21.03.2018 Views

Roots Vogelmagazine editie 1 - Voorjaar 2018

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

VOORJAAR <strong>2018</strong>, €4,99<br />

MAGAZINE<br />

• Imposante gieren<br />

• De vogelvriendelijke tuin<br />

• 9 telescopen in de kijker<br />

• Zo fotografeer je mezen<br />

• Alles over eieren<br />

HET VIJLENERBOS<br />

Vogelen in Limburg<br />

AP<br />

JAN-VAN-GENTEN<br />

Op bezoek bij een Schotse megakolonie<br />

Het Zuidlaardermeer<br />

VOGELHEMEL<br />

+ 4 hotspots


Knobbelzwaan<br />

MAGAZINE<br />

Inhoud<br />

Vogels in de kijker<br />

06 Megakolonie: jan-van-genten<br />

32 Beleef de lente via de webcam<br />

44 Gieren kijken in Spanje<br />

06 SCHOTSE JAN-VAN-GENTEN<br />

In gesprek met vogelaars<br />

26 Saskia van Loenen &<br />

Jean-Pierre Geelen<br />

37 Bertwin Bergman<br />

49 Sven Valkenburg<br />

59 Caroline Walta<br />

18 VOGELEN IN LIMBURG<br />

40 ZO FOTOGRAFEER JE MEZEN<br />

32 BELEEF DE LENTE<br />

74 ZUIDLAARDERMEER<br />

44 GROOTSE GIEREN<br />

Hotspot Zuidlaardermeer<br />

74 Vogelwalhalla in ontwikkeling<br />

Eropuit<br />

18 Wandelen door het Vijlenerbos<br />

25 Agenda met vogel-uitjes<br />

38 Voorpret: Wadden Vogelfestival<br />

40 Zo fotografeer je mezen<br />

60 Dagtocht naar de Marker Wadden<br />

68 Donau-vogelreis met BirdingBreaks<br />

Columns<br />

17 Klaas de Jong<br />

63 Henk Meeuwsen<br />

82 Thomas van der Es<br />

Praktisch<br />

04 <strong>Roots</strong> Roofvogelboek<br />

16 Abonnement <strong>Roots</strong> + <strong>Vogelmagazine</strong><br />

30 Gevonden voor de vogelaar<br />

50 Alles over vogeleieren<br />

56 Kijk op telescopen<br />

64 Maak je tuin vogelvriendelijk<br />

72 De nieuwste vogelboeken<br />

83 Colofon & lezersservice<br />

COVERONDERWERPEN<br />

COVERFOTO’S MET DE KLOK MEE: BOB LUIJKS (GROTE GELE KWIK-<br />

STAART), DAVID PATTYN (JAN-VAN-GENTEN), BOB LUIJKS (OEHOE),<br />

MARCEL VAN KAMMEN (STELTKLUUT), BRIAN LIGHTFOOT/NPL (EI)<br />

WWW. MAG.NL 5


Kijk op rootsmagazine.nl onder Video<br />

voor een impressie van de jan-van-gentenkolonie<br />

op Bass Rock én voor een video waarin je leert<br />

hoe je een jan-van-gent herkent.<br />

FILMPJE<br />

JAN-VAN-GENT - [Morus bassanus]<br />

(vernoemd naar Bass Rock<br />

Lengte: 90-100 cm.<br />

Spanwijdte: 175 cm.<br />

Gewicht: gemiddeld 3 kilo.<br />

Kenmerken: slanke zeevogel met<br />

lange smalle vleugels. Volwassen<br />

vogels zijn overwegend wit met<br />

zwarte vleugelpunten, gelige kop<br />

en zwartomrand oog. Zwarte<br />

poten met zwemvliezen. Jonge<br />

vogels zijn geheel bruin met witte<br />

stippen, tussen het tweede en<br />

zesde levensjaar krijgen ze steeds<br />

meer witte veren.<br />

Vlucht: vliegt vaak op zo’n 10 tot<br />

45 meter hoogte boven de zee<br />

en duikt steil in het water om vis<br />

te vangen.<br />

Geluid: in de kolonies luidruchtig,<br />

met rauwe geluiden.<br />

Broedgedrag: in kolonies, variërend<br />

van tien tot vele duizenden<br />

vogels. Nestelen op 60 tot 80 cm<br />

van elkaar.<br />

Eileg: vanaf eind april tot in mei,<br />

één ei. Het nest ligt op rotsrichels<br />

van kliffen en wordt bekleed met<br />

zeewier, veren, gras en aarde. Het<br />

jong vliegt na 90 dagen uit.<br />

Leefgebied: na het broedseizoen<br />

zwerven de vogels rond op volle<br />

zee op zoek naar vis.<br />

Voedsel: zeker 50 vissoorten,<br />

variërend van 2,5 tot 30 cm.<br />

Vooral haring, makreel, sprot<br />

en zandaal.<br />

Trek: in het najaar via Het Kanaal<br />

tot voor de kust van West-Afrika.<br />

In het voorjaar en najaar ook voor<br />

de Nederlandse kust te zien,<br />

vooral bij aanlandige harde wind.<br />

Leeftijd: maximaal 35 jaar (in<br />

gevangenschap).<br />

10 VOGELMAGAZINE


Nestmateriaal<br />

Veel jan-van-genten vliegen af en aan<br />

om nestmateriaal aan te brengen.<br />

Hiervoor vissen ze zeewier uit het water,<br />

soms ook kleurige hebbedingetjes, zoals<br />

blauw touw of oranje stukken visnet.<br />

Verder bestaat hun nest uit een laag<br />

aarde, gras en veertjes. Vaak gebruiken de<br />

vogels jaren achtereen hetzelfde nest en<br />

daardoor wordt zo’n nest steeds hoger.<br />

Het is voor het mannetje telkens weer<br />

een hele kunst om zijn nest en vrouwtje<br />

in de enorme kolonie terug te vinden. En<br />

als hij haar dan eenmaal in de smiezen<br />

heeft, is het nog een hele klus om heelhuids<br />

het nestmateriaal over te brengen.<br />

Want het gaat er bepaald niet zachtzinnig<br />

aan toe in de kolonie; de kans is<br />

groot dat het zeewier onderweg wordt<br />

afgepikt door een buurman. Want<br />

bekvechten, dat kunnen ze.<br />

Snavelen<br />

Heeft een gentenpaar elkaar eenmaal<br />

heelhuids gevonden, dan hebben ze een<br />

vast ritueel: ze begroeten elkaar staand,<br />

borst tegen borst en de snavels kruisend<br />

als degens, het zogenoemde snavelen. Ze<br />

slaan daarbij hun lange vleugels op en<br />

neer en maken een rollend ‘r, rrrrh rrrrh<br />

rrrrrh’-geluid. Dat snavelen doen ze<br />

trouwens uiterst zorgvuldig, want hun<br />

snavels zijn heel scherp. Ongewenste<br />

vrouwtjes worden in de nek gebeten. Ook<br />

als de genten te dicht op elkaar zitten,<br />

zijn er geregeld schermutselingen, waarbij<br />

het er fel en gemeen aan toe kan<br />

gaan. De nestterritoria worden met<br />

hand en tand verdedigd.<br />

WWW. MAG.NL 11


TWINKELING<br />

Op de foto’s hieronder zie je twee kuifmezen in een vergelijkbare, fraaie pose.<br />

Met een groot verschil: op foto B heeft de kuifmees geen twinkeling in het oog.<br />

Hierdoor is de foto minder levendig en aansprekend. Daarnaast komt het licht<br />

van boven en is vrij hard, waardoor het gezichtje in de schaduw is gekomen. Op<br />

foto C heeft de kuifmees wel een twinkeling in het oog en is het licht in de foto<br />

zacht en komt van opzij.<br />

B<br />

Kuifmees<br />

40 VOGELMAGAZINE<br />

PIET VAN MERREBACH


A<br />

VEEL GEDULD<br />

Om het bijzondere tafereel op deze foto A vast te kunnen<br />

leggen, heb je veel geduld nodig. Ondanks de vrij korte<br />

sluitertijd van 1/400 is er toch al bewegingsonscherpte in<br />

de vleugels van de drie jonge koolmezen ontstaan. Dat<br />

maakt de foto wat dynamischer.<br />

Jonge koolmezen<br />

BEVERLEY BROUWER<br />

C<br />

ZO FOTOGRAFEER JE<br />

Mezen<br />

Ze zitten in elke tuin en daarom lijken<br />

mezen een makkelijk onderwerp.<br />

Maar een goede mezenfoto vraagt<br />

meer voorbereiding dan je denkt.<br />

TEKST RENÉ ALBLAS FOTO’S LEZERS VAN ROOTS<br />

LODE RUBBERECHT<br />

WWW. MAG.NL 41


NIELS KOOYMAN<br />

VALE GIER<br />

[Gyps fulvus]<br />

ARNOLD MEIJER/AGAMI<br />

Lengte: 95-105 cm.<br />

Spanwijdte: max. 270 cm.<br />

Gewicht: 7-10 kilo.<br />

Kenmerken: heel groot. Maakt<br />

tweekleurige indruk: donkere<br />

vleugel- en staartpennen, lichte<br />

vleugeldekveren en lichaamsveren.<br />

Vlucht: brede vleugels met zeer<br />

lange vingers, trage en zeer diepe<br />

vleugelslagen. Zweeft veel.<br />

Geluid: maakt sissende en hese<br />

knorrende geluiden, vooral op<br />

voederplaats.<br />

Broeden: nestelt in kleine kolonies<br />

op rotsrichels. Legt één ei, dat na<br />

52 dagen uitkomt. Jong vliegt na<br />

16 weken uit.<br />

Leefgebied: bergen in mediterraan<br />

gebied.<br />

Voedsel: aas, bij gebrek daaraan<br />

vallen ze levende dieren aan.<br />

Status: broedt in Zuid-Europa,<br />

Noord-Afrika en westelijk<br />

Centraal-Azië. Sommige vogels<br />

zijn trekkers en overwinteren in<br />

Afrika, andere zijn standvogels.<br />

Tot broeden zal het bij ons nooit<br />

komen omdat het leefgebied en<br />

voedselaanbod daarvoor niet<br />

toereikend zijn. Recent in de<br />

Cevennen en Alpen met succes<br />

geherintroduceerd.<br />

Voorkomen in Nederland:<br />

de grootste groepen, van 41 en<br />

61 exemplaren, werden in juni 2007<br />

waargenomen. Ook indrukwekkend<br />

waren de groepen op 3 juli<br />

2001 (18 gieren), 2 juni 2002 (17),<br />

21-22 mei 2011 (17), 14 juni 2015<br />

(29) en op 28 juni 2015 (35). Vorig<br />

jaar werd op diverse locaties een<br />

groep van 27 vogels gezien.<br />

44 VOGELMAGAZINE


Gieren<br />

op drift<br />

Sinds 2002 worden in Nederland en België<br />

vrijwel jaarlijks een of meerdere groepen gieren gezien, vooral bij<br />

langdurige zuidenwind in de zomermaanden. De grote aaseters komen<br />

hier terecht omdat ze honger hebben. Gelukkig kunnen ze steeds<br />

vaker thuis, in Spanje, naar de voedselbank.<br />

TEKST NIELS KOOYMAN EN PAUL BÖHRE<br />

In voeder -<br />

station Mas<br />

de Bunyol komen<br />

soms wel 400 vale<br />

gieren af op de<br />

kruiwagen met<br />

voedsel.<br />

WWW. MAG.NL 45


H OT S P O T Z U<br />

ID L A A R D ER M EE R<br />

- HET ZUIDLAARDERMEER -<br />

Vogelwalhalla<br />

in wording<br />

Vogelaars vinden steeds vaker hun weg naar het Zuidlaardermeer<br />

en de omliggende polders. Hier, op de grens van Groningen en Drenthe,<br />

tekende vogelschilder Erik van Ommen het afgelopen jaar voor een<br />

nieuw boek. Hij zag er bijzondere soorten, zoals broedende witwangsterns,<br />

steltkluten, zeearenden en kemphanen. Redacteur Paul Böhre<br />

ging een dag met hem mee en keek zijn ogen uit.<br />

TEKST PAUL BÖHRE ILLUSTRATIES ERIK VAN OMMEN FOTO’S MARCEL VAN KAMMEN E.A.<br />

RUDMER ZWERVER/NIS<br />

74 VOGELMAGAZINE


Witwangstern<br />

GERRIT KIEKEBOS<br />

Baardman<br />

Grutto

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!