KYKopdewereld-merged

6

Gaudí in Afrika
Het lijkt wel een detail van een van de
architectonische hoogtepunten van
Antoni Gaudí. Maar dat is het niet. Je ziet
hier poelen met zout en andere mineralen.
Regenwater spoelt die mineralen uit het
gesteente van het Aïr Massif, het Aïr Massif,
een bergketen in het oosten van Niger, en
stroomt dan naar deze oude rivierbedding
in de buurt van het plaatsje Teguidda-n-
Tessoumt. Een deel van het water blijft
achter in natuurlijke bassins, waarna de
zoutmijners wachten tot het is verdampt en
ze de mineralen uit de poelen kunnen
scheppen. En die mineralen worden
vervolgens onder meer aan veehouders
verkocht. Het verschil in kleur ontstaat
overigens doordat het zoutgehalte in elke
poel iets varieert, waardoor er steeds
andere zoutminnende micro-organismen
(zoals algen) in voorkomen.
7

10

Woestijnroos
Wat je hier ziet, is zo ongeveer heilige
grond. Edwards Air Force Base is
namelijk de thuisbasis van de Test Pilot
School waar beroemde testvliegers als
Chuck ‘eerste door de geluidsbarrière’
Yeager lang geleden werden opgeleid.
Op het Dryden Flight Research Center,
dat hier ook is gevestigd, werden
wereldberoemde toestellen als de U-2,
de SR-71 Blackbird en – recenter – de
F-35 Lightning II en de F-22 Raptor
getest. En op de landingsbanen van
Edwards kon de spaceshuttle landen
na een ruimtemissie. Voor dat laatste
doel is deze enorme kompasroos in de
woestijn gemaakt. Het ding heeft een
doorsnede van 1210 meter en werd
door de bemanning van het ruimteveer
gebruikt om de navigatieapparatuur
te kalibreren.
11

12

Costa del
Plastico
In het zuiden van Spanje loopt de
temperatuur ’s zomers op tot ruim
boven de 40 graden Celsius. Doordat er
in het gebied bovendien maar zo’n 200
millimeter water per jaar valt, was het
eigenlijk alleen maar geschikt om er
spaghettiwesterns in op te nemen. Dat
veranderde toen iemand in de jaren
tachtig op het briljante idee kwam om
er een kas van polyethyleen te bouwen,
daar vruchtbare grond in uit te storten
en er een irrigatiesysteem in aan te
leggen. Vervolgens kwamen er steeds
meer plastic kassen bij en tegenwoordig
produceert het 30.000 hectare
grote gebied rond de stad Almeria
jaarlijks meer dan 3,4 miljoen ton
groente en fruit. Bij elkaar leveren al die
kroppen sla, komkommers, tomaten,
watermeloenen, paprika’s en ander
‘groenvoer’ de streek elk jaar zo’n 1,4
miljard euro op. Daar kun je wel een
paar stukjes plastic voor spannen.
13

16

Halfweg
Het is een idyllisch plaatje. Maar het was op deze
eilanden in de Grote Oceaan niet altijd zo vredig
als nu. Sand Island en Eastern Island maken deel
uit van de Midway Atol en waren tijdens de Tweede
Wereldoorlog de inzet van een hevige strijd tussen
de VS en Japan. Midway, dat op grofweg 5000 kilometer
van Amerika en 4000 kilometer van Japan
ligt, was namelijk een strategisch belangrijke plek
voor het bevoorraden van schepen en het bijtanken
van vliegtuigen. De Slag bij Midway, die wordt
gezien als een keerpunt in de oorlog, begon op
4 juni 1942 en werd na een korte, hevige strijd
gewonnen door de Amerikanen. Tegenwoordig is
het nagenoeg onbewoonde Midway vooral een
natuurgebied. Alleen het vliegveld op Sand Island
(links) wordt nog in stand gehouden voor vliegtuigen
die tijdens hun vlucht over de Grote
Oceaan in problemen komen en een noodlanding
moeten maken.
17

18

Zee des doods
In het westen van China ligt een woestijn,
de Taklamakan. De enorme zandbak beslaat
maar liefst 337.000 vierkante kilometer
(een gebied ter grootte van Duitsland) en
om het te ontsluiten, liet de Chinese regering
er verschillende wegen in aanleggen.
De grote verbinden de steden aan de
randen van de woestijn, maar er zijn ook
flink wat kleinere, en langs die wegen kom
je af en toe dit soort installaties tegen.
Zoom je in op de rode sectie, dan zie je
een toren en daar in de buurt ronde
opslagtanks. In de blauwe lijken zich voornamelijk
containers, vrachtwagens en een
grote voorraad buizen te bevinden. Tellen
we nu op ons Chinese telraam één en één
bij elkaar op, dan komen we tot de conclusie
dat hier naar olie wordt geboord.
Dat kan kloppen. In de jaren vijftig werd er
in deze oceaan van zandduinen voor het
eerst olie en gas gevonden. Sindsdien
proberen oliewerkers die enorme
voorraden naar boven te halen en dat gebeurt
vaak onder heel barre omstandigheden.
Lokale stammen noemen de
woestijn niet voor niets ‘de zee des
doods’…
19

20

Knusse ellende
Vanboven ziet het er best gezellig uit: leuke,
smalle straatjes, knusse huisjes, golfbaan
naast de deur… Toch is het op de grond
een stuk minder prettig. Je kijkt namelijk
naar de Kibera slum, een Keniaanse
krottenwijk. Op basis van dit soort luchtfoto’s
werd het inwonersaantal jarenlang geschat
op ergens tussen de 800.000 en de
1.000.000. Uit een onafhankelijk onderzoek
uit 2008 blijkt dat dat meevalt. De zee van
golfplaten biedt onderdak aan ‘slechts’
235.000 tot 270.000 mensen. Maar dat
maakt de ellende niet minder groot.
Gemiddeld moeten de inwoners rondkomen
van (omgerekend) 85 eurocent per
dag. Water is schaars, verkrachtingen en
berovingen zijn aan de orde van de dag,
het rioolwater stroomt er door de straten en
zaken als medische zorg of scholing zijn
vrijwel uitgesloten. De Keniaanse regering
wil Kibera dan ook het liefst opdoeken door
inwoners bijvoorbeeld naar andere delen
van de stad te verhuizen. Maar erg succesvol
zijn die pogingen tot dusver niet. Een
Keniaans regeringslid berekende dat, als
de huidige aanpak wordt doorgezet, het
nog 1178 jaar gaat duren totdat Kibera
eindelijk leeg is.
21

Jaarringen
Hij heet Vatnajökull en dat betekent
‘gletsjer van de wateren’. Deze
bevroren massa op het zuidoostelijke
deel van IJsland beslaat ongeveer
8 procent van het totale landoppervlak.
Op één van zijn uitlopers is dit
bijzondere patroon te zien, dat
ontstaat door vulkanische as. Die
wordt door steeds een nieuwe laag
sneeuw bedekt en als de gletsjer
verder opschuift, worden oude
aslagen weer zichtbaar. Dan
ontstaan dit soort jaarringen. Michiel
van den Broeke, hoogleraar polaire
meteorologie van de Universiteit
Utrecht zegt daarover: “Gletsjer-ijs
stroomt van het midden van de
ijskap naar de randen, waar het
smelt. De oudste ijslagen bevinden
zich dus altijd aan de buitenkant
van de ijskap. In IJsland is die ijschronologie
extra mooi te volgen
dankzij de uitgesproken aslagen,
die samenhangen met vulkaanuitbarstingen
uit het verleden.” Mooie
uitleg, mooi effect.
24

25