20190903 - Waste Magazine - A5 Flip

waste
no more
waste
no more
waste
no more
waste
no more
waste
no more
waste
no more
Waste -less
Mgzn.
Dé gids met alle info
over afval en hoe jij
het kunt terugdringen.
1

Afval? Weg ermee!
Afval is een belangrijk onderwerp binnen onze Food Vision. Zo'n
drie jaar geleden werd ik ermee geconfronteerd. Niet zozeer met
het daadwerkelijke afval, maar hoe wij met z’n allen bezig zijn en
wat dat met de aarde doet! Met het schaamrood op mijn kaken
dacht ik; dit moet echt anders!
Ken jij Earth Overshoot Day? Onze aarde levert ons grondstoffen,
zoals hout, olie en gas. Deze grondstoffen mogen we gebruiken,
want de aarde herstelt zichzelf en vult dit weer aan. Hoe tof,
maar… Earth Overshoot Day is de dag dat wij álle grondstoffen
die de aarde ons in één jaar kan leveren, hebben opgebruikt. Vanaf
deze dag zijn we de aarde aan het uitputten. Dit jaar viel dit eerder
dan ooit; op 29 juli! In 1980 lag deze dag ergens eind november.
Kun je nagaan wat we aan het doen zijn.
Wat dit ons leert? We moeten af van de 'weggooi maatschappij'.
We moeten zuinig zijn met grondstoffen. In de eerste plaats zo min
mogelijk grondstoffen uit de aarde onttrekken. Maar als we dat dan
toch doen, dan moeten we zorgen dat we deze grondstoffen zo
lang mogelijk kunnen gebruiken.
Ook binnen Vermaat gaan er veel grondstoffen doorheen. Daar
willen én moeten we veel bewustere keuzes in maken. We doen
gelukkig al veel! Soms blijken nieuwe initiatieven een uitdaging.
Hoe vet als het toch lukt en we samen verschil kunnen maken
binnen Vermaat en onze keten! In dit magazine vindt je heel veel
informatie over afval… wat dus eigenlijk geen afval is ;-)
Aan de slag! Jij wil toch ook af van afval?
Marije Vroom
Manager MBO
Maatschappelijk Betrokken Ondernemen
Redactie
Marije Vroom, Pauline Rosenberg,
Teddy Kühne
Afdeling Inkoop
Pauline Rosenberg
inkoop@vermaatgroep.nl
Food & Beverage
Jelle Venema, Marco van Heerd
Colofon
Het Waste-less Mgzn. is een
exclusieve uitgave van Vermaat.
Vormgeving
Bas Kleinhout
Tekst
Billie Jane Haagstam, Marije Vroom,
Nicole van Zalingen, Nicolien van den Berg,
Pauline Rosenberg, Teddy Kühne
Waste is
only waste
if you
waste it.
Time to waste less!
Het magazine wat je nu in handen hebt, is gedrukt op papier van PaperWise en
gemaakt van landbouwafval. Bij de verwerking van landbouwproducten, zoals
graan en suikerriet, komen jaarlijks wereldwijd miljoenen tonnen aan agrarisch
restmateriaal vrij: uiterst waardevolle grondstoffen die bij uitstek geschikt zijn om
papier van te maken. PaperWise combineert duurzaamheid met een ongekende
kwaliteit. Door agrarisch restmateriaal te gebruiken, hoeven er minder bomen
gekapt te worden.
3

Onze
Food
Vision.
De Food Vision van Vermaat:
Onze visie is om onze gasten en partners te helpen een
positieve impact te maken. Door het maken van mooi, heerlijk
en verantwoord eten, in een omgeving die energie geeft.
Met ambitieuze én meetbare doelstellingen voor 2022
- gericht op gezondheid, milieu en sociale impact van onze maaltijden -
zorgen we dat onze inspanningen positieve verandering creëren.
De Food Vision is onze kijk op eten en drinken.
Daarbij kijken we kritisch naar onze impact op
het welzijn van onze gasten, onze leefomgeving
en ook naar de productie van ons eten.
En daar valt nog een hoop te winnen.
de drie pijlers van onze Food Vision zijn:
de
gezonde
keuze van
Vermaat
de
duurzame
keuze van
Vermaat
de
sociale
keuze van
Vermaat
Let's get started!
4
5

Samen
kunnen we
afvalbergen
verzetten.
Elke dag leren we meer over het effect van onze voedselproductie
op het klimaat, dierenwelzijn en grondstoffen. Afval is hierbij een hot topic.
Maar wanneer spreken we van afval? En waarom is weggooien zo zonde?
Verdiep je in de tips & tricks, kijk af van onze collega’s Rudolf
en Suzanne en test gave waste-less recepten.
Ga voor meer mét minder!
6
7

Waar hebben
we het over?
Tijd voor actie!
Maar waar ontstaat het meeste
organische afval in de horeca?
Ongeveer 1/3 van al het geproduceerde voedsel wordt wereldwijd
verspild. Afval dus. Maar wat is dat nu precies? Betekent afval
hetzelfde voor jou als voor mij? Let's check.
Afval is:
1.
banqueting
20 - 50%
waste
Organisch:
Afval van mensen, dieren of planten dat
als voeding dient voor micro-organismen.
Anorganisch:
Vuil van chloor, plastic, metalen of andere
niet-dierlijke of niet-plantaardige stoffen.
2.
restaurant /
à la carte
15 - 25%
waste
Voedselverspilling
Voedsel dat bedoeld is voor menselijke consumptie,
maar daar niet voor wordt gebruikt.
Oftewel; eetbaar voedsel dat we weggooien.
bron: Zero Foodwaste
3.
corporate
catering
5 - 10%
waste
8
Hartstikke zonde dus!
9

Tegen
voedsel
verspilling!
Sociale gevolgen
Voedselverspilling roept maatschappelijke
vraagstukken op. Aan de ene kant van de wereld
hebben mensen honger, aan de andere kant wil
de consument liever geen kromme komkommer.
Milieubelasting
Elk product legt een hele route door de
voedselketen af. Als voedsel onnodig wordt
weggegooid, gaan dus kostbare grondstoffen
als water, grond en energie verloren.
Economisch effect
Eten onnodig weggooien kost je ook geld, zoals
hogere kosten voor afvalbeheer of transport. Daarbij
koop je iets wat je niet gebruikt en misschien moet je
daardoor méér van iets kopen dan eigenlijk nodig was.
maar
waarom
dan?
Best krom?!
het
doel
van
Vermaat
Onze
voedselverspilling
jaarlijks
met 10%
verminderen.
Da's pas
waste!
doe je mee?
10
11

No time
to waste.
Be smart, be creative.
Om minder voedsel te verspillen, richten we ons
op slimmere productieplanning en creatieve methoden
van serveren en presenteren. Hierbij wat tips.
En tricks!
12
13

tips & tricks
Neem zoveel
mogelijk bulk af!
en nu
lekker
praktisch
We krijgen steeds vaker de vraag wat
Maar wat we wel kunnen doen om plastic
we doen met plastic en reductie van
te reduceren, is het afnemen van zoveel
verpakkingsmateriaal. Helaas is dit een lastig
mogelijk bulk producten. Voorbeeldje:
onderwerp, omdat de Warenwetgeving
vaak al voorschrijft hoe een product
minimaal (vaak in plastic) verpakt moet
worden, vanwege kwaliteit, transport en
voedselveiligheid.
liever 1 kilo aubergines in één grote zak,
dan 8 los verpakte aubergines. Easy does it!
It’s the little things...
Zet aan het einde van de lunch
een kleiner aanbod neer. Maak
gerechten op aanvraag en geef
dit aan met duidelijk signing.
Don’t leave me
Maak een weekmenu waarin je
leftovers kunt verwerken. Zoals
soep en/of salades.
Natuurlijk in overleg met de
Zie onderstaand de lijst met artikelnummers van een
aantal AGF basisproducten, af te nemen bij Sligro.
opdrachtgever.
Kies voor bulk!
Finish up on Friday
Vrijdagen staan in het teken van het
“leegkoken” van de koelkasten.
Ice Ice Baby
Vries producten in als ze anders
worden weggegooid. Zo kun
je ze later in een smoothie of
ander gerecht gebruiken. Let op:
voedselveiligheid gaat altijd voor.
14
Dit geldt natuurlijk ook
voor vlees en vis!
15

Hoe schat je in hoeveel je moet klaarmaken?
Hoeveel
moet je dan
klaar maken?
Gebruik het Vermaat dashboard en baseer
hier de mise en place op. Mocht je
al langer op de locatie werken, dan weet
je vast wel wanneer je drukte kunt verwachten.
(samenstellen)
Assembleer gerechten. Bewaar ingrediënten los,
zodat je ze een dag later nog kunt verwerken.
Door dit goed in te schatten, zorg je voor minder
afval op het eind. Makkelijker gezegd dan gedaan
natuurlijk! Daarom geven we je graag enkele
tips die jou kunnen helpen!
Check bij de receptie hoeveel medewerkers
aanwezig zijn. Wellicht is er een intern pasjessysteem.
Zo voorkom je overproductie in geval van
een onverwacht event.
Begin je week met een grote mise-en-place,
zo weet je precies wat je
kunt verwerken in de rest van de week.
Gebruik je saladebar voor de “restverwerking”.
16
17

interview
‘We moeten allemaal
veranderen om de aarde
te redden voor de
volgende generaties.’
interview Rudolf Brand
Vermaat's chefkok in CIRCL
verhalen
uit de
praktijk
Afvalverspilling is een
onderwerp waarover we de
afgelopen jaren steeds meer
horen. Hoe komt het dat er
zoveel interesse is en waarom
is die nodig?
Dit onderwerp is eigenlijk niets nieuws,
maar gelukkig zien we in dat we het echt
beter moeten doen. In de jaren 70 was er
een grote beweging die zich bezighield
met het milieu, dierenwelzijn en het
klimaat. Zo gek waren die hippies dus
niet. Sterker nog, zij hebben de basis
gelegd voor het huidige besef dat we de
aarde uitputten. Er wordt té veel voedsel
geproduceerd en weggegooid: wist je
dat wij 1/3 weggooien? Onze kennis
over dit onderwerp is de afgelopen
jaren enorm gegroeid, mede door social
media. De feiten liegen er niet om. Je
kunt er letterlijk niet meer omheen. Denk
aan de afvalbergen, de oceanen vol
plastic enzovoort. Dat klinkt een beetje
bruut, maar dat is de harde realiteit. We
moeten allemaal veranderen om de aarde
te redden voor de volgende generaties.
Naast circulariteit ga je samen
met je team dagelijks de strijd
aan tegen voedselverspilling.
Wat was jouw eyeopener dat je
dacht: hier MOET ik wat mee
gaan doen?
Als chef-kok ben je veel met voedsel
bezig, dus de interesse is er altijd
geweest. Toen ik gevraagd werd om
18
19

‘Wecken, zouten, drogen, fermenteren,
invriezen; er is zoveel mogelijk.’
Rudolf
het keukenteam van CIRCL te leiden,
standaard op je menu staat, bijvoorbeeld
is deze nieuwsgierigheid uitgegroeid
twee items van je saladebar of een
tot een “new way of life”. Doordat wij
homemade snack. En gebruik veel
samenwerken met INSTOCK (instock.nl)
verschillende kruiden en specerijen om
heb ik vaak contact met leveranciers.
hetzelfde product op tal van manieren
Ik ken horrorverhalen van boeren waar
te bereiden. Koop altijd strak in en
hele oogsten zijn vernietigd, omdat dit
blijf kritisch. En ga, indien mogelijk, in
goedkoper was dan verkopen aan een
gesprek met je opdrachtgever om dit
supermarkt. Eigenlijk kan je het de boeren
onderwerp bespreekbaar te maken.
niet eens kwalijk nemen, maar moet je
vraagtekens zetten bij het systeem wat er
gehanteerd wordt. Altijd de mogelijkheid
hebben om te kopen wat je wilt, heeft
Wat zijn jouw belangrijkste
tips tegen verspilling en hoe
breng je dit in praktijk?
zeker zijn keerzijde. Daarom adviseer ik
Zorg dat je blijft proberen, openstaat
iedereen om meer met (Nederlandse)
voor feedback en dat je verschillende
seizoensproducten te werken.
bereidingstechnieken blijft toepassen.
Als chef-kok op een bedrijfshoreca
locatie kook je iedere
dag een ander menu. Hoe kan
je een divers aanbod aanbieden
en toch letten op waste?
Maak gebruik van verschillende
bereidingstechnieken: wecken, zouten,
drogen, fermenteren, invriezen; er is
zoveel mogelijk! Werk vooruit in het
schrijven van je menu’s, zodat je een
duidelijk beeld hebt. Weet wat er in huis
is en neem de tijd om jouw voorraad
te checken. Zorg dat restverwerking
Niemand heeft alle wijsheid in pacht en
juist door fouten te maken ga je leren.
Blijf creatief, nieuwsgierig, en durf je
collega’s aan te spreken op gedrag en
verspilling.
Heb je een paar voorbeelden
wat jullie bij CIRCL doen
tegen voedselverspilling en
afvalvermindering?
We hebben een hechte groep leveranciers
waarbij verspilling hoog op de agenda
staat: De Lindenhoff, Potverdorie,
Instock, noem maar op. Daarnaast
proberen we onze banqueting en het
restaurant goed op elkaar af te stemmen
om zo minder waste te creëren. We letten
op onze snijtechnieken en kopen strak in
om niets te hoeven weggooien. Denk
ook aan portiegrootte, let op de borden
die terugkomen en check je afvalbakken.
Sinds kort hebben wij een wormenhotel,
die genieten van ons groenteafval. Ook
voor ons is het een uitdaging om met het
afval van leveranciers om te gaan. Denk
hierbij aan verpakkingsmaterialen.
Mijn tip? Focus je op afvalscheiding,
dus recycle goed en ga in gesprek met
je afvalverwerker.
20
21

ecepten
Of maak er
een siroop van!
We
loof.
Denk je bij het eten van loof (de blaadjes van
groenten) direct aan pluizige knaagdieren? Think again!
Je kunt de bladeren van bijv. wortels, biet of meiraap
perfect gebruiken in jouw favoriete gerecht.
Zo maak je meer van minder!
WORTEL
Smaak:
lichte wortelsmaak met het
pittige van peterselie, lichtbitter.
MEIRAAPJES
Smaak:
vrij bit ter, maar laat je daar niet
door weerhouden!
BIETEN
Smaak:
het loof
van:
smaak en structuur lijken sterk op
dat van snijbiet en wilde spinazie.
RADIJSJES
Geef maar toe:
die blaadjes zijn zo gek nog niet.
Gebruik:
rauw in salade, als basis voor pesto,
roerbakken in olijfolie met knoflook.
Gebruik:
stoof het met een robuuste smaak zoals
knoflook of bacon en laat het goed gaar,
té gaar eigenlijk, worden. Verrukkelijk!
Gebruik:
simpel roerbakken, in een hartige
taart of fijngesneden in een salade.
Smaak:
lijkt sterk op rucola; goed peperig,
maar milder dan de radijsjes zelf.
Gebruik:
in een salade, roerbakken of
gepureerd in pesto of soep.
22
23

ecepten
wortelgranita
met
loofsiroop
(4 personen)
1 bos wortels met mooi loof
5 kardemompeulen
2-3 cm verse gember in plakjes (+ 1 cm fijngeraspt)
1 (bio)citroen, schoongeboend
100 g rietsuiker
ingrediënten
Gooi het loof van bospeen dus niet weg! De jonge, zachte blaadjes zijn
heerlijk. Gebruik ze door een salade, in een wittewijnsaus bij vis of maak er
lekkere pesto van: die kan zo weer over de worteltjes. Wortel met loof werkt
niet alleen goed in hartige gerechten, maar ook in toetjes!
bron: deliciousmagazine.nl
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Verwijder het wortelloof. Was 2 handen jonge blaadjes
van het loof. Houd wat apart om te garneren en doe de
rest in een pannetje met 150 ml water. Voeg de kardemom
en gember toe.
Schil de citroenschil met een dunschiller, voeg samen met
de suiker toe en breng het aan de kook. Draai het vuur
laag en kook de siroop 20 min. Schenk door een zeef en
laat ± 10 min. afkoelen.
Was 250 g van de wortels en snijd in stukjes van 1 cm.
Kook de wortels in zoveel water dat ze onder staan, met
een snuf zout in ± 8 min. beetgaar. Giet het kookvocht af.
Pureer de wortels in de keukenmachine grof, voeg 150
ml van de afgekoelde loofsiroop toe en bewaar de rest.
Breng op smaak met 2-3 el citroensap en roer er de fijn
geraspte gember door.
Schep een laag van ± 2 cm dik van het wortelmengsel in
een ruime schaal en zet in de vriezer. Roer na 2 uur elk
half uur door met een vork tot er een losse, kruimelige
granita ontstaat.
Schep de granita in 4 glazen, schenk er een beetje siroop
over en garneer met een takje van het wortelloof.
24
25

interview
‘We streven
naar 1 procent
waste.’
interview Suzanne Ausums
Vermaat's horecamanager bij het Wereld Natuur Fonds
verhalen
uit de
praktijk
Kan je kort wat over jezelf
vertellen en wat jullie doen bij
het Wereld Natuur Fonds?
Sinds maart 2019 werk ik bij Vermaat en
ben ik verantwoordelijk voor het team en
de culinaire invulling. Ik heb speciaal voor
WNF gekozen, omdat de belangen erg
aansluiten bij die van mij als vegetariër.
WNF is 100% vega en we streven naar
1% waste. Dit lijkt een nieuwe manier van
denken, maar dit is dé toekomst.
100% vega, dat klinkt voor
sommigen als een enorme
uitdaging. Hoe ga je daar
culinair mee om?
Wist je dat er eenjarige vegetarische
koksopleidingen bestaan? Prachtig toch?
Hierdoor heb ik mijn huidige kennis
nóg meer kunnen verbreden en ben ik
verder ontwikkeld op onderwerpen als
glutenvrij, vegan en macrobiotisch. In
combinatie met mijn achtergrond zorgt
dit dat ik mij als een vis in het water
voel met vega. Mijn advies? Sta open
voor deze fantastische keuken, want dit
is de toekomst. Nog niet overtuigd? Dan
nodig ik je graag uit om een dag met mij
mee te draaien!
Jij schijnt een ster te zijn in
restverwerking: wat zijn jouw
beste tips om je waste zo laag
mogelijk te houden?
Weet wat er speelt: ik vraag dagelijks
het aantal gasten op bij onze receptie.
26
27

‘Ik heb het altijd lastig gevonden
om in de horeca te zien hoeveel
eten er wordt weggegooid.’
Suzanne
Daarnaast werk ik met een slim menu: de
groentebouillon van maandag is vaak de
basis voor de volgende dag. Soep over?
Invriezen is easy en het is altijd handig
om in huis te hebben. We bouwen ons
buffet niet volledig vol, maar vullen
steeds aan. Indien nodig, maken we à
la minute salades of broodjes bij voor
onze gasten. Van leftover groenten
maak ik spreads of snacks en van oud
brood maak je de lekkerste gerechten.
Daarnaast is het belangrijk dat je bij je
gasten en team bewustwording creëert,
dus ga in gesprek met je manager en kijk
hoe je no-waste de nieuwe standaard
kunt maken.
Welk recept is een regelrechte
hit bij jou op locatie en valt in
lijn met restverwerking?
Moeilijke keuze, maar onze soepen
en frittata’s vallen altijd erg goed in
de smaak. Hier kan je eindeloos mee
variëren. Dat doen we ook volop.
Waar komt jouw interesse in
no-waste vandaan?
Voornamelijk uit mijn opvoeding. Mooi
detail is dat ons hele gezin ook vegetariër
is gebleven. Mijn ouders zijn in de jaren
70 bewust vega gaan eten. Omdat er
toen nog een minimaal assortiment was,
werd veel zelf gemaakt. Mijn ouders
zijn goede koks en verspilling was niet
aan de orde. Ze lieten altijd zien dat je
met creativiteit veel lekkers kan maken.
Ik heb het altijd lastig gevonden om in
de horeca te zien hoeveel eten er wordt
weggegooid. Gelukkig is dat bij WNF
niet aan de orde.
Wat wil je meegeven aan de
collega’s die het lastig vinden
om te starten met no-waste?
Ga ervoor! Probeer jezelf uit te dagen
om zo min mogelijk in de prullenbak
te gooien. Denk na voordat je wat wilt
weggooien, creativiteit levert echt extra
geld op. Let op je inkopen en schaf
alleen aan wat je nodig hebt. Want met
vallen en opstaan ga je echt de wereld
verbeteren!
‘Met creativiteit
kan je veel
lekkers maken.’
28
29

partners
Samen de
strijd aan.
In onze strijd tegen voedselverspilling werken
we met verschillende partners samen.
Eén van onze partners is Too Good To Go.
1/3 van al het eten
op de wereld wordt verspild!
Too Good To Go heeft als missie iedereen te
inspireren en te motiveren om actie te nemen tegen
voedselverspilling. Een van de deelgebieden waar Too
Good To Go zich op richt zijn de restaurants.
Too Good To Go is een app tegen voedselverspilling.
Door te werken met een speciaal ontwikkelde app
zorgen we ervoor dat we op het einde van de dag geen
verse producten in de vuilnisbak gooien, maar dat we
alsnog inkomsten verdienen aan wat we anders weg
zouden gooien.
In de samenwerking met Too Good To Go verkopen we
straks onze dagelijkse overschotten via de app voor een
verlaagde prijs aan consumenten. Dit doen we door
zogenaamde verrassingsboxen te maken die de gast bij
ons kan kopen.
Hierdoor belanden nog perfect eetbare producten op
een bord in plaats van in de vuilnisbak en wordt de
impact op het milieu tot een minimum beperkt. Op
dit moment strijden in 13 Europeçe landen meer dan
30.000 ondernemers zo tegen voedselverspilling.
Gezamenlijk hebben zij al meer dan 20 miljoen
maaltijden gered. Dit staat gelijk aan een besparing van
18.047.000 kilo CO².
Is jouw interesse gewekt?
Mail supportinkoop@vermaatgroep.nl
30
31

partners
Zero
Foodwaste.
Doel
Oplossing
Het doel is om onze locaties
benodigde handvaten te geven om
1.
Wereldwijd wordt een derde van al het geproduceerde
voedsel verspild. Zo’n 1,3 miljard ton per jaar. Hiervan gaat
een aanzienlijk deel verloren in de horeca. Dit heeft niet
alleen invloed op het welzijn van de planeet, maar is ook
erg kostbaar voor een onderneming.
Hoeveel kilo’s en euro’s afval gaan er op alle locaties eigenlijk doorheen?
Zero Foodwaste maakt het mogelijk om hier inzicht in te krijgen.
slimmer te kunnen inkopen, beter
te kunnen timen en de gerechten
en het menu te optimaliseren.
Met als doel minder voedselafval,
een kleinere CO² footprint en
duizenden euro’s aan besparingen.
Een belangrijke doelstelling
binnen de Food Vision is om onze
voedselverspilling te verminderen
met 10% per jaar.
Dat kunnen we alleen realiseren
als we weten waar we nu staan.
Daarom zijn we van start gegaan
met de uitrol van het meetsysteem
van Zero Foodwaste op 12 pilot
locaties. Na deze pilot is de
Installeren
We installeren een slimme camera
die gebruik maakt van kunstmatig
intelligentie (AI). Deze wordt
gekoppeld aan een weegschaal die
we onder het afvalpunt plaatsen.
2.
Registreren
Het systeem registreert wat,
hoeveel en wanneer er voedsel
wordt weggegooid. 24 uur per
dag, 7 dagen per week en volledig
geautomatiseerd.
3.
Zero Foodwaste
Waste
→ + →
Automatische
herkenning
ingrediënten
Directe
registratie
gewicht
Waste
dashboard
verwachting dat we het vanaf 2020
verder binnen Vermaat uitrollen.
Help jij ons op weg naar
een afvalvrije wereld?
Acteren
We maken afvaldata inzichtelijk. We
herkennen waar welke overschotten
ontstaan en hoe patronen zich vormen.
Deze inzichten geven handvaten om
acties te ondernemen.
32
33

Lokale
Leveranciers
in de
spotlight.
Sinaasappeltje?
bron: Lowlander
34
35

leveranciers
Lowlander 0,00%
Lowlander is trots op hun allereerste
alcoholvrije bier: de 0.00% Wit. En een
échte 0.00% dus geen 0.02% of 0.05%;
het eindproduct na brouwen is écht
alcoholvrij.
Alle schillen komen van PeelPioneers.
Botanisch gebrouwen met sinaasappelen
citroenschillen die overblijven bij
onze locaties na het persen van verse
jus. Gewoon verkrijgbaar bij de Sligro!
IJs van Max
Dit biologische roomijs is
ambachtelijk gemaakt van 100%
dagverse volle melk, afkomstig
van zeldzame Oud-Hollandse
Runderrassen gehouden door
Stichting Natuurboeren. Deze
boeren laten zien dat je ook kunt
boeren met respect voor mens,
dier en milieu. Ook IJs van Max is
verkrijgbaar bij de Sligro!
Ook Max gebruikt de etherische olie en gekonfijte
sinaasappelschillen van PeelPioneers voor
de bereiding van zijn sinaasappelijs.
PeelPioneers
Sinaasappelschillen zijn de grootste organische afvalstroom in onze
restaurants. Ze worden geprezen, omdat ze vol vitamine C zitten. De
schillen die overblijven na het persen van verse jus d’orange worden
meegenomen door PeelPioneers, de duurzame schillenboer van de
21ste eeuw. Zij maken er onder andere etherische olie van en het
restproduct wordt als dierenvoer gebruikt.
36
37

leveranciers
GRO
Onze oesterzwammen worden gekweekt op
onze eigen koffiedrab. Hier groeien ze prima
op! Je hergebruikt een restproduct waar
mensen graag vanaf willen en “upcyclet”
het naar een waardevol eindproduct.
Dat is toch helemaal van deze tijd!
En ook nog eens verkrijgbaar bij de Sligro.
bron: GRO
Interesse?
Mail supportinkoop@vermaatgroep.nl
rCUP
De rCUP is 's werelds eerste duurzame
herbruikbare to go beker gemaakt van
gerecyclede koffiebekers. De ultieme
thee- of koffiebeker voor onderweg. Een
beker die jarenlang meegaat en daarnaast
gemaakt is van koffiebekers die normaal bij
het restafval belanden.
Dat noemen wij dubbel duurzaam!
Le Compostier
Le Compostier (Rowin Snijder) ontwierp
het eerste wormenhotel voor composteren
van gft-afval met wormen op straat. Rowin
Snijder is mede-bedenker en initiatiefnemer
van verschillende buurtcompost projecten
in Amsterdam en omgeving. Le Compostier
ontwerpt en bouwt wormenhotels voor
buurtcompost projecten en voor kleine
horecaondernemers die hun eigen gft-afval
op duurzame wijze willen verwerken.
38
39

Aanrader!
Instock
Instock zet sinds 2014 voedselverspilling
op de kaart. Dat doet Instock door te
koken met onverkochte producten uit
de supermarkt. Zo wordt van brood van
één dag oud een heerlijke broodpudding
gemaakt en wordt een rimpelige paprika
gebruikt voor een pittig soepje. Maar
daar houdt het niet op! Sinds kort
brouwt Instock namelijk ook bier van
geredde aardappels en gered brood en
maken ze granola van het overgebleven
bierbostel.
Iets voor jouw locatie?
Mail supportinkoop@vermaatgroep.nl
Soof
In plaats van een blikje frisdrank kies je
voor Soof; geef kleur aan je kraanwater!
Soof siropen zijn 100% natuurlijk en gemaakt
van niets anders dan fruit,
groenten en kruiden. Zonder toegevoegde
suikers, conserveermiddelen
én kleur- en smaakstoffen.
Gewoon verkrijgbaar bij de Sligro!
bron: Instock
40
41

leveranciers
RESCUED
Wat een fijn bedrijf is RESCUED! Hier maken
vakmensen van de sociale werkplaats allerlei moois
van afval. Pure upcycling dus, zo maken we samen de
afvalberg een stukje kleiner.
from waste
to wonderful
bron: RESCUED
potverdorie!
Schijvens
Circulair ondernemen, dat is ondernemen met én
voor elkaar aldus Schijvens, een familiebedrijf dat
sinds 1863 bedrijfskleding ontwerpt, produceert
en distribueert. Schijvens streeft naar een circulaire
economie, waarbij producten zoveel mogelijk, het liefst
100%, herbruikbaar zijn en de schade aan milieu en
grondstoffen zo bepekt mogelijk blijft. Daarom maakt
Schijvens gebruik van recycled plastic, koffiedrap en
onze oude kleding.
Potverdorie!
Potverdorie! maakt jam en chutney van overtollig fruit
en groente. Beperkt door houdbaarheidsregels èn
uiterlijk is het niet langer verkoopbaar. Zo verdwijnt er
veel kostelijks in de vuilcontainer. Om dit te voorkomen
haalt Potverdorie! het op, maakt er lekkers van en stopt
het in een pot. Afdankers krijgen zo een nieuwe kans.
Is Rescued, Schijvens of Potverdorie! iets voor jouw locatie?
Mail supportinkoop@vermaatgroep.nl
42
43

ecepten
Wonderful
waste.
no waste
broodpudding
of minder
natuurlijk
(4 personen)
Sommige producten gooien we zonder nadenken in de prullenbak.
Een restje oud brood, sinaasappelschillen van een verse sap,
of de bananenschil van jouw tussendoortje. Wist je dat
dit helemaal geen afval hoeft te zijn? We geven je 3 heerlijke
recepten waarmee jij jouw restproduct omtovert tot
broodpudding, polenta cake en bananen-bacon.
Let’s go bananas!
ingrediënten
600 gram oud brood
10 eieren
500 ml melk
500 ml room
100 gram frambozen (of ander seizoensfruit)
200 gram suikerriet
1.
2.
3.
4.
Meng de suiker met de natte ingrediënten.
Scheur het oude brood in stukken en leg dit in een bakblik.
Giet het eimengsel over het brood heen en meng dit met elkaar.
Verdeel de frambozen erover en bak het geheel in
20 minuten af in de oven op 200 graden.
44
45

ecepten
sinaasappel
polenta
cake
ingrediënten
3 hele sinaasappelen
Rasp van de 3 sinaasappelen
11 eieren
3 eidooiers
300 gram amandelmeel
250 gram polentameel (pan)
1 theelepels bakpoeder
300 gram suiker
0.5 GN bakplaat (7 cm hoog)
Pan coating (voor invetten bakplaat)
(20 personen)
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Klop de eieren luchtig samen met de suiker. Snijd de
sinaasappels uit in partjes en draai dit kort door de
blender. Zeef dit en bewaar de pulp en het vocht.
Kook je sinaasappelschillen kort in suikerwater
en giet dit af.
Als je ei luchtig geklopt is, voeg je amandelmeel,
polentameel en bakpoeder toe en spatel dit door
je opgeklopte eieren.
Spatel je eidooiers en het vocht van je sinaasappel
hierdoorheen. Mix als laatste de pulp van je sinaasappel
en je sinaasappelschillen hierdoorheen.
Spuit je bakplaat in met de pan coating en leg
hier bakpapier in.
Bak de cake 25 minuten op 160 graden.
Laat de cake afkoelen buiten de koelkast,
als je zo lang kan wachten.
46
47

ecepten
Banana
bacon,
baby!
bacon van
bananenschil
Vegan favoriet
(3 personen)
Veel vitamine B!
ingrediënten
3 bananenschillen
4 el bakolie
2 el sojasaus
2 el ahornsiroop
0,5 tl gerookt paprikapoeder
0,5 tl knoflookpoeder
1.
2.
3.
4.
5.
Schraap de bananenschillen helemaal schoon van binnen.
Was de schillen met water en snijd de schillen in dunne reepjes.
Meng de sojasaus, ahornsiroop, gerookt paprikapoeder en knoflookpoeder.
Marineer hierin vervolgens de bananenschillen voor minimaal 10 minuten.
Verwarm de bakolie in een koekenpan en bak de schillen krokant als bacon.
Serveer de vegan bacon van bananenschillen op een broodje,
bij een salade of roerbak met groenten.
48
49

Welkom in
De wereld
van
disposables.
We proberen zoveel mogelijk met re-usables
te werken. Maar soms kan het niet anders,
bijvoorbeeld als het de wens is van de
opdrachtgever. Maar voor welke disposable kies
je dan? Wat moet je zeker vermijden? En waar
gaat jouw disposable na gebruik naartoe? Wij
proberen jou een antwoord te geven door je mee
te nemen in de wereld van disposables.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Een aantal
kunststoffen...
Plastic
reductie.
Alternatieve
grondstoffen.
Composteren.
Recycling.
Afvalverwerking.
50
51

disposables
Een aantal
kunststoffen
op een rij.
Kunststof wordt vaak gebruikt als grondstof voor disposables.
Het klinkt wel een beetje als een scheikundeles; PP, HDPE en PLA.
Waar staan de afkortingen voor en wat is het verschil
PE, HDPE en LDPE
tussen al die soorten kunststof?
PE (polyetheen, wordt ook met de
oudere term polyethyleen aangeduid)
is een plastic dat wordt toegepast
in allerlei producten, zoals rietjes.
Afhankelijk van de uiteindelijke
toepassing kan onder andere HDPE
en LDPE worden gemaakt. HDPE
(hoge-dichtheid polyethyleen, ook
afgekort als PE-HD) is een niet 100%
transparant materiaal en kan worden
1.
ingezet als hard kunststof of juist als
flexibele film. Het zit onder andere
in vuilniszakken, boterhamzakjes en
jerrycans melk. LDPE (lage dichtheid
polyethyleen, ook afgekort als
PE-LD) is het broertje van HDPE.
Zachte plastic producten, zoals
vershoudfolie, boodschappentassen
en sommige knijpflessen, zijn van
LDPE gemaakt.
PET
PET (polyethyleentereftalaat, ook afgekort als PETP) is
een dun en vaak doorzichtig plastic waarvan de flessen
van water en frisdranken gemaakt worden, de welbekende
PET-flessen. PET wordt daarnaast ook gebruikt om textiel
van te maken. Je vindt het bijvoorbeeld in regenkleding
en fleecevesten en -dekens. Er bestaat ook Bio-Pet. Bio-
Pet is beter voor het milieu, omdat het gemaakt wordt van
biomassa in plaats van aardolie. Ook Bio-Pet kan meerdere
malen gerycled worden.
(C)PLA
PLA (polymelkzuur) is een industrieel composteerbaar
plastic. Het wordt bijvoorbeeld gebruikt als verpakkingsmateriaal
voor voeding. PLA, gemaakt van mais, suikerriet
of suikerbiet, kan goed gerecycled worden via chemische
recycling. Ook is het composteer, maar kunnen we dat in
Nederland (nog) niet binnen de afvalketen. Als er talk wordt
toegevoegd tijdens de productie, wordt het aangeduid met
CPLA. Dit maakt een product hitte bestendig.
PP
PP (polypropeen of polypropyleen) is een hard, maar wel
flexibel plastic dat wordt gebruikt in plastic meubelen,
rietjes, auto-onderdelen en jerrycans. Ook babyflesjes en
broodtrommels worden vaak van dit materiaal gemaakt.
PP is resistent tegen bacteriën en schimmels en kan met
stoom worden gesteriliseerd. PP is daarom geschikt voor
gebruik in wegwerpspuiten en andere medische apparatuur.
Verder wordt PP gebruikt in touw. Het voordeel is dat het
touw gemaakt van PP blijft drijven op het water. Ook wordt
PP gebruikt in wegwerpluiers, zodat ze geen vloeistoffen
doorlaten. PP kan eenvoudig gerecycled worden.
(E)PS
PS (polystyreen) en EPS (expanded polystreen, oftewel
schuim) is een lichtgewicht plastic dat goed isoleert en
waterafstotend is. PS wordt onder andere toegepast in
verpakkingsmateriaal en isolatiemateriaal, maar ook in
wegwerpbekertjes en bestekken. EPS wordt bijvoorbeeld
gebruikt voor hamburgerboxen en vleesschaaltjes.
Meer weten?
Wil je weten welke
soorten plastic waar
in zitten? Kijk op:
waarzitwatin.nl/stoffen/plastic
52
53

disposables
2.
Vanaf
Plastic
reductie.
Plastic is een kunststof die vaak wordt gebruikt voor disposables.
Echter, plastic zorgt voor grote problemen. Per jaar komt meer
dan 8 miljoen ton (!) plastic in zee terecht. De makkelijkste
oplossing om de vervuilende berg plastic te reduceren,
is om zo min mogelijk plastic te gebruiken.
Vermaat kiest daarom zoveel mogelijk voor artikelen
gemaakt van gerecycled plastic of voor artikelen
die gemaakt zijn van composteerbaar materiaal.
is het verboden om
SUP (Single Used Plastics) te gebruiken
die voldoen aan één (of meerdere) van
de volgende criteria:
+ Rietjes van PP
+ Rietjes van PLA
+ Roerstaafjes van PS
+ Roerstaafjes van PLA
+ Borden van PS
+ Bestekken van PS
+ Bestekken van CPLA
+ Foodcontainers van EPS (schuim)
X
wat
mag
dan
wel?
Producten van andere
grondstoffen dan bio based
en oil based plastics.
Kijk op de volgende
pagina voor alle
alternatieve grondstoffen
die je wel mag gebruiken!
√
het
doel
van
Vermaat
Wettelijk mag je je grondstof al gerecycled
noemen, als er 10% hergebruikt materiaal in zit.
Elk stap is er één!
Alle rPET artikelen die we via Bunzl afnemen zijn altijd minimaal 51%
van gerecycled PET, in plaats van de 10% die als norm wordt gesteld
(rPET is gerecycled PET materiaal).
Vanaf 2020
geen SUP
meer
gebruiken!
54
55

disposables
3.
Alternatieve
grondstoffen.
Als we plastic proberen te vermijden, wat zijn dan
alternatieve grondstoffen? Lees het hier!
Papier/Karton
Believe status: Hernieuwbare bron
Karton wordt meestal gemaakt van hout. De bomen die
hiervoor worden gebruikt, worden hiervoor speciaal
gekweekt. Een papierproductie bedrijf heeft haar
eigen bossen, waar zij de bomen planten, laten groeien
en kappen zodra de bomen volwassen zijn.
+ hout wordt speciaal gekweekt
+ hout groeit in noordelijke delen van de wereld waar kap en productie dicht bij elkaar plaatsvindt
− verwerking kost veel energie en water
Believe
Kies voor een disposable van Believe.
Deze zijn namelijk duurzamer. Waarom?
Dat heeft te maken met de manier
waarop zij in het verleden verwerkt
zijn (gerecycled), na gebruik verwerkt
kunnen worden (composteerbaar) óf
met de hernieuwbare grondstof waarvan
ze gemaakt zijn (zoals hout, suikerriet,
bamboe).
In samenwerking met Bunzl hebben we
een hele range aan 'Believe' artikelen
beschikbaar.
Hout
Believe status: Hernieuwbare bron, Composteerbaar EN-13432
Het hout waar bestek, roerstaafjes, eetstokjes etc. van
wordt gemaakt, is vaak berkenhout. Dit is een zachte
houtsoort, die zich makkelijk laat vormen. Ook hiervoor
geldt hetzelfde als voor karton: er worden alleen
bomen gebruikt welke bedoeld zijn voor productie.
Het groeiproces van een boom duurt gemiddeld 25
jaar. Hout wordt al lang gebruikt voor disposable
toepassingen, waardoor het productieproces redelijk
geoptimaliseerd is.
56
57

disposables
Palmblad
Bamboe
+ afval bij verbouwing van bepaalde palm tbv noten
+ natuurlijk product wat geen toevoegingen nodig heeft
− bij verpakking transporteer je veel lucht, omdat de vormen verschillen en niet goed stapelen
Suikerriet
+ afval van verbouwing van suikerbiet wat voorheen door boeren verbrand werd
+ stevig materiaal, warmtebestendig
− niet vochtbestendig
− suikerriet groeit alleen op de gordel van de aarde
− pas relatief kort wordt het afval van de voedselindustrie gebruikt als grondstof
(hierdoor liggen de verwerkingsfabrieken ver van de velden en vindt er veel transport plaats)
− het kost heel veel water en energie om een disposable van de pulp van suikerriet te maken
(in de nabije toekomst zou dit kunnen verbeteren)
Believe status: Hernieuwbare bron, Composteerbaar EN-13432
Bamboe is een sneller groeiend gewas dan bomen.
Met ongeveer 5 jaar kan de eerste bamboe geoogst
worden. Daarbij groeit bamboe op veel verschillende
plaatsen. Het voordeel van bamboe als gewas is dat
na het kappen de stengel meerdere nieuwe uitschieters
creëert, waardoor de vermenigvuldiging van bamboe
natuurlijk en snel gaat. Bamboe heeft van nature
antibacteriële eigenschappen en heeft tijdens de groei
weinig tot geen bestrijdingsmiddelen nodig om ziektes
te weren. Daarbij produceren de bamboeplanten tussen
de 30% en 35% meer zuurstof dan bomen.
+ is na 5 jaar volwassen en kan dan vaker in 1 jaar geoogst worden (bij een boom na 15-25 jaar)
+ groeit heel snel en absorbeert daardoor meer CO²
− net als suikerriet is er op dit moment nog geen controle op de teelt en kan er niet worden
voorkomen dat er illegaal bossen gekapt worden t.b.v. bamboevelden
Well hello, sugar!
58
59

disposables
4.
Composteren.
Als we het over composteerbare disposables hebben,
gaat het over de composteringsnorm EN13432.
Deze norm is op Europees niveau afgestemd
en bepaalt dat disposables in een proces van
90 dagen afgebroken moeten worden.
Nederland
In Nederland zijn de installaties heel
strak ingericht, waardoor het GFT afval
maar 40 dagen de tijd nodig heeft om
af te breken. Helaas hebben disposables
toch langer de tijd nodig om verwerkt
te worden dan GFT afval. In Nederland
gaan we dus al veel te snel! Hierdoor
kunnen de disposables bij de meeste
Nederlandse afvalverwerkers niet mee in
de composteermachine.
Waarom composteerbaar?
Toch is het beter om te kiezen voor
composteerbare disposables, want:
hoe
werkt
dat?
In de installaties wordt de temperatuur
en de vochtigheid ingesteld.
→ als een disposable in het milieu komt,
is deze biologisch afbreekbaar;
→ het composteerbare materiaal is al
duurzamer dan bijvoorbeeld aardolie.
In Nederland wordt er gemiddeld in 4 cycli
van 10 dagen volledig gecomposteerd.
De Europese norm wijkt af van de Nederlandse
verwerking. Neem altijd contact op met de
afvalverwerker om af te spreken wat er met de
composteerbare disposables moet gebeuren.
Composteren = een methode om organisch afval te
verwerken. Micro-organismen, zoals bacteriën en
schimmels, breken het materiaal af tot
compost met behulp van zuurstof.
definitie
Hulp of advies nodig? Neem contact op met
afdeling inkoop via supportinkoop@vermaatgroep.nl
60
61

5.
Recycling.
Rondo
Rondo gelooft dat afval anders kan. Rondo is een
onafhankelijk adviesbureau binnen de wereld van
complexe restafvalstoffen. Zij nemen de regie van
het afvalbeheer over voor hun klanten en kunnen zo
concrete stappen te nemen bij het verduurzamen van
productieprocessen.
Thuis zijn we gewend om onder andere ons plastic in
de Plastic, Metaal, Drankkarton stroom aan te bieden.
Dit is voor de zakelijke markt (nog) niet mogelijk. Wel staan er
in Nederland steeds meer zogenaamde afvalregisseurs op
om een verschil te gaan maken en verder te gaan
dan de standaard afvalverwerkers.
De Clique
Vermaat is begonnen met een samenwerking met De
Clique. Op een aantal locaties in Utrecht gaan we
samen starten met het scheiden van een aantal afvalstromen.
Deze grondstoffen worden meerdere keer per
week opgehaald met een elektrische cargobike, die
vervolgens de beste bestemming krijgen voor hergebruik
of voor hoogwaardige recycling.
Ontwikkeling
concepten
samen met
fabrieken
Bemiddeling
bij afval
inzetten als
grondstof
Controle
transparantie en
duurzaamheid
fabrieken
FABRIEKEN
PRODUCTIE
RECYcLEN
Webshop met meer
dan 30.000 producten
Producten gerangschikt
op duurzaamheidslabel
Aankoopadvies op basis
van duurzaamheid
PRODUCTEN
AFVAL
Duurzame
afvalconcepten
Middelen en hulp
bij afvalscheidinG
Advies over
afvaldienstverlening
GEBRUIK
Product for Product
Product for Product staat voor gerecyclede en
Circulaire producten
bij Product for Product
recyclebare producten. Veel organisaties zijn
Product for Product focust zich op de aanschaf van
druk met het scheiden van afval, maar zonder
de daarvan gerecyclede producten terug te
kopen verdwijnt het gescheiden afval alsnog in
de verbrandingsoven. Wij adviseren je bij de
producten, maar kijkt ook wat er na gebruik met de
aanschaf van producten of ze gerecycled of
recyclebaar zijn, zo houden we samen de
recyclecirkel in stand.
Onze focus ligt op de aanschaf van producten,
producten gebeurd. Ze helpen bij het afval scheiden
maar uiteraard is het ook belangrijk om te
kijken wat er na gebruik met de producten
gebeurt. Wij helpen bij het afval scheiden in
recyclebare stromen en het gescheiden
ophalen, dat is belangrijk voor een juiste
in recyclebare stromen en het gescheiden ophalen.
verwerking en recycling.
Samen met de fabrieken ontwikkelen we
duurzame concepten om van het gescheiden
Samen met de fabrieken ontwikkelen ze duurzame
afval weer mooie duurzame producten te
maken. Controle op transparantie en
duurzaamheid van de fabrieken is hierbij
essentieel.
concepten om van het gescheiden afval weer mooie
duurzame producten te maken.
www.productforproduct.nl | 0299-223 800
62
63

6.
Afvalverwerking.
Er bestaat op dit moment helaas niet één perfecte
duurzame disposable, niet één perfecte manier van
afval scheiden en niet één perfecte manier van afval verwerken.
Wil je de wereld toch een beetje beter maken? Zorg voor
zo min mogelijk afval! Beperk en hergebruik je afval zelf!
Afvalverwerkers kunnen en mogen vervuilde grondstoffen
helaas niet meer hergebruiken of doorverkopen
in verband met de voedselveiligheid.
Maar wat kan
dan wel?
Herbruikbaar
Kies liever niet voor disposables, maar werk
vooral met herbruikbaar servies.
Go re-usables!
Recyclebaar/duurzame grondstof
Wil je dan toch per se disposables gebruiken,
inventariseer dan goed wat er precies
gebeurt met de disposable na gebruik.
Krijgt de disposable bij de afvalverwerker
wel een tweede leven? Kies dan voor een
recyclebare
disposable. In de meeste
gevallen worden disposables verbrand,
dus dan kan je het beste kiezen voor een
disposable van een duurzame grondstof
zoals bamboe, suikerriet of palmblad.
Het blijft daarom een spanningsveld tussen:
voedsel
veiligheid
green
thinking
Raadpleeg de Believe
catalogus of Bunzl
voor advies op maat.
bron: Bunzl
64
65

Zit er iets leuks bij voor jouw locatie?
supportinkoop@vermaatgroep.nl
Mail
inspiratie
Het oog
wil ook
wat.
Fairtrade manden
- van gerecyclede autobanden -
Servies
- van gerecycled glas -
Jos ten Berg
Een gezond en duurzaam assortiment versterkt ons verhaal
en levert een bijdrage aan het verkleinen van onze foodprint.
Eén van de belangrijkste circulaire uitgangspunten is
het hergebruik van onze grondstoffen.
Gietijzeren pan 'COMBEKK'
- van oude treinrails -
COMBEKK
Meubelen
- gemaakt van pallethout -
RESCUED
bron: RESCUED
Zeep
- van sinaasappelschillen en koffiedrap -
SOOP
Kaarsen
- van gebruikt vet -
RESCUED
66
67

Interesse?
Mail
supportinkoop@vermaatgroep.nl
inspiratie
‘One man's trash,
another man's treasure.’
Pickle light
- van oude Kesbeke potten -
RESCUED
Schalen
- gemaakt van bamboe -
Zuperzozial
Paper Pots
- gemaakt van oude kranten -
RESCUED
Wicker Baskets
- handgemaakte manden van pitriet -
RESCUED
68
bron: RESCUED
Vazen
- gemaakt van reageerbuizen -
RESCUED
Gevonden in een
verlaten laboratorium!
Houten planken
- van gerooide bomen -
Hollands Hout
69

Wat
besparen we
vanavond?
De schrijvers van de volgende kookboeken laten zien hoe je
voedselverspilling in de keuken tot een minimum beperkt.
Hierdoor bespaar je geld en beperk je het verbruik van water,
grondstoffen en energie. Je belast de natuur minder en
je verlaagt je CO2-uitstoot. Alleen maar voordelen dus.
Zo tover je de heerlijkste creaties op jouw tafels!
Meer dan de rest
Eet beter, verspil minder
Auteur: Joris Lens
Niets verspillen doe je zo!
Recepten en praktische tips voor elke dag
Auteur: Stéphanie Araud-Laporte
A Family Guide to Waste-free Living
Auteur: Lauren Carter
De kunst van no-waste
Kook 100 recepten zonder iets te verspillen
Auteur: Giovanna Torrico
No food to waste
Duurzaam en ecologisch koken zonder moeite
Auteur: Jorun Verheyden
Zero waste koken
Geen restjes - heerlijk eten
Auteur: Florence-LÉA Siry
70
71

To do &
to remember
Back to
the future.
We willen ons voedselafval elk
jaar met 10% verminderen.
Koop zoveel mogelijk bulkartikelen in.
Denk in kansen. Welk duurzaam
initiatief of welke leverancier kan
iets betekenen voor jouw locatie?
Yes we can!
Je bent nu veel wijzer! Tijd om samen met ons de strijd
tegen afval en voedselverspilling aan te gaan.
Even op een rij voor jou…
Probeer goed in te schatten hoeveel
je klaar moet maken, om zo afval aan
het einde van de rit te voorkomen.
Practice makes
perfect.
Gebruik allerlei bereidingstechnieken
om voedsel te bewaren.
Meet je waste en weet wat je weggooit.
Go chef.
Gebruik zoveel mogelijk onderdelen
van een product.
Gebruik re-usables! Toch disposables?
Maak de slimste keuze voor jouw locatie.
Vanaf 2020 geen SUP’s meer!
Wees creatief!
72
73

'We don't
need a handful
of people doing
zero waste
perfectly.
We need
millions
of people
doing it
imperfectly.'
Anne-Marie Bonneau
zerowastechef.com
dus waar wacht
je nog op?
74
75

Let’s
make it
yours.
waste
no more
waste
no more
waste
no more
waste
no more
waste
no more
waste
no more