AC_Vormingswijzer2019-2020

Vormingswijzer 

2019 | 2020 

Inclusief ‘Werkmap voor de organisator’ 

Oogst kennis 

Meer dan ooit het vormingscentrum van Boerenbond, Groene Kring en KVLV-Agra

Beste, 

Permanente en kwaliteitsvolle vorming is meer dan ooit een troef voor de 

toekomst van onze landen tuinbouwbedrijven. Land- en tuinbouwers sterker 

maken op vlak van kennis, vaardigheden en ondernemerschap, daar gaan we 

samen voor. 

Het organiseren van vorming is dan ook een belangrijke opdracht (en uitdaging) 

voor alle besturen van Boerenbond, KVLV-Agra en Groene Kring. 

Onze consulenten staan je bij met raad en daad. 

Verder is er AgroCampus vzw, ons vormingscentrum, dat je administratief 

ondersteunt en met een toegankelijke website, doelgroepgerichte 

vormingsbrochures en e-nieuwsbrieven in functie van de interesse, de referentie 

wil zijn voor iedereen die in de agrarische sector opleidingen wil volgen, 

organiseren of geven. De Vormingswijzer, die nu voor je ligt, is een inspiratiebron. 

Een waaier aan interessante vormingsthema’s, met suggesties naar specifieke 

sprekers. 

Gebruik deze Vormingswijzer 2019-2020 om samen met je collega-bestuursleden 

een interessant aanbod uit te werken. 

Eenmaal de keuze gemaakt, zaal en sprekers vastgelegd zijn en de eventuele 

subsidies aangevraagd werden, rest je alleen nog de activiteit ruim bekend te 

maken bij je leden. Via een programmafolder, een mailing of een aankondiging in 

onze vakbladen bereik je de leden van je eigen structuur. Maar waarom zou je de 

leden van de hele groep niet uitnodigen en een samenwerking opzetten tussen 

Boerenbond, KVLV-Agra en Groene Kring? 

We wensen je als bestuurslid veel energie, inspiratie en voldoening bij het 

samenstellen van een rijk gevuld, boeiend en gevarieerd programma ! 

Frans De Wachter 

Voorzitter AgroCampus vzw 

2

Inhoud 

Werkmap voor de organisator 3 

Thema’s en onderwerpen voor alle sectoren 7 

Management 9 

Vermarkting 17 

Slimmer boeren met cijfers 20 

Biologische productie 23 

Energie 26 

GLB 29 

Ruimtelijke ordening 33 

Natuur/Milieu 37 

MAP 43 

ICT en nieuwe media 49 

Tewerkstelling en sociaal statuut 53 

Preventie/veiligheid/verkeer 58 

Fytolicentie 63 

Rundvee 72 

Varkens 84 

Pluimvee 92 

Schapen 97 

Akkerbouw 99 

Tuinbouw 104 

Varia 110 

Onze partners 113 

Onze consulenten tot uw dienst 130 

© FOTO’S: BOERENBOND, COFABEL, GROENE KRING, RURANT, 

INNOVATIESTEUNPUNT, SHUTTERSTOCK, SOFIE HOSTE, MIEKE HUYSMANS, 

GEERT MERTENS, RAF STEEGMANS, LUC VAN DIJCK, JACQUES VAN OUTRYVE, 

MATTY VEULEMANS, ANNE VANDENBORRE. 

D/2019/0728/18 

Werkmap voor de organisator 

3

Vorming organiseren in 3 stappen! 

Jullie nodigen een spreker uit voor een infovergadering, gaan op bedrijfsbezoek, wie weet 

organiseren jullie wel een (praktijk)cursus. Al deze activiteiten vallen onder de noemer ‘naschoolse 

vorming’. De Vlaamse overheid en de Europese Unie ondersteunen deze vorming, op 

voorwaarde dat je rekening houdt met de spelregels. En die spelregels vind je hieronder terug. 

Stap 1: Maak duidelijke afspraken met de lesgevers 

Bij elk onderwerp in deze Vormingswijzer vind je de contactgegevens van mogelijke lesgevers. 

Vraag hen of ze bereid zijn om het gekozen onderwerp op de geplande datum te behandelen. 

Maak duidelijk wat je van de lesgever verwacht en hoe lang je wilt dat hij of zij over het 

onderwerp spreekt. 

OPGELET 

Niet elke lesgever is tevreden met de standaardbezoldiging van AgroCampus vzw. 

Sommigen vragen een supplement. Spreek dus vooraf duidelijk het tarief af. Misschien 

heeft de lesgever ook persoonlijke onkosten gemaakt om ter plaatse te geraken. De 

standaardvergoeding hiervoor bedraagt momenteel 0,30 euro/km. 

Stap 2: Vraag subsidies aan 

Bevestig de afspraken die je gemaakt hebt met de lesgevers onmiddellijk aan AgroCampus vzw. 

De snelste manier is via de website www.agrocampus.be of via mail aan info@agrocampus. 

be. Je vindt er een lijst van lesgevers, onderwerpen en locaties zodat subsidies aanvragen 

een koud kunstje wordt. 

OPGELET 

De aanvraag moet in elk geval op AgroCampus vzw toekomen ten laatste 10 dagen vóór 

de activiteit plaatsvindt. Ook elke wijziging moet je laten weten aan AgroCampus vzw. 

Als de vergadering afgelast wordt, op een andere locatie plaatsvindt of als de datum 

wijzigt, is het absoluut noodzakelijk dat je AgroCampus vzw op de hoogte brengt. De 

inspecteurs van het Departement Landbouw en Visserij moeten de activiteit immers 

kunnen komen controleren. Zo niet, vallen de subsidies in het water en draait jouw 

vereniging zelf op voor de lesgeversvergoeding en andere onkosten. 

Stap 3: Maak promotie! 

Om promotie te maken, kan elke bedrijfsgilde en studiekring eenmaal per werkjaar een gratis 

programmafolder laten opmaken. Dit kan door het jaarprogramma van jouw structuur via je 

consulent vóór 31 januari van het lopende werkjaar aan AgroCampus vzw te bezorgen. Deze 

folder geldt niet als subsidieaanvraag. De folder wordt dan gratis in één pak aan jullie secretaris 

bezorgd, of – als je dat verkiest en met doorrekenen van de verzendingskosten – opgestuurd 

aan de leden van de bedrijfsgilde of studiekring. Wellicht zijn er nog andere vormen van promotie 

mogelijk. Laat je fantasie werken, en denk eraan: herhaling werkt! 

OPGELET 

Alle vormingsactiviteiten waarvoor je subsidies aanvraagt, worden ook aangekondigd in 

onze vakbladen en op de website www.boerenbond.be. Als je liever hebt dat je activiteit 

niet gepubliceerd wordt, moet je dit in de aanvraag aankruisen. 

4

Rubriek 

Wie zal dat betalen? 

Wie betaalt de vergoeding van de lesgever? 

De lesgever krijgt zijn lesgeversvergoeding (in 2019 is dit 53,88 euro per uur) in principe 

rechtstreeks van AgroCampus. 

Sommige lesgevers vragen echter een vergoeding die hoger ligt dan deze AgroCampusvergoeding. 

In dat geval betaalt AgroCampus de lesgeversvergoeding aan de inrichtende 

vereniging. De inrichtende vereniging betaalt de volledige factuur van de lesgever, en neemt 

zo in feite alleen het verschil ten opzichte van de standaardvergoeding ten laste. 

Wie betaalt de reiskosten van de lesgever? 

De reiskosten van de lesgever zijn altijd ten laste van de inrichtende vereniging. Je betaalt 

ze ofwel contant onmiddellijk na de les ofwel schrijf je ze nadien over. In beide gevallen 

ondertekenen zowel de lesgever als de plaatselijke verantwoordelijke een kwitantie. Een gebruikelijke 

vergoeding bedraagt € 0,30/km, maar je moet vooraf met de lesgever afspraken 

hierover maken. 

Vergoeding voor de organisator? 

Organiseer je een vorming dan heb je ook kosten voor een lokaal, de uitnodiging, misschien 

een drankje, enz . Deze kosten zijn ten laste van de inrichtende vereniging. Hiervoor ontvang 

je als inrichter via AgroCampus een werkingstoelage van € 15,49 euro (bedrag index 2019) 

per gesubsidieerd uur. Voor elk gesubsidieerd praktijkuur ontvang je 49,84 euro (bedrag 

index 2019) 

Wat kan er misgaan? 

Door een laattijdige subsidieaanvraag mis je als inrichtende vereniging niet enkel de subsidiëring 

van de lesgever, maar ook de werkingstoelage (zie hierboven). Dit betekent dat je alle 

kosten voor zaal, drankverbruik enzovoort moet betalen uit de kas van je vereniging. Bovendien 

zal AgroCampus de lesgeversvergoeding (€ 53,88 euro per uur) aan de inrichtende 

vereniging doorrekenen. 

5

Rubriek 

Subsidievoorwaarden 

Studievergadering/panelgesprek/bedrijfsbezoek 

- Wordt gesubsidieerd voor 1, 2 of 3 lesuren (steeds volledige uren aan te vragen). 

- Kan bestaan uit enkel een theoretische les of een combinatie van een theoretische les 

en praktische oefeningen. Tijdens praktijklessen moeten de deelnemers allemaal bezig 

zijn met het werkelijk inoefenen van vaardigheden. 

- Moet bijgewoond worden door minstens 10 geldige deelnemers (bij de onderwerpen 

“biolandbouw”, “wijnbouw” of “korte keten” volstaan 6 deelnemers). 

- Geldige deelnemers zijn bedrijfshoofden in landen tuinbouw in hoofd- of bijberoep, hun 

meewerkende gezinsleden, zelfstandige helpers en landbouwwerknemers, bedrijfsverzorgers, 

loonwerkers, bloemisten, tuinaannemers, erkende verkopers en gebruikers van 

fytoproducten. Hierbij komen nog de personen die zich voorbereiden om in hoofd- of 

bijberoep te gaan werken in de landbouwsector en de personen die kandidaat zijn om 

erkend verkoper of gebruiker van fytoproducten voor gebruik in de landbouw te worden. 

Cursus 

- Duurt minimaal 20 lesuren (theorie, praktijk en cursustest). 

- De deelnemers moeten een lestekst krijgen. Meestal maakt de lesgever die op. Als je deze 

tekst tijdig aan AgroCampus bezorgt, kunnen wij voor vermenigvuldiging zorgen. 

- Voor een theoretische cursus moeten steeds minstens 10 dezelfde deelnemers aanwezig zijn. 

- Voor een praktijkcursus volstaan 6 dezelfde deelnemers (computer, KI rundvee, klauwverzorging 

…). Tijdens praktijklessen moeten de deelnemers wel allemaal bezig zijn met het 

werkelijk inoefenen van vaardigheden (dus geen demo). 

- Geldige deelnemers zijn bedrijfshoofden in landen tuinbouw in hoofd- of bijberoep, hun 

meewerkende gezinsleden, zelfstandige helpers en landbouwwerknemers, bedrijfsverzorgers, 

loonwerkers, bloemisten, tuinaannemers, erkende verkopers en gebruikers van 

fytoproducten. 

- Elke deelnemer moet elke les de aanwezigheidslijst handtekenen. 

Contacteer AgroCampus vzw 

Heb je nog vragen? Uiteraard staan de medewerkers van AgroCampus altijd tot jouw dienst. 

Subsidieaanvragen kan je ons bezorgen via de volgende kanalen: 

- per mail aan info@agrocampus.be 

- online via de website www.agrocampus.be 

- telefonisch op het nummer 016 28 61 10 

- per post aan AgroCampus vzw, Diestsevest 40, 3000 Leuven 

Met steun van … 

Op alle uitnodigingen moet je vermelden dat de vorming georganiseerd wordt ‘Met de steun 

van de Vlaamse overheid en de Europese Unie’. Je dient hierbij de onderstaande logo’s te 

gebruiken, die je kan downloaden via www.agrocampus.be. 

6

Thema’s en onderwerpen 

voor alle sectoren 

7

Voor alle sectoren 

Actualiteiten in landen tuinbouw 

Onze landen tuinbouwsector is voortdurend in beweging. Heel wat beleidsbeslissingen 

beïnvloeden de bedrijfsuitbating. Vandaar dat heel wat lokale structuren van Boerenbond, 

Agra en Groene Kring een infomoment plannen waarop actualiteiten aan bod komen. Sterk 

afhankelijk van regio en/of sector. 

Hieronder staan een aantal mogelijke sprekers. Neem zeker ook contact op met één van onze 

consulenten Boerenbond , waarvan je de gegevens op pagina 130 in deze vormingswijzer 

terugvindt. 

Wie zijn de mogelijke lesgever(s) voor dit thema ? 

• Aerts Stef – (reg. 1937316) – Mechelen A B L O W 

E stef.aerts@odisee.be | M 0474 92 58 18 

• Geldof Gerard – (reg. 1933938) – Belsele A B O W 

E gerard.geldof@geldofmc.be | T 03 772 23 88 | F 03 772 67 32 

• Gellynck Xavier – (reg. 5005742) – Lovendegem O W 

E Xavier.Gellynck@UGent.be 

• Rombouts Tinne – Vlaams volksvertegenwoordiger (reg. 197180) – Meerle A 

E tinne.rombouts@vlaamsparlement.be | M 0497 54 77 81 | T 02 552 43 01 | F 02 552 44 48 

• Van Der Weken Eric – (reg. 5004959) – Temse A B L O W 

E ericvdw@telenet.be | M 0497 52 91 20 

8

Management 

9

Management 

Een toekomstvisie, 

een must voor elke bedrijfsleider 

Een bedrijf leiden is keuzes maken. Over de dagdagelijkse taken en verantwoordelijkheden 

maar ook over de toekomst van je bedrijf. Hoe ziet jouw bedrijf er binnen vijf jaar uit? Waarmee 

moet je rekening houden? Moet je investeren, innoveren of veeleer afbouwen? Over welke 

competenties zal je als bedrijfsleider moeten beschikken? Hoe vertaal je die verwachtingen 

in een actieplan? 


• Blocquiaux Johan – KBC kantoordirecteur (reg. 5007144) – Linter B L 

E ltb.vlaams-brabant@kbc.be | T 016 24 41 90 

• Elias Jan – KBC kantoordirecteur (reg. 5012601) – Gent O 

E ltb.oost-vlaanderen@kbc.be | T 09 240 98 60 

• Uytdewilligen Marc – KBC kantoordirecteur (reg. 5006547) – Essen A 

E ltb.antwerpen@kbc.be | T 03 317 10 30 

• Van Luchem Kris – KBC kantoordirecteur (reg. 5006327) – Kortemark W 

E ltb.west-vlaanderen@kbc.be | T 056 24 01 40 

• Vos Ellen – (reg.2638414) – Westerlo A B L 

E ellen.vos@innovatiesteunpunt.be | T 016 28 61 26 

Opmaken van een bedrijfs- of 

ondernemingsplan 

De investeringen in landen tuinbouw worden steeds groter. Zowel de sector als de banken zijn 

vragende partij om de gevolgen te kwantificeren in een bedrijfsplan waarbij je niet alleen de 

financiële gevolgen probeert in te schatten maar ook die van de randfenomenen: arbeids- en 

grondbehoefte, VLIF steun, de impact van GLB op korte en middellange termijn. Uiteindelijk 

resulteert zo’n bedrijfsplan in een zicht op de haalbaarheid van de beoogde investering of 

zijn alternatieven. 




• Vos Hans – (reg. 5003623) – Brussel A B L 

E havo.consulting@gmail.com | M 0471 43 12 35 

Voor dit thema kan u ook beroep doen op alle bedrijfseconomische adviseurs van SBB (zie pagina 126) 

10

Management 

Risicobeheer klimatologische risico’s: 

naar een Vlaamse brede weersverzekering 

Bij beslissing van de Vlaamse Regering zal vanaf 1 januari 2020 het (landbouw)rampenfonds 

in zijn huidige vorm ophouden te bestaan. In plaats daarvan wordt voor teeltschade een 

zogenaamde ‘brede weersverzekering’ opgezet. De rol van het rampenfonds in geval van 

teeltschade wordt de komende jaren afgebouwd. Het nieuwe systeem komt erop neer dat de 

Vlaamse overheid een premiesubsidie zal verlenen aan landen tuinbouwer die zich op de 

private markt verzekeren. 


• Huyghe Francois – adviseur Boerenbond (reg. 193229) – O-L-V Waver A B L O W 

E francois.huyghe@boerenbond.be | M 0496 85 87 84 | T 016 28 64 11 | F 016 28 64 09 

Risicobeheer: 

verzekeringen in landen tuinbouw 

Verzekeringen zijn geen saaie materie: als het noodlot toeslaat kunt je de financiële gevolgen 

missen als de pest. Wat als jij of je partner wegvalt? Wat zijn de financiële gevolgen voor de 

overblijvers? Wat als je seizoenarbeider een zwaar arbeidsongeval heeft? Wat als een storm 

je serre wegblaast of als je bedrijf zes maand niet kan produceren? Hoeveel zal je pensioen 

bedragen? Als ondernemer ben je maar beter goed geïnformeerd. 


• Bruyninckx Jelle – (reg. 5006812) – Gingelom A B L O W 

E jelle.bruyninckx@verz.kbc.be 

• De Lannoye Frank – (reg. 5006791) – Racour L 

E frank.de.lannoye@verz.kbc.be | M 0495 58 15 13 

• De Paepe Yves – (reg. 5006728) – Kortrijk W 

E yves.de.paepe@verz.kbc.be | M 0495 58 33 84 

• De Witte Mark – (reg. 2640871) – Ardooie W 

E info@kantoordewitte.be | M 0475 23 51 08 

11

Management 

Beter boeren via Lean-management 

Kan iemand makkelijk bepaalde taken op je bedrijf opnemen? Heeft al het materiaal op je 

bedrijf een duidelijke plek? Is al het materiaal in orde en klaar om te gebruiken? Weet je wat 

de klant verwacht? Antwoord je op één van bovenstaande vragen “nee”, dan kan Lean, een 

managementfilosofie die verspilling op en rond het bedrijf vermindert en de actieve betrokkenheid 

van medewerkers verhoogt, je helpen. 

Naast een introductie gaan we ook aan de slag met de 8 verschillende soorten van verspillingen. 


Voor dit thema contacteert u best het Innovatiesteunpunt (zie pagina 123) 

Ziekteverzekering 

Als zelfstandige zijn wij kwetsbaar wanneer ziekte of ongeval ons van ons werk houdt. Zijn 

we wel voldoende verzekerd en welke rechten hebben wij als er iets gebeurt? 


• Maes Yves – (reg. 5000444) – Vosselaar A 

E yves.maes@cm.be | M 0476 75 15 04 | T 014 40 31 11 

• Vandermeeren Kurt – (reg. 2642119) – Hasselt A B L O W 

E kurt.vandermeeren@cm.be | M 0478 81 93 92 | T 011 28 05 64 

12

Successie- en vermogensplanning 

Management 

Agrarische ondernemers bouwen in hun loopbaan vaak een aanzienlijk vermogen op. Hoe 

draag je dit vermogen best over ? Hoe vermijd je een hoge taxatie in de erfbelasting? Hoe 

zorg je ervoor dat je bij een vermogensplanning bepaalde kinderen niet benadeelt? Hoe kan 

je de levensstandaard van je echtgenoot/echtgenote ook veilig stellen na je overlijden? Ook 

de screening van huwelijkscontracten en clausules in notariële akte kunnen aan bod komen 

in deze voordracht. 




• Champagne Katrien – (reg. 5003968) – Linter B L 

E katrienchampagne@hotmail.com | M 0497 53 01 16 



• Francken Griet – (reg. 5003787) – Antwerpen A B 

E griet.francken@notariscoppens.be | M 0473 52 04 59 | T 014 62 29 38 

• Portier Tania – (reg. 1934003) – Wechelderzande A 

E tania@notarisnouwkens.be | M 0478 91 60 91 | T 03 312 20 28 | F 03 311 73 24 

• Snyers Jean-Luc – (reg. 5000861) – Alken L 

E jeanluc.snyers@belnot.be 



Voor dit thema kan u ook beroep doen op alle successieplanners van SBB (zie pagina 126) 

Overdracht van het bedrijf, 

een introductie 

Goed doordacht starten aan je bedrijfsopvolging komt zowel de onderneming als de familie 

ten goede. In deze introductie laten we je kennismaken met alle aspecten en aandachtpunten 

waaraan je moet denken bij het opvolgingsproces. Je gaat naar huis met heel wat handige 

tips om het opvolgingsproces vlot te laten verlopen. 


• Cobbaert Charlotte – (reg. 5003849) – Gistel A B L O W 

E charlotte.cobbaert@kenniscentrumbedrijfsopvolging.be | M 0494 72 36 91 | T 051 26 03 43 


Samenwerken met verschillende 

generaties op een bedrijf 

Op de meeste bedrijven zullen na een overname opvolger en overdrager nog enkele jaren 

samen instaan voor de bedrijfsvoering en samen beslissingen nemen. Goed afspreken hoe 

je die samenwerking met (schoon)familie gaat aanpakken is dan ook belangrijk. Tijdens deze 

avond overlopen we de thema’s waar je best aan denkt, welke moeilijkheden er kunnen ontstaan 

en hoe je afspraken kan vastleggen. 


• Cobbaert Charlotte – (reg. 5003849) – Gistel A B L O W 

E charlotte.cobbaert@kenniscentrumbedrijfsopvolging.be | M 0494 72 36 91 | T 051 26 03 43 

13

Management 

Coöperatief ondernemen, een introductie 

Als je samen onderneemt, sta je sterker. Samen realiseer je markttoegang, -macht of schaalvoordelen. 

Land- en tuinbouwers brengen al lang via hun coöperatie samen producten op de 

markt of kopen samen productiegoederen aan. Coöperatief ondernemen biedt ook kansen 

rond nieuwe activiteiten: bijv. hernieuwbare energie of vermarkting van streekproducten. 

Coopburo vertelt jullie dan ook graag over de voor- en nadelen van coöperatief ondernemen. 


• Vandenbulcke Trees – (reg. 5006176) – Schaarbeek A B L O W 

E trees.vandenbulcke@cera.coop | M 0471 301 721 | T 016 27 96 75 

• Debruyne Kris – (reg. 191240) – Oud-Heverlee A B L O W 

E kris.debruyne@cera.coop | M 0495 58 15 26 | T 016 27 96 74 

• Hollebecq Hannes – (reg. 1928209) – Diest A B L O W 

E hannes.hollebecq@cera.coop | M 0496 92 85 92 

• Jacobs Lieve – (reg. 1935621) – Leuven A B L O W 

E lieve.jacobs@cera.coop | T 016 27 96 18 

• Vangeenberghe Anne-Marie – (reg. 1921208) – Leuven A B L O W 

E anne-marie.vangeenberghe@innovatiesteunpunt.be | M 0479 85 86 87 | T 016 28 61 23 

Samenwerken: waarom, en hoe dan? 

Onze Vlaamse landen tuinbouwsector werd lang gekenmerkt door eerder kleinschalige, 

familiale bedrijven. De trend naar schaalvergroting is echter onomkeerbaar. Soms kunnen 

agrarische ondernemers via samenwerking een antwoord geven op de uitdagingen die dit 

meebrengt. Machineringen, loonwerken sorteervennootschappen e.d. zijn voorbeelden van 

dergelijke samenwerkingsverbanden. Wanneer kan samenwerking voordelen opleveren, en 

hoe wordt dit best gestructureerd? 


• Govaerts Tom – WERKERS agro|bedrijfshulp (reg. 1926746) – Vosselaar A B L O W 

E tom.govaerts@werkers.be | M 0476 65 45 35 

• De Visscher Philippe – landbouwer (reg. 337733) – Lokeren O 

E machinering@scarlet.be | M 0477 37 08 76 | T 0477 37 08 76 



• Jacobs Lieve – (reg. 1935621) – Leuven A B L O W 

E lieve.jacobs@cera.coop | T 016 27 96 18 | F 016 27 96 91 

14

Management 

Samenwerken in de praktijk 

Samenwerken doet iedereen, met medewerkers, met collega’s, met de veiling of coöperatie, 

in een buurtcomité enz. Maar waarover moet je nadenken als je een nieuwe samenwerking 

tussen verschillende organisaties wil opzetten? Wat houdt samenwerken allemaal in en wat 

is nodig om het succesvol te maken? Ontdek of jij klaar bent om je krachten met anderen te 

bundelen en wat je kunt doen om je huidige samenwerkingsverbanden te versterken. 


• Peeters Sandra – (reg. 5000864) – Hove A B L O W 

E Sandra.Peeters@sevenmiles.be | M 0479 60 06 37 | T 03 294 77 79 

• Van Dyck Jan – (reg. 5000280) – Ranst A B L O W 

E martine@conventus.be | M 0473 72 51 31 

• Van Herreweghe Jan – (reg. 196467) – Serskamp A B O W 

E info@willemvanherreweghe.be | M 0475 70 53 95 

• Vangeenberghe Anne-Marie – (reg. 1921208) – Leuven A B L O W 

E anne-marie.vangeenberghe@innovatiesteunpunt.be | M 0479 85 86 87 | T 016 28 61 23 

Rechten en plichten 

bij controle op het bedrijf 

De voordracht belicht alle controles die op een landen tuinbouwbedrijf kunnen worden uitgevoerd 

(door FAVV, ALV, ANB en vele andere). We staan stil bij wat er te controleren valt, wie 

de controles mag uitvoeren en wat de rechten en plichten zijn van de controleur en het bedrijf. 

We lichten toe welke weg een strafdossier volgt en gaan in op de straffen en maatregelen die 

er kunnen worden opgelegd bij inbreuk (vb. inkorting landbouwpremies). 


• Peeters Kris – (reg. 5001974) – Halen A B L 

E krispeeters@scarlet.be | M 0476 95 47 92 

• Van Opstal Fried – bio-ingenieur (reg. 196193) – Bornem A B L O W 

E friedvanopstal@gmail.com | M 0474 57 71 22 | T 09 345 53 62 | F 09 345 53 66 

• Vermander Dirk – dienstbetoonconsulent Boerenbond (reg. 191241) – Veurne W 

E dirk.vermander@boerenbond.be | M 0478 34 39 50 | T 051 26 03 87 | F 051 26 03 89 

15

Management 

Professioneel onderhandelen 

Wie goed kan onderhandelen heeft meteen een streepje voor, weet waarvoor hij gaat en hoe 

hij zijn slag kan thuis halen. Hoe formuleer je duidelijk en kort je eigen standpunt? Hoe ga je 

de confrontatie aan met een verkoper op een zakelijke manier? Hoe voer je een onderhandeling 

op een commerciële manier, zodanig dat je er het meeste voordeel uithaalt, niet enkel op 

korte maar ook op lange termijn. 


• Van Baelen Ronny – regent (reg. 269332) – Mechelen A B L O W 

E ronny@yamascommunicatie.be | M 0475 75 85 78 | T 0475 75 85 78 | F 015 20 63 41 



• Van Roy Hubert – (reg. 1929540) – Kaggevinne B L 

E hubert.vanroy@skynet.be | M 0496 40 29 51 

“Boer Zoekt tijd”- time management 

Heb jij ook soms het gevoel dat je tijd te kort komt en werk teveel hebt ? Het is voor iedere 

ondernemen een uitdaging om de beschikbare tijd zo goed mogelijk te beheren en op een 

onderbouwde manier prioriteiten te stellen. Bij deze vorming krijg je tips over hoe jij je werk 

efficiënter en effectiever kan doen. 


• Vos Ellen – (reg.2638414) – Westerlo A B L 

E ellen.vos@innovatiesteunpunt.be | T 016 28 61 26 

16

© SHUTTERSTOCK 

Vermarkting 

17

Vermarkting 

Starten met verwerking en 

korte keten verkoop 

Een deel van je productie zelf vermarkten is een mogelijkheid om je bedrijfsinkomen aan te 

vullen. Maar hoe doe je dat? Waar begin je? Welke regelgeving is er van toepassing? Waar 

moet je rekening mee houden? Welke mogelijkheden heb je om je producten te verkopen? 

Allemaal vragen waar je tijdens deze infovergadering een antwoord op krijgt. 


• Thoelen Bart – Steunpunt Korte Keten (reg. 5011777) – Leuven A B L O W 

E bthoelen@ons.be | M 0473 20 85 53 | T 016 24 39 54 

• Detelder Ann – Steunpunt Korte Keten (reg. 199331) – Essene A B L O W 

E adetelder@ons.be | M 0473 20 85 46 | T 016 24 39 54 

• Pasgang Patrick – innovatieconsulent (reg. 1935300) – Rotselaar A B L O W 

E patrick.pasgang@innovatiesteunpunt.be | M 0473 86 00 16 | T 016 28 61 38 

Zet je eigen product in de kijker 

Reclame werkt! Maar is dit enkel een taak van VLAM of kan je ook zelf je product en je sector 

positief in de kijker zetten? Facebook en Twitter zijn heel laagdrempelige media waarmee je 

ook als individu je steentje bij kan dragen. Een vergadering met een positieve inhoud over 

hoe je dit aanpakt. 


• Keersebilck Dominiek – REO veiling (reg. 199307) – Roeselare O W 

E dominiek.keersebilck@reo.be | M 0478 22 18 24 | T 051 23 12 06 | F 051 23 12 89 

Agromarketing 

Wat is marketing? Dat is aandacht hebben voor de 4 p’s (product, plaats, promotie en prijs) 

én je marketingplan afstemmen op de vraag van de consument. Maar wat zijn de consumententrends? 

Welke evoluties zien we in het koop- en consumptiegedrag van de Belg? Welke 

verschuivingen zijn er tussen de verkoopkanalen? Wat is goede communicatie en promotie? 


• Van Bellegem Luc – (reg. 5000508) – Schoten A B L O W 

E luc.vanbellegem@vlam.be | M 0496 906374 | T 02 5528053 

18

Vermarkting Rubriek 

Verbruik van groenten en fruit nu en in de 

toekomst 

Heb jij nog zicht op het verbruik van je producten en hoe dit evolueert? Consumententrends 

evolueren immers enorm snel, zowel hier als in het buitenland. Huishoudens worden kleiner, 

alles wordt duurzamer, internet speelt een belangrijke rol, nieuwe producten kennen hun 

intrede. Tijdens deze vergadering overlopen we het huidige verbruik van groenten en fruit en 

de actuele consumententrends en onderzoeken we hoe we hier kunnen op inspelen. 


• Keersebilck Dominiek – REO veiling – (reg. 199307) – Roeselare O W 


• Vanhaverbeke Johan – (reg. 5007151) – Roeselare B O W 

E johan.vanhaverbeke@pulvinar.be | M 0475 60 75 42 

Export in de boomkwekerij 

Hoe ziet de buitenlandse markt er vandaag uit? Wat zijn de mogelijkheden? Aan welke administratieve 

en sanitaire voorwaarden moet voldaan zijn om te mogen exporteren? 




19

20

Slimmer boeren met Rubriek cijfers 

Bedrijfseconomische boekhouding: 

Je bedrijf in cijfers 

Meten is weten. Naast kennis van je technische productiecijfers is ook kennis van de kosten 

en financiële opbrengsten van je teelten of dieren onontbeerlijk. Het bijhouden van een goede 

bedrijfseconomische boekhouding speelt hierin een zeer belangrijke rol. Deze geeft je inzicht 

in belangrijke parameters zoals de kostprijs van je producten en de gerealiseerde winstmarges 

(saldo, arbeidsinkomen). Met deze informatie kan je de juiste beslissingen nemen voor 

de toekomst van je bedrijf. Alles valt en staat met een goed inzicht in je bedrijfseconomische 

gegevens. 

Focus, de financiële managementtool van Boerenbond, zorgt voor een scherpe dynamische 

kijk op de kerncijfers van al je land- of tuinbouwactiviteiten, en is dus meer dan een klassieke 

bedrijfsboekhouding. 

Contacteer één van onze consulenten dierlijke of plantaardige productie (zie pagina 130 in deze vormingswijzer) 

Financieel inzicht 

Elke bedrijfsleider moet naast een goede technische kennis vandaag ook beschikken over de 

vaardigheden om de financiële gezondheid van zijn of haar bedrijf op te volgen. In de sessie 

leer je welke parameters je in het oog moet houden om dit te kennen. Er wordt ingegaan op 

financiële begrippen zoals solvabiliteit, liquiditeit, rendement, cash flow…. Daarnaast leer je 

ook financieel plannen op korte (“kasplanning”) en langere termijn (“financieringsplan”). 

Contacteer één van onze consulenten dierlijke of plantaardige productie (zie pagina 126 in 

deze vormingswijzer) 

Voor dit thema kan u ook beroep doen op KBC en bedrijfseconomische adviseurs van SBB (zie pagina 126) 

Verantwoord ondernemen 

Verantwoord ondernemen betekent vooral dat je enkel doordacht investeert. Voor iedere 

investering vraagt de bank vandaag een financieel plan of voor een grote investering zelfs 

een ruimer ondernemingsplan. In deze plannen wordt o.a. berekend of die investeringen wel 

terugverdiend kunnen worden bij verschillende prijsscenario’s voor de toekomst. In een ondernemingsplan 

wordt daarbovenop verantwoording van je verwacht of die grote investering 

ook past in de visie en strategie voor de onderneming. In deze opleiding leer je welke stappen 

je best doorloopt bij een verantwoorde investering. 

Voor dit thema kan u ook beroep doen op KBC en bedrijfseconomische adviseurs van SBB (zie pagina 126) 

Interpreteren van vennootschapsboekhouding 

Steeds meer landbouwbedrijven voeren een vennootschapsboekhouding. Uiteraard dient die 

eerst en vooral om te voldoen aan fiscale verplichtingen. Maar als je leert om deze boekhouding 

te lezen en interpreteren kan je er veel meer uit halen. Welke parameters hou je dan best in de 

gaten en wat betekenen ze? Hoe kijken belangrijke partners van je bedrijf zoals de banken naar 

deze cijfers? Leer om met deze cijfers mee richting te geven aan de toekomst van je bedrijf. 


21

Slimmer boeren met cijfers 

Financiële gezondheid van je bedrijf 

Elke bedrijfsleider moet naast een goede technische kennis vandaag ook beschikken over de 

vaardigheden om de financiële gezondheid van zijn of haar bedrijf op te volgen. In de sessie 

leer je welke ratio’s je in het oog moet houden om de financiële gezondheid van je onderneming 

te kennen en wordt er ingegaan op de termen solvabiliteit, liquiditeit, rendement, en cash flow. 




• Elias Jan – KBC kantoordirecteur – Gent O 






• Vos Ellen – (reg. 2638414) – Westerlo A B L 

M 0474 60 66 09. Tel. T 016 28 61 29 | E ellen.vos@innovatiesteunpunt.be. 

Verantwoord investeren 

Verdubbelt mijn winst als mijn bedrijf verdubbelt? Kan ik de nieuwe machine wel terugbetalen? 

Is grond kopen altijd een goede zaak? De bank vraagt een financieel plan, dat is werk voor 

mijn boekhouder. Stel dat de prijzen kelderen het jaar nadat ik de nieuwe stal in gebruik heb 

genomen? Kapitaalsintensiteit, prijsvolatiliteit... dagelijkse realiteit. Investeren vertrekt dan 

ook steeds vanuit een verantwoord plan: uw plan. 




• Elias Jan – KBC kantoordirecteur – Gent O 








22

Biologische productie 

23

Rubriek Biologische productie 

Kansen in de biologische productie 

Jaarlijks neemt de vraag naar biologische producten toe. Dit biedt kansen voor landen tuinbouwers 

die zich op deze markt willen richten. We lichten enkele belangrijke thema’s toe zoals 

onkruidbestrijding, vruchtafwisseling, bemesting, huisvesting, afzet, enz. vertrekkende van 

de Europese wetgeving. Wat zijn de voorwaarden voor omschakeling en wat zijn de mogelijke 

gevolgen hiervan op je bedrijfsvoering? 


• Deroo Ignace – consulent Boerenbond (reg. 191231) – Nieuwkerke-Heuvelland O W 

E ignace.deroo@boerenbond.be | M 0478 42 46 35 | T 051 26 03 44 

• Van Haver Sander – innovatieconsulent (reg. 5003357) – Gooik B O 

E sander.van.haver@innovatiesteunpunt.be | T 016 28 61 34 | M 0470 26 66 60 

• Driesen Eveline – innovatieconsulent (reg. 5016035) – Hoeselt A L 

E eveline.driesen@innovatiesteunpunt.be | T 016 28 60 57 | M 0494 71 22 07 

• Verbeke Paul – (reg. 193279) – Zoersel A B L O W 

E paul.verbeke@bioforumvl.be | M 0497 42 93 68 | T 03 286 92 68 

Biologische productie: deelsectoren 

Je kan ervoor opteren om een infomoment te organiseren specifiek voor een deelsector. Op 

zo’n infomoment, waarop er ruimte is voor vragen en discussie, komen volgende zaken aan bod: 

-- 

Situering van de biomarkt 

-- 

Regelgeving 

-- 

Omschakeling van reguliere naar biologische productie 

Akkerbouw 








• Lieven Delanote – voorlichter biologische productie (Inagro) (reg. 196045) – Roeselare O W 

E lieven.delanote@inagro.be | T +32 51 27 32 50 

24

Biologische productie Rubriek 

Rundveehouderij 








• Devreese Johan – (reg. 1935024) – Jabbeke O W 

E johan.devreese123@gmail.com | M 0473 39 26 70 

Pluimveehouderij 


• Deroo Ignace – consulent Boerenbond (reg. 191231) – Nieuwkerke-Heuvelland A B L O W 

E ignace.deroo@boerenbond.be | M 0478 42 46 35 | T 051 26 03 44 | F 051 26 03 89 

Varkenshouderij 


• Deroo Ignace – consulent Boerenbond (reg. 191231) – Nieuwkerke-Heuvelland A B L O W 


• Van Hoye Kristof – dierenarts (reg. 1920782) – Rijkevorsel A B L O W 

E kvanhoye@skynet.be | M 0495 20 20 69 | T 03 314 96 93 | F 03 314 96 98 

Groenteteelt: openlucht/glas 








• Dewitte Justine – onderzoeker/voorlichter (reg. 2633742) – Mouscron O W 

E justine.dewitte@pcgroenteteelt.be | M 0498 74 68 59 | T 09 381 86 82 | F 09 381 86 99 

• Keersebilck Dominiek – REO veiling)reg. 199307) – Roeselare O W 


• Leenknegt Ilse – (reg. 1930888) – Sint-Katelijne-Waver A O W 

E ilse.leenknegt@proefstation.be | M 0478 44 54 56 | T 015 30 00 60 

• Verbeke Paul – (reg. 193279) – Zoersel A B L O W 

E paul.verbeke@bioforumvl.be | M 0497 42 93 68 | T 03 286 92 68 

Fruitteelt: pit- en kleinfruit 


• Driesen Eveline – innovatieconsulent (reg. 5016035) – Hoeselt A B L O W 


25

Biologische productie 

Energie 

26

Energie 

Energie in de landen tuinbouw 

Energie blijft een belangrijke kostenpost voor vele landen tuinbouwbedrijven. Het loont om 

hierover regelmatig na te denken. Wanneer vervalt jouw gas- of elektriciteitscontract? Heb 

je een accijnsvrijstelling voor alle energiebronnen op jouw bedrijf? Is groepsaankoop is iets 

voor jou? Is je meetapparatuur geijkt? Is je huidige energiebron geoptimaliseerd of dringt een 

investering zich op? Alle informatie op deze avond helpt je alvast een eind op weg! 


• De Smet Bart – (reg. 1941810) – Damme O W 

E bart@afics.be | M 0478 11 72 64 

• Gysen Marleen – innovatieconsulent (reg. 1939946) – Wijgmaal (brabant) A B L O W 

E marleen.gysen@innovatiesteunpunt.be | M 0475 85 09 58 | T 01 

• Schenk Ann – technologisch adviseur (reg. 194141) – Langdorp A B L O W 

E ann.schenk@biw.kuleuven.be | M 0476 98 26 54 | T 016 32 27 32 | F 016 32 29 55 

• Torfs Ludo – (reg. 5007008) – Herentals A B L 

E ludotorfs@telenet.be | M 0499 70 68 67 

• Vandelannoote Laurens – innovatieconsulent (reg. 5001615) – Kortenaken A B L O W 

E laurens.vandelannoote@innovatiesteunpunt.be | M 0470 21 46 71 

Energiebesparing en alternatieve energiebronnen 

De energiemarkt is volop in beweging. De aanbieders van elektriciteit zijn in sterke concurrentie 

met elkaar, waardoor het interessant is om na te gaan wie het beste aanbod heeft voor 

uw bedrijf. Het gebruik van alternatieve energiebronnen is al enkele jaren bijzonder actueel. 

Welke kunnen een meerwaarde geven aan het bedrijf? Veel energie kan bespaard worden 

door op zoek te gaan naar de energieverslinders op het bedrijf en het verbruik te beperken. 




• Schaeken Tom – innovatieconsulent (reg. 199684) – Holsbeek A B L O W 

E tom.schaeken@innovatiesteunpunt.be 

• Steurbaut Patrick – specialist REG audits&adviezen (reg. 339544) – Sint-Lievens-Houtem A B O W 

E patrick.steurbaut@eandis.be | M 0477 78 53 58 | T 09 263 23 05 

• Vandelannoote Laurens – innovatieconsulent (reg. 5001615) – Kortenaken A B L O W 

E laurens.vandelannoote@innovatiesteunpunt.be | M 0470 21 46 71 

• Wallays Wim – (reg. 2626280) – Wevelgem W 

E wim.wallays@sbb.be | M 0473 85 45 94 | T 057 22 07 03 

27

Energie 

Energie-coöperaties 

In het kader van het energie- en klimaatbeleid legt Europa de lidstaten op om in te zetten op 

lokale energie-coöperaties waaraan burgers participeren. Hier liggen zeker kansen voor het 

platteland en voor landbouwers in het bijzonder. Onze sector kan immers zowel trekker als 

deelnemer zijn. Deze vorming inspireert en zet je op weg. 




• Schaeken Tom – innovatieconsulent (reg. 199684) – Holsbeek A B L O W 

E tom.schaeken@innovatiesteunpunt.be 

Inzicht in de wereld van de grondstoffen 

Wat is het te verwachten effect van de energieprijs op afgeleide producten zoals plastiek, 

meststoffen, de staalprijs, veevoeders, ...? Wat betekent een lagere of hogere rente voor de 

economie en mogelijk voor de sector? Interessant om iemand met inzicht in de grondstoffenmarkt 

aan het woord te horen en zo zelf meer inzicht te verwerven. 




Energiebesparing in koeling en bewaring 

Van quick wins tot grote investeringen op langere termijn. Energiebesparing wordt steeds 

tegen productkwaliteit afgezet door VCBT. 




Pocketvergisting op het melkveebedrijf 

als energiebron 

Steeds meer rundveebedrijven winnen hun eigen energie. Sommigen doen daarvoor beroep 

op zonnepanelen, anderen halen hun stroom uit de vergisting van eigen mest dankzij de installatie 

van een pocketvergister. Hoe werkt een dergelijk systeem en wat is de economische 

haalbaarheid? 


• Halewyck Jan – consulent Boerenbond (reg. 191248) – Poelkapelle O W 

E jan.halewyck@boerenbond.be | M 0476 99 91 72 | T 051 26 03 86 | F 051 26 03 89 

• Devreese Patrick – (reg. 3332580) – Gistel W 

E devreese.patrick@telenet.be | M 0498 75 18 83 

• Geldof Gerard – (reg. 1933938) – Belsele A O W 




28

Rubriek 

GLB 

29

GLB Rubriek 

Gemeenschappelijk Landbouw Beleid 

(GLB) na 2020: waar staan we nu? 

De discussies over het GLB na 2020 lopen volop. Welk Europees kader is er, en hoe verloopt 

de Vlaamse invulling ? Wat kan je als boer verwachten ? Op dit infomoment kijken we vooruit 

naar het gemeenschappelijk landbouwbeleid na 2020 en maken we duidelijk welk proces er 

loopt om dit vorm te geven. 

Hieronder staan enkele mogelijke sprekers opgesomd. Voor dit thema kan je ook beroep doen 

op onze sectorconsulenten en op alle bedrijfseconomische adviseurs van SBB (zie pagina 

126 en 130). 


• Audenaert Dirk – consulent Boerenbond (reg. 192231) – Watervliet O 

E dirk.audenaert@boerenbond.be | M 0478 36 80 45 | T 09 243 88 34 

• Boey Giel – adviseur internationaal beleid Boerenbond (reg. 192231) – Leuven A B L O W 

E giel.boey@boerenbond.be | M 0479 75 81 07 | T 016 28 64 17| 

• Cools Karolien – consulent Boerenbond (reg. 196220) – Menen O W 

E karolien.cools@boerenbond.be | M 0474 27 01 38 | T 051 26 03 83 | F 051 26 03 89 



• Halewyck Jan – consulent Boerenbond (reg. 191248) – Poelkapelle W 




• Pattyn Dieter – (reg. 5007214) – Zedelgem O W 

E dieter@thorcontrol.be | M 0473 38 35 84 

• Vandebroeck Lien – regioconsulent Boerenbond (reg. 1939947) – Hoeleden B 

E lien.vandebroeck@boerenbond.be | M 0474 85 09 54 

• Van Der Weken Eric – (reg. 5004959) – Temse A B L O W 

E ericvdw@telenet.be | M 0497 52 91 20 



• Wullepit Oscar – dienstbetoonconsulent Boerenbond (reg. 191221) – Bulskamp W 

E oscar.wullepit@boerenbond.be | M 0478 47 30 24 | T 051 26 03 81 | F 051 26 03 89 

30

Rubriek GLB 

VLIF 

In 2015 werd het Vlaams Landbouwinvesteringsfonds ingrijpend gewijzigd. Investeringsaanvragen 

worden sindsdien gerangschikt volgens een puntensysteem. De aanvragen die best 

beoordeeld worden, krijgen steun tot het budget van dat kwartaal uitgeput is, het zogenaamde 

call-systeem. Welke lessen kan men ondertussen trekken? Nieuw is ook de VLIF projectsteun 

voor innovaties. Wat kan dit betekenen voor jouw bedrijf? 




• Blommaert Veerle – (reg. 1933643) – Binkom B 

E veerle.blommaert@lv.vlaanderen.be | M 0499 94 96 15 | T 025527321 

• De Wulf Dominique – (reg. 5006238) – Deinze W 

E dominique.dewulf@kbc.be | M 0476 85 88 66 | T 056 24 01 47 

• De Koker Johan – Brugge W 

E johan.dekoker@lv.vlaanderen.be | T 050 24 76 50 





• Jespers Koen – (reg. 1925390) – Alken L 

E koen.jespers@lv.vlaanderen.be | T 011 74 26 31 | F 011 74 26 69 

• Lauwers Thomas – (reg. 1937708) – Wijgmaal (Vlaams-Brabant) A B 

E thomas.lauwers@lv.vlaanderen.be | M 0499 77 01 11 

• Maes Hanna – Brugge W 

E hanna.maes@lv.vlaanderen.be | T 050 24 76 50 

• Torfs Kim – (reg. 1939897) – Lokeren O 

E kim.torfs@lv.vlaanderen.be | T 09 276 29 42 





• Waterbley Gerda – (reg. 5006237) – Ieper W 

E gerda.waterbley@kbc.be | M 0476 88 78 20 




31

GLB 

Beheerovereenkomsten 

Een beheersovereenkomst is een vrijwillige, vijfjarige overeenkomst met de Vlaamse 

Landmaatschappij (VLM). De opzet is om extra inspanningen te doen voor het milieu, 

de natuur en de biodiversiteit in Vlaanderen, en dit in ruil voor een vergoeding. Met 

het GLB en plattelandsbeleid werden bestaande beheerovereenkomsten en agromilieumaatregelen 

bijgestuurd, geschrapt en aangevuld. Bovendien is er een sterke link met 

een aantal vergroeningsvoorwaarden die kunnen leiden tot aangepaste vergoedingen. 

Hieronder vind je enkele mogelijke sprekers terug. Via www.vlm.be vind je per regio de contactgegevens 

terug van alle bedrijfsplanners van VLM. Deze bedrijfsplanners informeren je 

welke pakketten er zijn tegen welke voorwaarden, en geven je gratis advies. 


• Francois Nick – regioconsulent Boerenbond (reg. 1937867) – Landen B L 

E nick.francois@boerenbond.be | M 0474 43 15 42 | T 016 28 61 51 



• Hanoulle Sebastiaan – (reg. 5003890) – Assebroek W 

E info@zeemzoet.be | M 0497 25 19 47 





32

Rubriek GLB 

Ruimtelijke ordening 

33


De pachtwet: troeven en knelpunten 

Wist je dat ongeveer 70 procent van de Vlaamse landbouwgrond gepacht wordt ? De pachtwet 

biedt aan de land- of tuinbouwer een vrij grote rechtszekerheid tegenover de eigenaar. 

Anderzijds komt de pachtwet de beschikbaarheid voor landbouwgrond niet altijd ten goede, 

en twijfelen eigenaars nog nieuwe pachtcontracten af te sluiten. Een overzicht van sterkten 

en knelpunten levert een boeiende infovergadering op. Maak er gebruik van om je pachtvragen 

te stellen. 


• Dermaut Celestine – (reg. 5006680) – Olsene O W 

E celestine@advocaatscheirlynck.be | M 0477 71 99 29 | T 058 33 05 11 

• Peeters Kris – (reg. 5001974) – Halen A B L 

E krispeeters@scarlet.be | M 0476 95 47 92 

• Scheirlynck Patricia – (reg. 197943) – Veurne W 

E info@advocaatscheirlynck.be | M 0479 59 54 81 | T 058 33 05 11 | F 058 33 06 11 

• Seyen Sarah – dienstbetoon Boerenbond (reg. 1937866) – Westerlo A 

E sarah.seyen@boerenbond.be | M 0494 20 02 79 



• Werix Sandra – dienstbetoonconsulent Boerenbond (reg. 195269) – Tielt-Winge B L 

E sandra.werix@boerenbond.be | T 011 30 37 10 | F 011 30 37 09 



• Betty Van Eyken – dienstbetoon Boerenbond (reg. 195257) – Leuven B 

E betty.vaneyken@boerenbond.be | T 016 28 61 05 

34

Trage wegen 

Wandelaars stappen door akkers en weiden. Heemkundige kringen willen een voetweg in de 

buurt opnieuw openen. Recreatie op het platteland kan een meerwaarde bieden, maar tegelijk 

voor professionele gebruikers zoals landbouwers ook een last zijn. Het is van belang te weten 

hoe dat juridisch in elkaar zit, zodat je naar oplossingen kan zoeken. Nu bijna elke gemeente 

hiermee bezig is, past dit thema uitstekend in de programmatie van de bedrijfsgilde. 



• Meulemans Bert – directie-adjunct Landelijke Gilden (reg. 197628) – Boortmeerbeek 

E bert.meulemans@landelijkegilden.be | T 016 28 64 16 | F 016 28 64 09 

B 

• Brouwers Karin – (reg. 1940749) – Kessel-Lo B 

E karin.brouwers@vlaamsparlement.be | M 0485 88 43 49 | T 02 552 43 77 

• Debaveye Johan – (reg. 5003952) – De Pinte O W 

E johan.debaveye@lv.vlaanderen.be | M 0499 86 50 22 | T 02 552 79 36 



• Lore Van Looveren – regioconsulent Boerenbond (reg. 5011218) – Sint-Lenaarts A 

E lore.van.looveren@boerenbond.be | M 0479 63 15 50 | T 014 59 51 64 

• Pinxten Heidi – regioconsulent Boerenbond (reg. 1937874) – Alken L 

E heidi.pinxten@boerenbond.be | M 0474 87 71 00 | T 011 30 37 04 | F 011 30 37 09 

• Jolien Verbeke– regioconsulent Boerenbond (reg. 5009059) – Waregem W 

E jolien.verbeke@boerenbond.be | M 0483 50 01 95 | T 051 26 03 71 



• Laura Speeckaert – regioconsulent Boerenbond (reg. 5017237) – Lennik O 

E laura.speeckaert@boerenbond.be | M 0478 81 86 42 | T 09 243 88 3 

Landbouwgrond onder druk? 

De open ruimte in Vlaanderen krimpt elke dag met maar liefst 6ha ! In Vlaanderen knabbelen 

woonprojecten, infrastructuurwerken en voorzieningen voor industrie, handel, diensten en 

recreatie voortdurend aan het landbouwareaal. Waarom brengt een zgn ‘betonstop’ geen 

soelaas? Landbouw verliest ook terrein aan natuur en bos. Welke mechanismen drijven de 

grondprijzen op ? Meer inzicht in ruimtelijke- en andere processen helpt je de impact van die 

ontwikkelingen juist in te schatten. 


• Katrien Van Herck – adviseur studiedienst Boerenbond (reg. 5014345) – Glabbeek A B L O W 

E katrien.van.herck@boerenbond.be | T 016 28 64 08 

• Francois Nick – regioconsulent Boerenbond (reg. 1937867) – Landen B 


• Michiel Van Robaeys– regioconsulent Boerenbond (reg. 5016052) – Ruiselede W 

E michiel.van.robaeys@boerenbond.be | M 0475 51 73 15 | T 051 26 03 41 

• Evi Van Camp – regioconsulent Boerenbond (reg. 1920861) – Berlaar A 

E evi.van.camp@boerenbond.be | M 0485 18 26 14 | T 014 59 51 57 

• Peter Bruggen – secretaris Boerenbond Limburg (reg. 194219) – Tongeren L 

E peter.bruggen@boerenbond.be | M 0477 50 70 62 | T 011 30 37 01 

• Matthias Vercauteren – regioconsulent Boerenbond (reg. 5007811) – Zele O 

E matthias.vercauteren@boerenbond.be | M 0494 31 18 02 | T 09 243 88 33 

35


Vergunningenbeleid in Vlaanderen 

Enkele jaren geleden werd in Vlaanderen de omgevingsvergunning ingevoerd. Zowel voor de 

stedenbouwkundige handelingen, als voor de exploitatie van het bedrijf moet je een omgevingsvergunning 

aanvragen. Ook het wijzigen van een vegetatie (vroegere natuurvergunning) 

moet nu aangevraagd worden via dergelijke vergunning. In deze vergunningsaanvraag worden 

heel wat elementen onderzocht via allerhande toetsen (natuurtoets, watertoets, passende 

beoordeling,enz), soms moet er een project-MER opgemaakt worden. In deze vorming geven 

we een overzicht van de belangrijkste procedures en inhouden die je in het achterhoofd moet 

houden bij een aanvraag. 


• Bart Beliën – adviseur studiedienst Boerenbond – Hasselt A B L O W 

E bart.beliën@boerenbond.be | M 0476 33 33 96 | T 016 28 64 22 

• Werix Sandra – dienstbetoonconsulent Boerenbond (reg. 195269) – Tielt-Winge L 





E sarah.seyen@boerenbond.be | M 0494 20 02 79 | T 014 59 51 52 

• Stuer Maarten – secretaris Boerenbond Oost-Vlaanderen (reg. 191239) – Roeselare O 

E maarten.stuer@boerenbond.be | M 0475 82 71 72 | T 09 243 88 2 



• Gerard Geldof – (reg 1933938) – Belsele A B O W 

E gerard.geldof@geldofmc.be | T 03 772 23 88 

Voor dit thema kan u ook beroep doen op alle milieuadviseurs van SBB (zie pagina 126) 

36

Ruimtelijke ordening Rubriek 

Natuur/Milieu 

37

Natuur/Milieu 

Klimaat: is de landbouw de oorzaak of de 

oplossing ? 

Landbouw wordt vaak aangewezen als grote klimaatboeman, maar klopt dit wel? We geven 

hier een overzicht van de feiten rond landbouw en klimaat. We gaan ook in op de gemaakte 

klimaatafspraken en gaan na of het klimaatbeleid een bedreiging vormt voor de Vlaamse 

landbouw. Tot slot komen ook de kansen aan bod. 


• Diane Schoonhoven – adviseur studiedienst Boerenbond (reg. 1924789) – Deurne A B L O W 

E diane.schoonhoven@boerenbond.be | M 0473 37 34 55 | T 016 28 64 06 

• Leirs Hanne – innovatieconsulent (reg. 5006036) – Kessel-Lo A B L O W 

E hanne.leirs@innovatiesteunpunt.be | M 0484 55 02 60 | T 016 28 61 36 

• Michiel Sels – regioconsulent Boerenbond (reg. 5012239) – Gierle A 

E michiel.sels@boerenbond.be | M 0475 65 39 86 | T 014 59 51 55 



• Lien Vandebroeck– regioconsulent Boerenbond (reg. 1939947) – Hoeleden B 

E lien.vandebroeck@boerenbond.be | M 0474 85 09 54 | T 016 28 61 56 

• Jolien Verbeke– regioconsulent Boerenbond (reg. 5009059) – Waregem W 

E jolien.verbeke@boerenbond.be | M 0483 50 01 95 | T 051 26 03 71 

• Michiel Van Robaeys– regioconsulent Boerenbond (reg. 5016052) – Ruiselede W 

E michiel.van.robaeys@boerenbond.be | M 0475 51 73 15 | T 051 26 03 41 



Impact van natuurbeleid en -wetgeving 

op je bedrijf 

Afhankelijk van de ligging van je bedrijf is natuur een factor waarmee je in mindere of meerdere 

mate rekening mee moet houden. Het natuurbeleid beschermt waardevolle graslanden, kleine 

landschapselementen, vogels en andere dieren. Sommige aspecten hebben ook een impact 

op de vergunningverlening. Denk maar aan Natura 2000 (speciale beschermingszones) en 

de daarbij horende passende beoordeling, de natuurtoets tov VEN en de programmatische 

aanpak stikstof (PAS). Zowel beleidsmatige achtergronden als praktische tips komen in deze 

vorming aan bod. 


• Bart Beliën – adviseur studiedienst Boerenbond (reg. 1934626) – Hasselt A B L O W 

E bart.beliën@boerenbond.be | M 0476 33 33 96 | T 016 28 64 22 











38

Natuur/Milieu Rubriek 

Water op het bedrijf: 

facturen, vergunningen en heffingen 

Water is een onmisbare factor in de voedselproductie. Verschillende waterbronnen (leidingwater, 

grondwater, hemelwater, oppervlaktewater, drainagewater en effluent) kunnen gebruikt 

worden. We bekijken voor elk van deze bronnen welke vergunningen nodig zijn. Daarnaast 

wordt ook de waterfactuur onder de loep genomen. Hoe worden de verschillende rubrieken 

op deze factuur berekend? Welke bijdragen en vergoedingen worden betaald? 


• Ilse Geyskens – adviseur studiedienst Boerenbond (reg. 1926520) – Kortenberg A B L O W 

E ilse.geyskens@boerenbond.be | M 0471 81 56 63 | T 016 28 61 33 






E sandra.werix@boerenbond.be | M 0473 68 52 70 | T 011 30 37 10 | 





Voor dit thema kan u ook beroep doen op alle milieuadviseurs van SBB (zie pagina 126) 

Everzwijnen: 

preventie, samenwerking en schade 

Wanneer je meer weet over het leven, het gedrag en de habitat van de everzwijnen krijg je 

ook meer inzicht in de mogelijke preventieve maatregelen om everzwijnen uit je gewassen 

te weren? Naast een inzicht in de mogelijke preventieve maatregelen, gaan we ook in op een 

goede samenwerking, communicatie en verstandhouding met de jager. Dit is van belang om 

de populatie en schade onder controle te houden. Regelmatig zullen everzwijnen toch zorgen 

voor schade aan je gewassen. In dat geval is het nuttig om te weten op welke manier je een 

schadevergoeding kan verkrijgen. 


• Adriaenssen Dirk – (reg. 337386) – Meerhout A 

E dirk.adriaenssen@werkers.be | M 0498 03 71 27 | F 



• Deroo Ignace – consulent Boerenbond (reg. 191231) – Nieuwkerke-Heuvelland B O W 




39

Natuur/Milieu 

Wild en schade 

Met de terugkeer van de wolf, die niet bejaagbaar is, en ander groot wild komen er nieuwe 

uitdagingen op ons af. De overheid zet in op preventie en vergoedt schade. Jarenlang pleitten 

wij vanuit Boerenbond om meer mogelijkheden te geven aan de jagers om schade veroorzakende 

wildsoorten meer en beter te kunnen bejagen. Door en aangepaste wetgeving is het 

mogelijk om efficiënter te werk te gaan. Maar ook op onze eigen verantwoordelijkheid om al 

dan niet verplicht gebruik te maken van preventieve maatregelen wordt een oproep gedaan. 


• Deroo Ignace – consulent Boerenbond (reg. 191231) – Nieuwkerke-Heuvelland B O W 








• Loes Dewulf – regioconsulent Boerenbond (reg. 5010154) – Alveringem O 

E loes.dewulf@boerenbond.be | M 0499 39 05 24 | T 09 243 88 32 

Asbest 

De Vlaamse overheid heeft een versneld asbestafbouwbeleid goedgekeurd om Vlaanderen 

tegen 2040 asbestveilig te maken. Op vele landbouwbedrijven is nog asbest aanwezig. In 

deze vorming helpen we je bij het herkennen van asbest bij je gebouwen, golfplaten, gevels, 

leidingen, ... Bij afbraak is het van zeer groot belang de juist voorzorgsmaatregelen te nemen, 

gezien net bij afbraak de kans zeer groot is dat de asbestvezels loskomen en dus ingeademd 

kunnen worden. Tenslotte gaan we in op de mogelijkheden van ondersteuning bij het verwijderen 

van asbest. 


• Caroline Van Der Heyden – adviseur studiedienst Boerenbond (reg. 5013884) – Lint A B L O W 

E caroline.van.der.heyden@boerenbond.be | M 0475 42 92 41 | T 016 28 64 21 

• Michiel Sels – regioconsulent Boerenbond – (reg. 5012239) Gierle A 


• Lore Van Looveren – regioconsulent Boerenbond – (reg. 5011218) Sint-Lenaarts A 

E lore.van.looveren@boerenbond.be | M 0479 63 15 50 | T 014 59 51 64 

• Machteld Steensels – regioconsulent Boerenbond (reg. 5016051) – Pelt L 

E machteld.steensels@boerenbond.be | M 0472 69 08 35 | T 011 30 37 17 



• Ann-Sophie Decroos – regioconsulent Boerenbond (reg. 1925640) – Leisele W 

E ann-sophie.decroos@boerenbond.be | M 047625 81 85 | T 051 26 03 88 

• Laura Speeckaert – regioconsulent Boerenbond (reg. 5017237) – Lennik O 

E laura.speeckaert@boerenbond.be | M 0478 81 86 42 | T 09 243 88 3 

• Bart De Cock – (reg. 5018022) – Sint-Katelijne-Waver A B L 

E bartdecock@telenet.be | M 0486 83 81 83 

40

Natuur/Milieu 

Afvalstoffen op het landen 

tuinbouwbedrijf 

In onze moderne leefwereld worden dagelijks grote hoeveelheden afvalproducten geproduceerd. 

Bij landen tuinbouwbedrijven zijn dit onder andere landbouwfolie, silobanden, 

afgewerkte olie, kadavers,… In deze vorming geven we het overzicht van de voornaamste 

afvalstoffen die kunnen voorkomen, de verplichtingen die gelden alsook waar de landen 

tuinbouwer ermee terecht kan. 




Bodemonderzoeken en -saneringen 

Tegen 2036 wil de Vlaamse overheid de sanering van alle vervuilde gronden opgestart zijn. De 

Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij (OVAM) wijst daarom eigenaars of exploitanten 

van risicogronden of risico-inrichtingen op hun verplichting met betrekking tot bodemonderzoeken. 

Hoe verloopt dit en wanneer moet je tot sanering overgaan? 




• Sarah Seyen – consulent dienstbetoon Boerenbond (reg. 1937866) – Westerlo A 




• Sandra Werix – consulent dienstbetoon Boerenbond (reg. 195269) – Tielt-Winge L 

E sandra.werix@boerenbond.be | M 0473 68 52 70 | T 011 30 37 10 

• Jan De Sadeleer– consulent dienstbetoon Boerenbond (reg. 195350) – Asse B 

E jan.de.sadeleer@boerenbond.be | M 0475 69 39 55 | T 09 243 88 35 

• Johan Sanders – consulent dienstbetoon Boerenbond (reg. 192262) – Sint-Martens-Latem 

E johan.sanders@boerenbond.be | M 0472 81 03 36 | T 09 243 88 31 

O 

• Dirk Vermander – consulent dienstbetoon Boerenbond (reg. 191241) – Veurne W 

E dirk.vermander@boerenbond.be | M 0478 34 39 50 | T 051 26 03 87 

• Oscar Wullepit – consulent dienstbetoon Boerenbond (reg. 191221) – Bulskamp W 

E oscar.wullepit@boerenbond.be | M 0478 47 30 24 | T 051 26 03 81 

41

Natuur/Milieu 

Samen werk maken van agrarisch landschaps- 

en natuurbeheer 

Veel landbouwers zetten zich in voor het onderhoud van natuur en landschap. Als sector 

zelf het initiatief nemen is belangrijk. In Vlaanderen werden de afgelopen jaren heel wat zgn 

‘AgroBeheergroepen’ opgericht. Wat is zo’n beheergroep van landbouwers, welke voorbeelden 

zijn er op het terrein, en zijn er mogelijkheden in je buurt ? 

Voor dit thema neem je best contact op met Agrobeheercentrum ECO², T 016 28 64 64 , info@agrobeheercentrum.be 

Houd uw water op peil 

Water is een belangrijke productiefactor. Vasthouden wanneer het kan, afvoeren wanneer 

het nodig is. Het blijft een zoektocht naar een optimaal evenwicht. Peilgestuurde drainage 

en agrarisch stuwpeilbeheer zijn technieken die de zoektocht flink kunnen vergemakkelijken. 

Voor dit thema neem je best contact op met Agrobeheercentrum ECO², T 016 28 64 64 , info@agrobeheercentrum.be 

42

MAP 

43

MAP 

MAP 6 op volle kracht 

MAP 5 heeft jammer genoeg niet het verhoopte resultaat opgeleverd, waardoor de Vlaamse 

Regering in MAP 6 bijkomende maatregelen heeft uitgewerkt. Een striktere handhaving en 

opvolging van de mestwetgeving, een nog sterkere gebiedsgerichte benadering, en enkele 

sectorspecifieke maatregelen zijn de hoekstenen van dit aangepaste mestdecreet. Welke 

impact hebben deze maatregelen en aanpassingen aan het mestdecreet op jouw bedrijf ? 

Dit kom je te weten tijdens de informatievergaderingen. 

Hieronder vind je enkele mogelijke lesgevers terug. Best neem je vooraf even contact op met 

een consulent dierlijke of plantaardige productie van Boerenbond (zie pagina 130 in deze 

Vormingswijzer). 


• Anrys Peter – (reg. 192987) – Grembergen O 

E peter.anrys@vlm.be | M 0494 56 49 75 


E dirk.audenaert@boerenbond.be | M 0478 36 80 45 | T 09 243 88 34 | F 09 243 88 30 

• Bries Jan – bodemkundige Dienst van België (reg. 195093) – Tielt-Winge A B L O W 

E jbries@bdb.be | M 0473 93 86 12 | T 016 31 09 22 | F 016 22 42 06 

• Catteeuw Brecht – (reg. 2642129) – Koolskamp O W 

E brecht.catteeuw@inagro.be | M 0493 25 53 32 | T 051 27 32 33 



• Delbeke Pieter-Jan – consulent Boerenbond (reg. 1937691) – Lendelede W 

E Pieter-Jan.Delbeke@boerenbond.be | M 0474 87 82 43 

• Delbeke Stefanie – (reg. 5004226) – Waregem O W 

E stefanie.delbeke@boerenbond.be | M 0473 82 90 14 | T 051 26 03 85 

• De Nies Joris – (reg. 1920257) – Putte A 

E joris.de.nies@proefstation.be | M 0473 59 43 75 | T 015 30 00 69 

• Devriendt Martin – landbouwingenieur (reg. 191509) – Rumbeke O W 

E mdevriendt@bdb.be | M 0478 29 16 13 | T 016 89 19 51 | F 051 20 54 20 

• Elsen Annemie – (reg. 1933962) – Wilsele B L 

E aelsen@bdb.be | M 0486 61 40 40 | T 016 29 97 43 

• Gelaude Kristof – (reg. 2641753) – Schuiferskapelle W 

E kristof.gelaude@inagro.be | M 0498 27 09 31 | T 0493 25 53 24 



• Ghyselen Bart – (reg. 5006117) – Westrozebeke O W 

E bart.ghyselen@vlm.be | T 050458142 

• Grauwels Kevin – (reg. 5001955) – Haaltert B O W 

E kevin.grauwels@vlm.be | M 0495 99 90 29 | T 02 543 69 10 



• Merckx Kristof – hoofd mestbank VLM Limburg (reg. 199154) – Halen A B L 

E kristof.merckx@vlm.be | M 0494 56 49 72 | T 011 29 88 00 | F 011 29 87 98 

• Monteiro Dias Veronica Sofia – (reg. 5005481) – Kruibeke A B L O W 

E veronica.monteirodias@pcsierteelt.be | M 0478 51 98 57 | T 09 35394 86 

• Pattyn Dieter – (reg. 5007214) – Zedelgem O W 

E dieter@thorcontrol.be | M 0473 38 35 84 

• Steegmans Raf – consulent Boerenbond (reg. 199383) – Hoeselt L 

E raf.steegmans@boerenbond.be | M 0485 28 32 38 | T 011 30 37 06 | F 011 30 37 09 

• Van Der Straeten Peter – (reg. 267652) – Ronse B O W 

E vanderstraeten.peter@gmail.com | M 0476 39 08 33 | T 09 244 86 05 

• Vandervelpen Davy – (reg. 4434573) – Bekkevoort A B L O W 

E dvandervelpen@bdb.be | M 0473 82 19 58 

• Van Haecke Dominique – (reg. 1930023) – Desteldonk A B L O W 

E dominique.vanhaecke@pcsierteelt.be | M 0474 53 35 89 | T 09 353 94 83 

44

MAP 

• Verhaeghe Micheline – (reg. 1939108) – Ooigem O 

E mv@pcgroenteteelt.be | M 0477 17 91 35 | T 09 381 86 86 



• Verstegen Patrick – hoofd Mestbank PA Gent (reg. 196720) – Lotenhulle O W 

E patrick.verstegen@vlm.be | T 09 244 85 46 | F 050 45 81 99 





Voor dit thema kan u ook beroep doen op alle milieuadviseurs van SBB (zie pagina 126 in deze Vormingswijzer)) 

Mestwetgeving voor substraatteelten 

Ook substraattelers moeten aan het MAP voldoen. Ieder jaar bezoekt de VLM 20% van de 

substraattelers om te zien of bedrijven aan de voorwaarden voldoen. Zijn er naast de verplichte 

opvangcapaciteit nog andere voorwaarden? Hoe zorg ik dat mijn bedrijf volledig in orde is? 

Wat doe ik met het terugspoelen van filters, het reinigingswater van leidingen, ´ Hoe zet ik mijn 

spuistroom correct af? Misschien kun je dit onderwerp combineren met een bedrijfsbezoek? 


• Berckmoes Els – projectmedewerker (reg. 1925522) – Muizen A B 

E els.berckmoes@proefstation.be | M 0491 37 08 50 | T 015 30 00 74 | F 015 30 00 61 



BB rekenprogramma bemestingsplan 

Excel rekenprogramma om de mestbalans te berekenen en om bemestingsplan en register 

op te maken. 






• Hanssens Jonas – (reg. 5006016) – Ledeberg O 

E jonas.hanssens@boerenbond.be | M 0472 78 79 90 

• Schruers Davy – (reg. 2628214) – Heusden-Zolder A B L 

E davy.schruers@vlm.be | M 0477 59 45 04 | T 050 45 81 00 



45

MAP 

Ken jij de MAP-meetpunten in je regio? 

Ken je de MAP-meetpunten in je regio en heb je al gehoord van de waterkwaliteitsgroepen? 

Wat betekent dit voor je bedrijf en je bedrijfsvoering? Ken je de mogelijkheden voor bedrijfsbegeleiding? 

Het CVBB heeft heel wat ervaring opgebouwd i.v.m. de waterkwaliteit in het 

landbouwgebied en deelt deze kennis graag met de sector. Hieronder vind je enkele mogelijke 

lesgevers terug. Contacteer je regioconsulent voor de medewerker van CVBB in jouw omgeving. 






• Luys Lore – Bocholt L 

E lore.luys@biotechnicum.be | M 0468 30 50 09 



• Franchois Wim – (reg. 1940870) – Kessel-Lo B 

E wim.franchois@vlaamsbrabant.be | M 0496 81 04 18 | T 016 21 37 51 



• Jolien Bode – cvbb, Tongeren L 

E Jolien.bode@pibo.be | M 0474 53 27 55 

• Gelaude Kristof – (reg. 2641753) – Schuiferskapelle W 

E kristof.gelaude@inagro.be | M 0498 27 09 31 | T 0493 25 53 24 



• Victoria Nelissen – cvbb, Sint-Truiden L 

E victoria.nelissen@pcfruit.be | T 011 69 71 34 

• Lauwers Lore – (reg. 009322) – Elewijt A B 

E lore.lauwers@pcgroenteteelt.be | T 09 381 86 86 | M 0474 96 07 28 

• Pinxten Heidi – regioconsulent Boerenbond (reg. 1937874) – Achel L 

E heidi.pinxten@boerenbond.be | M 0474 87 71 00 | T 011 30 37 04 





• Vercauteren Matthias – regioconsulent (reg. 5007811) – Zele O 

E matthias.vercauteren@boerenbond.be | M 0494 31 18 02 

• Dewulf Loes – (reg. 5010154) – Alveringem O 

E loes.dewulf@boerenbond.be | M 0499 39 05 24 

• Decroos Ann-Sophie – (reg. 1925640) – Leisele W 

E ann-sophie.decroos@boerenbond.be | M 0476 25 81 85 | T 051 26 03 88 

• Verbeke Jolien – (reg. 5009059) – Waregem W 

jolien.verbeke@boerenbond.be | M 0483 50 01 95 

46

MAP 

Bodem- en meststalen efficiënt benutten 

De wetgeving (randvoorwaarden, derogatie, fosfornormen) legt steeds meer verplichtingen 

op voor het nemen van bodem- en meststalen. Welke stalen dien je te laten nemen en vooral 

hoe kan je deze stalen aanwenden om je bedrijfsvoering te optimaliseren? 




Afstellen van kunstmeststrooiers: 

ken uw machine 

Zowel de waterkwaliteit als je kostenplaatje hebben baat bij een degelijk afgestelde meststofstrooier. 


• Cool Simon – (reg. 5004941) – Gent O W 

E simon.cool@ilvo.vlaanderen.be | M 0498 43 53 24 | T 09 272 28 21 

• Van De Gucht Tim – (reg. 5004940) – Pamel B O W 

E tim.vandegucht@ilvo.vlaanderen.be | M 0476 36 97 72 | T 092 72 28 10 

De kunst van het bemesten 

De mestwetgeving legt strenge regels op wat bemestingsnormen en uitrijregeling betreft. 

De akkerbouwer wenst dat de hoeveelheid nutriënten die hij mag gebruiken efficiënt worden 

opgenomen. Dit zou een maximale opbrengst met een minimaal verlies aan nutriënten naar 

milieu moeten garanderen. Het is voor iedereen zoeken naar een goed evenwicht waarbij 

de keuze van de mestsoort en het tijdstip van toedienen in functie van de bodemtoestand 

bepalend zijn. 


• Amery Fien – (reg. 5001514) – Gentbrugge A B O W 

E fien.amery@ilvo.vlaanderen.be | T 09 272 27 08 













• Vandesande Tomas – (reg. 1940863) – St-Amandsberg O W 

E tomas.van.de.sande@inagro.be | M 0473 13 66 68 | T 051 27 33 13 

47

MAP 

Hoe bemest je in de sierteelt binnen 

MAP6? 

Deze vorming zet siertelers en boomkwekers op weg om binnen MAP6 beredeneerd te bemesten. 

Op die manier moet er gestreefd worden naar een goede waterkwaliteit in combinatie met 

mooie planten. Aan de basis hiervan liggen staalnames en verplichte advisering net zoals in 

vorig mestdecreet. Het systeem werkzame N is verplicht maar de norm wordt op bedrijfsniveau 

berekend. Voor de P-norm wordt dan weer gekeken naar de fosforbeschikbaarheid in de bodem. 










Hoe optimaal bemesten met dierlijke 

mest binnen MAP6? 

De bedoeling van deze vorming is om een discussie te voeren welke mest best aangewend 

wordt op welke perceel, wat de modaliteiten zijn inzake burenregeling en lange afstandstransport, 

welke factor beperkend is: stikstof of fosfor. En dit allemaal binnen de bedrijfsbenadering 

van MAP 6 














48

ICT en nieuwe media 

49


Basis computergebruik in 

landen tuinbouw 

Je wilt met je computer vlot en aangenaam het internet gebruiken, e-mails versturen en ontvangen. 

Je wenst foto’s wat bij te werken en ordelijk te bewaren op de pc. Je zou ook wel een 

digitale brief willen schrijven met de computer, afdrukken of via e-mail verzenden? Praktische 

lessen – geen theorie maar doen! 


• Bos Guido – (reg. 5003894) – Deurne (vl.br.) A B L 

E guido@stringwiseacoustics.com | M 0485 73 86 71 

• Colman Ingrid – industrieel ingenieur landbouw (reg. 1938648) – Tielrode O 

E ingrid.colman@skynet.be | F 03 766 48 35 

• Parissis Athina – (reg. 3322657) – Budingen B L 

E athina.parissis@skynet.be | M 0495 30 65 41 | T 011 60 60 88 | F 011 60 60 88 

Je bedrijf staat op kaart 

Via internet is er een massa geografische informatie beschikbaar die uiterst interessant is 

voor je bedrijf. Welke ruimtelijke bestemming heeft een perceel? Welke natuur zit in je buurt? 

Welke teelt stond 5 jaar geleden op een bepaald perceel? Is er voorkooprecht? Waar loopt 

die buurtweg nu precies? Op de website www.geopunt.be is al deze informatie verzameld. 

Tijdens deze avond maken we je wegwijs op deze website zodat je op een efficiënte manier 

de informatie kan vinden die je zoekt. 


• De Smet Rudy – informaticus (reg. 266051) – Ronse O W 

E desmet.rudy@gmail.com | M 0477 85 08 03 | T 055 21 22 25 



• Pinxten Heidi – regioconsulent Boerenbond (reg. 1937874) – L 


• Stuer Maarten – regioconsulent Boerenbond (reg. 191239) – Roeselare W 

E maarten.stuer@boerenbond.be | M 0475 82 71 72 | T 051 26 03 41 | F 051 26 03 89 









• Verhoogen Jef – (reg. 267276) – Knesselare A B O W 

E jef@verhoogen.eu | M 0476 26 07 41 | T 09 375 28 36 

• Dewulf Loes – (reg. 5010154) – Alveringem O 

loes.dewulf@boerenbond.be | 0499 39 05 24 

• Verbeke Jolien – (reg.: 5009059) – Waregem W 

jolien.verbeke@boerenbond.be | 0483 50 01 95 

50


Interessante websites voor landen tuinbouw 

Het wereldwijde internet is de meest geraadpleegde informatiebron geworden. Je vindt er 

alles, als je even de weg gewezen wordt. Tijdens deze les leer je interessante en nuttige landbouwwebsites 

kennen. Zowel beginnende surfers als dagelijkse internetgebruikers breiden 

hun digitale kennis uit. 


• Claes David – technisch adviseur (reg. 1910203) – Langdorp A B L O W 

E ddavidclaes@hotmail.com | M 0473 59 02 48 



• De Smet Rudy – informaticus (reg. 266051) – Ronse O 




• Pinxten Heidi – regioconsulent Boerenbond (reg. 1937874) – Achel L 



E sarah.seyen@boerenbond.be | M 0494 20 02 79 





Relevante apps voor landen tuinbouw 

Meer dan de helft van de mobiele gebruikers gebruikt minder dan 15 apps. In deze opleiding 

krijg je heel wat apps voorgeschoteld die je meer doen halen uit je smartphone of tablet. 

Voor iedereen met een smartphone of tablet met Android die er meer mee wil doen dan bellen, 

sms’en en surfen. Bovendien tonen we je een aantal apps die echt wel relevant zijn voor 

landen tuinbouwers. 


• Algoet Mathias – digitale media en communicatie (reg. 5007651) – Gentbrugge O W 

E mathias@appstublieft.be | M 0478 39 10 01 

• D’hanens Kristof – (reg. 1938759) – Sleidinge A O 

E kristof.dhanens@gmail.com | M 0486 54 96 76 

• De Smet Rudy – informaticus (reg. 266051) – Ronse O 


• De Sutter Joris – (reg. 1940425) – Assebroek A B L O W 

E joris@smartphonehelp.be | M 0494 03 10 25 

• Koopmans Kim – (reg. 5004452) – Borlo L 

E kim.koopmans@pcfruit.be | M 0476 80 46 46 | T 011 69 71 34 | F 011 69 15 18 

• Kris Ruysen – (reg. 1941896 )– Bilzen 

E kris.ruysen@pcfruit.be | T 011 69 70 80 

 



51


Heb je vragen over je smartphone of 

tablet? (Android/iPhone) 

Een smartphone of tablet is een hoogtechnologisch product dat intuïtief te gebruiken is. Maar 

veel mensen vinden de bijna eindeloze mogelijkheden aan instellingen erg verwarrend. In deze 

workshop leer je meer over: de Play Store en installeren van apps, ordenen van thuisschermen 

met snelkoppelingen en widgets, wat zijn de beste Apps? Ook leer je om email, contacten en 

agenda perfect te laten synchroniseren. 


• D’hanens Kristof – (reg. 1938759) – Sleidinge A O 

E kristof.dhanens@gmail.com | M 0486 54 96 76 

• De Sutter Joris – (reg. 1940425) – Assebroek A B L O W 

E joris@smartphonehelp.be | M 0494 03 10 25 

Efficiënter computergebruik in 

de rundveehouderij 

Heel wat gegevens van je bedrijf zijn beschikbaar op het internet of in managementpakketten. 

Veel vleesveehouders zijn nog niet op de hoogte van de beschikbare data over hun dieren en 

bedrijf. Het is belangrijk te weten waar je deze gegevens kan vinden, maar ook hoe je deze 

data kan gebruiken in de sturing van je bedrijfsvoering. 


• Hostens Miel – (reg. 1934337) – Ertvelde A B L O W 

E miel.hostens@ugent.be | M 0478 59 37 03 | T 09 264 75 65 | F 09 264 77 97 

• Vanhooydonck Koen – landbouwkundig ingenieur (reg. 196634) – Sint-Lenaarts A B L O W 

E vanhooydonck.koen@gmail.com | M 0474 52 73 84 | F 03 313 44 95 

Diverse computeropleidingen 

Denk je er aan om met jullie lokale structuur een specifieke opleiding te organiseren, dan kan 

dit. Zo’n opleiding omvat een 20-tal uren gespreid over een aantal momenten (dit kan zowel 

overdag als ’s avonds) 

Er zijn tal van mogelijkheden: 

- Opleiding “Internet en beveiliging”: met oa kleine aankopen op je boerderij laten betalen 

via een gratis app, veilige browsers ivm bankieren en webshoppen, hoe hackers tegenhouden, 

updaten van Windows-versie, privacy-instellingen, je bedrijf op sociale media 

plaatsen, hoe spam aanpakken, enz 

- Opleiding “landbouw-informatica-toepassingen”, met oa Rendac en itsme-toepassing, 

gebruik van e-loket, mestbankloket, FAV-account, app gewasbescherming, fytoweb en 

–licentie, btw-listing invullen en digitaal ondertekenen, enz 

- Opleiding “administratie”, met oa administratieve landbouw-software, kennismaking met 

agrarische tekstverwerking, rekenbladen, tabellen en lijsten, enz 


• De Smet Rudy – informaticus (reg. 266051) – Ronse B O W 


52

Tewerkstelling 

en sociaal statuut 

53

Tewerkstelling en sociaal statuut 

Sociaal statuut voor zelfstandigen 

Wat zegt de wetgeving? Welke formaliteiten moet je in orde brengen? Wat moet je doen als 

er inspectie is? 


• Bogaert Pieter – (reg. 5003727) – Heule W 

E pieter.bogaert@acerta.be | M 0470 202 334 

• Bruyninckx Mieke – juridisch adviseur (reg. 195367) – Tienen B 

E mieke.bruyninckx@acerta.be | T 078 05 10 63 | F 016 24 52 40 

• Chalmet Patrick – (reg. 5005544) – Aartrijke O W 

E patrick@bizplus.be 

• De Groot Nathalie – (reg. 5006279) – Wechelderzande A 

E nathalie.de.groot@acerta.be | M 0494/39.68.47 | T 078/05.10.63 



• Thuy Pascal – (reg. 339764) – Sint-Niklaas O 

E pascal.thuy@acerta.be | M 0477 40 37 29 | T 078 10 05 63 

• Van Braband Gilbert – Acerta (reg. 269305) – Paal L 

E gilbert.van.braband@acerta.be | M 0477 40 37 26 | T 011 24 94 37 

• Vercammen Tine – (reg. 5003846) – Nijlen A 

E tine.vercammen@acerta.be | M 0474 88 72 65 

Starten met seizoenpersoneel 

Veel bedrijven zijn zo gegroeid dat ze beroep moeten doen op externe arbeidskrachten. Als 

je enkel in het drukke seizoen extra helpende handen nodig hebt om al het werk te verzetten 

dan kan je werken met seizoenpersoneel. In deze vorming leer je hoe je moet starten als 

werkgever, welke wetgeving en welke administratie daarbij komen kijken. Ook thema’s als 

huisvesting en Dimona kan je aan bod laten komen. 




• Miroir Christien – consulent Boerenbond (reg. 1938197) – Nieuwrode B L 

E christien.miroir@boerenbond.be | M 0474 87 71 06 | T 016 28 61 57 





• Coussé Annelies – (reg. 5004562) – Steenokkerzeel A B L O 

E annelies.cousse@boerenbond.be | M 0472 61 72 44 | T 011 30 37 08 

• Vancayzeele Jan – consulent Boerenbond (reg. 196064) – Lovendegem A B L O W 

E jan.vancayzeele@avbs.be | M 0476 91 01 36 | T 09 326 72 15 | F 09 326 72 11 

54


Starten met vast personeel 

Op heel wat bedrijven is zo veel werk dat seizoenarbeid misschien niet meer volstaat en er 

nood is aan mensen die het jaar rond meedraaien. Vaak zijn er nog heel wat vragen over vaste 

arbeid: Wat is nu juiste het verschil tussen vaste arbeid en seizoenarbeid? Kost een vaste 

arbeider zo veel meer dan een seizoenarbeider? Zijn er administratief veel verschillen tussen 

de twee? Op al deze vragen krijg je tijdens deze vorming een antwoord. 




• Delbeke Stefanie – consulent Boerenbond (reg. 5004226) – Waregem W 










Arbeid en tewerkstelling op het melkveebedrijf 

Ook heel wat melkveebedrijven lopen tegen de grenzen van arbeid aan en zoeken naar arbeidshulp 

op permanente of tijdelijke basis. Er zijn daarvoor reeds heel wat mogelijkheden. 

Bent u op zoek naar een spreker die de diverse mogelijkheden aan bod brengt, dan neemt u best 

contact op met één van onze consulenten rundveehouderij (zie elders in deze vormingswijzer). 

Tijdens deze infosessie gaat het over het hele administratieve luik van vreemde arbeid. 


• Olaf Deweerdt – ACERTA (reg. 1933386)– Brugge O W 

E olaf.deweerdt@acerta.be | M 0478 57 18 71 | T 051 26 03 46 

• Tom Dirix – ACERTA (reg. 2638603) – Hasselt A B L 

E tom.dirix@acerta.be | M 0478 57 18 71 | T 051 26 03 46 

55


Huisvesting van personeel 

in landen tuinbouw 

Huisvesting gaat over meer dan voldoende oppervlakte en de juiste hoogte van de ruimtes. 

Er moet ook rekening gehouden worden met diverse eisen naar woonkwaliteit. Er is een 

checklist om al die elementen na te zien. Voor iedereen die personeel huisvest, van plan is 

een huisvesting te bouwen of ze uit te breiden, is deze les een absolute aanrader! 


• Coussé Annelies – (reg. 5004562) – Steenokkerzeel A B L O 






Motiveren van werknemers 

Werken met personeel is vast en zeker een van de grootste uitdagingen voor een hedendaagse 

land- of tuinbouwer. Werken met mensen is meer dan een werkwoord. Het is iedere 

dag opnieuw het beste halen uit jezelf en je personeel. Je werknemers opleiden, motiveren 

en kunnen behouden zijn de sleutelwoorden die we gedurende deze vorming bespreken. Hoe 

bereik je de juiste arbeidskrachten en hoe zet je ze het efficiëntst in? 


• Baert Mieke – (reg. 5006365) – Destelbergen A B L O W 

E mie.baert@skynet.be | M 0495 70 91 38 

• Léonard Elisabeth – (reg. 5004491) – Hasselt A B L 

E j.leonard@s-energie.be | M 0491 08 07 26 

• Oprins Wout – (reg. 3342153) – Sint-Lenaarts A 

E wout@oprins.com | M 0473 53 64 62 



• Van Dyck Jan – (reg. 5000280) – Ranst A B L O W 

E martine@conventus.be | M 0473 72 51 31 

56

Tewerkstelling en sociaal Rubriek statuut 

Hoe onthaal ik nieuwe werknemers? 

Heb jij een uitgewerkte procedure om nieuwe werknemers wegwijs te maken op je bedrijf en 

om hen een duidelijke uitleg te geven over wat je van hen verwacht en welke regels er gelden? 

Heldere werkinstructies bepalen in belangrijke mate hoe snel iemand ingewerkt geraakt. Ook 

op vlak van arbeidsveiligheid wordt van jou verwacht dat je werknemers een gepast onthaal 

geeft en uitlegt hoe ze veilig moeten werken. Deze infovergadering zet je heel praktisch op weg. 


• Desplenter Etienne – (reg. 1940589) – Rollegem O W 

E edesplenter@skynet.be | M 0472 31 79 04 





• Oprins Wout – (reg. 3342153) – Sint-Lenaarts A 

E wout@oprins.com | M 0473 53 64 62 



• Van De Plas Eric – (reg. 1939519) – Tielt-Winge A B L 

E eric.vandeplas@ibeve.be | T 016 39 04 95 



57


Preventie/veiligheid/verkeer 

58

Preventie/veiligheid/verkeer Rubriek 

Arbeidsveiligheid op de werkvloer: 

safety first 

Op tuinbouwbedrijven worden vaak personen tewerkgesteld die in aanraking komen met machines. 

Wanneer die machines een potentieel gevaar kunnen inhouden is de aandacht voor 

arbeidsveiligheid geen overbodige luxe. Dat is de voorbije jaren ook gebleken. Naar aanleiding 

van enkele zware arbeidsongevallen wil Boerenbond met enkele praktische tools de sector 

begeleiden naar een verbeterd veiligheidsbeleid op de bedrijven. 




• Desplenter Etienne – (reg. 1940589) – Rollegem O W 

E edesplenter@skynet.be | M 0472 31 79 04 

• Haemers Frans – (reg. 5007913) – Nossegem A B L O W 

E fr.haemers@gmail.com | M 0498 98 35 40 

• Hermans Marc – preventieadviseur agro|bedrijfshulp (reg. 335296) – Bierbeek A B L 

E marc.hermans@agro-bedrijfshulp.be | T 016 28 64 31 





• Van De Plas Eric – (reg. 1939519) – Tielt-Winge A B L 

E eric.vandeplas@ibeve.be | T 016 39 04 95 

Arbeidsveiligheid: algemene verplichtingen 

volgens MUOPO-principe 

Welke verplichtingen heeft een werkgever ikv preventie en bescherming op het werk? Aan de 

hand van het MUOPO-letterwoord wordt een toelichting gegeven bij enkele basiseisen mbt 

preventie en bescherming op het werk (mens-uitrusting-omgeving-product-organisatie). Een 

eenvoudig principe die je kan gebruiken als risico-inventarisatie en bij het onderzoek naar de 

oorzaken van een arbeidsongeval. 




59


Veiligheid en welzijn op het werk 

(SAR-systeem) 

Risicobeheersing van ongevallen op het werk (gratis tool), uitwerken van diverse mappen, 

websites ivm veiligheid, hoe een interne veiligheids-audit zelf aanpakken, samenwerking tussen 

preventieadviseur en organisaties, opmaak kaarten veiligheidsinstructies. 


• De Smet Rudy – (reg. 266051) – Ronse O W 

E desmet.rudy@gmail.com@ | M 0472 84 99 99 

Detectie van mestgassen 

Mestgassen waren reeds meermaals oorzaak van zware ongevallen op landbouwbedrijven. In 

deze les schetsen we over welke gassen het gaat en welke gevaren ze meebrengen. Er wordt 

aangegeven bij welke activiteiten het mestgasrisico het hoogst wordt en welke preventieve 

maatregelen er op het landbouwbedrijf kunnen genomen worden om ongevallen te voorkomen. 




• Van Bavel Guy – (reg. 5007438) – Brecht A 

E guy.van.bavel@telenet.be | M 0475 26 54 29 | T 03 313 97 11 

• David Deheyder – consulent Boerenbond (reg. 267883) – Noorderwijk A L 

E david.deheyder@boerenbond.be | M 0477 34 17 77| T 014 59 51 60 

• Eddy Vandycke – consulent Boerenbond (reg. 192263) – Sint-Laureins O 

E eddy.vandycke@boerenbond.be | M 0478 50 42 82 | T 051 26 03 43 

Werken met chemische producten 

Deze opleiding heeft tot doel een antwoord te geven op uiteenlopende vragen over hoe je 

veilig en gezond kan omgaan met chemische producten. Wat zijn gevaarlijke producten? Hoe 

kan je ze herkennen? Hoe kunnen chemische stoffen in het lichaam terechtkomen en welke 

schade kunnen ze aanrichten? Hoe kunnen wij ons beschermen? 




• Haemers Frans – (reg. 5007913) – Nossegem A B L O 


60


Ergonomie 

Ergonomie is de wetenschap die probeert de dagelijkse werksituatie voor een werknemer zo 

te ontwerpen dat een optimale werksituatie ontstaat, waarbij geen, of in ieder geval zo min 

mogelijk gezondheidsklachten ontstaan. De werkplek wordt aan de mens aangepast zodat 

hij beter kan werken. 




Stress en stressbeheersing in landen 

tuinbouw 

Soms zie je door het bos de bomen niet meer. Het werk stapelt zich op terwijl de inkomsten 

het laten afweten. De combinatie gezin en werk kan wel eens zwaar doorwegen, te zwaar. 

Hoe kan je leren om met dergelijke stresssituaties om te gaan of ze te voorkomen? 


• Beeckman Dirk – (reg. 1941331) – Oudenaarde O W 

E bdirk@boerenopeenkruispunt.be | M 0468 12 76 92 | T 0476 92 22 52 

• Damen Herman – directeur MPI, psychotherapeut (reg. 197076) – Gierle A B L O 

E herman.damen@mpimerlijn.be | T 03 218 99 60 | F 03 281 54 70 

Verkeer 

Dagelijks komen tuinbouwers, akkerbouwers en tuinaannemers in het verkeer, hetzij met 

vrachtwagens of tractoren. Heel wat wetgeving inzake landbouwtractoren, rijbewijzen, vakbekwaamheid, 

signalisatie, ´ is nieuw of werd recent gewijzigd. We geven je op één avond 

een update van de relevante reglementering zodat je veilig en zonder zorgen de baan op kan. 




• Destoop Tom – (reg. 1938169) – Waregem W 

E tom.destoop@boerenbond.be | M 0474 87 71 14 | T 051 26 03 71 





• Van Eyck Marc – teeltbegeleider akkerbouw PIBO Tongeren (reg. 267083) – Tongeren A B L 

E vemagri@gmail.com | M 0478 28 99 70 | T 012 39 80 46 | F 012 39 80 50 

• Hex Leander– consulent Boerenbond (reg. 5009105) – Hoeselt A B L 

E leander.hex@boerenbond.be | M 0471 78 01 44 | T 011 30 37 07 

61


Eerste Hulp Bij Ongevallen 

Ondanks heel wat inspanningen rond veiligheid en preventie gebeuren er toch nog te vaak 

arbeidsongevallen op landen tuinbouwbedrijven. Eens gebeurd, is het te laat. Of niet? Een 

snelle en doeltreffende eerste hulp beperkt de ernst van de verwondingen of kan zelfs het 

verschil maken tussen leven en dood. Een gediplomeerd lesgever brengt je de basis-EHBO 

bij. Een aanrader voor alle leden van jouw gilde of studiekring. 


• Baert Karl – (reg. 5003704) – Wieze B O 

E karl.baert2A@skynet.be 



• Beggia Jacques – (reg. 199816) – Tielt O W 

E ja_beggia@hotmail.com | M 0478 29 73 16 

• Christiaens Hugo – (reg. 5006281) – Hever B 

E hugo.christiaens2@telenet.be | M 0475 90 45 64 



• Haertjens Elsie – (reg. 5004827) – Eeklo O 

E elsie.haertjens@oost-vlaanderen.be | M 0496 96 44 50 | T 0490 65 95 21 

• Herrero Juan – (reg. 5004460) – Deerlijk O W 

E juan.herrero@telenet.be | M 0473 63 96 20 | T 056 23 99 11 

• Laeremans Gerarda – (reg. 2637381) – Nijlen A 

E gerda.laeremans@skynet.be | M 0478 90 85 45 

• Landuyt Martin – (reg. 5005661) – Beernem W 

E martin.landuyt@skynet.be 

• Servaes Marc – vlaamse Kruis (reg. 3329866) – Gentbrugge O 

E marc.servaes@hvk.be | M 0474 50 03 55 

• Vandecasteele Joris – (reg. 5007552) – Roeselare O W 

E vandecasteele.joris@skynet.be | M 0486 36 23 67 

• Verhelst Delia – (reg. 5006710) – Moere W 

E delia.verhelst@hvk.be | M 0494 86 26 07 

• Vroom Peter – (reg. 2638633) – Kontich A L 

E peter.vroom@belgacom.net | M 0473 41 29 23 | T 03 457 46 18 

62

Rubriek 

Fytolicentie 

63

Fytolicentie 

Fytolicentie 

Sinds 25 november 2015 moet iedereen die gewasbeschermingsmiddelen voor professioneel 

gebruik wil gebruiken, verkopen of aanbevelen over een fytolicentie beschikken. De fytolicentie 

is een persoonsgebonden certificaat waarmee de houder aantoont over de nodige kennis voor 

een veilig gebruik te beschikken. De licentie kan worden bekomen na het voorleggen van een 

geschikt diploma of na het slagen voor een examen. 

Elke houder van een fytolicentie moet gedurende de geldigheidsduur van zijn licentie een aantal 

vormingsactiviteiten bijwonen. Afhankelijk van het type licentie zijn dit 2, 3, 4 of 6 activiteiten 

(zie tabel hieronder). Door deze bijscholingen verruimt de kennis over gewasbescherming 

en blijft de houder op de hoogte van verbeterde en/of nieuwe praktijken. Elke houder kan, 

binnen de geldigheidsduur van zijn licentie, zelf bepalen wanneer en waar hij deelneemt aan 

een vormingsactiviteit. 

Het aanbod is divers en wordt georganiseerd door de overheid, de vormingscentra, de proefcentra 

en Boerenbond. Voordrachten, veldbezoeken, studiedagen, demonstratieprojecten, … 

behoren tot de mogelijkheden. 

Hoeveel vormingsactiviteiten moet je volgen? 

NP ‘Distributie/Voorlichting producten voor niet-professioneel gebruik’ 2 

P1 ‘Assistent professioneel gebruik’ 3 

P2 ‘Professioneel gebruik’ 4 

P3 ‘Distributie/Voorlichting’ 6 

Ps ‘Specifiek professioneel gebruik’ 2 

Minimum aantal te 

volgen activiteiten 

Ook een plaatselijke structuur (bedrijfsgilde, studiekring, regio of gewest) kan een vorming 

organiseren. Er zijn wel een aantal spelregels te volgen. We zetten ze hier op een rijtje. 

Organisatie van een bijscholing 

Hoe je een bijscholing moet organiseren vind je tot in detail terug via 

www.agrocampus.be/een-fyto-bijscholing-organiseren , hier alvast de grote lijnen : 

Aanvraag 

Je aanvraag dient uiterlijk 20 dagen op voorhand bij AgroCampus toe te komen (zie ‘Werkmap 

voor de organisator’), met alle nodige gegevens: datum, tijdsindeling, onderwerp(en) en 

inhoud, lesgever(s), locatie. 

64

Fytolicentie 

Onderwerp 

Uiteraard komen niet alle onderwerpen in aanmerking. Een fytobijscholing duurt minstens 3 

uur, waarvan 2 u moeten handelen over gewasbescherming in ruime zin. Elke aanvraag leggen 

we voor aan de overheid die vooraf het onderwerp inhoudelijk goed- of afkeurt. 

Lesgever 

Elke lesgever in een fytobijscholing moet in principe een fytolicentie P3 hebben. Een uitzondering 

hierop zijn mensen uit een specifiek vakgebied en leerkrachten uit het regulier onderwijs die 

geen productgebonden info geven bv. EBHO-lesgevers of imkers die basisinfo geven over bijen. 

Op elke bijscholing moet een ‘niet-commerciële lesgever’ een insteek geven (gedurende 

minstens 20’). Een ‘niet-commerciële lesgever is een lesgever die niet verbonden is aan een 

firma die gewasbeschermingsproducten verkoopt/verdeeld. Dit kunnen medewerkers van 

proefcentra, de overheid, Boerenbond ea zijn. 

Registreren van de aanwezigen 

De uren bijscholing tellen alleen mee als de aanwezigen correct geregistreerd worden. Hiervoor 

heb je een pc met AgroCampus E-ID programma (te downloaden via de website) en een 

E-Id-kaartlezer nodig. Het registreren doe je als organisator zelf, of je kiest voor een externe 

registrator. 

Na de vorming stuur je het registratiebestand naar info@agrocampus.be. 

65

Fytolicentie 

Actualiteiten in de gewasbescherming 

De wetgeving inzake erkenning van gewasbescherming heeft door de jaren heen een Europese 

dimensie gekregen. Veiligheidsevaluatie, erkenning actieve stoffen, duurzaam gebruik worden 

op EU niveau bekeken. Land- en tuinbouwers worden door de ingevoerde fytolicentie verplicht 

duurzamer om te gaan met gewasbeschermingsmiddelen. Deze vergadering leert je de laatste 

actualiteiten of je spreekt zelf een relevante inhoud af met de lesgever. 

Medewerkers Boerenbond met een P3-fytolicentie : 

• COOLS KAROLIEN– Akkerbouw u O W 

T 051 26 03 83 | M 0474 27 01 38 | E karolien.cools@boerenbond.be 

• DELBEKE STEFANIE – Groenteteelt u O W 

T 051 26 03 85 | M 0473 82 90 14 | E stefanie.delbeke@boerenbond.be 

• DEROO IGNACE – Biologische productie u A B L O W 

T 051 26 03 44 | M 0478 42 46 35 | E ignace.deroo@boerenbond.be 

• LEANDER HEX – Akkerbouw u A B L 

T 011 30 37 07 | M 0471 78 01 44 | E leander.hex@boerenbond.be 

• SANDER HOOGSTIJNS – Rundveehouderij u A 

T 014 59 51 51 | M | E sander.hoogstijns@boerenbond.be 

• MIROIR CHRISTIEN – Groenteteelt 

T 016 28 61 57 | M 0474 87 71 06 | E christien.miroir@boerenbond.be 

• MIET POPPE – Boomkwekerij 

T 09 326 72 14 | M 0474 60 81 54 | E miet.poppe@boerenbond.be 

• RAF STEEGMANS – Rundveehouderij 

T 011 30 37 06 | M 0485 28 32 38 | E raf.steegmans@boerenbond.be 

• VANHENTENRIJK KOEN – Groenteteelt 

T 014 59 51 63 | M 0473 35 00 62 | E koen.vanhentenrijk@boerenbond.be 

• VANCAYZEELE JAN – Tuinaanleg 

T 09 326 72 15 | M 0476 91 01 36 | E jan.vancayzeele@boerenbond.be 

A B L 

A B L O W 

B L 

A L 

A B L O W 

• MATTHIAS VERCAUTEREN O 

T 09 243 88 33 | M 0494 31 18 02 | E matthias.vercauteren@boerenbond.be 

66

Fytolicentie Rubriek 


• Abts Mathias – (reg. 1940840) – Lanaken A B L O W 

E mathias.abts@lv.vlaanderen.be | M 0491 86 85 59 | T 016 66 61 35 

• Braekman Pascal – (reg. 197310) – Merelbeke A B L O W 

E pascal.braekman@lv.vlaanderen.be | M 0474 72 00 49 | T 09 276 28 43 

• Lemmens Thomas– (reg. 5003875) – Kessel-Lo A B L 

E lemmenst@dewijnpers.be | M 0476 26 41 24 

• Baets Dirk – (reg. 193140) – Westmalle A B L 

E dirk.baets@bayer.com | M 0475 49 23 35 | T 02 535 66 16 

• Butaye Dirk – (reg. 5013966) – Merkem W 

E dirk.butaye@sanac.be | M 0498 84 25 09 

Akkerbouw en vollegrondsgroenten 

• Cornette Kristof – (reg. 2637001) – Hooglede W 

E Kristof.cornette@sanac.be | M: 0498 88 84 65 

Openluchtgroenten 

• Dierickx Stef – (reg. 1941310) – Opwijk B O 

E stef.Dierickx@belchim.com | M 0474 54 04 68 

• Hendrickx Koen – (reg. 500741) – Aarschot A B 

E Koen.hendrickx@sanac.be | M 0498 88 84 75 

Openluchtgroenten, glastuinbouw, akkerbouw: witloof en akkerbouw 

• Hofmans Eugeen – (reg. 332055) – Buggenhout B O 

E eugeen.hofmans@lv.vlaanderen.be | M 0473 83 70 11 | T 016 66 61 24 

• Martens Dirk – (reg. 262109) – Lokeren O 

E martensdi@skynet.be | M 0495 54 88 99 | T 03 760 10 99 

• Moerman Kris – (reg. 5002477) – Ieper W 

E Kris.moerman@sanac.be | M 0498 88 83 05 

• Mercken Hendrik– (reg. 5007572) – Bilzen A B L 

E hendrik.mercken@hermoo.be | M 0496 91 08 39 

• Otten Dirk – technical manager (reg. 339371) – Kasterlee A B L O W 

E dirk.otten@sgs.com | M 0475 31 31 32 | T 03 570 97 78 

• Peeters Luc – (reg. 193207) – Sint-Katelijne-Waver A B L O 

E luc.peeters@belorta.be | M 0473 84 44 16 | T 015 56 53 31 | F 015 56 53 79 

• Taveirne Marijn – (reg. 5007371) – Watou W 

E marijn.taveirne@aveve.be | M 0474 85 98 66 

• Van Beneden Erik – (reg. 335110) – Mechelen A B 

E Erik.vanbeneden@sanac.be | M 0498 88 84 70 

• Vancrombrugge Evert – (reg. 1938724) – Merchtem B 

E Evert.vancrombrugge@sanac.be | M 0498 88 84 74 

• Vandersmissen Andreas – (reg. 197187) – Bever A B L 

E andreas.vandersmissen@bayer.com 

• Verhiest Geert – (reg. 191284) – Avelgem O W 

E Geert.verhiest@sanac.be |M 0498 88 84 51 

• Willemijns Peter – (reg. 192096) – Deurle O W 

E peter.willemijns@sanac.be | M 0498 88 84 67 

67

Fytolicentie 

Gewasbescherming in de groenteteelt 

(openlucht en/of onder glas) 

In het kader van de nieuwe IPM is het belangrijk dat je leert om plagen, ziekten en schadebeelden 

te herkennen. Voor alle verschillende ziekten en plagen bestaan verschillende bestrijdingsmogelijkheden. 

Hier komt meer bij kijken dan gewasbeschermingsmiddelen alleen. Tijdens 

deze les leer je werken volgens de IPM gedachte om het aantal behandelingen te beperken 

en de toepassing zo gericht mogelijk uit te voeren. 


• Aerts Rudi – docent (reg. 193935) – Tielen A B L O W 

E rudi.aerts@kuleuven.be | M 0498 12 15 68 | T 014 56 21 67 



• Darwich Sofie – (reg. 5003276) – Brugge 2 W 

E sofie.darwich@inagro.be | M 0489 57 31 33 | T 051 27 33 05 



• Sterk Guido – (reg. 5001696) – Kuringen A B L O W 

E guido.sterk@skynet.be | M 0475 49 40 26 | T 014 23 17 01 | F 011 25 51 60 



• Van Beneden Erik – (reg. 335110) – Hombeek A B 

E erik.vanbeneden@sanac.be | M 0498 88 84 70 | T 015 55 17 21 | F 015 56 06 89 

• Van Calenberge Bart – (reg. 1940838) – Lochristi A B L O W 

E bart.van.calenberge@proefstation.be | M 0478 682122 | T 015 30 00 60 

• Van Kerckhove Stefan – (reg. 1942193) – Duffel A B L O W 

E svk@scientiaterrae.org | M 0475 27 36 05 | T 015 30 55 90 

• Volckaert Anneleen – master bio-ingenieurswetenschappen (reg. 1936270) – Oudenaarde O W 

E AV@pcgroenteteelt.be | M 0474 76 10 47 | T 09 381 86 86 



• Wittemans Lieve – (reg. 1920255) – Sint-Katelijne-Waver A 

E lieve.wittemans@proefstation.be | T 015 30 00 71 

• Witters Johan – (reg. 5004372) – Rupelmonde A O 

E johan.witters@ilvo.vlaanderen.be | M 0495 88 01 98 | T 09 272 24 54 

68


Gewasbescherming in de fruitteelt 







• Beliën Tim – (reg. 1930979) – Lummen A B L 

E tim.belien@pcfruit.be | M 0479 78 16 34 | T 011 69 71 30 | F 011 69 71 10 

• Braet Eline – (reg. 5004223) – Drongen O W 

E eline.braet@inagro.be | M 0472 76 74 47 | T 0487 60 84 43 

• Claes Ruben – (reg. 5002294) – Borgloon A B L O W 

E ruben.claes@pcfruit.be | M 0478 76 35 51 | T 011 69 70 80 | F 011 69 15 18 

• Hanssens Jochen – (reg. 5004353) – Otegem A B L O W 

E jochen.hanssens@inagro.be | M 0472 35 04 02 | T 051 27 32 93 

• Hauke Kjell – (reg. 197913) – Sint-Truiden A B L O W 

E kjell.hauke@pcfruit.be | T 011 6970 23 | F 011 69 71 10 

• Hendrickx Yves – (reg. 265578) – Gooik A B L O W 

E yves.hendrickx@vlaamsbrabant.be | M 0477 74 21 48 | T 054 32 08 46 | F 054 32 08 47 

• Smets Tom – (reg. 5002254) – Sint-Truiden L 

E tom.smets@pcfruit.be | M 0498 62 37 69 | T 011 69 71 24 







• Vanwalleghem Tanja – (reg. 5004451) – Wellen A B L 

E tanja.vanwalleghem@pcfruit.be | M 0478 76 23 80 | T 011 69 71 21 | F 011 69 15 18 



69

Fytolicentie 

Rubriek 

Gewasbescherming in de sierteelt 







• Pauwels Els – coördinator azalea en rhododendron (reg. 197158) – Amougies O W 

E els.pauwels@PCsierteelt.be | T 09 353 94 88 | F 09 353 94 95 





• Van Beneden Erik – (reg. 335110) – Hombeek A B 

E erik.vanbeneden@sanac.be | M 0498 88 84 70 | T 015 55 17 21 | F 015 56 06 89 



• Van Remoortere Liesbet – (reg. 1925960) – Haasdonk A B L O W 

E liesbet.vanremoortere@pcsierteelt.be | M 0472 77 37 47 | T 09 353 94 70 





70


EHBV: Eerste Hulp Bij Vergiftiging 

Op een bedrijf zijn heel wat gevaarlijke stoffen aanwezig. Na een toelichting over preventieve 

maatregelen leer je hoe je moet reageren als er zich toch een vergiftigingsongeluk voordoet. 

Ook reanimatie komt aan bod. Deze vorming komt in aanmerking als geldige nascholing in 

het kader van de fytolicentie. Een aanrader voor alle leden van jouw gilde of studiekring. 


• Baert Karl – (reg. 5003704) – Wieze B O 

E karl.baert2A@skynet.be 



• Beggia Jacques – (reg. 199816) – Tielt O W 

E ja_beggia@hotmail.com | M 0478 29 73 16 

• Christiaens Hugo – (reg. 5006281) – Hever B 

E hugo.christiaens2@telenet.be | M 0475 90 45 64 



• Haertjens Elsie – (reg. 5004827) – Eeklo O 

E elsie.haertjens@oost-vlaanderen.be | M 0496 96 44 50 | T 0490 65 95 21 

• Herrero Juan – (reg. 5004460) – Deerlijk O W 

E juan.herrero@telenet.be | M 0473 63 96 20 | T 056 23 99 11 

• Laeremans Gerarda – (reg. 2637381) – Nijlen A 

E gerda.laeremans@skynet.be | M 0478 90 85 45 

• Landuyt Martin – (reg. 5005661) – Beernem W 

E martin.landuyt@skynet.be 

• Servaes Marc – vlaamse Kruis (reg. 3329866) – Gentbrugge O 

E marc.servaes@hvk.be | M 0474 50 03 55 

• Vandecasteele Joris – (reg. 5007552) – Roeselare O W 

E vandecasteele.joris@skynet.be | M 0486 36 23 67 

• Van Eyck Marc – teeltbegeleider akkerbouw PIBO Tongeren (reg. 267083) – Tongeren A B L 

E vemagri@gmail.com | M 0478 28 99 70 | T 012 39 80 46 | F 012 39 80 50 

• Verhelst Delia – (reg. 5006710) – Moere W 

E delia.verhelst@hvk.be | M 0494 86 26 07 

• Vroom Peter – (reg. 2638633) – Kontich A L 

E peter.vroom@belgacom.net | M 0473 41 29 23 | T 03 457 46 18 

71

Rubriek 

Rundvee 

72

Rundvee Rubriek 

Actualiteiten in de melkveehouderij 

Ook de Vlaamse melkveehouderij heeft voortdurend te maken met veranderingen. De melkproductie 

en melkafzet te sturen op basis van evoluties op de zuivelmarkt en marktordeningen. 

Maar ook dierziekten, mestbeleid en de concrete uitwerking van het Gemeenschappelijk 

Landbouwbeleid hebben impact op de productiemogelijkheden van het bedrijf. Deze actuele 

ontwikkelingen moet je dus goed in de gaten houden. 




• De Bleecker Koen – (reg. 1928140) – Brakel O 

E koen.debleecker@dgz.be | M 0478 28 66 26 | T 050 23 05 60 | F 055 42 09 98 



• Hanssens Jonas – (reg. 5006016) – Ledeberg B O 




• Opsomer Geert – docent bedrijfsdiergeneeskunde (reg. 192870) – Sinaai A B L O W 

E geert.opsomer@ugent.be | T 09 264 75 46 | F 09 264 75 34 

• Ribbens Stefaan – (reg. 1931441) – Kortenberg A B O W 

E stefaan.ribbens@dgz.be | T 078 05 05 23 



• Hoogstijns Sander – consulent Boerenbond – Linkhout A 

E sander.hoogstijns@boerenbond.be | T 014 59 51 51 | M 0494 44 76 80 

Actualiteiten in de vleesveehouderij 

Ook de vleesveehouderij blijft aan verandering onderhevig: de zoogkoeienpremieregeling, het 

GLB, het BVD programma, het nieuwe MAP. En ook de sanitaire dossiers zoals antibioticagebruik, 

keizersnede, IBR, BVD blijven actueel. Om uw bedrijf rendabel te houden zijn goede 

technische resultaten essentieel, een goede prijs en correcte uitbetaling zijn belangrijk. Gebruik 

van IVB gegevens en een coöperatieve afzet kunnen voordelen bieden. In deze les zetten we 

de belangrijkste actualiteiten voor jou op een rijtje. 


Audenaert Dirk – consulent Boerenbond (reg. 192231) – Watervliet O W 

E dirk.audenaert@boerenbond.be | M 0478 36 80 45 | T 09 243 88 34 


E koen.debleecker@dgz.be | M 0478 28 66 26 | T 050 23 05 60 

• Ribbens Stefaan – (reg. 1931441) – Kortenberg A B O W 

E stefaan.ribbens@dgz.be | T 078 05 05 23 

• Steegmans Raf – consulent Boerenbond (reg. 199383) – Hoeselt A B L 

E raf.steegmans@boerenbond.be | M 0485 28 32 38 | T 011 30 37 06 

73


Onderzoeksresultaten ILVO 

Tijdens deze uiteenzetting krijg je zicht op recent en het lopend onderzoek binnen de rundveehouderij. 

Welke elementen zijn bruikbaar voor je bedrijfsvoering ? 


• Matthieu Frijlink – (reg. 19228706) – Melle A B L O W 

E matthieu.frijlink@ilvo.vlaanderen.be | T 09 272 26 67 

Koesignalen 

Naar je koeien kijken kan geld opbrengen! In deze vorming leer je op welke signalen je moet 

letten om het management op het melkveebedrijf te verbeteren en zo een hoger rendement 

te behalen. We kunnen dit theoretisch benaderen in een zaal met veel foto’s uit de praktijk of 

praktisch op een melkveebedrijf met check-up lijsten. Onderwerpen als voeding, jongveeopfok, 

ligboxafstelling en management komen aan de orde. 

Wie is de mogelijke lesgever voor dit thema ? 

• Mirjan Thys – wetenschappelijk onderzoeker dierenwelzijn ILVO – Melle A B L O W 

E mirjan.thys@ilvo.vlaanderen.be | M 0486 20 43 47 | T 09 272 25 

• Passchyn Pieter – consultant (reg. 1921406) – Torhout A B L O W 

E pieter.passchyn@telenet.be | M 0477 94 74 10 | T 050 67 03 52 | F 050 67 03 52 



VLOG melk in de praktijk 

In kader van streven naar meer duurzaamheid komen er heel wat extra vragen en eisen van 

afnemers. Zo is er meer druk om GGO-vrije of VLOG-melk te produceren. Een aantal melkerijen 

spelen hier, al dan niet verplicht, op in. Maar hoe kan u uw rantsoen en management bijsturen 

om te voldoen aan VLOG-melk? En wat is de kostprijs hiervan ? 


• Cranshof Jean – sales manager rundvee AVEVE (reg. 194478) – Tielt-Winge A B L O W 

E jean.cranshof@aveve.be | M 0475 55 63 93| T 03 641 05 46 

74


Dierenwelzijnsapp rundvee in praktijk 

De observatie van je dieren kan je veel leren over hun welzijn. Met behulp van de dierenwelzijnsapp 

kan je je observaties op een praktische manier registreren. Deze les kan ook als 

praktijkles gepland worden en doorgaan met een kleinere groep en op een bedrijf. 

De dierenwelzijn op rundveebedrijven krijgt maatschappelijk en via onze afnemers steeds 

meer aandacht. Maar gezonde en blije dieren presteren ook beter, hetgeen ook economisch 

een meerwaarde is voor uw bedrijf. Elke veehouder gaat er van uit dat zijn dieren goed verzorgd 

worden. Maar soms kunnen kleine aanpassingen en bijsturingen, die u als veehouder 

niet altijd direct opmerkt, in de stal of het management aanleiding geven tot een verbeterd 

welzijn voor de dieren en betere resultaten. Met de dierenwelzijnsapp kan u hierin een beter 

inzicht krijgen. Een toelichting over het gebruik van de dierenwelzijnsapp en de omgang met 

dieren is een meerwaarde voor uw bedrijf. 

Wie zijn de mogelijke lesgevers voor dit thema ? 

Neem contact op met onze consulenten rundveehouderij (zie pagina 130 in deze vormingswijzer) 

75


Koeien melken met minder antibiotica 

Najaar 2019 komen de eerste resultaten van AB Register beschikbaar voor de melkveehouder. 

Elke melkveehouder krijgt op basis van zijn verbruik in het voorbije jaar een score, grootverbruikers 

hebben de opdracht om hun verbruik te minderen. Minder antibiotica gebruiken 

is een collectieve doelstelling voor de sector. Waar zitten de grootste verbruiken? Waar is 

vlotst winst te maken naar minder gebruik? Anders en minder behandelen aan mastitis? 

Meer preventie via voeding? Zijn er kansen in selectief droogzetten en wat dan in de plaats? 

Zijn er alternatieven in stinkpootbehandeling die de dierdagdosering drukken? Wat kan er bij 

kalveren gebeuren om de inzet van antibiotica te drukken? Doorlichting van je bedrijf op basis 

van je score in AB Register. 


Neem contact op met onze consulenten rundveehouderij (zie pagina 130 in deze vormingswijzer) 

Emissies reduceren in de rundveehouderij 

Ammoniak-emissie komt ook in de melkveehouderij meer en meer in beeld. Op sommige 

bedrijven dreigt een beperking hiervan de enige mogelijke piste om het bedrijf verder te zetten. 

Wat zijn de mogelijkheden inzake ammoniakemissiebeperking? In Nederland hebben een 

aantal bedrijven reeds een aantal nieuwe vloertypes, mestschuiven en andere maatregelen 

op het bedrijf geïntroduceerd. Ook wordt de rundveehouderij vaak met de vinger gewezen 

als voornaamste producent van het broeikasgas ‘methaan’ (CH4). Wat zijn de mogelijkheden 

in Vlaanderen? 






• Vandaele Leen – (reg. 267629) – Lokeren O W 

E leen.vandaele@ilvo.vlaanderen.be | M 0478 28 49 65 | T 09 272 26 26 



76


Teeltdiversificatie en vergroening: 

nieuwe kansen voor eiwitteelten? 

Om aan de vergroeningsvoorwaarden (teeltvariatie en ecologisch focusgebied) te voldoen 

zullen rundveebedrijven die nu enkel gras en mais telen op zoek moeten naar een derde teelt. 

Hoe kunnen we met klaver en andere eiwitteelten ons ecologisch focusgebied invullen? Dit 

zijn vaak onbekende teelttechnieken. Wat zijn mogelijkheden met mengteelten zoals erwten/ 

luzerne of voederbieten als derde teelt? En hoe kan je de opbrengst maximaal benutten en 

optimaal bewaren? 


• Aerts Luc – (reg. 2634465) – Wuustwezel A 

E luc@aertszh.be | M 0473 91 12 91 | T 03 669 96 77 

• Thijs Vanden Nest – ILVO (reg. 5006649) – Wachtebeke A B L O W 

E thijs.vandennest@ilvo.vlaanderen.be | T 09 272 26 74 

• Schellekens An – (reg.199522) – Geel A 

E an.schellekens@provincieantwerpen.be | T 014 85 27 07 

• Augustyns Luc – industrieel ingenieur landbouw (reg. 196706) – Wuustwezel A L 

E luc.augustyns@forfarmers.eu | M 0475 41 53 03 | F 03 666 44 13 

• Vandeven Gert – LCV (reg. 196920) – Laakdal A L 

E gert.vandeven@provincieantwerpen.be | M 0496 70 45 60 

Ruwvoer efficiënt bemesten 

Goed ruwvoer is de basis voor economisch efficiënt melkvee. Goed ruwvoer start met goed 

bemesten, maar dat is meer dan stikstof en fosfor alleen. Zeker bij het beperken van de stikstofgift, 

komen tekorten aan andere elementen duidelijk naar voor. Vooral zwavel staat, na 

het wegvallen van de zure regen, meer in de aandacht. Maar wat zijn de behoeften van o.a. 

zwavel voor gras en maïs en hoe kan je ze efficiëntst toedienen? 


• Aerts Luc – (reg. 2634465) – Wuustwezel A 

E luc@aertszh.be | M 0473 91 12 91 | T 03 669 96 77 







77


Samen rantsoen berekenen 

De voederkost is de belangrijkste kost op een rundveebedrijf. Enerzijds kan er misschien bespaard 

worden op rantsoenkosten, maar anderzijds moet het rantsoen ook voldoende inhoud 

hebben om te zorgen voor een goede melk- of vleesproductie. Er zijn rantsoenberekeningsprogramma’s 

ter beschikking waarmee je je eigen rantsoen kan uitrekenen. Op deze vergadering 

kan je dit onder begeleiding berekenen en het belang van je voermiddelen evalueren. 






• Hubrecht Laurence – bio-ingenieur (reg. 196070) – Melle A B O W 

E laurence.hubrecht@lv.vlaanderen.be | M 0473 83 70 60 | T 09 276 28 44 | F 09 272 23 00 

• Louwagie Ilse – (reg. 1941378) – Roeselare W 

E Ilselouwagie@gmail.com 



• Verlooy Nick – (reg. 2631501) – Boom A B L O W 

E nick_verlooy@hotmail.com | M 0485 93 83 97 | T 0491 52 97 89 

Vergelijken van voedersystemen 

Er bestaan heel wat mogelijkheden om het rantsoen tot bij de koe te krijgen. Van een eenvoudige 

voederbak tot een automatisch voedersysteem: een vergelijking van de verschillende 

systemen in kostprijs en meeropbrengst in de melk dringt zich op. 


• Hanssens Jonas – (reg. 5006016) – Ledeberg B O 


• Freson Pieter – (reg. 5010262) – Riemst A B L O W 

E pieter@agropak.be | M 0472 90 43 92 

Voeding van vleesvee tijdens de afmesting 

Een grote voederopname, een snelle groei, een efficiënte voederbenutting en een prima 

slachtkwaliteit zijn factoren die bijdragen tot het economisch resultaat van de rundvleesproductie. 

In deze uiteenzetting wordt aandacht besteed aan de eisen van een goed rantsoen 

en de prestaties van de dieren. 


• Vandelannoote Anne – (reg.1921668) – Kortenaken A B L O W 

E anne.vandelannoote@aveve.be | F 011 58 43 60 | M 0475 41 02 34 | veevoeding@aveve.be 

• Fiems Leo – (reg. 192127) – Heusden A B O W 

E leo.fiemss@telenet.be | M 0476 79 56 00 


E ilselouwagie@gmail.com 

• Goossens Karen – (reg. 5005886) – Melle A B L O W 

E karen.goossens@ilvo.vlaanderen.be | T 092722610 

78


Voederefficiëntie bij melkvee 

Welke factoren bepalen de voederefficiëntie? Hoe kunnen we 1 kg voeder zo efficiënt mogelijk 

omzetten in melk? Met tips en praktijkvoorbeelden. 



E Ilselouwagie@gmail.com 



• Moyart Stéphane – specialist rundvee (reg. 269326) – Oudenaarde A B L O W 

E stephane.moyart@forfarmers.eu | M 0475 56 68 73 | T 051 33 57 60 | F 051 33 76 55 

Compact voeren 

In Denemarken is een nieuw concept van gemengd voeren ontwikkeld. Doel is het aandeel 

restvoer te beperken tot 2 procent en elke hap echt dezelfde te maken, zodat uitkiezen en 

sorteren door de koeien niet meer kan. 

Dit zou moeten leiden tot minder strijd aan het voerhek, zodat de hogerangsdieren dus niet 

weglopen met de beste stukken en voor elke koe elke hap beter uitgebalanceerd voer. Hoe 

groot zijn de voordelen? Zijn de voordelen groter dan de nadelen van extra werk, meer uren 

mixen, …? Dit wordt gebracht in het ruimere kader van voeren. 


• Vandelannoote Anne – (reg.1921668) – Kortenaken A B L O W 

E anne.vandelannoote@aveve.be | F 011 58 43 60 | M 0475 41 02 34 



• Ingelbeen Evelien – (reg. 2634466) – Moorslede W 

E evelien@vitalnutrition.be | M 0492 27 77 61 | T 0492 27 77 61 



• Sweep Berdine – (reg.2640079) – Breda A B L O W 

E info@sweepagro.nl / M 0031 6 43109631 

• Tilleman Filip – (reg. 5006196) – Bever A B L O W 

M 0475 33 13 07 | E filip@vitalnutrition.be 



79

Rundvee 

Hoe optimaliseer je de vruchtbaarheid op 

je bedrijf? 

Vruchtbaarheid is één van de belangrijkste bepalende kenmerken voor het opruimen van 

koeien. Een goede vruchtbaarheid is daarom economisch belangrijk. Het begint bij een correcte 

bronstdetectie. Maar ook na inseminatie kunnen er nog problemen opduiken. Het is belangrijk 

een goed zicht te hebben op de factoren die mogelijks een rol spelen bij vruchtbaarheidsproblemen 

zodat je de oorzaak van je problemen te kan aanpakken. 




• De Koster Jenne – (reg. 5003950) – Dilbeek A B L O W 

E jenne.dekoster@ugent.be | M 0499 15 24 40 

• Francken Guy – (reg. 3327643) – Malle A 

E guy.francken@crv4all.com | M 0474 95 31 50 | T 09 363 92 11 



• Maris Jo – dierenarts (reg. 1937963) – Halen A B L 

E Maris.Jo@telenet.be | M 0475 85 44 84 





• Stevens Marina – (reg. 1940382) – Peer A B L O W 

E stevensmarina1@gmail.com | M 0494 44 85 53 



• Vercauteren Peter – dierenarts - Hoofd KI/ET CRV (reg. 192924) – Zele B O W 

E peter.vercauteren@scarlet.be | M 0476 20 00 96 | T 09 363 92 11 

Wat is het fokdoel op jouw bedrijf? 

Aan welke voorwaarden moeten de koeien op jouw bedrijf in de toekomst voldoen? Welke 

doelen wil je met selectie op je bedrijf bereiken? Hoe maak je de juiste stierkeuze om dat te 

realiseren? 

Helpt het inkruisen van vreemde rassen je hierbij? Welke voordelen zitten hieraan en zijn er ook 

nadelen? Kortom, hoe verbeter je door de juiste fokkerijstrategie de genetica van je veestapel? 


• Boogaerts Guido – (reg. 2627293) – Boutersem B 

E guidoboogaerts@hotmail.com | M 0475 77 65 37 

• Francken Guy – (reg. 3327643) – Malle A 

E guy.francken@crv4all.com | M 0474 95 31 50 | T 09 363 92 11 

• Janssens Steven – wetenschappelijk medewerker KUL (reg. 265146) – Tremelo A B L O W 

E steven.janssens@biw.kuleuven.be | M 0472 34 55 01 | T 016 32 85 96 | F 016 32 19 94 

• Lievens Eric – foktechnisch medewerker melkvee (reg. 192976) – Kerksken A B L O W 

E eric.lievens@crv4all.com | M 0476 45 65 09 | T 09 363 92 11 | F 09 363 92 06 





80


KI bij rundvee 

Doe-het-zelfcursus over het insemineren van rundvee. Anderhalve dag theorie gekoppeld aan 

vijf halve dagen praktijk. In deze praktijkopleiding komen volgende onderwerpen aan bod: 

anatomie en fysiologie; hormonenwerking en dracht, werken met cervix, bedrijfsbegeleiding; 

KI in de fokkerij, reglementering, stierenkeuze; KI techniek, praktische inseminatieoefeningen, 

werken met container, rietjes, … 

Heeft u interesse in het volgen van een praktijkcursus, neem dan contact op met één van 

onze consulenten rundveehouderij 




Droogstandmanagement 

Veel problemen in de lactatie vinden hun oorsprong in de transitiefase. Door een zo optimaal 

mogelijke zorg voor de dieren in de periode vlak voor, tijdens en direct na de droogstand kunnen 

ziektes en uitval voorkomen worden. Het belang van voeder en koecomfort in de transitieperiode 

wordt bekeken evenals andere parameters die een rol kunnen spelen. 




• De Koster Jenne – (reg. 5003950) – Dilbeek A B L O W 

E jenne.dekoster@ugent.be | M 0499 15 24 40 



• Maris Jo – dierenarts (reg. 1937963) – Halen A B L 

E Maris.Jo@telenet.be | M 0475 85 44 84 







• Piepers Sofie – (reg. 1921555) – Merelbeke A B L O W 

E sofie.piepers@ugent.be | M 0477 51 27 71 | T 09 264 75 68 



• Supré Karlien – (reg. 1927780) – Hombeek A B L O W 

M 0486 75 56 35 







81


Kalveropfok 

Een goed melkveemanagement focust niet enkel op de dieren in lactatie. Het is minstens even 

belangrijk aandacht te hebben voor de niet-productieve periodes. De opfok van het jongvee 

is daarbij vaak nog een vergeten onderdeel van de bedrijfsvoering. Toch wordt de basis van 

een productieve en duurzame melkkoe gelegd vanaf de eerste levensdagen. Hoe deze opfok 

goed verloopt zodat vaarzen op 24 maanden of vroeger kunnen afkalven wordt in deze les 

uiteengezet. 





E koen.debleecker@dgz.be | M 0478 28 66 26 | T 050 23 05 60 | F 055 42 09 98 

• Fiems Leo – (reg. 192127) – Heusden A B O W 

E leo.fiemss@telenet.be | M 0476 79 56 00 

• Gevaert Dominique – dierenarts (reg. 199815) – Ichtegem A B L O W 

E dominique.gevaert@bayer.com | M 0475 65 43 91 | T 02 535 66 37 | F 02 537 36 61 



• Meganck Vanessa – (reg.1935824) – Smeerebbe-Vloerzegem A B O W 

vanessa.meganck@dvam.be | M 0498 61 12 42 









• Vandelannoote Anne – (reg.1921668) – Kortenaken A B L 

M anne.vandelannoote@aveve.be F 011 58 43 60 M 0475 41 02 34 

• Van Den Ende Tjeerd – (reg.1924325) – Paal A B L O W 

M tvdende@sloten.com F 011 43 57 64 M 0473 93 30 93 





82


Triple-A-systeem 

Welke kwaliteiten hebben koeien nodig om langer mee te kunnen gaan? Hoe kan je aan de 

koeien zien of ze goed gebouwd zijn? Hoe werkt de methode en hoe kan aAa in de praktijk 

gebruikt worden? Hoe kan jouw fokdoel en -strategie daar optimaal op aansluiten om je 

melkvee meer en langer te laten produceren. Kortom, wat kan de aAa-methode voor jou betekenen? 

Waardevolle informatie voor iedere melkveehouder die wil werken met probleemloze 

en duurzame koeien. 


• Cranshof Marc – (reg. 2642130) – Eupen A B L O W 

E marccranshof@hotmail.de | M 0497 03 95 93 

Franse vleesrassen houden in Vlaamse 

context 

Blonde d’ Aquitaine, kruisingen BWB x Franse rassen. De theoretische achtergrond van het 

kruisen en de verschillende kruisingsschema’s met voor- en nadelen worden toegelicht. 

Daarnaast worden de zoötechnische resultaten van enkele bedrijven die kruisen voorgesteld. 


• Hubrecht Laurence – bio-ingenieur (reg. 196070) – Melle A B O W 

E laurence.hubrecht@lv.vlaanderen.be | M 0473 83 70 60 | T 09 276 28 44 | F 09 272 23 00 

83

Dierenwelzijn 

Rubriek 

Varkens 

84

Varkens Rubriek 

Actualiteiten in de varkenshouderij 

In de aanslepende laagconjunctuur blijft inkomenszekerheid een absolute noodzaak. Is er nog 

hoop op redelijke marges? Kortom heeft de Vlaamse varkensboer nog perspectief? Efficiëntieverbetering 

op het bedrijf is één zaak maar wat met de globale Europese houding in een 

overschotmarkt die de boer tot hiertoe weinig steun gaf? Correcte en objectieve voorlichting 

zowel sectoraal als op bedrijfsniveau is meer dan ooit essentieel. 


• Busschots Sven – (reg. 1930460) – Lier A O 

E sven.busschots@hendrixfeed.eu | M 0478 23 19 53 

• Ceyssens Maarten – (reg. 5000500) – Meeuwen-Gruitrode A B L O W 

E maarten@yumax.org | M 0494 06 31 11 

• Deheyder David – (reg. 287883) – Noorderwijk A L 

E david.deheyder@boerenbond.be | M 0477 34 17 77 



• De Reu Jolien – (reg. 5006409) – Lokeren B 

E jolien.de.reu@boerenbond.be | M 0478 64 08 22 

• Rombouts Geert – landbouwingenieur (reg. 199979) – Belsele A B L O W 

E fam.rombouts@telenet.be | M 0478 80 39 25 | T 09 345 01 91 

• Vandycke Eddy – (reg. 192263) – Sint-Laureins O 

eddy.vandycke@boerenbond.be | | 0478 50 42 82; T 051 26 

• Wytynck Wouter – (reg. 19284) – Drongen A B L O W 

wouter.wytynck@boerenbond.be 0475 84 24 55 – T 09 243 88 23 | 

Onderzoeksresultaten ILVO 

Tijdens deze uiteenzetting krijg je zicht op het lopend onderzoek binnen de varkenshouderij. 

Welke elementen zijn bruikbaar voor je bedrijfsvoering ? 


• Sam Millet – (reg. 1928282) – Merelbeke A B L O W 

E sam.millet@ilvo.vlaanderen.be | M 0486 48 28 86 

85

Varkens 

Hoe kies je de meest geschikte eindbeer? 

De impact van de berenkeuze op het economisch resultaat van de varkenshouderij is zeer 

groot. De verschillende aanbieders van genetica hebben elk hun eigen testwerking, waardoor 

het vergelijken van de diverse beren niet eenvoudig is. Omdat er nood is aan objectief 

vergelijkingsmateriaal werd er een onafhankelijke testwerking voor eindberen opgezet die 

door ILVO wordt gecoördineerd. Testresultaten zijn ondertussen online raadpleegbaar en de 

varkenshouder kan er mee aan de slag. 




• De Coninck Bert – (reg. 5008736) – Leffinge O W 

E bert.de.coninck@gmail.com | M 0474 87 16 70 

• Janssens Steven – wetenschappelijk medewerker KUL (reg. 265146) – Tremelo A B L O W 

E steven.janssens@biw.kuleuven.be | M 0472 34 55 01 | T 016 32 85 96 | F 016 32 19 94 

• Palmans Sander – (reg. 5004034) – Hamont-Achel A B L O W 

E sander.palmans@pvl-bocholt.be | M 0472 46 64 88 

• Alice Van den Broeke – Veehouderij (reg. 5017659) – Melle O W 

E alice.vandenbroeke@ilvo.vlaanderen.be | T 09 272 26 57. 

• Dhondt Chris – (reg. 5007215) – Lapscheure O W 

M 0475 90 37 55 | E chris@vpfo.be 

Kraamhokmanagement op punt gezet 

Iedere varkenshouders is ervan overtuigd dat de eerste levensdagen van een big van cruciaal 

belang zijn. Maar op welke vlakken kan ik mijn kraamhokmanagement nog bijsturen om het 

maximale eruit te halen? Wat zijn de aandachtspunten na het werpen maar evenzeer ook voor 

een tijdens het werpproces? Vaak zit het in kleine aanpassingen die mee helpen uw doel te 

bereiken. 




• Chantal Deknudt – (reg. 3330321 ) – Ieper W 

M +32 477 59 91 34 | E chantal@decadt.be 

• Deskundige AVEVE – via Kathleen Jolie A B L O W 

M +32 476 57 21 62 | E katleen.jolie@aveve.be 

• Michel Loïcq – ( reg. 196705 ) – Bredene W 

M 0475 73 21 68 

86

Varkens 

Gezondheidsaspecten in het kraamhok 

Een goede gezondheid van fokzeugen en biggen is essentieel voor betere technische resultaten. 

Biggen zijn de kwetsbaarste diergroep en houden ook ziekten in stand waartegen zeugen 

al weerstand opgebouwd hebben. Hoe gaan we om met blaasontsteking of schurft bij zeugen, 

met ijzertekort of darmgezondheid bij biggen? Wat zijn ziekteverschijnselen, oorzaken en 

diagnoses? Hoe gericht vaccineren en medicineren op het zeugenbedrijf? 






• Coppenolle Franky – dierenarts (reg. 1921142) – Aalter O W 

E francky.coppenolle@curavet.be | M 0475 59 02 90 | T 09 375 17 75 | F 09 375 32 61 

• Degroote Jeroen – (reg. 5007052) – Bissegem A B L O W 

E jerdgroo.degroote@ugent.be | M 0495 99 07 60 | T 092 64 90 01 



• Vyt Philip – dierenarts (reg. 196927) – Belsele A O W 

E philip.vyt@scarlet.be | M 0479 51 00 64 | T 0479 51 00 64 | F 053 79 02 98 



Castratie en alternatieven 

Hoe kan je je bedrijfsmanagement aanpassen aan dit nieuw gegeven? Kies je voor intacte 

beren, beren die gevaccineerd zijn tegen berengeur, of kan je al werken met gesext zaad? Wat 

zijn de voor- en nadelen van al deze mogelijkheden. 




• De Reu Jolien – (reg. 5006409) – Lokeren A B O 

E jolien.de.reu@boerenbond.be | M 0478 64 08 22 



• Els Goossens – adviseur Boerenbond (reg. 5015470) – Leuven A B L O W 

E els.goossens@boerenbond.be | T 016 28 64 23 

• Vandycke Eddy – (reg. 192263) – Sint-Laureins O 

E eddy.vandycke@boerenbond.be | 0478 50 42 82; T 051 26 03 43; privé: 09 379 77 80 

87

Varkens 

Bioveiligheid in de varkenshouderij 

Een goede bioveiligheid kan de insleep van ziektes minimaliseren. Welke zijn de risicofactoren 

op je bedrijf? Hoe kan je de bioveiligheid opvoeren? Hygiëne vormt de basis, maar vraagt een 

volgehouden inspanning van zowel de veehouder, toelevering als afnemers. De veehouder kan 

samen met de bedrijfsdierenarts of andere specialisten nagaan welke bijkomende maatregelen 

helpen om het bedrijf te vrijwaren van ziektes en zo besparen op medicatie. 


• Dewulf Jeroen – (reg. 1938415) – Dentergem O W 

E jeroen.dewulf@ugent.be | M 0476 49 70 40 | T 09 264 75 43 



Rechten en plichten van erfbetreders 

Er komen heel wat erfbetreders over de vloer: veevoederadviseurs, dierenartsen, verkopers, 

leveranciers, onafhankelijke controle-instellingen voor de audit en het lastenboek, de controleurs 

van de overheid, …. In het kader van de bioveiligheid is het absoluut nodig dat zij de 

bioveiligheidsvoorschriften in acht nemen. Hoe zorg je hiervoor? Kan je een controleur die 

het bedrijfsprotocol niet volgt de toegang tot de stallen ontzeggen? Moeten de stallen altijd 

op slot zijn? 


• Gelaude Philippe – (reg. 5005241) – Sint-Lievens-Houtem A B L O W 

M 0498 66 77 99 | E gelaudephilippe@dgz.be 

88

Varkens 

Antibioticumgebruik reduceren én je streptococcen 

en coli’s onder controle houden 

Streptococcen en Coli’s zijn hardnekkige boosdoeners die de varkensgezondheid bedreigen. 

Vaak worden er dan ook antibiotica ingeschakeld in de bestrijding ervan. Dit veroorzaakt hoge 

veeartskosten, maar ook de gebruikte antibiotica liggen onder vuur omwille van de resistentieproblematiek. 

Minder Streptococcen en Coli’s én een lager antibioticumgebruik, via een 

meer gestructureerde en preventieve aanpak. Het kan. 






• Coppenolle Franky – dierenarts (reg. 1921142) – Aalter O W 

E francky.coppenolle@curavet.be | M 0475 59 02 90 | T 09 375 17 75 | F 09 375 32 61 







• Postma Merel – (reg. 1940669) – Merelbeke A B L O W 

E merel.postma@Ugent.be | M 0479 01 42 59 | T 09 264 75 48 





• Vyt Philip – dierenarts (reg. 196927) – Belsele A O W 

E philip.vyt@scarlet.be | M 0479 51 00 64 | T 0479 51 00 64 | F 053 79 02 98 

• Deskundige AVEVE, via Kathleen Jolie – A B L O W 

T + 32 476 57 21 62 | E katleen.jolie@aveve.be 

Voeder, kritieke succesfactor in rendement 

Het rendement in de varkenshouderij wordt voornamelijk bepaald door het voeder. Een verschillende 

voederkost van 0,45 tot 0,80 euro per kg vlees op Vlaams niveau, toont de mogelijkheden 

die hier liggen. In deze presentatie volgen praktische tips hoe we hier mee moeten omgaan 

en hoe we dit kunnen beïnvloeden. 








• Florizoone Filip – (reg. 197071) – Geraardsbergen O W 

M 0477 59 96 36 | E via voorlichting@lv.vlaanderen.be 



89

Varkens 

Ook de vleesvarkens verdienen jouw 

aandacht 

Ongeveer 80% van de totale kost van een vleesvarken wordt gemaakt na het spenen. Vaak 

gaat echter maar een fractie van de tijdsbesteding en aandacht naar de vleesvarkens op 

gesloten bedrijven. En bij de zeugen wordt bovendien vaak te weinig gedacht in functie van 

de vleesvarkensprestaties. 

Onterecht, want er worden enorme rentabiliteitsverschillen vastgesteld tussen goed en slecht 

draaiende bedrijven met vleesvarkens. 








• Palmans Sander – (reg. 5004034) – Hamont-Achel A B L O W 

E sander.palmans@pvl-bocholt.be | M 0472 46 64 88 

Varkenshouderij in wereldperspectief 

Wereldgebeurtenissen hebben meer dan ooit een impact op de rentabiliteit van onze varkensbedrijven. 

Van de Ruslandboycot tot de discussies over klimaatopwarming, de marktsituatie 

wordt er wereldwijd door overhoop gegooid. Als exporterende sector is het belangrijk om de 

evoluties op het vlak van consumptie, productie, import en export wereldwijd op te volgen. 

Zo kunnen de bedreigingen en opportuniteiten voor onze bedrijven gedetecteerd worden. 


• Huyghe Francois – adviseur Boerenbond (reg. 193229) – Onze-Lieve-Vrouw-Waver A B L O W 


• Rombouts Geert – landbouwingenieur (reg. 199979) – Belsele A B L O W 

E fam.rombouts@telenet.be | M 0478 80 39 25 | T 09 345 01 91 

• Van Outryve Jacques – (reg. 195240) – Linden B 

E jacques.vanoutryve@boerenbond.be | M (0496) 47 38 98 | T (016) 28 63 10 

Emissies reduceren in de varkenshouderij 

Emissie is de uitstoot van verontreinigende stoffen in de lucht. Landbouw is betrokken partij 

voor ammoniak, geur en fijn stof. Deze uitstoot is te verminderen via luchtwassers of emissiearme 

stalsystemen. Maar ook koeling, gescheiden mestopvang, directe mestafvoer, aangepaste 

voeders of het toedienen van bepaalde producten aan de mest kan helpen. Maak na 

deze les een kosten-baten analyse voor jouw bedrijf. 


• Bossin Stijn – innovatieconsulent (reg. 1933282) – Meldert A B L O W 

E stijn.bossin@innovatiesteunpunt.be | M 0476 93 21 71 | T 016 28 61 37 



• Tine Degroote – (reg. 1936605) – Mesen W 

E tine.degroote@inagro.be | T 051 27 33 81 

90

Varkens 

Varkenssignalen 

Verschillende managementopties met betrekking tot welzijn van varkens zoals groepshuisvesting, 

omgevingsverrijking, intacte staarten alternatieven voor castratie zijn momenteel heel 

actueel. Tijdens deze infosessie worden leidraden aangebracht om de verschillende opties 

in de praktijk toe te passen. 



E mirjan.thys@ilvo.vlaanderen.be | M 0486 20 43 47 | T 09 272 25 84 

• Jos Van Thielen – (reg. 193165) KU Leuven Technologiecampus – Geel A B L O W 

T 014 56 23 10 | E jos.vanthielen@kuleuven.be 

Dierenwelzijnsapp varkens in praktijk 





Neem contact op met onze consulenten varkenshouderij (zie pagina 130 in deze vormingswijzer) 

91

Pluimvee 

92

Pluimvee 

Bioveiligheid in de pluimveehouderij 

Een goede bioveiligheid kan de insleep van ziektes minimaliseren. Welke zijn de risicofactoren 

op je bedrijf? Hoe kan je de bioveiligheid opvoeren? Hygiëne vormt de basis, maar vraagt een 

volgehouden inspanning van zowel de veehouder, toelevering als afnemers. De veehouder kan 

samen met de bedrijfsdierenarts of andere specialisten nagaan welke bijkomende maatregelen 

helpen om het bedrijf te vrijwaren van ziektes en zo besparen op medicatie. 


• De Gussem Jeroen – (reg. 5007439) – Izegem O W 

E jeroendegussem@poulpharm.be | M 0486 67 72 02 





• Gelaude Philippe – (reg. 5005241) – Sint-Lievens-Houtem O W 


Rechten en plichten van erfbetreders 

Er komen heel wat erfbetreders over de vloer: veevoederadviseurs, dierenartsen, verkopers, 

leveranciers, onafhankelijke controle-instellingen voor de audit en het lastenboek, de controleurs 

van de overheid, …. In het kader van de bioveiligheid is het absoluut nodig dat zij de 

bioveiligheidsvoorschriften in acht nemen. Hoe zorg je hiervoor? Kan je een controleur die 

het bedrijfsprotocol niet volgt de toegang tot de stallen ontzeggen? Moeten de stallen altijd 

op slot zijn? 




Salmonellabestrijding in de pluimveehouderij 

Zowel in de vermeerderings-, de leghennen- als de braadkippensector zijn strenge salmonelladoelstellingen 

van kracht. Dank zij een goede vaccinatiestrategie en monitoring komt 

salmonella veel minder voor. Een aantal bedrijven heeft echter af te rekenen met een moeilijk 

bestrijdbare stam. Zij kunnen de hulp inroepen van de salmonelladierenarts bij DGZ. Samen 

met de bedrijfsdierenarts vormen zij een team in de bestrijding en preventie van salmonella. 




• De Gussem Maarten – Poulpharm (reg. 1941678) – Izegem O W 

M 0473 99 93 79 | E maarten.degussem@vetworks.eu 

• Van Erum Johan – Kalivet (reg. 194186) – Paal A 

M 0475 42 76 84 

93

Pluimvee 

Hoe houd je de darmflora van je vleeskuikens 

gezond? 

Droge stallen hebben een zeer grote impact op de gezondheid van de dieren. Een goede gezondheid 

betekent minder uitval en een betere voederconversie. Welke stappen kan je in je 

management inbouwen om ervoor te zorgen dat de stallen droog blijven? 




• Dobbels Koen Spoormans – (reg. 1931820) – Meulebeke A B L O W 

M 0475 27 70 53 | e-mail koen.dobbels@spoormans.com 

Bestrijding van rode vogelmijt 

Al jaren is de rode vogelmijt een ernstig probleem bij leghennen. Door algemene verzwakking 

heeft deze mijt een grote impact op de gezondheid. Ze kan eveneens andere ziekten overdragen. 

De economische schade kan hierdoor heel erg oplopen. In deze lessen leert de pluimveehouder 

hoe dit probleem beheerst kan worden door een continue en doorgedreven aanpak. 






• Van Meirhaeghe Hilde – project dierenarts pluimvee (reg. 2631250) – Zingem O W 

E hilde.vanmeirhaeghe@vetworks.eu | M 0476 21 43 71 | T 050 23 05 56 

• Sleeckx Nathalie – proefbedrijf pluimvee (reg. 5010618) – Averbode A 

M 0478 79 07 89 | E nathalie.sleeckx@provincieantwerpen.be 

• Aerts Viviane– (reg. 5003376) – Grobbendonk A 

M 0476 76 22 45 

Efficiënt gebruik van geneesmiddelen 

De aanwezigheid van een infectie kan een financieel drama tot gevolg hebben. Het snel 

herkennen van ziektesymptomen en een accurate behandeling beperkt het productieverlies. 

Antibiotica zijn onmisbare en waardevolle geneesmiddelen voor elke veehouder, maar ongecontroleerd 

en ongeoorloofd gebruik leidt tot meer resistentievorming. Preventie is meer dan ooit 

het sleutelwoord, maar ook andere maatregelen kunnen het antibioticaverbruik verminderen. 






• Van Meirhaeghe Hilde – project dierenarts pluimvee (reg. 2631250) – Zingem O W 

E hilde.vanmeirhaeghe@vetworks.eu | M 0476 21 43 71 | T 050 23 05 56 

• De Gussem Maarten – Poulpharm (reg. 1941678) – Izegem O W 

M 0473 99 93 79 | e-mail maarten.degussem@vetworks.eu 

• Van Erum Johan – Kalivet (reg. 194186) – Paal A 

M 0475 42 76 84 

94

Pluimvee 

Hoe bewaar je en gebruik je ontsmettingsmiddelen 

op een correcte manier? 

Gedurende de leegstand is het reinigen en ontsmetten van de stal uiterst belangrijk om 

ziekteoverdracht te vermijden. Maar denk je nog wel na over hoe je dit het best doet, of is 

dit meer een gewoonte geworden? Tijdens deze vorming worden tips- en tricks meegegeven 

voor een efficiënte reiniging en ontsmetting, waarbij ook de dosering en de bewaring van je 

producten aan bod komen. 


• Huits Dominique – (reg. 191969) – Ieper O W 

T 057 20 72 19 | F 051 24 00 20 | E dominique.huits@inagro.be 


M 0498 66 77 99 | E gelaudephilippe@gmail.com 

Hoe voeder je optimaal en economisch 

met enkelvoudige grondstoffen? 

De voederkost is de voornaamste kostfactor in de pluimveehouderij. In hoeverre kunnen 

enkelvoudige grondstoffen de kosten drukken zonder de productie in gevaar te brengen? 




Het gebruik van insecten in voeding en 

voeder 

Gezien de snelle stijging van de wereldbevolking zijn we genoodzaakt om naar alternatieve 

voedingsmiddelen te zoeken. In deze context is het verwerken van insecten in voedsel en voeder 

een bijzonder waardevolle piste. Insecten zijn rijk aan proteïnen die bovendien essentiële 

aminozuren bevatten. Daarenboven zijn insecten gemakkelijk te kweken en vertonen ze een 

hoge voedselconversie-efficiëntie. 


• Van Der Borght Mik – (reg. 5004800) – Turnhout A B L 

E mik.vanderborght@kuleuven.be 

95

Pluimvee 

Emissies in de pluimveehouderij 

Met de invoering van de reglementering rond de instandhoudingsdoelstellingen (Natura 2000 

gebieden) wordt het voor de pluimveehouderij heel belangrijk om de stikstofemissies zoveel 

mogelijk te beperken. Ammoniakemissiearme stallen zijn een belangrijke stap, maar ook andere 

maatregelen kunnen zorgen voor een lagere uitstoot. Geur en fijn stof zijn de laatste jaren meer 

op de voorgrond gekomen. Het beheersen van alle emissies blijft dus een belangrijk thema. 






Signalen pluimvee 

Goed management begint met het oppikken van signalen in de praktijk. Voor pluimveehouders 

betekent dit alert zijn in de stal en kijken en luisteren naar dieren, aandacht voor hun gedrag, 

als groep en individueel. Dit levert veel informatie op over gezondheid, welzijn en productie, 

die de pluimveehouder kan gebruiken om zijn economisch resultaat en het welzijn van dier en 

zichzelf te verbeteren. Op dit moment investeert de pluimveehouderij veel in nieuwe huisvestingssystemen 

die een ander management vereisen. Het boek Kipsignalen bevat handvatten 

om meer diergericht te werken en is onmisbaar voor pluimveehouders en voor iedereen die 

regelmatig met pluimvee te maken heeft. 

Zowel in de braadkippenhouderij, als in de leghennenhouderij is het belangrijk om aandacht 

te hebben voor de signalen die aangeven dat de dieren zich niet comfortabel voelen. De 

pluimveehouders moeten dus alert zijn tijdens hun rondgang in de stal, de tijd nemen om te 

luisteren naar de kippen en aandacht te hebben voor hun gedrag. Door de kipsignalen goed 

te begrijpen kan je je management sneller bijsturen en dat is zowel voor je kippen, als voor je 

portemonnee een goede zaak. 



E mirjan.thys@ilvo.vlaanderen.be | M 0486 20 43 47 | T 09 272 25 84 

Dierenwelzijnsapp pluimvee in praktijk 





Neem contact op met onze consulenten pluimveehouderij (zie pagina 130 in deze vormingswijzer) 

96

Schapen 

97

Schapen 

Voeding bij schapen 

Rond voeding bij schapen wordt veel geschreven. Er wordt in de praktijk rond schapenvoeding 

veel gezondigd m.b.t veel voorkomende voedingsstoornissen. Het belang van goed ruwvoeder, 

mineralen en vitamines in schapenvoeding. Hoe kan je de rendabiliteit verhogen bij het 

afmesten van schapen. Wat zijn de mogelijkheden in Vlaanderen? 


• D’hondt Maarten – (reg. 3325624) – Mol A 

E maarten@kempvzw.be | M 0478/643659 

• Steurbaut Norbert – dierenarts (reg. 192150) – Nederhasselt A B L O W 

E norbertsteurbaut@skynet.be | M 0477 47 87 94 | F 054 32 17 96 

• Steyaert Stefan – (reg. 2641041) – Kalken A B L O W 

E stefan.steyaert@aveve.be | M 0478 50 00 64 

• Tylleman Achiel – (reg. 331070) – Aartrijke A B O W 

E Achiel.Tylleman@telenet.be | M 0473 83 70 73 | F 050 20 76 79 

• Verberckmoes Steven – doctor in de diergeneeskunde (reg. 197809) – Lokeren O 

E steven.verberckmoes@skynet.be | M 0477 72 94 08 | T 09 348 58 15 | F 09 264 75 34 

98

Akkerbouw 

99

Akkerbouw 

Actualiteiten in de akkerbouw 

Als bedrijfsleider word je regelmatig geconfronteerd met nieuwe uitdagingen en een veranderende 

wetgeving. Op deze informatieavond geven we een globaal overzicht van de thema’s die 

in de akkerbouw actueel zijn. Nieuwigheden in het tewerkstellingsdossier, het gewasbeschermingsdossier, 

het mestdecreet, arbeidsveiligheid, het gemeenschappelijk landbouwbeleid, … 

komen aan bod. We nemen ook de tijd om de belangrijkste ‘to do’s’ voor het volgende seizoen 

op te lijsten. 




• Leander Hex – consulent Boerenbond (reg. 5009105) – Hoeselt A B L 


Meten is weten! Maar wat dan? 

Om een technisch optimale bedrijfsvoering te kunnen realiseren, kunnen landbouwers beroep 

doen op allerlei innovatieve analysetechnieken. Zo zijn er de al goed ingeburgerde grondontledingen 

en mestanalyses, maar doen de bodemscans, luchtbeelden, opbrengstkaarten,… ook 

meer en meer hun intrede. Elk van deze technieken genereert een veelvoud aan meetuitslagen, 

maar wat heb je juist gemeten, en wat kan je daar praktisch mee doen? 




• Gobin Anne – VITO (reg. 5011518) – Kessel-Lo A B L 

M 0479 88 085 04 | E anne.gobin@vito.be 

• Van den Borne Jacob – (reg. 1934365) – Retie A B L 

M 0496 56 18 78 | E aardappelinfo@gmail.com 

Rendabiliteit in akkerbouw en 

plantaardige productie 

‘Meten is weten’ wordt vaak gezegd maar dat kan ook ‘rekenen en tellen is kennis’ zijn. Goede 

technische resultaten zijn belangrijk maar uiteindelijk moet er op het einde van het jaar wel 

een goed economisch resultaat zijn om verder te kunnen. Wat zijn de belangrijkste kosten 

voor de verschillende teelten, welke factoren zoals rassen, teeltmethode, verkoopmoment, … 

kunnen een impact hebben op de rendabiliteit van je gewassen en je bedrijf? 




• Leander Hex – consulent Boerenbond (reg. 5009105) – Hoeselt A B L 


100

Akkerbouw 

Houd je bodem gezond! 

Grond kopen of huren is duur. Maar hoe zorgzaam gaat onze landbouwsector ermee om? Heeft 

de contractteelt voldoende respect voor onze bodem? Wie houdt de pH en het koolstofgehalte 

op peil? De zware machines hebben een hoog rendement maar in welke mate wordt er aandacht 

besteed aan bodemverdichting? De waterhuishouding van onze percelen vormt samen 

met de neerslag de sleutel van onze hoge producties per ha. Hoe houden we dat optimaal? 




• Coopman Franky – (reg. 1924942) – Machelen W 

franky.coopman@inagro.be | 0496 26 35 94 



• Verhofstede Marc – landbouwkundig ingenieur (reg. 192154) – Zulte A B L O W 

E verhofstede.marc@skynet.be | M 0472 97 02 77 | F 09 388 73 85 

101

Akkerbouw 

Bodembewerking op erosiegevoelige 

percelen 

Sinds 2014 is er een erosiewet in Vlaanderen ! De bedoeling hiervan is dat de grond op onze 

akkers blijft liggen, het water minder afspoelt en er minder meststoffen en sproeistoffen 

wegspoelen. In deze les lichten we toe wanneer er nog geploegd kan worden en bespreken 

we uitvoerig de niet-kerende grondbewerkingen. Aardappeldrempels, strip-till techniek en 

groenbemesters zijn andere bodembeschermende maatregelen die eveneens aan bod komen. 


• Abts Matthias – (reg. 1940840) – Bierbeek A B L 

E mathias.abts@lv.vlaanderen.be | 0491 86 85 59 

• Coopman Franky – (reg.1924942) – Machelen W 

franky.coopman@inagro.be | 0496 26 35 94 



• Debussche Bart – (reg. 196639) – Oostkamp L O W 

bart.debussche@lv.vlaanderen.be | 0473 82 70 14 

• Demeyere Annie – (reg. 445029) – Kessel-Lo A B L 

E annie.demeyere@lv.vlaanderen.be | M 0473 83 70 45 | T 016 66 61 21 | F 016 66 61 01 



• Pollentier Annelies –(reg.1936601) – Tielt W 

E annelies.pollentier@inagro.be | M 0477 13 89 00 

• Swerts Martien – beleidsmedewerker (reg. 5004410) – Glabbeek B L 

E martine.swerts@lne.vlaanderen.be | M 0477 79 94 46 | T 02 553 21 93 

• Vandaele Karel – erosiecoördinator (reg. 199516) – Zandhoven B L 

E karel.vandaele@wateringsinttruiden.com | M 0497 54 94 04 | T 011 68 36 62 | F 011 69 16 11 

• Vandesande Tomas – (reg. 1940863) – St-Amandsberg O W 

E tomas.van.de.sande@inagro.be | M 0473 13 66 68 | T 051 27 33 13 



102

Akkerbouw Rubriek 

Groenbedekkers 

De verplichting op groenbemesters is opgenomen in verschillende wetten: de erosiewetgeving, 

het MAP, vergroening in het GLB. Hoe voldoe je hieraan? Maar er is meer dan alleen maar de 

wetgeving. Hoe kies je de groenbedekker die het beste past op je bedrijf? Welke groenbedekker 

is voor jou het beste vanggewas? Hoeveel stikstof kan deze vastleggen? En hoeveel stikstof 

kan je in rekening brengen voor de volgende teelt? Hoe houd je bij de keuze ook rekening met 

de teeltrotatie en gewassen op je bedrijf. Welke groenbemesters kunnen ziekten en plagen 

vermeerderen die ook je gewassen kunnen aantasten en welke kunnen ziektes en plagen 

onderdrukken? 




• Hex Leander – (reg. 5009105) – Hoeselt A B L 

E leander.hex@boerenbond.be | M 0471 78 01 44 

Precisielandbouw: “The sky is the limit”? 

Precisielandbouw zit al een hele tijd in de lift. Nu gaat men nog een stap verder en is gebruik 

van automatisatie, robotica, big-data en drones ook in de akkerbouw aan de orde. Kunnen 

camera’s op sproeibomen onkruiden detecteren om dan gericht te gaan bespuiten? Kan je 

binnenkort de toestand van je teelten volgen via een app op je smartphone? En welke bijkomende 

informatie kan men halen uit de data die door al deze toepassingen verzameld worden? 


• Bes Onno – (reg. 2632500) – Koningshooikt A B 

E onno.bes@proefstation.be | M 0495 85 45 45 | T 015 30 00 60 | F 015 30 00 61 

• Vangeyte Jurgen – (reg. 1934080) – Merelbeke A B L O W 

M 0473 84 87 83 | E jurgen.vangeyte@ilvo.vlaanderen.be 

• Hoeterickx Thomas – (reg. 5001374) – Heffen A B L O W 

E t.hoeterickx@vanderhaeghe.be | M 0477 45 42 25 



• Vandecruys Maarten – (reg. 5007654) – Leuven B W 

E maarten.vandecruys@urbancrops.be | M 0476 31 17 33 

• Gobin Anne VITO – (reg. 5011518) – Kessel-Lo A B L 

M 0479 88 085 04 | E anne.gobin@vito.be 

103

Tuinbouw 

Tuinbouw 

104

Tuinbouw 

Actualiteiten in de groenteteelt 


wetgeving. Op deze informatieavond geven we een globaal overzicht van de thema’s 

die in de groenteteelt actueel zijn. Nieuwigheden in het tewerkstellingsdossier, het gewasbeschermingsdossier, 

het mestdecreet, arbeidsveiligheid, het gemeenschappelijk landbouwbeleid, 

… komen aan bod. We nemen ook de tijd om de belangrijkste ‘to do’s’ voor het volgende 

seizoen op te lijsten. 


• Delbeke Stefanie – (reg. 5004226) – Waregem O W 








• Vanhentenrijk Koen – consulent Boerenbond (reg. 5006410) – Herent A 

E koen.vanhentenrijk@boerenbond.be | M 0473 35 00 62 

• Tyvaert Lien – consulent Boerenbond (reg. 5018523) – Ruiselede O W 

E lien.tyvaert@boerenbond.be | M 051 26 03 46 

• Verelst Bart – consulent Boerenbond (reg. 5013904) – Sint-Gillis-Waas O W 

E bart.verelst@boerenbond.be | M 0498 40 85 80 | T 09 243 88 37 

• Vervoort Marieke – (reg. 5007134) – Antwerpen A 

E marieke.vervoort@proefcentrum.be | M 0479 72 51 11 

105

Tuinbouw 

Actualiteiten in de fruitteelt 


wetgeving. Op deze informatieavond geven we een globaal overzicht van de thema’s die 

in de fruitteelt actueel zijn. Nieuwigheden in het tewerkstellingsdossier, het gewasbeschermingsdossier, 





Braet Eline – (reg. 5004223) – Drongen O W 

E eline.braet@inagro.be | M 0472 76 74 47 | T 0487 60 84 43 

• Claes Ruben – (reg. 5002294) – Borgloon A B L O W 

E ruben.claes@pcfruit.be | M 0478 76 35 51 | T 011 69 70 80 | F 011 69 15 18 

• Coussé Annelies – (reg. 5004562) – Steenokkerzeel A B L 


• Morren Hilde – (reg. 1930994) – Halen A B L O 

E hilde.morren@lv.vlaanderen.be | M 0492 72 29 53 | T 011 74 26 81 



• Verelst Bart – consulent Boerenbond (reg. 5013904) – Sint-Gillis-Waas O W 

E bart.verelst@boerenbond.be | M 0498 40 85 80 | T 09 243 88 37 

106

Tuinbouw 

Actualiteiten in de sierteelt 


wetgeving. Op deze informatieavond geven we een globaal overzicht van de thema’s 

die in de sierteelt actueel zijn. Nieuwigheden in het tewerkstellingsdossier, het gewasbeschermingsdossier, 





• Ameloot Stijn – (reg. 2637688) – Aalter O W 

E stijn.ameloot@intergrow.be | M 0478 66 78 67 | T 09 374 28 20 





• Van Oost Pieter – secretaris avbs (reg. 269304) – Kruishoutem A B L O W 

E pieter.van.oost@boerenbond.be | M 0479 29 42 78 | T 09 243 88 21 



Plantenbiotechnologie 

Het veredelen van planten vergt veel tijd. Door het toepassen van diverse nieuwe vermeerderings- 

en veredelingstechnieken kan dat proces sterk versneld worden. De plantenbiotechnologie 

geeft zijn geheimen prijs. 


• De Keyser Ellen – (reg. 5004412) – Merelbeke O W 

E ellen.dekeyser@ilvo.vlaanderen.be | M 0478 44 94 16 | T 09 272 28 37 

Bewaartechnieken voor groenten en/of 

fruit 

Wat zijn de technische mogelijkheden? Welke financiële consequenties zijn eraan verbonden? 




107

Tuinbouw 

Sensorische analyse van groenten en fruit 

Sensorische analyse is het meten van kwaliteit met behulp van de zintuigen. Hoe kan smaak- en 

consumentenonderzoek gebruikt worden om kwaliteitsvolle groenten op de markt te brengen? 


• Vansteenkiste Jana – (reg. 1940009) – Deinze A B O W 

E jana@pcgroenteteelt.be | M 0497 20 97 45 | T 09 381 86 86 

Komkommerteelt 

In deze les krijg je een overzicht van de belangrijkste aspecten van een komkommerteelt. 

Welke varianten van komkommer zijn er op de markt te vinden? Hoe evolueren de arealen en 

de productiecijfers de laatste jaren? Welke verschillende rassen worden er geteeld en op welke 

punten verschillen ze van elkaar? Welke teeltsystemen bestaan er? Wat zijn de belangrijkste 

ziekten en plagen bij komkommer? 


• Fabri Stefaan – (reg. 5006219) – OLV-Waver A 

M 0497 10 12 77 | E stefaan.fabri91@gmail.com 

Microsphaerella bij komkommerteelt 

D. bryoniae is al vele jaren één van de belangrijkste problemen bij de komkommerteelt. De 

schimmel kan alle bovengrondse delen infecteren, waarbij vruchtrot de grootste economische 

schade veroorzaakt. In deze les zal de nadruk liggen op het herkennen van de symptomen op 

de verschillende plantendelen, de levenscyclus van de schimmel en de economische schade 

die de schimmel op de praktijkbedrijven kan veroorzaken. 


• Fabri Stefaan – (reg. 5006219) – OLV-Waver A 

M 0497 10 12 77 | E stefaan.fabri91@gmail.com 

Teelttechniek van bladgewassen 

Kom in deze les alles te weten over IPM, ziekten en plagen in bladgroenten, over de teelt op 

hydrocultuur en over LED belichting bij sla. 


• Vandevelde Isabel – teeltadviseur bladgroenten (reg. 196714) – Sint-Kat-Waver A B L O W 

E Isabel.vandevelde@proefstation.be | M 0478 41 34 53 | T 015 30 00 60 | F 015 55 06 50 

108

Tuinbouw Rubriek 

Binnenrot in de paprikateelt 

De paprikasector wordt geconfronteerd met binnenrot. Dit inwendig rotten van paprika’s 

wordt overwegend veroorzaakt door schimmels en vindt plaats in het bloemstadium. De 

symptomen treden echter pas op wanneer de vruchten afrijpen. Hierdoor kan het dat de 

aangetaste vruchten pas opgemerkt worden wanneer ze reeds in het handelskanaal zitten, 

zodat de kwaliteitsgarantie van de Belgische paprikamarkt in discrediet gebracht wordt. Een 

efficiënte aanpak van deze ziekte is dan ook essentieel. 


• Van Herck Liesbet – (reg. 197497) – Mechelen A B 

E liesbet.van.herck@proefstation.be | M 0488 00 22 53 | T 015 30 00 72 | F 015 30 00 61 

Actualiteiten in de tuinaanlegsector 


wetgeving. Op deze informatieavond geven we een globaal overzicht van de 

thema’s die in de tuinaanlegsector actueel zijn. Nieuwigheden in het tewerkstellingsdossier, 

het gewasbeschermingsdossier, het mestdecreet, arbeidsveiligheid, het gemeenschappelijk 

landbouwbeleid, … komen aan bod. We nemen ook de tijd om de belangrijkste ‘to do’s’ voor 

het volgende seizoen op te lijsten. 








Actualiteiten in de boomteelt 


wetgeving. Op deze informatieavond geven we een globaal overzicht van de 

thema’s die in de tuinaanlegsector actueel zijn. Nieuwigheden in het tewerkstellingsdossier, 

het gewasbeschermingsdossier, het mestdecreet, arbeidsveiligheid, het gemeenschappelijk 

landbouwbeleid, … komen aan bod. We nemen ook de tijd om de belangrijkste ‘to do’s’ voor 

het volgende seizoen op te lijsten. 


• Poppe Miet– consulent Boerenbond (reg. 5011217) - Lokeren A B L O W 

E miet.poppe@boerenbond.be | M 0474 60 81 54 | T 09 326 72 14 

109

Tuinbouw 

Varia 

110

Rubriek Varia 

Zorgboerderijen: samenwerken aan welzijn 

Het aanbod aan zorgboerderijen is nog steeds in groei. In Vlaanderen werken ongeveer 800 

landen tuinbouwers samen met een of meer welzijnsvoorzieningen om zorggasten een 

zinvolle activiteit op het bedrijf aan te bieden. Dit aantal groeit nog jaarlijks aan. Denk je hier 

ook aan? Steunpunt Groene Zorg vzw biedt zorgboerderijen een juridisch, veilig en kwaliteitsgericht 

kader aan. 


• Braet Mieke – Steunpunt Groene Zorg (reg. 1930461) – Sint-Denijs-Westrem O 

E mbraet@groenezorg.be | M 0471 76 65 36 

• Geeraerts Annelies – Steunpunt Groene Zorg (reg. 5009281) – Wijgmaal L 

E ageeraerts@groenezorg.be T 016 24 39 47 | M 0477 63 29 88 

• Roelof Els – Steunpunt Groene Zorg – (reg. 267702) – Sint-Michiels W 

E els.roelof@groenezorg.be | M 0473 63 08 91 | T 050 40 70 31 | F 050 27 02 73 

• Van Looveren Sanne – Steunpunt Groene Zorg – Geel A B 

E svanlooveren@groenezorg.be | M 0475 87 09 72 

• Rombaut Willem – coördinator Groene Zorg (reg. 269218) – De Pinte A B L O W 

E willem.rombaut@boerenbond.be | M 0473 93 31 20 | T 016 28 61 28 

• Vander Meeren Katlijn – stafmedewerker Groene Zorg (reg. 5001041) – Wijgmaal B L 

E kvandermeeren@groenezorg.be | M 0477 63 29 88 | T 016 24 49 22 

Landbouw en maatschappij 

De landen tuinbouwsector staat in het maatschappelijk debat vaak in het oog van de storm. 

Ook op minder stormachtige momenten worden vanuit de maatschappij wel wat vragen gesteld 

ten aanzien van onze sector. Vanwaar komen ze en hoe gaan we er best mee om? Zijn 

die vragen enkel te wijten aan onwetendheid en vervreemding van de landen tuinbouw of is 

er meer aan de hand? We staan stil bij wat er leeft en hoe je er als land- of tuinbouwer of met 

de bedrijfsgilde mee kan omgaan. 


U neemt best contact op met één van de provinciale secretarissen (zie pagina 131 in deze vormingswijzer) 

111

Varia 

(her)Ontdek de Boerenbond 

Boerenbond heeft een breed netwerk met veel vertakkingen, organisaties en structuren. Maar 

hoe zit dat nu juist in elkaar? Kan je echt voor alles terecht bij Boerenbond. In deze vorming 

vertelt een Boerenbondconsulent welke structuren, organisaties en consulenten Boerenbond 

rijk is. Wie weet ontdek je wel de ondersteuning die je al jaren mist op je bedrijf. Dit is de ideale 

ontdekking als afkoeling na of opwarming voor een ander thema uit deze vormingswijzer. 


U neemt best contact op met één van de provinciale secretarissen (zie pagina 131 in deze vormingswijzer) 

Nieuwe teelten 

Nieuwe teelten of vergeten teelten. Beide kunnen een aanvulling zijn op je huidige activiteiten. 

Sommige teelten zijn ook interessant in je rotatieschema. 

Of het nu gaat over insecten, algen, goudsbloem, soja of andere teelten: een goede voorbereiding 

is belangrijk om de slaagkans te vergroten en een rendabele afzet te verzekeren. Welke 

teelt past bij jou? Welke afzetkanalen zijn er? Waar vind je teelttechnische informatie terug ? 


• Severijns Kristof – innovatieconsulent (reg. 5003296) – Hoeselt A B L O W 

E kristof.severijns@innovatiesteunpunt.be | M 0473 63 19 14 

112

Onze partners 

113

KVLV-Agra 

Boerinnen en tuiniersters vervullen een specifieke en belangrijke rol in het landen tuinbouwleven. 

Bij KVLV-Agra vinden we mekaar en maken we samen beweging. We organiseren fijne 

ontmoetingsmomenten, hebben aandacht voor onze belangenverdediging, leveren informatie 

op maat en geven vormingskansen. 

Een aantal vergaderingen stellen wij graag open voor onze mannelijke collega’s. Op andere 

momenten houden we het gewoon gezellig onder vrouwen. 

Ben je Agra-bestuurslid of wil je als boerin of tuinierster zelf aan de slag om een vorming te 

organiseren? Contacteer gerust een Agra-consulente. We helpen je graag verder. 

Wegwijs in het nieuwe erfrecht 

Het huidige erfrecht dateert van de invoering van het Burgerlijk Wetboek zijnde 1804 en is 

dus duidelijk aan hervorming toe. Naast het huwelijk, komen meer en meer andere samenlevingsvormen 

voor. Ook zien we een toename van het aantal her-samengestelde gezinnen. 

Daarnaast worden wij steeds ouder, waardoor onze kinderen op latere leeftijd erven, dikwijls 

op een moment waarop zij al kapitaalkrachtig zijn. Dit alles zorgt voor nieuwe uitdagingen op 

het vlak van het erfrecht. Op deze vorming willen we de basisregels van het erfrecht doorlopen: 

het vakjargon, de wettelijke regels. We zoemen in op bepaalde technieken zoals de levensverzekering 

en het derde-beding waarmee je je erfenis kan optimaliseren. 

Jong Volwassenen op het landbouwbedrijf. 

Mijn kind is 18, wat verandert er? 

Kleintjes worden groot. Voordat je het weet wordt de zandbak ingewisseld voor een eerste 

baantje. Maar hoe zit het met de rechten en plichten? Moet ik de studies blijven betalen als 

ik het niet eens ben met de studiekeuze? Mag ik mijn kind vragen financieel bij te dragen 

aan het huishouden nu hij of zij werk heeft en nog even thuis blijft wonen? Klopt het dat ze 

zonder ouders een huurcontract mogen afsluiten? Hoeveel uren mogen ze werken zonder het 

kindergeld te verliezen? Hoe lang blijven ze fiscaal ten laste? Mogen zij thuis op het bedrijf 

helpen en tegen welke prijs? 

114

Rubriek 

Over - leven en ondernemen als vrouw in landen tuinbouw. 

Ze zijn met velen, vrouwen die het aangedurfd hebben om risico’s te nemen en zich op het 

ondernemerschap hebben gefocust. 

Om vrouwen beter te ondersteunen in hun wens om te ondernemen, is een holistische visie 

van het vrouwelijk ondernemerschap nodig. 

In deze vorming zoemen we aan de hand van de infogids voor het vrouwelijk ondernemerschap 

in landen tuinbouw in op de verschillende aspecten van vrouwelijk ondernemen. We zoeken 

naar oplossingen voor remmende factoren op dat ondernemerschap. 

Het sociaal statuut: mogelijkheden en valkuilen. 

Het statuut voor de meewerkende echtgenoten bestaat sinds 2005. Het sociaal statuut 

werd voortdurend versterkt. Maar kennen wij onze rechten als zelfstandigen? Aan de hand 

van concrete voorbeelden, uit het leven gegrepen ontdekken we al de mogelijkheden van het 

sociaal statuut als zelfstandige in hoofdberoep, meewerkende echtgenote en loontrekkende. 

I.s.m. Liv 

Alle bovenstaande thema’s worden verzorgd door de medewerkers van Liv , Landelijk Infopunt voor Vrouwen. 

Het nieuwe vennootschapsrecht in België (1/5/2019): en welk effect 

heeft dit op mijn bedrijf? 

Wij maken je graag wegwijs in wat dit kan betekenen voor jouw landbouwbedrijf. 

Betalen en betaald worden. De nieuwe betalings-app’s bieden perspectief. 

Cybersecurity. Computers en internet zijn niet meer weg te denken uit ons persoonlijk en 

bedrijfsleven. Toch is alertheid geboden voor criminele kapers op de kust. Samen bewaken 

we je veiligheid op de digitale snelweg. (provinciaal of nationaal aanbod) 

Bovenstaande thema’s worden verzorgd door medewerkers van KBC. 

Clean desk manager in land – en tuinbouw. 

De administratie in landen tuinbouw wordt steeds complexer. Wellicht zal dit niet snel 

vereenvoudigen. De meeste ondernemers hebben “fixers” nodig om de papieren ingevuld 

te krijgen. En dan ? Hoe krijg je zicht op de zaak en een doeltreffend overzicht ? 

We geven praktische tools om papieren en digitale administratie geordend te houden en 

bezorgen je een brochure met adviseurs, die je kunnen helpen. Gezonde financies zijn cruciaal 

zijn in onze bedrijfsvoering, we helpen je facturen en betalingen goed op te volgen met 

bewezen hulpmiddelen. Op die manier ben je voortaan een clean desk manager voor jezelf, 

je gezin en je bedrijf. 

Twee vliegen in één klap. Vorming Fytolicentie. 

i.s.m. Boeren op een kruispunt. 

Word entomoloog op je eigen bedrijf 

-- 

Steeds vaker wordt de landbouwer geconfronteerd met (nieuwe) insecten op in het veld 

en problemen bij het beheersen ervan 

-- 

Hoe herken je een schadelijk insect? 

-- 

Wat zijn quarantaine-insecten en de regelgeving hierrond? 

-- 

Waarom natuurlijke vijanden sparen? 

-- 

Op basis van een diavoorstelling leer je mogelijke insecten en mijten op en rond het 

bedrijf herkennen 

i.s.m. ILVO 

115

Ambassadeur voor landen tuinbouw, dat ben ik. 

“Een beter imago voor de landen tuinbouw heb je zelf in de hand…” aldus 

Lieven Hérie. 

Word expert in schoolpoort-communicatie, op-de-markt-communicatie 

of om-het-even-waar-en-wanneer-communicatie! 

Een interactieve en praktische workshop voor Agravrouwen over hoe en wat je beter wel – en 

soms beter niet – communiceert. 

We gaan onder andere dieper in op interpersoonlijke communicatie, omgaan met sociale 

media en op communiceren met de pers. 

In overdrive? Diep ademen, organiseren en delegeren. 

Het huis ligt er slordig bij, je moeder heeft hulp nodig, er is te veel werk op het bedrijf en niets 

loopt zoals gepland want de kleine kinderen zijn onvoorspelbaar en houden je van je werk. 

Wat een leven… 

Te veel hooi op je vork en geen tijd meer om te genieten en zelf genietbaar te zijn? 

De dienstverlening van Ons en Werkers kunnen heel wat werk uit handen nemen en helpen 

zowel thuis als op het bedrijf. Leer ze tijdig beter kennen, organiseer je anders en gun jezelf 

een gezond en genietbaar evenwicht . 

En verder … 

Het aanbod van KVLV-Agra is dynamisch en wil inspelen op actualiteiten. In de loop van 2020 

volgen er ongetwijfeld nog nieuwe thema’s. Volg onze werking en ons vormingsaanbod via onze 

website of onze Facebookpagina. Abonneer je via agra.kvlv.be op de e-nieuwsbrief Agr@zine 

en ontvang maandelijks het recentste nieuws over onze activiteiten. 

Wie zijn de Agraconsulenten van KVLV-Agra ? 

• Boyen Jorie – KVLV-Agraconsulente B L 

E jboyen@ons.be | M 0477/97 30 03 

• Nackaerts Nele – KVLV-Agraconsulente A 

E nnackaerts@ons.be | M 0471/95 04 13 

• De Keyzer Patty – KVLV-Agraconsulente B O 

E pdekeyzer@ons.be | M nieuw 0479/96 19 60 | T 09 210 84 94 

• Decoutere Sylvie – KVLV-Agraconsulente W 

E sdecoutere@ons.be | nieuw M 0477/97 37 48 

• Vangoidtsenhoven Katia – secretariaat KVLV-Agra, Steunpunt Hoeveproducten, Liv 

E kvangoidtsenhoven@ons.be | T 016 24 39 54 

• Deneffe An – coördinator Liv Landelijk Infopunt voor Vrouwen, e-liv.be 

E Liv@ons.be | T 016/24 20 15 | M 0477/97 48 55 

• Plasschaert Sarah – Liv 

E Liv@ons.be | T 016/24 20 15 | M 0477/97 48 56 

Liv luistert, 

informeert en 

denkt met je mee. 

116

Steunpunt Korte Keten 

Vaak denken landbouwers en tuinders dat een thuisverkoop niets voor hen is. Te weinig tijd, 

te veel bijkomende administratie, te hoge investeringen zijn de meest gehoorde motieven 

om niet met een thuisverkoop van start te gaan. Toch kan een thuisverkoop zeker voor een 

meerwaarde zorgen. 

Het Steunpunt Korte Keten adviseert en ondersteunt landen tuinbouwers die op hun bedrijf 

hoeveverwerking en/of -verkoop willen uitbouwen. Onderstaande thema’s kunnen georganiseerd 

worden door lokale of regionale besturen. Het Steunpunt Korte Keten zal haar adviseurs 

ter beschikking stellen als lesgever. 

Verwerken en thuisverkopen op mijn bedrijf: hoe begin ik eraan? 

Thuisverwerking en rechtstreekse verkoop van hoeveproducten aan de klant is gebonden 

aan strikte reglementering. In deze vorming overlopen we wat mag, welke verplichtingen je 

hebt inzake FAVV en voedselveiligheid, welke de nodige vergunningen zijn, hoe het fiscaal 

zit en vooral hoe je de opstart best praktisch aanpakt binnen je eigen bedrijf. Deze les kan 

ook specifiek voor één bepaalde sector (vb. zuivel, vlees, tuinbouw,…) georganiseerd worden. 

Thuisverkopen zonder financiële kater 

Vaak denk je als landen tuinbouwers dat een thuisverkoop niets voor jou is: te weinig tijd, 

te veel bijkomende administratie, te hoge investeringen. Toch zijn er een aantal vormen van 

thuisverkoop die minder tijd vragen en die je zonder veel administratie of grote investeringen 

kan realiseren. Op deze vormingsavond gaan we in op de verschillende mogelijkheden in de 

landen tuinbouw, wat de (beperkte) regelgeving hierrond is en hoe je dit alles best aanpakt. 

Deze les richt zich naar landen tuinbouwbedrijven met interesse in thuisverkoop. 

Er is geen specifieke voorkennis nodig. 

Hoe kan je het Steunpunt Korte Keten bereiken? 

• Katia Vangoidtsenhoven – secretariaat A B L O W 

E Steunpuntkorteketen@ons.be | T 016 24 39 54 

117

Rubriek 

Hoe neem je 

de beste beslissingen 

voor zowel de familie als het bedrĳ f? 

Oriëntatiecursus 50+ 

Voor wie: 

ouders die eraan denken hun 

landbouwbedrĳ f over te dragen aan 

de volgende generatie 

IEMANDS 

PASSIE 

VERDERZETTEN 

DOE JE NIET 

ZOMAAR … 

Wat wil jĳ ? 

Leer jezelf kennen! 

Spiegelreis 

Voor wie: 

jongeren die overwegen het 

landbouwbedrĳ f van de ouders 

over te nemen 

Welke invloed heeft de 

overname op de familie? Voor welke 

uitdagingen komen jullie te staan? 

Familie-academie 

Voor wie: 

alle familieleden in een 

landbouwbedrĳ f dat binnenkort 

wordt overgenomen 

Ontdek welke competenties 

nodig zĳ n om een agrarisch 

ondernemer te worden. 

Junior Class 

Voor wie: 

jongeren die overwegen het 

landbouwbedrĳ f van de ouders 

over te nemen 

Uitkĳ ken naar 

de generatiewissel. 

Telescoopdagen 

Voor wie: 

de junior- en de seniorgeneratie 

die voor de generatiewissel staat 

van het (familiaal) land- of 

tuinbouwbedrĳ f 

Voor meer informatie en inschrĳ vingen 

kan je terecht op onze website 

www.kenniscentrumbedrĳ fsopvolging.be 

Het Kenniscentrum Bedrĳ fsopvolging is een initiatief van 

118

Varia 

Rubriek 

Starterscursus 

Nieuw bedrijf opstarten? 

Overname doen van een bestaand bedrijf? 

In het bedrijf stappen van partner of ouders? 

Volg de starterscursus en wees optimaal voorbereid. 

In deze opleiding leer je alles over: 

• regelgeving: pacht, MAP, VLIF, omgevingsvergunning, enz 

• economische benadering van je activiteiten: inzicht krijgen in 

de cijfers, je kostprijs berekenen, rentabiliteit in de sectoren, 

fiscaliteit en boekhouding, ondernemerschap 

• Overname van een land- of tuinbouwbedrijf starten met een LV 

of BVBA. Vanaf wanneer betaal ik mijn sociale bijdrage, BTW 

plichtig of forfaitair …? 

Steeds met een duidelijke link naar de dagelijkse praktijk en gegeven 

door experten ter zake. 

Volg de volledige starterscursus en behaal het installatieattest in het 

kader van VLIF-steun. Onderdelen: type A (algemeen, 100u), type B 

(sectorspecifiek, 60u), stage & installatieproef. 

Deze opleiding komt in aanmerking voor educatief verlof. 

Voor alle concrete locaties en info: 

www.agrocampus.be/starterscursus 

Oogst kennis 

↸ agrocampus.be info@agrocampus.be ☎ 016 28 61 10 

119

De start van een lange carrière 

Het opleidingsaanbod van Groene Kring richt zich op jongeren met interesse in landen 

tuinbouw. Ontdek hier waarvoor jij terecht kan bij Groene Kring en partners. 

Buitenlandse stage 

Groene Kring biedt een programma voor kwaliteitsvolle buitenlandse praktijkervaring in de landen 

tuinbouw. Is dit een passende uitdaging voor jou? Maak dan kennis met het buitenlandse 

stage-aanbod. Wij begeleiden je bij het vinden van een passend stagebedrijf, het opmaken van 

een stagecontract, het aanvragen van een stagevergoeding of beurs en de administratieve 

afhandeling zoals het visum ... Meer info: www.groenekring.be/buitenlandsestage 

Junior Class 

Ben jij een jonge land- of tuinbouw(st)er, een onderne(e)m(st)er die zijn of haar capaciteiten 

op punt wilt zetten? Dan is deze opleiding iets voor jou! Onder de vorm van uitwisseling met 

jonge collega’s-landen tuinbouwers en lessen van ervaren lesgevers en specialisten krijg je 

gedurende vier sessies op een interactieve manier de juiste vaardigheden en tips mee om de 

werking van je bedrijf te optimaliseren. Meer info: www.groenekring.be/juniorclass 

Bedrijfsopvolging 

Groene Kring pakt samen met het Kenniscentrum Bedrijfsopvolging sinds enkele jaren uit 

met een uniek en vernieuwend aanbod. Zo willen we jonge overnemers op diverse manieren 

voorbereiden op het overnameproces: van brochures en getuigenissen tot studievergaderingen 

en workshops. Meer info: www.kenniscentrumbedrijfsopvolging.be 

Studievergaderingen en bedrijfsbezoeken 

Jaarlijks organiseert Groene Kring ongeveer 150 studievergaderingen en bedrijfsbezoeken 

doorheen Vlaanderen. Van actualiteiten tot technische optimalisatie op het bedrijf en van innovatieve 

onderwerpen tot een bedrijfsbezoek aan een collega. Wil jij ook deelnemen aan deze 

(meestal) gratis studievergaderingen en bedrijfsbezoeken? Word dan nu lid en krijg toegang tot 

alle activiteiten van Groene Kring, op gewestelijk, provinciaal, nationaal en internationaal niveau! 

Meer info: www.groenekring.be/Lidworden 

Praktijk en techniek 

Groene Kring organiseert praktijkcursussen in samenwerking met partners. Vaste waarden 

zijn kunstmatige inseminatie, klauwverzorging, elektriciteit op landbouwmachines of in gebouwen 

… Nieuwe cursussen in het aanbod zijn onder andere de lascursus en de cursus ‘veilig 

omgaan met motorzagen’. Geïnteresseerd in eender welke praktijkcursus? Contacteer ons nu! 

Meer info: www.groenekring.be/praktijkcursussen 

120

Starterscursus en Rijbewijs G 

Interesse in een starterscursus om je vakbekwaamheid te behalen? Of wil je je rijbewijs G 

halen? Neem snel een kijkje bij onze partner AgroCampus. 

Contacteer Groene Kring 

Wil je op de hoogte blijven van het aanbod van Groene Kring ? Meld je dan aan of stel je vraag 

via info@groenekring.be. Je kan ook een kijkje nemen op www.groenekring.be/opleiding. 

Neem je liever de telefoon? Dan kan je ons gemakkelijk bereiken via 016 49 77 98. 

Graag tot binnenkort! 

121

Innoveren? 

Wie helpt me daarmee? 

Inspiratie en begeleiding 

De consulenten van het Innovatiesteunpunt hebben een ruime ervaring opgebouwd in het 

begeleiden van bedrijven die stappen zetten op het vlak van innovatie. Of je nu vragen hebt 

rond de strategie voor je bedrijf of rond het energiemanagement op je bedrijf, ideeën hebt 

voor technische innovaties of misschien wel iets nieuws in je achterhoofd hebt ... Wij staan 

klaar om je te helpen! 

Soms begeleidt het Innovatiesteunpunt een traject van start tot finish, soms zijn de bedrijfsleiders 

al zo ver gevorderd met hun project dat ze enkel een tweede mening of een concreet 

antwoord willen op een specifieke vraag. Naast advies en begeleiding biedt het Innovatiesteunpunt 

ook vorming rond innoverende thema’s aan. Meestal is dit een combinatie van informatie, 

praktijkbezoeken en uitwisseling tussen boeren en tuinders onderling. 

Wat doet het Innovatiesteunpunt? 

- Inspireren Innovatie ontstaat uit inspiratie. We stimuleren dit door goeie voorbeelden 

in beeld te brengen en door het organiseren van concrete actiegerichte workshops en 

infosessies. 

- Vorming We organiseren tal van vormingsavonden en inspiratietours over technische en 

strategische bedrijfsthema’s. 

- Projecten We voeren permanent ongeveer 50 Europees, Vlaams of provinciaal gefi - 

nancierde pilootprojecten uit. In deze projecten slaan we de brug tussen onderzoekers, 

landen tuinbouwers, plattelandsbewoners en andere partners om toekomstgerichte 

innovatie op gang te brengen. 

- Trajectbegeleiding Een goed idee realiseren? Met een begeleidingstraject van start tot 

finish helpen we bedrijfsleiders. 

122

Onze innovatieconsulenten 

• Anne-Marie Vangeenberghe 

T 016 28 61 23 | M 0479 85 86 87 | E anne-marie.vangeenberghe@innovatiesteunpunt.be 

• Davy Sterkens 

T 016 28 61 39 | M 0472 75 15 86 | E davy.sterkens@innovatiesteunpunt.be 

• Ellen Vos 

T 016 28 61 26 | M 0474 60 66 09 | E ellen.vos@innovatiesteunpunt.be 

• Eveline Driesen 

T 016 28 60 57 | M 0494 71 22 07 | E eveline.driesen@innovatiesteunpunt.be 

• Hanne Leirs 

T 016 28 61 36 | M 0484 55 02 60 | E hanne.leirs@innovatiesteunpunt.be 

• Jana Roels 

T 09 243 88 22 | M 0494 48 76 39 | E jana.roels@innovatiesteunpunt.be 

• Jessie Van Tricht 

T 011 30 37 05 | M 0498 83 44 13 | E jessie.van.tricht@innovatiesteunpunt.be 

• Koen Symons 

T 016 28 61 20 | M 0472 86 18 76 | E koen.symons@innovatiesteunpunt.be 

• Kristof Severijns 

T 016 28 61 21 | M 0473 63 19 14 | E kristof.severijns@innovatiesteunpunt.be 

• Laurens Vandelannoote 

T 016 28 61 27 | M 0470 21 46 71 | E laurens.vandelannoote@innovatiesteunpunt.be 

• Marieke De Boe 

T 09 243 88 23 | M 0485 62 96 50 | E marieke.de.boe@innovatiesteunpunt.be 

• Marleen Gysen 

T 016 28 61 25 | M 0474 85 09 58 | E marleen.gysen@innovatiesteunpunt.be 

• Melanie Van Raaij 

T 016 28 60 40 | M 0474 54 46 52 | E melanie.van.raaij@innovatiesteunpunt.be 

• Patrick Pasgang 

T 016 28 61 38 | M 0473 86 00 16 | E patrick.pasgang@innovatiesteunpunt.be 

• Sander Van Haver 

T 016 28 61 34 | M 0470 26 66 60 | E sander.van.haver@innovatiesteunpunt.be 

• Seppe Jacobs 

T 016 28 61 24 | M 0474 24 21 14 | E seppe.jacobs@innovatiesteunpunt.be 

• Stijn Bossin 

T 016 28 61 37 | M 0476 93 21 71 | E stijn.bossin@innovatiesteunpunt.be 

• Tom Schaeken 

T 016 28 61 30 | M 0472 02 68 34 | E tom.schaeken@innovatiesteunpunt.be 

• Patrick Meulemeester 

E patrick.meulemeester@innovatiesteunpunt.be 

Contact 

info@innovatiesteunpunt.be 

☎ +32 (0)16 28 61 02 

www.innovatiesteunpunt.be 

@innosteunpunt 

facebook.com/Innovatiesteunpunt 

123

Doorstarters 

begeleiden naar een 

betere toekomst 

Een bedrijf uitbouwen in de landen tuinbouwsector brengt heel wat specifieke uitdagingen 

met zich mee. Hierdoor blijken nog te veel landen tuinbouwers hun weg als ondernemer niet 

te vinden. Vzw Boeren op een Kruispunt, twaalf jaar geleden opgericht door Boerenbond en 

KVLV Agra, op initiatief van de Vlaamse overheid en Cera, begeleidt deze landen tuinbouwers 

Blauw 1: R:00 G:75 B:B9 

Blauw 2: R:68 G:9B B:CF 

in nood. De vzw heeft als missie het welzijn van landen tuinbouwers te verhogen en samen 

met hen nieuwe kansen te creëren. 

Onze ervaringen kunnen iedereen die actief is in landen tuinbouw helpen om problemen te 

voorkomen. Daarom maken de medewerkers van Boeren op een Kruispunt graag de tijd om 

je een avond te informeren over de mogelijkheden die ‘boeren op een kruispunt’ nog steeds 

voor handen hebben. Het programma is deels psychosociaal, deels bedrijfstechnisch en is 

geschikt voor alle types ondernemers binnen de sector. 

Door interne of externe beslissingen staat een bedrijf soms voor problemen waar de bedrijfsleider 

alleen niet uitgeraakt. Iedereen heeft het recht om te zeggen dat het moeilijk gaat en 

dat hij zelfs fouten gemaakt heeft. Vzw Boeren op een Kruispunt vertelt je het menselijke 

verhaal, van probleempjes tot persoonlijke drama’s. Alle onderwerpen vinden uiteindelijk wel 

een haalbare oplossing. De vzw Boeren op een Kruispunt geeft ze je mee, samen met de 

adressen van de specialisten die deze oplossingen hebben aangebracht. 

Inhoud van de vergadering 

- Waar zitten al die ‘boeren op een kruispunt’? 

- Welke problemen komen het vaakst voor? Hoe kan je probleemsituaties tijdig herkennen? 

- Wat als je verwachtingen niet uitkomen op je bedrijf, in je relatie, in je gezin? 

- Is een algemene sectorvisie nog wel toepasbaar op je bedrijf: hoe ken ik ervoor zorgen 

dat mijn bedrijf crisisbestendig is? Economie, fiscaliteit en juridische gevolgen. Arbeid 

en sociaal leven. 

- Doorstarters hebben het recht om te stoppen met verliezen en in de toekomst een normale 

vergoeding te krijgen voor hun slimmere inzet. Door een analyse van de (bedrijfs- en persoonlijke) 

draaglast versus draagkracht, ontdek je altijd nieuwe mogelijkheden, die zorgen 

voor een beter welzijn (en welvaart) voor jezelf en je gezin. Voorbeelden, getuigenissen 

en ervaringen om goesting van te krijgen. 

- Goeddraaiende bedrijven hebben er ook alle belang bij dat hun collega’s uit de problemen 

blijven of geraken. Door elkaar (direct of indirect) te helpen, ontstaat een boeiende 

samenwerking die voor alle partijen verrijkend is. 

- Hoe groot is de kans dat jij de ‘eerste’ boer of tuinder in Vlaanderen bent met een bepaald 

probleem? Kom naar deze vergadering. Je kunt erop vertrouwen dat iemand van jouw collega’s 

vroeger al een oplossing voor je probleem heeft gevonden. En ‘daar heb je wat aan.’ 

Sprekers aanvragen kan enkel via het aanvraagformulier op 

• www.boerenopeenkruispunt.be/ 

Dienstverlening/Preventieensensibiliseren/Aanvraagformuliervergadering.aspx 

124

Een actueel aanbod 

van specialisten 

SBB is de professionele dienstverlener voor de leden van Boerenbond. Door de complexiteit 

en de snel evoluerende wetgeving wordt specialistisch advies almaar belangrijker èn noodzakelijk. 

SBB wenst een totaaladvies te geven rekening houdend met àlle aspecten vanuit 

de diverse sectorwetgevingen. SBB stelt daarom zijn specialisten ter beschikking voor de 

volgende onderwerpen. 

De hervorming van de vennootschapswetgeving. 

De hervormingen van het afgelopen jaar hebben forse impact op de uitbatingsvormen in 

de landen tuinbouw. De feitelijke vereniging wordt maatschap, de BVBA wordt Bv en de 

landbouwvennootschap wordt afgeschaft én er komt een alternatief nl. de erkenning als 

landbouwonderneming. Welke gevolgen heeft dit allemaal? 

Dit thema wordt gebracht door de bedrijfseconomische adviseurs van SBB 

Wanneer een flankerende vennootschap oprichten? 

Om vele redenen richten landen tuinbouwers naast het exploitatiebedrijf een flankerende vennootschap 

op. Niet landbouwactiviteiten – loonwerk, sorteren voor derden, energieproductie – 

moeten voor de toepassing van het VLIF worden afgezonderd van het exploitatiebedrijf. Andere 

redenen voor een flankerende vennootschap zijn bv. samenwerking met andere bedrijven of 

het beheer van het familiepatrimonium. Op welke wijze biedt dit optimalisatiemogelijkheden? 

Dit thema wordt gebracht door de fiscalisten en bedrijfseconomisch adviseurs van SBB. 

Hoe pak ik een agrarisch bouwproject aan? 

Bij overweging tot uitbreiding of nieuwbouw is het noodzakelijk om als bedrijfsleider inzicht 

te hebben in de noodzakelijke stappen bij een agrarisch bouwproject. De adviseurs van SBB 

Agro Bouwadvies begeleiden de landen tuinbouwer inzake specifieke sectorgebonden topics 

zoals moderne stalconcepten, erfordening, emissiearme gebouwen, klimaat- en ventilatieproblematiek, 

wetgeving dierenwelzijn, renovatie, brandveiligheidseisen e.d.m. 

Het ondernemingsplan 

Dit thema wordt gebracht door de technologisch bouwadviseurs van SBB. 

De kapitaalsintensiteit van de bedrijven en de volatiliteit van opbrengst en kostprijzen stijgt 

zienderogen. Dat maakt dat elk sleutelmoment (overname, uitbreiding, investering, …) cijfermatig 

en kritisch geëvalueerd moet worden. Een ondernemingsplan structureert uw investeringsbeslissingen 

en geeft inzicht in de financiële haalbaarheid van een project. 

Milieustudies bij vergunningsaanvragen 

Dit thema wordt gebracht door de fiscalisten en bedrijfseconomisch adviseurs van SBB 

Steeds meer spelen geur, fijnstof en ammoniak een belangrijke rol bij vergunningsaanvragen. 

De voortoets, de projectmerscreening, een geurstudie of een passende beoordeling zijn bijkomende 

milieustudies, die in vele aanvragen aan bod komen. De overheid wil op die manier 

de mogelijke hinder van een land- of tuinbouwbedrijf beter in kaart brengen. Wat houden 

deze dossiers in? Op welke manier wordt er beoordeeld? Wat is de concrete impact ervan op 

jouw aanvraag? 

Dit thema wordt gebracht door de milieuadviseurs van SBB. 

125

Rubriek 

Sbb-kantoren en 

sbb-lesgevers 

Bij diverse onderwerpen die eerder in deze brochure worden beschreven, vindt u een verwijzing 

terug naar de lesgevers van SBB. Onderstaand vindt u deze opgelijst volgens regionale 

spreiding, waarbij telkens ook hun functie vermeld staat (zoals deze bij de beschrijving van 

de thema’s ook is opgenomen). 

REGIO ANTWERPEN ZUID 

Kantoren 

• Antwerpen – T 03 480 20 92 

• Sint-Katelijne-Waver – T 015 56 06 60 

Lesgevers 

• Baets Bart – 

(bedrijfseconomisch en milieuadviseur tuinbouw) 

• Verdier Paul – (fiscalist) 

• Wuyts Marc – (fiscalist) 

• Verhaeren Paul – (fiscalist) 

• Peeters Seppe – (agroconsultant) 

• De Peuter Kimberly – (successieplanner) 

• Maurits Evy – (btw) 

REGIO ANTWERPEN NOORD 

Kantoren 

• Brecht – T 03 330 16 30 

• Hoogstraten – T 03 314 38 24 

Lesgevers 

• Van Looveren Lieve – (milieuadviseur) 

• Balemans Chris – (fiscalist) 





• Francken Filip – (fiscalist) 

• Van Bladel Luc – (fiscalist) 

• Adriaensen Joeri – (fiscalist) 

• Van Looveren Kathleen – 

(bedrijfseconomisch adviseur) 

• Goossens Luc – (fiscalist) 


REGIO ANTWERPEN KEMPEN 

Kantoren 

• Geel – T 014 56 29 80 

• Turnhout – T 014 43 64 21 

Lesgevers 



• Goossens Dirk – (fiscalist) 

• Mattheussen Jan – (milieuadviseur) 

• Segers Luc – (fiscalist) 

• Stoops Wim – (fiscalist) 

• Verstraelen Staf – (fiscalist tuinbouw) 

• Pieters Liesbet – (milieuadviseur) 

• Covens Christel – (bedrijfseconomisch adviseur) 

• Van Steenbergen Tinne – 


• Op’t Roodt Peter – (technologisch bouwadviseur) 




REGIO BRABANT 

Kantoren 

• Bekkevoort – T 013 33 44 57 

• Leuven – T 016 24 51 59 

Lesgevers 

• Phlypo Gery – (fiscalist) 

• Nuytten Dries – (jurist en fiscalist) 

• Huybrechts Liesbeth – 

(bedrijfseconomisch- en milieuadviseur) 

• Van Boven Silke – (successieplanner) 

• Mertens Anse – (fiscalist) 

• Vangeenberghe Lieven – (fiscalist) 

• Walraven Katrien – (btw) 

• Van Tulden Kim – (vennootschapsrecht) 

REGIO WEST-VLAANDEREN ZUID 

Kantoren 

• Diksmuide – T 051 50 08 33 

• Ieper – T 057 22 07 00 

• Zwevegem – T 056 24 17 20 

Lesgevers 

• Desmedt Karolien – (milieuadviseur) 

• De Wispelaere Isabelle – 


• Rommens Isabelle – (milieuadviseur) 

• Vanackere Dirk – (fiscalist) 

• Vande Casteele Dirk – (fiscalist) 

• Himpe Bart – (fiscalist) 

• Wallays Wim – (milieuadviseur) 

• Vandenberghe Kurt – (fiscalist) 

• Vandeputte Siska – (fiscalist) 

• De Cock Laurens – (vennootschapsrecht) 

• Verlinden Hilde – (successieplanner) 

126

Rubriek 

REGIO WEST-VLAANDEREN NOORD 

Kantoren 

• Loppem – T 050 40 48 80 

• Roeselare – T 051 26 08 80 

• Tielt – T 051 42 61 11 

Lesgevers 

• Butaye Ann – (fiscalist) 

• Debacker Kris – (fiscalist) 

• Acke Kristel – (milieuadviseur) 

• Vandendriessche Evelien – (milieuadviseur) 

• Delarue Bart – (agroconsultant) 

• Deleu Heidi – (milieuadviseur) 

• Lippens Yves – (fiscalist) 

• Maes An – (milieuadviseur) 

• Vandaele Charlotte – (bedrijfseconomisch adviseur) 

• Vergote Marc – (bedrijfseconomisch adviseur) 

• Vandeputte Siska – (fiscalist) 

• De Cock Laurens – (vennootschapsrecht) 


REGIO LIMBURG ZUID 

Kantoren 

• Sint-Truiden – T 011 68 80 28 

• Tongeren – T 012 23 63 43 

Lesgevers 

• Cerulis Rudi – (fiscalist) 

• Nelissen Bart – (agroconsultant) 

• Neven Marijke – (fiscalist) 


• Vackier Bart – (milieuadviseur) 


• Peeters Jonas – (fiscalist en btw) 

REGIO LIMBURG NOORD 

Kantoor 

• Bree – T 089 46 07 60 

Lesgevers 

• Kelchtermans Jorrit – (fiscalist) 


• Swennen Jacky – (bedrijfseconomisch adviseur) 

• Verheyen Joris – (milieuadviseur) 


• Peeters Jonas – (fiscalist en btw) 

REGIO OOST-VLAANDEREN ZUID 

Kantoren 

• Aalst – T 053 78 35 42 

• Oudenaarde – T 055 33 94 40 

Lesgevers 

• Brouwers Geert – (fiscalist) 

• Cnockaert Hendrik – (technologisch bouwadviseur) 

• De Moor An – (milieuadviseur) 

• Jans Peter – (fiscalist) 

• Lammertyn Koen – (bedrijfseconomisch adviseur) 

• Wachtelaer Eddy – (fiscalist) 


REGIO OOST-VLAANDEREN 

MEETJESLAND 

Kantoren 

• Eeklo – T 09 377 54 08 

• Gent – T 09 243 89 70 

Lesgevers 

• Meerschman Anne-Mie – 


• Paelinck Annelies – (fiscalist) 

• Stoffelen Joke – (vennootschapsrecht) 

• Van De Walle Annick – (milieuadviseur) 


REGIO OOST-VLAANDEREN 

WAASLAND 

Kantoren 

• Lochristi – T 09 356 05 20 

• Beveren – T 03 760 10 30 

Lesgevers 

• De Lamper Dirk – (milieuadviseur) 

• Delbeke Dimitri – (bedrijfseconomisch adviseur) 

• Janssens An – (fiscalist) 

• Ott Lieven – (fiscalist) 

• Stoffelen Joke – (vennootschapsrecht) 


CENTRALE DIENSTEN 

Kantoor 

• Hoofdkantoor Leuven – T 016 24 64 85 

Lesgevers 

• Dillen Isabel – (agrarisch recht) 

• Goyens Geertrui – (landbouwadviseur) 

• Helsen Katrien – (fiscalist) 

• Henin Gregory – (fiscalist) 

• Caestecker Ils– (fiscalist) 

• Vranckx Pieter – (fiscalist) 

• Kelchtermans Sara – (milieuadviseur) 

• Libotton Sofie – (vennootschapsrecht) 

• Waelkens Johanna – (vennootschapsrecht) 

• Meykens Jan – (milieuadviseur) 

• Rottiers Leslie – (btw) 

• Swennen Jacky – (landbouwadviseur) 

SBB AGRO BOUWADVIES 

Kantoor 

• Lochristi – T 09 356 05 20 

Lesgevers 

• Boussery Katrien – (technologisch bouwadviseur) 

• Cnockaert Hendrik – (technologisch bouwadviseur) 

• Op’t Roodt Peter – (technologisch bouwadviseur) 

• Clement Frank – (technologisch bouwadviseur) 

127

WERKERS is de groepsnaam voor verschillende organisaties die allemaal op een of andere 

manier te maken hebben met arbeid op landen tuinbouwbedrijven, de inzet van tijdelijke 

arbeidskrachten of de organisatie van werk. Zo tracht WERKERS landen tuinbouwbedrijven 

op een klantgerichte wijze bij te staan, bij het invullen van al hun personeelsbehoeften. Afhankelijk 

van de situatie kan altijd wel één van de afdelingen de nood aan gespecialiseerd of 

flexibel personeel aanpakken. 

Een vaste waarde binnen het aanbod van WERKERS blijft zondermeer de bedrijfshulpverzekering. 

Hiermee kunnen bedrijfsleiders zichzelf of hun arbeiders op een adequate manier laten 

vervangen in geval van arbeidsongeschiktheid of andere situaties. Met zo’n 50 geschoolde 

werknemers vast in dienst, worden de ca. 2000 aangesloten leden dag in dag uit met kennis 

van zaken bijgestaan en soms bijna letterlijk ‘ondersteund’. Bij ziekte, ongeval of overlijden, 

maar ook bij familiale gebeurtenissen, vakantie of moederschapsrust neemt één van de ervaren 

vervangboeren het werk over. Om van dit aanbod gebruik te maken betaal je eerst een 

lidmaatschapsbijdrage. 

Hiernaast kan je bij WERKERS ook terecht voor heel wat gespecialiseerde agrarische werkzaamheden 

waarvan de belangrijkste stalreiniging, vee scheren, gewasbescherming en 

klauwverzorging zijn. 

Wie zijn de mogelijke lesgevers voor dit thema? 

• Govaerts Tom – consulent WERKERS agro bedrijfshulp (reg. 1926746) – Vosselaar A B L 

E tom.govaerts@werkers.be | M 0476 65 45 35 

• Hermans Marc – preventieadviseur WERKERS agro bedrijfshulp (reg. 335296) – Bierbeek A B L O W 

E marc.hermans@werkers.be | T 016 28 64 31 

• Kusters Ben – directeur WERKERS (reg. 265260) – Kortenaken A B L O W 

E ben.kusters@werkers.be | T 016 28 64 30 | F 016 28 64 39 

• Demaeght Johan – consulent WERKERS agro bedrijfshulp O W 

E johan.demaeght@werkers.be | M 0477 23 64 59 

128

Bovendien heeft WERKERS ook een coöperatief kader ontwikkeld voor boeren die activiteiten 

willen opnemen naast hun landbouwbedrijf. De bekendste voorbeelden hiervan zijn de 

winterdiensten voor gemeenten en bedrijven en de diverse aannemingswerken in het kader 

van landschapsonderhoud maar eveneens de begeleiding bij de opstart van een machinecoöperaties. 

Lesgevers voor dit thema kan je contacteren via: 

• secretariaat WERKERS – Leuven A B L O W 

E info@werkers.be | T 016 28 64 64 | F 016 28 64 39 

En ‘last but not least’ staat WERKERS ook gekend als hèt uitzendbureau voor de ruime agrarische 

sector. Reeds jaren streven we er elke dag opnieuw naar om de juiste man of vrouw 

op de juiste plaats te krijgen. Bedrijven doen een beroep op ons uitzendaanbod om allerlei 

redenen: het tijdelijk vervangen van medewerker(s), het opvangen van arbeidspieken, het inschakelen 

van seizoenarbeiders, het rekruteren van een vaste medewerker of het uitbesteden 

van loonadministratie. Kortom, WERKERS is voor veel bedrijven net díe ontbrekende schakel, 

die de nodige medewerkers en kan aanreiken, maar ook heel wat tijdrovende administratie 

uit handen kan nemen. 

Interesse? 

We zijn vlakbij! Contacteer ons in één van onze regionale kantoren! 

De kantoren van WERKERS in uitzenden vind je hier: 

• WERKERS Lochristi – Dorp West 97 A, 9080 Lochristi | T 09 355 38 65 | E lochristi@werkers.be 

• WERKERS Roeselare – Ardooisesteenweg 48/1, 8800 Roeselare | T 051 21 26 32 | E roeselare@werkers.be 

• WERKERS Lier – Paul Krugerstraat 1, 2500 Lier | T 03 491 81 00 | E lier@werkers.be 

129

Onze consulenten 

tot uw dienst! 

Onze regioconsulenten 

• LORE VAN LOOVEREN – A 

T 014 59 51 64 | M 0479 63 15 50 | E lore.van.looveren@boerenbond.be 

• EVI VAN CAMP – A 

T 014 59 51 57 | M 0485 18 26 14 | E evi.van.camp@boerenbond.be 

• MICHIEL SELS – A 

T 014 59 51 55 | M 0475 65 39 86 | E michiel.sels@boerenbond.be 

• NICK FRANÇOIS – B 

T 016 28 61 51 | M 0474 43 15 42 | E nick.francois@boerenbond.be 

• LIEN VANDEBROECK – B 

T 016 28 61 56 | M 0474 85 09 54 | E lien.vandebroeck@boerenbond.be 

• MACHTELD STEENSTELS – L 

T 011 30 37 17 | M 0472 69 08 35 | E machteld.steensels@boerenbond.be 

• HEIDI PINXTEN – L 

T 011 30 37 04 | M 0474 87 71 00 | E heidi.pinxten@boerenbond.be 

• KATHLEEN D’EER – O 

T 09 243 88 36 | M 0474 49 91 14 | E kathleen.deer@boerenbond.be 

• LAURA SPEECKAERT – O 

T 09 243 88 36 | M 0478 81 86 42 | E. laura.speeckaert@boerenbond.be 

• MATTHIAS VERCAUTEREN – O 

T 09 243 88 33 | M 0494 31 18 02 | E matthias.vercauteren@boerenbond.be 

• LOES DEWULF – O 

T 09 243 88 32 | M 0499 39 05 24 | E loes.dewulf@boerenbond.be 

• ANN-SOPHIE DECROOS – W 

T 051 26 03 88 | M 0476 25 81 85 | E ann-sophie.decroos@boerenbond.be 

• JOLIEN VERBEKE – W 

T 051 26 03 71 | M 0483 50 01 95 | E jolien.verbeke@boerenbond.be 

• MICHIEL VAN ROBAEYS – W 

T 051 26 03 41 | M 0475 51 73 15 | E michiel.van.robaeys@boerenbond.be 

Onze consulenten Rundveehouderij 

• DIRK AUDENAERT – O 

T 09 243 88 34 | M 0478 36 80 45 | E dirk.audenaert@boerenbond.be 

• JONAS HANSSENS – B O 

T 09 243 88 27 | M 0472 78 79 90 | E jonas.hanssens@boerenbond.be 

• JAN HALEWYCK – W 

T 051 26 03 86 | M 0476 99 91 72 | E jan.halewyck@boerenbond.be 

• SANDER HOOGSTIJNS – A 

T 014 59 51 51 | M | E sander;hoogstijns@boerenbond.be 

• RAF STEEGMANS – B L 

T 011 30 37 06 | M 0485 28 32 38 | E raf.steegmans@boerenbond.be 

Onze consulenten Varkenshouderij 

• DAVID DEHEYDER – A L 

T 014 59 51 60 | M 0477 34 17 77 | E david.deheyder@boerenbond.be 

• PIETER-JAN DELBEKE – W 

T 051 26 03 42 | M 0474 87 82 43 | E pieter-jan.delbeke@boerenbond.be 

• JOLIEN DE REU – B 

T 016 28 61 55 | M 0478 64 08 22| E jolien.de.reu@boerenbond.be 

• EDDY VANDYCKE – O 

T 051 26 03 43 | M 0478 50 42 82 | E eddy.vandycke@boerenbond.be 

Onze consulenten Pluimveehouderij 

• PIETER-JAN DELBEKE – W 

T 051 26 03 42 | M 0474 87 82 43 | E pieter-jan.delbeke@boerenbond.be 

• JOLIEN DE REU – A B L O 

T 016 28 61 55 | M 0478 64 08 22| E jolien.de.reu@boerenbond.be 

Onze consulenten tuinbouw en akkerbouw 

• COOLS KAROLIEN– Akkerbouw O W 

T 051 26 03 83 | M 0474 27 01 38 | E karolien.cools@boerenbond.be 

• COUSSE ANNELIES – Fruitteelt A B L 

T 011 30 37 08 | M 0472 61 72 44 | E annelies.cousse@boerenbond.be 

• DELBEKE STEFANIE – Groenteteelt O W 

T 051 26 03 85 | M 0473 82 90 14 | E stefanie.delbeke@boerenbond.be 

130

• DEROO IGNACE – Biologische productie u A B L O W 


• LEANDER HEX – Akkerbouw u A B L 

T 011 30 37 07 | M 0471 78 01 44 | E leander.hex@boerenbond.be 

• TYVAERT LIEN – Groenteteelt u O W 

T 051 26 03 46 | M | E lien.tyvaert@boerenbond.be 

• MIET POPPE – Boomkwekerij u A B L O W 

T 09 326 72 14 | M 0474 60 81 54 | E miet.poppe@boerenbond.be 

• MIROIR CHRISTIEN – Groenteteelt u A B L 

T 016 28 61 57 | M 0474 87 71 06 | E christien.miroir@boerenbond.be 

• VAN OOST PIETER – Snijbloemen en bloemisterij u A B L O W 

T 09 326 72 13 | M 0479 29 42 78 | E pieter.van.oost@boerenbond.be 

• VANCAYZEELE JAN – Tuinaanleg u A B L O W 

T 09 326 72 15 | M 0476 91 01 36 | E jan.vancayzeele@boerenbond.be 

• VAN HAVER SANDER – Biologische productie u A B L O W 


• VANHENTENRIJK KOEN – Groenteteelt u A L 

T 014 59 51 63 | M 0473 35 00 62 | E koen.vanhentenrijk@boerenbond.be 

• VERELST BART – Groenteteelt en fruitteelt 

T 09 243 88 37 | M 0498 40 85 80 | E bart.verelst@boerenbond.be 

Onze consulenten Biologische productie 

• IGNACE DEROO – u A B L O W 


• SANDER VAN HAVER – u A B L O W 


Onze consulent Verbreding 

• NELE LAUWERS – u A B L O W 

T | M 0474 31 76 84| E nele.lauwers@boerenbond.be 

Onze dienstbetoonconsulenten 

• SARAH SEYEN – u A 

T 014 59 51 52 | M 0494 20 02 79| E sarah.seyen@boerenbond.be 

• BETTY VAN EYKEN – u B 

T 016 28 61 05 | E betty.vaneyken@boerenbond.be 

• SANDRA WERIX – u L 

T 011 30 37 10 | M 0473 68 52 70 | E sandra.werix@boerenbond.be 

• JAN DE SADELEER – u B O 

T 09 243 88 35 | M 0475 69 39 55 | E jan.de.sadeleer@boerenbond.be 

• JOHAN SANDERS – u O 

T 09 243 88 31 | M 0472 81 03 36 | E johan.sanders@boerenbond.be 

• DIRK VERMANDER – u W 

T 051 26 03 87 | M 0478 34 39 50 | E dirk.vermander@boerenbond.be 

• OSCAR WULLEPIT – u W 

T 051 26 03 81 | M 0478 47 30 24 | E oscar.wullepit@boerenbond.be 

Onze provinciaal secretarissen 

• MATTI LAMMERS – u A 

T 014 59 51 58 | M 0476 32 17 05 | E matti.lammers@boerenbond.be u A 

• ELS CORBEELS – u B 

T 016 28 61 58 | M 0494 28 43 80 | E els.corbeels@boerenbond.be u B 

• PETER BRUGGEN – u L 

T 011 30 37 01 | M 0477 50 70 62 | E peter.bruggen@boerenbond.be u L 

• MAARTEN STUER – u O 

T 09 243 88 21 | M 0475 82 71 72 | E maarten.stuer@boerenbond.be u O 

• HANS MOMMERENCY – u W 

T 051 26 03 82 | M 0476 44 99 37 | E hans.mommerency@boerenbond.be u W 

Onze adviseurs studiedienst 

• BART BELIEN – T 016 28 64 22 | M 0476 33 33 96 | E bart.belien@boerenbond.be 

• ILSE GEYSKENS – T 016 28 61 33 | M 0471 81 56 63 | E ilse.geyskens@boerenbond.be 

• LEEN FRANCHOIS – T 016 28 64 20 | M 0473 85 12 02 | E leen.franchois@boerenbond.be 

• KATRIEN VAN HERCK – T 016 28 64 08 | M | E katrien.van.herck@boerenbond.be 

• CAROLINE VAN DER HEYDEN – T 016 28 64 21 | M 0477 99 23 09 | E caroline.van.der.heyden@boerenbond.be 

• PIETER TIMMERMANS – T 016 28 64 15 | M | E pieter.timmermans@boerenbond.be@boerenbond.be 

• DIANE SCHOONHOVEN – T 016 28 64 06 | M 0473 37 34 55 | E diane.schoonhoven@boerenbond.be 

• TOON DE KEUKELAERE – T 016 28 64 12 | M 0473882105 | E toon.dekeukelaere@boerenbond.be 

• ELS GOOSSENS – T 016 28 64 23 | M | E els.goossens@boerenbond.be 

• ROEL VAES – T 016 28 64 14 | M 0497 46 00 71 | E roel.vaes@boerenbond.be 

• WOUTER WYTYNCK – T 016 28 64 09 | M 0475 84 24 55 | E wouter.wytynck@boerenbond.be 

• FRANCOIS HUYGHE – T 016 28 64 11 | M 0496 85 87 84 | E francois.huyghe@boerenbond.be 

• GIEL BOEY – T 016 28 64 17 | 0479 75 81 07 | E giel.boey@boerenbond.be 

u 

131

Rijbewijs G 

Met de tractor de openbare weg op? 

Behaal bij ons vlot het juiste rijbewijs! 

Wij zorgen voor: 

• Tractor en kar 

• Professionele begeleiding 

• 8 uur individuele praktijkopleiding 

• Praktijkexamen in erkend examencentrum 

• Examenbegeleiding 

Je kan opleiding volgen in Stabroek, Geel, Hoogstraten, St-Truiden, 

Rotselaar, Merchtem, Eeklo, Melle, Oudenaarde en Oedelem. 

Meer info en inschrijven op 

agrocampus.be/rijbewijsG 

Diestsevest 40 – 3000 Leuven ↸ agrocampus.be info@agrocampus.be ☎ 016 28 61 10

AC_Vormingswijzer2019-2020

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?