Rijswijk.special #1

JE VOETEN •
Rijswijk special
CONNECTING
THE DOTS
#1 - WINTER 2018
THEMA
Grenzeloos
ondernemen
BBR ondernemers
aan het woord
Grenzeloos creatief in
Park Overvoorde
Column
Armand van der Laar
NDE WERELD AA
Christel van de Reijt
“Kijk eens
wat vaker over
grenzen heen”

ijswijk.special
De grens over!
Delft en Rijswijk: al sinds mensenheugenis grenzen ze aan
elkaar. Letterlijk met elkaar verbonden via het Rijn-Schiekanaal,
tramlijn 1, de Prinses Beatrixlaan en de A4 en met
de komst van de woonwijk Rijswijk Buiten vrijwel compleet
tegen elkaar aangebouwd.
Na onze succesvolle start in Delft begonnen we stiekem te
filosoferen over een volgende stap: zou ons concept ook
in andere steden werken? Via via kwamen we in gesprek
met de BBR en de Gemeente Rijswijk en legden we lijntjes
met andere ondernemers in Rijswijk. Rijswijk was voor ons
sowieso een logische volgende stap, aangezien een van ons
(Sabine) in Rijswijk woont. We dronken veel kopjes koffie,
ontdekten een mooie mix aan bedrijvigheid en waagden de
stap: zie hier de geboorte van de Rijswijk Special!
04
Ondernemen in Rijswijk
Bereikbaarheid op no. 1
15
10
Stem van de ondernemer
BBR
22
Toen we eind vorig jaar de thema’s voor 2018 kozen, konden
we niet voorzien dat het thema voor deze editie – Grenzeloos
ondernemen - zo toepasselijk zou zijn. We gaan
letterlijk de grens over, en wat ons betreft is dit het begin
van nog veel meer mooie verhalen uit Rijswijk en vooral ook
over dat wat Delft en Rijswijk verbindt èn onderscheidt.
Voor 2019 staan in elk geval nog twee specials gepland, in
maart en december.
Sabine van Meeteren, Nannette Verschoor
en Dennis Wiegman
De Dialoog
Jan Brugman en Roger Pels
En verder:
03 Editorial en Colofon
06 Brasserie en hotel
In Park Overvoorde
08 Keuze voor
Plaspoelpolder
TUI
09 Column
Armand van der Laar
18 Lokale marktteams
Rabobank
Verkeersborden van bamboe
HR Groep
20 Het Pand
EPO
25 Zo zit dat
Verzekeren
26 Inclusief in Rijswijk
Werkwaardig
28 Gelukkig hebben we
de foto’s nog
Op de cover:
Christel van de Reijt (pag. 8)
Gemaakt met medewerking van
BBR bbr-rijswijk.nl
Brasserie Bijna Thuis brasseriebijnathuis.nl
Cavero cavero.nl
EPO epo.org
Gemeente Rijswijk rijswijk.nl
Hartevelt Assurantiën hartevelt.nl
HR Groep hrgroep.nl
Industrieschap Plaspoelpolder
plaspoelpolder.nl
Rabobank rabobank.nl
TUI tui.nl
Werkwaardig werkwaardig.nu
en alle adverteerders
Colofon
Eindredactie Jacqueline Eckhardt
Redactie Claar Urbanus, Heleen Platschorre,
Mieke van der Wenden, Nannette Verschoor,
Petra Homan, Sabine van Meeteren
Fotografie (pagina’s)
Aldo Allessie Fotografie 24
Fleur Halkema 4, 5, 16, 17, 26, 27
Laura van der Sleesen 11
René Zoetemelk 10
Ronald Speijer cover, 6, 7, 8, 18
Willem de Bie 22, 23
Overige informatie zie colofon Delft.business
www.dot-business.nl
Uitgeverij DOTbusiness
Rijswijk Special is een uitgave van DOTbusiness en
wordt, samen met Delft.business, in een oplage
van 7.000 exemplaren gratis verspreid in Rijswijk,
De Binckhorst (Den Haag) en Wateringse Veld (Den
Haag), en in het verspreidingsgebied van Delft.
business. De redactie van Rijswijk Special verzorgt
de inhoud van het magazine. Deze maken we
deels in samenwerking met betalende partners.
Wijzigingen of afmeldingen: info@dot-business.nl
Copyright 2018 DOTbusiness – Artikelen en foto’s
uit Rijswijk Special mogen alleen met schriftelijke
toestemming van de uitgever worden overgenomen.
De uitgever kan niet aansprakelijk worden
gesteld voor de inhoud van advertenties.
Rijswijk Special wordt CO 2
-neutraal gedrukt.

ijswijk.special/netwerken
rijswijk.special/netwerken
• Ondernemen in Rijswijk
Bereikbaarheid
staat op nummer 1
Kathy Hogeboom,
manager Team EZ / Bedrijfscontactpunt:
“Voor de ruim 4.200 bedrijven die we in Rijswijk hebben,
is de goede bereikbaarheid een sterk punt. Je zit
hier zo’n beetje óp de A4, A12 en A13. En met de trein,
bus en tram is er een directe lijn naar Den Haag en Delft/
Rotterdam. Ideaal voor personeel en zakenrelaties. Naast de logistieke
bereikbaarheid zijn wij als gemeente goed bereikbaar voor ondernemers
zelf. Het Bedrijfscontactpunt bestaat uit vier accountmanagers die telefoon
of e-mail van bedrijven direct beantwoorden en hen aan de hand
nemen door de gemeentelijke organisatie. De accountmanagers kennen
veel bedrijven persoonlijk, brengen hen met elkaar in contact en weten
wat er speelt. Alles met één doel: een vitaal vestigingsklimaat in Rijswijk.”
Er zijn
4.200
bedrijven
in Rijswijk
IN DE BOOGAARD
OUD RIJSWIJK
PLASPOELPOLDER
Accountmanagers aan het woord
Vivienne Medik
“Als accountmanager van winkelcentrum Oud-Rijswijk ben ik het aanspreekpunt
voor zo’n 150 winkeliers, horecaondernemers en dienstverleners
in het gebied. Allemaal mkb-ers die het handig vinden dat ze
met hun vragen direct bij mij terechtkunnen. De winkeliers organiseren
activiteiten op vaste momenten in het jaar, met als topper de Christmas
Shopping Night in de stijl van Dickens. En natuurlijk is de wekelijkse markt een
trekker. Als je het hebt over grenzeloos ondernemen, dan vind ik Restaurant Elea
daar een letterlijk voorbeeld van. Chefkok Takis Panagakis verwerkt zijn Griekse
roots in totaal nieuwe gerechten. In hun korte bestaan wonnen zij al twee keer de
Gouden Pollepel.”
Sandra van de Waart
“Als accountmanager heb ik veel contact met de vastgoedeigenaren en
bedrijven. Het gaat vaak over ontwikkelingen in de Plaspoelpolder, ons
grootste bedrijventerrein. Zelf vind ik het een interessant gebied, omdat
het zo gemengd is. Er is ruimte voor de innovatieve mkb-ondernemer,
maar ook voor grote organisaties zoals TUI. TUI heeft bewust gekozen om te
blijven in de Plaspoelpolder vanwege de bereikbaarheid en de kansen. Ze hebben
hun pand prachtig en duurzaam verbouwd. Er komen binnenkort een paar honderd
nieuwe medewerkers bij en die komen in een gebied dat zelf ook aan het vernieuwen
is. Het werkklimaat is verbeterd met horeca en sportfaciliteiten en we willen
verder: het gebied vergroenen en verlevendigen.”
BROEKPOLDER
Maikel Gijzen
VRIJENBAN
ZUIDFLANK
“Liever ga ik actief bij de bedrijven langs dan dat ik zaken telefonisch
afhandel. Dat persoonlijke contact wordt gewaardeerd. We hebben een
enorm gevarieerd relatiebestand in Hoornwijck, Broekpolder, Vrijenban
en Zuidflank. Ik ben er voor de ondernemer en Sandra voor de vastgoedeigenaar.
Van zakelijke dienstverleners tot maakbedrijven en ICT-gerelateerde
industrie, met verschillende vragen en behoeften. Ik faciliteer de bedrijven en zorg
indien nodig voor een korte lijn naar bestuurders. De innovatieve kracht, hier in
Rijswijk, zie je heel duidelijk bij een bedrijf als Vision to Watch. Zij verkopen hun hologrammen,
interactieve katapulten en bewegende vloeren over de hele wereld.”
Mark van Vliet
‘De accountmanagers
faciliteren de ondernemer
en weten wat er speelt’
In de Bogaard
bestaat al
55 jaar
“Met twee feestweekenden vierde winkelcentrum In de Bogaard pas
nog het 55-jarig bestaan, compleet met drive-in bioscoop en bekende
vloggers. Als accountmanager van In de Bogaard wordt dan bij mij
aangeklopt om het een en ander binnen de gemeente te regelen, naast
de reguliere vragen en kwesties waarbij ik hulp bied. Ik ben een doener en
voel me thuis bij ondernemers. Je vindt hier grootwinkelbedrijven, maar ook mkbers
die hun grenzen opzoeken, zoals fashionzaak J22 van Dennis Jasper. Midden in
de crisis besloot hij zijn zaak in herenkleding en eigentijdse sieraden uit te breiden.
In deze periode won de onderneming zelfs de titel ‘Beste zelfstandige winkel van
Nederland’ en twee keer die van ‘Gezelligste winkel van Rijswijk’.” •
4 5

ijswijk.special/inspireren
rijswijk.special/inspireren
Brasserie en hotel met huiselijk karakter
Prachtig gelegen
in park
Overvoorde
“Wat haal je jezelf op de hals?” Mirjam Smilde was niet meteen enthousiast toen
haar man Ben een vervallen conferentiecentrum in Rijswijk wilde omtoveren tot
hotel en brasserie. Toch zijn Ben en Mirjam, samen met schoonzoon Joost van der
Plas, inmiddels de trotse eigenaren van Brasserie Bijna Thuis en het aangrenzende
Hotel Hoevevoorde. Na een grondige verbouwing van ruim een half jaar openden
brasserie en hotel mét vergaderruimten afgelopen zomer de deuren.
‘Een jazzfestival en een groentekas,
we zitten vol met plannen’
Ben Smilde werkte achttien
jaar als ondernemer in de horeca
toen hij besloot te stoppen.
“In deze branche keer ik
nooit meer terug”, zo sprak
hij met zichzelf af. Jarenlang
leidden Ben en Mirjam, administratief
medewerker bij een
medisch keuringscentrum,
een relatief rustig leventje.
Dat veranderde toen een
vriend Ben attent maakte
op een leegstaand pand in
park Overvoorde. “We gingen
samen kijken”, vertelt Ben. “Het bleek een
voormalig conferentiecentrum te zijn van
de gemeente Den Haag, dat al jaren leeg
stond. Het zag er niet uit: vies en overwoekerd.
Toch had ik direct het gevoel:
dit kan iets moois worden. En ondanks
mijn besluit om nooit meer de horeca in
te gaan, wist ik dat ik dit moest doen.”
Hij besloot niet alleen Mirjam, maar ook
schoonzoon Joost, bouwkundige bij de
gemeente Pijnacker-Nootdorp, bij zijn
Joost, Mirjam en Ben kennen weinig
grenzen als het gaat om creativiteit.
‘Het was vies en overwoekerd.
Toch had ik direct het gevoel:
dit kan iets moois worden’
plannen te betrekken. Joost: “Ook mijn
eerste gedachte was: ‘Waar begin je aan?’
Maar Ben stak Mirjam en mij aan met zijn
enthousiasme en uiteindelijk besloten we
met z’n drieën de sprong te wagen.”
Verbouwing
In januari 2018 begon het drietal aan de
grootscheepse verbouwing. “We hebben
de indeling en inrichting zelf bedacht en
de verbouwing in eigen beheer uitgevoerd”,
vertelt Joost. “Daarbij zijn we stap
voor stap te werk gegaan en hebben
zoveel mogelijk zelf gedaan.” Het drietal
kreeg daarbij hulp van familie en vrienden.
Mirjam: “We hebben vier vrijwilligersdagen
georganiseerd, waarop soms
wel dertig mensen kwamen helpen. Familie
en vrienden stonden tot op de dag
van de opening klaar om bij te springen.”
In juli opende de brasserie haar deuren.
In oktober namen de eerste gasten hun
intrek in het hotel. “De start was nog
best een uitdaging”, zo blikt Ben terug.
“Ons team bestond uit mensen met uiteenlopende
horeca-ervaringen. Iedereen
had een andere manier van werken. Het
kostte echt tijd om als team aan elkaar
te wennen en een structuur aan te brengen
waarin iedereen goed kon functioneren.”
“Daar kwam nog bij,” vult Mirjam
aan, “dat de verbouwing grotendeels
klaar was. Terwijl er nog wel overal werd
geklust en geschilderd om de puntjes
op de ‘i’ te zetten. Dat vroeg enorm veel
flexibiliteit van ons personeel. Toch stonden
ze altijd klaar en pakten alles aan
wat nodig was. Daar ben ik heel trots op.”
Huiselijke sfeer
Mirjam, Ben en Joost kozen bewust voor
een aparte brasserie, naast het hotel.
Joost: “Mensen gaan niet snel in een
hotel eten, wel in een brasserie. Met
de brasserie richten we ons vooral op
mensen uit de omgeving. Met het hotel
en de vergaderruimten meer op zakelijk
klanten uit de regio.” Het drietal wil
bezoekers verwelkomen in een huiselijke
sfeer. Mirjam: “Onze brasserie is warm en
informeel ingericht, het hotel kleinschalig
en persoonlijk, de vergaderruimten
sfeervol met zachte kleuren. We wilden
ook met de inrichting dicht bij onszelf
blijven en hebben niet gekozen voor de
standaardoplossingen. Zo zijn de bedhoofden
in de hotelkamers bekleed door
mijn oom. De stoffen heb ik persoonlijk
uitgekozen. In de brasserie hebben we
bijzonder glaswerk uit China en serveren
we gerechten met veel groente. En
buiten vergaderen? Geen probleem, dan
zetten we het clipboard op het terras.”
Kinderboerderij
Het drietal zit vol verdere plannen. Ben:
“We kennen weinig grenzen als het gaat
om creativiteit. Naast onze speeltuin
wil ik een kleine kinderboerderij maken.
Verder willen we kruiden en groente gaan
kweken in een eigen kas. En iedere maandag
een aantrekkelijk geprijsd Indisch
buffet aanbieden aan oudere buurtbewoners,
zodat zij op een laagdrempelige
manier anderen kunnen ontmoeten en
wij de verbinding met de buurt maken.” •
• Uniek
Hotel en brasserie liggen midden in
Park Overvoorde. De locatie is geschikt
voor diverse activiteiten; T-mobile hield
er een grote zakelijke meeting, een
bruidspaar trouwde er en overnachtte
in de bruidssuite, en volgend jaar vindt
op het terras een foodtruckfestival
plaats. Met de aangrenzende tennisclub
wordt gekeken naar tennisarrangementen.
Voor elk wat wils.
6
7

ijswijk.special/inspireren
rijswijk.business/inspireren
Arjan Kers en Christel van de Reijt
Mogelijkheden
8
Directie TUI Nederland maakt bewuste keuze
‘Wij blijven in de
Plaspoelpolder’
TUI Nederland heeft al twintig jaar een
hoofdkantoor in de Plaspoelpolder. Het
pand was echter sterk verouderd. De
directie overwoog te verhuizen naar een
andere stad of het gebouw te slopen ten
gunste van nieuwbouw. Toch besloot de
• Duurzaamheid
TUI koos voor renovatie uit overweging
van duurzaamheid. Ook bij de
renovatie zelf is gekozen voor duurzame
oplossingen, zoals bamboe
vloeren en klimaatplafonds. Verder
kreeg het kantoor een sportzaal,
tappunten met bruisend water en
bedrijfsfietsen om het welzijn van
medewerkers te bevorderen.
directie: we blijven in de Plaspoelpolder
en renoveren ons huidige pand. Christel
van de Reijt, manager facilitaire zaken,
en Arjan Kers, general manager, lichten
die keuze toe.
Van de Reijt en Kers strijken neer op
nieuwe leren stoeltjes die nog wat verloren
tussen de bouwmaterialen in het
ruime, lichte atrium staan. Blikvanger in
datzelfde atrium is een brede, open trap
naar de eerste verdieping.
“Over twee weken hoop ik vanaf die trap
onze 400 werknemers te verwelkomen
die een jaar lang op een tijdelijke locatie
werkten”, blikt Kers vooruit, “en 300
medewerkers die vanaf onze locatie op
Schiphol hierheen verhuizen.”
Imago verbeteren
TUI Nederland onderzocht meerdere
opties voor haar hoofdkantoor. “We
keken naar Rotterdam en Amsterdam.
En ook het centrum van Den Haag bood
mogelijkheden”, vertelt Van de Reijt.
“Toch kozen we ervoor in de Plaspoelpolder
te blijven. De ligging is ideaal:
centraal, goed bereikbaar met auto,
ov en fiets. Je hebt hier bovendien een
grote diversiteit aan potentiële medewerkers
dicht bij huis. Van ICT’ers en
socialmediadeskundigen tot vliegtuigbouwers
uit Delft.” “Onderschat de
Plaspoelpolder niet”, vult Kers aan. “Het
is ruim opgezet, heeft veel groen en ligt
vlak bij het oude centrum van Rijswijk.
Mede door leegstand en de naam heeft
het een stoffig imago. Daar moeten we
vanaf. We zijn daarover in gesprek met
de gemeente en met BBR (Belangen Bedrijven
Rijswijk). Als TUI Nederland hebben
we een duidelijk signaal afgegeven
door hier te blijven en te investeren in
een nieuw, modern en duurzaam pand
voor honderden medewerkers. We willen
graag bijdragen aan het ondernemingsen
werkklimaat in dit gebied, maar
bepaalde uitdagingen, zoals leegstand,
kunnen wij niet oplossen. We moeten
samen optrekken om het imago van de
Plaspoelpolder te verbeteren.”
Ontmoeting
Het pand wordt gerenoveerd op basis
van input van medewerkers. Van de
Reijt: “We hebben 50 collega’s gevraagd
waarom zij naar kantoor komen, terwijl
je ook thuis kunt werken. Daaruit blijkt
dat zij vooral komen voor de onderlinge
contacten en kennisuitwisseling.
We kiezen daarom voor grote, open
ruimten met veel informele plekken om
te overleggen, te werken of koffie te
drinken.” Kers: “Voorheen zaten we allemaal
in hokjes, nu wordt alles ingericht
om ontmoeting en communicatie te
bevorderen.” •
Een onbeschrijfelijk gevoel, daar op het
dak van het Hilton in Istanbul. Met twaalf
ondernemers uit de medische sector was ik op
handelsmissie. We keken uit over de machtige
Bosporus, waar het Europese continent is
verbonden met Azië. De sfeer was goed en we
waren allemaal onder de indruk van de lokale
ondernemersgeest en de economische groei.
Wat een mogelijkheden liggen hier!
In die tijd werkte ik bij de Rijksdienst voor
Ondernemend Nederland en hielp ik mijn
team ondernemers bij het verkopen van
hun producten in het buitenland. Nu, als
wethouder Economie, probeer ik met mijn
team in Rijswijk de juiste omstandigheden te
creëren om bedrijven te laten floreren.
Wij werken aan een aantrekkelijke
verblijfsomgeving. Medewerkers die met
plezier in de Plaspoelpolder werken. Belangrijk
voor het vestigingsklimaat. En belangrijk voor
bedrijven om werknemers aan zich te
binden.
Ook moet ons lokaal
economisch ecosysteem van
bedrijven en toeleveranciers
aangesloten zijn op het
ARMAND VAN DER LAAR
Wethouder Economie
regionaal netwerk. Mijn stellige overtuiging
is dat gemeentegrenzen voor economische
ontwikkeling niet relevant zijn. Een sterk
bedrijf dat innoveert en groeit, kijkt over
grenzen heen. Naar nieuwe producten,
naar nieuwe samenwerkingen, naar andere
organisatievormen. Een sterke gemeente
moet ook over grenzen heen kijken.
We hebben ruim 70 internationale organisaties
en bedrijven gehuisvest in Rijswijk. Daar komen
steeds meer bedrijven bij: start-ups die aan
de universiteit zijn begonnen en uit hun jasje
groeien, maar ook traditionele mkb’ers. Er is
in de regio een enorme behoefte aan ruimte
om te ondernemen. Die ruimte hebben we in
Rijswijk. Samen met energieke ondernemers
en inspirerende projectontwikkelaars geven we
concreet invulling aan die ruimte.
In de eerste maand van mijn wethouderschap
is het nieuwe gebouw van het European Patent
Office geopend. Met het college stonden we
op het dak van dit hoge glazen gebouw.
Het uitzicht over de Plaspoelpolder
en de hele regio was indrukwekkend.
Ik dacht terug aan die keer op het
dak in Istanbul en dacht: ‘Wat een
mogelijkheden liggen hier!’ •
9

ijswijk.special/bbr
rijswijk.special/bbr
Stem van de ondernemer
BELANGENVERENIGING BEDRIJVEN RIJSWIJK
Ondernemer aan het woord: Peter Rietbroek
BBR drukt hard op de knop
schoon, heel en veilig
“Iedereen wil een prettige werkomgeving en de BBR drukt hard
op de knop schoon/heel/veilig. Die belangenbehartiging vind ik
belangrijk. Ik ga ook graag naar de bijeenkomsten; de ene is wat
inhoudelijker dan de andere en dat vind ik prima. Ik kom er niet
direct om nieuwe klanten te vinden. Het is voor mij een manier
om buiten de deur te kijken en inspiratie op te doen.”
Peter Rietbroek is sinds 1991 samen met zijn broer Rob eigenaar
van familiebedrijf Rietbroek Glas- en Gevelonderhoud. Van hun
zwager leenden ze destijds 5.000 gulden, ze kochten een grote
ladder van 100 kilo en een typemachine. “Tegenwoordig runnen
we ons bedrijf met negen personen en inmiddels is onze
operationeel directeur, Jerry Sluis, mede-eigenaar. Met elkaar
sturen we de buitendienst van zo’n negentig glazenwassers en
schoonmakers aan”, vertelt Rietbroek.
Het bedrijf groeide uit tot marktleider in glasbewassing in
West-Nederland. Onder andere de Rotterdamse Markthal, het
Vredespaleis, de Eerste Kamer en ook het ADO Den Haag sta-
dion zijn klant. En sinds kort is ook het Europees Octrooi
Bureau (EPO) daaraan toegevoegd. “We mogen de binnenzijde
reinigen in opdracht van schoonmaakbedrijf GOM.
Even terugkomend op die belangenbehartiging. Ik vind het
vooral belangrijk dat de belangen van de eindgebruiker
worden behartigd. Die heeft binding met het gebied. Het
is fijn dat BBR dat doet en daarin proactief is. Ook leuk dat
ze langskwamen voor een kop koffie, dat verraste me. Mag
ik nog een wens doen? Hopelijk wordt de revitalisering van
de Plaspoelpolder versneld. Er zijn al stappen genomen,
maar nog lang niet genoeg. Er is nog steeds veel verpauperd
en panden zijn oud of staan leeg. BBR is er met de
gemeente voortvarend mee aan de slag gegaan, dus dat
geeft hoop. Het kan me niet snel genoeg gaan. Het is fijn
dat er een frisse wind waait en dat er nieuw elan is, dat
merk je echt.” •
Wat is de BBR en voor wie?
De vereniging bestaat uit aangesloten bedrijven en
instellingen die allemaal actief zijn in en om Rijswijk. De
BBR staat voor versterking van de onderlinge band van
de leden en belangenbehartiging van de leden.
Inmiddels bestaat de BBR ruim 50 jaar en telt de
vereniging ruim 235 leden. Deze zijn terug te vinden op
bbr-rijswijk.nl.
Grenzeloos aan de slag
Nieuw bestuur BBR denkt in
mogelijkheden
De BBR is een begrip in Rijswijk en bestaat al ruim 50 jaar.
Het huidige BBR-bestuur is afgelopen maart gestart en laat
een frisse wind door ondernemend Rijswijk waaien. Met
interessante events die ze al dan niet samen met partners
organiseren, een schouwronde langs bedrijfsterreinen op de
fiets en kopjes koffie drinken om kennis te maken. Grenzeloos
denken is geen probleem, maar wat betekent grenzeloos
ondernemen eigenlijk voor hen?
Peter Hartevelt (voorzitter), eigenaar Hartevelt Assurantiën: ‘‘In
mijn bedrijf help ik mijn cliënten te bepalen wat zij willen verzekeren.
Waar ligt voor hen de grens van aanvaardbaar risico?
Als voorzitter van de BBR stel ik mij ten doel de grenzen van
onze invloed uit te breiden. Daar zijn we hard mee bezig.”
Astrid van Steenderen (vice-voorzitter), notaris Caminada
Notarissen: “Je bedrijf cadeau doen of verkopen aan je opvolger?
Als notaris heb ik te maken met wettelijke grenzen.
Maar wat wel en niet kan, wordt vaker begrensd door andere
factoren. Vooral: emotie.”
Remco Zijlstra (secretaris), relatiebeheerder Quantes: “Voor
een goed ondernemersklimaat denken we in mogelijkheden
met een positieve insteek. Geen leegstand, maar beschikbaarheid,
bijvoorbeeld. Natuurlijk hebben we weleens een tegenvaller
en dat is dan hét moment om met elkaar op te trekken.”
Erik van der Sande (penningmeester), belastingadviseur Grant
Thornton: “Ondernemers, die letterlijk over de grens ondernemen,
fiscaal advies geven. Met gebruikmaking van ons
internationale netwerk.”
Marion Immerzeel (lid), manager Facility Services bij Kiwa: “Wij
regelen alle facilitaire en huisvestingzaken in Kiwa Nederland.
Dat betekent steeds onze grenzen verleggen, in een groeiend
bedrijf met veranderende wensen.”
Ondernemers zijn kritisch over Toekomstvisie
De leden zijn gebaat bij een goed ondernemersklimaat
in Rijswijk. Naast de belangenbehartiging worden
“We halen de mening van de leden op in een-op-een bezoeken.
Als je een uurtje met elkaar praat, komen er dingen aan de
netwerkbijeenkomsten georganiseerd (telkens bij een
ander lid), wordt kennis gedeeld en het lokaal
orde die men in een plenaire bijeenkomst wat minder snel aan
zakendoen bevorderd door bedrijven en organisaties
de orde stelt”, vertelt Remco Zijlstra. “En deze zomer hebben
aan elkaar voor te stellen of te verbinden. •
Van links naar rechts: Peter Hartevelt, Erik van der Sande, Astrid van
Steenderen, Remco Zijlstra, Marion Immerzeel. Niet op de foto: Sander
Knijnenburg
Sander Knijnenburg (lid), mede-eigenaar
Knijnenburg Producties: “Ik laat me niet
leiden door de beperkingen van de mogelijkheden
binnen mijn bedrijf, maar kijk
naar de behoeften van mijn klanten en
speel daar creatief op in.” •
we een enquête gehouden over het thema Werken Wonen. De
Toekomstvisie van de gemeente werkt ons inziens belemmerend
voor ondernemers en we wilden weten hoe onze leden
daarover denken. Een kwart reageerde en de uitslag hebben we
twee weken geleden aan de gemeenteraad gestuurd. Het blijkt
dat onze leden zich zorgen maken over de toekomst van het
gebied. Onze conclusie is dat we namens de leden vragen om
een herijking van de Toekomstvisie.” •
10
11

ijswijk.special/bbr
rijswijk.business/opmerkelijk
rijswijk.special/bbr
Belangenbehartiging
We hebben een
korte lijn naar de
gemeente
“We hebben een korte lijn naar de gemeente”, vertelt voorzitter
Peter Hartevelt. “Drie keer per jaar praten we met de
wethouder van Economische Zaken en het college over
actuele dossiers, zoals de herinrichting van het Assenkruis
in de Plaspoelpolder. Als je niet oplet, versmallen ze daar de
wegen, maar dat vinden we ongewenst. We zijn proactief en
inmiddels worden we betrokken bij de planvorming. Aan de
politieke partijen stuurden we onze punten. We bieden de gemeente
ook hulp aan, bijvoorbeeld om in contact te komen
met moeilijk bereikbare vastgoedeigenaren. Met de huidige
transformatie naar een gedeeltelijke woonfunctie is dat
contact hard nodig. Verpaupering accepteren we niet, dus
dragen we graag ons steentje bij. Wat daarbij ook helpt, is dat
we in het kader van het Keurmerk Veilig Ondernemen overleg
hebben met politie, brandweer en gemeente. •
Sociaal en inclusief
De BBR heeft zich verbonden aan het Lokaal Sociaal Akkoord,
samen met zo’n 50 andere partijen. Doel is om mensen met
een afstand tot de arbeidsmarkt aan werk te helpen. Het
bestuur neemt dit onderwerp mee in de een-op-een bezoeken.
Inmiddels hebben hierdoor al 39 mensen werk gevonden bij
Ondernemer aan het woord: Patty Vollebregt
Dit kun je niet in je eentje
“Samen sta je altijd sterker dan alleen. Daarom ben ik blij dat
de BBR onderwerpen als veiligheid en de infrastructuur van de
Plaspoelpolder oppakt. De transformatie van sec bedrijventerrein
naar leisure en wonen kun je niet in je eentje bereiken.
Daarvoor moet je samenwerken met ondernemers, gemeenten
en andere (onderwijs)instellingen.”
Patty Vollebregt is samen met Marcel Bogaart (Carpe Diem en
Bij Oma.nl) eigenaar van Indoor Sport & Eventcenter La Playa,
waar speed soccer, padel en andere beach sporten gespeeld
kunnen worden.
“Vooral padel is hot”, zegt Vollebregt. “Het is niet alleen de
snelst groeiende sport van dit moment, maar het is ook nog
eens een sociale sport, die makkelijk te leren is. Begin dit jaar
deden veertig kinderen tussen de 9 en 15 jaar mee aan een
toernooi, sommigen zonder enige racketervaring. En we hebben
net een internationaal toernooi achter de rug, waarbij de
absolute wereldtop aanwezig was. Daarnaast komen steeds
meer bedrijven over de vloer. Om te vergaderen en vervolgens
een partijtje padel te spelen. De sport is laagdrempelig. Iedereen
heeft plezier op zijn of haar eigen niveau.”
Vollebregt is een creatieve ondernemer, die buiten de kaders
denkt. Dat brengt ze ook graag in bij de BBR.
“Het is prettig en makkelijk netwerken in een club met gelijkgestemden.
En de bijeenkomsten geven een mooi podium
aan ondernemers. Toen wij net open waren, kenden weinig
bedrijven ons. We mochten ons bij een event van de BBR presenteren,
waardoor we echt een vliegende start hadden. Het
was super dat we die kans kregen.” •
BBR-leden, zoals bijvoorbeeld bij Binckhorst Automotive. •
BBR bijeenkomsten
Parkeerruimte én ruimte voor fietsers
“Het aantal parkeerplaatsen moet op niveau blijven. Dat
betekent geen parkeerplaatsen laten verdwijnen bij de
herinrichting van het gebied. Waar woningen komen, moet
op het bijbehorende terrein in de parkeerbehoefte worden
voorzien. Dit brengen we over het voetlicht bij de gemeente.
Ook volgen we de ‘inprikkers’ vanaf de A4 kritisch, want
we vinden het essentieel dat die voorlopig breed blijven
en zonder rotondes. De gemeente wil versmallen om zo de
toekomstige massa’s fietsers de ruimte te geven. Maar die
zijn er nog niet”, aldus Peter Hartevelt. •
Secretaris Remco Zijlstra: “We organiseren zeven bijeenkomsten
per jaar, elk met een eigen thema, waar je wat van kunt
opsteken maar die natuurlijk ook gezellig zijn en goed voor je
netwerk. Ons motto is ‘kort, bondig en krachtig’, want het is
voor iedereen kostbare tijd en die wil je goed besteden. We
hebben thema’s gehad als innovatieve duurzaamheid en de
AVG. Komend jaar gaan we ons meer toespitsen op commerciële
onderwerpen. We zijn steeds bij een ander lid te gast, zo
is de eindejaarsbijeenkomst in de Rijswijkse Schouwburg.” •
Netwerken over
de grens
Peter Hartevelt: “Een keer in de drie maanden heb ik overleg
met andere bedrijvenverenigingen in de regio, zoals die van
Forepark, de Binckhorst en Kerketuinen. We nodigen hen
ook uit voor onze eindejaarsbijeenkomst. Goed voor ieders
netwerk.” •
Op de agenda
17 december 2018
Eindejaarsbijeenkomst in Rijswijkse Schouwburg
23 mei 2019
Golftoernooi / golfclinic / golfborrel
12
13

advertentie
rijswijk.special/inspireren
De Dialoog
Het Industrieschap Plaspoelpolder (IPP)
is een samenwerkingsverband tussen de
gemeente Rijswijk en de gemeente Den
Haag. Beide gemeenten zijn erbij gebaat om
bedrijventerreinen te ontwikkelen en grond uit
te geven. Dat is goed voor de (lokale) economie.
Omdat de kwaliteit van bedrijventerreinen
onder druk is komen te staan, heeft het IPP
besloten ook een actieve rol te gaan spelen bij
het herstructureren van bedrijventerreinen. Dat
betekent vraaggericht werken en kritischer
kijken naar de behoefte die er leeft. De nieuwe
economie gaat voor kleinschalig en flexibel. Jan
Brugman en Roger Pels gaan op de volgende
pagina’s De Dialoog aan over het creëren van
een nieuw ecosysteem in de Plaspoelpolder.
15

ijswijk.special/inspireren
DE DIALOOG
rijswijk.special/inspireren
Een nieuw ecosysteem
in de Plaspoelpolder
Toen Roger Pels toevallig eens door de Treubstraat reed en daar een oude
loods zag staan, wist hij meteen: ‘Dit is de werklocatie die ik zoek’. Hij
klopte aan bij Jan Brugman van het Industrieschap Plaspoelpolder (IPP),
de eigenaar van het pand. Nu, twaalf maanden later, is het pand van Pels.
Maar dat ging niet zonder slag of stoot. Een clash tussen de oude en de
nieuwe economie.
JB Dat sprak me direct aan in het plan. Maar het heeft nog heel wat
voeten in de aarde gehad voor het werkelijk kon. Er waren ook wettelijke
belemmeringen, maar het ging vooral om vertrouwen. En het was
voor de gemeente en het IPP een ongewone gang van zaken, mensen
moesten in een andere mindset komen.
RP Presentaties geven, de plannen visueel maken, dat heb ik veel gedaan.
Mijn grootste criticasters werden mijn grootste ambassadeurs.
Het heeft me wel bakken met energie gekost. Ik heb momenten
gehad dat ik dacht: ‘Ik hou ermee op’. Maar dan liep ik weer door het
pand en wist ik: ‘Dit krijg ik nergens anders’.
RP Ik zocht in de Plaspoelpolder naar een nieuwe locatie voor mijn bedrijf
Cavero, maar vond niet de speelse ruimte die ik wilde. Het zijn óf gedateerde
gebouwen uit de jaren 70 óf te strakke nieuwe gebouwen. Treubstraat
29 was voor mij een grote ontdekking. Toen ik jullie liet weten dat ik
het misschien wel wilde kopen, hebben jullie lang gedacht dat ik gek was.
JB Nou, dat niet, maar het doorkruiste wel onze planning. Het pand hoorde
bij een cluster oude panden, een rotte kies die we wilden slopen om
daarna iets met de grond te doen. We zaten zelf nog midden in het maken
van plannen, toen jij kwam. De rode loper lag niet bepaald voor je uit.
JB Voor het IPP is het grootste positieve punt dat het concept helemaal
in het profiel van de Plaspoelpolder past: stads georiënteerd,
goed bereikbaar, niet te groot of protserig. Het past bij de verandering
waarmee we bezig zijn. Het aanbodgerichte gaat eruit. Het is niet
meer: ‘Ik heb een kavel en koop het maar’. Het is díe specifieke plek.
We gaan als gemeente steeds meer vraaggericht werken. Er is steeds
minder ruimte, dus we kijken kritischer naar de behoefte die er leeft.
RP Projectontwikkelaars zijn geneigd om volume te bouwen, grote
kantoorpanden die vervolgens leegstaan. Zo maak je het probleem
alleen maar groter. Veel ondernemers zijn juist op zoek naar ander,
kleinschaliger aanbod.
Jan Brugman
werkt bij de gemeente Rijswijk als
directeur van het Industrieschap
Plaspoelpolder, een samenwerkingsverband
van de gemeenten Den Haag en Rijswijk,
gericht op het ontwikkelen en uitgeven
van bedrijventerreinen.
RP Als ondernemer weet ik wat ik wil en kan ik over grenzen kijken. Dus
het was behoorlijk frustrerend dat jullie überhaupt niet met mij in gesprek
wilden. Ik kwam met het voorstel om in dat pand een mooie verandering
te bewerkstelligen, maar kreeg totaal nul op request. Jullie hebben heel
wat mails van me gekregen, soms behoorlijk fel.
JB Dat maakte me wel nieuwsgierig en uiteindelijk heb ik je uitgenodigd
om te komen vertellen wat je zo triggert in dat pand. Je nam je architect
mee en liet beelden zien van wat je van plan was. Ik heb het toen niet
hardop gezegd, maar op dat moment werd ik wel gegrepen. Het was een
goed doordacht concept en ik zag dat het een prima vliegwiel kon zijn
voor de omgeving. Die ontmoeting gaf voor mij de doorslag.
RP Het pand is perfect voor wat ik wil: werkruimte creëren voor bedrijven
in verschillende fasen van hun bestaan. Ik noem het een ecosysteem.
Start-ups en scale-ups zitten hier straks samen met meer klassieke bedrijven.
Omdat je in dezelfde ruimte aan de koffie zit, kom je heel natuurlijk
in contact met elkaar en met elkaars kennis en veranderend vermogen.
Omdat sommige huurders ermee experimenteren, is allerlei technologie
van nature in het pand aanwezig. Dat zorgt voor kruisbestuiving.
JB Dat is de kern. Het is niet meer verstandig om een doos van drie
hectare uit te geven aan de eerste de beste klant die daar om vraagt.
Nog niet zo heel lang geleden zei men dan: ‘Ja hoor, dit is te koop en
dit is de prijs’. Nu wordt er veel meer beleid op gemaakt.
RP Kleinschaliger, dat is de nieuwe economie. Het draait om flexibiliseren.
Kleine bedrijfjes worden groter en beginnen weer andere
bedrijfjes. Er is veel meer beweging; de ‘baan voor het leven’ bestaat
niet meer. Je ziet dat ook de grote bedrijven nu hun eigen panden
verhippen en zelf kleine start-ups creëren om dat veranderend vermogen
binnen te halen.
Roger Pels
is eigenaar van IT-consultancy
Cavero, gevestigd in de Plaspoelpolder.
De Loods is het pand dat hij nu ontwikkelt
tot een hip bedrijfsgebouw. Medio 2019
hoopt hij daar met Cavero naar toe te
verhuizen. Andere huurders volgen
vanaf eind 2019.
JB Ik werk al heel lang bij de overheid en leer dagelijks bij. Dus Roger,
ik wil je niet onthouden wat ik van jouw ‘case’ heb geleerd. De ontwikkelingen
in het bedrijfsleven gaan sneller dan ik dacht. Het vraagt om
collectiever denken, open staan voor initiatieven en minder voorwaarden
vanuit de overheid. Overheid en markt hebben elkaar, zeker
in onze regio met de schaarse ruimte die we nu hebben, nodig om
resultaat te bereiken op het gebied van werkgelegenheid.
16
17

ijswijk.special/inspireren
rijswijk.special/inspireren
‘Als je gezamenlijk ergens aan werkt,
gun je elkaar de omzet’
Lijntjes leggen en doorpakken
Lokale marktteams
“Lokale betrokkenheid valt voor mij zeker onder grenzeloos ondernemen. Want
vanuit die lokale community hebben we toegang tot een gigantisch internationaal
netwerk, zowel zakelijk als particulier”, schetst Harmen Bosma, rayondirecteur
Rabobank Regio Den Haag. ,,De nieuwe structuur die we momenteel binnen de
Rabobank opzetten, geeft hier handen en voeten aan. Eigenlijk gaan we hiermee
terug naar onze roots: het lokale, persoonlijke netwerk onderhouden.’’
“En van daaruit maken we de verbinding
en leggen we lijntjes”, vertelt Bosma
verder. ,,Vroeger ging je naar de lokale
bankdirecteur als je als ondernemer
iets nodig had. Die bankdirecteur was
overigens gewoon een boer, die dit erbij
deed. Je stelde je vraag, die bankdirecteur
vroeg her en der wat na en verwees
uiteindelijk naar de juiste persoon. En
daarmee zette hij iets in beweging
binnen die lokale gemeenschap. Geld is
hierin maar een middel. Onderdeel zijn
van die gemeenschap leverde veel meer
op. Dat is precies hoe we het nu weer
oppakken. Want als het maatschappelijk
dividend omhoog gaat, kunnen we ons
steeds meer onderscheiden. Niet voor
niets is ons motto: Growing a better
world together. Dat zit in onze genen. Zo
zijn we ooit begonnen en daar houden
we nog steeds aan vast. Samenwerken
en maatschappelijke impact creëren om
dat lokale ondernemerschap te versterken.
Daar zetten we op in, want met
de wedstrijd op internet gaan we het
verschil niet maken.”
Slimmer organiseren
Van oudsher is de Rabobank altijd al
maatschappelijk betrokken geweest. De
bank bracht (lokale) partijen bij elkaar
onder het motto: Als je gezamenlijk
ergens aan werkt, gun je elkaar de omzet.
Anno 2018 is het niet anders, al is er in
de huidige tijd een andere aanpak nodig.
Bosma: “Er zitten maar 40 uur in een
normale werkweek en dat is te weinig om
iedereen persoonlijk te kunnen spreken.
Dit betekent dat we een en ander
slimmer moeten organiseren. We kiezen
• Drie fondsen
Rabobank moedigt initiatieven in
de regio aan via drie fondsen: het
Innovatiefonds voor vernieuwende
projecten, het Stimuleringsfonds
voor ondersteuning van bestaande
activiteiten en de Clubkas Campagne
voor incidentele sponsoring voor
sportclubs die niet worden gesponsord
door de Rabobank. Hoe je een
bijdrage uit een van deze fondsen
kunt aanvragen, vind je online terug
via de website van de Rabobank.
vaker voor het organiseren van een goed
event. Dat is bij uitstek de mogelijkheid
om elkaar te zien en te spreken. Maar wat
vooral van waarde is, is dat we die ondernemers
ook aan elkaar kunnen voorstellen.
Dat levert aan twee kanten veel
meer op dan de 1-op-1 gespreken die we
voorheen deden. Een goed voorbeeld van
een dergelijk event was de opening van
ons kantoor in Oud-Rijswijk. We hebben
dat gecombineerd met de business borrel
van de Rijswijkse belangenvereniging
BBR. Voor ons, BBR en alle aanwezige
ondernemers een mooie win-win.”
‘In Rijswijk
hadden we een
mooie culturele
business case’
Marktteams
Uit onderzoek is gebleken dat 53 procent
van de inwoners in de regio behoefte
heeft aan persoonlijk contact met
de bank. Maar hoe ga je dat doen met
minder mensen? “Dit kun je alleen maar
voor elkaar krijgen met een groot netwerk.
Anders lukt het niet om aan deze vraag
te voldoen”, geeft Bosma aan. “Daarom
zijn we gaan werken met lokaal gerichte
marktteams. Als voorbeeld noem ik het
marktteam Rijswijk dat zich zowel op
de particuliere als zakelijke klant richt.
Dit team bestaat uit 35 verschillende
medewerkers van de bank die weten wat
er speelt in hun stad, omdat ze er zelf
wonen. Zij zijn onze oren en ogen in dit
gebied, kunnen daardoor snel schakelen,
lijntjes leggen en doorpakken. Hiermee
houden we de community in stand en
kunnen we veel makkelijker iets teruggeven.
Eventueel met behulp van een van
onze fondsen.”
Financiële ondersteuning
De Rabobank kent drie fondsen waarmee
zij ondernemers financieel kunnen
ondersteunen: het Innovatiefonds,
het Stimuleringsfonds en de Clubkas
Campagne. “In de regio hadden we een
mooie culturele business case, die we
met het Innovatiefonds steunden.”
De culturele sector in Rijswijk en Den
Haag kreeg steeds minder geld vanuit
gemeente en externe gelden. Daar
moest iets gebeuren. We hebben een
aantal culturele instellingen bij elkaar
aan tafel gezet om hun gezamenlijke
aanbod in het gehele verzorgingsgebied
tegen het licht te houden. Als je dat
van elkaar weet, kun je daarop inspelen
door specifieke of andere middelen
in te zetten. Daarnaast keken we mee
of gezamenlijk bespaard kon worden.
Waarom niet? In het bedrijfsleven is
gezamenlijk inkopen heel normaal. Je
trekt samen op en daar wordt iedereen
blij van. Op deze manier zet je andere
samenwerkingsverbanden op en kijk je
over je eigen grenzen. Mooi toch?” •
Opening van het nieuwe
kantoor in Oud-Rijswijk.
18
19

ijswijk.special/inspireren
rijswijk.special/inspireren
Het pand
EPO, Patentlaan 2
Als bedrijf kies je een pand dat bij je past. Om de functionaliteit, de
ligging, of vanwege de uitstraling. In deze rubriek vertellen de bewoners
waarom zij voor hun pand hebben gekozen.
Huidige bewoner: Europees Octrooibureau (EOB), ook wel EPO, OEB
of EPA in de drie officiële werktalen (Engels, Frans en Duits).
Kent u als: de internationale organisatie met als publieke functie
het beoordelen van octrooien. Van de 7.000 medewerkers zijn er
4.500 examiner: wetenschappers en ingenieurs voor de uitvoer
van deze expert-taak – een flinke brain trust! Eerdere bewoner: het
Europees Octrooibureau is de eerste bewoner van dit nieuwe pand.
In het pand sinds: 2018 Waarom dit pand: met groeiende aantallen
octrooiaanvragen en dus examiners en de verandering in het
werk door voortschrijdende ict-hulpmiddelen, was er een nieuwe
werkruimte nodig. Het vorige pand - uit 1960 - voldeed niet meer.
Gebouwd: 2014-2018 Oppervlakte: ruim 80.000 m 2 , 26 verdiepingen
hoog, bijna 2.000 werkplekken. De achtergelegen nieuwbouw,
New Hinge genaamd, heeft een oppervlakte van 5.150 m 2 en bevat
ruimtes voor hoorzittingen tijdens octrooiprocedures, vergaderingen
en ook sport en recreatie. Bouwstijl: modern en elegant, een
uniek samenspel van staal en glas voor licht en transparantie.
Leuk om te weten: het Europees Octrooibureau bestaat op
grond van een (non-EU) verdrag tussen 38 landen. Het is een
internationale organisatie in hart en nieren met een wereldwijd
zakelijk blikveld. Er werken mensen uit meer dan dertig
verschillende landen. Het gebouw heeft een glazen binnen- en
buitengevel met daartussen verschillende hangende binnentuinen.
Deze dempt het geluid van de nabijgelegen A4 en creëert ook
natuurlijke ventilatie. Daarnaast maakt het kantoor gebruik van
warmte- en koudeopslag in de bodem met warmtepompen.
De omringende vijver vormt met het gebouw een reflectie van
schepen die naar de Noordzee varen – een perfecte integratie in
het Nederlands landschap. Op het dak bevindt zich een Sky Garden
met inheemse planten van het omringende landschap. Door de
speciale bouwmethode kon er met een snelheid van één verdieping
per week gebouwd worden. •
20
21

ijswijk.special/inspireren
rijswijk.special/inspireren
Rijswijk omarmt klimaatdoelstellingen
Verkeersborden
van bamboe:
CO 2
-neutraal
“In 2080 zijn er geen verkeersborden
meer te vinden op straat.” Opmerkelijke
uitspraak van de algemeen directeur van
een goedlopend verkeersbordenbedrijf:
Jacques Goddijn. Net op het moment
dat zijn bedrijf een nieuw, klimaatvriendelijk
verkeersbord van bamboe heeft
geïntroduceerd. De gemeente Rijswijk
heeft er inmiddels 137 geplaatst.
De HR Groep in Rijswijk is een zeer
grote speler op de nationale markt van
verkeersborden, straatmeubilair - zoals
het Amsterdammertje - en bewegwijzering,
waarvoor de Britten een veel beter
woord hebben: wayfinding.
Voor de deur staat deze ochtend een
lange rij vrachtwagens, busjes en heftrucks.
Grondstoffen erin, leveringen
‘Zo wordt een simpel (anti-)parkeerpaaltje een ontmoetingsplaats’
fotobijschrift &
fotobijschrift
• Smart City
De bamboeverkeersborden in Rijswijk
zijn onderdeel van het Nationaal Programma
Smart City Living Lab. Hier
onderzoeken deelnemers hoe zij slimme
innovatieve technieken kunnen
inzetten om de leefbaarheid in de
wijk te verbeteren. Met burgemeester
Michel Bezuijen van Rijswijk bezocht
Jacques Goddijn het Smart City Expo
World Congress in Barcelona.
Algemeen directeur Jacques Goddijn met
medewerker Repot Todikromo die de bamboeverkeersborden
van folie voorziet.
eruit. “Ja, dat gaat zo de hele dag door”,
aldus een medewerker in een fel reflecterend
oranje werktenue.
In de wijk Vrijenban in Rijswijk staat het
eerste plaatsnaambord van bamboe, als
onderdeel van het Nationaal Programma
Smart City Living Lab (zie kader).
Bamboe, dat klinkt lekker ambachtelijk
maar dan kent u de HR Groep nog niet.
Goddijn: “Bamboe is zeer hard materiaal,
harder dan eikenhout. Het is flexibel
en sterk. Chinese bezoekers vonden
onze metalen bouwsteigers gevaarlijk.
Daar werken ze al eeuwenlang op
bamboesteigers: sterk, flexibel en beter
bestand tegen aardbevingen.”
De ambachtelijke bamboe-verkeersborden
kunnen worden voorzien van technische
snufjes zoals sensoren. “Wordt
het bord aangeraakt, dan volgt er direct
een melding”, vertelt Goddijn. “Omdat die
borden toch overal staan, kun je meteen
ook de temperatuur meten, de luchtvochtigheid
en de CO 2
-uitstoot. Met een
camera kan desgewenst zwerfvuil gelokaliseerd
worden. De sensoren kunnen
op afstand uitgelezen worden. Wereldwijd
zijn wij de eersten die dit doen. We
ontvangen bezoekers uit India, Zweden,
China en Frankrijk. En binnenkort gaan
wij zelf met een delegatie bij de Duitse
minister van verkeerszaken op bezoek.”
Rijswijk milieubewust
De gemeente Rijswijk en de HR Groep
zijn doende om alle verkeersborden
door bamboe-exemplaren te vervangen.
Hiermee is Rijswijk de eerste gemeente
in de regio die deze milieubewuste stap
neemt.
De HR Groep, negen vestigingen in
Nederland en België, werkt samen met
de gemeenten Rijswijk, Den Haag, Den
Bosch, Leiden, Almere en Rotterdam. En
Femke Halsema was net burgemeester
en Amsterdam bestelde zeshonderd
snorfietsers-naar-de-rijbaan-borden van
bamboe.
Extreem duurzaam
Bamboe is een wortelsoort met extreem
duurzame eigenschappen. Goddijn: “Wij
werken met MOSO-bamboe, een van
de 1.500 soorten. Dat wordt verbouwd
door de specialist op dit gebied: MOSO
International. Land van herkomst is
China.” MOSO-bamboe kan wel tachtig
centimeter per dag groeien. Na vijf jaar
groeien en ‘verhouten’ worden de stengels
- zo groot als bomen - omgezaagd
en verwerkt, terwijl de plant onverstoorbaar
doorgaat met extreem hard groeien.
“Onze bamboe-borden voldoen aan
het CE-keurmerk en mogen volgens de
nieuwe NEN-normen voor 96 procent
bestaan uit bamboe dat in laagjes verlijmd
wordt. Biologisch afbreekbare lijm
bestaat ook al, maar is nu nog te duur.”
In een duurzaam beheerd productiebos
kan ieder jaar tot een kwart van de
stammen worden geoogst. Tijdens de
groei absorbeert bamboe zóveel CO 2
(meer dan bomen) dat het hele proces
CO 2
-neutraal is. Bovendien is het materiaal
volledig te recyclen. “Dat is ook wat
onze opdrachtgevers, gemeenten, provincie
en het Rijk vragen: de uitstoot van
broeikasgassen moet omlaag om aan de
klimaatdoelstellingen te voldoen.”
Zelfrijdend
“De focus ligt niet alleen op verkeersborden”,
filosofeert Goddijn. “In 2080 zijn
alle zes miljoen verkeersborden uit het
straatbeeld verdwenen. Dan maken zelfrijdende
auto’s de dienst uit. Nu al kijken
we uit naar deze ontwikkelingen, omdat
ook wij daarmee te maken krijgen.” De
sociale component van maatschappelijke
ontwikkelingen wordt steeds belangrijker
volgens hem. Kunstenares Beatriz
Peró Giannini ontwierp een felgeel zitelement
dat vastgemaakt kan worden
aan het wereldberoemde Amsterdammertje
dat door de HR Groep wordt
geproduceerd. “ Hierdoor gaan mensen
de openbare ruimte anders beleven en
gebruiken. Zo wordt een simpel (anti-)
parkeerpaaltje een ontmoetingsplaats.”
De HR Groep werkt samen met ontwerpers,
kunstenaars, technische
vernieuwers en grafisch ontwerpers uit
binnen- en buitenland. “Mooi als je een
nieuwe medewerker hoort zeggen: ‘Oh, in
Moskou deden we het zó’.” •
‘MOSO-bamboe kan wel tachtig
centimeter per dag groeien’
22
23

Bedrijfsunits vanaf € 132.500,- VON
decomphaan.nl
20 unieke bedrijfsunits voor ondernemende goudhaantjes
• 20 bedrijfsunits
• units vanaf 94 m 2 tot
161 m 2
• vrije hoogte tot circa 6 m
• zonnepanelen aanwezig
• breed scala aan afbouwmogelijkheden
• parkeren op eigen terrein
• casco-oplevering
• vloerbelasting begane
grond 1.500 kg/m 2
• onderling schakelbaar
Twee goudhaantjes
Werken met succes in RijswijkBuiten
Goed voor elkaar!
Verkoop
Fase 3
reeds
gestart!
Wanneer zijn sommige
risico’s te groot?
Als ondernemer neemt u risico’s en zoekt u
grenzen op. Welke risico’s vindt u aanvaardbaar
en welke wilt u dekken met een verzekering?
Voor ondernemers staan aansprakelijkheid,
brandschade en bedrijfsschade in de
top 3. In welke situaties bent u blij met deze
verzekeringen?
Een aansprakelijkheidsverzekering dekt de
schade die uw werknemer oploopt bij een
bedrijfsactiviteit, denk daarbij aan letsel. Ook
bent u ermee gedekt voor de schade die u
of uw werknemer in werktijd aan een ander
toebrengt: iets kostbaars omstoten, een
verkeerde aansluiting maken. In bepaalde
bedrijfstakken is het nuttig om de aansprakelijkheid
uit te breiden naar beroepsaansprakelijkheid.
Denk bijvoorbeeld aan de rekenfout bij
een architectenbureau – de gevolgen kunnen
gigantisch zijn.
Met een brandschadeverzekering dekt u
onder andere de schade aan kantoorpand (de
‘opstal’) en inventaris, die ontstaat door brand,
storm en wateroverlast.
Aan de derde verzekering, de bedrijfsschadeverzekering,
denkt u misschien niet zo gauw,
TIP
TIP
1 2
Verzekeringen kopen via
Neem één adviseur.
internet? De voorwaarden Versnippering zorgt voor
zijn vaak niet afgestemd op dubbele verzekering of
uw bedrijf en daardoor niet
onderverzekering.
persé voordeliger.
maar is wel het overwegen waard. Een brand
is al tot daaraan toe, maar hoe lang duurt het
voordat u daarna uw activiteiten weer kunt
oppakken? De bedrijfsschadeverzekering vergoedt
in de tussentijd uw gederfde inkomsten.
Met een persoonlijk verzekeringsadviseur
krijgt u maatwerk, in alle opzichten. U kunt
met hem of haar zelf uw pakket samenstellen.
Uw bedrijf past namelijk nooit precies
in de standaardpakketten die verzekeraars
online aanbieden. En wat doet u als u tegen
de grenzen van de verzekeraar aanloopt en
geconfronteerd wordt met bijvoorbeeld een
hoge premie én de plicht om een alarminstallatie
aan te leggen? Of als de verzekering een
schade niet wil uitkeren, omdat de omstandigheden
niet 100 procent binnen de gestelde
voorwaarden passen? Dan laat u het onderhandelen
aan uw verzekeringsadviseur over.
Overigens is het verstandig om geregeld uw
verzekeringsbehoefte te updaten. Een verbouwing,
een nieuw aangeschafte machine, meer
personeel in dienst: allemaal redenen om even
naar de dekking te kijken. Sommige risico’s zijn
te groot om zelf voor op te draaien. Dan is het
einde verhaal. Zou toch jammer zijn. •
TIP
3
Heeft u al eerder schades
gehad? Wees daar eerlijk
over. Dat voorkomt problemen
bij nieuwe schade.
rijswijk.special/kennis-delen
Zó zit dat
In deze rubriek delen
ondernemers hun kennis om
zo anderen te informeren en
inspireren.
Peter Hartevelt
is eigenaar van Hartevelt
Assurantiën BV
Alles draait bij hem om
persoonlijk en deskundig advies
aan de klant.
Ondernemers en particulieren
kunnen bij Hartevelt
Assurantiën terecht voor
verzekeringen, pensioenadvies
en hypotheken.
‘De gevolgen van
een rekenfout
kunnen
gigantisch zijn’
brands@frisiamakelaars.nl
T 070 342 01 01
25

ijswijk.special/inspireren
rijswijk.special/inspireren
Aandacht voor de mensen-kant van MVO
Inclusief
in Rijswijk
Mieke van Egmond is projectleider van
Stichting Werkwaardig, die nu precies
drie jaar bestaat en sinds afgelopen
voorjaar ook actief is in Rijswijk. Ze heeft
een missie: regulier werk voor iedereen
die daartoe in staat is.
Werkwaardig is een platform. Hoe moet
ik dat voor me zien?
“We zijn een regionaal zakelijk netwerk van
nu zo’n 85 partners die interesse hebben
voor de mensen-kant van Maatschappelijk
Verantwoord Ondernemen (MVO). Het
zijn bedrijven en organisaties van verschillend
pluimage: multinationals en mkb, TU
Delft en ROC Mondriaan, zorginstellingen
en overheden. Allemaal in Delft, Rijswijk,
Midden–Delfland, Lansingerland
en Pijnacker-Nootdorp.
Het aantal neemt gestaag
toe. Sinds we actief zijn in
Rijswijk hebben we al zo’n
tien Rijswijkse bedrijven erbij
gekregen.”
Wat doet Werkwaardig?
“Alle partners van Werkwaardig
willen bijdragen aan een
inclusieve arbeidsmarkt.
De een denkt er misschien
serieus over na om mensen
met een afstand tot de arbeidsmarkt
in het eigen bedrijf een kans
te geven. De ander haalt bij ons kennis
en inspiratie op over MVO en kent een
bedrijf in het eigen netwerk dat iemand
werk kan bieden. Weer een ander kan
een kennis-leertraject aanbieden. Werkwaardig
is de tussenschakel en probeert
partners aan elkaar te verbinden, kennis
over te dragen en de doelgroep een
gezicht te geven.”
‘Soms doen bedrijven aan ‘MVO en
mensen’ zonder dit te weten’
Die doelgroep zijn mensen met een afstand
tot de arbeidsmarkt. Wie bedoelen
we daarmee?
“Dat zijn mensen die niet zelfstandig
werk kunnen vinden, maar graag willen
werken. Ze hebben bijvoorbeeld heel
lang een uitkering gehad, of hebben een
fysieke beperking of psychische problematiek.
Maar ook statushouders vallen
eronder. Met wat extra begeleiding of een
aangepast tempo kunnen deze mensen
in een gewone omgeving werken.”
En brengen jullie deze mensen met
mogelijke werkgevers in contact?
“Nee, dat doen we niet. We hebben
geen kaartenbak met mensen en ook
niet met vacatures. Wel organiseren we
activiteiten waardoor deze mensen een
gezicht krijgen.”
Hoe gaat dat, deze mensen een gezicht
geven?
“Dat doen we simpel, maar reuze effectief.
We laten mensen uit de doelgroep
samen met onze partners een paar
weken iets doen. Zo hebben we acht
statushouders en zes partner-directeuren
voorbereid op de Golden-Tenloop. Ze
kregen samen hardlooptraining, met als
doel het meedoen aan de loop. Reken
maar dat je elkaar dan met andere ogen
gaat bekijken. Zes van de acht statushouders
hebben daarna werk gevonden
in het netwerk van de directeuren. Op
dezelfde manier hebben we een Culinaire
Roadtrip gemaakt waarin we brood
bakten, wijn proefden en barista werden
met ‘zoekers’ en Werkwaardig-partners.
Dat zijn niet altijd de directeuren, hoor.
In januari gaan we het via de muziek
doen: met een Werkwaardig-band. Het
zijn intensieve weken, maar er is een hele
hoop lol. En het heeft resultaat, ook al is
het kleinschalig.”
Dus je moet nogal actief zijn om je aan te
sluiten bij Werkwaardig?
“Je mag ook passiever zijn. We organiseren
ook masterclasses waar je gewoon
kunt luisteren en iets kunt opsteken
van een van de partners. Bijvoorbeeld
over duurzaamheid in je bedrijf of hoe
je je kunt profileren met MVO. En je
hoeft zelf niet een enorm MVO-beleid
te hebben om partner te worden. Het
komt nogal eens voor dat bedrijven aan
‘MVO en mensen’ doen zonder dat ze
het weten. Dan ben ik daar op bezoek
en zeggen ze eerst: “Nee, daar doen we
niet zoveel mee.” En dan vertellen ze
even later dat hun werknemers in werktijd
een training Nederlands krijgen. Of
dat ze oudere werknemers heel rustig
laten afbouwen, tot 70 jaar, ‘zodat ze
niet in een gat vallen’. Die houding is zo
vanzelfsprekend, dat ze niet doorhebben
dat ook dit een vorm van MVO is.
Bij Werkwaardig vinden ze partners met
herkenbare normen en waarden.”
Wat is je droom?
“Het zou geweldig zijn als de platformpartners
elkaar uit zichzelf kunnen
vinden en elkaar actief durven bevragen.
Dat begint al een beetje te komen.
Ook hoop ik dat de driehoek markt–
mensen–onderwijs een organisme gaat
worden. Dat ze samen bedenken: ‘Hee,
er dreigt daar een gat te ontstaan aan
geschoolde krachten, hoe kunnen we
de mensen met een afstand tot de
arbeidsmarkt opleiden om dat gat te
vullen?’”
• Werkwaardig
Werkwaardig is een regionaal
platform van en voor werkgevers,
rond het thema ‘mensen’ in Maatschappelijk
Verantwoord Ondernemen.
Deelnemende organisaties
voelen zich verantwoordelijk
voor de inzet van mensen met
een afstand tot de arbeidsmarkt.
Hoe ga je dat proberen te bereiken?
“Doorgaan met wat we nu doen. Partners
zoeken, informatie geven over de inclusieve
arbeidsmarkt en mooie ontmoetingen
organiseren. In Rijswijk hebben we
dit voorjaar het Lokaal Sociaal Akkoord
mede-ondertekend en werken we samen
met het Werkgevers Servicepunt (WSP)
Rijswijk. Ook de BBR is voor ons een
belangrijke ambassadeur. Er zijn zo al
wat mensen aan het werk gegaan bij Rijswijkse
bedrijven. En heeft het bedrijf zelf
geen arbeidsplaatsen te vergeven, dan
past het misschien wél om bij de inkoop
te kiezen voor bedrijven die inclusief
werken. Zo simpel kan het zijn.” •
‘Zes statushouders vonden na die loop
werk in het netwerk van de directeuren’
26
27

delft.business/
rijswijk.special/netwerken
rijswijk.special/
Gelukkig hebben we de foto’s nog
• 8 november, 10.00 uur
De Broodfabriek Rijswijk
Het BT Event is het vakevenement
over regionale economie
en vestigingsklimaat, georganiseerd
door BT Magazine
en de Stichting Kennisalliantie
Bedrijventerreinen Nederland
(SKBN). Ruim 300 professionals
op het gebied van
duurzaamheid, economie en
ruimte waren aanwezig.
Volgende Rijswijk Special: zomer 2019
Mobiliteit &
Werkgelegenheid
Lancering: maandag 24 juni
bij Flagship Store Mercedes-Benz Den Haag
28
Meedoen? Mail naar info@dot-business.nl