72 bijenplanten: nectar en stuifmeel voor honingbijen
papaverfamilie 73 Vingerhelmbloem (Corydalis solida) De Vingerhelmbloem behoort tot de Papaverfamilie (Papaveraceae). Deze soort komt in bijna heel Europa voor. De noordelijke grens van het natuurlijk verspreidingsgebied loopt door het midden van ons land. Ze is ook te vinden op buitenplaatsen, en behoort daarom tot de stinsenplanten. Dat zijn planten die speciaal bij stinsen, states of andere buitenplaatsen worden aangetroffen. Vroege bloeier De Vingerhelmbloem is een vaste plant. De bloei valt in maart en april. De plant heeft een knol, waarin voedingsstoffen zijn opgeslagen. In het vroege voorjaar kan de plant daardoor snel tot ontwikkeling komen. Uit de knol ontstaan één of twee stengels. Aan het begin van de stengel staan twee schubvormige bladeren. Bovengronds ontwikkelen zich eveneens twee bladeren. Ze zijn symmetrisch gevormd en hebben zich tweemaal in drieën gedeeld. De paarsrode bloemen staan aan het eind van de stengel in een trosvormige bloeiwijze. Ze verspreiden een zwakke maar heerlijke geur. Bij het ontluiken draait een bloem zich 90° om zijn lengteas. De bloemkroon is tweezijdig symmetrisch en bestaat uit vier kroonbladen. De buitenste twee kroonbladen zijn groter dan de andere twee. Het bovenste heeft een spoor en een naar boven gerichte lip. Het onderste heeft een naar voren gerichte lip, die een geschikte landingsplaats vormt voor insecten. De binnenste twee kroonbladen zijn bolvormig en gelijk van vorm. Ze zijn met elkaar verkleefd en omsluiten als twee handen de stamper en de meeldraden. De stijl is met een knik aan het vruchtbeginsel verbonden. Opmerkelijke meeldraden Elke bloem heeft vier meeldraden, maar de twee aan weerszijden van de stamper staande meeldraden zijn in tweeën gespleten, waarbij dan van elk een helft vergroeid is met elk van de twee andere meeldraden. Al voordat een bloem zich opent, gaan de helmknoppen open. Het stuifmeel wordt tussen de zijdelingse kroonbladen vastgehouden. De polaire aanzichten van de korrels zien er verschillend uit. Bestuiving door insecten nodig Om bij de nectar te komen moet een doorgang gemaakt worden tussen de bovenlip en de zijdelingse kroonbladen. Het nectarium ligt namelijk achter in de spoor, op het uiteinde van een aanhangsel van de bovenste meeldraad, dat tot achter in het spoor reikt. Bij insectenbezoek worden de zijdelingse kroonbladen en de onderlip naar beneden gedrukt. Daarbij komt het stuifmeel via een smalle spleet tussen de zijdelingse bladen naar buiten en in de beharing aan de onderzijde van het insect. Ook de stempel komt naar buiten. Voor zaadvorming zijn de bloemen op bestuiving door insecten aangewezen, want ze zijn zelfsteriel (door zelfbestuiving wordt geen zaad gevormd). Hoewel honingbijen via de bloemopening niet bij de nectar kunnen komen, zullen ze wellicht toch een bijdrage leveren aan de nodige kruisbestuiving. Ze verzamelen namelijk het stuifmeel door de kop tussen bovenlip en zijdelingse kroonbladen te drukken. Hangend aan de bloem valt het stuifmeel op de buikzijde. De stuifmeelklompjes zijn lichtbruin. Door sommige insecten worden ter hoogte van het nectarium gaatjes in de spoor gemaakt. Door deze inbraak is de nectar ook voor bijen toegankelijk geworden, maar van bestuiving is dan geen sprake meer. Vermeerdering De vrucht is een doosvrucht, die op een peul lijkt. Hij springt met twee kleppen open, waardoor de zaden worden weggeslingerd. Ze worden verder verspreid door mieren, die verzot zijn op het witte aanhangsel (mierenbroodje) dat aan de glanzende zwarte zaden zit. Behalve door zaad vindt vermeerdering plaats door knolvorming. Die begint al in de herfst. In de oksel van de onderste bladeren vormen zich één of twee nieuwe knollen, die door het midden van de oude knol naar beneden groeien en wortels vormen. De oude knol verdwijnt in het vroege voorjaar. plaat 24. Vingerhelmbloem A bloeiende plant; B doorgesneden knol in de herfst; C bloem; D onderlip en zijdelingse kroonbladen van boven gezien; E doorsnede bloem; F stamper; G stempel; H meeldraad met daarmee vergroeide helften van de twee zijdelingse meeldraden; I stuifmeelkorrel (pericolpaat): 1 en 2 polaire aanzichten, 3 korreloppervlak (focus boven en in tectum); J vruchten; K zaad.
Bijenplanten: nectar en stuifmeel v
Inhoudsopgave Voorwoord ...........
6 bijenplanten: nectar en stuifmeel
8 bijenplanten: nectar en stuifmeel
10 bijenplanten: nectar en stuifmee
12 bijenplanten: nectar en stuifmee
14 bijenplanten: nectar en stuifmee
16 bijenplanten: nectar en stuifmee
18 bijenplanten: nectar en stuifmee
20 bijenplanten: nectar en stuifmee
122 bijenplanten: nectar en stuifme
124 bijenplanten: nectar en stuifme
126 bijenplanten: nectar en stuifme
128 bijenplanten: nectar en stuifme
130 bijenplanten: nectar en stuifme
132 bijenplanten: nectar en stuifme
134 bijenplanten: nectar en stuifme
136 bijenplanten: nectar en stuifme
138 bijenplanten: nectar en stuifme
140 bijenplanten: nectar en stuifme
142 bijenplanten: nectar en stuifme
144 bijenplanten: nectar en stuifme
146 bijenplanten: nectar en stuifme
148 bijenplanten: nectar en stuifme
150 bijenplanten: nectar en stuifme
152 bijenplanten: nectar en stuifme
154 bijenplanten: nectar en stuifme
156 bijenplanten: nectar en stuifme
158 bijenplanten: nectar en stuifme
160 bijenplanten: nectar en stuifme
162 bijenplanten: nectar en stuifme
164 bijenplanten: nectar en stuifme
166 bijenplanten: nectar en stuifme
168 bijenplanten: nectar en stuifme
170 bijenplanten: nectar en stuifme
172 bijenplanten: nectar en stuifme
174 bijenplanten: nectar en stuifme
176 bijenplanten: nectar en stuifme
178 bijenplanten: nectar en stuifme
180 bijenplanten: nectar en stuifme
182 bijenplanten: nectar en stuifme
184 bijenplanten: nectar en stuifme
186 bijenplanten: nectar en stuifme
188 bijenplanten: nectar en stuifme
190 bijenplanten: nectar en stuifme
192 bijenplanten: nectar en stuifme
194 bijenplanten: nectar en stuifme
196 bijenplanten: nectar en stuifme
198 bijenplanten: nectar en stuifme
200 bijenplanten: nectar en stuifme
202 bijenplanten: nectar en stuifme
204 bijenplanten: nectar en stuifme
206 bijenplanten: nectar en stuifme
208 bijenplanten: nectar en stuifme
210 bijenplanten: nectar en stuifme
212 bijenplanten: nectar en stuifme
214 bijenplanten: nectar en stuifme
216 bijenplanten: nectar en stuifme
218 bijenplanten: nectar en stuifme
220 bijenplanten: nectar en stuifme
222 bijenplanten: nectar en stuifme
224 bijenplanten: nectar en stuifme
226 bijenplanten: nectar en stuifme
228 bijenplanten: nectar en stuifme
230 bijenplanten: nectar en stuifme
232 bijenplanten: nectar en stuifme
234 bijenplanten: nectar en stuifme
236 bijenplanten: nectar en stuifme
238 bijenplanten: nectar en stuifme
240 bijenplanten: nectar en stuifme
242 bijenplanten: nectar en stuifme
244 bijenplanten: nectar en stuifme
246 bijenplanten: nectar en stuifme
248 bijenplanten: nectar en stuifme
250 bijenplanten: nectar en stuifme
252 bijenplanten: nectar en stuifme
254 bijenplanten: nectar en stuifme
256 bijenplanten: nectar en stuifme
258 bijenplanten: nectar en stuifme
260 bijenplanten: nectar en stuifme
262 bijenplanten: nectar en stuifme
264 bijenplanten: nectar en stuifme
266 bijenplanten: nectar en stuifme
268 bijenplanten: nectar en stuifme
270 bijenplanten: nectar en stuifme
272 bijenplanten: nectar en stuifme
274 bijenplanten: nectar en stuifme
276 bijenplanten: nectar en stuifme
278 bijenplanten: nectar en stuifme
280 bijenplanten: nectar en stuifme
282 bijenplanten: nectar en stuifme
284 bijenplanten: nectar en stuifme
286 bijenplanten: nectar en stuifme
288 bijenplanten: nectar en stuifme
290 bijenplanten: nectar en stuifme
292 bijenplanten: nectar en stuifme
294 bijenplanten: nectar en stuifme
296 bijenplanten: nectar en stuifme
298 bijenplanten: nectar en stuifme
300 bijenplanten: nectar en stuifme
302 bijenplanten: nectar en stuifme
304 bijenplanten: nectar en stuifme
306 bijenplanten: nectar en stuifme
308 bijenplanten: nectar en stuifme
310 bijenplanten: nectar en stuifme
312 bijenplanten: nectar en stuifme
314 bijenplanten: nectar en stuifme
316 bijenplanten: nectar en stuifme
318 bijenplanten: nectar en stuifme
320 bijenplanten: nectar en stuifme
322 bijenplanten: nectar en stuifme
324 bijenplanten: nectar en stuifme
326 bijenplanten: nectar en stuifme
328 bijenplanten: nectar en stuifme
330 bijenplanten: nectar en stuifme
332 bijenplanten: nectar en stuifme
334 bijenplanten: nectar en stuifme
336 bijenplanten: nectar en stuifme
338 bijenplanten: nectar en stuifme
340 bijenplanten: nectar en stuifme
342 bijenplanten: nectar en stuifme
344 bijenplanten: nectar en stuifme
346 bijenplanten: nectar en stuifme
348 bijenplanten: nectar en stuifme
350 bijenplanten: nectar en stuifme
352 bijenplanten: nectar en stuifme
354 bijenplanten: nectar en stuifme
356 bijenplanten: nectar en stuifme
358 bijenplanten: nectar en stuifme
360 bijenplanten: nectar en stuifme
362 bijenplanten: nectar en stuifme
364 bijenplanten: nectar en stuifme
366 bijenplanten: nectar en stuifme
368 bijenplanten: nectar en stuifme
370 bijenplanten: nectar en stuifme
372 bijenplanten: nectar en stuifme
374 bijenplanten: nectar en stuifme
376 bijenplanten: nectar en stuifme
378 bijenplanten: nectar en stuifme
380 bijenplanten: nectar en stuifme
382 bijenplanten: nectar en stuifme
384 bijenplanten: nectar en stuifme
386 bijenplanten: nectar en stuifme
388 bijenplanten: nectar en stuifme
390 bijenplanten: nectar en stuifme
392 bijenplanten: nectar en stuifme
394 bijenplanten: nectar en stuifme
396 bijenplanten: nectar en stuifme
398 bijenplanten: nectar en stuifme
400 bijenplanten: nectar en stuifme
402 bijenplanten: nectar en stuifme
404 bijenplanten: nectar en stuifme
406 bijenplanten: nectar en stuifme
408 bijenplanten: nectar en stuifme
410 bijenplanten: nectar en stuifme
412 bijenplanten: nectar en stuifme
414 bijenplanten: nectar en stuifme
416 bijenplanten: nectar en stuifme
418 bijenplanten: nectar en stuifme
420 bijenplanten: nectar en stuifme
422 bijenplanten: nectar en stuifme
424 bijenplanten: nectar en stuifme
426 bijenplanten: nectar en stuifme
428 bijenplanten: nectar en stuifme
430 bijenplanten: nectar en stuifme
432 bijenplanten: nectar en stuifme
434 bijenplanten: nectar en stuifme
436 bijenplanten: nectar en stuifme
438 bijenplanten: nectar en stuifme
440 bijenplanten: nectar en stuifme
442 bijenplanten: nectar en stuifme
444 bijenplanten: nectar en stuifme
446 bijenplanten: nectar en stuifme
448 bijenplanten: nectar en stuifme
450 bijenplanten: nectar en stuifme
452 bijenplanten: nectar en stuifme
454 bijenplanten: nectar en stuifme
456 bijenplanten: nectar en stuifme
458 bijenplanten: nectar en stuifme
460 bijenplanten: nectar en stuifme
462 bijenplanten: nectar en stuifme
464 bijenplanten: nectar en stuifme
466 bijenplanten: nectar en stuifme
468 bijenplanten: nectar en stuifme
470 bijenplanten: nectar en stuifme
472 bijenplanten: nectar en stuifme
474 bijenplanten: nectar en stuifme
476 bijenplanten: nectar en stuifme
478 bijenplanten: nectar en stuifme
480 bijenplanten: nectar en stuifme
482 bijenplanten: nectar en stuifme
484 bijenplanten: nectar en stuifme
486 bijenplanten: nectar en stuifme
488 bijenplanten: nectar en stuifme
490 bijenplanten: nectar en stuifme
492 bijenplanten: nectar en stuifme
494 bijenplanten: nectar en stuifme
496 bijenplanten: nectar en stuifme
498 bijenplanten: nectar en stuifme
500 bijenplanten: nectar en stuifme
502 bijenplanten: nectar en stuifme
504 bijenplanten: nectar en stuifme
506 bijenplanten: nectar en stuifme
508 bijenplanten: nectar en stuifme
510 bijenplanten: nectar en stuifme