Cursusboekje Externe Dienstverlening SSOE

EEN
GREEP
UIT
ONS
PROFESSIONALISERINGS
AANBOD

EEN
GREEP
UIT
ONS
PROFESSIONALISERINGS
AANBOD

Kennis en vaardigheden
van jezelf of van je team
vergroten?
In dit boekje presenteren wij een greep uit
ons professionaliseringsaanbod. Je kunt je
via onze website inschrijven voor een workshop,
training, cursus of een lezing. Tevens
bieden we maatwerk op locatie.
Vraag naar de mogelijkheden, we helpen je
graag. Onze inzet moet leiden tot verdere
professionalisering binnen passend
onderwijs.
De Externe Dienstverlening en het
Autisme Steunpunt Zuidoost-Brabant zijn
onderdeel van SSOE (Stichting Speciaal
Onderwijs & Expertisecentra). Wij zijn expert
in passend onderwijs en bieden advies,
ondersteuning en professionalisering
aan onder andere leerkrachten, intern
begeleiders, mentoren, zorgcoördinatoren,
schoolteams, directies en schoolbesturen.
Onze aandachtsgebieden zijn: leerachterstand,
gedragsproblematiek, autisme,
communicatie en motorische en lichamelijke
beperkingen.
Meer informatie
Heb je vragen over ons of over ons
professionaliseringsaanbod? Bel dan:
088 214 01 00 (Externe Dienstverlening) of
088 214 01 02 (Autisme Steunpunt
Zuidoost-Brabant).
Je kunt je vraag ook online stellen via
het Digitaal Loket op onze websites.
Wij nemen dan zo snel mogelijk contact
met je op.
Onze dienstverlening kenmerkt zich door:
• Maatwerk en praktische adviezen
• Flexibiliteit en snelle dienstverlening
• Duidelijkheid: we zeggen wat we doen
en we doen wat we zeggen.
Een compleet overzicht van ons aanbod
is te vinden op onze websites
www.externedienstverlening.nl en
www.autismesteunpunt.nl.
3

TRAININGEN/WORKSHOPS
5
Blended learning
Leerlingen met autisme in de klas
6
Numicon: een methode die werkt
Rekenen is leuk met Numicon
8
AutismeBelevingsCircuit (ABC)
9
Handicapbeleving
9
Workshops
Leerlingen met een onzichtbare beperking
Executieve functies
NT2
Schrijven of typen?
Als denken en handelen tijd kost
SOLK
11
Lezingen
Autisme en motivatie
Autisme en meisjes
Autisme en de overgang naar mbo, hbo en universiteit
Autisme en executieve functies
Autisme en hechting
13
Onderzoek en beeldvorming
13
Consultatie
14
Intervisie
15
Coaching
Co-teaching:
Bevorderen van de handelingsvaardigheid van de leraar
4

Blended Learning
Leerlingen met autisme
in de klas
DOEL
• Recente kennis over autismespectrumstoornissen
doornemen en een
vertaling maken naar de dagelijkse
onderwijspraktijk.
• Samen leren en uitwisselen van
ervaringen.
INHOUD
Blended learning cursus: één startbijeenkomst,
drie intervisiebijeenkomsten,
afgewisseld met zelfstudie via E-learning,
opdrachten en een werkboek.
We werken met drie thema’s:
• communicatie en interactie
• leren met autisme
• aan de slag met gedrag.
DOELGROEP
Basiscursus voor leerkrachten, docenten,
leerlingbegeleiders, mentoren, intern begeleiders
en zorgcoördinatoren in het primair
onderwijs, speciaal onderwijs, voortgezet
onderwijs en voortgezet speciaal onderwijs.
Er is geen speciale voorkennis nodig. Omdat
de cursus een praktisch karakter heeft, is
het wenselijk dat je in je werk te maken hebt
met leerlingen met autisme.
TIJDSDUUR
Eén startbijeenkomst van 1 uur, drie
intervisiebijeenkomsten van 2 uur.
Tijdsinvestering: minimaal 9 uur zelfstudie.
AANMELDEN
Kijk voor data, tijdstippen en cursuskosten
op onze website. Je kunt kiezen uit
Autisme in het basisonderwijs en Autisme in
het voortgezet onderwijs. De cursus kan ook
op locatie verzorgd worden. Informeer naar
de mogelijkheden.
Je kunt je aanmelden voor deze cursus via
het aanmeldformulier op onze website.
Ga naar Wat we doen: Autisme in het basisonderwijs
of naar Autisme in het voortgezet
onderwijs.
LOCATIE
De cursus wordt gegeven op een van de
SSOE-scholen. De cursus kan ook op
locatie gegeven worden. Voor het voortgezet
(speciaal) onderwijs geldt dat wij de cursus
alleen op locatie verzorgen.
MATERIAAL
Iedere cursist krijgt drie weken voor de startdatum
een cursusboek, inloggegevens voor
toegang tot de digitale leeromgeving en een
eerste opdracht voor de startbijeenkomst.
BEOORDELING
Deelnemers krijgen bij voldoende deelname
een certificaat.
REGISTERLERAAR
15 RU
OPMERKINGEN
De cursist mag gedurende 12 weken
gebruik maken van de digitale leeromgeving.
5

Numicon: een rekenmethode
die werkt
Rekenen is leuk met Numicon
Numicon is een methode die kinderen
spelenderwijs meeneemt van het ‘ordenen’
naar het ‘leren rekenen’. Het materiaal van
Numicon maakt getallen concreet omdat
kinderen getallen letterlijk kunnen zien en
voelen. Onderzoek wijst uit dat Numicon
de prestaties van kinderen op alle rekenwiskundige
onderdelen verhoogt. Het
materiaal is bedoeld voor kinderen uit het
regulier en speciaal onderwijs vanaf een
ontwikkelingsleeftijd van 3 jaar.
DOEL
Met de trainingen ben je in staat om de
leerstof meer rekenrijk te maken.
INHOUD
Wij bieden 4 trainingen aan:
Kennismaken met Numicon, Verder met
Numicon, Numicon voor peuters en
kleuters en Numicon voor (zeer) moeilijk
lerende kinderen.
Voor vragen over maatwerk kun u contact
met ons opnemen.
PROGRAMMA
Kennismaken met Numicon
• Introductie van het materiaal
• Leren werken met Numicon in kleine
groepjes
• Numicon op het digibord.
Verder met Numicon
• Het handelingsmodel van het ERWD en
het gebruik van Numicon
• Nederlandse rekenmethoden met hun
rekenstrategieën
• Numicon inzetten bij het aanleren van
rekenstrategieën om te komen tot
bewerkingen door het tiental heen
• Intervisie.
Numicon voor peuters en kleuters
• Pedagogiek en didactiek bij het leren
rekenen met Numicon
• Ontwikkeling van rekenvaardigheid met
Numicon
• Benaderingswijze Numicon (rekentaal)
• Intervisie.
Numicon voor (zeer) moeilijk lerende
kinderen
• Ontwikkeling van het leren rekenen bij
(zeer) moeilijk lerende kinderen
(pedagogiek en didactiek)
• Ontwikkeling van rekenvaardigheid met
Numicon
• Benaderingswijze Numicon (rekentaal)
• Intervisie.
DOELGROEP
Leerkrachten, intern begeleiders,
leerlingbegeleiders, remedial teachers
(basisonderwijs, speciaal basisonderwijs
en speciaal onderwijs), begeleiders van
peuterspeelzalen.
6

LOCATIE
Antoon van Dijkschool
Berkveld 19
5709 AE Helmond
MEER INFORMATIE EN AANMELDING
Via het digitaal loket op de website
www.numicon.nl
Het is wenselijk om als eerste de training
Kennismaken met Numicon te volgen.
7

AutismeBelevingsCircuit
(ABC)
TIJDSDUUR
De training duurt 2½ uur.
DOEL
Door het AutismeBelevingsCircuit leer je
autisme kennen en ervaren.
LOCATIE
De training wordt gegeven op een van de
SSOE-scholen of op locatie.
INHOUD
Het AutismeBelevingsCircuit laat je door
autistische ervaringen meemaken hoe het
is om met autisme te leven. Je kunt over
autisme lezen, leren en gesprekken voeren,
maar autisme ervaren, is een andere manier.
De training, die wordt gegeven aan een
groep variërend van 8 tot 16 personen, is
een actief en zeer toegankelijk dagdeel
waarin je vooral ervaringen opdoet. Het
AutismeBelevingsCircuit bestaat uit een
aantal opdrachten en werkvormen die je
gaat uitvoeren. Er zijn doe-opdrachten en
zintuigelijke ervaringen. Een medewerker
leidt je door het circuit en er is ruimte voor
het delen van ervaringen. Ook worden
diverse tips gegeven voor autismevriendelijkheid.
REGISTERLERAAR
2 RU en 1,25 SKJ-punten
OPMERKINGEN
Het AutismeBelevingsCircuit vormt samen
met de module Autistisch denken een goede
kennismaking met autisme. Door de
ervaringen leer je de theorie beter te
begrijpen.
AANMELDEN
Aanmelden kan via
www.autismesteunpunt.nl: Wat we doen,
AutismeBelevingsCircuit (ABC).
DOELGROEP
Het AutismeBelevingsCircuit is voor
iedereen die autisme wil leren kennen en
ervaren. Wij richten ons vooral op mensen
uit het onderwijs. De training kan ook aan
groepen aangeboden worden.
8

Handicapbeleving
Workshops
DOEL
Hoe ervaart een leerling met een beperking
bewegingsonderwijs? Met welke problemen
heeft deze leerling te maken? Wat is er wél
mogelijk?
Via deze workshop krijg je inzicht in de
(on)mogelijkheden die een leerling met een
beperking tegenkomt tijdens een reguliere
gymles. Hoe zorgen we ervoor dat ook deze
leerling een fijne les heeft?
DOELGROEP
Voor leerkrachten en klasgenoten (in het
primair en voortgezet onderwijs) van leerlingen
met een motorische beperking.
Wij organiseren verschillende inspirerende
en interessante workshops. Tijdens deze
workshops nemen we je mee in de aangeboden
thema’s. Je maakt kort kennis
met de thema’s en we geven je een aantal
praktische handvatten waarmee je morgen
aan de slag kunt.
DOELGROEP
Leerkrachten, docenten, leerlingbegeleiders,
mentoren, intern begeleiders en zorgcoördinatoren
in het primair onderwijs,
speciaal basisonderwijs, speciaal onderwijs,
voortgezet onderwijs en voortgezet speciaal
onderwijs.
INHOUD
Via een belevingstraject krijgen alle deelnemers
een beperking aangemeten. Hiermee
gaan zij vervolgens diverse praktische
opdrachten uitvoeren in de gymzaal.
TIJDSDUUR
De training duurt 2½ uur.
MEER INFORMATIE EN AANMELDING
Je kunt je interesse voor deze training
aangeven via het Digitaal Loket op onze
website www.externedienstverlening.nl.
We nemen dan zo snel mogelijk contact
met je op.
DE THEMA’S:
Leerlingen met een onzichtbare beperking
Lezing over het werken met leerlingen met
onzichtbare beperkingen.
Interactieve workshops met als doel
bewustwording: je kunt zien en beleven wat
leerlingen met onzichtbare beperkingen
ervaren in de klas.
Hoe kun je dit signaleren en wat doe je er
vervolgens mee?
LOCATIE
Deze workshop wordt op locatie gegeven.
9

Executieve funties
Executieve functies zijn belangrijk voor het
organiseren en aansturen van handelen en
gedrag. Er zijn leerlingen die daar problemen
mee hebben. Ze kunnen bijvoorbeeld niet
goed plannen, initiatief nemen, geconcentreerd
werken onder tijdsdruk en andere
zaken die met de executieve functie te
maken hebben. Hoe kun je hier als school
het beste mee omgaan? Welke rol spelen de
cognitieve functies hierbij?
Tijdens deze inspirerende workshop krijg je
meer inzicht in de invloed van executieve
functies op het leren. Ook geven we praktische
tips die helpen om de leerlingen meer
tot hun recht te laten komen.
NT2
Scholen hebben steeds meer te maken met
leerlingen die Nederlands niet als moedertaal
hebben. Zij stromen later in waardoor
zij nog niet op een volwaardige manier deel
kunnen nemen aan het onderwijs. Wat
betekent dit voor de school en de leerkracht?
Hoe kun je inspelen op de hulpvragen
die er zijn?
Schrijven of typen?
ICT-middelen als tablets, laptops, digiborden,
et cetera, zijn niet meer weg te
denken uit het onderwijs. Moeten we op
school nog aandacht besteden aan het
schrijfonderwijs of is de overstap naar
volledig digitaliseren de toekomst?
Gedurende een dagdeel nemen we je mee
in deze visies. Wat zijn de mogelijkheden
op beide gebieden? Sluit het een het ander
uit of kunnen de vormen goed naast elkaar
bestaan?
Als denken en handelen tijd kost
Tijdens deze workshop geven we je inzicht
in de problematiek waar een leerling met
vertraagde informatieverwerking tegenaan
loopt. Waar herken je dit aan?
Hoe kun je hiermee omgaan in de klas? En
wat zijn de individuele ondersteuningsbehoeftes
van de leerling?
SOLK
Het aantal leerlingen met Somatisch
Onvoldoende Verklaarde Lichamelijke
Klachten (SOLK) neemt toe. Dit zijn klachten
die langer dan enkele weken duren en waarbij,
zelfs na adequaat medisch onderzoek,
geen somatische aandoening wordt gevonden
die de klachten voldoende verklaart.
Bij leerlingen met SOLK neemt het verzuim
vaak ernstige vormen aan, met alle gevolgen
van dien.
Tijdens deze workshop komt het volgende
aan de orde: het organiseren van passend
onderwijs en een passende zorg/begeleiding,
het opstellen van een plan van aanpak:
wie doet wat, wanneer en hoe?
10

MEER INFORMATIE EN AANMELDING
De workshops worden op locatie gegeven.
Je kunt je interesse voor een van deze
workshops aangeven via het Digitaal
Loket op onze website
www.externedienstverlening.nl
Gebruik hiervoor het contactformulier.
Lezingen
Het Autisme Steunpunt Zuidoost-Brabant
verzorgt geregeld boeiende avondlezingen
rondom het thema autisme. Kijk op
www.autismesteunpunt.nl voor meer
informatie.
De lezingen kunnen ook op locatie gegeven
worden. Vraag gerust naar de mogelijkheden.
Autisme en motivatie
Een lezing voor ouders en docenten die
in hun omgeving te maken hebben met
kinderen met een autismespectrumstoornis
(ASS). Deze kinderen kunnen ongemotiveerd
overkomen, vaak tot ergernis van ouders en
leerkrachten. Maar is het werkelijk ongemotiveerdheid
of is het iets anders? Wat is
de reden dat kinderen niet reageren, onderuitgezakt
zitten, hun werk niet inleveren of
niets doen aan huiswerk? Hoe krijg je hem
of haar weer bij de les? Welke componenten
zorgen ervoor dat iemand gemotiveerd is?
Autisme en meisjes
Autisme bij meisjes uit zich vaak anders
dan bij jongens. Over autisme bij meisjes is
echter nog niet zoveel bekend. Zo zijn de
gefixeerde interesses vaak anders en zijn
meisjes met autisme meer geneigd zich
sociaal gezien aan te passen aan de andere
kinderen. Tijdens deze lezing wordt ingegaan
op de verschillen tussen jongens en
meisjes met autisme en de gevolgen voor de
dagelijkse praktijk.
11

Autisme en de overgang naar mbo, hbo en
universiteit
Studeren is een belangrijke nieuwe fase in
het leven van jongeren. Voor jongeren met
autisme is dit een extra grote stap. Hoe
bereid je je hierop voor? Hoe vinden jongeren
met autisme een studie die bij hen past?
Hoe kunnen jongeren beter worden ondersteund
bij de overstap naar vervolgopleidingen?
Welke hulp kan er geboden worden op
onderwijsinstellingen? Kunnen deze jongeren
straks ook op kamers wonen? Allemaal
vragen waarmee je te maken kunt krijgen.
Tijdens deze lezing geven we informatie over
aandachtspunten, hulpmiddelen, regelingen
en mogelijke oplossingen.
Autisme en hechting
Mensen met autisme laten soms gedrag zien
wat ook mensen met hechtingsproblemen
vertonen. Kan dat wel samen voorkomen?
Beïnvloeden deze zaken elkaar? Hoe benader
je deze mensen dan, vanuit de ideeën
over hechting en/of vanuit hun autisme?
Tijdens deze avond geven we uitleg over dit
thema en worden praktische adviezen
gegeven hoe je hiermee om kunt gaan.
Autisme en executieve functies
Veel kinderen en jongeren hebben moeite
met plannen, organiseren, beginnen en
stoppen. Ze krijgen hun schoolwerk niet op
orde, of kunnen zich niet beheersen als ze
boos worden. Dit kan wijzen op problemen
in de executieve functies. In deze lezing vertellen
we wat we onder executieve functies
verstaan. Hoe onderzoek je ze? Hoe ga je er
dan mee om thuis en op school? Hoe geef
je het kind en de jongere de ondersteuning
om hierin te leren?
12

Onderzoek en beeldvorming
Consultatie
Didactisch onderzoek
De Externe Dienstverlening verzorgt
didactisch onderzoek ter onderbouwing van
beeldvorming of advies. Voorbeelden van
onderzoeken die wij afnemen, zijn
individuele intelligentieonderzoeken en
reken-, lees- of spellingsonderzoeken.
Logopedisch onderzoek
Afname van logopedisch onderzoek naar de
spraak-/taalontwikkeling van de leerling op
school is mogelijk. Denk hierbij aan spraaken
taalontwikkelingsonderzoek of onderzoek
naar vorm, inhoud en gebruik. De toetsgegevens
kunnen worden vertaald naar de
onderwijsaanpak in de praktijk.
Genoemde onderzoeken worden ook
ingezet voor NT2-leerlingen. Het is ook
mogelijk om groepjes NT2-leerlingen op
school logopedisch te begeleiden en de
leerkracht te coachen in de didactiek van
het NT2-onderwijs.
Beeldvorming
Het Autisme Steunpunt biedt onderzoek en
beeldvorming bij (complexe) vragen rondom
leerlingen met een autismespectrumstoornis
(ASS). Op basis van de onderzoeksresultaten
bieden wij handelingsadviezen op maat.
DOEL
Zoeken naar perspectief in de situatie voor
de leerling of student en de school;
adviezen geven bij een vraag over een
leerling of student.
Je krijgt tips en adviezen die op maat zijn,
passend bij de situatie en praktijkgericht.
INHOUD
Op afspraak vindt er een schoolbezoek
plaats. Een medewerker observeert, doet
dossieronderzoek en heeft, indien wenselijk,
een gesprek met de leerling. Aansluitend is
er een gesprek met de school, de ouders
en indien gewenst en mogelijk de leerling.
Hierin wordt de observatie besproken, wordt
er aanvullende informatie gegeven en
bespreken we samen de voorgestelde
adviezen. De school ontvangt een verslag
van de consultatie.
Met de school wordt besproken of er
ondersteuning nodig is bij het uitvoeren van
de adviezen. Desgewenst kunnen er
vervolgafspraken worden gemaakt.
DOELGROEP
Leerlingen en studenten van regulier en
speciaal onderwijs, kinderopvang en
peuterspeelzalen.
Je kunt je vraag online stellen via het
Digitaal Loket op onze websites. We nemen
dan zo snel mogelijk contact met je op.
13

Intervisie
DOEL
• Als (zorg)team of expertisegroep komen
tot een constructieve manier van praten
over casuïstiek en werkvragen.
• Het versterken van de professionaliteit
van het team.
• Het planmatig en constructief praten
over casuïstiek en werkvragen.
• Het gezamenlijk bewaken van begeleidingsstrategieën,
vanuit jouw schoolspecifieke
visie op ondersteuning van
leerlingen.
• De organisatie gaat uiteindelijk zelf verder
met deze vorm van intervisie.
DOELGROEP
(Zorg)teams, zorgcoördinatoren en intern
begeleiders.
TIJDSDUUR
Bij de intake bespreken we hoeveel
bijeenkomsten er nodig zijn.
INHOUD
• Onze medewerker neemt als extern
deskundige deel aan een (zorg)team of
expertisegroep binnen jullie organisatie.
• Vooraf worden de structuur (het oplossingsgericht
intervisiemodel), de rollen
en de spelregels afgesproken.
• Onze medewerker houdt de werkwijze
en inhoud in de gaten en coacht de
intervisor.
• In het intervisieoverleg bespreken we
casuïstiek of hulpvragen van teamleden,
soms met behulp van beeldmateriaal.
• We spreken af wat de acties zijn vanuit
het overleg en deze worden gemonitord
en teruggekoppeld.
14

Coaching
Co-teaching:
Bevorderen van de handelingsvaardigheid
van de leraar
DOEL
Uitbreiden handelingsrepertoire en zorgdragen
voor een attitudeverandering bij de
leerkracht, waardoor je als leerkracht en
schoolteam makkelijker in kunt spelen op de
verschillen in de klas. In plaats van advies
wat je moet doen, advies over hoe je een
verandering kan bewerkstelligen.
INHOUD
• Co-teaching (waaronder coaching
leerling, docent) naar aanleiding van
hulpvraag, gericht op beter omgaan met
leerlingen met een beperking.
• Kortdurend traject: meekijken over de
schouder van de leraar.
• Een-op-een coaching van de leraar in
de klas.
• Praktische pre-teaching bij praktijkvakken.
TIJDSDUUR
Minimaal 4 dagdelen.
MEER INFORMATIE EN AANMELDING
Informatie over Co-teaching vind je
op de website
www.externedienstverlening.nl
Je kunt je interesse voor Co-teaching
aangeven via het Digitaal Loket op onze
website www.externedienstverlening.nl.
We nemen dan zo snel mogelijk contact
met je op.
LOCATIE
Deze trajecten worden op locatie gegeven.
DOELGROEP
Leerkrachten en docenten, in het primair
onderwijs, speciaal basisonderwijs, speciaal
onderwijs, voortgezet onderwijs, voortgezet
speciaal onderwijs en mbo.
Op al onze diensten zijn de Algemene
leveringsvoorwaarden en de Klachtenregeling
SSOE van toepassing. © 2018
15

SSOE
Venetiëstraat 43
5632 RM Eindhoven
Antoon van Dijkschool Helmond
MBS Eindhoven
Mytylschool Eindhoven
Externe Dienstverlening
Autisme Steunpunt Zuidoost-Brabant
Arbeids Transitie Centrum
Samen maken wij onderwijs passend!