OKTOBER 2019 Tijdschrift – 1099 Brussel X BC 6433 – maandblad, verschijnt niet in juli en augustus – P 106 334 – Urbain Britsierslaan 5 – 1030 Brussel

#Werk en geluk

Femmagroepsbegeleidster R’Himo:

‘We moeten samen leven.

Of we dat nu willen of niet’

[ 1 ]

---

Uw schoenenspecialist:

kleine en grote maten!

1000m 2 TOPMERKEN

www.

.com

HEREN: Guess shoes & bags Rehab

Floris Van Bommel TommyHilfiger

Timberland Ambiorix Lloyd Sebago

Giorgio Australian Geox Think Ara

Mephisto Mbt Joya Solidus Rockport

SNEAKERSHOP: Nike-AirForce Adidas-Originals

Dr.Martens Dc Diadora Jack&Jones Skechers

Fila All-Star Asics Converse NewBalance Vans

Buffalo Puma Reebok FredPerry Champion

DAMES: Guess Shoes & Bags Valentino Ferre

Floris Van Bommel DL-sport TommyHilfiger

Gabor PeterKaiser Mephisto Think! Brako

Ara Geox SensUnique Semler Solidus Wolky

STRETCH

1 PAAR TURNPANTOFFELS BIJ AANKOOP

VAN KINDERSNEAKERS OF -SCHOENEN

(zolang voorraad strekt)

KIDS: Adidas-originals Skechers

Vans Dc Birkenstock Timberland

All-Star Ricosta Stones & Bones

Fila Nike Puma Crocs Kipling

MEER DAN 2.000 MODELLEN VOOR STEUNZOLEN!

DL-sport Verhulst Ara Loints Softwaves Remonte

Mephisto-Mobils Allrounder Piesanto Berkemann

Annalina Semler Gabor Stuppy Vionic Birkenstock

CHROOM vrij/arm: Think! Brako-Anatomics FitFlop

Clair de Lune Ecologica FinnComfort Wolky Vital

DIABEET: Durea Varomed Xsensible Solidus-care

SPECIALIST IN WANDEL- LOOP- en BALANCE-schoenen:

MBT JOYA SANO XSENSIBLE FINNAMIC ROLLING

Topdealer van: MEPHISTO ROCKPORT LOWA

Allrounder Asics Meindl Brooks Dolomite

Sint-Niklaas

Dendermonde

Aalst

MALDEREN

station

ANTWERPEN

A12

Temse

Bornem

Sint-Amands

BRUSSEL

Willebroek

Mechelen

Londerzeel

A12

€ 13 KORTING BIJ AANKOOP VAN EEN PAAR SCHOENEN VANAF € 95,00

EN NIET CUMULEERBAAR MET ANDERE KORTINGEN

Naam ...................................................................................................................

Adres ....................................................................................................................

E-mail .............................................................................. Datum ..... / ..... / .....

EURIKA-SHOE BVBA - Handelsstraat 141 - 1840 Londerzeel (Malderen-station)

Tel. (052) 33 30 01 - e-mail: eurika@telenet.be

Open: werkdagen van 9 tot 20 u. - zaterdags van 9 tot 19 u.

Gesloten: zon- en feestdagen

Niet geldig tijdens de sperperiode.

✁

BON

€13

---

ACHTER DE SCHERMEN

TEKST: LOBKE GIELKENS

Afgelopen maand volgden enkele

Femma-collega’s de training ‘Werkgeluk

werkt’ bij Veerle Dobbelaere. Want ook

wij bij Femma zijn ervan overtuigd dat

gelukkige medewerkers actiever en

productiever op de werkvloer zijn.

Samen met het hele team ‘werkten’ we een

hele dag rond ons gedrag, onze competenties

en onze waarden. We luisterden naar elkaar

en we smeedden plannen om een betere toekomst

te garanderen. ‘s Avonds gingen we

naar huis met impactvolle kennis, zelfkennis

en een concreet plan om ons werkgeluk nog

meer te verhogen.

Lobke: ‘Veerle liet ons inzien wat ons echt gelukkig

maakt in onze job. Wat zijn onze drijfveren

en waar komen we elke dag ons bed voor uit?

Wat ik bijzonder vond om te zien was dat mijn

persoonlijke waarden helemaal overeenkwamen

met de waarden van Femma en dat ik dus echt

op mijn plaats zit. Na deze intensieve training

afgewisseld met korte meditatiemomenten,

adempauzes én een overheerlijke lunch, ging ik

naar huis met een hoofd én lijf vol goesting om

er weer volop tegenaan te gaan bij Femma.’

Zelf zo’n training volgen?

Op www.mijnademruimte.be vind je meer info over de trainingen die Veerle Dobbelaere geeft.

---

Vind ons leuk

op Facebook

www.facebook.com/femmavzw

12

17

34 45

Colofon

Redactieadres: Femma vzw - Femma Urbain Britsierlaan 5, 1030 Brussel - Tel. 02 246 51 11 - E-mail: redactie@femma.be

Verantwoordelijke uitgever: Eva Brumagne - Femma vzw - Urbain Britsierlaan 5 - 1030 Brussel

Redactie: Chris Goossens, H. Wouters, Evi Renaux, Jade Yorks en Lobke Gielkens

Coördinatie: Jade Yorks

Corrector: Annick Geets en Caroline Bossu

Reclameregie: Publicarto N.V. - Driehoekstraat 18 - 9320 Aalst - Tel. 053 82 60 80 - Fax 053 82 60 90

Vormgeving: Gevaert Graphics - Zwevezele

Druk: T’Hooft printing

Femma is het magazine van Femma vzw, verschijnt tien keer per jaar en wordt bezorgd aan alle Femmaleden. Lidgeld: 30 euro

Domiciliëring: valt de vervaldatum van je lidmaatschap in Oktober?

Via je domiciliëringsopdracht zal de inning voor verlenging van je lidmaatschap (30 euro) gebeuren op 05/10 of 20/10.

Cover: Ellen van den Bouwhuysen

Algemene inlichtingen Femma vzw: tel. 02 246 51 11 of femma@femma.be - www.femma.be

Heb je suggesties voor verbetering? Geef ze door aan Emma van Femma: emma@femma.be, www.femma.be/emma

Femma is niet verantwoordelijk voor de inhoud van de advertenties.

Abonnementen

Anita Monsieur: tel. 02 246 51 21 of mail naar anita.monsieur@femma.be

---

INHOUD OKTOBER 2019

Werk en geluk

Mama’s en oma’s hebben een gigantische hoeveelheid werk. Vaak betaald, maar

misschien nog wel vaker onbetaald. Probeer daar maar eens balans én geluk in

te vinden. In dit magazine doen we ons best om je wat op weg te helpen. Zo testen

we voor jou een heuse productiviteitscursus, onderzoeken we of mindfulnes naast

jou ook de samenleving milder maakt en presenteren we met trots Femma Maakt

Het. Het is maar dat je weet dat iedereen recht heeft op voldoende vrije tijd. Met

ons nieuwe platform helpen we je alvast op weg.

Uiteraard is er nog veel meer, dus blader maar snel verder.

6 De wereld van R’Himo en Greet

12 Zo word je baas van eigen tijd

17 Gisteren – vandaag – morgen met

Veerle Dobbelaere

44 Waarom mindfulness niet alleen om jou

hoeft te draaien

21 Maak kennis met

Femma Maakt Het

Zelfgemaakt

• Bijenwaswrap

• Naai een A-lijn jurkje

• Pimpen van terracotta bloempotjes

CULINAIR

• Maak Homemade confituur

Meer Femma

3 Voorsmaakje

10 Kortgeknipt

16 Rustpunt

32 Column

33 Rustpunt

38 Dertigurenweek van Jeroen

39 Fier

40 Tijd en geluk

42 100 jaar Femma: ‘Daarom hebben we

een middenveld nodig’

46 Reizen: ga je mee naar Albanië of

Mallorca?

50 Het klein gelukske van Bianca

51 Spel

34 Waarom het rusthuis lang niet meer

voor iedereen toegankelijk is

---

Groepsbegeleider R’Himo Assecoum en

Femmavoorzitter Greet De Ceukelaire:

‘OF WE NU WILLEN OF NIET,

WE MOETEN SAMENLEVEN’

---

DE WERELD VAN

TEKST: Gerda van den dries – FOTO: ellen van den bouwhuysen

Ze zitten al gezellig met elkaar te babbelen in een zaaltje op de hoofdzetel

van Femma in Brussel, R’Himo Assecoum en Greet De Ceukelaire, met

wie ik een afspraak heb. Allebei zijn ze actief rond diverse vrouwengroepen

bij Femma: R’Himo in Brussel en Greet in Aalst. Ze kennen mekaar

niet goed, dus dit interview is niet enkel voor mij maar ook voor hen een

kans om mekaar beter te leren kennen.

Hoe zijn jullie bij Femma beland?

‘Ik ben industrieel ingenieur chemie, ik heb gewerkt

in de rubberindustrie, altijd tussen mannen’, vertelt

Greet. ‘Maar na ons derde kind was dat niet meer

te combineren met het werk van mijn man en ben

ik thuisgebleven. Het was de bedoeling om dat enkel

voor een tijdje te doen, maar ik ben nooit meer

buitenshuis gaan werken. Het gezin alleen en het

huishoudelijke werk, dat was voor mij toch niet alles.

Ik wou iets meer voor mezelf en ik wou graag samen

met vrouwen dingen doen.’

Sacochenmadammen

‘Op een dag zag ik een aankondiging voor een activiteit

van KAV en ben daarop afgestapt. Maar die

eerste ervaring was niet zo positief, want dat was nog

in de tijd van de sacochenmadammen.’ De wàt? ‘De

sacochenmadammen …’ Greet grinnikt. ‘Ik was blijkbaar

op de vaste plaats gaan zitten van iemand die er

nog niet was en ze vroegen me om ergens anders te

gaan zitten. Ze deden in die groep vooral activiteiten

die oudere dames graag deden. Ik heb me daar toch

wel eenzaam gevoeld. Daarom heb ik later het initiatief

genomen om een jong-KAV-groep op te richten.

Daarna ben ik gevraagd om in de provincie mee te

draaien en nog later nationaal. En van ‘t één kwam

’t ander … En ondertussen ben ik voorzitter van

Femma!’ Greet zegt het met enige trots, maar ook

met iets van verwondering. ‘Als ze me dat toen, zevenentwintig

jaar geleden, hadden gezegd dat ik ooit

voorzitter zou worden, dan zou ik dat nooit geloofd

hebben. ’t Is niet dat het op mijn verlanglijstje stond!’

Schrik voor bekering

R’Himo is al tweeëntwintig jaar actief als groepsbegeleider

bij Femma. ‘Mijn ouders zijn vanuit Marokko

naar België gekomen toen ik twee was. Ik ben

hier naar school gegaan, maar heb afgehaakt toen

ik vijftien, zestien jaar was. Ik deed al vakantiewerk

in een fabriek en de baas zei: ‘Als je wil kan je hier

blijven, dan moet je niet meer naar school.’ En ja, wat

weet je als je vijftien bent over je toekomst? Ik dacht

alleen ‘dan moet ik geen huiswerk meer maken’ en

ben gaan werken. Dat was een hele dag bandwerk, in

een koekjesfabriek.’

‘WE ZIJN ALLEMAAL VROUW, WE KUNNEN

ALLEMAAL VAN ELKAAR LEREN’

Greet

‘Nu wordt bij jongeren die afhaken van school meteen

de link gelegd met de moslimachtergrond, maar dat

kwam gewoon door de sociaal-economische situatie

van mijn ouders. Zij begrepen het schoolsysteem hier

niet zo goed. Mijn vader heeft altijd hard gewerkt,

mijn moeder was analfabeet, er was toen nog niks van

begeleiding en ondersteuning. Maar na een tijd had

ik zoveel spijt dat ik gestopt was met de school! Want

ik was wel een goeie leerling hé, mijn droom was verpleegster

worden. Dat is er dus nooit van gekomen.

Pas toen ik al getrouwd was en kinderen had, besefte

ik: ik kan meer dan met mijn handen werken. Niet dat

ik daarop neerkijk, maar ik wist dat ik meer kon doen.

Ik ben dan terechtgekomen in het Jobhuis om een

[ 7 ]

---

‘ONDER EEN HOOFDDOEK ZIT WEL EEN

HOOFD HÉ, EEN PERSOON MET EEN HART’

R’himo

secretariaatsopleiding te volgen. Daar zagen ze dat ik

een sociaal geëngageerd mens ben en hebben ze me

een job aangeboden.’

‘Uiteindelijk heb ik nog mijn diploma van middelbaar

onderwijs gehaald via de centrale examencommissie

en zelfs nog een bachelor maatschappelijk werk via de

‘Bijzondere Leerroute’, een deeltijds programma voor

volwassenen. Dat was niet gemakkelijk! Ik werkte overdag

bij Femma, we hadden drie kinderen, dus pas als

zij in bed lagen kon ik beginnen te studeren, soms tot

twee, drie uur ’s nachts … Vijf jaar aan een stuk, dat was

echt zwaar! Gelukkig kreeg ik 100% steun van mijn

man. Ik ben dan ook heel fier dat ik dat gehaald heb.

En dat naast mijn werk bij Femma.

In het begin dacht ik ‘Oei, KAV, dat is christelijk, straks

gaan ze mij nog proberen te bekeren, want ik ben moslim.’

R’Himo moet er hartelijk om lachen. ‘Maar dat is

supergoed meegevallen.’

Superdiverse groepen

Greet heeft in Aalst een superdiverse Femma groep

mee opgericht, waar vrouwen uit heel veel verschillende

culturen en uiteenlopende achtergrond – sommige

hoogopgeleid, andere in armoede of vluchteling – mekaar

kunnen ontmoeten. R’Himo is actief binnen de

Femma Quartier-groepen, die specifiek gericht zijn op

kwetsbare vrouwen in achtergestelde wijken. Zo zijn er

nu veertien in Brussel.

‘Ik heb altijd moeite met die term “achtergestelde wijken”.

Dat is zo negatief’, zegt R’Himo. ‘Ik spreek liever

over volkse buurten. Daar zit ik weet niet hoeveel

talent! Bij ons gaat het vooral om het versterken van

die vrouwen, zodat ze meer en meer hun stem laten

horen, hun rol kunnen opnemen in de samenleving

en mekaar ondersteunen. Je ziet daar zulke mooie

dingen gebeuren. We zien vrouwen echt groeien en

zich engageren, ook bij andere organisaties of in het

oudercomité. Zo kunnen we de diversiteit in die wijken

op een positieve manier naar voren brengen. Want tegenwoordig

komt die vooral op een negatieve manier

in het nieuws. Die polarisering, mensen in een hokje

duwen, focussen op het anders zijn, zelfs door mensen

die het land hier besturen … Dat maakt mij echt bezorgd.

Ik lig daar soms van wakker. Hoe er soms wordt

gereageerd op vluchtelingen, op vrouwen met een

hoofddoek! Onder die doek zit wel een hoofd hé, een

persoon met een hart.’

‘Ik heb drie dochters en twee kleinzonen. Je wil toch

niet dat die zulke dingen te horen krijgen! Iedereen

wil toch hetzelfde, elke vrouw is toch bekommerd om

haar kinderen en wil dat zij een goed leven hebben.

We moeten allemaal samen de vrouwenstrijd voeren

om de positie van de vrouwen te verbeteren. Meer dan

ooit moeten we dat samen doen.’ Ze zegt het vol overtuiging.

‘Want of we dat nu willen of niet, we moeten

samenleven, we kunnen daar niet onderuit.’

Is dat iets dat je ook in de groep in Aalst merkt, dat

vrouwen meer gemeenschappelijk hebben dan dat

ze van mekaar verschillen?

‘Dat is waarmee we gestart zijn’, zegt Greet, ‘we zijn

allemaal vrouw, we kunnen allemaal van elkaar leren.

Je ziet in zo’n groep nieuwsgierigheid naar mekaar

ontstaan, veel gesprekken en veel solidariteit. Een

Italiaanse vrouw uit onze groep bijvoorbeeld, die in

een serviceclub zit, heeft ervoor gezorgd dat er voor

een andere deelneemster, een vluchtelinge uit Syrië,

een kappersopleiding betaald kon worden. Dat zijn

zo van die mooie dingen die gebeuren. We proberen

heel laagdrempelig te werken, zodat elke vrouw kan

deelnemen. Zo organiseren we elk jaar in de eerste

zomerweek een picknick in het stadspark van Aalst.

Iedereen brengt een dekentje mee, hapjes en drankjes,

supergezellig. Vorige zomer waren we met honderd!

Dat is zo’n moment dat je de samenhorigheid tussen

de vrouwen voelt.’

‘Dat is zo belangrijk,’ vult R’Himo aan, ‘dat de vrouwen

uit hun isolement worden gehaald, dat ze samenkomen,

tijd voor zichzelf krijgen. Zo maken ze vriendinnen en

voelen zich daardoor ook sterker.’ Greet voegt eraan toe:

‘Het lukt wel niet om zo’n groep te vormen door flyertjes

[ 8 ]

---

‘MIJN OUDERS LEERDEN ME DAT IEDEREEN GELIJK IS.

DAAROM WOU IK EEN SUPERDIVERSE GROEP OPRICHTEN’

Greet

te gaan ronddelen. Je moet echt gaan aanbellen, de

vrouwen persoonlijk aanspreken op straat, in de winkel,

of aan de schoolpoort.’ ‘Ja, dat doen wij in Brussel ook’,

zegt R’Himo. ‘Je moet in het begin wel extra moeite

doen om de vrouwen te bereiken.’

Wat is jullie grootste uitdaging?

‘De mensen buiten krijgen,’ zegt Greet, ‘de inspanning

doen om ze ernaartoe te krijgen. En in sommige culturen

zijn ze ook niet gewoon om met een agenda te

werken, dat is niet zoals bij ons.’ R’Himo komt meteen

tussenbeide: ‘Voor mij heeft dat niet zozeer met cultuur

te maken, maar wel met de sociaal-economische

situatie van mensen. Een ‘Belgo-Belgische’ vrouw, ik

noem die nu maar zo, die in armoede leeft, die dag na

dag te probeert te overleven, die heeft ook geen agenda.

Ik vind dat een beetje gevaarlijk om dat meteen te

verbinden met de cultuur of geloofsovertuiging. Mijn

moeder had ook geen agenda. Had dat te maken met

haar cultuur? Nee, dat was omdat ze niet kon lezen en

schrijven.’

‘Eerlijk gezegd ben ik dat beu, hoe alles meteen in

verband wordt gebracht met de moslimcultuur en het

geloof … Als je op sociale media al die bagger leest,

eerlijk gezegd, ik ben daar soms niet goed van! Omdat

ik dan ook denk aan mijn dochters. Zij hebben alle drie

gestudeerd en diploma’s behaald, zij doen zo hun best

om hun kinderen een goeie toekomst te geven. En die

moeten dan het hoofd bieden aan dat soort reacties en

hun kinderen proberen te beschermen tegen dat soort

uitspraken, dat is toch niet normaal!’ R’Himo zegt het

met verontwaardiging en met iets van wanhoop in

haar stem. ‘Daarom zijn die superdiverse groepen zo

belangrijk,’ bevestigt Greet, ‘zodat de vrouwen uit al

die culturen en die Vlaamse vrouwen merken dat ze

allemaal dezelfde bekommernissen hebben en dat al

die verschillende vrouwen ook maar gewoon vrouwen

zijn zoals zij. Als ze met mekaar babbelen, mekaar

leren kennen, begrip en respect voor mekaar krijgen,

dan gaan ze zulke uitspraken niet doen. Mekaar leren

verstaan en nieuwsgierigheid naar mekaar tonen, dat

is zo belangrijk.’

‘We moeten natuurlijk ook kritisch blijven voor onze

eigen cultuur en gemeenschap,’ preciseert R’Himo,

‘maar men mag niet alles reduceren tot een bepaalde

geloofsgemeenschap of afkomst. Aan de andere kant

zijn er nu gelukkig ook veel initiatieven die tegenwind

bieden, dat maakt mij heel blij.’

Blijven dromen

‘Weet je,’ vertelt Greet, ‘eigenlijk komt het door mijn

opvoeding dat ik met die superdiverse vrouwengroep

in Aalst ben gestart. Mijn ouders hebben altijd een

open blik op de wereld gehad. Ze zijn bijvoorbeeld

jaren bezig geweest met projecten in Haïti, we hadden

elk jaar kinderen uit de bidonvilles van Parijs die bij

ons kwamen, ik heb een geadopteerde zus uit Haïti,

mijn broer is als dokter naar de Filipijnen geweest …

We zijn als kind opgegroeid met een open blik op de

wereld en de overtuiging dat iedereen gelijk is. Dat

zit er bij mij ingebakken. Daarom wou ik zo’n superdiverse

groep in Aalst oprichten.’

‘Er is een Marokkaans spreekwoord,’ zegt R’Himo, ‘als

je een vrouw versterkt, versterk je de hele wereld. Je

brengt een beweging op gang die zo mooi is om te

zien. De grootste uitdaging voor de vrouwenbeweging

voor mij is dat alle vrouwen, vanuit welke overtuiging

of afkomst, hand in hand samen strijden. Ik hoop van

harte dat elke vrouw zich goed voelt en dat er voor

elke vrouw een plaats is in de samenleving. Dat is een

ideaalbeeld en misschien wat melig om te zeggen,

maar dat is mijn droom.’

Maar we moeten misschien dromen, niet?

‘Ja, dat moeten we blijven doen, dromen’, knikt

R’Himo. ‘En ik doe het met veel plezier’, zegt Greet. ‘Ja,

ik ook’, zegt R’Himo. ‘Soms ben je zelf moe, maar als je

dan die stralende gezichten van de vrouwen ziet, dan

weet je dat je een steentje hebt bijgedragen aan een

menselijker samenleving. Dat geeft voldoening.’

[ 9 ]

---

KORTGEKNIPT

Eco-tip

Duurzaam winkelen door Cosh

Het is niet dat je geen duurzame en ethische

aankopen wil doen als je nieuwe spullen

nodig hebt. Maar vind ze maar eens,

al die merken die het beste met de wereld

voor hebben. Duurzaam winkelen kost

soms meer tijd dan je voor handen hebt.

Maar nu is er Cosh, een super handige

website die duurzaam winkelen voor jouw

eenvoudig maakt.

Bezoek www.cosh.eco voor meer info.

45 jaar Wereldsolidariteit

Samen met de mensen en organisaties die mee de

weg plaveiden voor meer wereld-soldiarteit viert

Wereldsolidariteit feest. Je bent welkom om samen

stil te staan bij de afgelegde weg en om kennis

te maken met de nieuwe visuele identiteit.

Samen heffen we het glas op de uitdagende weg

die nog voor ons ligt.

Wanneer: woensdag 16 oktober 16:00 uur

Waar: Aeropolis II - Urbain Britsierslaan 5

1030 Schaarbeek

Laat weten of je er bij bent via

hilde.ceulemans@wsm.be of 02 246 36 85

OPLOSSING SPEL

B I O L O G I E L E R A R E S

L O e i e r s o r i g a m i

o n r e d e l ij k t e l e n

e a r e n a e b n r t

m a l e s m e r a l d a E

B B A m p k m a a e e r

n i e r a k e l i g r e k

b e s t a a n e e r n l

i n i n l e i d e r o m a

n g e k l e e s a a

d a n s e n e n k m a l s

s l o t r e g e l s a a i

t o e e k n ij l l i g a

e m i n i s s u e e a

r v a a s t l e n e n

[ 10 ]

---

Dag fijne Femmafan,

Fijn dat je ons magazine weer in handen hebt.

Dankjewel om daar tijd voor te maken. Dankjewel ook voor jouw geduld.

Want laten we eerlijk zijn. Dat hebben we deze maand nogal op de proef

gesteld.

Net zoals jij elke maand op ons rekent om jouw magazine op tijd te ontvangen.

Zo rekenen wij elke maand op onze drukker om het op tijd te drukken.

Daar ging het deze maand mis. Onze drukker bleek failliet en wij moesten heel

rap op zoek naar een nieuwe. Die zoektocht duurde iets langer waardoor jij jouw

magazine dus iets later kreeg.

Dat spijt ons.

Lobke en Jade

Femma redactie

[ 11 ]

---

CURSUS

‘BAAS OVER EIGEN TIJD’

Heel af en toe lukt het. Dan spreken mijn buurvrouwen en ik af om samen te

eten. Uiteraard tellen we dan calorieën, wordt er geroddeld én bijgepraat. Onze

situaties zijn verschillend: een alleenstaande mama met een zoon, een getrouwde

mama met drie pubers in huis, een actieve oma en - ikzelf - een freelancer

met vier kinderen. Allemaal hebben we een resem aan activiteiten en moeten we

ontzettend flexibel zijn om alle balletjes in de lucht te houden. Tijd om er even bij

stil te staan: ik test de cursus ‘Baas over eigen tijd’ uit.

[ 12 ]

---

TEKST: H. WOUTERS

Je kent het wel: oppassen op het (klein)kind, telefoontjes

voor het werk, bedenken wat we deze week

eten, plannen wanneer we de boodschappen doen,

een kind wegbrengen naar een hobby, een oppas

regelen voor overmorgen en een pleister plakken op

een knie. En dat allemaal binnen het uur. Ik dacht

altijd dat ik in de moeilijkste fase zat, met mijn kleine

kinderen. Maar ook de moeders met grotere kinderen

uit mijn netwerk weten niet wat eerst te doen. En

tot mijn verbazing ook de oma’s, die natuurlijk zelf

nog een heel actief leven hebben, vrijwilligerswerk

doen, een heel sociaal netwerk onderhouden en ook

hun kinderen willen helpen met de zorg voor de

kleinkinderen.

‘Productiviteitsgoeroes zijn meestal mannen. Academici

vaak’, zegt Kelly Deriemaeker lachend. ‘Ik lees

al lang productiviteitsboeken. Toen ik nog werknemer

was en geen kinderen had, ging alles vrij vlot.

Maar als moeder van twee en freelancer voor verschillende

opdrachtgevers, had ik het idee dat ik heel

gedisciplineerd met mijn tijd moest omgaan. Dat

lukte niet altijd, bijvoorbeeld door deadlines maar

ook omdat er zo veel te regelen is. Mensen denken

altijd dat ik de beste job ter wereld heb en dat vind

ik meestal ook, maar twee keer per jaar was ik bereid

het allemaal op te geven voor een job mét overzicht

en sturing. Het voelde vaak alsof ik verzoop.’

Podcast

‘Samen met Anouck Meier, ook een jonge mama

met een eigen bedrijfje, startte ik de podcast Werk &

Leven, om het net over deze thema’s te hebben. We

vroegen elkaar bij het begin van elke aflevering die

we opnamen hoe het ging met tijd en balans. Zo ontdekten

we dat we beiden zoekend waren en begonnen

we elkaar te inspireren, truukjes door te geven,

te experimenteren. Er rolde een systeem uit dat voor

ons heel goed werkte, en dat we in een online cursus

hebben gegoten.’

En die cursus probeer ik uit. Handig dat ik het

gewoon thuis aan de computer kan doen, als de

kinderen in bed liggen en de keuken opgeruimd is!

En ik ga er met plezier voor aan de computer zitten.

De cursus is leuk opgebouwd met een werkboek,

teksten, filmpjes en presentaties, dus het voelt niet

als een heel zwaar pakket dat ik moet doornemen of

studeren. Stapsgewijs kom ik tijdens het doen van

de cursus meer te weten over het productiviteitssysteem

van Kelly en Anouck en ik leer het meteen ook

toe te passen op mijn eigen leven, door de oefeningen

te maken in het werkboek.

Pauzeknopje

‘Toen Anouck en ik een workshop over productiviteit

verzorgden, merkten we dat vele vrouwen echt ‘op

hol’ zijn geslagen. Ze hebben een to-dolijst en een

agenda, maar daarmee redden ze het niet. Ze hebben

het gevoel dat hun tijd volledig versnipperd is en dat

ze er geen grip meer op hebben’, vertelt Kelly.

Dat versnipperde gevoel ken ik heel goed. In het

begin van de cursus kan ik even het pauzeknopje

indrukken. Met oefeningen werk ik aan mijn intentie:

DE CURSUS IS LEUK OPGEBOUWD MET

EEN WERKBOEK, TEKSTEN, FILMPJES EN

PRESENTATIES. IK GA ER MET PLEZIER VOOR

AAN DE COMPUTER ZITTEN

waar zou ik graag volgend jaar staan? Vervolgens

reflecteer ik over productiviteit. Het gaat er niet om

meer te doen in minder tijd, maar vooral ook te weten

waar mijn tijd naartoe gaat én bewuste keuzes te

maken daarin. Daarvoor begin ik met een heel confronterende

oefening: per kwartier bijhouden waar

mijn tijd naartoe gaat en dit overzicht analyseren. Ik

deel mijn activiteiten in verschillende categorieën

in en word uitgedaagd erover na te denken. Wat doe

ik graag, waar ben ik goed in? Wat vind ik verschrikkelijk

om te doen? Wat kan ik uitbesteden? Wat kan

ik schrappen?

De tweede beweging die ik in de cursus maak, is

het ontwerpen van een voor mij beter plan om mijn

tijd in te delen. Hm, ik ben maar een ploetermoeder,

denk ik. Is zo’n ontwerp niet meer iets voor CEO’s?

[ 13 ]

---

‘Nee, hoor’, verzekert Kelly me. ‘Mama’s en oma’s

hebben een enorme hoeveelheid betaalde en onbetaalde

arbeid te managen. Ook als je huismoeder

bent, heb je ontzettend veel te doen en te organiseren.

We denken altijd dat spontaniteit het leukste

is, dat het ons vrijheid geeft. Maar vaak zit daar

faalangst achter: we durven geen plannen te maken

want we zijn bang dat we er ons niet aan kunnen

houden.’

Eerlijk zijn is belangrijk

‘Als je niet plant, ga je helaas doen wat er op het

moment zelf het makkelijkste is. Bijvoorbeeld op je

smartphone tokkelen, tv-kijken en nog wat e-mails

afwerken’ vertelt Kelly. ‘Tijd is echter kostbaar en je

wordt er echt malcontent van als je op automatische

piloot telkens maar foute beslissingen maakt over

hoe je tijd te besteden. Je hebt altijd het gevoel geen

tijd genoeg te hebben,

maar als je eerlijk bent zit

je misschien vaak enkele

minuten op Instagram

of op Facebook, of zit je

voor de tv. Eerlijk zijn is

belangrijk. Als je je bewust

bent van waar je tijd naartoe

gaat, kan je een plan maken met weloverwogen

keuzes waarbij je ook veel dingen efficiënter kan

aanpakken.’

HET ONVERWACHTE GEBEURT: IK BLIJK

TOCH TIJD TE HEBBEN VOOR GEFOCUST

WERK, WAARBIJ IK ZONDER AFLEIDINGEN

HELEMAAL IN DE DIEPTE DUIK

In het ontwerp dat ik maak, leer ik rituelen op te

stellen. Elke ochtend met hetzelfde riedeltje aan activiteiten

beginnen, elke avond met dezelfde activiteiten

afronden. Zo hoef ik niet telkens beslissingen

te nemen. Ik leer ook dat ik gelijkaardige taken kan

bundelen - bijvoorbeeld alle telefoontjes die ik moet

doen, mijn mails beantwoorden maar ook huishoudelijke

taken, en dat ik themadagen kan invoeren,

waarop ik me vooral bezighoud met een bepaalde

taak die belangrijk voor me is, in plaats van te hoppen

van het ene regeldingetje naar het andere. Het

onverwachte gebeurt: ik blijk toch tijd te hebben

voor gefocust werk, waarbij ik zonder afleidingen

helemaal in de diepte duik met een boek of een

schrijfopdracht. Wat een feest!

Tijd is een keuze

Kelly moet lachen als ik het haar vertel. ‘Werknemers,

of bijvoorbeeld mensen die in het onderwijs

staan, hebben vaak het idee dat timemanagement

niets voor hen is. Omdat ze toch weinig keuzemogelijkheden

hebben. Maar je kan natuurlijk wel zorgen

dat je controle en discipline opbrengt voor de uren

die je wel vrij kan invullen. Zo kan je tijd zoeken om

te doen wat je wil doen en daar meer uit te halen

voor jezelf! Als je acht uur slaapt en acht uur werkt,

heb je dus nog acht uur om op een nieuwe manier

mee om te gaan. Dat kan voor je leven een ontzettend

groot verschil maken.’

Zou Kelly het iedereen aanraden

bewust bezig te zijn

met hoe je je tijd indeelt?

‘Het is iets voor jou als je je

tijd optimaal wil besteden

en voer ziet voor verbetering.

Ook als je freelancer bent en geen systeem

hebt om je werk te organiseren, dat is immers echt

een nadeel. Of als je als werknemer het gevoel hebt

achter de feiten aan te lopen en geen tijd te hebben

voor leuke dingen. Wat het oplevert, is een gevoel

van controle, het water staat je niet langer aan de

lippen. Daardoor heb je meer tijd voor leuke dingen.

Je gaat aan de slag met een plan en je ziet resultaat,

waardoor je bijvoorbeeld minder het gevoel hebt dat

de dagen je overvallen. Je doet niet meer, maar je

kiest bewuster wat je doet. En daarmee empower je

jezelf want je neemt de touwtjes in handen! Niemand

zal je immers vragen of jij wel genoeg tijd hebt voor

jezelf, en al zeker je baas niet. Tijd is een keuze. Als je

die durft te maken, is er zo veel mogelijk.’

Meer info

Je vindt de cursus van Anouck en Kelly op

www.werkenleven.org/baasovereigentijdcursus.

Hun podcast beluister je via

​https://www.werkenleven.org/podcast.

Sommige dingen zijn nooit onder controle te krijgen.

Zo ben ik tijdens het schrijven van deze tekst drie

keer gebeld door de oppas. Maar de onrust komt nu

van buiten, en niet langer meer (ook) van mezelf. Ik

heb keuzes gemaakt en ga met meer focus te werk.

En was het geen oude wijsheid dat je niets of niemand

kan veranderen, behalve jezelf?

[ 14 ]

---

Wij maken úw keuken in België

BEKIJK UW NIEUWE KEUKEN ALSOF HIJ AL BIJ U THUIS ZOU STAAN

OPENDEUR

van 01/10

tot 15/10

NU MET BIS-BEURS ACTIES

Gratis *

Gratis * + + -50%

INDUCTIE-

KOOKPLAAT

twv € 1200

VAATWAS

twv € 1300

OP WERKBLADEN

IN NATUURSTEEN

ALTIJD OPEN OP ZONDAG

MA-ZA: 9U-19U - ZON- EN FEESTDAGEN: 10U-18U

GESLOTEN OP WOENSDAG

GRATIS

KOOKDEMO’S

ZONDAG

6 & 13

OKTOBER

13u - 17u

Bezoek één van de toonzalen in uw buurt:

AALST l AWANS (LUIK) l BRUGGE l DENDERMONDE l DOORNIK l GOSSELIES l

GERAARDSBERGEN l GRIMBERGEN l HAM l HASSELT l HERENT l IEPER l LIBRAMONT

(NIEUW) l MAASMECHELEN l MARCHE-EN-FAMENNE l MALDEGEM l MECHELEN l NANINNE

(NAMEN) l OOSTAKKER l OOSTENDE l ROESELARE l SCHOTEN l SINT-GENESIUS-RODE l

SINT-NIKLAAS l TIENEN l TURNHOUT l VERVIERS l WAREGEM l WAVER

Belgische

kwaliteit

JAAR

GARANTIE

10 jaar

garantie

Geen

voorschot

Actie geldig van 01/10/2019 tot en met 31/10/2019 bij aankoop van een keuken met minimum 4 inbouwtoestellen van een huismerk. Niet cumuleerbaar met andere acties. Voorwaarden > vraag ernaar in één van onze toonzalen

---

RUSTPUNT

Leven is niet alleen de tijd voorbij laten gaan.

Leven is het verzamelen van ervaringen

Jim Rhon

[ 16 ]

---

Elke maand praten we met een boeiende vrouw over haar gisteren, vandaag en morgen.

We blikken terug, staan even stil bij hoe het nu is en kijken verder. Deze keer doen we

dat met actrice en lifecoach Veerle Dobbelaere.

GISTEREN VANDAAG MORGEN

TEKST: Evi Renaux

Veerle Dobbelaere (52)

Actrice.

Getrouwd met Alain, mama van

Pebbles en Phoebe, en plusmama

van Elaine, Emma en Leon.

Sinds 2010 professioneel life- en

mental coach.

Onder de naam ‘De gasten van

Veerle’ organiseert zij open tafels

voor iedereen die weleens te snel

door het leven raast.

Als actrice ontdekte zij al de kracht van

een goede ademhaling; die inzichten

deelt ze nu in haar boek Ademruimte

en op haar eigen meditatieplatform

veerledobbelaere.be.

GISTEREN

‘Mijn leven veranderde in 2006. Toen werd ik gevraagd

een rol te spelen in BASH, een stuk van Neil

Labute dat geregisseerd werd door Michael De Cock.

Mathias Sercu begon met het eerste verhaal, de

volgende monoloog bracht ik en het laatste verhaal

werd verteld door Sophie Derijcke en Jef Ravelingien.

Mijn monoloog ging over een meisje dat vertelt

dat ze verkracht werd door haar leerkracht biologie

tijdens een schooluitstap. Ze waren die dag in de

zoo, en ze vertelt dat ze naar de vissen en de haaien

staan te kijken, en dat ze op een bepaald moment

voelt dat haar leerkracht haar tegen het raam van

[ 17 ]

---

het aquarium plakt en haar aanrandt. Ze beschrijft

hoe ze de vissen en de haaien op haar ziet afkomen,

en ondertussen verkracht wordt. En hoe ze wraak op

hem nam.

De setting is als volgt: ik zit op een stoel, en ik vertel

het verhaal. Ik beweeg nauwelijks en met een spot

op mij gericht vertel ik het publiek wat het meisje

beleeft. “Ik wou altijd marien bioloog worden omdat

vissen me altijd gefascineerd hebben. Ik heb al van

kleins af aan iets met vissen.” Terwijl ze daarover

praat, komt het verhaal van de verkrachting ertussen

fietsen.

Ik ben niet zomaar actrice geworden. Ik ging naar de

toneelschool omdat ik geïnteresseerd was in mensen,

in denkpatronen, in emoties en in verhalen vertellen.

Maar na de première voelde ik dat ik het af en

toe benauwd kreeg. Ik vroeg of ze het licht misschien

wat konden aanpassen want ik zat constant met een

spot op mijn gezicht waardoor het publiek gewoon

een zwart gat leek. Ik vertelde de regisseur dat ik

me niet zo comfortabel voelde en dat ik graag iets

meer zaallicht wilde. En zo speelde ik de volgende

voorstellingen. De benauwdheid ging echter niet

over, dus ik besloot het erover te hebben met mijn

therapeute en mijn huisarts. Hyperventilatie was de

diagnose en de huisarts raadde me aan om rustig te

blijven, en goed op mijn adem te letten.’

Bang voor de angst

‘Zware medicatie nemen om mezelf wat te verdoven

was geen optie. Ik moest de focus kunnen houden,

dus ik nam homeopathie om mezelf wat te kalmeren.

Ik nam een steen bij me om die vast te kunnen nemen

en me te helpen onthouden dat ik ‘hier en nu’

ben. Ik was zo gefocust op de verhaallijnen in mijn

hoofd en kreeg angst om op de scène te staan. Ik

herinner me dat ik voor de voorstelling nog maar in

de coulissen stond en al bang was voor de angst die

zou komen eens ik op de scène kwam. De angst vergrootte

en in mijn hoofd ging het alle kanten op.

Ondanks alle hulpmiddelen kwam ik tot de constatatie

dat de dialoog in mijn hoofd de grote boosdoener

was. Ik gaf aandacht aan iets dat alleen maar groter

werd. Ik maakte mezelf op die manier echt gek.

Ondanks alle hulp, ook van de huisdokter, werd de

angst niet minder. Maar ik zette door, puur op karakter.’

En toen liep het mis …

‘Tot we in een grote schouwburg in Tielt speelden.

Een groot podium met een boven- en benedenpubliek,

een grote afstand tussen mij en de eerste rij. Er

waren problemen met het zaallicht en door de ruimte

tussen mij en de eerste rij zag ik enkel een zwart gat

wanneer ik op de scène ging. Op dat moment ging

het in mijn hoofd helemaal mis. Ik voelde dat ik mijn

adem niet haalde, ik voelde het spannen in mijn

borstkas, ik begon te transpireren, ik draaide, ik had

het ontzettend benauwd. Maar ik bleef verder spelen

en het verhaal vertellen. Ik herinner me het applaus

als overweldigend, maar ik voelde meteen toen ik in

de coulissen kwam dat ik aan het sterven was. Ik was

al elke avond een beetje aan het doodgaan, maar die

avond was het echt publiekelijk sterven.

Ik vond het vreselijk, en gaf ook aan mijn collega’s

aan dat ik niet meer kon. Toen we iets later die avond

in de foyer kwamen, kreeg ik overal de meest lovende

reacties. Ze vonden het een van mijn allerbeste

prestaties. Wat ik meemaakte op de scène, paste uiteindelijk

perfect bij het verhaal dat mijn personage

meemaakte. Dat was het dubbele aan de hele situatie;

hoe slechter ik me voelde op het podium, hoe

enthousiaster de reacties achteraf waren. Iedereen

bleef ook herhalen dat de inwendige strijd die ik met

mezelf leverde op het podium niet zichtbaar was.

In mijn hoofd bleef het wel doorgaan: “Oké, Veerle,

wees rustig, niemand ziet het. Oké, Veerle, wees rustig,

er staat iemand in de coulissen. Oké, Veerle, wees

rustig, je hebt je steen vast.” Maar dat constante interne

gevecht van al die stemmen die allemaal bang

waren, werd onhoudbaar.’

Een gevecht dat ik niet kon winnen

‘De voorstelling in Tielt was voor mij de druppel. De

dag erna ging ik naar de huisarts die voorstelde dat

ik stopte met de voorstellingen. Ik ben dat ook gaan

vertellen tegen de regisseur en de artistiek directeur.

Dat was heel moeilijk, want ik besloot te stoppen

in het midden van een tournee voor iets dat tussen

mijn oren zat, namelijk hyperventilatie. Het is niet

[ 18 ]

---

omdat het niet zichtbaar

is, dat het er niet is. Het

is alsof we niet kunnen

zien dat de aarde rond is,

maar ze het zonder enige

betwisting toch is. Het was

een gevecht dat ik niet kon winnen, en ik wou ook

niet meer winnen. Ik was op, en ik gaf me dan maar

over aan de angst.

Uiteraard moest ik er iets aan doen, dat kon mijn

leven niet op die manier blijven bepalen. Ik zag ook

een patroon, bij de minste trigger ging ik naar de

angstmodus. Het is alsof je ooit één klein zaadje

hebt geplant en doordat je dat onbewust water geeft,

worden dat grote bomen tot het een bos wordt waar

je geen in- of uitgang meer door ziet. Het bos moest

gesnoeid worden, zoveel was duidelijk.’

‘HOE SLECHTER IK ME VOELDE OP HET

PODIUM, HOE ENTHOUSIASTER DE

REACTIES ACHTERAF WAREN’

De kracht van onze gedachten

‘En toen was er Edel Maex,

mijn redder. Hij is degene

die me leerde wat de

kracht van onze gedachten

is. Ik startte bij hem een mindfulnesstraining op

het moment dat hij nog als psychiater aan het UZA

verbonden was. Intussen heeft hij zijn eigen stresskliniek

en is hij een echte autoriteit in België en Nederland.

Tot op de dag van vandaag ben ik hem dankbaar

voor zijn kalme aandacht. Hij leerde me immers

om te kijken naar wat er is, zonder oordeel en zonder

verzet. Want daar zat ik vol van, en ik ben trouwens

niet de enige. Het lijkt alsof we geconditioneerd

zijn om onszelf slecht te vinden en te straffen. Ons

‘schuld en boete’-idee zit diepgeworteld. We voelen

ons heel vaak wel ergens schuldig over en er is altijd

wel iets te vinden waar we ons voor schamen.’

VANDAAG

‘Toen ik voelde wat het voor mij deed, besefte

ik dat ik dat voor anderen ook wou. Ik vond een

nieuwe missie in het leven. Ik wilde mensen

inspireren en helpen naar een kwaliteitsvoller

leven. Een leven met meer ademruimte. Acteren

was ook een missie. Maar ik werd geen actrice

om bekend te zijn. Alleen maar op het podium

staan, was voor mij niet meer genoeg. Ik wilde

mensen doen bewegen en lichter maken door

ze te raken. Emotie is een fantastische tool om

mensen te raken.

Stress, dat zijn allemaal lichamelijke kwaaltjes

van emotionele blokkades of iets dat je moeilijk

verwerkt kunt krijgen. Ik denk dat ik altijd

onbewust op ‘een’ missie geweest ben. Ik heb

altijd al iets willen bijdragen, iets toevoegen,

het perspectief van de mensen breder maken.

Kijk naar een film als ‘SM-rechter’: die gaat

over liefde, maar liefde in een vorm die we

minder kennen. Die een gezicht heeft waarvan

mensen zeggen: “O, wat is me dat? Dat

[ 19 ]

---

is geen liefde, dat is pijn.”

Nee! Dat is ook liefde,

maar een andere vorm; en

ik merkte dat ook aan de

reacties nadien toen mensen

me kwamen zeggen:

“Die film heeft me geraakt.”

Door wat ik meemaakte met de hyperventilatie, ben

ik anders naar de wereld gaan kijken.

En dat is wat ik wil: mensen ook anders doen kijken.

En wat ik nu doe als coach, is hetzelfde als toen ik

actrice was, maar in een andere vorm.’

Meer ademruimte

‘Met acteren heb ik het wat gehad, althans ik wil

meer doen. Hoe ga ik dat concreet doen? Ik neem

mijn competenties als actrice en coach mee, maar ik

voeg daar modellen aan toe om de impact groter te

‘IK WIL MENSEN EEN HOGER

BEWUSTZIJN GEVEN ZODAT ZE BETER

KUNNEN KIEZEN’

maken. Het boek Ademruimte

dat ik onlangs

schreef, is daarvan een

mooi verlengde. Een verlengde

van wat ik wil doen

in de wereld: mensen een

hoger bewustzijn geven zodat ze beter kunnen kiezen.

Er is gewoon meer ademruimte nodig.

En dat kan ik makkelijk bewijzen: er is té veel pijn en

lijden. Ga eens morgens met de hond wandelen of

rijd met de fiets door de stad. Stel je dan eens kwetsbaar

op; dan zie je dingen die je opvallen: mensen

toeteren naar elkaar, roepen en schreeuwen. Dan ben

je in ademnood. Sowieso. Als die mensen zouden

investeren in ademruimte, zouden ze zelf letterlijk

en figuurlijk de ruimte aan zichzelf én aan een ander

geven. Willen we dat niet allemaal?’

MORGEN

‘Ik wil in de toekomst geen getoeter en geen gescheld

meer. Wat ik geleerd heb uit de psychologie is dat

mensen niet gelukkig worden van angst maar wel van

hoop, van geluk, van vreugde, van delen, van iets creëren.

Dus, mijn wereld morgen is er één van hoop.

Ik denk veel meer na over wat ik doe. Kan ik mijn

fiets nemen in plaats van mijn auto? Wat als ik een

keer in de week geen vlees eet? Of wat als ik een

keertje lach naar iemand in de straat of op de tram?

Die kleine dingen maken wel een groot verschil. Als

we dat met zijn allen doen, ziet de wereld er anders

uit. En dat is de wereld waarin ik wil wonen en waarin

ik mensen wil uitnodigen om mee in te wonen. En

wat ik mezelf daarin zie doen, is met mensen werken

in hun omgeving en mensen ook uitnodigen om uit

hun omgeving te stappen om op adem te komen.

Want als je er middenin zit, kan je die ruimte niet

vinden. Uitstappen, op rust komen en vanop afstand

kijken en nadenken: wat zou ik doen? Dat wil ik faciliteren

voor anderen.’

Nood aan speelsheid

‘Ik zie mezelf nog één rol per jaar spelen, hoe klein

of groot de rol ook is, gewoon omdat ik daar blij

van word. Ik geef ook nog graag vorm aan andere

rollen. Dat houdt mijn speelsheid levend en ik heb

daar vaak nood aan. Dus dat blijf ik doen en dat is

mijn rode draad. Daarnaast wil ik graag mensen

meenemen naar het buitenland. Ik ben vijf dagen

gaan wandelen in Portugal in Rota de Argentina.

Geen moeilijke, maar wel een mooie route. Daar wil

ik mensen mee naartoe nemen om stappen te zetten:

letterlijk en figuurlijk. Een paar keer per jaar. Mensen

op veel manieren inspireren. Met kleine dingetjes:

een boek, taartjes, misschien een nieuwe Clodettecollectie.

Alles kan en alles mag, toch?’

‘MIJN WERELD MORGEN IS ER ÉÉN

VAN HOOP’

[ 20 ]

---

ZELFGEMAAKT

NIEUW

DIY

• Bijenwaswrap

• Naai een A-lijn jurkje

• Pimpen van terracotta

bloempotjes

Culinair

• Homemade confituur

www.femmamaakthet.be

---

Laat je inspireren door

M A A K T H E T

de online inspiratiebron

voor vrijwilligers

WAAROM?

Als alle Femma groepen iets gemeen hebben, dan

is het wel dat ze elk jaar weer met passie en vuur

aan het plannen gaan. De vrijwilligers in jouw groep

willen kwaliteit bieden en ze willen leden en deelnemers

verwennen met gevarieerde en vernieuwende

activiteiten. Zo stellen ze elk jaar een programma

samen waar veel enthousiaste deelnemers op af komen.

Zo’n aanbod uitstippelen is een hele klus. Het lukt

alleen als je veel inspiratie hebt, je creativiteit geprikkeld

wordt en je kunt putten uit veel keuzemogelijkheden.

We willen jou en de vrijwilligers van jouw

groep hierbij ten volle helpen en bieden je voortaan

een gebruiksvriendelijke online inspiratiebron aan.

Een tool waar voor ieder wat wils in zit, zowel jij als

Femma-lid, Femma-lezeres of Femma-vrijwilliger

vindt er een grote diversiteit aan mogelijke activiteiten

én een schat aan super ideeën van medevrijwilligers

uit andere groepen. We leren van elkaar en

inspireren elkaar! Zo blijven talenten niet verborgen

maar zijn ze een verfrissende bron van vernieuwing

en inspiratie.

Femma maakt het. Zo doopten we ons online inspiratieplatform.

Een plek waar jij en alle vrijwilligers

van je groep inspiratie kunnen opdoen. Je kan er

op maat van je groep en je deelnemers inspiratie en

activiteiten gaan shoppen.

[ 22 ]

---

Op Femma maakt het staan bij de lancering iets

meer dan 50 activiteiten voor je klaar. Vanaf januari

2020 wordt onze gloednieuwe website regelmatig

aangevuld met verse inspiratie.

Je vindt er:

de omschrijving

de praktische info

de nodige handleidingen in pdf formaat

de linken naar de webwijzer en de Femma boetiek

de samenwerkende partners

eventuele andere nuttige zaken

De activiteiten zijn opgedeeld in verschillende rubrieken:

Culinair

Breien

Haken

DIY (Do it yourself activiteiten)

Tijd en geluk

100 jaar Femma

Naaien

Verhalen

Iedere rubriek bevat een variatie aan activiteiten en

werkwijzen. Bij ieder artikel krijg je meer info over de

inhoud en de aanpak van de activiteit.

OVERTUIGD? VOLG ONS ZEKER OOK VIA FACE-

BOOK & INSTAGRAM #FEMMAMAAKTHET

De Femma Facebookpagina en Instagram account

passen we ook aan naar Femma maakt het. Hier delen

we nieuwe suggesties die op Femma maakt het

staan. Om je wegwijs te maken in Femma maakt het

bieden we je ook een handleiding aan.

Heb je zelf iets leuks gemaakt? Deel het via jouw

kanalen met de hashtag #femmamaakthet want zo

kunnen we elkaar blijven inspireren.

PRAKTISCH

Heb je vragen? Heb je hulp nodig? Kan je iets niet

vinden? Heb je ideeën? De Femma groepsbegeleiders

en collega’s ondersteunen en begeleiden je op

maat. Aarzel niet ons te contacteren.

emma@femma.be

[ 23 ]

---

Zelfgemaakt

Tip: bewaar deze fiches

in een leuke kaft of

deel ze met je Femmavriendinnen

en maak er

een gezellige avond van.

Maak je eigen bijenwaswrap

Ben je ook op zoek naar een duurzaam alternatief voor de plastic folies

en het zilverpapier in je kast? Dan is een bijenwaswrap zeker iets voor jou!

Een bijenwaswrap of doek zorgt ervoor

dat je voedsel gemakkelijk en langer

kan bewaren. Het is bovendien een leuk

alternatief voor de plastic brooddozen of

het zilverpapier waar je de lunch van de

kinderen in verpakt. Een bijenwasdoek zelf

maken, doe je in enkele simpele stappen.

Je begint bij één en voor je het weet ben

je eraan verknocht. Zo een zelfgemaakte

bijenwas doek voelt iets stijver aan dan

die je kan vinden in de winkels. Dat komt

omdat de fabrikanten een andere werkwijze

volgen en meestal wordt er kokosolie of

jojobaolie aan toegevoegd. Dat geeft hen

nog een flexibelere vorm. Maar zonder kan

ook. Door het doek over een kom te leggen

en over de randen onze handen te zetten,

wordt de bijenwas warm en kan je het

makkelijk in een vorm brengen.

Bijenwaswrap, waarvoor kan je het allemaal

gebruiken?

kommen en ovenschalen met etensresten afdekken

(laat het eten eerst afkoelen)

brooddeeg onder laten rijzen

verpakking voor kaas, ook ideaal om kaas in te

laten rijpen

je broodlunch voor onderweg, bureel of school

groenten in bewaren om ze vers te houden

als afdekking voor schalen of bokalen

Uitzondering: bewaar geen vlees of stukken (nat) fruit

in de bijenwaswrap.

Wat heb je nodig?

bijenwaskorrels of geraspte bijenwas lappen

katoenstof oude handdoek of krantenpapier

Bakpapier strijkijzer kartelschaar touw en

knoop ECO Bijenwaswrap

[ 24 ]

---

Maak in 6 stappen je eigen bijenwasdoek

Stap 1:

knip een stuk katoen op de gewenste grote met een

kartelschaar

Stap 4:

Bestrooi het doekje met de bijenwaskorrels

(ongeveer 15gr per doek).

Gebruik ook niet teveel van de korrels ineens. Je

kan beter toevoegen als je tijdens het strijken

merkt dat je stof niet overal doordrenkt is van de

bijenwas.

Stap 2:

knip 2 grote stukken bakpapier (groter dan je lap

stof) en lag je katoenen stof ertussen.

Stap 5:

Strijk op lage temperatuur (zonder stoomfunctie)

tot al de korrels zijn gesmolten.

Stap 3:

leg het katoenstofje en bakpapier op een oude

handdoek of krantenpapier.

Dit doe je om je strijkoppervlak te beschermen.

Stap 6:

Laat het afkoelen op een rekje of aan de wasdraad

Je wrap is nu klaar!

Wil je je wrap gebruiken als alternatief voor de

brooddoos, dan kan je deze verder afwerken.

Enkele tips om optimaal en lang van je

bijenwas te kunnen genieten?

Indien je het wil afwassen, doe het enkel met koud

water en met een ecologisch afwasmiddel. Wring het

doek nooit uit en of zeker niet laten drogen op een

verwarmingselement. Merk je dat je doek begint te

rafelen? Gebruik dan een kartelschaar om de randjes

wat bij te werken. Versleten? Herhaal de 6-stappen van

hierboven en je doek kan weer een tijdje mee.

---

Zelfgemaakt

DE MIRA

van Fibre Mood

Mira is een hippe korte A-lijn jurk met een losse snit. Ideaal voor het tussenseizoen én

geschikt voor alle leeftijden! Heb je de jurk liever wat langer? Dat kan door op een eenvoudige

manier het patroon te verlengen. Alle instructies vind je terug op www.fibremood.com

Gebruik voor de Mira jurk een lichte stof zoals

een katoentje (al dan niet met een structuur of

een klein motiefje) of kies een ultravrouwelijke

stof met kant, broderie Anglaise of voile, ...

De werkbeschrijving van de Mira vind je gratis

terug op ons gloednieuw platform

www.femmamaakthet.be en op

www.fibremood.com.

Veel naaiplezier en laat ons

én elkaar het resultaat zien!

Speciaal voor Femmaleden! Voeg de code

FemmaMira toe in het winkelmandje op

www.fibremoodshop.be en betaal slechts

1 Euro voor het Mira PDF Patroon.

[ 26 ]

---

CULINAIR

HOMEMADE CONFITUUR

Wie een moestuin heeft, zal het beamen: je krijgt

de vruchten in de zomer -en nazomer-tijd amper

geplukt en opgegeten, zo veel zijn het er. Zonde om

dat allemaal verloren te laten gaan, toch? Daarom:

maak er confituur van. Je hoeft dit echt niet in je

eentje te doen, samen is nog zoveel leuker.

Hoe begin je eraan?

Doe een oproep bij je Femma-leden: er zijn vast

en zeker tuinliefhebbers die een behoorlijke

aanvoer van fruit hebben tijdens de zomer en

herfst. Misschien vinden deze Femma-madammen

het best wel eens leuk om samen aan de

slag te gaan. Het is ook handig als je op voorhand

weet welk fruit er is, zo kan je al een keuze

van recepten verzamelen en meenemen.Ook

leuk: fruit gaan plukken op een plukboerderij en

dan samen aan de slag om confituur te maken.

Leg een dag en uur vast waarop je samenkomt

en deel dit ook meteen mee. Spreek af wie waarvoor

zorgt: kookpotten, houten lepels, glazen

potjes met schroefdeksel ,weegschaal, schenkkannen

of trechter (om potjes te vullen), maar

ook de suiker, geleisuiker of alternatieven voor

suiker... de recepten (op Femmamaakthet.be)

Bekijk hoe je het werk verdeelt: bijvoorbeeld je

maakt per twee een confituur.

Confituur maken doe je zo:

Gebruik een ruime kookpan.Reinig en was de

vruchten.Snijd ze grof en ontpit ze.Breng het

fruit aan de kook, voeg de suiker toe en laat al

roerend opkoken. De kooktijd varieert met het

water- en suikergehalte en het pectinegehalte

van de vruchten en is dusbijgevolg moeilijk te

bepalen.Controleer de stolling als volgt: zet een

schoteltje in de koelkast. Doe een half lepeltje

hete confituurop het koude schoteltje en laat

1 minuut afkoelen. Hou het schoteltje schuin.

Als de confituur nietmeer ‘loopt’, is de confituur

klaar. Laat de confituur anders nog een beetje

verder koken.

Bessenconfituur met limoncello

VOOR 4 POTJES VAN 250 ML

1 kg blauwe bessen 500 g confituursuiker

(versie 1 kg suiker voor 2 kg fruit) sap van 3

limoenen 2,5 theelepel geraspte citroen- of

limoenschil (bio) 2 eetlepels limoncello

Zo maak je het

Spoel de blauwe bessen en laat goed uitlekken.

Plet ongeveer de helft van de bessen met

eenpureestamper. Doe de geplette en de nog

hele blauwe bessen in een grote roestvrijstalen

kookpot.Voeg de suiker toe en zet een nachtje

afgedekt weg. Zet een schoteltje in de koelkast.

Voeg de volgende dag het sap van de limoenen

en de geraspte citroen- of limoenschil toe. Zet

de kookpot op het vuur en breng aan de kook.

Laat 3 minuten sudderen.Controleer de stolling.

Neem het schoteltje uit de koelkast, doe een

lepel hete confituur op hetkoude bord en laat 1

minuut afkoelen. Houd nu het bordje schuin. Als

de confituur niet meer ‘loopt’,is ze klaar. Anders

moet ze nog een beetje verder koken.Roer de

limoncello door de confituur.Vul gesteriliseerde,

glazen potjes tot aan de rand met de confituur.

Sluit de potjes onmiddellijk af met een deksel,

keer de potjes om en laat afkoelen.

Meer lekkere recepten vind je op

www.femmamaakthet.be

[ 27 ]

---

Wat heb je nodig?

[ 28 ]

---

Pimp je terracotta bloempotjes

Terracotta bloempotten zijn niet echt duur en verkrijgbaar in verschillende formaten. Met een

beetje verf en creativiteit maak je van een saai terracotta bloempot een leuk, kleurig potje.

Gevuld met plantjes of kruiden krijgt je vensterbank of een hoekje in je woonkamer meteen

iets warms en gezelligs. Met onderstaande werkwijze kan je meteen van start. In een halve

dag kan je makkelijk al een flink aantal potjes verven en decoreren.

Wat heb je nodig?

Kranten

Terracota potten in verschillende formaten:

bijv. 8 en 13 cm

Schildertape

Verf: de deco-verf van de action

Roerstaafjes

Spuitbus: brons, zilver of goud

Sponsje

Touw

Boekbinderslijm of houtlijm: witte lijm die

kleurloos wordt als hij droog is

Zo maak je het

1. Indien nodig: maak de pot schoon met

warm water en laat hem drogen. Nieuwe

bloempotten zijn soms bedekt met een dun

laagje stof. Daardoor kan het zijn dat de verf

niet goed aan de pot blijft hechten. Reinig

ze eerst met water. Gebruikte potten schuur

je best even op met water en bleekwater.

Gebruik een harde borstel of een grove

spons om al het vuil en stof los te maken.

Verwijder eventueel stickers. Zet hem op

een zonnige plek neer om te drogen.

2. Kies verf uit. Er zijn veel verschillende

soorten verf,

Bijvoorbeeld: Metallic verf, parelmoerverf

en glitterverf zullen je pot allemaal een

beetje laten glinsteren. Met krijtbordverf

kun je een pot maken die je helemaal naar

eigen wens aan kunt passen. Je kunt ook

spuitverf met een bepaalde textuur kopen.

Wij kozen voor de decoverf van

de Action. Wij gebruikten de

kleuren, blauw, groen, grijs en

wit. Wil je zachte tinten dan kan

je perfect het blauw, groen of

grijs lichter maken door wit toe

te voegen of net andersom bij

wit wat groen, blauw of wit toevoegen.

Meng de kleuren goed

met een roerstaafje.

3. Bepaal welke delen van

de pot je wilt schilderen.

Je kunt de hele pot in een

effen kleur schilderen of je

kunt bepaalde delen van de

pot zo laten als ze zijn. Als

je bepaalde delen niet wilt

schilderen, dan kan je ze

bedekken met schilderstape.

Hier zijn enkele ideeën:

Verf alleen de rand van

de pot om hem een klein

beetje kleur te geven. Verf de hele pot,

behalve de rand.

Verf slechts de helft van de pot. Je kunt

ervoor kiezen om alleen de bovenste

helft of de onderste helft van de pot te

schilderen.

Maak strepen op de pot, zodat geverfde

delen afgewisseld worden met

ongeverfde delen. Je kunt tevens een

zigzagpatroon maken.

[ 29 ]

---

Wij kozen voor:

De grote pot:

Tamponeer met een

sponsje de verf langs de

buitenzijde op de bloempot,

behalve de rand. Doseer

de verf goed, zodat je geen

overvloed aan verf gebruikt

en de verf niet gaat druipen.

Laat drogen. Bekijk

het resultaat en misschien

moet je nog een tweede

laag aanbrengen.

van de pot, weer met de decoverf, in de gewenste

kleur.

Laat drogen.

Breng houtlijm of boekbinderlijm

aan op de rand

van de bloempot.

Neem koord (jutte) en

rafel het uiteinde een beetje

uit en kleef dit vast met de

lijm. Houd de koord goed

vast en kleef hem vast terwijl

je de pot rond en rond

draait, zover tot je nagenoeg

de rand bereikt. Knip

de koord af en kleef het

uiteinde goed vast, dicht

tegen de laatste ring koord.

Laat weer drogen.

De kleine potjes:

Spuit de randen met de

metallic verf en laat drogen.

Doe dit buiten of in een

goed geventileerde ruimte.

Laat drogen.

Trek met een borsteltje

een verflijn net onder de

rand van het bloempotje.

En tamponneer dan de rest

Laat drogen.

Werk af met een strikje. Kleef het wel even vast

met houtlijm.

Ziezo: je bloempotjes zitten

weer helemaal in een nieuw

jasje

Hoe leuk zijn deze potten?

Voorzien van een kleurtje,

een printje en een gezichtje.

Ze zijn allemaal verschillend,

maar toch straalt het

totaalplaatje eenheid uit.

Mocht je ze toch nog een

beetje te saai vinden, versier

[ 30 ]

---

ze dan met behulp van sjabloontjes.

Let wel: deze potjes kun je niet zomaar buiten

staan, de verf is niet bestand tegen regen. Want

de potjes zuigen vocht op. Dus vanaf iedere open

plek (zonder verf) kan er vocht in komen. Dan

zal na verloop van tijd de verf afbladeren. Je kunt

ze wel nog vernissen en dan zijn beter bestand

tegen vocht.

Verf eerst de randen van het sjabloon en werk

daarna naar binnen. Let op dat je je kwast goed

rechthoudt, zodat er geen haren onder het sjabloon

kunnen komen. Dekt de verf niet in een

keer, breng dan nog een tweede laag aan.

Sjabloneren

Je kunt verfsjablonen kopen, maar je kunt ze ook

zelf maken. Je brengt het verfsjabloon aan door

middel van een mal die je ook kunt kopen of

maken. Om zelf een mal te maken, print je eerst

het sjabloon uit op het gewenste formaat. Leg

vervolgens polyester folie over het sjabloon en

snijd de contouren uit met een stanleymes. Zie

voorbeeldsjablonen

Het inkleuren van het sjabloon gebeurt met de

schildertechniek tamponeren. Het gemakkelijkste

werk je hiervoor met een sjabloneerborstel.

Is een klein rond borsteltje met korte haartjes.

De borstel is stug, maar daardoor kan hij ook

niet zoveel verf ineens opnemen, waardoor je

ook minder de kans hebt dat de verf onder het

sjabloon loopt.

Je kunt natuurlijk ook terug een sponsje gebruiken,

maar let er zeker op dat je teveel verf ineens

opdept.

Stap 1: Zorg ervoor dat het sjabloon strak

vastgekleefd is op de ondergrond door middel

van schilderstape of spuitlijm. Het is erg

belangrijk dat je sjabloon niet kan verschuiven

en dat de verf niet onder het sjabloon

terecht komt.

Stap 2: Doseer de verf goed, zodat je geen

overvloed aan verf gebruikt. Zo niet zal de

verf van het sjabloon aflopen.

Stap 3: Breng de verf al deppend aan. Het

is de bedoeling om loodrecht op de wand

te stempelen, binnen de openingen van het

sjabloon. Om de verf dekkend aan te brengen

werk je best met meerdere verflagen in plaats

van te veel verf in één keer.

Stap 4: Laat de verf even aanpakken, maar

laat ze niet volledig drogen. Verwijder nadien

voorzichtig het sjabloon. Achtergebleven

verfresten op het sjabloon kan je verwijderen

zodat je het sjabloon nogmaals kan gebruiken.

Stap 5: De terracottapotjes zijn klaar om ze te

vullen met vetplantjes of kruiden.

Veel maakplezier!

Volg ons via www.femmamaakthet.be

[ 31 ]

---

ZONDAGMIDDAG

Ik schrijf deze column op een zondagmiddag. Mijn twee zonen staan

samen te koken en te kibbelen in de keuken, mijn lief werkt een werkklus

af en mijn dochter staat als studentenbaantje ijsjes te scheppen

voor zoetebekken. Alleen de huisdieren houden hier de dag des Heren

in ere. Hond en kat liggen vredig te pitten in twee strepen middagzon.

Mijn betaalde baan houdt zich niet aan de afmetingen die in mijn contract

omschreven staan en ook niet aan de zorgvuldig omschreven doelen

en glasheldere planningen die ik samen met mijn collega’s opstel,

bijstuur, evalueer en herteken. Op vrijdagavond beantwoord ik de boze

mail van een collega. (Het was dat dan doen of er een heel weekend op

kauwen.) Op zaterdag stuur ik een foto van een origineel uithangbord

van een leuk cafeetje naar mijn collega’s van De Maekerij. ’s Namiddags

koop ik het nieuwste boek van Naima Cherkaoui over racisme en ook

een feministisch manifest, als leesvoer en inspiratie voor het volgende

beleidsplan. ‘s Avonds haak ik en wissel intussen tientallen sms’jes uit

met een collega over agenda, creatieve ideeën en gedeelde werkzorgen.

Het hele weekend lang houd ik Urban Jungle Leuven, een Facebookgroep

en een makersnetwerk in één, in de gaten. Tussendoor denk ik na

over wat ik hier ga schrijven.

Dat is het punt. Er staat geen Berlijnse Muur tussen mijn betaald werk

en mijn ‘leven’. Er zitten geen knoppen in mijn kop om over te schakelen

van programma 1 naar programma 2. Die twee zijn één. Ik leef en

leer voluit wanneer ik werk en werk (veel) in mijn leven.

Dat wil niet zeggen dat je als werknemer geen grenzen mag en moet

stellen aan je betaald werk. Er is meer in het leven dan betaald werken.

(En er is helaas ook veel onbetaald werk dat gedaan moet worden. Ik

dweilde onder andere mijn halve huis dit weekend. *zucht*) Mijn uitknop

aanzetten is soms nodig. Op reis verdwijnt het werk pijlsnel

van mijn radar. Die week voor mezelf, deze zomer, in een

trappistenabdij en in volmaakte stilte, was fantastisch. Ik

denk dat het er vooral op aankomt voor jezelf goed in

kaart te brengen wat je batterijen oplaadt en daar net

dan op in te zetten wanneer je er eigenlijk geen tijd

voor hebt. Dan werkt het namelijk het best.

Eva Brumagne

Algemeen directeur Femma

[ 32 ]

---

RUSTPUNT

Wees kalm tenmidden van het lawaai en de haast

en bedenk welk een vrede er in stilte kan heersen.

Sta op goede voet met andere mensen

zonder jezelf geweld aan te doen,

zeg je waarheid rustig en duidelijk en luister naar anderen;

ook zij vertellen hun verhaal.

Mijd luidruchtige en agressieve mensen;

zij belasten de geest.

Wanneer je je met anderen vergelijkt,

zou je ijdel en verbitterd kunnen worden

want er zullen altijd grotere en kleinere mensen zijn dan jezelf.

Geniet zowel van wat je bereikt als van je plannen.

Blijf belangstelling houden voor je eigen werk,

hoe nederig dat ook moge zijn;

het is een werkelijk bezit in de veranderlijke fortuin van de tijd.

Betracht voorzichtigheid bij het zaken doen,

want de wereld is vol bedrog.

Maar laat dit je niet verblinden voor de bestaande deugd:

veel mensen streven hoge idealen na

en overal is het leven vol heldendom.

Wees jezelf. Veins vooral geen genegenheid.

Maar wees evenmin cynisch over de liefde,

want bij alle dorheid is zij eeuwig als het gras.

Volg de loop der jaren met gratie;

verlang niet naar een tijd die achter je ligt.

Kweek geestkracht om bij onverwachte tegenslag

beschermd te zijn,

maar verdriet jezelf niet met spookbeelden.

Vele angsten worden uit vermoeidheid en eenzaamheid

geboren.

Leg jezelf een gezonde discipline op, maar wees daarbij lief voor jezelf.

Je bent een kind van het heelal,

niet minder dan de bomen en de sterren,

je hebt het recht hier te zijn en al is het je al dan niet duidelijk,

toch ontvouwt zich het heelal zoals het zich ontvouwt en zo is het goed.

Heb daarom vrede met God, hoe je ook denkt dat hij moge zijn,

houd vrede met je ziel in de lawaaierige verwarring van het leven.

Met als zijn klatergoud, somberheid en vervlogen dromen,

Is dit nog steeds een prachtige wereld.

Wees voorzichtig.

Streef naar geluk.

Deze tekst werd gevonden in de oude kerk van Baltimore en dateert uit 1692

[ 33 ]

---

Waarom het rusthuis

lang niet meer voor

iedereen toegankelijk is

Over de scheve verdeling van onze pensioenen

Veel mensen hebben nog al een vertekend beeld over wat genieten is op je oude

dag. Wie tijdens haar loopbaan maar een beetje afwijkt van de norm, komt later

tijdens haar pensioen al snel in (financiële) moeilijkheden. Zelfs een plaatsje in

het rusthuis is met vele pensioenen al niet meer haalbaar.

Het is even na de middag als Tim een grote slok

neemt van zijn koffie en er nog maar eens goed voor

gaat zitten. Hij heeft net zijn schoonbroer geholpen

met een verbouwingsklus en geniet nu van een korte,

welverdiende pauze in een leuke Mechelse koffiebar.

Ik vraag hem of hij al eens aan later denkt. Hij is

nu ergens voorin de dertig en het pensioen lijkt voor

hem iets vaag en ongrijpbaars. Iets voor later dus.

Hij is dan ook resoluut: ‘Nee, ik denk niet aan later.

En al helemaal niet aan mijn pensioen. Mijn motto is:

‘doe wat je vandaag gelukkig maakt en niet pas morgen.

Je weet nooit wat er later gaat zijn. Dus dan kan

je maar beter genieten van vandaag.’

Gewoon te weinig

Ilse, beleidsmedewerker bij Femma snapt dat. ‘Ik

begrijp dat wanneer je jong bent het lastig is om na

te denken aan veertig jaar later, maar eigenkijk is het

pensioen wel iets waarover we ons nu druk moeten

maken. Je loon en het aantal jaren dat je werkt bepalen

namelijk hoeveel pensioen je later krijgt. Om

recht te hebben op een volledig wettelijk pensioen

moet je 45 jaren gewerkt hebben. Dat is niet min.

Veel mensen halen dat niet: vrouwen hebben een

gemiddelde loopbaan van 36 jaar en mannen van

42 jaar. Het pensioenbeleid van de jongste jaren

richt zich niet meer op het versterken van wettelijke

pensioenen. Een wettelijk pensioen zou je levensstandaard

na je pensioen moeten blijven garanderen.

Experten zeggen dat dit 75% van je loon moet zijn.

Nu is dat maar 60%. Dat is geen kwestie van gebrek

aan geld, wel een politieke keuze.

Carolina (40) is zich daar wel heel goed van bewust.

Ze woont nu bijna zeven jaar samen met haar man

en twee kinderen (4 en 2) in België. ‘Wij denken

heel goed na over later.’ Ze was nog maar net aan de

slag als psycholoog toen in Spanje de economische

crisis uitbrak. De uitzichtloosheid en het gebrek aan

[ 34 ]

---

carrièrekansen maakte dat ze Spanje verruilde

voor België. ‘In de jaren dat ik in

Spanje werkte, heb ik door de crisis niks

van pensioen opgebouwd.’ Daarom heeft

ze hier in België een plan. ‘Wij doen aan

pensioensparen en we kochten zojuist een

huis wat we als investering zien voor later.

Wel houd ik er rekening mee dat mijn

pensioen niet heel hoog zal zijn. Als is het

maar omdat ik hier in België altijd deeltijds

heb gewerkt.’

Deeltijdwerkende vrouwen

Die keuze om minder te gaan werken, maken

wel meer vrouwen. In België zo’n 43%

en dat is behoorlijk veel. Zeker als je dat

vergelijkt met het percentage mannen dat

deeltijds werkt wat zo’n 11% is. Die scheve

verdeling heeft een grote invloed op de

verdeling van onze pensioenen. Ilse: ‘Naast

je gewerkte jaren bepaalt je loon ook de

hoogte van je pensioen. Als je deeltijds

werkt, wat veel vrouwen doen omdat het

ze aan het einde van de rit een heel klein

pensioentje over waar maar moeilijk mee is

rond te komen. Het gemiddelde pensioen

van vrouwen is 883 euro per maand, zo’n

driehonderd minder dan het mannelijk gemiddelde.

Dat is laag. Zeker als je bedenkt

dat een plaats in het rusthuis gemiddeld

15.62 euro per maand kost.’

Zo zijn de pensioenen

in België geregeld

De pensioenen zijn in België opgebouwd

uit drie pijlers.

Pijler 1 is het wettelijk pensioen waar iedereen recht op heeft.

Dat pensioen is gebaseerd op je gewerkte jaren en het loon

dat je verdient. Iedereen die werkt, ontvangt een wettelijk

pensioen.

Pijler 2 is het bedrijfspensioen. Daarin is er veel verschil

tussen verschillende sectoren. Er zijn er waar heel weinig in

gespaard kan worden voor jouw pensioen en rijke sectoren

die dat wel kunnen. Wat je ontvangt van deze pijler is dus

sterk afhankelijk van wat voor beroep je uitoefent. Deze pijler

houdt geen rekening met niet-gewerkte periodes, zoals ouderschapsverlof,

ziekte en werkloosheid. De overheid moedigt

deze tweede pijler aan via lagere belastingen en sociale bijdragen.

Pijler 3 is wat je zelf spaart. Als jij aan het einde van de maand

geld over hebt, kan je aan pensioensparen doen. De overheid

moedigt ook dewe pijler aan met belastingskortingen.

Wat dit systeem zo oneerlijk maakt is dat pijler 2 en 3 geld

wegtrekken bij de overheid. Je hoeft hier geen belasting op

te betalen en ook geen sociale bijdragen. Dat zijn nu juist de

bedragen die gebruikt kunnen worden om het bedrag dat die

eerste pijler uitkeert te verhogen. Dat is immers de pijler waar

iedereen recht op heeft.

Wat jij kan doen

Dat er iets moet veranderen aan de manier waarop onze pensioenen

verdeeld worden is duidelijk. Dat heb jij natuurlijk niet

helemaal zelf in de hand, maar je kan toch twee dingen doen

die veel helpen.

1. Wees niet onverschillig: ook jij kan mee het pensioensbeleid

sturen

Als jij een degelijk wettelijk pensioen belangrijk vindt, dan

kan je dit tonen: door je te informeren, door erover te praten,

door petities te ondertekenen, actie te voeren en door voor

partijen en politici te stemmen die het wettelijk pensioen

belangrijk vinden. Zo sturen we beleidsmakers.

2. Durf dat gesprek aan te gaan met je

partner (of moedig je dochter aan om dit

te doen)

Als er kinderen komen, zijn het vaak de vrouwen

die minder werken met als gevolg dat

de pensioenen van hen een pak lager liggen.

Zeker als er sprake is van een echtscheiding

blijven vrouwen vaak berooid achter. Daarom

moeten we thuis het gesprek durven aangaan

over de taakverdeling. Alleen als we het huishouden

en de zorg voor de kinderen gelijk

verdelen voorkomen we ongelijkheid.

[ 35 ]

---

advertorial

Het Kinderkankerfonds: al 30 jaar het zieke kind op de eerste plaats

WIT is de kleur

die we associëren

met zuiver, puur,

onschuldig. Kinderen

die kanker

krijgen zijn ook

onschuldig, zuiver,

puur. Ze namen

geen risico’s, ze

hebben niet

gerookt, gespoten

of geslikt, ze

hebben niet gevaarlijk geleefd. Toch zijn er elk

jaar 300 kinderen in België die het verdict te

horen krijgen. Voor het kind en de familie een

enorme klap en het begin van een lange en

moeilijke strijd in een witte steriele omgeving.

En dan is er de vzw Kinderkankerfonds die zal

helpen bij niet-medische aspecten van de zware

reis die kind en familie noodgedwongen moeten

maken in een wereld vol klinisch wit. Wij zorgen

voor een beetje kleur bij al dat wit. Een interview

met Dierik Van den Meerssche, directeur van het

Kinderkankerfonds.

Iedereen kent het Kinderkankerfonds wel op de een

of andere manier. Het logo is door de jaren heen een

bekend en pakkend beeld geworden en heel wat

mensen hebben ooit wel eens een actie gesteund.

Hoe is het Kinderkankerfonds ontstaan?

Het Kinderkankerfonds is ontstaan uit de acties

van de familie van Dr. Yves Benoit, het toenmalige

afdelingshoofd van kinderoncologie in het Gentse

UZ , de 3K6. Met kleinschalige acties probeerde de

familie de afdeling in haar werking te steunen. In

1988 werd er beslist om dat initiatief uit te bouwen

binnen een vzw en zo was het KKF geboren. In

die eerste decennia ging het vooral om praktische

steun, verbetering van het comfort van kinderen

en hun familie en uitbreiding van de zorgen.

Ligt dat nu anders?

Neen, helaas niet. Er is de voorbije 30 jaar veel

veranderd, maar de steun van een vereniging

zoals het Kinderkankerfonds blijft onontbeerlijk.

Dankzij onze praktijkervaring, onderbouwd

met harde cijfers, hebben we het nodige lobbywerk

kunnen verrichten waardoor een aantal

van onze vroegere streefdoelen intussen door

de overheid zijn aangenomen en bepaalde

situaties zijn aangepast. Maar we verleggen dan

gewoon onze focus. Er blijven nog heel wat noden

en gaten in de wetgeving over.

Noden en gaten in de wetgeving… Zoals?

Het Kinderkankerfonds heeft bijvoorbeeld

jarenlang extra personeel “gesponsord” op

de afdeling omdat we ervan overtuigd waren

dat een kind meer zorg en tijd nodig heeft dan

een volwassene. Dat heeft uiteindelijk geleid

tot een herziening van de personeelsnormen

voor pediatrie en een verhoogde personeelsbezetting

per bed. Maar ondanks die verbeterde

normen steunt het Kinderkankerfonds nog altijd

de werking van het ziekenhuis met extra dokters,

verpleegsters, spelleiding enz. om het verblijf

aangenamer te maken. Terwijl de ouders bij

hun zieke kind op bezoek gaan, is er voor de

broers en zussen van patiëntjes ook leuke,

professionele opvang in de “LIEving”. Voor hen

zijn er trouwens ook speciale “brussendagen”.

Op die dagen krijgen ze een unieke kijk achter

de schermen van het ziekenhuis zodat ze beter

kunnen begrijpen wat hun zus of broer doormaakt.

Voor de thuisverzorging van kankerpatiëntjes

geldt dezelfde redenering. We hebben

18 jaar lang een eigen thuisverzorging “KOESTER”

georganiseerd en betaald. Vanuit die ervaring

hebben we kunnen bewijzen dat het voor

iedereen beter is als een kind zoveel mogelijk

thuis verzorgd wordt, zowel curatief als palliatief.

Intussen draagt de overheid ook hier een deel

van de personeelskosten. Die bijdrage volstaat

echter niet om 24/24 en 7/7 verzorging

te bekostigen. KOESTER blijft dan ook nu

nog een van onze voornaamste projecten.

Het ontbrekende stuk van de personeels-

kost, samen met de volledige werkingskost

(auto’s, verzorgingsmateriaal, communicatie, ...),

wordt nog steeds door ons gedekt. Ook leuke en

zinvolle initiatieven van buitenaf ondersteunen we

graag. Ik denk dan bijvoorbeeld aan de Kanjerketting

die uit Nederland is overgewaaid en

ondertussen flink ingeburgerd is bij onze kinderen.

Werkt het Kinderkankerfonds enkel in

ziekenhuizen? Of zijn er andere initiatieven?

Ja absoluut, ook buiten het ziekenhuis zijn we

er voor de patiëntjes en hun familie. Elk kankerpatiëntje

dat aan zijn traject begint, krijgt van

ons een financieel duwtje in de rug. Dat doen

we intussen ook voor de patiëntjes van UZ

Antwerpen en UZ Brussel. Daarnaast organiseren

we ook ontmoetingsdagen voor alle families

zoals de Familiedag in september en specifieke

dagen voor bepaalde groepen zoals de adolescenten,

jongeren die ooit kanker hadden, voor

de ouders van overleden kinderen. We organiseren

ook weekends en vakanties of sponsoren

vakantie aan zee voor het gezin. Ten slotte gaan

we ook praten met de omgeving van het kind:

we bezoeken de school en leggen uit wat er aan

de hand is. We leggen ook de link met Bednet

zodat het kind in contact blijft met de vriendjes

op school. De kinderen en hun omgeving

worden goed ondersteund, dat is wel duidelijk.

Wat met wetenschappelijk werk?

De laatste jaren zetten we heel sterk in op wetenschappelijk

onderzoek met als doel de verbetering

van therapieën, ingrepen of medicatie, specifiek

voor jonge patiëntjes. Omdat de doelgroep

vrij klein is, krijgen dergelijke studies vaak maar

moeilijk financiële steun. Door hierin als organisatie

bij te springen, zorgen we ervoor dat dergelijke

onderzoeken kunnen worden opgestart of

verdergezet. Elk Vlaams kankercentrum en elke

universiteit krijgt hiervoor steun van ons. Maar

soms is onze steun ook internationaal. Belgisch

onderzoek aftoetsen aan buitenlandse resultaten

is immers ook erg nuttig. Op vlak van kankeronderzoek

behoren onze Vlaamse kankercentra

en universiteiten tot de top in Europa en ze

werken samen met collega’s uit de hele wereld.

En hoe ziet de toekomst eruit?

Wat zijn de concrete plannen?

Zoals gezegd hebben we heel wat langetermijnprojecten

die soms niet of slechts gedeeltelijk

gesubsidieerd worden. We willen onze engagementen

ook voluit kunnen aangaan en verderzetten,

zonder beperking en zonder risico’s voor het betrokken

personeel. Continuïteit is heel belangrijk.

Maar engagementen op lange termijn betekenen

ook hoge budgetten: lonen, materiaal,

verplaatsingen, ... bovendien stijgen die kosten jaar

na jaar. Ook daar moeten we rekening mee houden.

Daarnaast ontstaan er ook nieuwe noden:

zo zijn er nu zeer veel kinderen in ambulante

behandeling. Voor kinderen die dichtbij het ziekenhuis

wonen is dat fijn, want na de behandeling

kunnen ze snel weer naar huis. Voor kinderen

die verder weg wonen, is dat moeilijker. Om dat

probleem op te vangen, hebben we Villa Koester

bedacht: het is een huis vlakbij het ziekenhuis

waar alle nodige faciliteiten aanwezig zijn.

Tussen de behandelingen door kan het een

thuis zijn voor het patiëntje en zijn ouders. Villa

Koester staat heel binnenkort in Gent in de steigers.

[ 36 ]

---

WIT

Meer info voor jezelf of je organisatie via www.kinderkankerfonds.be - 09/332 24 33.

Wil je ons helpen? BE31 2850 3053 8255. Giften vanaf €40 zijn fiscaal aftrekbaar.

Wij aanvaarden ook (duo-)legaten en kunnen je daarbij adviseren via:

www.kinderkankerfonds.be/steun-ons/nalatenschap

[ 37 ]

---

Wat zou jij doen met een kortere werkweek? Met 30 uur werken in plaats van 38 uur? Hoe zou jij die

extra blanco tijd invullen? De werknemers van Femma zoeken dit jaar een antwoord op deze vraag.

Een antwoord dat voor elke collega verschillend is. Deze maand laten we Myriam Wauters aan het

woord. Zij gebruikt de vrijgekomen tijd in de eerste plaats om bewuster met haar kinderen bezig te zijn.

De dertigurenweek van Jeroen

‘IK HEB NU EINDELIJK DE TIJD OM MIJ

TE VERDIEPEN IN IETS ANDERS’

Binnenkort word je opnieuw vader. Neem je

dan je vader- en ouderschapsverlof op?

‘Bij mijn eerste kind heb ik mijn tien dagen

vaderschapsverlof opgenomen, aangevuld met

twee weken paasvakantie. Op dat moment was

dat het maximum. Ik had toen pas een huis

gekocht en was nog niet zo lang aan het werk.

Bij mijn tweede kind wil ik het anders aanpakken.

Aan die tien dagen vaderschapsverlof plak

ik nog een maand ouderschapsverlof. Mijn

vriendin doet dat ook. Ik weet ondertussen hoe

zwaar die eerste weken kunnen zijn. De veel te

korte nachten en de zombiemodus overdag ...

We zijn er op deze manier een beetje op voorbereid.’

Je werkt nu ruim zes maanden minder. Wat

vind je tot nu toe van het experiment?

‘Je went er snel aan. In het begin is het alsof je

twintig uur vrij krijgt. Je maakt veel plannen.

Daarna moet je keuzes maken. Het is een zoektocht

naar wat je exact gaat doen met die extra

tijd. Ik zie het als niet vanzelfsprekend. Het is

een cadeau.’

Hoe verdeel jij je tijd nu je dertig uur per

week werkt in plaats van zesendertig?

‘Ik heb ervoor gekozen om de vrijdag te blokkeren.

Voor mij werkt dat beter dan mijn uren te

spreiden over een volledige week. Ik denk dat ik

dan toch over mijn maximum per dag zou gaan.

Op vrijdag plan ik de wekelijkse karweitjes in:

boodschappen, opruimen, poetsen ... Het is ook

de dag waarop ik mijn koersfiets van stal haal.

Ik heb dat nodig, dat moment voor mezelf. En

ook, op die manier hoef ik me er niet schuldig

over te voelen want het knabbelt niet aan onze

gezamenlijke gezinstijd.

Jeroen Lievens (35)

Deelt het ouderschap van zijn zoon (7).

Wordt volgende maande voor de tweede keer papa.

Werkt bij Femma als beleidsmedewerker.

Samen met collega Ilse schreef hij het dossier

Combinatie arbeid-zorg.

Gebruik je die vrijgekomen tijd ook om dingen

te doen die je anders niet zou doen?

‘Ik volg elke zaterdagochtend 3,5 uur fietsmechanica

in het volwassenenonderwijs. Mocht

ik voltijds werken, zou dat fysiek en mentaal te

zwaar zijn. Ik haal veel voldoening uit mijn job.

Maar soms wil ik de knop omdraaien, me verdiepen

in iets anders. Dat ik daar nu de tijd en

ruimte voor heb, vind ik waardevol.’

Verandert jouw arbeidsduurvermindering

iets aan de taakverdeling thuis?

‘Die is altijd al fiftyfifty geweest. Voor mij is dat

vanzelfsprekend. Dat ik mijn brood verdien bij

een vrouwenorganisatie, verandert daar niets

aan. Ik heb nooit een traditioneel rollenpatroon

meegemaakt, ook niet bij mijn ouders.

Hoe kijk je naar de periode na het experiment?

‘Wat er na 2019 gebeurt, ligt nog niet vast. In de

eerste plaats ben ik nieuwsgierig naar de resultaten

van het onderzoek. Voor mij persoonlijk

wil ik graag een kortere werkweek aanhouden.

Vooral met de baby die eraan komt en ook omdat

mijn zoon binnenkort acht wordt en de nood

aan opvang na school toeneemt.’

[ 38 ]

---

FIER!

TEKST: Jade Yorks

80 kaarsjes voor Femma

Hooglede-Gits

Al tachtig jaar present in Hooglede-Gits.

Dat vierden de Femmadames met een leuke

receptie. Er was een tent vol Femma-decoratie

en stralend weer. Meer hadden ze niet nodig.

Met wat oude fotoboeken en leuke tekstjes

werden herinneringen naar boven gehaald.

En dat waren er een hoop. We wensen Femma

Hooglede-Gits nog zoveel meer jaren toe. Dat

ze vrouwen blijven samen brengen om mooie

herinneringen te blijven maken.

85 jaar Femma Hoboken

Sint-Jozef

De leden gingen er eigenlijk vanuit

dat deze verjaardag de laatste zou zijn.

Gelukkig wordt het fantastische werk

van de vrijwilligers toch voortgezet, want

enkele enthousiaste nieuwe madammen

meldden zich ondertussen aan. Zou het

engagement nu verzekerd zijn voor de

komende 85 jaar? We gunnen het jullie van

harte!

Al 45 jaar lenig in Lanklaar

Femma turngroep Wees Lenig zet haar leden al 45

jaar met succes in beweging. Even de dagelijkse

zorgen vergeten door samen iedere

donderdagavond te turnen.

Dat gebeurt altijd onder

het motto: inspanning

moet ontspanning zijn.

Helemaal mee eens

ladies. Op naar de

volgende 45 jaar!

[ 39 ]

---

Tijd & Geluk

Tip : Bij het boek horen er

ook een aantal luisteroefeningen

die je o.a. vindt via

Spotify – Woman Up.

Volg Eva via

www.elkedagvakantie.be

of www.evadaeleman.be.

LEZEN

Woman up: een inspirerend boek voor alle mannen én

vrouwen

Wat is een sterke vrouw? Zijn het vrouwen die zich als mannen

gedragen: actiegericht en volle vaart vooruit? Of zijn het

net authentieke vrouwen? En kan je enkel succes bekomen

als je je als een man gedraagt?

Eva Daeleman gaat vanuit haar positie als (jonge) vrouw op

zoek naar de innerlijke, vrouwelijke kracht. Ze laat zich leiden

door verwondering, veerkracht en het geloof dat het anders kan. Met een gezonde

portie humor, idealisme en een snufje naïviteit is Woman up een boek vol herkenbare

verhalen en tips om jezelf nog beter te leren kennen. Een eerlijk boek voor

vrouwen én mannen.

Woman up – Eva Daeleman – Horizon – € 22,99

KIJKEN

Netflix-documentaire ‘Minimalism: A documentary

about the important things’

Netflix in huis? Dan moet je zeker deze documentaire

eens bekijken. We zijn altijd ‘op zoek

naar meer’ en dat maakt ongelukkig, is de essentie

van deze docu. We zoeken naar de illusie van

het perfecte leven. Waar zoeken we dan eigenlijk

naar en vult dat ook echt ons geluksgevoel aan?

De maker van de documentaire vertelt over

zijn eigen leven: hij was succesvol

en had alles wat hij wilde en toch

voelde zijn leven leeg. Geluk was

altijd ‘around the corner’, maar hij

ervoer het maar niet écht. Er worden

mensen geïnterviewd met minimalistische

levensstijlen, waaruit blijkt

dat materiële zaken hen niet gelukkig

maken. Hoe doorbreken we

deze cirkel van het met ons geluk

afhankelijk zijn van iets wat er nu

niet is, maar een ding wat nog moet

komen? Hoe komen we van deze verslaving af?

Het antwoord is simpel: elk bezit zou weloverwogen

moeten zijn en elk bezit moet echt iets

toevoegen aan het leven en ons geluk brengen.

Centraal staat het idee ‘minder is meer’ en dit

maakt dat je eens even kritisch kijkt naar de

inhoud van je eigen kledingkast.

Krijg jij ook instant opruimneigingen?

[ 40 ]

---

TEKST EN SAMENSTELLING: LOBKE GIELKENS

LUISTEREN

Podcast Dipsaus

Deze drie vrouwen zijn het gezicht van

de podcast Dipsaus die door en voor vrouwen

van kleur wordt gemaakt. ‘Dipsaus is

maatschappijkritisch, cultureel geïnteresseerd,

politiek betrokken en altijd met een

flinke schep humor, originaliteit en diepgewortelde

eigenwijsheid’, staat er op hun website.

Naast podcasts organiseren deze vrouwen

ook events in het teken van inclusiviteit.

www.dipsaus.org

BELEVEN

Lezing Nina Mouton: Zelfzorg

Zelfzorg, een heikel

thema als (groot)

ouder. Het is vaak

het allerlaatste op je

to-dolijstje. Hoe komt

dat? Benieuwd naar

de achterliggende

psychologische dynamieken

die zouden

kunnen meespelen in

steeds voor anderen

zorgen en minder voor

jezelf? Dan ben je in deze interactieve lezing

aan het juiste adres. Wat is zelfzorg voor andere

ouders? Hoe kan je toch jezelf wat meer op de

voorgrond plaatsen? Wat is passend voor jou

en je gezin? Er is ruimte voor vragen tijdens de

lezing. Breng je achterban mee om na te praten,

ook dat is zelfzorg.

7 november 2019 in Utopia in Aalst – tickets via

Eventbrite.be

DOEN

Het 6 minuten dagboek

Schrijf jezelf gelukkig. In dit dagboek stelt bestsellerauteur Dominik

Spenst je de juiste vragen op het juiste moment. Na een gedegen uitleg

over de principes van positieve psychologie, nodigt Dominik je uit om

over je dag na te denken, van schrijven een gewoonte te maken en positief

op jezelf en je dag te reflecteren.

Je ontdekt waar je gelukkig van wordt en zo ontstaan er vanzelf positieve

gedachtes en nieuwe positieve gewoontes. Ter afsluiting van een week

volgen er vragen als: welk compliment had het meeste effect op jou? Wat

zou je meteen gaan doen als je niet bang was om fouten te maken? Na elke

maand is er een korte check hoe je je voelt over zaken als humeur, dankbaarheid,

vrienden, familie, of je ontspannen bent, gezond, creatief.

Na een jaar blik je terug en zie je het resultaat: je bent gegarandeerd gelukkiger.

En het mooie is: het kost je maar 6 minuten per dag.

Het 6 minuten dagboek

Dominik Spenst

UNIEBOEK/

HET SPECTRUM

€ 16,99

[ 41 ]

---

100 jaar femma

WAAROM WE FIER

OP ONS MIDDENVELD

MOETEN ZIJN

Dat was even goed schrikken. In een

uitgelekte N-VA-nota werd openlijk het

bestaansrecht van het middenveld in

vraag gesteld. In de gesprekken die

volgden, merkten we dat de rol van

middenveldorganisaties in Vlaanderen

nogal wordt onderschat. Tijd voor een

woordje uitleg.

Misschien moeten we beginnen met de vraag wat

het middenveld nu precies is. Dat Femma een middenveldorganisatie

is, wist je natuurlijk al lang. Maar

wist je ook dat burgerplatformen als stRaten-generaal,

vakbonden en organisaties als 11.11.11 daartoe

behoren?

Vele middenveldorganisaties houden zich vooral

bezig met het samenbrengen van mensen. Denk bijvoorbeeld

aan jouw Femmagroep waar je aan de ene

kant hele leuke dingen leert, maakt en onderneemt,

maar aan de andere kant ook heel veel nieuwe mensen

leert kennen. Sommigen reken je ondertussen

waarschijnlijk al tot je echte vrienden.

Meningen, noden en behoeften

Juist omdat het middenveld zo goed is in mensen samenbrengen,

hoort het ook veel meningen, noden en

behoeften. Vaak hoort het zelfs de stem van mensen

die anders niet zo luid klinkt in maatschappelijke

debatten.

Behalve mensen samenbrengen, vervult het middenveld

daarom nog een belangrijke rol. Het probeert

de afstand tussen grote bedrijven, overheden en de

politiek aan de ene kant en gewone mensen, zoals

jij, aan de andere kant, zo klein mogelijk te maken.

‘Je engageren in het middenveld is niet enkel vrijetijdsbesteding.

Het is politiek. En het is net dat wat

we vandaag nodig hebben. Niet enkel in Vlaanderen,

maar wereldwijd’, aldus Els Hertogen, algemeen directeur

van de middenveldorganisatie 11.11.11.

Oplossingen vinden

Bij Femma zijn we ook van mening dat de politiek

veel te belangrijk is om alleen over te laten aan poli-

[ 42 ]

---

TEKST: CHRIS GOOSSENS EN JADE YORKS

POLITIEK IS TE BELANGRIJK OM

ALLEEN AAN POLITICI OVER TE LATEN.

tici. Zo helpt het middenveld mee in het vinden van

oplossingen voor complexe maatschappelijke vraagstukken.

Dat doet het door de stem van mensen te

laten horen die anders niet of nauwelijks gehoord

worden. En het probeert complexe politieke voorstellen

die impact hebben op jouw leven begrijpelijk te

maken voor jou. Zo weet je waar het allemaal over

gaat en kan je doordacht beslissen om het al dan niet

te ondersteunen.

Femma doet dit trouwens al bijna honderd jaar. Zo

voerde Femma onder de naam KAV in 1948 succesvol

actie voor stemrecht voor vrouwen. Een jaar

later richtte ze Familiehulp op omdat ze doorhad dat

vrijwilligers op dat moment veel nood hadden aan

goed georganiseerde ondersteuning als ze huishoudelijk

werk deden bij gezinnen die door de oorlog

waren getroffen. In 1968 ijverde Femma met succes

voor een statuut voor de gehuwde vrouw. Om maar

te zeggen dat Femma (en bij uitbreiding de rest van

het middenveld) heel goed is om de politiek en grote

bedrijven eraan te herinneren dat hun beleid impact

heeft op het leven van mensen zoals jij.

Een Femmalid verwoordde het enkele jaren geleden

heel mooi in haar Femma-dagboekje dat ze naar ons

stuurde: ‘Als KAV in Vrouw&Wereld niet herhaaldelijk

had geschreven over het belang van hoger

onderwijs voor meisjes en de uitleg over mogelijke

studierichtingen niet had gegeven, dan had ik een

totaal ander leven gehad. Nu werd ik ergotherapeute

en deed 40 jaar lang de job van m’n dromen.’

Beleidsmakers laten nadenken

Vandaag ijveren we voor meer tijd en geluk voor

iedereen. Voor tijd om de dingen te doen waarvan je

gelukkig wordt. Het is een antwoord op de moeilijke

balans tussen werk en gezin die zoveel mensen ongelukkig

maakt. We lanceerden een campagne voor

de dertigurenweek en laten mensen én beleidsmakers

nadenken over wat arbeid nu precies is en welke

maatschappelijke verwachtingen we daarover hebben.

We doen daarvoor veel denkwerk, experimenteren

er zelf mee en laten ons begeleiden door wetenschappelijk

onderzoek. Ook experimenteren we

met crowdfunding. Neem maar een kijkje op www.

gerichtopevenwicht.be voor meer info hierover.

FEMMA HERINNERT DE POLITIEK EN

BEDRIJVEN ERAAN DAT HUN BELEID

IMPACT HEEFT OP HET LEVEN VAN

MENSEN ZOALS JIJ.

Problemen aankaarten

Als je het ons vraagt hebben politici nog veel te leren

van dit vernieuwende politieke werk. Het brengt

aan de oppervlakte dat de uitdagingen die jij ervaart

niet per se aan jou liggen, maar een probleem zijn

waar velen mee te maken hebben. Denk aan de burnoutepidemie

en de moeilijke combinatie van mantelzorg,

zorg voor de (klein)kinderen en (vrijwilligers)

werk. Die problemen kaarten we aan en zo worden ze

maatschappelijke debatten die politici dwingen om

er ruimte voor te maken in hun agenda.

Een hele belangrijke vraag is of we als samenleving

de toekomstige positie van het middenveld willen

uitvechten met brute machtspolitiek of met een

diepgaand inhoudelijk debat. De zorgwekkende ontwikkelingen

van de laatste verkiezingen suggereren

het eerste. Maar de dynamiek van vernieuwing bij

nogal wat middenveldorganisaties en nieuwe wetenschappelijke

inzichten houden de tweede optie open.

Het staat buiten kijf dat politici die het goed voorhebben

met de meerstemmigheid van de liberale

democratie, kiezen voor de tweede optie. Jij ook?

[ 43 ]

---

Waarom mindfulness

niet altijd alleen om jou

hoeft te draaien

(maar ook eens om de ander)

[ 44 ]

---

TEKST: Jade Yorks

Femma medevoorzitster Reinhilde Pulinx onderzoekt

of mindfulness naast rust in jezelf ook

rust tussen jou en een ander kan brengen.

Auteur en Femma medevoorzitster

Reinhilde Pulinx

copyright Silver Sixpence Studio

Ze zocht naar meer rust en tevredenheid in haar

leven. Een achtweekse mindfulnesscursus gaf

Reinhilde wat ze zocht: minder druk in het hoofd en

minder stress in het lijf. Toch bleef er iets knagen.

Er ontbraken nogal wat mensen in haar cursus die

ze anders wel in de stad waarin ze leeft, Brussel,

tegenkomt. Waarom zag ze die superdiversiteit niet

terug in haar mindfulnessgroepje? Meer nog waarom

is de populariteit van mindfulness aan de ene kant

in opmars, maar aan de andere kant de verharding

en eenzaamheid in de samenleving ook? Reinhilde

zocht het uit en schreef er een mooi boek over.

Wat was jouw aanleiding om mindfulness eens uit

te proberen?

Ik hoorde en las er veel over. En op dat moment

zocht ik wat meer rust in alle hectiek van het dagelijks

leven. Ik combineer een gezin met kleine kinderen

met een voltijdse job en ik zocht een manier om

wat minder over mijzelf te oordelen en wat milder te

zijn. Ook naar de kinderen toe.

En heeft het gewerkt?

Het overtrof zelfs mijn verwachtingen. Er kwam

meer openheid, ruimte tussen mijzelf en mijn gedachten

en gevoelens. Mijn lichaam was niet langer

het vaak gebrekkige en vermoeide vehikel van mijn

hoofd, maar werd een nieuwe bron van wijsheid en

gevoel. Bovendien kreeg ik opvallend meer geduld

met treuzelende en zeurende kinderen, stond ik open

voor hun spontane kijk op de dingen en kwam er

meer mildheid voor mezelf op momenten dat het

geduld toch op was. Er kwam ook meer gevoeligheid

ten aanzien van onrecht in de straat, in de stad en in

de wereld.

Waar zat dan dat ongemak dat je ervoer?

Ik begon wat vaker en met meer aandacht mijn ogen

te openen en over de rand van mijn meditatiematje

te kijken naar de andere deelnemers tijdens de mindfulnesscursussen,

mediatie- en yoga-retraites, conferenties

en workshops. En ik bleef door de jaren heen

diezelfde groep van blanke, hoogopgeleide mensen

zien. Voor wie niet tot die geprivilegieerde groep

behoort zijn er behoorlijk wat drempels te overbruggen

om met mindfulness aan de slag te gaan. Het

kost geld, al komt de mutualiteit er tegenwoordig

wel tussen als je een burn-out hebt. Daarnaast zijn er

ook drempels als je jezelf niet in de groep herkent.

Ik vroeg mij ook af hoe we dat aan kunnen pakken

zodat mindfulness een community kan worden waar

Mindfulness in superdiversiteit,

Engagement en verbinding

met de ander - Reinhilde Pulinx

- uitgeverij Pelckmans Pro - prijs 26,5 euro

(verschijnt eind oktober 2019)

[ 45 ]

---

anderen zich ook veilig voelen. Tegelijkertijd miste

ik zelf de verbinding met de ander. Ik leerde hoe ik

mij naar binnen kon keren en milder naar mijzelf te

zijn, maar heel wat minder over zingeving en verbondenheid

naar anderen toe.

Wat kan mindfulness volgens jou betekenen voor

de samenleving?

De samenleving verandert snel. Er zijn veel mensen

die we niet kennen of waar we onszelf niet in herkennen.

Een gevoel van verlies of angst zijn dan hele

normale gevoelens. Ik denk dat mindfulness ervoor

zou kunnen zorgen dat we elkaar terug ontmoeten

en openstaan voor elkaar. Dat we vanuit de stilte en

meditatie, dingen die heel veel mensen met verschillende

achtergronden dagelijks oefenen, mekaar

opnieuw kunnen tegenkomen.

Ik sprak daarvoor met verschillende mensen zoals

psychiater, zenleraar en grondlegger van mindfulness

in Vlaanderen Edel Maex, politica en hoogleraar

gynaecologie Petra De Sutter , psychiater Dirk

De Wachter, bisschop Bonny en Inez Van Oord,

auteur en oprichtster van het magazine Happinez. Ik

vond het heel fijn om vast te stellen dat mensen die

mij niet kende, na een simpele vraag bereid waren

om hier met mij over te praten. Het is duidelijk een

thema dat raakt en aanspreekt – mindfulness en verbinding

met de ander in een tijd vol spanningen.

Wat kwam er in deze gesprekken die naar voren

wat je het meest is bijgebleven?

Het werd me vooral duidelijk dat die verbinding

met de ander, niet zozeer de mensen in je omgeving

zoals je partner, kinderen, buren of collega’s, maar

de ander die je niet kent die ‘anders’ is dan jij, dat

die verbinding er niet zomaar komt. In de cursussen

mindfulness, of in een vervolgcursus op de basistraining,

moet hier volgens mij wat meer expliciet

aandacht aan gegeven worden. De openheid en

mildheid naar de ander moet wat meer benoemd en

geoefend worden.

Bij de start van het boek zocht ik nog wat teveel dé

waarheid, hét antwoord op mijn vragen. Petra De

Sutter wees me op een oud, boeddhistisch uitgangspunt:

de leerling moet niet op zoek gaan naar de

dharma (de wijheid, de leer), maar de dharma komt

zelf naar de leerling toe als hij of zij daar klaar voor

is. Als vanzelf zal je bij de diepere wijsheden terecht

komen, om welke reden je ook met mindfulness of

meditatie bent gestart. Ik moet dus niet krampachtig

zoeken, maar vragen blijven stellen en met anderen

in gesprek gaan. Samen zullen we antwoorden vinden,

misschien hele andere of verrassende antwoorden

dan ik eerst had verwacht.

Wat hoop je met je boek te bereiken?

Het viel mij op dat velen nooit eerder zo naar mindfulness

keken. Het gaat over jezelf, maar ik denk dat

het net kan zorgen voor die verbinding met andere

mensen. Het boek is niet af maar eerder een uitnodiging

naar anderen om hier verder met mij over na te

denken.

Wat vind jij hiervan?

Reinhilde is heel benieuwd naar jouw visie

rond dit thema.

Vind jij ook dat we in mindfulness, behalve

zelfzorg, ook de zorg voor de ander kunnen

leren?

Kan mindfulness, zoals het zich nu in het

Westen ontwikkelt, aan de zijlijn blijven in

een tijd van sociale spanningen en toenemende

ongelijkheid?

Laat het ons weten via redactie@femma.be

[ 46 ]

---

Femma vrouwenreizen

TeksT: Jade Yorks

WAAR GAAT JOUW VOLGENDE VAKANTIE NAARTOE?

Natuurlijk weet je al lang dat Femma voor iedere vakantiewens een passend aanbod heeft.

Maar had je Mallorca en Albanië al eens overwogen om naartoe te gaan?

Nu is het moment.

3 verrassende weetjes

over onze reis naar Mallorca

1

2

3

We nemen je mee terug in de tijd met een trein van

honderd jaar oud

We stappen op een mooie chocoladebruine, mahoniehouten

trein die al honderd jaar oud is. Compleet

met opgepoetste glimmende koperen toeters en bellen.

Alsof er sinds de belle époque niets is veranderd,

boemelt deze teletijdmachine al vijfennegentig jaar

vijfmaal daags over het hobbelige smalspoor dwars

door de Sierra de Tramuntana, Mallorca’s majestueuze

gebergte met toppen tot bijna 1500 meter.

We ervaren hoe het is om te vluchten voor piraten

We bezoeken de fantastische grotten van Drach

(Coves del Drach). De drakengrotten waren al in de

oudheid bekend en ze dienden als vluchtplaats bij

overvallen door piraten in de middeleeuwen. In de

Mallorcaanse sprookjeswereld komen ze voor als

schatkamers die door de draak bewaakt worden.

We bezoeken het mooiste dorp van Spanje

Iedereen is altijd verrukt als ze een piepklein bergdorpje

bezoeken in de buurt van Puerto Sóller. Het

heeft slechts 500 inwoners en zijn schilderachtige

steegjes met trappen hebben iets weg van Saint-Paul

de Vence in Zuid-Frankrijk. Prachtig dus.

7 redenen om met ons mee

naar Albanië te gaan

1

2

3

4

5

6

7

Albanië is relatief klein, maar het landschap is

ongelooflijk divers. Je laat de kust achter je en

je bevindt je meteen in oogstrelende bergen.

Onwaarschijnlijk prachtig.

In Albanië kan je 450 kilometer schitterende

kustlijn bewonderen. Een ware streling voor

het oog. Denk aan prachtige baaien, azuurblauw

water en een aaneenschakeling van

witte stranden.

We maken meerdere mooie boottrips, o.a. op

een meer dat bekendstaat als het grootste van

de Balkan.

We bezoeken het kasteel van Rozafa. Het

verhaal daarachter zal je ontroeren. En het

panorama dat je erbij cadeau krijgt, is ronduit

schitterend.

We lunchen samen

met de vrouwen van

Hapat e lehte (Lichte

voetstappen), een

vrouwenorganisatie

die hulp biedt aan

vrouwen in nood.

Je maakt grondig

kennis met de (communistische)

geschiedenis

van Albanië.

We bezoeken uiteraard

de hoofdstad

Tirana, maar ook

een bijzonder kasteeldorp

dat officieel

UNESCO-werelderfgoed is.

Mallorca 25 april tot 2 mei 2020

Met Christel Verstraete

[ 47 ]

Albanië 13 tot 22 mei 2020

Met Marina Fauconnier

---

REISKALENDER 2019 - 2020

OKTOBER 2019

Namibië

22 oktober tot

5 november 2019

Met Riet Van Cleuvenbergen

NOVEMBER 2019

Laat je verwonderen door de

schoonheid van de natuur en de

culturele rijkdom van Egypte

10 tot 21 november 2019

Met Veerle Vlasselaer

DECEMBER 2019

Moezel en Saar in kerstsfeer

6 tot 8 december 2019

Met Erika Leus en

Lydie Van den Abbeele

Maart 2020

STAPVAKANTIE

Brussel, ik hou van u

7 tot 8 maart 2020

Met Christel Derycke

en Danielle De Cock

April 2020

Egypte

5 tot 14 april 2020

Met Veerle Vlasselaer

VOLZET

VOLZET

voor

mama’s,

oma’s en

STAPVAKANTIE

GR5A kustroute

20 tot 23 april 2020

Met Bernadette Jansseune en

Mieke Meuris

Mallorca

25 april tot 2 mei 2020

Met Christel Verstraete

MEI 2020

Albanië of het land

van de Shiptaren

13 tot 22 mei 2020

Met Marina Fauconnier

FIETS- EN VAARVAKANTIE

Hollandse hoogtepunten

30 mei tot 6 juni 2020

Met Toos Janssen

en Erika Leus

Puglia, Italië

8 tot 15 mei 2020

Met Lut Deroy

STAPVAKANTIE

Rota Vicentina, Portugal

2 mei tot 9 mei 2020

Met Lieve Mommens en Christel

Derycke

tieners VOLZET

Washington en Philadelphia

20 tot 27 mei 2020

Met Griet Janssen en Veer

Dusauchoit

Juni 2020

FIETSVAKANTIE

Picardisch Wallonië

2 tot 5 juni 2020

Met Francine Leupe en Leen

Simoen

Normandië

7 tot 10 juni 2020

Met Lydie Van den Abbeele

en Fernande De Block

Juli 2020

Hongarije: Budapest, Donau,

Balatonmeer en tradities

4 tot 9 juli 2020

Met Veerle Vlasselaer

De Baltische landen

Juli – data nog niet gekend

Met Lut Deroy

Augustus 2020

FIETSVAKANTIE

Twente, Nederland

9 tot 13 augustus

Met Toos Janssen en Erika

Leus

Uitwaaien in Fryslân

19 tot 23 augustus

Met Lydie Van den Abbeele

en Fernande De Block

[ 48 ]

---

Lofoten

Laat augustus/

begin september

data nog niet gekend

September 2020

Valencia

September – data nog niet gekend

Met Rita Vancamp

FIETSVAKANTIE

Fietsen in Terschelling

21 tot 25 september 2020

Met Bernadette Jansseune en

Francine Leupe

Dordogne, genieten met al je

zintuigen in hartje Frankrijk

20 tot 26 september

Met Lydie Van den Abbeele en

Erika Leus

Inspiratieweekend:

kom tot jezelf dagen

18 tot 20 september 2020

Met Christine Maessele

Nepal

5 tot 15 oktober 2020

Met Marina Fauconnier

Egypte

15 tot 25 oktober 2020

Met Veerle Vlasselaer

Mechelen

16 tot 18 oktober 2020

Met Hermien Van de Voorde

en Rita Vancamp

December 2020

Berlijn en Potsdam in Kerstsfeer

4 tot 8 december 2020

Met Ann Pannecoucke

Oktober 2020

STAPVAKANTIE

Dwalen tussen forten,

een stukje geschiedenis in de kijker

2 tot 4 oktober 2020

Met Danielle De Cock

en Christel Derycke

Meer info? 0473 99 28 01

Houd www.femma.be/nl/reizen/reizen-in-2019 in de gaten

Voor meer info en reserveringen 02 246 51 15

Reis volzet?

Zet je op de reservelijst. Indien er een plaatsje vrijkomt,

contacteren we je graag!

[ 49 ]

---

HET KLEIN GELUKSKE VAN …

TEKST: LOBKE GIELKENS

ILLUSTRATIE: RUTGER VAN PARYS

BIANCA

Zorgen voor

mijn bewoners

Een fijne daginvulling aanbieden

naast kwalitatieve zorg

aan de bewoners op mijn

werk, maakt dat iedereen zich

goed in zijn vel voelt en daardoor

ik ook.

Mantelzorger voor

haar tante en nonkel

Mijn tante (95) en nonkel

(90) wonen nog samen

thuis en ik help hen met

de dagelijkse verzorging,

daar word ik echt blij van.

Zij leven in het nu en genieten

van de kleine

dingen. Daar

kunnen wij een

voorbeeld aan

nemen.

Vrijwilliger bij Femma Vriendinnen onbePERKt

Echtgenoot, moeder, opvoedster én vrijwilliger. Bianca

loopt moeiteloos van de ene rol in de andere. Benieuwd

in welke hoekjes haar kleine gelukjes verscholen zitten?

‘Bij Femma geniet ik van het samenkomen, het samen

doen en het samen leren.’

Tijd maken voor elkaar

Samen zijn met mijn gezin en tijd

maken voor mekaar vind ik ook erg

belangrijk. Samen dingen doen, dingen

ontdekken en ondernemen vind ik zalig.

Maar af en toe ook eens niksen en

gewoon samen in de zetel zitten,

ook daar laden de batterijtjes

van op.

Frullen en prullen

Ik kan uren rommelen, prullen, creatief

bezig zijn, plannen maken, dingen bedenken,

maar ook opruimen en orde scheppen

in de chaos. Beide zorgen voor rust

in mijn hoofd. En lijstjes maken, dat ook!

Tijd met vrienden

en vriendinnen

Bijpraten, iets drinken, samen knutselen,

naaien, plannen maken… het

zijn allemaal positieve vibes.

En als het bij iemand eens wat minder

rozengeur en maneschijn is?

Dan zijn we er voor mekaar.

Ook dat is geluk hebben.

[ 50 ]

---

SPEL Droedelpot

Stef Desodt

+

H

reep

aal

Z

V

rag

red+

T

Z

al+

Je loopt af en toe op de toppen

van de tenen? Je holt de

tijd achterna? Het wordt jou

teveel? Juist, we leven in een

super boeiende, maar bij momenten

hectische tijd. Wat

je eraan kunt doen? Op adem

komen. Met deze droedelpot

zit je alvast goed.

voor z in g en voorzingen

achter h al en achterhalen

in g reep ingreep

boven z aal bovenzaal

onder v rag in g ondervraging

op t red en optreden

aan

T

N

azitt+

r

laan

S

l

A

M

ijn+

ek+

T

D

anig

rens

G

O p

ull+

9 13

1 12

14

18

3

17

2

10 15

6

16 7

8

11

4

kernwoord

oks

B

5

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18

---

Laat deze pagina zien aan een vriendin

die nog geen lid is van Femma

Word abonnee en ontvang

een superleuk welkomstgeschenk*

MEI 2019 Tijdschrift – 1099 Brussel X BC 6433 – maandblad, verschijnt niet in juli en augustus – P 106 334 – Urbain Britsierslaan 5 – 1030 Brussel

vakbondsleidster Zuliana Lainez:

‘Ik verwijt mezelf bijna dagelijks dat ik niet

meer tijd maak voor familie en privéleven’

Naamloos-4 1 23/04/19 16:02

Spreekt dit magazine je aan en

voel je het kriebelen om Femma

beter te leren kennen? Abonneer

je dan op Femma magazine. Zo

krijg je 10 x per jaar dit magazine

in je brievenbus.

Lekkere recepten, DIY-tips, interviews

uit het leven gegrepen en

maatschappelijke verhalen met

een vleugje feminisme. Wie ons

blad leest, is op de hoogte van

Femma, de wereld om haar heen,

en de laatste creatrends.

Wat krijg je?

• 10 x Femma magazine

• De Femmapas waarmee je met korting

kan deelnemen aan toffe

activiteiten bij jou in de buurt.

• Heel wat ledenvoordelen en

extra kortingen.

• Een superleuk welkomstgeschenk.

In oktober krijg je

een Femmanotitieboekje.

Hoe sluit je aan?

Surf naar femma.be/femmapas

en kies ‘Ja, ik wil een Femmapas’.

Stap 1: Vul je gegevens en interesses

in.

Stap 2: Klik op ‘Volgende’ en kies je

welkomstgeschenk.

Stap 3: Betaal meteen online en ontvang

snel je Femmapas en geschenk.

* Dit aanbod ‘welkomstgeschenk’ geldt alleen voor wie afgelopen jaar geen Femmapas had en zolang

de voorraad strekt. Om zelf je welkomstgeschenk te kiezen, moet je aansluiten via www.femma.be/

femmapas. Je kan ook aansluiten via een lokale Femmavrijwilliger, maar in dat geval kies je niet zelf je

welkomstgeschenk.