Bijenplanten_web

vlinderbloemenfamilie 141
Goudenregen (Laburnum anagyroides)
Als in mei de Goudenregen bloeit, zijn er in een bebouwde
omgeving met parken en plantsoenen veel andere bloeiende
bijenplanten te vinden. Ondanks het feit dat de Goudenregen
geen nectar biedt, kan hij de concurrentie met gemak
weerstaan. Regelmatig zijn er bijen op de bloemen te zien,
zwaar beladen met stuifmeel.
Geslacht met twee soorten
Het geslacht Goudenregen (Laburnum) behoort tot de
Vlinderbloemenfamilie (Fabaceae) en telt maar twee soorten:
de Goudenregen (Laburnum anagyroides) en de Alpengoudenregen
(Laburnum alpinum). Beide soorten komen uit Middenen
Zuid-Europa.
Draaiende bloemen
De Goudenregen is een struik of een boom. De bladeren zijn
drietallig en hebben een lange behaarde steel. De onderzijde
van de bladeren is bezet met een dichte aanliggende beharing
met verspreid daarin lange haren. De bloemen staan in sierlijke
hangende trossen. In het knopstadium is de vlag van de bloem
omlaag gericht. Even voor het ontluiken draait de bloemknop
om zijn as, zodat in de geopende bloem de vlag naar boven
wijst. De bloemkroon is heldergeel. De onderste helft van de
vlag heeft een tekening van bruine strepen.
Het vrijkomen van stuifmeel
De meeldraden zijn over een groot deel van de helmdraden
met elkaar vergroeid. Er zijn vijf korte en vijf lange meeldraden,
om en om gerangschikt. Eerst openen zich de helmknoppen
van de lange meeldraden. Bij de bloemen van deze bijenplant
komt het stuifmeel bij het begin van de bloei vrij door het
zogenoemde pompmechanisme, waarbij door druk op de kiel
het stuifmeel uit de kiel naar buiten wordt geperst. In een later
stadium van de bloei gaan bij belasting de kiel en de zwaarden
omlaag en komen de geopende helmknoppen en de stempel
buiten de kiel te liggen. Als de druk op de kiel en de zwaarden
wordt opgeheven, komen ze weer omhoog en worden de meeldraden
en stamper weer door de kiel omsloten. Bestuiving
heeft pas effect als het oppervlak van de stempel door bijvoorbeeld
insectenbezoek is beschadigd en de nodige kleefstoffen
zijn vrijgekomen.
Bijenbezoek
Voor het verzamelen van het stuifmeel landt een bij op de kiel
van de bloem. De vlag en de tekening daarop zijn daarbij
goede oriëntatiepunten. Bij de Goudenregen speelt geur geen
rol voor de oriëntatie. Om het stuifmeel te kunnen verzamelen
zet een bij haar kop tegen de vlag en drukt met de poten de
kiel en de zwaarden omlaag, waarna het stuifmeel tegen de
onderzijde van de bij komt. De stuifmeelklompjes zijn lichtbruin.
Vermeerdering
Alleen bij kruisbestuiving vindt er zaadvorming plaats.
De vrucht is een peul. De zaden zijn donkerbruin. Ze ontkiemen
het beste als ze aan koude blootgesteld zijn geweest.
Giftig
Zowel de Goudenregen als de Alpengoudenregen bevat in alle
delen de zeer giftige alkaloïde cytisine. De bladeren bevatten
relatief weinig van deze stof, maar zijn toch giftig voor paarden.
Ze worden wel door schapen en hazen gegeten. De bloemen
en zaden bevatten heel veel cytisine.
Bastaard
Door kruising van de Goudenregen met de Alpengoudenregen
is de hybride Laburnum x watereri ontstaan. Deze heeft
de grote bloemen van de Goudenregen en de lange bloemtrossen
en bloemgeur van de Alpengoudenregen.
plaat 58. Goudenregen
A kortlot met bladeren en bloeiwijze; B bloemkroon: 1 vlag, 2 zwaarden,
3 opengeslagen kiel; C bloemkelk met meeldraden en stamper;
D opengeslagen meeldraadkoker; E stuifmeelkorrel (tricolpaat):
1 polair aanzicht, 2 equatoriaal aanzicht, 3 korreloppervlak (focus
boven en in tectum); F stamper; G opengesprongen peul; H zaad.