots
werd hij aangeklaagd
voor seksuele
intimidatie en de
hele bevolking was
in shock. Leden van
de overheid waren in
shock, bekende Israëli’s
waren in shock.
Het was een enorm
schandaal. Mij lijkt
dat een enorm interessant
verhaal is,
met een conflict en
mogelijkheden. Het
zou interessant zijn
om daar een script
over te schrijven,
waarin ook het religieuze aspect aan bod
komt, los van het schokkende verhaal.”
Hoeveel van je eigen ervaringen zijn
terug te vinden in jouw werk?
“Wat aan bod komt is het opgroeien
als homoseksueel en het conflict tussen
wie ik was, hoe de mannen om mij
heen waren, en hoe de cultuur was.
Daarnaast gaat mijn werk over de man
die ik moest worden: macho, sterk,
stoer en hetero. Dat was niet eens een
vraag. Dat was gewoon duidelijk, zo
moest ik ook zijn.
Dat conflict zal je vaak terugzien
in mijn werk: de twee verschillende
mannen die er met elkaar uit moeten
komen. Toen ik opgroeide in Israël
bestond het woord ‘homoseksueel’
zelfs niet, zelfs niet als scheldwoord. Er
bestond geen woord voor. Homoseksuelen
bestonden misschien in de VS of
in Nederland, maar niet in mijn land.
Dat kwam daar gewoon niet voor. Dus
hadden we er ook geen woord voor nodig.
Als je er op jongere leeftijd achter
komt dat je homoseksueel bent, zorgt
dat voor enorm veel drama en conflict.
Wie je bent, wordt dan enorm moeilijk
te verzoenen met wie de samenleving
en je ouders verwachten dat je bent of
wordt.”
80
24-28 JANUARI 2018
HOLEBIFILMFESTIVAL
#PINX2018
Een initiatief van
St. Michielshelling 3 - Gent - contact@sphinx-cinema.be - www.sphinx-cinema.be - /sphinxcinema - /sphinxcinema
Philadelphia:
25 jaar later
Wat zijn de verschillen met 120 Battements Par Minute?
In 2018 zal het ondertussen
vijfentwintig jaar geleden zijn
dat Philadelphia op het witte
doek verscheen. Je vraagt je
misschien af: “wat?” Philadelphia
is de film waarin Tom
Hanks de rol speelt van een
jonge, ambitieuze advocaat
die ontslagen wordt nadat zijn
advocatenfirma lucht krijgt van
zijn aidsdiagnose. Wat is er
ondertussen veranderd? Of net
niet?
Tekst: Laura Liems
Foto's: filmstills uit '120
Philadelphia is uitgebracht in 1993
en was zeker niet de eerste film die
homoseksualiteit en de aidsepidemie
van de jaren 80 en 90 in beeld bracht.
Het was wel de eerste mainstream Hollywoodfilm
die dit deed.
Met Tom Hanks en Denzel Washington
als sterren, twee Oscars en Bruce
Springsteen als zanger op de soundtrack,
kon het grote publiek Philadelphia
moeilijk te negeren.
ANGST EN VOOROORDELEN
De film portretteert redelijk compromisloos
homofobie en de torenhoge
vooroordelen tegen hiv-positieve personen
en tegen wie een aidsdiagnose
kreeg. Dat verschil werd toen overigens
minder gemaakt dan nu. In die zin is
de film een tijdcapsule naar een decennium
waarin men nog veel minder van
de ziekte afwist. Het is eveneens een
pijnlijke herinnering aan de tijd waarin
een hiv-besmetting bij gebrek aan goede
medicatie de facto een doodsvonnis
was. Naast de puur fysieke gevolgen,
vermeldt de film ook de ‘sociale dood’
van een persoon met het virus, het
stigma dat leidt tot maatschappelijke
uitsluiting.
Wanneer Andrew Beckett, het personage
van Hanks, bij Joe Miller, het
personage van Washington, aanklopt
om een rechtszaak aan te spannen, is
de eerste reactie walging. We zien de
paniek die Miller voelt wanneer Beckett
niest of zijn bureau aanraakt. Na hun
ontmoeting gaat hij stante pede naar
zijn huisarts, met de vraag of er een
risico bestaat om zijn babydochtertje te
besmetten. Onwetendheid, vooroordelen
en angst drijven de personages in
Philadelphia.
Hoewel het hoofdpersonage seropositief
is, is er nog altijd een afstand tussen
hem en de kijkers. De aidspatiënt
is ‘de ander’. We moeten er medeleven
mee betonen, maar het is toch vooral
een ver-van-ons-bedshow.
ANDERE TIJDSGEEST
In die zin is Philadelphia op vele vlakken
een compromis voor iemand die
er in 2017 op terugkijkt. Beckett wordt
geportretteerd als een hypercompetente
professional, die succesvol was in een
blanke, heteroseksuele mannenwereld,
totdat zijn ziekte dat onmogelijk
maakte. Een ‘aangepaste’ homo dus:
hij ziet er zo niet uit en vermeldt zijn
partner niet aan mensen buiten zijn
familie- en vriendenkring. Die partner,
gespeeld door een jonge Antonio Banderas,
heeft overigens maar een kleine
rol en meer dan dansen doen ze niet
op het scherm.
Volgens Hanks zelf was er een scène
met de twee mannen in bed, maar die
werd er voor de uiteindelijke versie
uitgeknipt. Niet verbazingwekkend misschien,
want de afkeer bij de modale,
heteroseksuele man wordt in de film
gezien als een ‘normale’ reactie tegen
homoseksualiteit. Nochtans draait
Miller een beetje bij naarmate de film
vordert.
Bovendien draait de hele film rond het
concept van wettelijke discriminatie,
want dat is uiteraard het punt van de
82
FILM PHILADELPHIA
“Wat doe je in
het leven?”
“Niets, ik ben
seropositief”
vraagt wat hij in het leven doet, antwoordt
hij: “Niets, ik ben seropositief.”
Het is een veelzeggend antwoord over
de kansen die hij in zijn leven heeft
gekregen.
Er is in de film geen nood meer aan
een personage als Miller, dat langzaam
een beetje bijdraait en een klankbord
voor de niet-homoseksuele kijker is.
Alles gaat uit van de activistische groep
mensen die leven met hiv. Veel series
hebben tegenwoordig één of meerdere
personages die onder de LGBT-paraplu
vallen. Hoewel het nog steeds meer en
beter kan, is dat al een heel verschil
met een decennium geleden.
KANSHEBBERS BIJ DE OSCARS
Hoewel de Academy Award voor Tom
Hanks indertijd een verrassing was,
rechtszaak. Persoonlijkere onderwerpen
aansnijden durfden de filmmakers
minder aan.
Het is in die zin interessant om Philadelphia
te vergelijken met een recentere
film die zich afspeelt in dezelfde
periode met dezelfde thematiek: 120
Battements Par Minute.
Deze Franse film gooit de kijker in het
midden van bijeenkomsten van de
activistische groep Act Up-Paris, ook in
de jaren 90. De situatie is schrijnend:
de hiv-medicatie is op dat moment
pijnlijk ontoereikend en niemand lijkt
er een prioriteit van te willen maken.
“Omdat het gaat om homo’s, hoeren
en druggebruikers”, weet een van de
personages te zeggen. Het is een wanhopig
soort activisme, gedreven door
mensen die vaak letterlijk niets meer te
verliezen hebben, maar dolgraag willen
overleven.
HOMOSEKSUALITEIT TONEN
Het seropositieve hoofdpersonage,
Sean, is in vele opzichten de tegenpool
van Beckett. Besmet op zijn zestiende,
flamboyant en openlijk activist. Wanneer
Nathan, de nieuweling, hem
zelf. 120 Battements Par Minute toont
homoseksualiteit ook op een visuele
manier, of het nu gaat om liefdesscènes,
provocatieve posters of meelopen
in de pride. Op die manier homoseksualiteit
tonen zou Philadelphia nooit
hebben kunnen of willen doen.
DE AFGELEGDE WEG
Het is uiteraard moeilijk om twee films
die een kwarteeuw uit elkaar liggen
eerlijk met elkaar te vergelijken. Zowel
wat betreft het scenario, als het doel
om een breed publiek te bereiken, blijft
Philadelphia de betere film. Het was in
zijn eigen tijd een baanbrekend, moedig
verhaal dat los gebaseerd was op
twee echte rechtszaken. Niet onterecht
wordt het nog steeds door velen gezien
als dé film die aids bespreekbaar
maakte. Zonder Philadelphia waren
films die erna zouden komen misschien
onmogelijk geweest, of zouden ze langer
op zich hebben laten wachten.
Daarom is de vijfentwintigste verjaardag
ook een goed moment om terug
te blikken op hoeveel vooruitgang er
is geboekt op het vlak van de voorstelling
van zowel LGBT-personages, als
lijkt er met recentere Oscars voor zowel
Dallas Buyers Club uit 2013 (waarin
een man bij wie hiv wordt vastgesteld
er alles aan doet om te overleven) als
Moonlight uit 2016 (een drama dat
een blik werpt op homoseksualiteit in
de Afro-Amerikaanse gemeenschap)
een nieuwe weg ingeslagen. Er wordt
niet meer aangenomen dat films met
bepaalde thematieken enkel voor een
nichepubliek bedoeld zijn en ze blijken
ook inderdaad volle zalen te trekken.
Ook in 2018 zouden er wel eens Oscars
kunnen gaan naar films met een
LGBT-thematiek. 120 Battements Par
Minute wordt beschouwd als een kanshebber
in de categorie Best Foreign
Language Film, samen met de Taiwanese
film Small Talk (die de relatie schetst
tussen een lesbische, taoïstische priesteres
en haar dochter) en de Chileense
film A Fantastic Woman (die gaat over
een transvrouw die beschuldigd wordt
van de moord op haar minnaar).
In elk geval staat de deur open voor
meer LGBT-films, met grotere budgetten
en voor een breder publiek. Misschien
brengt 2018 een nieuw pareltje voort.
De toekomst van de film zou wel eens
rooskleurig kunnen zijn.
83
Regenboogmerken
Een combinatie van idealisme en kapitalisme?
Merken hebben een nieuwe doelgroep in het vizier: homo’s! Vooral homokoppels, met twee hoge
inkomens en doorgaans geen kinderen, lijken plotseling een onaangeroerde goudmijn te zijn voor
marketeers van multinationals. Bijgevolg duiken homomannen en –koppels steeds vaker op in
reclame, en komen steeds meer bedrijven met een regenboogkleurig beleid naar buiten. Maar in
welke mate heeft deze nieuwe wending effect, en hoe gaan merken om met negatieve reacties?
Tekst: Jasper Vanpoucke
BRANDS LOVE GAYS
Tijdens Antwerp en Amsterdam Gay
Pride kon je er onmogelijk naast
kijken: de Levi’s Pride T-shirts waren
overal aanwezig. Homomannen gingen
gekleed in het witte T-shirt met het
iconische Levi’s® logo, dat voor de
gelegenheid werd ondergedompeld in
de kleuren van de regenboogvlag. Ook
Belgische en Nederlandse gay iconen en
Instagram influencers paradeerden met
Levi’s regenboogballonnen, en hadden
petten en denim jasjes uit de Levi’s Pride
collectie aan. Een slimme marketing zet,
want in de weken volgend op de Pride
parades ging deze collectie als zoete
broodjes over de toonbank. Al is Levi’s
niet het enige modemerk dat z’n pijlen
specifiek op de holebigemeenschap
richt. Het brillenmerk Ray Ban en juwelier
Tiffany’s brachten in het verleden
al reclamecampagnes uit waarin een
homokoppel stond afgebeeld, en ook
het modelabel Dolce & Gabbana is niet
vies van een beetje gay innuendo.
Ray-Ban
84
"Reclame, hoe vooruitstrevend en ruimdenkend
ook, is en blijft een middel om
producten te verkopen en winst te maken"
hetero-ouders, die niet opgezet waren
met de ‘homopropaganda’ op hun
beeldbuis. Ook het chipsmerk Doritos
kreeg een heleboel haatmails na de
lancering van hun regenboogkleurige
Rainbow Doritos.
REGENBOOGMARKETING
ROZE KOOPKRACHT
Een verklaring voor dit groeiende fenomeen
is te vinden in een enquête van
het onderzoeksbureau Intomart GfK, dat
peilde naar de levensstijl en het bestedingspatroon
van homomannen in de
Lage Landen. In een groep van 74.000
mannen werden homo’s en hetero’s
bevraagd over hun opleiding, relatie,
huisvesting en (besteedbaar) inkomen.
Met enkele opmerkelijke resultaten als
gevolg. Zo blijkt dat homomannen in
alle sociale lagen van de bevolking
voorkomen, maar over het algemeen
toch iets hoger opgeleid zijn dan hun
hetero tegenhangers. Homo’s wonen
vaker in de stad, in een koopwoning
of -appartement. Ze zijn vaker alleenstaand
dan heteromannen, maar toch
blijkt 64 procent van de ondervraagde
homo’s een relatie te hebben.
Uit de enquête bleek ook dat het
besteedbaar inkomen van homomannen
vaak gespendeerd wordt aan
luxeartikelen. 1 op 3 ondervraagde
homo’s gaven aan dat merkkleding en
cosmetische producten bovenaan hun
lijstje staan. Ook op vlak van technologie
moeten hetero’s het onderspit
delven. Zo blijkt dat Apple producten,
zoals de iMac en iPad, twee keer zoveel
aan homo’s verkocht worden. Nog een
opvallend verschil is het drinkgedrag:
hetero’s drinken op café gemiddeld 7,1
glazen bier per week, homo’s slaan tot
8 glazen wijn of gedistilleerde dranken
achterover in iets chiquere en dus ook
prijzigere clubs. En terwijl het resterende
stuk van het besteedbare inkomen van
een heteroman opgaat in de zorg voor
zijn nageslacht, gaan homo’s tot drie
keer per jaar op vliegvakantie. Welke
bedrijf begint van zo’n cijfers nu niet
spontaan te watertanden?
HOMOSEKSUELE SOEP
Tiffany's
Toegegeven, de resultaten van het
Intromart GfK onderzoek zijn enigszins
gegeneraliseerd, en zeker niet van toepassing
op elke homoman. Toch spelen
merken steeds vaker in op het hogere
spendeergedrag van de homogemeenschap.
Maar hoe begin je daar als merk
concreet aan? De homocultuur blijft
namelijk een niche, en homoseksueel
getinte reclamecampagnes worden
niet altijd gesmaakt door bestaande
(heteroseksuele) klanten. Zo ontketende
het Amerikaanse soepmerk Campbell’s
vorig jaar een onlinerel. Oorzaak was
een ludieke reclamespot waarin een
homokoppel met behulp van Star Wars
geluiden hun zoontje tomatensoep leert
eten (“Luke, I am your father”. “No, I
am your father”). De Facebookpagina
van Campbell’s werd overspoeld door
negatieve reacties van conservatieve
Het is dus erg lastig voor merken om de
homogemeenschap te bereiken zonder
andere segmenten van hun doelgroep
op de kast te jagen. “Het vinden van
een gulden middenweg is hierbij
cruciaal”, onthullen topmarketeers Tom
McNamara en Irena Descubes. Dit Amerikaanse
duo onderzocht de valkuilen
van holebimarketing, en ontwikkelde
een reeks aandachtspunten voor merken
die hun product aan de (homo)man
willen brengen. “De makkelijkste manier
om homo’s te bereiken is met community
marketing, waarbij je adverteert via
kanalen die enkel door homomannen
gebruikt worden”. Een strategie die succesvol
bleek voor het wodkamerk Absolut
Vodka, dat na het sponsoren van de
eerste twee seizoenen van RuPaul’s Drag
Race een piek in z’n verkoopscijfers zag.
Doritos
85
"Wodkamerk Absolut Vodka
zag na het sponsoren van de
eerste twee seizoenen van
RuPaul’s Drag Race een piek
in z’n verkoopscijfers"
Absolut Vodka
“Een nadeel is wel dat je slechts een
deel van de homogemeenschap bereikt.
Niet iedere homo leest homomagazines
of kijkt naar homotelevisie”, verduidelijken
McNamara en Descubes.
Merken die het toch wagen om advertentiecampagnes
met een homothema
de wijde wereld in te sturen, houden
best rekening met enkele factoren.
“Het is belangrijk om de nadruk op
het merk of het product te blijven leggen,
en het homoseksuele aspect een
aanvullende rol te geven”, verduidelijkt
het marketingduo. “Het is nadrukkelijk
aanwezig, maar dringt zich niet op. En
bij een goede reclamespot zorgt het
ook voor een leuke, soms humoristische
kwinkslag”. Een goed voorbeeld is de
‘Pool Boy’ reclamespot van Coca Cola,
waarin broer en zus strijden om de
aandacht van een aantrekkelijke pool
boy in hun achtertuin. Na een hilarische
achtervolging door het huis, met
uiteraard een flesje Coca Cola in de
hand, blijkt dat moederlief haar zoon en
dochter reeds voor is. De spot werd deze
zomer doorlopend getoond in Amerika
en Europa, en kreeg over het algemeen
positieve feedback.
THE L BRAND
En hoe zit het eigenlijk met lesbiennes?
Marketingmachines richten hun pijlen
volop op homomannen en –koppels,
maar reclamecampagnes met lesbiennes
zijn zo goed als onbestaand.
“Advertenties voor lesbiennes bestaan
wel degelijk, maar zijn minder expliciet
dan die voor homomannen”, verklaren
McNamara en Descubes. “Lesbiennes
voelen zich meer aangesproken door
subtiele reclamecampagnes, en bouwen
ook sneller een merkaffiniteit op met
merken die pro-LGBT zijn”. Marketeers
houden het lesbische thema in advertenties
dus bewust vaag, met hier en daar
een knipoog of detail die lesbiennes
herkennen en aanspreken. Zo bevatte
de meest recente kerstreclame van Starbucks
ook een lesbisch koppel. Op het
eerste gezicht verraadt de geïllustreerde
reclamespot de relatie van de vrouwen
niet, maar oplettende kijkers konden
zien dat de vrouwen dezelfde Starbucks
beker vasthouden.
Het Japanse automerk Subaru heeft
in de jaren ’90 ook een straf staaltje
nichemarketing laten zien. De verkoop
van Subaru liep destijds niet goed in
Amerika, tot het merk ontdekte dat een
verrassend groot deel van hun vrouwelijk
klantenbestand uit alleenstaande
lesbiennes bestond. De Subaru was hun
op het lijf geschreven: de auto’s waren
perfect voor buitenactiviteiten, hadden
veel kofferruimte en hun design was
functioneel en niet al te opzichtig. Maar
in het Amerika van de beginjaren ‘90
was lesbisch getinte reclame natuurlijk
niet zo evident. Om deze nichegroep
toch te kunnen bereiken, verborg Subaru
lesbische referenties in de nummerplaten
van de auto’s in hun advertenties.
Zo stond ‘XENA LVR’ voor ‘Xena Lover’,
een referentie naar de populaire reeks
Xena: Warrior Princess’. Of ‘P-TOWN,
de afkorting voor Provincetown, destijds
een populaire vakantiebestemming voor
lesbiennes.
WERELDVERBETERAAR
OF WINSTBEJAG?
Na één of meerdere occasionele reclamecampagnes
met een homothema
wordt een merk al snel tot regenboogmerk
gebombardeerd. Een status waarbij
marketeers zich in de handen wrijven,
maar niet altijd terecht is. Reclame, hoe
vooruitstrevend en ruimdenkend ook,
is en blijft een middel om producten te
verkopen en winst te maken. En achter
de roze façade staat niet altijd een even
open en ruimdenkend management.
Toch gaan sommige bedrijven een stapje
verder, en incorporeren een doordacht
regenboogbeleid in de waarden en doelstellingen
van hun merk. Zo ontwikkelde
Levi’s de ‘Fight Stigma’ capsulecollectie
om de stigmatisering van de LBGTQIgemeenschap
onder de aandacht te
brengen. Het merk doneert ook alle
opbrengsten van deze collectie aan stichtingen
zoals de Harvey Milk Foundation
en de Stonewall Community Foundation.
Ook Ben & Jerry’s is een opmerkelijk
regenboogmerk, en pleit al jaren voor
de rechten van holebi’s in de Verenigde
Staten. De roomijsfabrikant is een actieve
voorstander van het homohuwelijk, en
vertaalde deze boodschap op een originele
manier in twee van hun producten.
Op de verpakking van hun ‘Apple-Y Ever
After’ appeltaartijs staan twee bruidegoms
op een huwelijkstaart afgebeeld,
en hun iconische ‘Chocolate Chip Cookie
Dough’ ijs kreeg even de naam ‘I Dough,
I Dough’ toen het Amerikaanse Hooggerechtshof
in 2015 het homohuwelijk in
alle Staten goedkeurde.
86
PINK BRAND OF THE YEAR
Ook op Belgische bodem zijn verschillende
regenboogmerken te vinden. Een
keer per jaar, tijdens de Pink Brand of
the Year Awards, worden die bedrijven
in de bloemetjes gezet. In 2017 mocht
onder andere het internationale adviesbureau
Accenture een roze pinguïn
in ontvangst nemen, dankzij hun LGBT
Ally Program. Dit initiatief garandeert
LGBT-medewerkers van Accenture een
veilige en onbevooroordeelde werkomgeving.
“De kracht van Accenture ligt in
onze diversiteit”, aldus Pierre Nanterme,
de CEO van Accenture. “Daarom
zorgen wij voor een open en inclusieve
omgeving waarin zelfexpressie actief
gestimuleerd wordt”.
Accenture hoopt zijn visie over gelijkheid
op de werkvloer ook uit te dragen
naar andere Belgische bedrijven.
Daarom organiseert Accenture samen
met BNP Paribas Fortis en de vzw
KliQ geregeld evenementen onder de
naam ‘Open@Work’. Het doel van dit
initiatief is om LGBT-werknemers van
verschillende bedrijven met elkaar in
contact te brengen, en hun ervaringen
of initiatieven voor een regenboogbeleid
op de werkplaats met elkaar te
delen. Zo hopen Accenture en partners
om een breed netwerk van LGBTvriendelijke
bedrijven uit te bouwen in
België.
DE GENDERNORM VOORBIJ
Terwijl de meeste merken nog volop de
grenzen van homomarketing aan het
aftasten zijn, staat de Amerikaanse supermarktketen
Target al een heuse stap
verder. In 2015 besliste de megaketen
om een genderinclusieve weg in te
slaan, en het speelgoed in hun rekken
niet langer te labelen als jongens- of
meisjesspeelgoed. Een opmerkelijke
beslissing, die positief werd onthaald
door progressieve ouders en voor een
schokgolf zorgde in conservatieve
gezinnen. Na vele dreigbrieven en onlinepetities
blijft Target tot op vandaag
dezelfde koers varen, met vele andere
bedrijven in hun kielzog. “Wij willen
niet dat geslachtsstereotypen de keuze
van kinderen belemmert”, klinkt het bij
Target. “Waarom zouden we een kleine
jongen het gevoel moeten geven dat
er iets niet klopt als hij een barbiepop
boven een autoracebaan verkiest?”
Genderinclusieve marketing wint dus
aan terrein, en dat is mede te danken
aan de percepties van de opkomende
generatie Z. Deze generatie, geboren
tussen 1992 en 2010, wordt dagelijks
blootgesteld aan een digitale wereld
waarin geen taboes meer heersen.
Via kanalen zoals YouTube hebben ze
toegang tot een wereld waarin diversiteit
wordt gevierd, en omarmen ze het
idee dat gender en seksualiteit steeds
"In 2015 besliste de
megaketen Target om
een genderinclusieve
weg in te slaan,
en het speelgoed in hun
rekken niet langer te
labelen als jongens- of
meisjesspeelgoed"
vloeibaarder worden en een individu
niet definiëren. Deze stroming bezorgt
marketeers een nieuwe uitdaging, en
spoort hen aan om niet langer in hokjes
te denken. Zo zal het kledingmerk Zara
in de toekomst bepaalde kledingstukken
op zowel mannelijke als vrouwelijke
modellen fotograferen. Ook het
make-upmerk CoverGirl heeft sinds
kort een mannelijke merkambassadeur:
CoverBoy James Charles. De 18-jarige
homo raakte bekend op YouTube door
zijn indrukwekkende make-upvideo’s,
en maakt nu deel uit van CoverGirl’s internationale
reclamecampagne. En wie
weet, misschien krijgt Ronald McDonald
binnenkort ook een make-over?
Starbucks
87
WWW.FOODSIE.BE
COLUMN FERNAND VAN DAMME
VOOR HOMO'S IS ER GEEN UIT-
GESTIPPELD PAD NAAR GELUK
“Er valt in de lege en onbestemde
plekken van het homoseksuele
bewustzijn veel in te vullen, maar
wanneer de invulling geschiedt door
imitatie van en concurrentie met de hetero,
houdt dat bewustzijn op homoseksueel te zijn.
Homoseksualiteit is, naast het geheimzinnige en
verrukkelijke, ook een zaak van gemis, lasten en
onmogelijkheden.”
Tot op vandaag heeft niemand
homoseksualiteit treffender
beschreven dan de Nederlandse
auteur Gerrit Komrij in
dit citaat.
Geluk wordt in onze maatschappij
op een piëdestal
geplaatst, en we kunnen
niet om met het feit dat ook
ongeluk deel uitmaakt van
een mensenleven. We jagen
levenslang dat gelukzalige gevoel
na, vinden het (veelal achteraf
bekeken), raken het kwijt
en zoeken het dan opnieuw.
Homo’s ervaren die zoektocht
nog intenser.
Voor hetero’s gaat het vinden van geluk nu
eenmaal gemakkelijker. Er ligt een uitgestippeld levenspad
voor hen open, dat er ongeveer zo uitziet:
de man of vrouw van je leven vinden, trouwen,
kindjes krijgen, en later opa en oma spelen.
Als je dat pad volgt, zal niemand je keuzes ter
discussie stellen. En daar ligt alvast één sleutel
tot geluk: weten dat er een pad bestaat dat geen
vragen oproept. Wijk je van dat pad af, leef je als
single of blijf je als koppel kinderloos, dan krijg je
het harder te verduren.
Voor homo’s geldt dat des te meer. Als je ervoor
kiest om als single door het leven te gaan, zal ie-
"Wat je ook doet,
het zal nooit goed
genoeg zijn. Je
kiest jouw manier
van leven maar
iedereen zal altijd
denken: het is
niet juist"
dereen daar vragen bij hebben.
Hoe kan je nu gelukkig zijn als
alleenstaande? Of ook: hoe kan je
nu gelukkig zijn als je steeds andere
partners hebt?
Als je dan toch een vaste partner hebt, zal iedereen
vragen: hoe kan je nu gelukkig zijn zonder kinderen?
En in het geval je dat heteronormatieve ideaal
toch bereikt, zullen mensen nog steeds honderden-één
manieren vinden om
je geluk in vraag te stellen. Is
het wel ethisch verantwoord
om kinderen te adopteren?
Hoe zit dat met het draagmoederschap?
En kunnen
homo-ouders überhaupt wel
een kind opvoeden?
En dan is er nog de homogemeenschap
zelf. Ook zij
zullen je keuzes bekritiseren.
Waarom moet je je zo hetero
gedragen? Je bent saai, not
one of ours. Of de andere
helft: waarom kan je je niet
meer conformeren met
hetero’s? Je stelt ons in een
slecht daglicht.
Wat je ook doet, het zal nooit goed genoeg zijn.
Je kiest jouw manier van leven maar iedereen zal
altijd denken: het is niet juist.
In die pessimistische gedachte ligt voor homo’s
misschien de sleutel tot geluk: laten we niet wachten
op het moment dat we ons niet meer moeten
verantwoorden. Voor homo’s is er geen uitgestippeld
pad.
Fernand Van Damme is journalist bij De Morgen.
Zijn column verschijnt driemaandelijks.
Foto: Patrik Hermanssonmattis
89
Girls who like girls /
Boys who like boys
Waarom blijven same sex love songs zo’n big deal?
Foto: Billboard
© Zoey Grossman
© David Haesaert
Sam Smith
Halsey
Hermitage
Mannen die complexloos hun
liefde voor andere mannen
bezingen, of vrouwen die hun
gevoelens voor een andere
dame met zoveel woorden vereeuwigen
in een song: het blijven
uitzonderingen. Hoe komt
dat toch? Is er verandering
op komst? En waar blijven de
Belgische LGBTQ-rolmodellen
in de muziek?
Tekst: Filip Tielens
‘She doesn’t kiss me on the mouth anymore’,
zo luidt de eerste zin uit pophit
Strangers. Melodrama van dertien
popliedjes uit een dozijn? Niet als je
weet dat dit nummer gezongen wordt
door Halsey, een populaire 23-jarige
zangeres. Een vrouw die zonder complexen
haar liefdesverdriet bezingt over
een andere vrouw: in de muziekwereld
is dit bàànbrekend. Dat Strangers een
duet is met Lauren Jauregui van meidengroep
Fifth Harmony, die vorig jaar
in een open brief aan Trump uit de kast
kwam als biseksueel, maakt het extra
pittig. Want kent u misschien één ander
liefdesduet tussen twee vrouwen?
Dit jaar waagden ook twee bekende
zangers zich aan een duet over mannelijke
begeerte. ‘When I catch your
old perfume, it takes me back to nights
of passion in your room’, zingen Kele
Okereke (Bloc Party) en Olly Alexander
(Years & Years) ongegeneerd romantisch
in Grounds for resentment. Okereke
beseft hoe uitzonderlijk dit is. ‘Ik kan me
geen twee gay musicians herinneren die
een liefdeslied brengen zonder zich te
verbergen achter bepaalde codes. De
meeste homoseksuele artiesten vermijden
woorden als ‘he’ of ‘him’ wanneer
ze over hun verlangens zingen. Dat is
een barrière die we dringend moeten
doorbreken.’
Dat same sex love songs anno 2017 nog
een big deal zijn in de muziekwereld, is
frappant. In de jaren tachtig waren er
heel wat bekende artiesten zoals George
Michael, Boy George, Michael Stipe,
Freddie Mercury, David Bowie en Prince
die (ook) op mannen vielen. Toch was
het pas later in hun carrière dat ze zich
durfden outen (of werden geout), laat
staan dat ze toen expliciet over hun gay
lover zouden zingen.
Omfloerste verwijzingen waren er des te
meer, natuurlijk. Queens I want to break
free, bijvoorbeeld. Of Nikita van Elton
John, een mannennaam in Rusland.
Ook de nummers van de altijd mysterieuze
Morrissey bevatten heel wat hints
naar zijn ‘humaseksualiteit’. In Rolling
Stone verklaarde de zanger van The
Smiths ooit dat de genderambiguïteit in
zijn teksten, het zingen over een neutrale
you dus, intentioneel was. ‘Wanneer je
alles onthult, bevries je de verbeelding
van de luisteraar. Dan valt er niets meer
te ontrafelen.’
Hoe universeler, hoe liever: dat lijkt ook
het motto bij nieuwe popiconen als Max
Colombie van Oscar and the Wolf en
Oliver Sim en Romy Madley Croft van
The XX. Zelden of nooit zal je uit hun
lyrics (of interviews) hun geaardheid
kunnen afleiden. Van Sam Smith weten
we wél allemaal dat hij homo is, maar
toch durfde hij op zijn debuutalbum
In the lonely hour nergens met zoveel
woorden benoemen dat de plaat ging
over een jongen die hij niet kon krijgen.
‘Mijn muziek moet universeel zijn’, zei
Smith daarover in 2014. ‘Ik schreef de
songs zo dat ze over alles en iedereen
kunnen gaan – of het nu een man, een
vrouw of een geit is.’ Klinkt nobel, maar
zo kleurt de meest succesvolle homoseksuele
artiest sinds Elton John in zijn lyrics
wel héél braaf binnen de (commerciële)
lijntjes.
DE NIEUWE ROLMODELLEN
Smiths zelfcensuur is dezelfde als die
van vele holebi’s die het liever ontwijkend
hebben over hun ‘lief’ of ‘partner’
dan over hun ‘vriend(in)’. Gelukkig lijkt
er een nieuwe generatie artiesten opgestaan
die hier niet langer stiekem over
90
wil doen. In de videoclip bij Desire van
Years & Years mogen ook holebi’s vrijuit
flirten. Over zanger Olly Alexander
maakte de BBC onlangs zelfs de docu
Growing up gay. De hyperpopulaire
Troye Sivan is ook zo’n rolmodel. In zijn
clips kust en kietelt de 22-jarige Australiër
heel wat af met andere knappe
kerels.
Daar mogen Katy Perry en Demi Lovato
gerust een cherry chap stick aan zuigen:
want songs brengen over stiekem
zoenen (I kissed a girl and I liked it) of
flirten (Cool for the summer) en je daarin
meteen ook distantiëren van lesbische
gevoelens, ruikt vooral naar goedkope
commerciële recuperatie.
"De meeste homoseksuele
artiesten vermijden woorden
als ‘he’ of ‘him’ wanneer ze
over hun verlangens zingen"
de identificatie extra groot, net omdat ze
“van bij ons” zijn.’
En laat daar nu net het schoentje knellen:
de grootste hits van Yasmine en
Sarah Bettens zijn ondertussen al twintig
jaar oud. Alle meisjes aan de macht
en Sister gingen niet letterlijk over
lesbische liefde. En Yasmine is al meer
dan acht jaar dood. Zijn er sindsdien
dan geen nieuwe Belgische artiesten
opgestaan die openlijk homoseksueel
zijn en dat ook durven bezingen?
Schlagerzanger Christoff wil geen
rolmodel zijn. Gregory Frateur van
Dez Mona praat wel over het kind dat
hij opvoedt, maar is niet bekend bij
het brede publiek. En Max Colombie
blijft – alle boys in the water nog aan
toe – liefst een enigma (wat uiteraard
zijn volste recht is, maar misschien wel
een gemiste kans).
Liever wat minder (media)geil en persoonlijker?
Dan moet je bij indie-lievelingen
als Perfume Genius, John Grant,
Anohni, Rostam (ex-Vampire Weekend)
en Villagers zijn. Die laatste zong op
het wondermooie Courage al over zijn
recente coming-out, terwijl Perfume Genius
na songs over het misbruik uit zijn
jeugd revanche nam op zijn haters in
het prachtige Queen (‘No family is safe
when I sashay’) en met Alan zelfs een
nummer schreef over zijn lief.
Ook de vrouwen komen overtuigend uit
de kast. De laatste tijd duiken er nieuwe
iconen op: popdiva’s als Sia, Miley
Cyrus en Christine and the Queens die
zich als queer identificeren, lesbiennes
als Beth Ditto (The Gossip) en Austra (te
ontdekken!) en biseksuele zangeressen
zoals St. Vincent, Soko en Halsey zijn
slechts het topje van de ijsberg. In vergelijking
met oudere lesbiennes als Melissa
Etheridge en de Indigo Girls, beschouwen
zij hun gender of seksualiteit meer
als een fluïde continuüm en profileren ze
zich er ook minder op.
Met haar catchy refrein ‘Girls like girls
like boys do, nothing new’ scoorde
Hayley Kiyoko een dikke hit. In de clip
bij Only a girl wordt de ‘sapphische’
liefde onbeschaamd gevierd (denk:
mooie meiden die elkaar verblijden
in het zwembad), terwijl zangeres Gia
ondertussen zingt ‘It's getting better,
nothing like two girls sticking together’.
Toch komen de nieuwste LGBTQ-helden
niet uit de pop maar uit de hiphop – dat
ooit zo homofobe genre (ja, voel je
maar aangesproken, Eminem!). Uit het
eveneens grofgebekte collectief Odd
Future hebben met Frank Ocean, Tyler
the Creator en Syd drie rappers zich
geout. Met Same love leverden straight
rappers Macklemore & Ryan Lewis hét
strijdlied voor het holebihuwelijk. En op
zijn laatste album bezong Jay-Z krachtig
de coming-out van zijn moeder: ‘Had
to hide in the closet, so she medicate.
Society shame and the pain was too
much to take. Cried tears of joy when
you fell in love. Don’t matter to me if it’s
a him or her.’
LA LA LANOYE
Marion Wasserbauer, die aan de Universiteit
Antwerpen werkt aan een doctoraat
over muziekbeleving bij LGBTQ’s, juicht
deze evoluties toe. ‘Muzikanten die zich
publiek en in hun muziek uitspreken
over hun gender of geaardheid, zijn
zéér belangrijk. Holebi’s kunnen zich
met hen identifceren, maar tegelijk zorgen
ze ook voor meer zichtbaarheid bij
hetero’s. Eén van mijn geïnterviewden
vertelde me dat Sarah Bettens (zangeres
van K’s Choice, n.v.d.r.) de eerste vrouw
met kort haar en de eerste lesbienne
was die ze kende. Ook Yasmine, een
mooie en getalenteerde vrouw die niet
beantwoordde aan het cliché van de
lesbienne, was zo’n rolmodel. Bij hen is
In het Nederlandstalige circuit denken
we enkel aan David Van den Hende,
de zanger van de straffe Gentse groep
Hermitage. Op hun net verschenen EP
Winter staat Lieve Maarten. ‘Langs de
velden heb ik met je haar gespeeld, al
wandelend langs de Schelde heb jij vaak
mijn rug gestreeld’, zingt de verteller
daarin over zijn romance met een
zekere Maarten. Eerder zette hij ook al
een gedicht van Tom Lanoye op muziek,
waarin de mannelijke hoofdpersoon in
het huwelijk wil treden met een tuinierszoon.
‘Veel van onze fans herkennen
zich in die nummers’, vertelt Van den
Hende. Ze gaan niet over coming-outs
of struggles, het zijn ook geen Hey hey
I’m gay-songs, maar ze gaan net over
dezelfde dingen als liefdesliedjes voor
hetero’s.’
Van den Hende geeft toe dat hij tien
jaar geleden nog vooral in de jij-vorm
schreef. ‘Dat leek me toen een veilige
optie. Als beginnende groep hoop je
op een grote doorbraak en wil je zo’n
breed mogelijk publiek bereiken. Niet
dat ik ooit over meisjes heb gezongen,
zoals Get Ready of Will Ferdy (diens
nummer Christine ging eigenlijk over
Raf, een echt bestaande verloren liefde
van de zanger, red.), maar ik ben wel
pas gaandeweg vaker over jongens
beginnen schrijven – het is er gewoon
ingeslopen. Ik wil niet per se op de barricaden
staan, maar zal mijn liefde voor
mannen niet uit de weg gaan in mijn
nummers.’
91
Hou je niet aan de
oude standaarden!
Meg Allen over haar fotoboek 'Butch'
De Amerikaanse Meg Allen fotografeerde mensen uit de butchcommunity
in de Bay Area in San Francisco. Ze publiceerde die fotodocumentaire
in haar boek ‘Butch’. ZiZo sprak met Meg Allen tijdens
de L-day in Antwerpen, waar haar werk tentoongesteld werd.
Tekst: Elisa Schanzer
Foto’s: Meg Allen
Wat betekent butch voor jou?
“Voor mij verwijst butch naar iedereen
die zich op de ononderbroken lijn tussen
mannelijkheid en vrouwelijkheid begeeft,
en die meer naar mannelijkheid
overhelt. Maar zoals in alles is butch
een spectrum: van soft butch (iemand
die de stereotiepe kenmerken van
butch en lesbiennes vertoont, zonder te
voldoen aan het mannelijk stereotype
waarmee lesbiennes worden geassocieerd,
n.v.d.r.) tot bulldagger (een
lesbienne die zichzelf als zeer mannelijk
beschouwt, n.v.d.r.).”
Hoe ben je met je fotografieproject
‘Butch’ gestart?
“Ik ben met het project gestart omdat
in de Bay Area, waar ik woon, er steeds
minder butchmensen lijken te zijn. Veel
mensen verhuisden of hebben een transitie
ondergaan, dus wou ik butchvrouwen
en de butchcultuur conserveren en
vieren.”
Wat voor mensen heb je gefotografeerd?
“De eerste dertig mensen die ik fotografeerde
waren mijn vrienden en de
eerste zeventig gefotografeerde personen
kwamen uit mijn gemeenschap.
De overige mensen ontmoette ik tijdens
feestjes, prides of andere evenementen.
Ik was heel open over mijn project, dus
als ik mensen zag die ik wou fotograferen,
vroeg ik het hen gewoon.”
Heb je iets geleerd tijdens dit
project?
“Natuurlijk! Toen ik mijn project startte,
wou ik enkel mensen fotograferen
die zich als vrouw identificeren en die
bijvoorbeeld geen borstverwijderingsoperaties
ondergaan hadden. Toen ik
foto’s begon te nemen, besefte ik dat
ik me moest focussen op wat butchmensen
doen, omdat ik een documentaire
aan het maken was: sommigen
onder hen wilden hun borsten laten
verwijderen, anderen wilden dat niet,
en nog andere mensen waren een
transitie aan het ondergaan en identificeerden
zichzelf als transgender. Ik
wou de butchcultuur zien, wat mensen
aan het doen zijn. Ik heb geleerd dat
het nu anders is dan vroeger. Dertig à
veertig jaar geleden was er nog geen
technologie of hormonen om een
transitie te ondergaan. Toen leefde het
idee dat butch altijd vrouwen waren.
Nu denk ik dat er een overgang
is tussen transgenders, mannelijke
vrouwen en vrouwen die zich ergens
in het midden van het genderspectrum
begeven.”
Hoe zie je de toekomst van butch?
“Ik denk niet dat je je de vraag moet
stellen wat de toekomst van butch is,
maar wel wat de toekomst van jongeren
is. Ik denk dat jongeren, millenials en
jonger, veel fluïder omgaan met hun
genderexpressie en met hun seksualiteit.
Mensen moeten niet meer volledig
mannelijk of vrouwelijk, hetero of holebi
zijn. Er bestaan veel overlappingen,
waar ik heel blij om ben. Het moet voor
iedereen mogelijk zijn om mannelijk of
vrouwelijk te zijn en om flexibel te zijn in
zijn seksualiteit. Of juist niet, als ze dat
niet willen. (lacht)”
92
INTERVIEW MEG ALLEN
"Het is nog steeds een groot taboe om
een mix van genderidentiteiten
te belichamen, wanneer je niet volledig
vrouwelijk of niet volledig mannelijk bent"
Hoe ben je als fotograaf begonnen?
“Ik ben als kind gestart. Ik heb een verschrikkelijk
geheugen. Ik wou vooral zaken
onthouden die ik zag en mooi vond;
daarom ben ik fotograaf geworden.
Voor mij is fotografie zaken bestuderen,
ook als die zaken mensen zijn zoals ik.
Ik zoek naar de waarheid of de schoonheid
in zaken. Dan fotografeer ik ze. Ik
bestudeer ze en vervolgens fotografeer
ik ze.”
Waarom toon je in je foto’s mensen in
hun thuisomgeving?
“Het maakte me eigenlijk niet uit waar
ik de mensen fotografeerde; ik had de
foto’s evengoed voor een witte achtergrond
kunnen maken. Ik merkte echter
dat mensen zich comfortabeler voelen
wanneer ze op een plaats worden gefotografeerd
waarmee ze een connectie
hebben. Ik liet hen dus zelf een plek
kiezen, en voor veel mensen was dat
hun huis.”
“Het is nog steeds een groot taboe om
een mix van genderidentiteiten te belichamen,
wanneer je niet volledig vrouwelijk
of niet volledig mannelijk bent.
Deze butchmensen willen niet altijd
gezien worden, omdat ze bang zijn: ze
zijn bang van geweld, ze zijn bang om
hun rechten te verliezen, ze zijn bang
om hun werk te verliezen. Het was soms
moeilijk om mensen te overtuigen om
foto’s van hen te laten nemen, omdat
ze het zo gewend zijn om niet gezien te
worden. Ze zoeken de spotlights niet op.
Wanneer ze op een plaats gefotografeerd
werden waar ze zich comfortabel
voelden, konden ze zich kwetsbaarder
opstellen en zich blootgeven. Ik deed
mijn best om hun menselijkheid te tonen
in plaats van de façade dat ze altijd
sterk en ondoordringbaar moeten zijn.”
Waarom is dit project zo belangrijk?
“Ik ben opgegroeid in een tijd waarin
je geen butchvrouwen zag. Wanneer
je Vogue of Vanity Fair opende, zag je
vrouwelijke vrouwen. En dat is fantas-
93
94
"Ik vind het belangrijk voor
butchmensen om zichzelf
als mooie, sterke en trotse
mensen te zien"
tisch, ik hou van vrouwelijke vrouwen,
maar ik heb nog nooit mensen gezien
die op mij lijken en die gevierd en verheerlijkt
(glamourized) worden. Ik vind
het belangrijk voor mijn gemeenschap
en voor mensen zoals ik om zichzelf als
mooie, sterke en trotse mensen te zien.
Zo ervaar ik immers mijn gemeenschap.”
Wanneer ben je opgegroeid?
“Ik ben geboren in 1978, dus ben
ik een beetje oud. (lacht) Ik ben 39
jaar oud en ik groeide op in de jaren
negentig in de Amerikaanse staat Californië.
Het was er een groot taboe om
holebi te zijn. Je wou niet holebi zijn.
Op jonge leeftijd vroeg mijn moeder
me of ik lesbisch was. Ik bevestigde.
Ze begon te huilen en maakte er een
big deal van. Toen ik uiteindelijk uit de
kast kwam voor iedereen, kon ze ermee
leven. Nu is ze natuurlijk zo trots op
mij. Mijn foto’s worden tentoongesteld
in Antwerpen! Ze vindt dat fantastisch.
Weet je, tijden veranderen.”
Je bent dus van de VS. Hoe is de situatie
daar, met president Trump aan
het roer?
“Het is verschrikkelijk! Niemand die
LGBT is, houdt van Trump. Niemand
met gezond verstand houdt van Trump,
laat ik het zo stellen. Ik denk dat hij
een ‘approval rating’ (vrij vertaald:
aanvaardingsscore, n.v.d.r.) heeft van
minder dan 10 procent in de Verenigde
Staten. Hij is een verschrikkelijk
persoon. Ik ben als inwoner uit de VS
ontsteld, ik weet niet wat er tijdens de
verkiezingen is gebeurd. Het goede
aan de VS is, is dat we ‘checks and
balances’ (machtsspreiding, n.v.d.r.) in
het systeem hebben, zodat hij en vicepresident
Mike Pence niet alles zo snel
teniet kunnen doen als ze zouden willen.
Er zijn momenteel veel regeringsleden
die ‘alt right’ en rechts zijn. Ze
willen er alles aan doen om de rechten
van vrouwen, holebi’s, transgenders en
andere minderheden af te pakken. Ze
willen alles voor zichzelf houden. Het
zijn verschrikkelijke mensen.”
Probeert de holebi- en transgendergemeenschap
zich tegen Trump te
verzetten?
“Ik denk dat veel mensen proberen
zich tegen Trump te verzetten, maar
ik weet niet wat de druppel gaat zijn
die de emmer doet overlopen. Het is
nu al 11 maanden een hel. Nochtans
woon ik in een heel liberale stad,
Oakland. Ik vind het verschrikkelijk.
Donald Trump is een miljardair. We
leven in een heel kapitalistische samenleving,
dus denk ik dat er gewoon
veel bedrijven zijn die hem aan de
macht willen houden om hun geld te
houden.”
Heb je advies voor jonge butches?
“Ik wil hen meegeven dat ze geluk
hebben, omdat ze in een wereld leven
die het meest open is sinds het begin
der tijden en dat is fantastisch! Je zou
elk aspect van je identiteit moeten
verkennen totdat je vindt wat voor
jou werkt. Hou je niet aan de oude
standaarden!”
95
COLUMN SELM WENSELAERS
LUIE TRANSGENDER
Even voorstellen: ik ben Selm,
een luie transgender. Dat was
althans de kop boven een interview
met mij in de Nederlandse
krant NRC Handelsblad. Ik zei
het omdat ik niet echt mijn best
doe om er heel vrouwelijk uit te
zien. Dat was ooit anders, maar gaandeweg
had ik de rol gelost om een ‘goede
transgender’ te zijn.
Geboren als jongen, raakte ik al snel vertwijfeld
over mijn genderidentiteit. Met voorbeelden als
Dana International en Kelly van der Veer wist ik
dat ik mocht dromen van een transformatie tot een
mooie vrouw. Het was enkel een kwestie van er vol
voor te gaan. Dat duurde zijn
tijd: ik was 27 jaar oud toen ik
eindelijk de moed vond om me
aan te melden bij het Genderteam
van het UZ in Gent. Nog
een jaar later begon ik aan
een hormoontherapie die mijn
testosteronniveau drastisch
verlaagde en oestrogeenpeil
optrok. Vol enthousiasme begon
ik aan logopedie om mijn
stem anders te leren gebruiken.
Minder enthousiast was ik
over de pijnlijke laserbehandeling.
Maar hey, ik was op de
goede weg.
Tot ik stilaan het gevoel kreeg dat ik van de ene
kast in de andere aan het kruipen was. Mijn poging
om zo ‘passable’ mogelijk te zijn als vrouw,
zorgde ervoor dat ik overbewust raakte. Zat ik wel
vrouwelijk genoeg, sprak ik wel vrouwelijk genoeg,
lachte ik wel vrouwelijk genoeg? Dat het nooit
genoeg zou zijn, dreigde een levenslange frustratie
te worden. De uitnodiging van het genderteam om
alvast een kennismakingsgesprek te voeren met
de chirurg, sloeg ik steeds af. De geslachtsaanpassende
operatie leek steeds minder noodzakelijk.
Wat maakte het anderen nu uit wat er wel of niet in
mijn broek zat. Of ik wel of niet als vrouw gezien
werd, was een complex samenspel van factoren
waar ik weinig vat op had. Hoe meer ik mijn best
deed om zo vrouwelijk mogelijk over te komen,
hoe minder het leek te werken. Ik besefte dat de
meeste van mijn vriendinnen zich androgyn kleden,
"Hoe meer ik mijn
best deed om zo
vrouwelijk
mogelijk over te
komen, hoe minder
het leek te
werken"
met afgewassen jeansbroek en
houthakkershemdjes en dat
mijn stem er vooral is om te
communiceren.
Ik besloot uiteindelijk om
'gewoon te zijn', in plaats van iets
willen worden of niet te zijn. Ik wil niet
langer kiezen tussen man of vrouw zijn en
doe dat dan ook niet. Ik hoef niets meer te spelen
en dat voelt als een bevrijding.
Vorig jaar werd ik door de Nederlandse documentairemaakster
Sophie Dros gevraagd om mee te
werken aan de docu ‘Genderbende’. Daarin worden
vijf jonge mensen gevolgd die zich man noch
vrouw voelen. De vier andere
personages zijn een stuk jonger
dan ik en kijken anders
tegen gender aan. Lichter,
met minder complexen. Zo is
er de tweeling Anne en Lisa
die voor de documentaire
nooit eerder had nagedacht
over de term en of ze wel of
niet transgender zouden zijn.
Nadat de film was uitgekomen,
werd mijn verhaal
geframed als genderfluïde
en genderqueer. De luie
transgender die achterop
hinkte werd plots een voorloper, iemand die de
non-binaire genderidentiteit verbeeldde. Genderinclusieve
toiletten, de aanspreking van treinreizigers
en voornaamwoorden: gender is de laatste
maanden niet uit de actualiteit weg te branden. De
toegenomen aandacht moeten we toejuichen, want
het zorgt voor meer kennis en een breder begrip.
Gek genoeg dreigt daarmee het klassieke verhaal
van transgenders onder te sneeuwen, alsof genderfluïditeit
en -neutraliteit de nieuwe norm vormt.
Hulde voor de genderdiverse samenleving, waarin
(trans)mannen mannen en (trans)vrouwen vrouwen
mogen zijn. En sommigen te lui voor wat dan ook.
Selm Wenselaers (1983) woont in Amsterdam
en werkt als dramaturg en theaterprogrammator.
Hen schrijft een wisselcolumn met Gaea Schoeters.
Foto: Anneke Hymmen
97
QUEER ARTS NEAL LEEMPUT & DANNY DE JONG
In welke mate bepaalt de blik van de
ander hoe we naar onszelf kijken?
Neal Leemput en
Danny De Jong zijn
twee jonge makers
uit Antwerpen.
Neal studeerde
woordkunst aan het
Koninklijk Conservatorium
Antwerpen,
School of Arts van
de AP Hogeschool.
Hij inspireerde
daarmee Danny die
momenteel in het
derde jaar van de
opleiding zit.
Tekst: Stijn Depoorter
Foto: Nienke Van Amelsfort
In augustus 2017 stond hun video-installatie
Selfless Dreams/Queer Confessions in het Antwerpse
Museum aan de Stroom (MAS) tijdens het
Antwerp Queer Arts Festival. In deze video-installatie
bevragen Leemput en De Jong in welke mate
de blik van de ander bepaalt hoe we naar onszelf
kijken. Bestaat 'het ware ik' of is genderidentiteit
altijd louter performance?
“Het leuke aan de locatie van het MAS was dat
we een publiek bereikten dat anders niet naar de
voorstelling zou komen. Voor een keer hoefden we
onze eigen crowd niet te overtuigen”, zegt Leemput.
In het najaar van 2017 stonden ze in De Singel
op de planken met het toneelstuk Everything I've
Always Wanted - And More. De jonge makers lieten
zich hiervoor inspireren door het theaterstuk De
bittere tranen van Petra von Kant van de Duitse
regisseur R.W. Fassbinder.
“Fassbinder maakte een toneelstuk over liefdesverdriet,
dat toevallig ook over twee lesbische vrouwen
ging. In de korte inhoud schreven we dat de voorstelling
over eenzaamheid gaat, dat het stuk ook over
genderfluïditeit gaat, doet er niet meteen toe”, stelt
De Jong.
Het is een verhaal over de drang om geliefd te zijn,
begeerd en erkend te worden. Een verhaal over
de existentiële angst om alleen te zijn. Een verhaal
over liefde over alle grenzen heen. De voorstelling
kadert in het artistieke onderzoeksproject van
Leemput naar 'De leesbaarheid van niet-normatieve
lichaamsbeelden'.
Leemput en De Jong zijn al bezig met een nieuw
toneelstuk, dat de werktitel The Good People meekreeg.
Hun inspiratie haalden ze bij Fassbinders
film Fox and his Friends.
Het LGBT-thema komt er terug onrechtstreeks in
aan bod. “Het hoofdthema van het stuk is hoe
moeilijk het is om uit je eigen maatschappelijke
cirkel te klimmen. Daarnaast komt het cruisen in de
homoscene er ook bij kijken”, zegt Leemput.
Dat belooft…
www.nealleemput.com
98
Niet op zoek
naar een avontuurtje,
maar naar een
serieuze relatie?