Magazine Over Gewicht 2-2018

Over Gewicht
Magazine | 02 2018
16
Proefpersonen
gezocht!
4
De complexiteit
van de diagnose
lipoedeem
12
Grote zorgen om
‘fat shaming’
19
Feit of fictie:
Er is geen explosie
aan obesitas
En verder nog:
18 7 11 21
Gezond koken Obesitas Zwaartepunt Boekentips! En meer
met Loes
Gedicht
MagaZine oVer geWicHt 01

oproepen
Lekker dik?!
Mensen met obesitas zijn een makkelijk doelwit voor kritiek. Obesitas is sterk gestigmatiseerd en het maatschappelijke
debat bevat veel vooroordelen en onjuistheden. Mensen die worden gepest of gediscrimineerd vanwege hun postuur,
voelen zich vaker eenzaam en zijn minder tevreden over hun kwaliteit van leven. Een negatieve spiraal ligt hierbij op
de loer: mensen schamen zich in het openbaar, gaan minder vaak naar buiten en vereenzamen hierdoor verder. Een
wereld waarin iedereen zich vrij kan voelen en fijn mag voelen in zijn lichaam, dat zou mooi zijn toch?
Soms zeggen beelden meer dan woorden. We hebben de laatste maanden hard gewerkt aan een verbindende video
met een krachtige boodschap: Je staat er nooit alleen voor. www.youtube.com/watch?v=dwDbRApcwdI
Inhoud
Van de redactie
Inleiding 03
Colofon 23
Medisch
Lipoedeem en lipo-lymfoedeem
bij obesitas 04
Lezing van Hans Hamburger 08
Ervaringsverhaal
Na de diagnose werd ik mezelf 07
Agenda
Evenementenkalender 10
Opinie
Grote zorgen om
‘fat shaming’ in samenleving 12
Column
Graag realisme in preventie & voorlichting 18
Boeken en tips
Boekentips! 21
Recepten
Avocadosalade met gerookte zalm 20
Kip in sinaasappelsaus
met sesamzaadjes 22
Actie
Boeken weggeefactie 23
Oproepen
Lekker dik?! 02
Steun ons met jouw donatie! 03
Zwaartepunt 11
Gezocht: mensen voor
deelname onderzoek 16
Gezocht: man/vrouw vanaf
65 jaar met een bmi 25 of hoger 17
Wij zoeken rechtshandigen
met een bmi vanaf 30 20
02
oVer geWicHt MagaZine

Van de redactie
Voorwoord
Door:
Inez
Meer en meer komt de zomer ons land binnen. Het
genieten van het mooie weer op een terras of strand
is voor veel mensen vanzelfsprekend. Maar voor de
meesten van ons is dit geen gemakkelijke tijd, door
schaamte of ongemak om weer blote huid te laten zien.
Meer naar buiten treden, betekent ook dat je gekwetst
kan worden door opmerkingen van mensen die je niet
kent, maar die zich geroepen voelen hun mening over
jou met je te moeten delen.
Misschien helpt het om te weten dat er heel veel
mensen zijn die zich ongemakkelijk voelen, om dezelfde
redenen die wij ervaren. Wat zou het mooi zijn als we
gewoon meer begrip voor elkaar kunnen op brengen in
Nederland. Dit gaat niet in één keer, maar we hebben
twee filmpjes gemaakt om hieraan te gaan werken.
Persoonlijk ben ik supertrots op de filmpjes, gemaakt
door jongeren met een afstand tot de arbeidsmarkt en
met hoofdrolspeelster Alexandra! We gaan ze inzetten
bij trainingen, presentaties en promoten via sociale
media en Google.
zich bevindt, door lichamelijke pijnen en beperkingen
inactief wordt; dat obesitas daar een gevolg van kan
zijn en dat gewichtsverlies niet de oplossing tegen
lipoedeem is. In het artikel gaan we hier verder op in;
daarnaast vind je er een gedicht.
Ook het artikel over gewichtsdiscriminatie is zeer
het lezen waard. Gewichtsdiscriminatie komt in vele
verschillende vormen voor; lang niet altijd leeft het
bewustzijn dat het hierbij om discriminatie gaat. Zo kun
je op het werk problemen ondervinden door je omvang,
zoals niet aangenomen worden, overgeslagen worden
bij promotie, of pesten op de werkvloer; in openbare
ruimten zijn er problemen bij stoelen met armleuningen,
in vliegtuigen, het openbaar vervoer, stoelen met een
maximaal gewicht van 125 kilogram, bij de meeste
restaurants, kappers en tandartsen en elders zelfs
beneden de 100 kilogram; ongevraagde adviezen en
opmerkingen van mensen over je omvang; meer betalen
voor je kleding vanwege een grotere maat. En zo zijn er
nog talloze zaken te noemen.
Ook in deze uitgave van ons blad vind je weer tal van
interessante artikelen. Bijvoorbeeld over de complexiteit
van de diagnose lipoedeem; maar al te vaak gebeurt
het vrouwen dat ze specifiek aangeven dat deze
aandoening klachten veroorzaakt en de arts onterecht
tóch de diagnose obesitas stelt – terwijl dit voor de
dames in kwestie vaak een gevolg van het lipoedeem is.
Hopelijk zullen meer en meer mensen zich er bewust van
worden dat lipoedeem ook een chronische aandoening
is. Dat je, afhankelijk van de fase waarin de aandoening
Voor verschillende onderzoeken hebben we ook jullie
hulp nodig. Kijk eens op bladzijde 18 ???? naar de
verschillende oproepen waar we nog goed mensen
kunnen gebruiken.
Kortom, als je straks met een lekker koel drankje op het
terras of in de tuin ligt, heb je weer veel te lezen. Fijne
zomer!
Inez
Steun ons met jouw
donatie!
Nederland is nog nooit zo zwaar geweest. Maar liefst een op de tien mensen heeft
ernstig overgewicht, met alle gevolgen van dien. Wij, van Stichting Over Gewicht, willen
een samenleving waarin een goed begrip ontstaat over de complexe oorzaken van
overgewicht en obesitas.
Daarom vragen wij om jouw bijdrage. Samen kunnen wij namelijk zorgen voor een
maatschappij waarin mensen met overgewicht en obesitas worden geholpen en actief
kunnen deelnemen. Met jouw hulp kunnen wij ervoor zorgen deze ziekte beheersbaar te
maken. Kunnen wij op je gift rekenen? overgewichtnederland.org/help-mee/doneren/
Alvast bedankt voor jouw steun
MAGAZINE Over Gewicht 03

MEDISCH
Lipoedeem en
lipo-lymfoedeem bij
obesitas
Van het kastje naar de muur
Door: Alma Harrewijn
Voor personen met obesitas is het vaak al moeilijk genoeg om te moeten
kampen met overgewicht en de hiermee gepaard gaande problemen. Maar als
afvallen en regelmatig bewegen lastig zijn en ook niet het beoogde resultaat
opleveren, is het helemaal vervelend. Ook al is de intentie en de wil om dit
te doen er wel, je loopt tegen een grens aan. Misschien dat er dan, naast het
overgewicht, nog ‘iets’ speelt? Dit ‘iets’ kan lipoedeem zijn.
Vaak worden personen met
lipoedeem, ook door artsen,
verpleegkundigen of diëtisten,
aangezien als te zwaar.
Afvallen en meer bewegen is dan het advies.
Maar afvallen lukt vaak niet naar tevredenheid.
Wél in het gezicht en de romp, maar zeker niet
op de heupen en benen, de plaatsen op het
lichaam waar je bij lipoedeem juist te zwaar bent
en waar je last van hebt. Er is vaak een verschil
in kledingmaat tussen het bovenlichaam en
onderlichaam. Dat verschil in kledingmaat kan na
een periode van afvallen nog groter zijn. Terwijl
de klachten – zoals zware, vermoeide en pijnlijke
benen – niet zijn verbeterd. Daarnaast komt het
voor dat er niet alleen lipoedeem een rol speelt,
maar dat er tevens andere aandoeningen als
hartklachten en veneus oedeem (vocht dat
zich ophoopt door een slecht functionerende
bloedcirculatie) meespelen. Ook komen overgewicht,
obesitas en diabetes vaak voor. Er wordt
geschat dat 70% tot 80% van de personen met
lipoedeem ook overgewicht heeft. Dit alles maakt
de behandeling gecompliceerd, want eerst moet
worden vastgesteld welke aandoeningen een
rol spelen en aan welke aandoening er prioriteit
moet worden gegeven. Door de complexiteit van
factoren kan het stellen van de diagnose soms
lastig zijn en lijkt het alsof je van het kastje naar
de muur wordt gestuurd voor er uiteindelijk de
diagnose lipoedeem wordt gesteld.
Wat is er aan de hand
Lipoedeem (letterlijk ‘vetzwelling’; het Griekse
woord Lipos betekent vet en het heeft dus
niets met je lippen te maken) is een aandoening
waarbij symmetrische vetafzetting optreedt
van afwijkende vetcellen (grotere cellen of
met twee kernen) in het gebied vanaf de taille
naar de enkels. Het wordt ook wel ‘pijnlijk
vetsyndroom’ of ‘rijbroekfenomeen’ genoemd.
Soms komt lipoedeem ook voor in het gebied
van de schouders, armen en polsen, hoewel
dit minder vaak voorkomt dan aan de benen.
Opvallend is het ontbreken van zwelling aan de
hand- en voetrug, iets dat wel aanwezig is bij
lymfoedeem en veneus oedeem. Ook de polsen
en enkels blijven slank. Druk op de (vet)weefsels
is pijnlijk, met name bij het scheenbeen. Bij
stoten ontstaan er gemakkelijk blauwe plekken
of bloedingen, omdat de bloedvaatjes in de
huid brozer zijn en gemakkelijker stuk gaan. De
genezing hiervan is vaak langzaam.
Bij lipoedeem is er ook vaak sprake van een
minder sterk bewegingsapparaat: banden
van enkels, voeten en knieën zijn zwak,
04
Over Gewicht MAGAZINE

MEDISCH
er is vaak verminderde spierkracht en het
ondersteunende bindweefsel is slapper. Dit
kan negatieve gevolgen hebben voor een
juiste of optimale houding. Ook zijn de huid
en het onderhuidse bindweefsel vaak minder
elastisch. Lipoedeem is in het begin minimaal
met matige klachten, maar kan steeds erger
worden. In een later stadium van lipoedeem
vormen zich vetkragen rondom de enkels en de
binnenkant van de dijen. Lopen en bewegen
zijn dan moeilijker en gewichtstoename is vaak
het gevolg.
Wanneer ontstaat lipoedeem
Lipoedeem ontstaat meestal in of na de
puberteit, rond een zwangerschap of de
overgang. Vermoedelijk zijn hormonale
veranderingen dan een van de oorzaken.
Erfelijke aanleg speelt waarschijnlijk ook een
rol, omdat het vaak bij meerdere vrouwen in
één familie voorkomt (moeder, oma of tantes
hebben ook dikke benen). Een enkele keer komt
lipoedeem bij mannen voor, maar dan is een
hormonale aandoening de oorzaak.
Het gevolg voor het lymfesysteem
De afwijkende vetcellen trekken extra
weefselvocht aan en vullen zich. Het gevolg van
de verminderde elasticiteit van de huid is een
verminderde schuifkracht op de lymfvaatjes. Zo
kan het voorkomende weefselvocht moeilijker
door de openingen van de lymfhaarvaatjes
sijpelen. Daarnaast kunnen de vetcellen ook
de weefselspleten, waar de haarlymfvaatjes
ontstaan, dichtdrukken. Hierdoor wordt de
opname en afvoer van weefselvocht door het
lymfesysteem bemoeilijkt. Vocht blijft zo meer
in de weefsels van de benen zitten en deze
kunnen hierdoor gezwollen, zwaar en gestuwd
aanvoelen – vooral aan het eind van de dag, bij
warm weer of bij veel zitten en staan. Ook de
voeten kunnen dan vollopen. De volgende dag
zijn deze klachten vaak weer weg. Is dit niet
meer het geval en blijven de voeten dik, dan is
er sprake van lipo-lymfoedeem.
Verwarring met orthostatisch oedeem door
spataderen of flebo-lymfoedeem door chronische
veneuze insufficiëntie – condities van de benen
die ook voorkomen bij personen met obesitas –
komt vaak voor. Bij deze aandoeningen vullen de
MAGAZINE Over Gewicht 05

MEDISCH
Voor het behandelen van lipoedeem en lipolymfoedeem
is in 2014 een richtlijn uitgekomen.
Deze is te vinden op de website van het
Nederlands Lymfoedeem en Lipoedeem
Netwerk (NLNet): www.lymfoedeem.nl. Ook de
goed leesbare patiëntenversie is hier te vinden.
Emotionele en psychische gevolgen van
lipoedeem
Hierboven is alleen maar de fysieke kant van
lipoedeem belicht, maar de gevolgen van
lipoedeem zijn vaak niet alleen fysiek van
aard. Emotionele en psychische gevolgen
door lipoedeem kunnen groot zijn. Vaak zijn
er gevoelens van verdriet, vervreemding en
isolement, maar ook van hoop. Het gedicht
van Barbara Boots, te lezen in dit magazine,
illustreert dit prachtig. Begrip vanuit omgeving is
vaak al een grote steun. Als dit niet voldoende
is, kan er professionele hulp gezocht worden.
benen zich ook in de loop van de dag en krijgen
hetzelfde zware en lome gevoel. Echter, bij deze
aandoeningen zijn de benen bij aanraken of druk
vaak veel minder pijnlijk.
Behandeling
Voor lipoedeem zelf bestaat op dit moment nog
geen behandeling, behalve dan het chirurgisch
laten verwijderen, maar daar bestaat in de
medische- en verzekeringswereld verschil
van mening over. Als er door de toegenomen
belasting op het lymfesysteem zich een
lipo-lymfoedeem heeft ontwikkeld, kan dit
met complexe fysische ontstuwingstherapie
(manuele lymfdrainage, compressie, bewegen
en huidverzorging) voorzichtig aangepakt
worden. Doordat lipoedeem pijnlijk is bij
aanraken of stoten, wordt de druk van
compressie (zwachtels en elastische kousen)
vaak slecht verdragen. Er wordt dan ook eerst
met manuele lymfdrainage, oefenen, bewegen
en huidverzorging begonnen om de lymfelast
in de benen te verlagen. Hierdoor wordt de
huid minder gevoelig voor druk en dit heeft
een gunstige invloed op de pijn. Of compressie
uiteindelijk verdragen kan worden, hangt af
van het pijntolerantieniveau van de persoon.
Ook worden er leefstijladviezen gegeven, zoals
eten met mate en dan voornamelijk gezonde
en gevarieerde voeding. Als het proces van
lipoedeem stopt en het niet in een erger
stadium komt, is dit al een goed resultaat.
Obesitas en lipoedeem
Er is een duidelijke relatie tussen overgewicht
en lipoedeem. Het is dan ook belangrijk voor
personen met overgewicht en obesitas om
de symptomen van lipoedeem te kennen en
te herkennen. Zo kan er bij klachten van de
benen snel aan de bel getrokken worden bij
de (huis)arts om een juiste diagnose te krijgen.
Eventuele behandeling kan dan snel starten om
verergering van lipoedeem te voorkomen.
Alma Harrewijn, eindredacteur Lymfologica, het
nieuwsorgaan van NLNet
Voor meer informatie over lipoedeem
en lipo-lymfoedeem:
Wanneer je vragen hebt over het artikel of er met
iemand over wilt praten, neem dan contact op
met NL-net www.lymfoedeem.nl
Patiëntenvereniging: Nederlands Netwerk voor
lymfoedeem en lipoedeem (NLNet)
Website NLNet: www.lymfoedeem.nl
Website voormalige Lipoedeemvereniging (LIPV):
www.lipv.nl
06
Over Gewicht MAGAZINE

Ervaringsverhaal
Na de diagnose
werd ik mezelf
V
oordat de diagnose kwam, was ik dik
Voordat de diagnose kwam, was ik onzeker
Was er veel onbegrip en onduidelijkheid
Voordat de diagnose kwam, ging lopen moeizaam
Was traplopen een hel, kon ik de berg niet meer op!
Toen de diagnose kwam, had ik lipoedeem
Toen de diagnose kwam, was het niet meer mijn schuld
Met de diagnose kwam er verdriet en ongeloof,
Maar ook de rollercoaster door twee grote operaties
En een lange periode van revalideren
door: Barbara Boots
Met de diagnose kwam ook de vechtlust en pas veel later berusting
Toen de diagnose er was, kreeg ik hoop, voor weer eens de berg op!
Na de diagnose groeide ik, met elke procent extra spierkracht groeide
mijn innerlijke kracht
Na de diagnose zocht ik de grenzen op, daagde ze uit en leerde met
Vallen en opstaan. Na de diagnose werd ik mezelf
Nu zes jaar na de diagnose, heb ik lipoedeem, maar ik ben het niet
Het blijft hard werken aan balans en spierkracht,
Maar ik ben trots op het feit dat ik bestuurslid van NLNet mag zijn
Lotgenoten kan helpen, en lipoedeem op de kaart kan zetten
Ik ben vreselijk blij dat ik de berg op kan lopen, de top kan halen
Nu zes jaar na de diagnose, ben ik bijna trots wat de diagnose
Lipoedeem mij heeft opgeleverd
MAGAZINE Over Gewicht 07

Medisch
“Voor een gezond leven is
slaap net zo belangrijk als
eten, drinken en seks”
Lezing van Hans Hamburger, neuroloog en somnoloog,
over gezondheidsklachten door slechte nachtrust
Door: Gretha de Wit - Akkerman
Ik heb een lezing bijgewoond van dokter Hans Hamburger, hoofd van het
Amsterdam Slaap Centrum in het Boerhaave Medisch Centrum. Tijdens de
lezing kwam ik erachter wat het belang is van een goede nachtrust met
voldoende slaap voor onze gezondheid.
Slaap is opgebouwd uit verschillende slaapcycli.
Een slaapfase bestaat uit 90 minuten met
oppervlakkige slaap, diepe slaap en remslaap.
Diepe slaap is noodzakelijk voor stofwisseling
en opslaan van geheugen. De remslaap
heb je nodig om de indrukken van de dag te
verwerken; in deze slaapfase dromen we.
Wanneer we te weinig slapen, is dat ongezond
en kunnen we gezondheidsproblemen
krijgen. Een bekend voorbeeld is dat je door
slaaptekort tijdens het autorijden kan gaan
knikkebollen, een veel voorkomende oorzaak
van verkeersongelukken.
“Soms denken mensen:
‘dan nemen we toch een
glaasje voor het slapen
gaan of een slaappil?’”
Gezondheidsklachten door slaaptekort
Tijdens de slaap worden onze hersenen
‘schoongespoeld’, zonder voldoende slaap
werkt dit systeem niet, wat uiteindelijk tot
dementie kan leiden. Bij te weinig slaap werkt
ook het immuunsysteem niet goed, wat
makkelijker infecties kan veroorzaken.
Overgewicht en diabetes door slaaptekort
Het blijkt dat bij het lichaam bij voldoende slaap
de hormonen Leptine en Ghreline aanmaakt.
Leptine is een hormoon dat een rol speelt bij
de regulatie van verzadiging in het vetweefsel.
Ghreline is het bekende hormoon dat gemaakt
wordt in de maag en dat voedselinname
stimuleert. Krijg je te weinig slaap, dan wordt te
weinig Leptine en te veel Grehline aangemaakt.
Daardoor krijg je meer trek in - voornamelijk
vet – eten en heb je ook meer tijd om te eten.
Daardoor wordt je makkelijk dikker en ontstaat
er een verhoogde kans op hart- en vaatziekten,
diabetes en slaap apneu (OSA). Kinderen
hebben meer slaap nodig dan volwassenen.
Bij minder dan tien uur slaap hebben zij dus
grotere kans op het krijgen van obesitas.
Slaapstoornissen
Bij slaapapneu, een van de zes
slaapstoornissen (zie hieronder), stokt de
ademhaling tijdens het slapen meer dan vijfmaal
per uur. Er gaat dan geen lucht in of uit de
longen. Het klachtenpatroon van deze patiënt
kan bestaan uit een zeer onrustige slaap, niet
uitgerust wakker worden, extreme vermoeidheid
overdag en op onverwachte momenten in
slaap vallen. Hierdoor is er een zeven maal
grotere kans op verkeersongelukken. Je krijgt
last van geheugen- en concentratieproblemen
en je hebt zelfs drie keer meer kans op een
hartinfarct.
Voor mensen met hartklachten is het raadzaam
om te onderzoeken of je slaapapneu hebt. Bij
ernstige OSA helpt alleen een behandeling met
een CPAP, een masker waarmee de stokkende
ademhaling wordt voorkomen. Verder helpt
bij sommigen een beugel (MRA) en soms, na
08
Over Gewicht MAGAZINE

MEDISCH
onderzoek door een KNO-arts, een operatie.
Verder is het gevaarlijk alcohol en/of
slaaptabletten te gebruiken, omdat die de
ademhaling nog meer onderdrukken.
“Bij te weinig slaap werkt
het immuunsysteem niet”
Naast gedragsredenen die zorgen voor
een te kort aan slaap, zijn er zes typen
slaapstoornissen.
1. OSA is een slaapademhalingsstoornis, zie
boven.
2. Insomnia of slapeloosheid,
3. Bewegingsstoornissen in de slaap, zoals
rusteloze benen (RLS),
4. Circadiane ritmestoornissen,
5. Parasomnia: vreemde gedragingen tijdens
de slaap.
6. Hypersomnia van centrale origine, zoals
narcolepsie.
Ook mensen, die werken in ploegendiensten,
hebben vaak problemen met hun nachtrust.
Deze mensen moeten overdag slapen, maar
kunnen dat niet wegens het daglicht en
omgevingsgeluiden. Hierdoor ontstaat ook
slaaptekort en slaperigheid als ze moeten werken.
Slechte slaaparchitectuur
Soms denken mensen: dan nemen we toch
een glaasje voor het slapen gaan, of een
slaappil? Ze beseffen echter niet dat alcohol
voor het slapen gaan de slaap verslechtert
en dat er door het gebruik van slaappillen
veel bijwerkingen ontstaan, zoals chronische
vermoeidheid en verslechtering van de
slaapkwaliteit -, door lange werkzaamheid
van wel twintig uur. Slaappillen werken echter
maar vijftien tot twintig minuten op de slaap.
Ze onderdrukken het geheugen, zodat je het
wakker worden gedurende de nacht niet meer
onthoudt. Slaappillen veroorzaken, met name bij
ouderen, een grotere kans op valpartijen - met
alle narigheid van dien.
Een schatting is dat twintig procent
van de bevolking lijdt aan een van deze
slaapstoornissen.
Geen beeldscherm in bed
Zoals hierboven beschreven veroorzaakt
slaaptekort dus veel ellende, zoals suikerziekte,
chronische pijn en een te hoge bloeddruk.
Daarnaast veroorzaakt slaaptekort problemen
met het geheugen en daardoor gestoord
vastleggen van kennis.
Ik wil dit verslag graag eindigen met de woorden
van de heer Hamburger zelf:
“Voor een gezond leven is slaap net zo
belangrijk als eten, drinken en seks.”
“Tijdens de slaap
worden onze hersenen
‘schoongespoeld’.”
Tegenwoordig zijn er veel jongeren die moeite
hebben met leren.
In ons moderne tijdperk met overmaat aan
communicatiemiddelen wordt er (te) veel, tot
laat in de avond en nacht gewerkt en gekeken
op mobiele telefoons en computer. Door het
daaruit voortkomende blauwe licht van de
beeldschermen vallen we slechter en later
in slaap, waardoor de slaaptijd te kort wordt.
Verder komen de hersenen door alle informatie
niet in rust. Met name jongeren krijgen
chronisch te weinig slaap. Hierdoor ontstaan
niet alleen leerstoornissen, maar kunnen
sommige jongeren ‘s morgens niet meer naar
school, omdat ze hun bed niet meer uit kunnen
komen. Om deze ellende te voorkomen, is het
aan te raden om drie uur voor het slapen gaan
alle communicatie middelen en beeldschermen
uit te zetten.
MAGAZINE Over Gewicht 09

Agenda
Evenementenkalender,
juli, augustus en
september 2018
Gedurende het hele jaar worden er verschillende evenementen en bijeenkomsten
georganiseerd op het gebied van lifestyle, voeding, sport, overgewicht en obesitas. Bekijk de
onderstaande agenda om op de hoogte te blijven van alle leuke activiteiten.
Juli 2018 Augustus September
Sport- en gezondheidsmarkt, 14 juli
De sport- en beweegmarkt is voor
iedereen die wil zien wat Amstelveen
te bieden heeft op het gebied van
sport en bewegen. Er zijn spelletjes
en beweegactiviteiten voor kinderen
maar ook voor ouders, opa’s en oma’s.
In de Beweegbox kun je de leukste
interactieve spellen doen.
WANNEER:
14 juli 2018, 11:00 – 15:00
WAAR:
Beweegbox en Turnhal Sportlaan 29
1185 TB Amstelveen
Nederland
KOSTEN:
Gratis
Bron: https://sportstad-amstelveen.
nl/activiteit/opening-beweegboxen-turnhal-en-sport-enbeweegmarkt/?instance_id=160)
Kookworkshop: gezonde pubers, 15 juli
Deze kookworkshop is speciaal voor
pubers van 12-18 jaar. Samen met een
vriend of vriendin gezonde recepten
klaarmaken om mee naar school te
nemen als lunch of lekkere snack.
In deze kookworkshop krijg je kort
achtergrondinformatie over wat nu
precies gezond is. Welke voedingsstoffen
heb je nu echt nodig en hoe vind je
balans tussen allerlei lekkere snacks en
gezond eten?
WANNEER:
zondag 15 juli, 10:00-13:00 uur
WAAR:
GOH center, Amsterdam-West
IN DE KEUKEN:
Jeannine Laurens
KOSTEN:
pubers 49 euro
Haarlem Culinair, 2 augustus 2018 –
5 augustus 2018
Het festival Haarlem Culinair trekt
de laatste jaren zo’n 70.000 culinaire
liefhebbers. Het aanbod bestaat uit
gerechten uit alle windstreken, maar
vooral uit streekgerechten met lokale,
eerlijke producten.
Bron: https://www.holland.com/
be_nl/toerisme/plan-uw-vakantie/
evenementen-in-nederland/haarlemculinair.htm)
Uitmarkt Amsterdam 24 augustus
2018 – 26 augustus 2018
De Uitmarkt is de nationale opening
van het culturele seizoen en het
grootste culturele festival van
Nederland. In de loop der jaren is de
Uitmarkt uitgegroeid tot een festival
dat jaarlijks 500.000 bezoekers trekt,
met 2000 artiesten op meer dan 30
locaties in Amsterdam.
Bron: https://www.holland.com/
be_nl/toerisme/plan-uw-vakantie/
evenementen-in-nederland/
uitmarkt-10.htm)
Informatiebijeenkomst Obesitas Noord-
Holland, 18 september
De Chirurgen Noordwest (Noordwest
Ziekenhuisgroep en Rode Kruis
Ziekenhuis) en de Nederlandse Obesitas
Kliniek organiseren in 2018 een serie
informatiebijeenkomsten over de
(operatieve) behandeling van ‘obesitas’
(ernstig overgewicht). De bijeenkomsten
zijn bedoeld voor mensen met obesitas,
hun naasten en andere belangstellenden.
Niet beschikbaar op deze dag maar wel
geïnteresseerd? Bekijk via de link de
overige informatiebijeenkomsten.
WANNEER:
18 september, 19:00 - 21:00
WAAR:
Amsterdam OLVG, Locatie West
Bron: https://www.obesitaskliniek.
nl/agenda/lijst/?tribe_event_
display=list&tribe_paged=1
Nederlands Film Festival Utrecht
26 september 2018 – 5 oktober 2018
Bekijk een grote variëteit aan Nederlandse
films op het Nederlands Film Festival
in Utrecht. Van enorm beroemd tot
bijzonder obscuur en van speelfilms
en documentaires tot korte films en tvproducties:
ruim 150.000 mensen bekijken
meer dan 400 korte en lange films op
vijftien locaties.
Bron: https://www.holland.com/
be_nl/toerisme/plan-uw-vakantie/
evenementen-in-nederland/nederlandsfilm-festival-4.htm)
010
Over Gewicht MAGAZINE

oproep
Zwaartepunt
Wij hebben al jaren een goede samenwerking met Zwaartepunt.
Zwaartepunt biedt op maat en praktijkgerichte scholingen en trainingen aan
zorgverleners en medewerkers binnen de zorg- en welzijnssector.
Zwaartepunt biedt opleidingen voor ergocoaches, Arbo-coördinatoren,
verpleegkundigen, oefentherapeuten, fysiotherapeuten en ergotherapeuten, die
het seminar ‘Begeleiden, Verplaatsen en Tillen van Obese patiënten’ al gevolgd
hebben en zich verder willen specialiseren. Er wordt o.a. gewerkt met modellen
van de Nederlandse Stichting Over Gewicht.
Vragen die zij stellen aan organisaties
in de zorg en welzijn
ten aanzien van beleid rondom
obese cliënten:
Weet je hoeveel obese cliënten jouw organisatie
in huis heeft?
Wat is er nodig aan hulpmiddelen, kennis en
vaardigheden voor kwalitatieve zorg van obese
patiënten en hoe sta jij ervoor?
Is de zorg Arbo-technisch verantwoord voor
zorgverleners?
Hoe ver staat het met beleid rondom obese
patiënten binnen jouw organisatie?
Er worden voorbeelden van beleid besproken,
voorwaarden en stroomdiagrammen bij de
opname van een patiënt. Ook komt er veel
casuïstiek en praktisch oefenen aan bod. Er kan
daarnaast geoefend worden met verschillende
hulpmiddelen en technieken in samenwerking
met zware cliënten.
Wij zijn op zoek naar personen met morbide
obesitas, die nog mobiel zijn of gebruik
maken van een rollator/scootmobiel en
zich willen inzetten voor het opleiden
van zorgprofessionals. Om zo meer
bewustwording te creëren rondom de
bejegening en verzorging van obese cliënten.
Voor voorbeelden, of als je wilt zien wat het
modellenwerk inhoudt, bezoek de website
van Zwaartepunt: https://www.zwaartepunt.nl/
obesitas-en-zorg/lesmaterialen
Voor vragen en aanmelding, stuur een e-mail
naar: info@overgewichtnederland.org
MAGAZINE Over Gewicht 011

OPINIE
Grote zorgen om
‘fat shaming’ in
samenleving:
“Ik wil geen zangeres die met haar kont de hele
bühne vult”
Door: Priscilla Overbeek
Gewichtsdiscriminatie, velen van ons maken zich er schuldig aan. Het is dan
ook een steeds groter wordend probleem binnen de samenleving. Het eeuwige
gestaar van passerende mensen op straat, in zwembaden en sportruimten, de
vervelende opmerkingen wanneer je op een verjaardag een toastje pakt – dit
noemen we ook wel ‘fat shaming.’ Een vorm van discriminatie waar iemand
met overgewicht regelmatig mee wordt geconfronteerd.
Mensen die worstelen met
obesitas worden gekenschetst
als lui, incompetent,
onaantrekkelijk, niet
wilskrachtig en schuldig aan hun eigen gewicht”,
schreven wetenschappers van de Universiteit
van Pennsylvania dit jaar in een onderzoek naar
de gezondheidsrisico’s gekoppeld aan gewichtsdiscriminatie.
Gewichtsdiscriminatie of ‘fat shaming’ is het
hebben van vooroordelen of het belachelijk
maken van iemand met overgewicht en
obesitas. Een steeds vaker gebruikte term, waar
veelvuldig onderzoek naar wordt gedaan. Want
wat doet deze vorm van discriminatie met een
mens en zijn (geestelijke) gezondheid? Het is
namelijk geen kleine groep die het risico loopt
slachtoffer te worden van gewichtsdiscriminatie.
Bijna de helft van de Nederlanders is te zwaar
(BMI hoger dan 25) en 16 procent heeft obesitas
(BMI hoger dan 30).
Overgewicht op het werk
Mensen met obesitas maken om te beginnen
minder kans te worden aangenomen voor
een baan. Dat blijkt uit een onderzoek (2016)
van de Britse Sheffield Hallam University.
De deelnemers moesten uit diverse nepcv’s
met foto's van zowel dikke als dunne
mensen, geschikte kandidaten selecteren voor
verschillende functies. Vooral mensen met
een gemiddeld gewicht werden aangenomen.
Vrouwen met obesitas leken de deelnemers het
minst geschikt.
“Gewichtsdiscriminatie is een
van de weinige vormen van
discriminatie die volkomen
is geaccepteerd in onze
samenleving”
De onderzoekers keken ook naar de
meningen van deelnemers over obesitas en
concludeerden dat vooroordelen omtrent
overgewicht en obesitas waarschijnlijk een rol
speelden bij de uitkomst van hun onderzoek.
Mensen met obesitas maken niet alleen minder
kans op een baan, ze verdienen over het
algemeen ook minder. Vrouwen zijn daar vaker
012
Over Gewicht MAGAZINE

OPINIE
“In Europa worden zelfs
een miljard sterfgevallen
per jaar toegeschreven aan
overgewicht”
jaar brak ze haar been en vlogen de kilo’s er al
snel weer aan. Op audities hoort ze dingen als:
“Ik wil geen zangeres die met haar kont de hele
bühne vult.” In Duitsland zijn er zelfs operahuizen
waar audities verboden zijn voor dikke mensen.
Wiebke: “Ik ben door een regisseur wel eens bij
een stuk voor driekwart van de tijd in een gat in
de grond gezet. Hij zei dat hij mijn wanstaltige
voorkomen niet wenste te zien. Na afloop heb ik
drie weken depressief in bed gelegen.”
“Mensen met obesitas
maken niet alleen minder
kans op een baan, ze
verdienen over het
algemeen ook minder”
de dupe van dan mannen. Een vrouw die 10 kilo
zwaarder is dan een vergelijkbare vrouw van
dezelfde lengte, verdient jaarlijks 2.700 euro
minder, berekenden Engelse onderzoekers
van de Universiteit van Exeter. Uit onderzoek
(2014) van de Vanderbilt University in Nashville
bleek ook dat vrouwen met obesitas minder
verdienen dan vrouwen met een gemiddeld
lichaamsgewicht, terwijl mannen met obesitas
evenveel verdienen als mannen met een
doorsneegewicht.
Für dicke verboten
Operazangeres Wiebke Göetjes maakt
regelmatig mee dat ze vanwege haar
overgewicht wordt afgewezen voor een rol,
vertelt ze in een interview met online platform
‘wondervol’. Wiebke gaat regelmatig voor
audities naar Duitsland, waar ze meer dan eens
de uitspraak “Für dicke verboten” naar haar
hoofd geslingerd kreeg.
Nadat ze in 1993 afstudeerde aan het
conservatorium, werd haar een rol aangeboden
in Phantom of the Opera, op voorwaarde dat ze
minstens 20 kilo zou afvallen. Wiebke móest en
zou de rol hebben en om snel resultaat te boeken
volgde ze daarom een soepdieet. Dat lukte – ze
viel twintig kilo af en de rol was van haar. Na twee
Geaccepteerde discriminatie
“Gewichtsdiscriminatie is een van de weinige
vormen van discriminatie die volkomen is
geaccepteerd in onze samenleving”, zegt Jaap
Seidell, hoogleraar voeding en gezondheid aan
de Vrije Universiteit, in een interview met de
Volkskrant. Hij doet inmiddels al meer dan 35 jaar
onderzoek naar de gevolgen van overgewicht.
Seidell maakt zich ernstig zorgen over
gewichtsdiscriminatie binnen onze samenleving.
“Je zou denken dat de stigmatisering zou afnemen
nu er steeds meer dikke mensen zijn, maar dat is
niet zo.” Deze stigmatisering is overigens cultureel
bepaald: in andere niet-westerse culturen zoals in
landen als Afrika of Brazilië heerst er een compleet
ander schoonheidsideaal. Daar is een grote
kont hartstikke gezond en wordt overgewicht
juist als een teken van welvaart gezien. In onze
samenleving beschouwen we mensen met
overgewicht als lelijk en vinden we dat het hun
eigen schuld is.
Seidell benoemt ook de gewichtsdiscriminatie
binnen de gezondheidszorg. “Artsen kunnen
enorm denigrerend doen tegen dikke mensen (….)
Die artsen zijn zich er niet eens van bewust dat
ze discrimineren. Wij hebben onderzoek gedaan
naar gewichtsdiscriminatie in de zorg en het
probleem werd steevast ontkend. Maar de dikke
patiënten zeiden zelf: het gebeurt voortdurend”
Ook over de media heeft Seidell geen goed
woord over. Die doen er volgens hem hard
aan mee. “Waarom worden bij artikelen over
overgewicht steevast foto's van een dikkerd
zonder hoofd met een donut of een zak patat
geplaatst? Dat versterkt alleen maar het beeld
dat dikke mensen dom en lelijk zijn.”
MAGAZINE Over Gewicht 013

OPINIE
“Dit lichaam schreeuwt
om gezien en gehoord te
worden. Het bizarre is dat
ze me nog steeds niet zien”
Complexe factoren
Het probleem is dat mensen vaak weinig
kunnen doen aan hun zwaarlijvigheid. Naast
het feit dat genen en psychosociale factoren
een rol spelen, bepaalt ook het milieu waarin
je opgroeit voor een groot deel je gewicht.
Seidell: “We leven bovendien in een obesogene
samenleving waar overal eten klaar staat. Als
je dik bent word je gepest en gediscrimineerd
en dan krijgen veel mensen de neiging te
gaan eten om zichzelf te troosten. Vervolgens
worden ze nog dikker. Dus hoezo is het eigen
schuld, dikke bult?”
Wiebke probeerde jarenlang gewicht te
verliezen met verschillende diëten. Maar welk
dieet ze ook probeerde, de kilo’s raakte ze
nooit kwijt. “Ik ben van al dat diëten alleen maar
dikker geworden. Pas op mijn 45e kwam ik er
na een bloedcheck achter dat mijn schildklier
te langzaam werkt. Op internet las ik dat je
schildklier slechter gaat functioneren door
streng lijnen. Als je verbranding al slecht is,
wordt dat door het lijnen alleen maar slechter.”
Naast haar schildklierproblemen, vermoedt
ze dat ook haar pestverleden van invloed is
geweest op haar overgewicht. “Dit lichaam
schreeuwt om gezien en gehoord te worden.
Het bizarre is dat ze me nog steeds niet zien.
Ik probeer ermee in het reine te komen, maar
mezelf straffen met een dieet, dat is de weg
niet.”
Onrealistisch schoonheidsideaal
Het mag duidelijk zijn dat overgewicht de
afgelopen jaren is uitgegroeid tot een zichtbaar
probleem, ook in Nederland. Het westerse
schoonheidsideaal is daarentegen gek genoeg
niet veranderd. In het dagelijks leven zien we
het liefst slanke mensen en op de catwalk
zijn de modellen zo mager mogelijk. Maar hoe
realistisch is dit ‘skinny’ schoonheidsideaal? Uit
“Zonder oplossing van het
psychische probleem, biedt
meer bewegen of beter eten
geen soelaas”
een onderzoek van RoSa, documentatiecentrum
voor gelijke kansen, feminisme en gender,
blijkt namelijk dat slechts vijf procent van de
wereldbevolking zo’n ideaal modellenlichaam
zou kunnen bereiken. Slank zijn is al jaren de
mode, maar obesitas is de harde realiteit. In
1997 noemde de Wereldgezondheidsorganisatie
(WHO) obesitas zelfs een wereldwijde epidemie.
Gewichtsdiscriminatie is een deel van het
probleem, niet de oplossing. Programma’s die
overgewicht moeten voorkomen, werken vaak
meer gewichtsdiscriminatie in de hand. De focus
op preventie - met het doel dat mensen langer
gezond blijven, maar ook kunnen participeren
in de samenleving – versterkt de negatieve
beeldvorming over mensen met obesitas. “Het
idee dat het discrimineren op basis van gewicht
de obese medemens motiveert om kilo's kwijt
te raken, is volstrekt onterecht. De kans dat
mensen door het sociaal uitsluiten nog meer
aankomen, is juist groot. Proberen om gezond
gedrag te bevorderen is een goede zaak,
maar iemand beschimpen draagt niet bij aan
afvallen”, zegt Esther Jansen, psycholoog en
researcher bij Co-eur, onderdeel van Zorg van
de Zaak Netwerk.
Vicieuze cirkel
Obesitas is geen uit de hand gelopen gewoonte,
maar kent meestal een onderliggend psychisch
probleem zoals een angststoornis of trauma.
Bovendien is er vaak sprake van een genetische
factor of spelen er andere hormonale of
emotionele factoren mee. De kern van deze
aandoening is niet altijd gemakkelijk te herleiden,
daarom wordt een professionele behandeling
zeker aangeraden. Jansen: “Zonder oplossing
van het psychische probleem, biedt meer
bewegen of beter eten geen soelaas, tenminste
niet voor de lange termijn.”
Eerdere studies toonden al aan dat de
stigmatisering van zwaarlijvige mensen en
confrontatie met gewichtsdiscriminatie, een
negatieve invloed hebben op de mentale en
fysieke gezondheid. Deze ervaringen leiden tot
stress, schaamte en vereenzaming, wat weer
uitlokt tot ongezond gedrag zoals te veel eten
en het vermijden van openbare gelegenheden
en lichamelijke activiteit. Als iemand in de
sportschool een gemene opmerking maakt
vanwege je gewicht, is de drempel om de
volgende keer weer te gaan ineens een stuk
hoger. Behandeling vraagt om psychische
zorg, zoals cognitieve gedragstherapie. Het
onderliggende psychische probleem moet
worden aangepakt. Pas dan is er ruimte voor de
014
Over Gewicht MAGAZINE

OPINIE
“Waarom worden bij
artikelen over overgewicht
steevast foto’s van een
dikkerd zonder hoofd met
een donut of een zak patat
geplaatst?”
discipline die leidt tot gezond gedrag. Voor veel
mensen met overgewicht is dit erg lastig. De
strijd tegen overgewicht en het aanmoedigen
van gezond gedrag moeten daarom zeker
doorgaan, maar dan wel op een positieve manier.
(On)gezond
Want niet elk mens met overgewicht is per
definitie ongezond. Zwaarlijvige mensen die
regelmatig gezond eten en bewegen, hebben
minder kans op hart- en vaatziekten dan
mensen die niet gezond leven, met een normaal
gewicht. Uit onderzoek van het Erasmus
Medisch Centrum blijkt zelfs dat mensen met
een beetje overgewicht gemiddeld net zo oud
worden als slankere mensen. Mensen die
echt veel te zwaar zijn en een BMI van 35 of
hoger hebben, leven ongeveer vijf jaar korter. In
Europa worden zelfs een miljard sterfgevallen
per jaar toegeschreven aan overgewicht.
Het is natuurlijk altijd belangrijk om te proberen
een gezond leven te leiden. Dat is lastig voor
iemand met overgewicht, gezien de vaak
onderliggende psychische problematiek. Feit
blijft dat iedereen, dik en dun, baat heeft bij
een leven met gezonde voeding en voldoende
beweging. Het is jouw lichaam en dat moet je
tenslotte koesteren als een tempel, zei mijn
moeder altijd. We zijn het namelijk allemaal
waard om lekker in ons lijf te zitten.
Bron:
• https://www.pennmedicine.org/news/newsreleases/2017/january/fat-shaming-linked-togreater-health-risks
• https://papers.ssrn.com/sol3/papers.
cfm?abstract_id=2379575
• https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/
PMC2866597/
• http://shura.shu.ac.uk/12713/4/Flint%20
-%20obesity%20descrimination%20
in%20employment%20recruitment%20
%28published%29.pdf
• https://www.nhs.uk/news/obesity/obesity-nowa-leading-cause-of-death-especially-in-men
• https://www.volkskrant.nl/wetenschap/
receptioniste-karen-werd-verbannen-naar-depostkamer-omdat-ze-dikker-werd~bd042a39/
• http://boxbites.nl/nieuws/onderzoek-gezondsnacken/
• https://wondervol.nl/operazangeres-wiebkegoetjes-sommige-audities-zijn-verboden-voordikke-mensen/
MAGAZINE Over Gewicht 015

oproep
Gezocht: mensen voor
deelname onderzoek
Wilt u bijdragen aan een wetenschappelijk onderzoek naar een innovatieve manier
van voedingsregistratie? Wij gaan graag met u in gesprek!
28 mei 2018. De exacte datum en tijd zullen in
overleg worden bepaald na afname van alle
interviews. De groepsbijeenkomst vindt naar
verwachting in juni 2018 plaats.
016
FoodSampler is een vernieuwend project
waarin de Hogeschool van Arnhem en
Nijmegen, de Technische Universiteit Delft
en het bedrijf ConnectedCare samen werken
aan het ontwerpen van een nieuwe, leuke en
handzame manier van voedingsregistratie.
Voedingsregistratie is namelijk een belangrijk
onderdeel van de behandeling van de diëtist.
Er bestaan al verschillende manieren om
voedingsinname (dat wat je eet en drinkt
gedurende de dag) te registeren, maar deze
blijken in de praktijk niet goed genoeg te
werken. Vaak vinden mensen het lastig om deze
registratie langere tijd vol te houden, waardoor
er waardevolle informatie over de voeding
mist. Het is daarom belangrijk dat de nieuwe
registratietool écht bij de gebruikers past. Om
daarvoor te zorgen willen we deze gebruikers
graag betrekken bij het ontwerpen van de tool.
Daarom vragen wij u om met ons mee te denken
en uw ervaringen, ideeën en eventuele wensen
te delen.
De onderzoekers nodigen u graag uit om deel
te nemen aan een interview. Deze zullen bij
u thuis plaatsvinden. Daarnaast houden wij
één groepsbijeenkomst op een locatie die
centraal ligt ten opzichte van de woonplaats
van alle deelnemers. Na het interview zal één
van de onderzoekers telefonisch contact met
u opnemen om een afspraak te maken voor
de tweede bijeenkomst en ontvangt u meer
informatie over deze bijeenkomst. U krijgt
een klein presentje voor uw deelname. U mag
hiervoor kiezen tussen twee bioscoop tickets
óf een VVV-bon ter waarde van €25. Ook
zullen eventuele gemaakte reiskosten worden
vergoed. De interviews vinden plaats vanaf
Naar wie zijn wij op zoek?
Wij zijn op zoek naar mensen die voldoen aan
de volgende criteria:
- Leeftijd 65 jaar of ouder
- Thuiswonend
- Body Mass Index (BMI) hoger dan (of gelijk
aan) 25kg/m2*
- Voorheen een actieve poging gedaan om
gewicht te verliezen onder begeleiding van
een diëtist
- Niet recentelijk (minder dan een jaar geleden)
gestopt met roken
Voldoet u aan de bovenstaande criteria en
bent u geïnteresseerd om deel te nemen
aan het onderzoek? Schroom niet en meld u
aan via het onderstaande e-mailadres (onder
vermelding van uw naam, leeftijd, woonplaats
en telefoonnummer). Wanneer u zich aanmeldt
wordt de officiële informatiebrief naar u
verstuurd. Deze bevat meer informatie over het
onderzoek en uw rol hierin. Daarna zal u worden
gebeld voor een afspraak door één van de
onderzoekers.
Diëtist-onderzoeker: Sonja van Oers MSc
Werkzaam bij: HAN IPS Lectoraat Voeding en
Gezondheid
E-mailadres: Sonja.vanoers@han.nl
Dit project wordt gesubsidieerd door:
*Weet u uw BMI niet uit uw hoofd? Dan kunt u
deze gemakkelijk uitrekenen via onderstaande
website:
https://overgewichtnederland.org/over-gewicht/
wat-is-obesitas/
Over Gewicht MAGAZINE

oproep
Gezocht: man/vrouw vanaf 65
jaar met een bmi 25 of hoger
Wilt u bijdragen aan een wetenschappelijk onderzoek naar een innovatieve
manier van voedingsregistratie? Wij gaan graag met u in gesprek! U ontvangt
€25 voor uw deelname.
De exacte datum en tijd zullen in overleg worden
bepaald na afname van alle interviews. De
groepsbijeenkomst vindt naar verwachting in juni
2018 plaats.
FoodSampler is een vernieuwend project waarin
de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen, de
Technische Universiteit Delft en het bedrijf
ConnectedCare samen werken aan het ontwerpen
van een nieuwe, leuke en handzame manier van
voedingsregistratie. Voedingsregistratie is namelijk
een belangrijk onderdeel van de behandeling
van de diëtist. Er bestaan al verschillende
manieren om voedingsinname (dat wat je eet
en drinkt gedurende de dag) te registeren, maar
deze blijken in de praktijk niet goed genoeg te
werken. Vaak vinden mensen het lastig om deze
registratie langere tijd vol te houden, waardoor er
waardevolle informatie over de voeding mist. Het
is daarom belangrijk dat de nieuwe registratietool
écht bij de gebruikers past. Om daarvoor te zorgen
willen we deze gebruikers graag betrekken bij het
ontwerpen van de tool. Daarom vragen wij u om
met ons mee te denken en uw ervaringen, ideeën
en eventuele wensen te delen.
De onderzoekers willen graag mensen
die een bariatrische ingreep (ofwel een
maagomleiding) hebben ondergaan uitnodigen
voor een interview. Dit interview zal bij u thuis
plaatsvinden. Daarnaast houden wij één
groepsbijeenkomst op een locatie die centraal
ligt ten opzichte van de woonplaats van alle
deelnemers. Na het interview zal één van de
onderzoekers telefonisch een afspraak met u
maken voor de groepsbijeenkomst en ontvangt
u meer informatie over deze bijeenkomst. U krijgt
een klein presentje voor uw deelname. U mag
hiervoor kiezen tussen twee bioscoop tickets
óf een VVV-bon ter waarde van €25. Ook zullen
eventuele gemaakte reiskosten worden vergoed.
De interviews vinden plaats vanaf 28 mei 2018.
Naar wie zijn wij op zoek?
Wij zijn op zoek naar mensen die voldoen aan
de volgende criteria:
- U heeft meer dan twee jaar geleden een
bariatrische ingreep ondergaan
(gastric bypass of gastric sleeve operatie)
- Body Mass Index (BMI) hoger dan (of gelijk
aan) 25kg/m2*
- U heeft begeleiding gehad van een diëtist
- U bent niet zwanger
Voldoet u aan de bovenstaande criteria en bent
u geïnteresseerd om deel te nemen aan het
onderzoek? Schroom niet en meld u aan via het
onderstaande e-mailadres (onder vermelding
van uw naam, woonplaats, telefoonnummer
en wanneer u welke ingreep heeft ondergaan).
Wanneer u zich heeft aangemeld wordt de
officiële informatiebrief naar u verstuurd. Deze
bevat meer informatie over het onderzoek en uw
rol hierin. Daarna zal u worden gebeld voor een
afspraak door één van de onderzoekers.
Diëtist-onderzoeker: Sonja van Oers MSc
Werkzaam bij: HAN IPS Lectoraat Voeding en
Gezondheid
E-mailadres: Sonja.vanoers@han.nl
Dit project wordt gesubsidieerd door:
*Weet u uw BMI niet uit uw hoofd? Dan kunt u
deze gemakkelijk uitrekenen via onderstaande
website: https://overgewichtnederland.org/overgewicht/wat-is-obesitas/
MAGAZINE Over Gewicht 017

column
Graag realisme in preventie
en voorlichting
Door: Guus van Egdom
In het radioprogramma De Nieuws BV, elke middag op NPO
Radio 1, interviewde presentatrice Willemijn Veenhoven
onlangs de Belgische arts Luc Bonneux. Hij kwam dezer dagen
in het nieuws omdat hij zich nogal verbaasd had over het door
vrijwel alle media rondgetoeterde nieuws dat zelfs één glas alcohol
per dag schadelijk is. Een van de stellingen was dat één glas alcohol je leven
met een half uur verkort (rekensommetje: van een jaar lang elke dag een glas
bier leef je dus uiteindelijk zeven dagen korter).
Een belangrijke eigenschap van
Bonneux is dat hij bereid is om,
vóór hij wat beweert, op zoek te
gaan naar de feiten. Het verhaal
over de alcoholschade was volgens hem in alle
media verschenen na een persbericht van de
Erasmus Universiteit, waarin een artikel uit The
Lancet werd besproken.
“Een onderdeel van het
Nationaal Preventieakkoord
is de gecombineerde
leefstijlinterventie”
De feiten
The Lancet is een internationaal
toonaangevend blad op medisch gebied en de
Erasmus Universiteit mag in Nederland best
als degelijk en betrouwbaar worden gezien;
niettemin is men er daar in geslaagd om het
artikel in The Lancet volkomen verkeerd weer
te geven. De feiten zijn dat het betreffende
onderzoek laat zien dat vijftien glazen
alcoholhoudende drank per week geen enkele
schade aanrichten die de levensverwachting
vermindert. Dat de wetenschapsvoorlichter
van de Erasmus Universiteit er zó naast zit is,
aldus Bonneux, dramatisch te noemen. Dat
vervolgens het voltallige journaille het bericht
overneemt, zonder zelfs maar de uitstekende
samenvatting in The Lancet te checken, maakt
het allemaal nog erger.
“Er is geen explosie van
obesitas!”
Obesitas
Als het toch over feiten gaat, heeft Bonneux
er nog wel een paar die op gespannen voet
staan met het publieke gedachtengoed. Een
ervan is: er is geen explosie van obesitas! Hij
baseert zich eenvoudig op cijfers van het RIVM,
het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en
Milieu. Daaruit blijkt dat de mensen in Nederland
tussen 1980 en 1990 gemiddeld genomen
dikker zijn geworden, maar daarna niet meer.
Er zou zelfs sprake zijn van een lichte afname.
Bonneux staat bekend als dwarsdenker,
waarvan we er wel wat meer zouden kunnen
gebruiken. Misschien valt de Nederlandse
columniste en wetenschapsvoorlichter Asha
ten Broeke ook in die categorie. Daar zullen
we in het volgende nummer van dit magazine
wellicht meer over te weten komen, want er
staat begin juli een interview met haar gepland.
Zij is onder meer columniste voor De Volkskrant,
waar ze opvalt door haar soms tegendraadse
standpunten en vaak scherpe stellingen. Haar
columns en artikelen zijn redelijk goed in te
delen in vier hoofdthema’s: gender, seksualiteit,
“Ten Broeke haalt
Amerikaans onderzoek aan
dat laat zien dat permanent
gewicht verliezen bijna
niemand lukt”
018
Over Gewicht MAGAZINE

COLUMN
“Er is inmiddels veel
wetenschappelijke kennis
over obesitas”
feminisme en obesitas en stigma. In die
laatste categorie vinden we artikelen waarin
ze duidelijk stelling neemt, maar waar nodig
steeds gebaseerd op feiten, verkregen door
concreet onderzoek en direct contact met de
onderzoekers.
Tegen de stroom
Op de website van Asha ten Broeke komen tal
van onderzoeken aan bod die aanleiding zijn
tot het trekken van conclusies die aardig tegen
de stroom van populaire opvattingen ingaan.
Ik zet een aantal van haar stellingen op een
rij, waarvan de argumentatie te vinden is in de
artikelen op de betreffende website.
• De Zorgstandaard van het Partnerschap
Overgewicht Nederland (PON), waar de
Stichting Over Gewicht bij is aangesloten, is
onrealistisch. Die standaard is onder meer
een advies aan artsen hoe om te gaan
met obese patiënten en zegt dat mensen
met (morbide) obesitas vooral permanent
gewicht moeten verliezen. Ten Broeke
haalt Amerikaans onderzoek aan dat laat
zien dat dit bijna niemand lukt en dat dit
doorgaans leidt tot jojo-effecten - waardoor
je er uiteindelijk zwaarder uitkomt dan toen je
eraan begon.
• Lijnen is sowieso niet aan te raden; niet in
de kleine stapjes van het PON en zéker niet
in de vorm van crashdiëten. Verstandiger is
het om, als je last hebt van overgewicht, een
levensstijl te volgen waardoor je stabiel op
gewicht blijft.
• Voor kinderen is lijnen zelfs gevaarlijk. De
fysieke ontwikkeling van kinderen wordt er vrij
ernstig door geschaad en de nadruk op een
dun lijf is ook psychologisch schadelijk.
• In dit verband is de Triple-P-training die (nog
steeds!) door het Nederlands Jeugdinstituut
wordt gepropageerd, niet alleen schadelijk
voor het zelfbeeld dat kinderen ontwikkelen:
het is ook bewezen ineffectief.
• Emotie-eten is niet voorbehouden aan
dikkerds. En in het verlengde daarvan: dikke
mensen zijn psychisch niet ongezonder dan
niet-dikke mensen.
• Er is een sterke genetische component bij
obesitas.
Preventie en voorlichting
Er is inmiddels veel wetenschappelijke kennis
over obesitas. Als het rondom dit thema
gaat om preventie en voorlichting, bestaat
de uitdaging eruit om te voorkomen dat
deze kennis selectief wordt gebruikt. Ten
Broeke neemt hier een kritische positie in.
Als ik haar gedachtenlijn volg, dan zouden
we een paar zaken in de voorlichting en
preventieprogramma’s sterker terug moeten
zien:
• de genetische component bij obesitas;
• dat we in een land wonen waar je om de twee
meter ergens snoep en snacks kunt kopen;
• dat afvallen haast onmogelijk is zodra je
eenmaal overgewicht hebt;
• dat je lichaam twintig procent zuiniger met
energie wordt voor elke tien procent van
het lichaamsgewicht dat je kwijtraakt, wat je
“Voor kinderen is lijnen
zelfs gevaarlijk”
dwingt om een dieet levenslang vol te houden.
In het najaar zal naar verwachting een
Nationaal Preventieakkoord gesloten worden
dat gericht is op het bestrijden en, waar
mogelijk, voorkomen van overgewicht, roken
en overmatig alcoholgebruik. Een onderdeel
van dat akkoord is de gecombineerde
leefstijlinterventie (GLI), met name ten behoeve
van de ‘behandeling’ van obesitas. Hierbij
worden aandacht voor voeding, beweging en
de noodzaak van psychologische begeleiding
gecombineerd. Deze GLI zal deel gaan uitmaken
van het basispakket van de zorgverzekering,
overigens begrijpelijkerwijs zonder een
vergoeding voor het onderdeel beweging.
Dit is goed nieuws voor mensen die hun
overgewicht willen aanpakken. De uitdaging
zit ‘m erin dat deze aanpak realistisch
moet zijn, gevoed door de inzichten die het
wetenschappelijk onderzoek oplevert. Het
slechte nieuws is dat obesitas wederom
benaderd dreigt te worden als het probleem
van het individu, dat daar zelf verantwoordelijk
voor wordt gehouden. Hierbij lijken genetica en
het feit dat we in een obesogene samenleving
wonen, te veel buiten beschouwing te blijven.
Guus van Egdom
guusvanegdom@kpnmail.nl
MAGAZINE Over Gewicht 019

oproep
Wij zoeken rechtshandigen met
een bmi vanaf 30
Elders in dit magazine kun je lezen over het belang van goede voorlichting
dat gebaseerd is op wetenschappelijke feiten. Je kunt zelf bijdragen aan dit
wetenschappelijk onderzoek door er actief in te participeren.
Het Universitair Medisch
Centrum (UMC) Utrecht
zoekt mensen die mee willen
werken aan het Neurofoodonderzoek.
Wat onder meer
onderzocht wordt, is hoe de hersenen werken op
het moment dat voedselkeuzes worden gemaakt
en hoe ze werken tijdens het proeven. Het zou
bijvoorbeeld een mogelijkheid kunnen zijn dat de
hersenen bij mensen met obesitas anders werken
bij het maken van voedselkeuzes, of bij het zien
van al het voedselaanbod. Meer inzicht in de
werking van de hersenen zal zeker leiden tot een
beter begrip van de onderliggende oorzaken van
obesitas.
We zoeken mensen uit de omgeving van Utrecht
met een body mass index (BMI) van 20 tot 25, en
mensen met een BMI van boven de 30. Omdat
er wellicht verschil is in de hersenwerking tussen
links- en rechtshandige mensen, wordt in dit geval
gezocht naar rechtshandige mensen, zodat de
onderzoeksresultaten beter te vergelijken zijn.
Verder is het van belang dat je redelijk gezond bent.
“Meer inzicht in de werking
van de hersenen zal zeker
leiden tot een beter begrip
van de onderliggende
oorzaken van obesitas”
Voor het onderzoek wordt er in het UMC Utrecht
gedurende een uur een hersenscan van je
gemaakt terwijl je twee taken uitvoert die te
maken hebben met voedselkeuze en proeven.
Ook word je gevraagd om na drie en na zes
maanden een korte vragenlijst in te vullen.
Je krijgt een vergoeding van €35,- voor het
onderzoek in het UMC en nog eens €5,- voor
het invullen van de vragenlijsten.
Ben je geïnteresseerd, of wil je meer informatie,
neem dan contact op met Floor van Meer via
e-mail: neurofood@isi.uu.nl, of telefonisch via
06-12 97 49 38. Op de website neurofood.isi.
uu.nl is meer informatie te vinden.
Snel en lekker!
Avocadosalade met gerookte zalm
door: Loes Koiter
Hoe maak je het?
1. Halveer de avocado en
verwijder de pit.
2. Snijd de avocado in blokjes
met een mesje.
3. Haal de blokjes uit de schil en
doe het in een schaaltje.
4. Meng alle ingrediënten behalve
de Yofresh en peterselie.
5. Vul de 2 helften met de salade.
6. Doe er een theelepel Yofresh op
en wat peterselie fijn gesneden.
Ingrediënten:
1 avocado
50 gram gekookte koude doperwtjes
1 appel in kleine blokjes
1 bosui in ringetjes
Halve ui gesnipperd
1 augurk in blokjes
1 plak gerookte zalm in stukjes
Peterselie
Klein bosje fijngehakte Peterselie
Zout en zwarte peper
Yofresh
020
oVer geWicHt MagaZine

oekentips
Boekentips!
Boek: Leven met obesitas, P. Daansen & W.A. Sterk (2005)
Er gaat geen week voorbij zonder
berichten over nieuwe en vooral
gemakkelijke manieren om in korte tijd
succesvol af te vallen. In de praktijk
blijkt het echter voor velen niet zo
gemakkelijk te gaan. Zwaarlijvige
mensen voelen zich daardoor vaak
niet begrepen. Het boek ‘Leven
met obesitas’ biedt inzicht in het
ontstaan van ernstig overgewicht.
Het bevat uitgebreide informatie over
zowel voeding en stofwisseling als
over psychische processen die ten
grondslag aan eetgedrag liggen. Via
vragen en opdrachten krijgt de lezer
meer vat op zijn eigen eetgewoonten.
Een van de uitgangspunten is het
stellen van realistische doelen. Niet een
strak lijf maar gezondheid staat voorop!
Dit boek belooft geen gouden bergen,
maar laat zien hoe een gezond gewicht
in ieders bereik ligt
Boek: Overgewicht en obesitas bij kinderen, E. van Mil &
A. Struik (2015)
‘Overgewicht en obesitas bij
kinderen’ beschrijft de huidige
stand van zaken op medisch en
psychologisch vlak. Voor het eerst
wordt vanuit deze geïntegreerde
visie de wetenschappelijke kennis
over overgewicht bij kinderen
beschreven. Met assessment
tools en werkbladen kunnen
professionals in het zorgteam
ouders en kinderen ondersteunen
om de regie te krijgen over hun
leefstijl. Daarnaast geeft het
boek ouders kennis en inzicht
om ook hun eigen leefstijl indien
nodig aan te passen. Edgar van
Mil is kinderarts-endocrinoloog
en specialist op het gebied van
kinderobesitas, diabetes, groei
en hormonale ziekten. Arianne
Struik is ontwikkelingspsycholoog/
systeemtherapeut,
gespecialiseerd in emotionele
problematiek, stressregulatie,
trauma en hechting bij kinderen.
Boek: Mijn strijd tegen de kilo’s, Paul Turner (2015)
Paul heeft één allesverslindende
passie: eten! Het liefst eet hij de
hele dag door. Hij merkt wel dat
anderen in de lengte groeien, en
hij in de breedte. Paul houdt van
aandacht, dus opvallen vindt hij
geen probleem. Maar als iemand
hem op een dag uitscheldt,
verandert er iets. Hij wil niet
meer naar school. Wat nu? Wordt
hij voortaan gepest? Of kan hij
zelf iets doen aan de manier
waarop anderen hem zien? Een
humoristisch verhaal over (heel
veel) eten, doorzettingsvermogen
en trots zijn op wie je bent. Van
dit boek is ook een jeugdeditie
beschikbaar onder de titel:
Kiloknaller.
MAGAZINE Over Gewicht 021

BoekentipS
Boek: Nooit meer lijnen, Tanja de Wit (2007)
‘Nooit meer lijnen’ kan behulpzaam
zijn wanneer chronisch lijnen
geen effect heeft, als je eet
uit emotie of als je twijfelt over
je eigenwaarde en alles al
geprobeerd hebt. In dit boek staan
geen recepten met koolraap en
quinoa, maar het geeft inzicht
in je eigen gedachtegang en
gewoontes, waardoor je de regie
over je eigen gewicht weer in
handen zal krijgen. Door niet
krampachtig gefixeerd te zijn op
de weegschaal, maar te beseffen
dat er nu eenmaal verschillen zijn
in bouw en omvang, ontstaat er
zelfacceptatie en ruimte om je
eetgedrag beter te doorgronden.
Boek: Wij zijn ons brein, Dick Swaab (2010)
In het boek ‘Wij zijn ons brein’ heeft
Swaab een compleet hoofdstuk gewijd
aan overgewicht en obesitas. Swaab
staat bekend om zijn onderzoeken
waarbij het menselijk gedrag wordt
verklaard vanuit de werking van het
brein. Zijn werk heeft tot nieuwe
inzichten geleid over het ontstaan
van obesitas. Swaab draagt zijn
vaak omstreden bevindingen met
overtuiging uit en schuwt hierbij het
maatschappelijk debat niet. In dit boek
schrijft hij dat niet de mens het brein
stuurt, maar het brein de mens; de vrije
wil is daarmee een illusie.
recepten
Snel en lekker!
Kip in sinaasappelsaus
met sesamzaadjes
door: Loes Koiter
Hoe maak je het?
1. Maak de marinade. Snijd de kipfilets in blokjes. Laat de kipfilets
marineren in de zelfgemaakte marinade. Snijd de paprika’s en de
ui in grove stukken. Bak de paprika en ui kort in olijfolie in een wok.
2. Haal de groenten uit de wok en bak de blokjes kip. Voeg sinaasappelsap,
honing, peper, ketjap, water en maïzena toe. Laat even
sudderen. Voeg vervolgens de groenten erbij.
3. Maak af met geroosterde sesamzaadjes.
Ingrediënten
Voor de marinade:
Scheutje zoete ketjap
Scheutje verse sinaasappelsap
Scheutje honing
Geraspte gember (grootte van een
duim)
4 tenen knoflook geperst
Zout en zwarte peper
Verdere benodigdheden:
2 kipfilets
Olijfolie
2 rode puntpaprika’s in grove stukken
2 groene paprika’s
2 uien
Sap van 2 sinaasappels
Scheutje honing
Zwarte peper
Snufje gemalen rode peper
Ketjap
1 dl water
Binden met 1 lepel maïzena opgelost
in beetje water
022
oVer geWicHt MagaZine

actie
BOEKEN WEGGEEFACTIE
Speciaal voor onze lezers hebben wij een leuke boeken weggeef actie!
Wij geven het boek ‘Gewicht zit niet tussen je oren’ van Roel Pieterman maar
liefst twee keer weg!
‘Gewicht zit niet tussen je oren’ trekt de gedachte
in twijfel dat mensen hun gewicht bewust kunnen
sturen. Het boek analyseert op kritische wijze de
medisch-wetenschappelijke kennis waarop het
overgewichtbeleid gebaseerd is.
Wil jij deze kans absoluut niet missen? Meld je
dan nu aan en wie weet win jij wel een prachtig
exemplaar van ‘Gewicht zit niet tussen je oren.’
Stuur ons een mail met je gegevens en laat
weten of je vaker een boek voor ons magazine
zou willen beoordelen.
Lijkt het je dus leuk om dit boek te lezen en te
beoordelen? Geef je dan nu op via:
info@overgewichtnederland.org
Doe mee en wie weet ben jij wel een van de
gelukkige winnaars…
Van de redactie
Colofon
Het blad Magazine Over Gewicht
verschijnt drie keer per jaar
Jaargang, nummer
2018, nummer 2
redactie:
Inez van den Anker, 2 vacatures
Vormgeving en opmaak
MEO, Alkmaar
Sluitingsdatum kopij
volgende magazine
17 september 2018
Web
www.overgewichtnederland.org
post adres
Postbus 3071, 1801 GB Alkmaar
redactieadres
info@overgewichtnederland.org
abonnement en
adreswijziging
info@overgewichtnederland.org
of 072-7920770
copyright © 2018
Niets uit deze uitgave mag
worden overgenomen zonder
schriftelijke toestemming
van de redactie en/of van
de betreffende auteur. De
redactie behoudt zich het
recht voor kopij te wijzigen, in
te korten of niet tot plaatsing
over te gaan. De redactie
heeft zich ingespannen
om alle rechthebbenden te
achterhalen. Voor vragen en
opmerkingen kunt u contact
opnemen met de redactie.
MagaZine oVer geWicHt 023

024
Over Gewicht MAGAZINE