27.05.2019 Views

Inkijkexemplaar Roadtripboek

Transform your PDFs into Flipbooks and boost your revenue!

Leverage SEO-optimized Flipbooks, powerful backlinks, and multimedia content to professionally showcase your products and significantly increase your reach.

NAMIBIË WACHTEN OP WATER<br />

1<br />

GEBAAND PAD DEADVLEI • Wees de massa’s in Deadvlei te slim<br />

af door te verblijven op de camping of in de Sossus Dune Lodge in het<br />

park, zodat je als eerste de dode vlakte kunt verkennen.<br />

HALLO! • Een giraf neemt poolshoogte in het Erindi<br />

Private Game Reserve, op slechts een paar uurtjes<br />

rijden van de hoofdstad Windhoek.<br />

meestal ’s nachts en overdag zet hij überhaupt<br />

geen stap.<br />

De onymacris unguicularis, een endemische<br />

kever, pakt het anders aan. ’s Ochtends<br />

vroeg klimt hij naar de rand van de duinen<br />

en houdt zijn lichaam in een hoek van<br />

45 graden. Al snel verzamelt de mist zich<br />

op zijn lichaampje en vormt langzaam een<br />

druppel. Zodra de druppel groot genoeg is,<br />

glijdt hij naar beneden, zo de bek van de<br />

kever in.<br />

En er is nog een ander laatste redmiddel<br />

voor de dieren als de regen uitblijft: rivierbeddingen.<br />

Al is hier in de Namibwoestijn<br />

al vier jaar geen noemenswaardige regen<br />

gevallen, de rvierbeddingen zijn nog opvallend<br />

groen. Bomen als de kameeldoorn<br />

hebben wortels die tot een ongelooflijke<br />

zestig meter diepte op zoek gaan naar<br />

water. Ze bereiken zo het ver weggezonken<br />

vocht van de stromende rivier van jaren<br />

geleden.<br />

Don’t wash me!<br />

Zo doorgewinterd als de antilope is om in<br />

de Namibwoestijn te overleven, zo’n moeite<br />

heeft de mens om zich hier staande te houden.<br />

Namibië (en heel zuidelijk Afrika) lijdt<br />

onder een droogte die al vier jaar aanhoudt.<br />

Drie keer is de regentijd zonder noemenswaardige<br />

regen voorbijgegaan.<br />

De watervoorraden van de steden zijn bijna<br />

uitgeput en hoofdstad Windhoek heeft zelfs<br />

de noodtoestand uitgeroepen. Door de stad<br />

rijden auto’s die bedekt zijn met rood stof,<br />

met daarin de met de hand geschreven<br />

waarschuwing ‘Don’t wash me!’, om de<br />

eigenaar eraan te herinneren geen water te<br />

verspillen. Ver weg van Windhoek zijn grote<br />

ondergrondse watervoorraden gevonden,<br />

maar voordat deze operationeel zijn en de<br />

pijpleiding naar Windhoek is aangelegd,<br />

zijn we tien jaar verder, en de hoofdstad<br />

heeft echt nu water nodig.<br />

Enkele dagen geleden spraken fotografe<br />

Louise en ik de eigenaren van de BuellsPort<br />

Lodge, die ook een werkende boerderij is.<br />

‘Voor de droogte hadden we driehonderd<br />

stuks vee,’ vertelt gids Evan, ‘maar de<br />

droogte hield maar aan. Om te voorkomen<br />

dat het gras tot op de wortel zou worden<br />

opgegeten en zich nooit meer zou kunnen<br />

herstellen, hebben we 250 koeien verkocht.<br />

Vijftig was het aantal koeien dat het land<br />

zou kunnen dragen.’ Hij zucht: ‘Althans,<br />

dat was het idee. Toen kwamen honderden<br />

zebra’s ons land op. Ze waren op de vlucht<br />

geslagen voor de droogte en vraten ons gras<br />

alsnog kaal. Wat kun je doen?!’<br />

Vroeger zag je in dit westelijke deel van<br />

Namibië links en rechts van de weg boerderijen,<br />

hekwerken, aluminium windmolens<br />

om water op te pompen, en vooral veel vee,<br />

ondanks het droge klimaat. Maar nu is<br />

alles leeg. De hekwerken zitten vol gaten<br />

of zijn omvergeblazen door de wind.<br />

De windmolens missen wieken en staan er<br />

troosteloos bij. Er is simpelweg niets meer<br />

te eten hier voor koeien. Maakt dat het<br />

landschap minder interessant? Niets van<br />

dat. De indrukwekkende vergezichten met<br />

bergketens, zandduinen en open vlaktes<br />

waar Namibië zo bekend om staat, zijn er<br />

nog steeds. En ze zijn nog steeds fantastisch<br />

mooi.<br />

Soms helpt de mens zelfs een handje mee.<br />

Omdat boeren in deze regio al vele jaren<br />

extreem moeilijk is, besloot de boer Albi<br />

Brückner begin jaren tachtig na een aantal<br />

regenseizoenen zonder regen zijn land<br />

12<br />

13


10<br />

NEPAL<br />

OP WEG NAAR MUSTANG<br />

Dit Tibetaans boeddhistisch<br />

koninkrijkje was<br />

eeuwenlang<br />

geïsoleerd van<br />

de rest van Nepal<br />

Verstopt achter het bergmassief<br />

van het onder trekkers befaamde<br />

Annapurnacircuit ligt een van de<br />

meest bijzondere en afgelegen gebieden<br />

van Nepal: Mustang. Dit Tibetaans boeddhistisch<br />

koninkrijkje was eeuwenlang<br />

geïsoleerd van de rest van het land, en<br />

heeft zijn Tibetaanse cultuur daarom<br />

grotendeels behouden. Het hooggelegen<br />

gebied is mystiek, ruig en desolaat, met<br />

dramatische rotslandschappen en mooie<br />

middeleeuwse dorpjes. Pas sinds 1992 is<br />

Upper Mustang opengesteld voor buitenlanders,<br />

en nog steeds is het aantal<br />

toeristen er beperkt. Verwacht dus weinig<br />

voorzieningen. Hoewel inmiddels in alle<br />

dorpen op de routes guesthouses zijn, is<br />

het nergens luxe. Tot voor kort was de<br />

regio alleen te bereizen voor trekkers,<br />

maar sinds enkele jaren loopt er ook een<br />

onverharde weg, zodat je nu ook met een<br />

jeep kunt reizen. Comfortabel is dat niet<br />

echt, maar het kan een goed alternatief<br />

zijn om tijd te winnen op de terugweg<br />

− de tien dagen waarvoor je een permit<br />

krijgt zijn net te weinig voor een ontspannen<br />

trekking. Let op: de Nepalese regering<br />

heeft plannen om een snelweg aan te<br />

leggen door Mustang, om zo China en<br />

Nepal met elkaar te verbinden. Een weg<br />

die ongetwijfeld grote veranderingen met<br />

zich mee zal brengen in het nu nog zo<br />

geïsoleerde gebied. Wie deze bijzondere<br />

wereld wil zien voordat het asfalt komt,<br />

gaat er dus het beste zo snel mogelijk<br />

heen. Onder de highlights: Tetang.<br />

Dit fotogenieke dorp ligt in een vallei die<br />

wordt omgeven door rode en zandkleurige<br />

kliffen. Het bestaat uit twee delen. Aan<br />

de ene kant een voormalig paleis waar nu<br />

koeien en enkele bewoners huizen, aan<br />

de andere kant een middeleeuws fort met<br />

daarbinnen een wirwar van smalle steegjes<br />

en instortende huizen die nog altijd worden<br />

bewoond. Bezoek ook het Lo-Ghyekar<br />

klooster. Dit oudste klooster van Upper<br />

Mustang, uit de achtste eeuw, ligt niet ver<br />

van het dorp Tsarang. Volgens de legende<br />

vermoordde de Tibetaanse Goeroe Rinpoche<br />

hier een demon. Achterin het klooster<br />

is een beeld in de muur van een boeddha,<br />

waarvan wordt gezegd dat die uit zichzelf<br />

is verschenen. Inderdaad, Upper Mustang<br />

is een plek vol verhalen.<br />

DEZE WEG IS STRAKS WEG<br />

Tot nog maar een jaar of acht geleden was<br />

de hoogvlakte van Mustang slechts te voet<br />

of te paard bereikbaar. Nu slingert er een<br />

onverharde weg door het gebied, alleen<br />

begaanbaar voor jeeps en vrachtwagens.<br />

Maar de Nepalese en Chinese overheden<br />

willen een heuse snelweg aanleggen.<br />

Links, met de klok mee<br />

ON THE ROAD<br />

Kokkin in het klooster in het gehucht Chosar.<br />

Een lama in opperste concentratie in Chosar.<br />

Het middeleeuwse plaatsje Tetang.<br />

De immer bepakte dorpsvrouwen dragen<br />

kleurige geweven omslagdoeken, die<br />

aangeven dat ze getrouwd zijn.<br />

42 43


IRAN<br />

WELKOM IN<br />

HET MILLION<br />

STAR HOTEL<br />

44 45


15 BOLIVIA MEER TUSSEN HEMEL EN AARDE<br />

Onze chauffeur Antonio oogt onzeker.<br />

De Salar de Coipasa, het zoutmeer<br />

waar we met de Land Cruiser<br />

overheen moeten, ligt vol met plassen<br />

water. Al zeker twee uur rijden we langs<br />

de oever, op zoek naar een goede plek om<br />

erop te kunnen. Op meerdere plaatsen<br />

is het zout zo vochtig dat auto’s er in<br />

vast zijn komen te zitten. Diepe kuilen<br />

verraden dat er lang is gegraven om ze<br />

los te krijgen. Pas nadat Antonio voor de<br />

zoveelste keer is uitgestapt om lopend<br />

de zoutkorst te verkennen, besluit hij het<br />

erop te wagen. Hoe verder we het meer<br />

oprijden, hoe dieper de plassen water.<br />

Ik begin me ongerust te maken. Weet<br />

Antonio wel waarmee hij bezig is?<br />

Mobiele telefoons hebben<br />

in deze uithoek van Bolivia<br />

geen bereik. Andere auto’s<br />

zijn we de afgelopen uren<br />

niet tegengekomen. Wat<br />

als we met pech stil komen<br />

te staan? Hier overnachten<br />

is onmogelijk, dan<br />

vriezen we dood. Door<br />

het ijskoude water lopen<br />

om hulp te halen, is geen optie. Ik zie de<br />

krantenkoppen al voor me: ‘Fotograaf en<br />

schrijver van Columbus doodgevroren in<br />

Bolivia’.<br />

We zijn onderweg over de Altiplano,<br />

de hoogvlakte in het zuidwesten van<br />

het land. De uitgestrekte regio, gemiddeld<br />

bijna vierduizend meter hoog, is het<br />

domein van de Aymara-indianen. Behalve<br />

in Bolivia woont dit volk van ongeveer<br />

twee miljoen mensen ook in de buurlanden<br />

Chili en Peru. De Aymara hebben een<br />

eeuwenoude cultuur, die de veroveringen<br />

Er zijn hier de<br />

afgelopen jaren<br />

niet meer dan tien<br />

toeristen geweest<br />

door de Inca’s en later de Spanjaarden<br />

goed heeft weerstaan. De indianen<br />

spreken een eigen taal en verbouwen<br />

gewassen, zoals quinoa, die van oorsprong<br />

vrijwel nergens anders ter wereld<br />

voorkomen. De meeste Aymara hebben<br />

zich de afgelopen eeuwen bekeerd tot<br />

het christendom, maar hun traditionele<br />

goden vereren ze ook. Een van de weinige<br />

rituelen die ze niet meer uitvoeren is het<br />

mummificeren van hun doden. Overal op<br />

de Altiplano zijn nog oude graftombes<br />

te vinden. Hun land barst ook van de<br />

natuurlijke rijkdommen. Naast quinoa,<br />

dat extreem voedingrijk is en de door<br />

de Inca’s ‘moeder van alle granen’ werd<br />

genoemd, komt ook de aardappel oorspronkelijk<br />

hier vandaan.<br />

De Spanjaarden namen de<br />

knol in de zestiende eeuw<br />

mee naar huis, waardoor<br />

de voedselzekerheid in<br />

Europa toenam. Ook is de<br />

Boliviaanse Altiplano rijk<br />

aan delfstoffen. Er wordt<br />

onder meer lood, zink<br />

en goud gewonnen.<br />

De helft van de wereldwijde voorraad aan<br />

lithium, het beste metaal om accucellen<br />

van te fabriceren, is naar schatting hier te<br />

vinden. Ik wil met eigen ogen zien hoe de<br />

Bolivianen al die natuurlijke rijkdommen<br />

winnen. En proeven wat voor gerechten<br />

ze van hun gewassen maken. Maar eerst<br />

moeten we levend van dit zoutmeer<br />

afkomen.<br />

Super Food<br />

De quinoa-oogst is in volle gang op de<br />

Altiplano. Overal op het platteland zijn<br />

BORRELTIJD • Door vulkanische activiteit in de bodem zijn op<br />

meerdere plaatsen in Nationaal Park Sajama geisers te vinden.<br />

Terwijl het buiten vriest, kookt het uit de grond opborrelende water.<br />

62<br />

63


16<br />

TADZJIKISTAN<br />

HIGHWAY TO HEAVEN<br />

Hoogteziekte,<br />

aardverschuivingen,<br />

verdwaalde jakken?<br />

Je neemt ze allemaal op de koop toe<br />

Over een lengte van bijna 2500 kilometer<br />

slingert de Pamir Highway,<br />

de op een na hoogste internationale<br />

autoweg ter wereld, door de bergen van<br />

Centraal-Azië. Hoogteziekte, aardverschuivingen,<br />

verdwaalde jakken − je neemt ze<br />

allemaal op de koop toe voor een letterlijk<br />

en figuurlijk adembenemend avontuur<br />

door een van de meest ongerepte gebieden<br />

op aarde. Maar voor een van onze<br />

favoriete trajecten ga je even weg van de<br />

weg. Vanuit het Bulunkul-meer loopt de<br />

officiële route van de Pamir Highway naar<br />

de Tadzjiekse provinciehoofdstad Khorog.<br />

Verlaat echter de Highway voor twee<br />

dagen voor een omweg door de groene<br />

Whakanvallei, die de bevolking rijkelijk<br />

voorziet van verse groenten en fruit. Hier<br />

heerst een prettig klimaat en de zon schijnt<br />

uitbundig – de jassen kunnen uit. Behalve<br />

enkele fietsers kom je naar alle waarschijnlijkheid<br />

geen enkele buitenlander tegen.<br />

De weg verandert in een ruig pad van zand<br />

en steenslag – je 4x4 komt goed van pas<br />

terwijl jij of je chauffeur met grote behendigheid<br />

langs hoge rotswanden en diepe<br />

afgronden manoeuvreert. Je passeert eerst<br />

nog de Harguspas op 4344 meter en daalt<br />

dan over een stuk van dertig kilometer<br />

ruim 1500 meter totdat je de grensrivier<br />

Panj bereikt. Rechts is Tadzjikistan met<br />

het Pamirgebergte, links ligt Afghanistan<br />

met het Hindukushgebergte. Op sommige<br />

plekken is de rivier slechts enkele<br />

meters breed, waardoor je makkelijk met je<br />

Afghaanse overburen zou kunnen communiceren.<br />

Toch zijn de onderlinge contacten<br />

beperkt. Er zijn geen officiële grensovergangen,<br />

maar wel relatief veel militairen<br />

om de grens in de gaten te houden.<br />

De angst aan de Tadzjiekse kant voor terroristische<br />

groeperingen is diep geworteld.<br />

Soms worden delen van de Pamir Highway<br />

en de Whakanvallei zelfs enkele dagen<br />

afgesloten voor buitenlanders. Laat je goed<br />

informeren en niet uit het veld slaan − de<br />

250 kilometer lange rit naar Khorog langs<br />

de slingerende Panj-rivier is puur genieten.<br />

Aan de Afghaanse kant van de rivier zie je<br />

mannen op ezeltjes voortsjokken en vrouwen<br />

de was doen. Je maakt tussenstops bij<br />

de ruïnes van een boeddhistische stoepa<br />

in Vrang en verkent de omgeving van het<br />

door de tijd vergeten Jalang.<br />

PIEKEN EN DALEN<br />

Na het passeren van de Harguspas op ruim<br />

4300 meter volgt een steile afdaling naar<br />

de Wakhanvallei. Eenmaal 1500 meter lager<br />

kunnen de handschoenen en de winterjas uit.<br />

Links, met de klok mee<br />

ON THE ROAD<br />

Tussen april en september trekken<br />

Kirgizische nomaden met hun vee naar de<br />

groene grasweiden.<br />

In onze zomermaanden slaan de Kirgizische<br />

nomaden hun yurts op in de groene valleien.<br />

Ook in Tadzjikistan maken jakken een<br />

onmisbaar onderdeel uit van het dagelijkse<br />

leven.<br />

Aan de oever van het Rangkulmeer.<br />

72 73


ITALIË<br />

DE ZOETHEID VAN<br />

HET NIETSDOEN<br />

IN SARDINIË<br />

74 75


ITALIË DE ZOETHEID VAN HET NIETSDOEN IN SARDINIË<br />

17<br />

ALS IN AFRIKA • Het berggebied Supramonte is met zijn grote hoogteverschillen en<br />

onverharde paden met grote losliggende keien eigenlijk alleen te voet of per elektrische<br />

fatbike te verkennen. Op de achtergrond de 1300 meter hoge Monte Novo San Giovanni.<br />

TURKOOIZEN OVERLOAD • De baai van Orosei is een speeltuin voor kajakkers, die<br />

vanaf Cala Gonone noordwaarts peddelen langs verborgen baaitjes, zand- en kiezelstranden,<br />

grotten en − maar dan ben je wel drie dagen onderweg − de beroemde puntrots Aguglia.<br />

inderdaad goed te kennen. Niet achter<br />

de geraniums blijven zitten maar altijd<br />

buiten met vrienden zijn. Maar dan<br />

vertelt Antonio ons dat er weinig werk<br />

is. Dat zal wel de reden zijn waarom hier<br />

ook zo veel jongemannen de hele dag<br />

buiten hangen. Hoe mooi Sardinië ook<br />

is, hier geboren worden kent duidelijk<br />

zijn uitdagingen. Niet iedereen zal kunnen<br />

vertrekken om een beter leven voor<br />

zichzelf te creëren op het vasteland of in<br />

een ander land, en dan moet je het doen<br />

met wat er is. Je wordt dan bijvoorbeeld<br />

boer. Of visser. Of herder. Of je gaat in<br />

het toerisme werken. Heel veel andere<br />

mogelijkheden lijken er niet te zijn.<br />

En al helemaal niet in dit deel van<br />

het eiland.<br />

De Supramonte, waar we willen gaan<br />

fietsen, is een onherbergzaam gebied.<br />

Herders namen vroeger hun kuddes<br />

hier mee naartoe om ze te laten grazen.<br />

Ze bleven dan wekenlang weg en sliepen<br />

in eenvoudige hutten die ze zelf gebouwd<br />

hadden met behulp van de materialen die<br />

voorhanden waren: jeneverbeshout en<br />

stenen. Overal in de Supramonte zie je<br />

deze herdershutten staan en je kunt zelfs<br />

trails volgen die herders vroeger liepen.<br />

Ons vervoermiddel in het gebergte is<br />

een elektrisch ondersteunde fatbike.<br />

Niet omdat we deze fiets met extra brede<br />

banden hip vinden, maar omdat de<br />

paden waar je in de Supramonte op fietst<br />

zo steil omhoog voeren en zo bezaaid<br />

zijn met rotsen en keien, dat een gewone<br />

mountainbike het al snel zou opgeven.<br />

Een van onze rugzakken is gevuld met<br />

lokale producten uit de supermarkt:<br />

druiven, zachte geitenkaas, brood,<br />

veel water en een picknickkleed. In de<br />

andere rugzak zitten reparatiespullen<br />

voor de fiets. De scherpe stenen zouden<br />

een lekke band kunnen veroorzaken,<br />

maar de verhuurder geeft aan dat dat<br />

bijna onmogelijk is met de dikke banden<br />

van een fatbike. De fiets van Matthijs<br />

heeft een gps met een trail die we gaan<br />

volgen. Het eerste stuk klimt meteen<br />

vele honderden meters omhoog. De fiets<br />

voelt alleen al door de dikke banden<br />

en de accu zwaar. Dit stuk omhoog was<br />

voor mij al onhaalbaar geweest zonder<br />

elektrische ondersteuning. We slaan de<br />

onverharde paden in en zien meteen,<br />

in de verte, de indrukwekkend hoge<br />

wanden van de Supramonte.<br />

Op safari met vee<br />

De fatbike blijkt een goede zet te zijn<br />

geweest. Overal om ons heen zien we<br />

tafereeltjes die waarschijnlijk geheel<br />

aan ons voorbij waren gegaan als we<br />

in de auto hadden gezeten. Niet dat je<br />

hier met de auto mag komen, maar toch.<br />

Koeien die beschutting hebben gezocht<br />

in de schaduw schrikken zich rot als<br />

wij ineens langskomen. Kuddes langharige<br />

schapen grazen vredig, gehoed<br />

door blaffende honden (sinds de komst<br />

van de auto hoeven de herders er niet<br />

constant bij te zijn). We horen geritsel in<br />

de struiken en zien vervolgens hagedissen<br />

wegschieten. Zwart-witte kraaien<br />

zitten hoog in een boom, in een nest met<br />

kuikens. En paarden rennen verschrikt<br />

weg, zoals paarden eigenlijk altijd doen.<br />

78 79


ZWITSERLAND IN DE WOLKEN VAN GRAUBÜNDEN<br />

DWARS DOOR DE ARDENNEN BELGIË<br />

24 25<br />

PIEKFIJN Een ibex ofwel alpensteenbok bij het bergmeer Lej Languard • De via ferrata<br />

(Italiaans voor ijzeren weg) naar de 3146 meter hoge bergtop Piz Trovat.<br />

EVEN STOOM AFBLAZEN Stoomtrein tussen de plaatsjes Mariembourg en Treignes.<br />

• De wandeling door de vallei van de Ninglinspo is zonder meer een van de mooiste van België.<br />

De hoge pieken in ‘winterwonderland’<br />

Graubünden, Zwitserlands grootste<br />

kanton, kietelen op sommige plekken<br />

de wolken. Gelukkig is het sky is the<br />

limit-gevoel niet voorbehouden aan het<br />

winterseizoen. Je belandt hier in de zomer<br />

in een waar outdoorparadijs; je kunt gaan<br />

hiken, mountainbiken, bergbeklimmen,<br />

canyonen en zelfs paragliden. Om van de<br />

gebaande paden te blijven, volg je onze<br />

tips op. Start in Zürich en rijd per auto<br />

naar het pittoreske Scuol, bekend om zijn<br />

waterbronnen. Geniet onderweg van de<br />

prachtige Füelapas, een voorproefje op<br />

wat Graubünden qua landschap te bieden<br />

heeft. Maak de ‘oversteek’ naar Italië<br />

door de nauwe doorgang in Val d’Uina,<br />

voorheen een smokkelroute. De eveneens<br />

verbluffende Ofenpas, dwars door het<br />

Zwitsers Nationaal Park, biedt vervolgens<br />

een bruggetje naar de regio Val Müstair.<br />

Valchava of het bekendere Santa Maria is<br />

een uitstekende uitvalsbasis om het<br />

ongerepte natuurgebied Biosfera Val Müstair<br />

te ontdekken. Terug in het dal volg je<br />

de rivier Inn naar Pontresina, het aantrekkelijke<br />

startpunt van wandel- en klimtochten<br />

in de omgeving, waaronder het<br />

immense Berninamassief. Rijd daarna door<br />

naar het authentieke Bivio (sla St. Moritz<br />

dus over) en leer over de geschiedenis van<br />

de Septimerpas en Julierpas voordat je de<br />

weg vervolgt richting Savognin. Maar niet<br />

voordat je de dieren en planten van het<br />

plateau Alp Flix hebt verkend. Dit op bijna<br />

tweeduizend meter hoogte gelegen plateau<br />

wordt omringd door besneeuwde toppen<br />

vol kabbelende beekjes en serene meertjes.<br />

Het veenlandschap wordt gerekend tot de<br />

meest biodiverse gebieden van Zwitserland.<br />

Treinfanaten nemen een kijkje bij het<br />

Landwasserviaduct waarover treinen zich<br />

een weg banen door het gebergte. Even ten<br />

westen ligt een bijzonder natuurfenomeen:<br />

de Viamala, een hoge uitgesleten kloof.<br />

Durfallen begeven zich in het ijskoude<br />

water voor een spannende glijdpartij<br />

oftewel een canyoningtocht. Canyoning<br />

is in feite het volgen van rivieren in diepe<br />

kloven (canyons) met behulp van verschillende<br />

technieken: lopen, klimmen,<br />

springen, abseilen, zwemmen en glijden.<br />

De laatste stop is populaire zomer- én<br />

winterbestemming Flims-Laax, in het dal<br />

waar de Rijn zijn oorsprong kent. Waai uit<br />

op de bospaden rondom de ietwat toeristische<br />

Caumasee en Crestasee. Overgebleven<br />

Zwitserse francs ‘loos’ je tenslotte in de<br />

kantonhoofdstad Chur, voordat je terugkeert<br />

naar Zürich.<br />

Ze zijn groen, vlakbij, en het ideale<br />

weekendje of weekje weg. Toch<br />

worden de Belgische Ardennen vaak<br />

over het hoofd gezien. Laat je verleiden<br />

door, in de woorden van Casanova, ‘een<br />

van de zonderlingste streken van Europa’.<br />

Met de Ardennen wordt het gebied<br />

aangeduid dat onder de rivieren Samber<br />

en Maas ligt. Rivieren als de Ourthe en<br />

de Lesse kronkelen door beboste valleien<br />

en het ongerepte landschap vormt het<br />

ideale decor voor avontuurlijke uitjes in de<br />

natuur. Daar komt nog bij dat de dorpen en<br />

verstilde gehuchten uitermate charmant en<br />

authentiek zijn, je her en der eeuwenoude<br />

kastelen en burchten kunt bezoeken en de<br />

Belgen bekendstaan om hun grote ‘goesting’<br />

in lekker eten en stevige bieren.<br />

Begin in de provincie Luik met een wandeling<br />

langs de enige bergrivier die België rijk<br />

is en ga beverburchten spotten. In het zog<br />

van een natuurgids kun je op excursie gaan<br />

om de bouwwerken te bewonderen. Zorg<br />

ervoor dat je hoge regenlaarzen aantrekt –<br />

je zakt regelmatig kniediep in het zompige<br />

veen. En besef dat de kans zo goed als nul<br />

is dat je de bevers zelf te zien zult krijgen.<br />

Pas als het duister valt, komen de dieren<br />

tevoorschijn. Steek vervolgens de provincie<br />

Luxemburg al wandelend door tijdens een<br />

hike over de Transardennaise. De route die<br />

vanuit de toeristische uitvalsbasis La Roche<br />

naar de burcht van Bouillon loopt er eentje<br />

is van 160 kilometer aan bos-, land- en<br />

dorpsweggetjes waar je vaker niet dan wel<br />

mensen tegenkomt. Europ’Aventure zorgt<br />

ervoor dat je bagage netjes vervoerd wordt<br />

tussen je verschillende slaapplekken. En<br />

heb je geen zin om zelf accommodatie te<br />

regelen, dan kunnen zij dat ook nog voor<br />

je doen. Wie het volledige traject wil<br />

wandelen, is zeven dagen zoet. Mag het<br />

wat sneller gaan, dan volg je met een<br />

mountainbike of te paard een aangepaste<br />

route, europaventure.be.<br />

Laad vervolgens je batterijen op in het<br />

diepe zuiden met een bezoekje aan de<br />

zoutgrot in Aubange en versterk de innerlijke<br />

mens bij de abdij van Orval.<br />

De monniken hebben liever niet dat er<br />

te veel over hen wordt geschreven; de<br />

populariteit van hun bier is omgekeerd<br />

evenredig met het aanbod. ls je innerlijke<br />

mens nog niet helemaal versterkt door<br />

het abdijbezoek en het bier, volg dan het<br />

stroompje tot in het piepkleine grensgehucht<br />

Chameleux. In de pretentieloze<br />

bistrot de terroir (eetcafé met streekproducten)<br />

eet je geweldig lekkere forel,<br />

recht uit de vijvers van de abdij.<br />

106 107


KIRGIZIË DE ONTDEKKING VAN DE HEMEL<br />

26<br />

teerde Audi’s en Mercedessen ons ver<br />

boven de limiet voorbij. Maar oom agent<br />

gunt ze geen blik waardig; rijke bestuurders<br />

in een chique Pajero zijn niet te versmaden.<br />

‘Ticket!’ roept hij, terwijl hij in de houding<br />

schiet. Hij onderdrukt zichtbaar<br />

een glimlach.<br />

‘Ticket ni nada,’ zeg ik routineus. Het is<br />

inmiddels de derde keer dat we worden<br />

aangehouden. Andere keren hadden we<br />

geen lichten aan en haalden we iemand<br />

in − zware vergrijpen in een land waar<br />

de lokale bevolking ogenschijnlijk zonder<br />

verkeersregels rijdt. De politieman kijkt<br />

me aan, heft zijn hoofd ietsje hoger, en<br />

buldert: ‘SJTRAF! 500 som!’<br />

Fijn, de onderhandeling is begonnen.<br />

‘Njet!’ zeg ik nors. ‘100 som.’<br />

Hij kijkt naar zijn Kirgizische collega’s<br />

achter hem. Opnieuw de glimlach:<br />

er moet wel wat te verdelen zijn. ‘400!’<br />

We handjeklappen op driehonderd. Als ik<br />

wat harder had gebulderd, zou tweehonderd<br />

ook zijn gelukt. Maar zijn<br />

pretoogjes maken me<br />

week. Ik schuif hem het<br />

geld toe, omgerekend vier<br />

euro, ontvang zijn knikje<br />

en rij verder. Kirgizië is<br />

weliswaar al enige jaren<br />

een democratie, maar<br />

oude Sovjetgewoonten<br />

zijn nog niet versleten. Corruptie bij<br />

plaatselijke dienders en militaire wachtposten<br />

zit als een printplaat in hun brein<br />

gesoldeerd. Gelukkig gebruiken ze hun<br />

macht met een soort vrolijkheid, minder<br />

grimmig dan bij collega’s in buurlanden<br />

als Oezbekistan of Kazachstan. Een aanvaring<br />

met de machthebbers is hier eerder<br />

een geestig klein avontuur dat een<br />

mooi verhaal oplevert. Geef een knipoog<br />

en wat zakgeld, en een minuut later sta je<br />

Even niet opletten<br />

en je breekt<br />

een wielas<br />

met ze te dollen en geven ze tips voor de<br />

mooiste locaties en de beste wegen.<br />

Op jacht met adelaars<br />

De jeep valt stil voor de blauwwitte poort<br />

van Ishenbek Kederov. Hij jaagt al 33 jaar<br />

met adelaars en voor veertig dollar laat<br />

hij zijn levende vlieger op. In de zomermaanden<br />

dan; vanaf oktober gaat hij met<br />

het beest op jacht in de bergen. Vossen,<br />

marmotten en konijnen vangt Janar −<br />

zoals de vogel heet − voor Ishenbek.<br />

Eén keer nam hij zelfs een wolf te grazen.<br />

Zijn Napelsgele klauwen, taai als stroef<br />

rubber, grijpen de wolf in volle vlucht bij<br />

bek en nek. Nagels zo groot als mijn pink<br />

zetten zich vast in het vlees, waarna wolf<br />

en Janar een robbertje worstelen in het<br />

gras. De afgetrainde hond van Ishenbek<br />

geeft zo snel hij kan ondersteuning om<br />

het karwei af te maken.<br />

Jagen met adelaars is een oeroud gebruik<br />

onder nomaden in Centraal-Azië.<br />

Sommige archeologen hebben aanwijzingen<br />

gevonden dat ‘adelaarjagers’<br />

al ver voor de jaartelling<br />

actief waren. Berkutchi,<br />

zoals het jagen in het<br />

Kirgizisch wordt genoemd,<br />

is een levensvervulling<br />

omdat de relatie tussen de<br />

meester en de vogel volledige<br />

toewijding vereist in<br />

een wederkerige relatie. Zoals de meester<br />

een vogel traint, zo gaat een Kirgizisch<br />

gezegde, traint de vogel zijn meester.<br />

Janar is vijf jaar oud en al sinds zijn<br />

kuikenfase onder de hoede van Ishenbek.<br />

Het is de vierde adelaar van de ‘beroemde’<br />

58-jarige inwoner van Kaji-Say −<br />

iedereen in het dorp kent hem. Op zijn erf<br />

ligt een drie meter diepe betonnen put<br />

van vijf bij vijf meter. Onderin struint<br />

een droevig ogende, maar schitterende<br />

HOGE HOED • Op de weg naar de stad Kazarman houdt Nurlan de wacht voor een klein<br />

natuurpark. Er staat een slagboom waar auto’s zomaar onder door kunnen. Vrachtwagens<br />

hebben echter de hulp nodig van deze oude baas om de boom te heffen.<br />

114<br />

115


VERENIGDE STATEN INDIANENVERHALEN UIT NAVAJOLAND<br />

31<br />

verkopen beter, omdat die passen bij de<br />

vooroordelen van toeristen. Tja, het levert<br />

prachtige ambachtelijke voorwerpen op.<br />

Én werkgelegenheid voor wie graag in dit<br />

godvergeten gebied wil blijven wonen.<br />

En dat geldt voor de meeste Navajo. Dus<br />

waarom zou je daar iets op aan te merken<br />

hebben?<br />

We rijden de zoveelste hoek om. Gillen<br />

tegelijkertijd: ‘Woooow!’ Plots verschijnt<br />

hét beeld dat hoort bij het woord ‘roadtrip’.<br />

We scheuren over een lange, rechte<br />

weg die iets naar beneden helt, door een<br />

vlak, dor landschap met roodverschroeide<br />

aarde. Aan de horizon steken gigantische,<br />

rechthoekige roodbruine rotsen omhoog<br />

uit het landschap, als gebouwen. Even<br />

verder, op het terras van het hagelnieuwe<br />

View Hotel, is het uitzicht zo mogelijk nog<br />

filmischer. Drie gigantische rotsen verheffen<br />

zich majesteitelijk<br />

boven de zinderende, rode<br />

savanne. We zetten een<br />

cowboyhoed op ons hoofd<br />

en steken een peuk op.<br />

Dat hoort op deze plek,<br />

dat voelen we meteen.<br />

We zijn in Monument Valley,<br />

dat iedereen kent zonder<br />

het te weten, omdat<br />

er zoveel Hollywoodproducties en oude<br />

westerns zijn opgenomen. Maar goed, hier<br />

wónen dus mensen. Navajo. Zoals Karin<br />

Black, gekleed in jeans, geruite blouse en<br />

baseballcap, die ons met een jeep rondleidt<br />

door ‘haar’ vallei. Karins huis staat<br />

een paar rotsen verderop. Ze lacht om<br />

onze verbazing, zoals ze constant om alles<br />

lacht. ‘Of ik net zo mooi uitzicht heb? Dat<br />

weet ik niet! Die rotsen zijn normaal voor<br />

mij!’ Wel heeft ze voor elke vorm in het<br />

landschap een naam. ‘Stagecoach’, ‘Castle<br />

Butte’, ‘Coffee and Tea Pot’. De meeste zijn<br />

geïnspireerd op hun vorm, of op films, die<br />

Woooow!<br />

Plots verschijnt hét<br />

beeld dat hoort bij het<br />

woord ‘roadtrip’<br />

Karin allemaal gezien heeft. Dan komen<br />

we bij een 91 meter hoge zandsteenpilaar<br />

die ‘Totempaal’ wordt genoemd.<br />

‘Ah, die heeft zeker een spirituele betekenis<br />

voor jullie?’ probeer ik. ‘Nee, hoor,’<br />

lacht Karin. ‘Navajo hebben geen totems.<br />

Het is gewoon om hoe hij eruit ziet. Maar<br />

weet je wie de enige is die de Totempaal<br />

heeft beklommen? Clint Eastwood, voor<br />

de film The Eiger Sanction. Hij heeft<br />

bovenop de top gedineerd!’ Karin schaterlacht.<br />

Ze weet nog een goede anekdote.<br />

Onlangs werd hier de remake van Tonto<br />

and the Lone Ranger opgenomen, met<br />

Johnny Depp als indiaan in de hoofdrol.<br />

Karin: ‘Ze hebben hem voor de film een<br />

dooie kraai op het hoofd gezet. Dat heeft<br />

niets met onze cultuur te maken!’ Of Karin<br />

zich niet beledigd voelt? ‘Welnee, we hebben<br />

de grootste lol gehad. Johnny Depp<br />

kan ook totaal niet paardrijden.<br />

Hij werd gefilmd op<br />

een neppaard op een kar<br />

en is zelfs dáár twee keer<br />

vanaf gevallen!’ Nu moeten<br />

ook wij smakelijk lachen.<br />

Een indiaan die niet kan<br />

paardrijden!<br />

Bijzondere indiaan<br />

En toch: is er dan niets in dit prachtige<br />

landschap wat iets méér betekent voor<br />

Karin als Navajo? ‘Natuurlijk wel’, antwoordt<br />

ze. ‘Kijk om je heen.’ Ik kijk en zie<br />

de rotsen, de droge aarde. En planten.<br />

Ineens zie ik duizenden planten, die me<br />

eerder totaal niet opgevallen waren.<br />

‘Élke soort die je hier ziet gebruiken we<br />

in onze ceremonies.’ Karin kijkt voor het<br />

eerst serieus. Ik wijs de dichtstbijzijnde<br />

aan. ‘Die plant gebruiken we bij de heilige<br />

kinaalda-ceremonie, als een meisje<br />

vrouw wordt. Het wordt met blauwe<br />

maïs in een oven in de grond gestopt om<br />

RIJDEN EN ROSSEN • Vanaf het moment dat hij kon rijden, galopeert John dagelijks<br />

op zijn paard door de heuvels achter zijn huis in de buurt van Three Turkey Canyon.<br />

Het land is al minstens drie generaties in zijn familie.<br />

132<br />

133


VERENIGDE STATEN INDIANENVERHALEN UIT NAVAJOLAND<br />

31<br />

XXL • De Grand Canyon is zo gigantisch lang (435 km) en breed (15 tot 29 km)<br />

dat je het bijna niet kunt bevatten. Dat gevoel wordt versterkt omdat je<br />

dankzij de droge lucht onmetelijk ver kunt kijken.<br />

134 135


LAOS PROEF HET NIRWANA<br />

37<br />

landers het leven wanneer ze tegen alle<br />

waarschuwingen in zonder gids nieuwe<br />

grottenstelsels proberen te ontdekken.<br />

Ze raken de weg kwijt, de batterij van de<br />

zaklamp raakt leeg en pas weken later<br />

worden ze − te laat − teruggevonden.<br />

Toen Louise en ik gisteren een van de<br />

vele grotten bezochten, vond ik de tocht<br />

door nauwe gedeeltes waar we ons doorheen<br />

moesten wurmen, de toenemende<br />

warmte hoe dieper je de<br />

grot ingaat en het steeds<br />

lager wordende zuurstofgehalte<br />

angstaanjagend.<br />

Slow travel<br />

We groeten de man en<br />

fietsen verder over de<br />

hobbelige weg, die me<br />

doet denken aan de<br />

hoofdweg van Laos naar<br />

het noorden. Vorige week<br />

legde ik ’m met een<br />

terreinwagen af −<br />

kotsmisselijk werd ik<br />

gedwongen geregeld een tussenstop<br />

maken. Maar goed, het positieve is<br />

dat er in elk geval een gering aantal<br />

geasfalteerde wegen is in Laos. In de<br />

tijd dat wij op tv Miami Vice keken met<br />

Sonny Crockett en Ricardo Tubbs die in<br />

hun Ferrari Testarossa Miami (on)veilig<br />

maakten, deed je er een volle maand<br />

Decennialang was een<br />

tandenstokerfabriek<br />

een van de<br />

grootste bronnen van<br />

buitenlandse valuta en<br />

de enige industrie<br />

van het land<br />

over om met je ossenkar van de hoofdstad<br />

Vientiane de 150 kilometer naar<br />

Vang Vieng af te leggen. Waar buurlanden<br />

Vietnam, China en Thailand vol gas<br />

de toekomst omarmen, kiest Laos voor<br />

een veel behoedzamere, langzamere<br />

route. Of zoals een man uit de oude<br />

koninklijke hoofdstad Luang Prabang<br />

tegen mij zei: ‘Wij willen helemaal niet<br />

mee met de snelheid en groei van China.<br />

Wij zijn eenvoudige mensen,<br />

wij hebben niet zo<br />

veel eisen. Wij willen alles<br />

in ons eigen tempo doen<br />

en laten ons niet opjagen.’<br />

Het gevolg zie je als je<br />

op de slow boat van de<br />

grens van Thailand over<br />

de Mekong naar Luang<br />

Prabang vaart. Aan de ene<br />

kant de vele lichtjes en<br />

alle activiteit van Thailand,<br />

en complete duisternis<br />

aan de Laotiaanse<br />

kant. Zelfs Frankrijk heeft<br />

nooit een stempel kunnen drukken op<br />

Laos. De Franse bezetting, in de eerste<br />

helft van de twintigste eeuw, wordt nog<br />

steeds de vijftigjarige siësta genoemd.<br />

Toen de communisten in de jaren zeventig<br />

de macht in Laos in handen kregen,<br />

werden de overgebleven Fransen samen<br />

met koning Savang Vatthana weg-<br />

LEKKER EXCENTRIEK • Een leerling-monnik in het Boeddhapark (Xieng Khuan) nabij<br />

Vientiane. Dit kleine park met betonnen hindoeïstische en boeddhistische sculpturen is het<br />

bedenksel van een excentrieke kunstenaar/sjamaan en aangelegd vanaf 1958.<br />

152<br />

153

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!