Zilver Magazine - herfst 2019

Gerotopia
Begin augustus stond er een reportage in de NRC,
over oudere Nederlanders in Nieuw Zeeland. Het
verhaal ging er over dat zij, jong geëmigreerd,
zich op oudere leeftijd toch wat eenzamer voelden
en toen gezamenlijk een dorp hadden opgericht
met de naam ‘Ons Dorp’ om daar met andere
Nederlanders samen te gaan wonen.
Het verbaasde me niet, ook al omdat ik wat
langer geleden al het boek had gelezen van de
Amerikaanse journalist Blechman. Diens buren
verhuizen na hun pensionering naar een gemeenschap
voor ouderen in Orlando, Florida. Omdat
hij zijn buren kende als actieve buurtbewoners
is hij benieuwd wat hen zo boeit in die gemeenschap
en trekt daar een aantal dagen met hen op.
Daar valt hij van de ene verbazing in de andere.
‘The Village’ bestaat uit meerdere dorpen in een
gebied dat zo groot is als pakweg Utrecht. En in
dat ommuurde gebied wonen honderdduizenden
ouderen. Ze hebben golfbanen, een eigen tv zender,
een eigen krant en er is een rijk programma
van activiteiten. Elke dag, de hele dag door. Er
zijn 40 zwembaden, een ziekenhuis, een dierenziekenhuis,
sportzalen ga maar door en ze hebben
een eigen politie. Hij ontdekt dat er in bijna elke
Lukt het om je gelukkig te
voelen als je geïsoleerd van
de wereld alleen maar met
prettige dingen bezig bent?
staat in de Verenigde Staten honderden van dit
soort gemeenschappen bestaan. Het aantal groeit
met de dag. Echt? Miljoenen kapitaalkrachtige
ouderen die zich terugtrekken in een veilige en
aangename omgeving? Achter een muur?
Ook in mijn vriendenkring komt af en toe een
discussie op over hoe plezierig het zou zijn om
met elkaar een ruim huis te kopen of te huren
om dan een aantal zaken gemeenschappelijk te
regelen en om met elkaar leuke dingen te doen.
Dit gaat dan om jongere ouderen van nog maar
net 60. Is het de angst voor eenzaamheid? Maar
jongere ouderen hebben nauwelijks last van eenzaamheid,
in ieder geval niet meer dan jongeren.
Als je aan niet-ouderen vraagt wat het hoofdprobleem
van ouderen is, dan zegt 40 procent
inderdaad: eenzaamheid. Vraag je aan ouderen of
ze zelf eenzaam zijn zegt niet meer dan 5 tot 15
procent van die ouderen in Europa ‘ja’. Pas op veel
latere leeftijd kan eenzaamheid een probleem
worden.
Of is het een vergissing? Een denkfout om te
denken dat het leuk is om de laatste 20 a 25 jaar
van je leven in, ja toch een soort pretpark, te
wonen. Lukt het om je gelukkig te voelen als je
geïsoleerd van de wereld alleen maar met prettige
dingen bezig bent?
De meeste ouderen die ik ken en die plezier in
het leven hebben, zijn over het algemeen juist
heel actief in hun eigen omgeving. In hun familie
of in hun gemeenschap. Ze doen vaak vrijwilligerswerk
waar ze veel bevrediging aan ontlenen.
Aan een beschermde omgeving moeten ze niet
denken. Ja mogelijk op latere leeftijd als ze minder
mobiel zijn of als ziekte een rol gaat spelen.
Maar misschien vergis ik me heel erg en komt de
trend van de afgesloten ouderen gemeenschap
over waaien vanuit de VS naar Nederland. Als
ik bij mezelf te rade ga is er nu werkelijk geen
cel in mijn lijf die naar zo’n gemeenschap wil.
Daarvoor zijn mijn dagelijkse activiteiten, het
fietsen, wandelen, organiseren van dingen, lezen
en schrijven, te logeren krijgen van kleinkinderen
me te dierbaar. En dat kleine beetje eenzaamheid
neem ik dan wel voor lief.
Jan Wal burg
Jan Auke Walburg is
emeritus hoogleraar
op het gebied van de
positieve psychologie,
die condities bestudeert
waaronder mensen tot
bloei komen. Daarvoor
werkte hij als directeur in
verschillende organisaties
op het gebied van de
gezondheidszorg. Thans
schrijft hij over diverse
onderwerpen, helpt hij
mee aan de organisatie
van een klassiek muziekfestival
in Twente, werkt
hij in zijn tuin en heeft hij
plezier met zijn vrouw,
vrienden, kinderen en
vooral kleinkinderen. Hij
woont in Losser.
zilver magazine
27