NFM_herfst-2014_compleet
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
HÉT PLATFORM VOOR DE<br />
NIEUWE FINANCIËLE WERELD<br />
NUMMER 10, HERFST <strong>2014</strong><br />
GELD&DIENSTVERLENING, ZO KAN HET OOK!<br />
THEMA<br />
DE KRACHT VAN<br />
VROUWEN<br />
Financiële educatie<br />
Kwetsbare vrouwen<br />
krijgen weer de regie<br />
over hun eigen leven<br />
BeterThuis<br />
Marktplaats ‘met een<br />
missie’ geeft glans<br />
aan samenleving<br />
Gaby Schaffrath<br />
Minder ego en meer<br />
wijsheid aan het stuur<br />
Duurzame bankier<br />
JOYCE VAN DER EST<br />
// Ik ben niet van het<br />
haantjesgedrag //
Deze advertentie is aangeboden door New Financial Forum<br />
Durf LEF te tonen<br />
Stichting LEF (Leven en Financiën) wil financiële problemen voorkomen, door<br />
financieel bewustzijn bij jongeren te vergroten. Jongeren stappen steeds vaker<br />
met schulden een onzekere toekomst in. Die tendens willen we stoppen.<br />
De uitdaging waar we voor staan reikt ver. En vraagt om een aanpak die past<br />
bij de belevingswereld van jongeren. Met lesmateriaal dat inspireert. Met<br />
(gast)docenten uit de financiële sector, die vrijwillig voor de klas staan.<br />
Voor ons betekent maatschappelijke verantwoordelijkheid dat we kennis<br />
teruggeven aan de ander. Liever nog vooruitgeven aan de volgende generatie<br />
die het nodig heeft. Ook ’t LEF om een bijdrage te leveren? www.lefnet.nl
New Financial<br />
Forum 2.0<br />
Met trots kondig ik de start per 1 oktober<br />
van het New Financial Forum 2.0 aan.<br />
Hiermee gaat een nieuwe groeifase van start<br />
vanuit een nieuwe basis met als doel om het<br />
gedachtegoed van het Forum te verbreden<br />
en te verdiepen. Ikzelf mag me hier twee<br />
dagen per week voor inzetten. Daarnaast<br />
blijf ik drie dagen per week hoofdredacteur<br />
van VVP, mijn andere passie.<br />
Graag zet ik de doelstellingen van het New<br />
Financial Forum op een rij. Het Forum stelt<br />
zich ten doel de financiële sector bewust(er)<br />
te maken van haar belangrijke maatschappelijke<br />
functie. Het herstel van vertouwen<br />
op basis van de kernwaarden integriteit<br />
en duurzaamheid is hierbij leidend. De<br />
financiële sector is de bloedsomloop van<br />
de economie. Als deze gezond is floreert<br />
de samenleving en herstelt het vertrouwen<br />
in de financiële sector. Om een gezonde<br />
bloedsomloop te behouden is actie van<br />
binnen uit de sector gewenst. Het New<br />
Financial Forum bundelt krachten, ideeën,<br />
inspiratie en best practices van positief<br />
ingestelde mensen die gezamenlijk een<br />
concrete en wezenlijke bijdrage leveren<br />
aan een gezonde maatschappelijk relevante<br />
financiële sector.<br />
Het New Financial Forum is hét platform<br />
waar mensen uit de hele financiële sector<br />
vrijuit met elkaar de dialoog kunnen voeren<br />
over wezenlijke zaken. Wie deelneemt aan<br />
het Forum kan ideeën lanceren en toetsen,<br />
kennis en inspiratie opdoen en leren van<br />
anderen. En zodoende een bijdrage leveren<br />
aan het hogere doel. Het Forum bestaat<br />
onder meer uit een interactief platform,<br />
nieuwsbrieven, een inspirerend magazine<br />
en tal van kennis- en inspiratiebijeenkomsten.<br />
// Het is aan ons<br />
om invulling te<br />
geven aan de nieuwe<br />
financiële wereld //<br />
Zo organiseren we op 14 oktober een sessie<br />
waarin we samen met consumenten vanuit<br />
het klantperspectief een aantal aanbevelingen<br />
gaan formuleren voor een betere financiële<br />
sector. Binnen de kortste keren hadden<br />
zich zestig dienstverleners aangemeld. Niet<br />
alleen ben ik blij met de belangstelling<br />
vanuit de sector zelf, maar ook vanuit de<br />
consument. Zij maken een middag in hun<br />
drukke agenda leeg om met collega’s te<br />
sparren over een betere financiële sector. Zij<br />
geloven dus in een betere financiële wereld<br />
en geloven ook in de veranderingsbereidheid<br />
en veerkracht van de sector zelf. Dit<br />
stemt mij dankbaar. En hoopvol.<br />
Het Forum gaat verder als Stichting met een<br />
Raad van Toezicht. Die Raad bestaat uit<br />
voorzitter Han de Ruiter (Aegon), penningmeester<br />
Thom Boot (Thomorrow), secretaris<br />
(Dora Pompe) en de leden Boudewijn<br />
van Uden (a.s.r.), Douwe Dijkstra (Obvion),<br />
Ozewald Wanrooij (Neutralis), Femke de<br />
Jong (Van Beem de Jong), Michiel Brandt<br />
(SVC) en Jelle Bartels (Next Step Factory).<br />
Ongelooflijk dankbaar voor hun onvoorwaardelijke<br />
steun, vertrouwen en geloof.<br />
Verder hebben Aegon, Allianz, a.s.r., Delta<br />
Lloyd, Nationale-Nederlanden, Obvion,<br />
Reaal/Vivat Verzekeringen en Yarden als<br />
Founding Partners aan de nieuwe start van<br />
het Forum bijgedragen.<br />
Dankzij deze support en dat van de<br />
Ambassadeurs komt de missie van het New<br />
Financial Forum een stuk dichterbij: een<br />
gezonde en gerespecteerde financiële sector<br />
die werkt aan het herstel van vertrouwen<br />
op basis van de kernwaarden integriteit<br />
en duurzaamheid. We zijn hoe dan ook op<br />
weg naar een nieuwe financiële wereld. Het<br />
is aan ons om er invulling aan te geven.<br />
Hierbij is ook jouw inbreng hard nodig.<br />
Daarom zou ik het bijzonder op prijs stellen<br />
als ook jij je aanmeldt om samen met ons<br />
mee te bouwen aan die betere financiële<br />
wereld: www.newfinancialforum.nl/<br />
ambassadeur-worden. nn<br />
GELD&DIENSTVERLENING, ZO KAN HET OOK! / <strong>herfst</strong> <strong>2014</strong> / Thema De kracht van vrouwen 3
INHOUD<br />
5<br />
Marketeer<br />
Cynthia Tulp<br />
Dichter bij klant dankzij diversiteit<br />
10<br />
Bankier<br />
Joyce van der Est<br />
Duurzaam bankieren wint veld<br />
14<br />
Columnist<br />
Nicolette Loonen<br />
Man, benut je vrouwelijke kracht!<br />
18<br />
Grondlegger<br />
Gervaise Coebergh<br />
Marktplaats met een missie<br />
22<br />
Ondernemer<br />
Jan Verstegen<br />
Aan zee stroomt de spanning weg<br />
24<br />
Personal coach<br />
Gaby Schaffrath<br />
Meer wijsheid en minder ego<br />
uitgever<br />
Rinus Vissers (010) 4274110<br />
hoofdredacteur<br />
Willem Vreeswijk (010) 4274191,<br />
w.vreeswijk@nijgh.nl<br />
eindredacteur<br />
Lennart Kik (010) 4274161,<br />
l.kik@nijgh.nl<br />
redactie<br />
Toon Berendsen (010) 4274185,<br />
t.berendsen@nijgh.nl<br />
secretariaat<br />
Dora Pompe (010) 4274160,<br />
d.pompe@nijgh.nl<br />
account management<br />
Petra Hesselink (010) 4274153,<br />
p.hesselink@nijgh.nl<br />
HÉT PLATFORM VOOR DE NIEUWE FINANCIËLE WERELD<br />
GELD&DIENSTVERLENING, ZO KAN HET OOK!<br />
medewerkers<br />
Nicolette Loonen, Alan McSmith, Manon<br />
Pel, Gaby Schaffrath, Cynthia Tulp, Jan<br />
Verstegen, Marie-Louise<br />
uitgave van<br />
Nijgh Periodieken<br />
Postbus 122, 3100 AC Schiedam<br />
basisontwerp en vormgeving<br />
Studio 3017<br />
fotografie<br />
Frits de Beer e.a.<br />
prepress<br />
Grafisch!OK, Nootdorp<br />
reproductie<br />
Overname van artikelen, tekeningen en<br />
foto’s is slechts mogelijk na schriftelijke<br />
toestemming van de uitgever.<br />
New Financial Magazine – Geld & Dienstverlening, Zo kan het ook! is een inspiratiebron van en voor ambassadeurs van het New Financial Forum.<br />
New Financial Magazine is een initiatief van VVP Vakblad voor financieel adviseurs.<br />
4
COLUMN<br />
Girlpower<br />
Cynthia Tulp, adjunct-directeur marketing,<br />
communicatie en sales Obvion<br />
Of ik een column zou willen schrijven voor<br />
het New Financial Magazine. Niet over de<br />
klant centraal stellen of veranderingen in de<br />
financiële dienstverlening maar over girlpower.<br />
Er is ineens weer veel aandacht voor<br />
dit onderwerp. Wellicht ingegeven door het<br />
feit dat in Nederland het quotum van het<br />
aantal vrouwen in de top van het bedrijfsleven<br />
met afstand niet wordt gehaald?<br />
Het aantal vrouwen in de (sub-)top van de<br />
financiële dienstverlening neemt gestaag<br />
toe. Met drie grote centrale banken en het<br />
IMF met een vrouw aan het roer als voorbeeld.<br />
En met de aandacht voor de nieuwe<br />
waarden die we graag terug willen zien in<br />
de financiële wereld ben ik daar blij om.<br />
Niet omdat ik denk dat alleen feminiene<br />
waarden – waar ook overigens behoorlijk<br />
wat mannen over beschikken – nu het<br />
verschil gaan maken. Wel omdat dit zorgt<br />
voor een grotere diversiteit en daarmee<br />
herkenbaarheid van de sector met de maatschappij.<br />
Want de financiële dienstverlening<br />
was – en is – het domein van hoogopgeleide,<br />
blanke mannen tussen de 35 en de 55. Wat<br />
andere invalshoeken in zienswijze en aanpak<br />
zijn daarom welkom.<br />
Want er zijn nu eenmaal verschillen tussen<br />
mannen en vrouwen. Vrouwen worden<br />
eigenschappen toegedicht als meer op de<br />
duurzame relatie gericht, minder materialistisch<br />
en meer risicomijdend. En hoewel er<br />
altijd voorbeelden zijn die dit tegenspreken<br />
(denk bijvoorbeeld aan Lady Gaga) kunnen<br />
we dergelijke eigenschappen in onze sector<br />
wel meer gebruiken. Zeker nu we langzaam<br />
de weg omhoog weer terugvinden en vervallen<br />
in oud gedrag makkelijk en daarmee<br />
best aannemelijk is.<br />
Gaan we dit nu met meer vrouwen voorkomen?<br />
Was er met meer vrouwen aan de top<br />
geen kredietcrisis geweest? Was het vertrouwen<br />
in de financiële sector dan groter?<br />
Geen woekerpolisaffaire? Ik betwijfel het.<br />
Die zaken zijn ontstaan in een ander tijdsgewricht,<br />
met andere normen en waarden en<br />
met ander gedrag, niet alleen van financiële<br />
dienstverleners maar ook van consumenten.<br />
Daarmee praat ik overigens niets goed. Ik<br />
geloof wel dat we met de inzet van meer<br />
vrouwelijke eigenschappen van dit verleden<br />
kunnen leren en de nieuwe ingeslagen weg<br />
kunnen voortzetten.<br />
De kracht van het inzetten van vrouwelijke<br />
waarden ligt voor mij daarom ook in de<br />
kracht van diversiteit. Diversiteit niet alleen<br />
op basis van geslacht maar ook op basis<br />
// De kracht van de inzet van meer<br />
vrouwelijke waarden ligt ook in de<br />
diversiteit //<br />
van etniciteit, leeftijd, (studie)achtergrond,<br />
cultuur, werkervaring en ga zo maar door.<br />
Daarmee komen we veel dichter bij de<br />
maatschappij – en daarmee bij onze klanten<br />
– te staan. Gaan we ze beter begrijpen en<br />
kunnen we ze beter van dienst zijn. En dat is<br />
toch uiteindelijk ons streven. nn<br />
GELD&DIENSTVERLENING, ZO KAN HET OOK! / <strong>herfst</strong> <strong>2014</strong> / Thema De kracht van vrouwen 5
ESSAY<br />
tekst: Marie-Louise Voors<br />
Vrouwen,<br />
wakker worden!<br />
Uit onderzoeken komt het steeds weer naar voren: mensen kijken onvoldoende vooruit als het<br />
om financiële zaken gaat. En vooral vrouwen – die zich toch al vaak in een financieel kwetsbare<br />
positie bevinden – hebben nogal eens een veel te rooskleurig beeld van hun toekomst. Volgens<br />
Marie-Louise Voors, manager Duurzaamheid en Delta Lloyd Foundation, is het tijd om de kop uit<br />
het zand te halen en financieel slimmer en vaardiger te worden.<br />
6
Drie miljoen vrouwen in Nederland zijn niet in staat<br />
om zelfstandig in hun levensonderhoud te voorzien.<br />
Ze hebben geen eigen inkomen, ze hebben wel een<br />
baantje maar verdienen minder dan het minimumloon.<br />
Of ze zitten in de bijstand. Liefst de helft van<br />
alle vrouwen tussen de vijftien en 65 jaar is feitelijk<br />
financieel afhankelijk van een partner, de overheid of<br />
// Je financieel onafhankelijk<br />
voelen is iets anders dan<br />
financieel onafhankelijk zijn //<br />
familie. Daarmee bevindt zich een ontstellend groot<br />
aantal vrouwen in een financieel bijzonder kwetsbare<br />
positie. Bij levensgebeurtenissen als scheiden, werkloosheid,<br />
arbeidsongeschiktheid en pensionering<br />
komen ze ernstig in de problemen. En ze hebben<br />
onvoldoende kennis en vaardigheden om daar iets<br />
tegen te doen.<br />
GEEN RISICOBESEF<br />
Hoe groot de groep vrouwen is die in een financieel<br />
kwetsbare positie zit, bleek uit onderzoek naar<br />
Vrouwen en financiële zelfredzaamheid dat E-Quality<br />
in 2010 in opdracht van Delta Lloyd Foundation uitvoerde.<br />
Uit het in 2013 uitgevoerde<br />
vervolgonderzoek Vrouwen en<br />
financiën. Van roze wolk naar<br />
financieel bewustzijn wordt<br />
duidelijk dat de niet-economisch<br />
zelfstandige vrouwen zich ook<br />
weinig bewust zijn van de financiele<br />
consequenties van keuzes die<br />
ze in het leven maken.<br />
in dit onderzoek vindt het weliswaar belangrijk om<br />
een eigen inkomen te hebben, maar zij bedoelen<br />
daarmee vaak iets anders dan economische zelfstandigheid.<br />
Het is het klassieke onderscheid tussen ‘mannengeld’<br />
en ‘vrouwengeld’: de inkomsten van een<br />
man worden beschouwd als gezamenlijke inkomsten<br />
en de inkomsten van een vrouw meer als budget voor<br />
haarzelf.<br />
Daarnaast verwachten veel vrouwen niet dat hen iets<br />
vervelends kan overkomen zoals scheiding, werkloosheid<br />
of ziekte. Vooral het vertrouwen in de eigen<br />
relatie blijkt groot: ze beschouwen het als een motie<br />
van wantrouwen om te denken over scheiding of uit<br />
elkaar gaan. Laat staan om erover te praten: dat wordt<br />
als onromantisch ervaren. “Als je daar mee bezig<br />
gaat betekent dat al dat je niet goed in je huwelijk zit”,<br />
zegt één van de geïnterviewde vrouwen. De meeste<br />
vrouwen met partner hebben dus ook geen maatregelen<br />
genomen om een eventuele inkomensterugval te<br />
ondervangen. Ze hebben hier überhaupt nog nooit bij<br />
stilgestaan, of denken dit te zijner tijd wel te regelen,<br />
bijvoorbeeld door (meer) te gaan werken.<br />
Deze vrouwen zien dan ook weinig risico in het<br />
gebrek aan financieel overzicht binnen een relatie.<br />
Veel van hen maken geen concrete financiële<br />
afspraken met hun partner: 77 procent vindt dat<br />
afspraken niet nodig zijn, omdat dit vanzelf goed<br />
gaat. Bovendien zijn sommige vrouwen weinig<br />
betrokken bij de financiën in het huishouden. En dat<br />
heeft weer te maken met een gebrek aan financieel<br />
Ze lijken niet te beseffen welke<br />
risico’s ze lopen en hebben een<br />
veel te rooskleurig beeld van hun<br />
situatie. Zo ziet het merendeel van<br />
deze financieel afhankelijke vrouwen<br />
zichzelf juist als financieel<br />
onafhankelijk: een beperkt eigen<br />
inkomen blijkt hiervoor vaak<br />
voldoende. Maar je financieel<br />
onafhankelijk voelen is iets anders<br />
dan financieel onafhankelijk zijn.<br />
Ruim 80 procent van de vrouwen<br />
GELD&DIENSTVERLENING, ZO KAN HET OOK! / <strong>herfst</strong> <strong>2014</strong> / Thema De kracht van vrouwen 7
ESSAY<br />
// Kans is groot dat deze vrouwen<br />
op een dag ruw van hun roze wolk<br />
worden gestoten //<br />
zelfvertrouwen: ze leunen voor hun financiële zaken<br />
sterk op hun partner of iemand in hun omgeving,<br />
omdat ze denken dat zij dit zelf niet kunnen. En ze<br />
doen geen moeite hun financiële vaardigheden en<br />
kennis vergroten.<br />
Delta Lloyd Foundation heeft als doel financiële<br />
zelfredzaamheid en financieel bewustzijn te bevorderen<br />
van kwetsbare groepen in de samenleving. Met inzet van<br />
de kennis en vaardigheden van medewerkers van Delta<br />
Lloyd geeft de stichting voorlichting en onderwijs en zet<br />
zij projecten op. Ook worden hulpverlenende instanties<br />
financieel ondersteund en wordt er op vele manieren<br />
maatschappelijke aandacht gevraagd voor dit onderwerp.<br />
Meer info op: www.deltalloydfoundation.nl.<br />
LEGE HANDEN<br />
Wie kijkt naar de cijfers over maatschappelijke<br />
ontwikkelingen, weet dat de kans groot is dat deze<br />
financieel afhankelijke vrouwen op een dag ruw van<br />
hun roze wolk zullen worden gestoten. We weten<br />
immers dat een op de drie huwelijken strandt en twee<br />
derde van de samenwonende stellen uit elkaar zal<br />
gaan. Ook is bekend dat vrouwen er bij een scheiding<br />
flink in inkomen op achteruit zullen gaan: met gemiddeld<br />
23 procent (mannen gaan er bij scheiding juist 7<br />
procent op vooruit).<br />
Het resultaat van het rooskleurige kortetermijndenken<br />
van vrouwen wordt tegen het bereiken van de<br />
pensioengerechtigde leeftijd helemaal pijnlijk duidelijk:<br />
van de Nederlanders die nu tussen de zestig en 65<br />
jaar oud zijn, is de gemiddelde pensioenopbouw van<br />
mannen vijf keer zo hoog als die van vrouwen.<br />
Veel vrouwen staan uiteindelijk bij ingrijpende<br />
levensgebeurtenissen met lege handen. En hebben<br />
8
dan onvoldoende kennis en vaardigheden om dat op<br />
te lossen. Ze zijn onzeker over financiële zaken, ze<br />
hebben geen of te weinig werkervaring, ze hebben<br />
niet geleerd werk en zorg voor kinderen te combineren,<br />
ze hebben geen inzicht in wat ze kunnen en<br />
wat ze waard zijn. Vrouwen zullen zich beter bewust<br />
// Vrouwen oplossingen aanreiken om<br />
de eigen financiën aan te pakken en<br />
regie over het eigen leven te krijgen //<br />
moeten worden van de kwetsbare positie waarin ze<br />
zich bevinden. Ze zullen onder ogen moeten zien dat<br />
financiële beslissingen een enorme impact op hun<br />
leven hebben en dat het dus erg belangrijk is dat ze<br />
zich verdiepen in hun eigen financiële huishouding.<br />
Delta Lloyd Foundation wil daar zoveel mogelijk een<br />
bijdrage aan leveren, door vrouwen te helpen financieel<br />
slimmer en vaardiger te worden.<br />
gedragstraining voor vrouwen waarbij het financiële<br />
zelfvertrouwen wordt versterkt en concrete oplossingen<br />
worden aangereikt om de eigen financiën aan<br />
te pakken en zo regie over het eigen leven te krijgen,<br />
nu en in de toekomst. Volgens trainers Annemarie<br />
Reintjes en Denise Land komen vrouwen tijdens hun<br />
cursussen vaak al snel tot de ontdekking dat financiële<br />
zaken helemaal niet zo ingewikkeld zijn als ze<br />
denken. Ze merken steeds weer dat vrouwen zichzelf<br />
onderschatten. En constateren dat vrouwen ook pluspunten<br />
hebben die ze juist goed kunnen inzetten: ze<br />
kunnen goed organiseren en zijn secuur.<br />
Zet dus die roze bril af, heb vertrouwen in jezelf en ga<br />
aan het werk. Financiële zelfredzaamheid en financieel<br />
bewustzijn is voor iedereen in onze samenleving<br />
essentieel, en zeker voor vrouwen. nn<br />
BRONNEN<br />
Vrouwen en financiën (2013) en Meiden & later (2012).<br />
Beide onderzoeken werden uitgevoerd in opdracht<br />
van Delta Lloyd Foundation.<br />
FINANCIËLE ZELFREDZAAMHEID<br />
Volgens het onderzoek Vrouwen en financiën zijn er drie<br />
belangrijke factoren die een rol spelen als het gaat om<br />
de financiële zelfredzaamheid van niet-economisch<br />
zelfstandige vrouwen te vergroten. Allereerst zal het<br />
besef van de eigen inkomenspositie en de financiële<br />
afhankelijkheid daarin groter moeten worden. Delta<br />
Lloyd Foundation ondersteunt bijvoorbeeld Women<br />
Inc, een vrouwennetwerk dat met allerlei activiteiten<br />
– van workshops en festivals tot het agenderen van<br />
belangrijke thema’s, zoals ‘vrouwen en geld’ – de<br />
bewustwording bij vrouwen over hun situatie vergroot,<br />
ook op het gebied van geld en inkomen.<br />
Een tweede belangrijke factor is het vergroten van de<br />
risicoperceptie van vrouwen. oorlichtingscampagnes<br />
kunnen daarbij een grote rol spelen. Roep vrouwen<br />
op de kop uit het zand te halen en verantwoordelijkheid<br />
te nemen voor hun eigen financiële toekomst.<br />
Maak duidelijk aan vrouwen welke risico’s zij lopen.<br />
Het vergroten van het financieel zelfvertrouwen<br />
is een derde belangrijke factor. Bijvoorbeeld door<br />
financiële opvoeding, door financiële informatie en<br />
financiële producten minder complex te maken, door<br />
praktische hulp. Een goed voorbeeld van het laatste<br />
is de door Delta Lloyd Foundation mogelijk gemaakte<br />
cursus Regel ’t (www.regel-t.nl). Dit is een financiële<br />
CIJFERS<br />
• Drie miljoen vrouwen in Nederland zijn niet economisch<br />
zelfstandig – ze verdienen minder dan 70 procent<br />
van het minimumloon.<br />
• De helft van alle vrouwen tussen de vijftien en 65 jaar<br />
is financieel afhankelijk van een partner, de overheid of<br />
familie.<br />
• Dertig procent van de vrouwen met partner en kinderen<br />
vindt het niet belangrijk om een eigen inkomen te hebben.<br />
• Eén op de drie huwelijken eindigt in scheiding.<br />
• Bij echtscheiding gaan vrouwen er gemiddeld 23 procent<br />
in inkomen op achteruit.<br />
• De groep alleenstaande ouders in de bijstand bestaat<br />
voor 95 procent uit vrouwen.<br />
• Meisjes van 13 tot 17 jaar verwachten later 3.000 euro<br />
netto per maand te gaan verdienen, net als jongens.<br />
• Maar 30 procent van de meisjes verwacht niet haar<br />
eigen geld te gaan verdienen en rekent op financiële<br />
ondersteuning van een toekomstige partner.<br />
• Slechts 16 procent van de vrouwen met kinderen heeft<br />
een volledige baan. 23 procent werkt niet, de rest werkt<br />
in deeltijd.<br />
• Bijna 90 procent van de vrouwen wordt ergens in haar<br />
leven volledig verantwoordelijk voor haar inkomen en<br />
financiële planning – voornamelijk als gevolg van echtscheiding<br />
en doordat vrouwen gemiddeld vijf jaar ouder<br />
worden dan mannen.<br />
• Eén op de zes vrouwen denkt dat mannen ‘beter’ zijn in<br />
geldzaken.<br />
GELD&DIENSTVERLENING, ZO KAN HET OOK! / <strong>herfst</strong> <strong>2014</strong> / Thema De kracht van vrouwen 9
INTERVIEW<br />
tekst: Robert Paling, beeld: Frits de Beer<br />
JOYCE VAN DER EST:<br />
// Bankieren op zich is<br />
niet sexy, ook niet voor<br />
de klant. Het gaat erom<br />
wat je met je geld doet //<br />
10
Ik ben niet van het<br />
haantjesgedrag<br />
Decennialang had ASN Bank samen met Triodos vrij spel op het vlak van duurzaam<br />
bankieren. Maar inmiddels omarmen ook de grootbanken de principes die moeten leiden<br />
tot een betere wereld. Aan Joyce van der Est (49), directielid bij ASN Bank, de vraag hoe<br />
je je als pionier nog kunt onderscheiden als anderen met je ideeën aan de haal gaan.<br />
Van der Est: “ASN Bank is in 1960 vanuit een<br />
duurzaamheidsgedachte een bank begonnen en wij<br />
zijn vanuit onze missie altijd op zoek geweest naar<br />
medestanders. Dat de grootbanken vanuit een ander<br />
vertrekpunt nu richting duurzaam bankieren schuiven<br />
zie ik als zeer positief. Als alle banken duurzaam<br />
bankieren komen we nog verder in het verbeteren<br />
van de wereld.”<br />
// Dat de grootbanken nu<br />
op schuiven richting duurzaam<br />
bankieren zie ik als zeer positief //<br />
Maar wat doet het met jullie concurrentiepositie?<br />
“Het onderwerp concurrentie hebben we nooit zo<br />
op de agenda staan. Misschien zijn we er soms wel<br />
te weinig mee bezig. Uiteraard willen wij graag koploper<br />
blijven op het vlak van duurzaam bankieren.<br />
Dat andere banken ons naderen is niet erg, zolang<br />
dat maar niet komt omdat wij zelf steken laten vallen.<br />
Het helpt – ook in concurrentieperspectief – dat wij<br />
werken vanuit een missie. Bankieren op zich is niet<br />
sexy, ook niet voor de klant. Het gaat erom wat je met<br />
je geld doet, daarin kan een echte duurzame bank als<br />
ASN uiteraard het verschil maken.”<br />
Als je kijkt naar de strijd in Oekraïne of de<br />
terreur die IS zaait, is het wat een betere<br />
wereld betreft dan niet vechten tegen de<br />
bierkaai?<br />
“Dat geeft vooral aan dat er nog een hoop te doen is.<br />
Er zijn zoveel mensen op de wereld die het slechter<br />
hebben dan wij. Daar kun je niet altijd direct iets<br />
aan doen, maar door bij ons te bankieren weet je in<br />
ieder geval dat we geen cent in clustermunitie steken,<br />
ook niet in de keten die betrokken is bij de productie<br />
ervan.”<br />
Is duurzaamheid het geitenwollensokkenimago<br />
van afvalscheiding en biologische<br />
groente voorbij?<br />
“Iedere Nederlander heeft nu wel iets met het<br />
onderwerp. Het gaat ook om mensen die voor<br />
elkaar zorgen, om burenhulp, de kwaliteit van het<br />
onderwijs voor toekomstige generaties, allemaal<br />
onderwerpen die mensen op dit moment bezighouden.<br />
Duurzaamheid is zo breed en daarnaast sterk<br />
onderhavig aan maatschappelijke tendensen die op<br />
een zeker moment een rol spelen. ASN Bank steunde<br />
in de jaren negentig nog de actie ‘Houd DAF op de<br />
weg’ om de DAF-autofabriek te redden. Misschien<br />
GELD&DIENSTVERLENING, ZO KAN HET OOK! / <strong>herfst</strong> <strong>2014</strong> / Thema De kracht van vrouwen 11
duurzaam vanuit het perspectief van het redden van<br />
werkgelegenheid, maar vanuit milieuoogpunt zouden<br />
we nu nooit meer zo’n standpunt innemen.”<br />
Zijn investeringen die mensen bijvoorbeeld<br />
willen doen op het gebied van duurzame<br />
energie, niet vaak ingegeven door subsidie<br />
en het geld dat ze ermee kunnen besparen in<br />
plaats vanuit ideële motieven?<br />
“Ik denk dat iedereen die overweegt te investeren in<br />
bijvoorbeeld zonnepanelen voor zichzelf moet nagaan<br />
of dat een investering is die zichzelf terugverdient<br />
door een lagere energierekening of een waardevermeerdering<br />
van de woning. En als dat besluit<br />
ingegeven is door de wens voor een lagere energierekening<br />
vind ik daar niets kwalijks aan. En als door<br />
een subsidie van rijks- of gemeentewege een hele wijk<br />
aan de zonnepanelen gaat, vind ik dat ook helemaal<br />
prima. Er zijn slechtere doelen om belastinggeld te<br />
besteden.”<br />
Zien jullie de groeiende populariteit van het<br />
onderwerp duurzaamheid ook terug in de<br />
eigen cijfers?<br />
“We hebben de afgelopen jaren een flinke groei<br />
gezien in het aantal klanten. Eind 1991 waren we<br />
goed voor 130.000 spaarrekeningen, nu zijn dat er<br />
meer dan 600.000. In de eerste dertig jaar hebben we<br />
1 miljard gulden aan beheerd vermogen opgebouwd.<br />
De afgelopen twintig jaar is dat vermogen gegroeid<br />
tot ruim 12 miljard euro. Dat zegt wel iets over de<br />
waardering die mensen voor ons hebben.”<br />
Jullie zijn onlangs weer uitgeroepen tot<br />
meest klantvriendelijke bank. Is dat ook een<br />
aandachtspunt van de duurzame missie?<br />
“Wij hebben geen kantorennetwerk. Een goede<br />
klantenservice via telefoon, internet en mobiel is het<br />
middel om onze duurzame missie verder te brengen.<br />
Het is fijn dat onze klanten ons op dat vlak een hoge<br />
kwaliteit toedichten.”<br />
Bij jullie geen trainingen voor het personeel<br />
hoe om te gaan met doorflippende klanten,<br />
zoals bij veel grootbanken wel het geval is?<br />
“Dat hebben we hier tot nu toe nog nooit nodig<br />
gehad. Misschien dat het er mee te maken heeft dat<br />
we een overzichtelijke organisatie hebben. We zitten<br />
hier maar met 140 medewerkers. Mensen die vaak<br />
allang bij elkaar zitten en een gemeenschappelijke<br />
missie hebben. Die betrokkenheid zorgt er denk ik<br />
voor dat je mensen sneller en op de juiste manier kunt<br />
helpen. Uiteraard is ook voor ons de wijze waarop<br />
de consument doorlopend switcht tussen de kanalen<br />
Joyce van der Est is sinds 1 maart 2011 werkzaam als<br />
adjunct-directeur van ASN Bank. In 2003 kwam ze in<br />
dienst bij de duurzame bank als hoofd operationele<br />
zaken. Daarvoor werkte ze vijf jaar als informatiemanager<br />
bij Bank Labouchère (Dexia). Van der Est is opgeleid als<br />
wiskundige en begon haar carrière in 1988 op de ICTafdeling<br />
van Robeco. Ze woont samen met de vader van<br />
haar twee lieve dochters van 17 en 18.<br />
een uitdaging op communicatiegebied. Uitval in één<br />
kanaal kan het verpesten voor de rest.”<br />
In hoeverre blijft de eigen werkwijze van<br />
ASN Bank overeind als jullie moeder SNS<br />
Bank N.V. straks van de hand wordt gedaan<br />
door de staat?<br />
“We zijn altijd onderdeel geweest van een moederorganisatie<br />
– of dat nu de vakbeweging was of SNS<br />
Reaal. Onder iedere moeder hebben we het goed<br />
gedaan. Als de verzekeraar straks los van de bank is<br />
gezet, ontstaat weer een nieuwe situatie. Daarbij is<br />
het fijn dat we samen met SNS Bank, RegioBank en<br />
BLG Wonen onder meer het Brundtland-rapport als<br />
uitgangspunt hebben genomen van ons gezamenlijke<br />
manifest ‘Mens voor mens’. Hoe een nieuwe eigenaar<br />
uiteindelijk met ons omgaat moeten we afwachten.”<br />
12
INTERVIEW<br />
Wat was jouw gevoel toen SNS Reaal moest<br />
worden genationaliseerd?<br />
“Ik schaamde me ervoor dat we als groep gered<br />
moesten worden. Dat doet pijn. Aan de andere kant<br />
bracht het besluit voor mijn gevoel ook rust in onzekere<br />
tijden binnen en buiten de organisatie, terwijl<br />
je tegelijkertijd ook weet dat de huidige situatie geen<br />
blijvende is. Heel dubbel allemaal.”<br />
Hebben jullie in het verleden wat gemerkt<br />
van cultuurverschillen tussen jullie als<br />
duurzame bank en SNS, de bank die graag<br />
mee wilde spelen met de grote jongens door<br />
een vastgoedtak op te richten?<br />
“Behalve onze eigen cultuur stond ook ons management<br />
letterlijk op afstand van wat er in Utrecht op<br />
groepsniveau werd besloten. Maar ook binnen het<br />
management van SNS Retail Bank is nooit sprake<br />
geweest van grote cultuurverschillen. Er zit zelfs vrij<br />
// Ik ben er zwaar op tegen<br />
een voorkeursbeleid te voeren<br />
voor de aanstelling van<br />
vrouwelijke bestuurders //<br />
veel overlap in de manier waarop wij tegen dingen<br />
aankijken. Het is jammer dat Property Finance het<br />
voorvoegsel SNS in haar naam had. Daar heeft<br />
SNS Bank ook nog een tijd lang last van gehad.<br />
Natuurlijk is het frustrerend als jouw werk teniet<br />
wordt gedaan door besluiten van hoger hand. Het<br />
enige wat ik daarover kwijt wil, is dat als ik zelf deel<br />
zou hebben uitgemaakt van de hoofddirectie, ik het<br />
niet zo zou hebben gedaan.”<br />
Heeft dat te maken met vrouwelijk leiderschap<br />
of – in het geval van SNS Reaal – het<br />
gebrek daarin in het verleden?<br />
“Als mannelijk leiderschap staat voor een grotere<br />
bewijsdrang, klopt die redenatie wel. Ik ben er<br />
overigens zwaar op tegen om een voorkeursbeleid<br />
te voeren voor de aanstelling van vrouwelijke<br />
bestuurders. Op die manier houd je als vrouw altijd<br />
het stempel dat je er zit omdat je een vrouw bent,<br />
terwijl het gewoon moet gaan om de kwaliteiten die<br />
iemand heeft. Bij de samenstelling van een directie<br />
is het vooral belangrijk om te kijken naar competenties.<br />
Daarbij zijn vrouwelijke eigenschappen, zoals<br />
sensitiviteit, niet voorhouden aan vrouwen en vice<br />
versa. Voorbeelden van vrouwen die zich mannelijk<br />
gedragen of mannen met een wat een beter ontwikkelde<br />
vrouwelijke kant zijn er genoeg.”<br />
Hoe zou je jezelf wat dat betreft typeren?<br />
“Ik ben niet van het haantjesgedrag. In mijn competenties<br />
als bestuurder ben ik echt een vrouwelijke vrouw.<br />
Het voelt voor mij heel natuurlijk dat ik binnen de<br />
directie van ASN Bank de portefeuille klantenservice<br />
en ICT heb. Vanuit mijn achtergrond als wiskundige<br />
doorzie ik hoe je processen efficiënt kunt inrichten<br />
zonder dat je het menselijke aspect uit het oog verliest.”<br />
Waarom zitten er zo weinig vrouwen in topfuncties<br />
bij banken?<br />
“Dat ligt voor een belangrijk deel aan de vrouwen<br />
zelf, die zo’n functie vaak niet ambiëren of andere<br />
keuzes maken, bijvoorbeeld voor kinderen. Zelf heb<br />
ik mijn carrière ook even op een iets lager pitje gezet<br />
toen ik kinderen kreeg.”<br />
En toch ben je terecht gekomen in de directie<br />
van ASN Bank. Haalt dat een streep door<br />
het veelgehoorde carrièreadvies dat je met<br />
parttime werken nooit de top haalt?<br />
“Misschien maakt ASN Bank wel het verschil, want<br />
het stadium dat je per se vijf dagen in de week acht<br />
uur moet werken hebben wij allang verlaten. Je haalt<br />
sowieso niet het beste in jezelf naar boven als je<br />
langer werkt of alles naar je toe trekt. Al geef ik eerlijk<br />
toe dat ik zelf ook moeite heb met delegeren.”<br />
Zijn er mannelijke eigenschappen waar je<br />
jaloers op bent?<br />
“Het is een cliché, maar als mannen een conflict met<br />
elkaar hebben, gaan ze ’s avonds een biertje drinken<br />
en is het probleem de andere dag verdwenen. Voor<br />
vrouwen is het veel belangrijker om een probleem<br />
echt bespreekbaar te maken wil je het uit de wereld<br />
helpen. Daar staat tegenover dat ik soms bij een vergadering<br />
zit, zie dat er iemand niet goed in zijn vel zit<br />
en me dan naderhand afvraag hoe je dat als man niet<br />
door kan hebben.”<br />
Is duurzaamheid een typisch vrouwelijk<br />
onderwerp?<br />
“Het is vooral een onderwerp dat vraagt om leiderschap,<br />
waarbij zowel vrouwelijke als mannelijke eigenschappen<br />
goed gebruikt kunnen worden. Rolmodellen<br />
zijn er genoeg. Mensen als Nelson Mandela of Jane<br />
Goodall hebben echt gebouwd aan een betere wereld.<br />
Daar draag ik graag mijn steentje aan bij.” nn<br />
GELD&DIENSTVERLENING, ZO KAN HET OOK! / <strong>herfst</strong> <strong>2014</strong> / Thema De kracht van vrouwen 13
COLUMN<br />
Man, benut je<br />
vrouwelijke kracht!<br />
Nicolette Loonen, voorzitter Women in Financial<br />
Services Network (WIFS)<br />
Zou de financiële crisis net zo diep zijn<br />
geweest als het niet Lehman Brothers was<br />
geweest maar Lehman Sisters? Dit is een<br />
vraag die al een tijdje circuleert, nadat<br />
zowel Neelie Kroes in 2009 als Christine<br />
Lagarde in 2010 hierover spraken. Beiden<br />
geven aan dat vrouwen minder risico’s<br />
nemen en bij besluitvorming meer naar de<br />
effecten daarvan op de lange termijn kijken.<br />
Daarnaast wijzen zij op onderzoek waaruit<br />
blijkt dat divers samengestelde teams tot<br />
betere oplossingen komen en organisaties<br />
met meer vrouwen aan de top betere financiële<br />
resultaten boeken. Met een dergelijk<br />
arsenaal aan argumenten zou je zeggen dat<br />
de doorstroom van vrouwen naar de top<br />
inmiddels een ‘no brainer’ is.<br />
De praktijk is echter weerbarstiger. Het<br />
aandeel vrouwen in de top en subtop neemt<br />
slechts marginaal toe. In dit tempo bereiken<br />
we pas over vijftig jaar een percentage dat<br />
hoog genoeg is om de voordelen van diversiteit<br />
te benutten. En dat is een grote gemiste<br />
kans voor de financiële sector in zijn geheel.<br />
De kracht van vrouwen gaat immers nog<br />
verder dan de argumenten die hierboven<br />
worden gegeven. Herman Wijffels – en met<br />
hem vele anderen – zegt herhaaldelijk dat<br />
we in een tijd van transitie leven, en dat<br />
we aan de vooravond staan van een grote<br />
systeemverandering.<br />
De macht verschuift van instanties naar<br />
burgers. In plaats van bezitten zullen we<br />
gaan delen. Organisaties zullen meer<br />
moeten luisteren naar hun klanten en met<br />
hen in dialoog moeten gaan. Duurzaamheid<br />
verankeren in de organisatie is geen ‘nice<br />
to have’ meer, maar een voorwaarde om te<br />
kunnen overleven.<br />
Voor deze transitie is een nieuw type leiderschap<br />
nodig die zowel door mannen als<br />
door vrouwen wordt uitgedragen. Bij WIFS<br />
noemen wij dat gebalanceerd leiderschap.<br />
De Yin en Yang is daarbij in evenwicht,<br />
oftewel het mannelijke en het vrouwelijke<br />
zijn in balans. In de loop der jaren hebben<br />
mannen én vrouwen het mannelijke in<br />
zichzelf bovenmatig ontwikkeld. We hebben<br />
systemen gebouwd die ruim baan geven aan<br />
mannelijke energie. Kijk alleen al naar het<br />
jargon in organisaties dat is afgeleid van het<br />
militaire handwerk.<br />
Wanneer de financiële sector het vertrouwen<br />
van de klant wil herwinnen, moet innovatie<br />
worden gestimuleerd om toegevoegde<br />
waarde te leveren aan de klant. Dan moet er<br />
een cultuur heersen waarin integriteit een<br />
basisvoorwaarde is voor al het handelen.<br />
Met gebalanceerd leiderschap is deze<br />
kanteling voor de financiële sector mogelijk<br />
en kan zij haar maatschappelijke impact<br />
weer ten positieve laten gelden. Hiervoor is<br />
// Ook mannen hebben veel te winnen bij<br />
gebalanceerd leiderschap //<br />
het niet alleen nodig dat er meer vrouwen in<br />
alle functielagen werkzaam zijn, maar ook<br />
dat de mannen hun vrouwelijke kant meer<br />
laten spreken.<br />
De kracht van vrouwen is om die vrouwelijke<br />
kracht bij een ieder tot volle bloei te<br />
laten komen. Vrouwen hebben de afgelopen<br />
vijf jaar – onder meer via programma’s van<br />
WIFS, maar ook door interne stimuleringsprogramma’s<br />
– hun vrouwelijke kracht weer<br />
hervonden. Het is nu tijd dat de mannen<br />
deze ontdekken en inzetten. Want ook zij<br />
hebben veel te winnen bij gebalanceerd<br />
leiderschap. Benut dus je vrouwelijke<br />
kracht! nn<br />
14
LESSEN UIT AFRIKA<br />
tekst: Alan McSmith<br />
// Our country literally<br />
closed down and<br />
went into mourning //<br />
Where were you the day<br />
Nelson Mandela died?<br />
GELD&DIENSTVERLENING, ZO KAN HET OOK! / <strong>herfst</strong> <strong>2014</strong> / Thema De kracht van vrouwen 15
Every so often in history, an iconic moment passes. A moment forever etched<br />
in time and memory, a pivotal reminder of a crucial happening or memorable<br />
day. A moment which brings us together, uniting peoples of different colours,<br />
creeds or convictions, offering a glimpse of stillness amidst chaos. Where<br />
were you the day Nelson Mandela died?<br />
With a curious mixture of great sadness and admiration,<br />
I can vividly recall the day. The iconic moment.<br />
Our country literally closed down and went into<br />
mourning. Every television channel and newspaper<br />
dedicated an insert, story or memory about this<br />
remarkable man, the father of our nation. People<br />
wept openly in the streets. The moment that everyone<br />
knew was close, yet resisted, had arrived. One of the<br />
greatest statesmen in the history of mankind had<br />
passed. But it should not be Mr Mandela’s death that<br />
touches us the most; it was his life.<br />
// Mandela was the greatest<br />
exponent and living example<br />
of Ubuntu Africa //<br />
PRINCIPLES OF UBUNTU<br />
It was epitomised by an African way of life or living,<br />
known as Ubuntu, which is very difficult to explain. In<br />
a nutshell Ubuntu refers to the oneness of people that<br />
transcends everything, integrating a state of mindfulness,<br />
neighbourliness and respect. It is a way of facing<br />
life that is as old as the hills, and is rooted in rural<br />
village communities. Simplistically put, the great<br />
principle of Ubuntu determines for instance, that if<br />
you have food, and I have a pot, we will both eat. For<br />
the benefit of both of us, we share and survive. My<br />
humanity is linked to yours, as Desmond Tutu once<br />
explained. It is a communal code that has provided<br />
– and still provides – a source of resolve, strength,<br />
solidarity and hope for millions of people, living in<br />
difficult or impoverished conditions.<br />
the good of all South Africans. His image was<br />
banned; I had no idea what he even looked like.<br />
But throughout this dark deathly chapter, I was constantly<br />
touched, amazed and inspired by the ability of<br />
Africans to overcome and be hopeful. To laugh when,<br />
in reality, there was hardly anything to laugh about. I<br />
wished I could have what they had.<br />
It can be argued that Nelson Mandela’s attitude of<br />
forgiveness and courage can be rooted in the Ubuntu<br />
principles. Perhaps though it’s a tad naïve to assume<br />
this in its entirety, as he was indeed an exceptional<br />
person, but I do believe his African-ness defined him.<br />
And provided a source of courage and inspiration<br />
to buck the system. Often, stillness can be seen as a<br />
weakness, and confidence as arrogance, but not with<br />
Mr Mandela. It was authentic.<br />
APPLY AT HOME<br />
But how does his great legacy affect me? And, in<br />
facing the reality of my own personal trials and<br />
tribulations, how or what can I learn from him? For<br />
As a white South African growing up during apartheid,<br />
I was as brainwashed as the kid next door.<br />
Growing up within the system blinkered me, and it<br />
was only until I was a teen that I instinctively realised<br />
that everything was wrong. I began to question.<br />
The propaganda of my peers taught me the Nelson<br />
Mandela was a terrorist to be feared, incarcerated for<br />
16
LESSEN UIT AFRIKA<br />
Alan McSmith lives and works as a wilderness guide and<br />
motivational speaker in South Africa. He regularly runs<br />
leadership trails in Botswana and South Africa, sharing<br />
the wilderness experience. He is an accomplished<br />
storyteller, and travels extensively with his leadership<br />
presentations. His website is www.alanmcsmith.com<br />
starters, if he was alive today, I believe he would<br />
remind us that he was no bigger than the principles of<br />
Ubuntu. His fortunes were connected to the fortunes<br />
of the people around him, even in prison. How then<br />
could the principles of Ubuntu translate and be<br />
applied to a situation in your office or home? Easily, I<br />
would suggest.<br />
We all are constantly seeking to break the chains of<br />
some form of conflict and some form of fear in our<br />
lives. The fear of not being recognised or supported,<br />
or the fear of managing impending change or an<br />
unknown outcome. These are our realities, which<br />
although hardly as severe as the gross violation of<br />
human dignity of a 27 year prison sentence, are<br />
indeed our realities. Ubuntu teaches us that we cannot<br />
minimise the impact of someone’s problems, simply<br />
because they do not compare or are not as severe<br />
as our own. This would contradict the humaneness of<br />
the principles.<br />
THE POWER OF LISTENING<br />
One of the most impressive things I remember about<br />
the day I met Nelson Mandela, was how he listened<br />
to people when they spoke to him. It did not matter<br />
if you were a gardener, a chambermaid, a chef or a<br />
policeman, he would give you his undivided attention.<br />
He wanted to know your story. The power of<br />
listening and understanding goes a long way in<br />
establishing the Ubuntu principle, as they reach<br />
across divides saying I want to share your story, so<br />
I can help to share your load.<br />
There are so many people who ask about Nelson<br />
Mandela: “Where did it come from, this ability to forgive<br />
and empathise?” Perhaps it was Ubuntu. Perhaps<br />
it really was a simple as that. If this is the case then we<br />
all surely can learn the lessons Mr Mandela did about<br />
managing conflict. The ability to control your anger,<br />
and network your energy into solutions as opposed<br />
to problems. Creating and maintaining channels of<br />
authentic, unhurried and good listening dialogue.<br />
Focussing on the oneness of your team by sharing<br />
problems, allowing each player the freedom to use<br />
his or her strength in doing so. Sharing knowledge,<br />
// I want to share your story,<br />
so I can help to share your load //<br />
resources, inspiration and energy to move ahead. Or,<br />
and possibly ultimately, to not holding on to power<br />
too tightly.<br />
Nelson Mandela was the greatest exponent and living<br />
example of Ubuntu Africa, and the world, has ever<br />
seen. And perhaps it was the essence of his humility<br />
in overcoming hopelessness and hardships without<br />
bitterness or anger or revenge, which made him<br />
human after all.<br />
And as a result, millions of people all around the<br />
world will remember where they were on the 5th<br />
December 2013. nn<br />
www.alanmcsmith.com<br />
Alan McSmith op YouTube<br />
GELD&DIENSTVERLENING, ZO KAN HET OOK! / <strong>herfst</strong> <strong>2014</strong> / Thema De kracht van vrouwen 17
HET GOUDEN EI<br />
tekst: Manon Pel<br />
BeterThuis<br />
marktplaats met een missie<br />
Helden zijn het, de mensen die klaarstaan om anderen – ouderen – te helpen,<br />
vindt Gervaise Coebergh. “Maar waarom is het in Nederland zo beroerd geregeld<br />
met de thuiszorg dat het vooral om uren draait en er geen tijd is voor persoonlijke<br />
betrokkenheid? ” Gervaise besloot samen met Kiki Hirschfeldt om daar wat aan<br />
te doen. Eind 2013 ging hun initiatief BeterThuis van start, een marktplaats voor<br />
ouderenzorg. BeterThuis matcht feilloos de vraag van ouderen met het aanbod van<br />
thuishelpers. Daarmee willen de initiatiefnemers net dat beetje extra glans geven aan<br />
de samenleving.<br />
Coebergh: “Beter Thuis is een puur maatschappelijk<br />
gedreven initiatief voor goede en betaalbare zorg<br />
aan huis in heel Nederland. We helpen ouderen,<br />
mantelzorgers en professionals bij het vinden van<br />
de juiste thuishelper als zelfstandig wonen niet lukt<br />
zonder hulp. De vraag naar zulke thuishelpers zal<br />
alleen maar toenemen als straks, op 1 januari 2015,<br />
gemeenten de Wet maatschappelijke ondersteuning<br />
gaan uitvoeren.”<br />
ZORG MET BEZIELING<br />
BeterThuis richt zich specifiek op ouderen. “De<br />
overheid stimuleert hen om zo lang mogelijk thuis te<br />
blijven wonen. Niks ten nadele van de reguliere thuiszorgorganisaties,<br />
want die werken zich een slag in de<br />
rondte. Maar wij willen meer de menselijke maat als<br />
uitgangspunt van de zorg nemen. Even de tijd voor<br />
elkaar kunnen nemen. Dat niet iedere seconde gevuld<br />
hoeft te zijn….”<br />
Waar ze naar streven: een persoonlijke klik tussen<br />
hulpvrager en hulpverlener. “Die is echt belangrijk,<br />
want ze brengen heel wat uren samen door.” Die klik<br />
is volgens Coebergh nog te vaak een ondergeschoven<br />
kindje in de drukte van alledag. “Oprechte aandacht<br />
voor de ander, de tijd nemen om te luisteren – het<br />
maakt het dagelijks leven zoveel prettiger. Zelf heb ik<br />
liever af en toe een hand op mijn schouder van een<br />
vertrouwd iemand, dan dat ik zorg krijg die technisch<br />
goed in elkaar zit, maar verder zonder bezieling<br />
wordt uitgevoerd.”<br />
BeterThuis is dan ook een initiatief dat ‘bezieling’<br />
koestert. Alles is erop gericht om een mooie samenleving<br />
te creëren, waarin ouderen een prettige oude<br />
dag hebben in hun eigen, vertrouwde omgeving. “We<br />
helpen mensen daarbij. Heel gericht matchen we de<br />
vraag naar hulp met het aanbod van integere, goede<br />
thuishelpers. Het ‘gevoel’ moet goed zijn, van beide<br />
kanten.”<br />
Op de website beterthuis.nl staan alle profielen van<br />
thuishelpers. “Vergelijk het maar met een datingsite”,<br />
zegt Coebergh. “Ook daar draait het om de persoonlijke<br />
klik, om het gevoel dat je bij iemand krijgt als<br />
je een foto ziet en zijn profiel leest. Waarom zou je<br />
datzelfde principe niet kunnen toepassen op de zorg?”<br />
HARTVERWARMENDE REACTIES<br />
Het matchen heeft nog geen jaar na de start al hartverwarmende<br />
reacties opgeleverd van hulp vragende<br />
ouderen. “Ook de directe omgeving heeft er baat<br />
bij. Met een vertrouwde thuishelper worden ook zij<br />
ontlast. Ik ken tal van voorbeelden uit de praktijk,<br />
18
De primaire winst die we<br />
voor ogen hebben, is dat<br />
elke oudere de regie zo lang<br />
mogelijk in handen houdt //<br />
waarbij kinderen wel voor hun ouders wíllen zorgen,<br />
maar dat niet kunnen, bijvoorbeeld omdat ze te ver<br />
weg wonen. Een keer samen boodschappen doen,<br />
een kopje thee drinken, meegaan naar de dokter. Het<br />
lijkt allemaal een kleine moeite, maar het is voor heel<br />
veel naasten praktisch niet mogelijk. Dan is het toch<br />
fantastisch als je jouw mantelzorg kunt delen met<br />
een toegewijde thuishelper, die er is als jouw vader of<br />
moeder iemand nodig heeft?”<br />
Thuishelpers kunnen gratis een profiel aanmaken<br />
op de BeterThuis-website. Ouderen – de zorgvragers<br />
– kunnen op dezelfde website grasduinen in de profielen.<br />
“Ook gratis. Pas als ze iemand vinden waarvan<br />
ze denken ‘daarmee wil ik kennismaken’, vragen we<br />
tien euro administratiekosten voor de contactgegevens.<br />
Een laag bedrag, omdat we de drempel naar<br />
hulp zo laag mogelijk willen houden.”<br />
Hoewel alles via de website te regelen is, benadrukt<br />
Coebergh dat hulpvragers ook met BeterThuis kunnen<br />
bellen. “Sommige ouderen vinden het lastig om alles<br />
via internet te regelen. Anderen willen even tegen<br />
iemand aan praten om hun situatie toe te lichten. Dat<br />
kan ook, daarom zijn we ook telefonisch bereikbaar.”<br />
BETROUWBAARHEID ALS BASIS<br />
Als oudere en thuishulp elkaar via BeterThuis hebben<br />
gevonden, stapt BeterThuis ertussenuit. “Wij zijn geen<br />
opdrachtgever, onze rol bestaat uit het aan elkaar<br />
koppelen van oudere en thuishelper. Is het contact<br />
gelegd, dan maken zij onderling afspraken over werktijden,<br />
activiteiten en de vergoeding. Het mooie is dat<br />
de hulpvrager precies zijn wensen kan neerleggen. Zo<br />
voorkom je situaties waarbij ouderen om acht uur ’s<br />
ochtends uit bed worden getrommeld omdat dit nou<br />
eenmaal op het dagrooster van de thuiszorg staat.”<br />
Een ander pluspunt: BeterThuis zorgt voor werkgelegenheid<br />
voor thuishelpers.<br />
GELD&DIENSTVERLENING, ZO KAN HET OOK! / <strong>herfst</strong> <strong>2014</strong> / Thema De kracht van vrouwen 19
Over het koppelen van ‘vraag en aanbod’ wordt<br />
bij BeterThuis allerminst lichtzinnig gedacht. “We<br />
nemen onszelf als uitgangspunt. Wat zouden wij verlangen<br />
van iemand die ons komt helpen? Dan komt<br />
altijd ‘betrouwbaarheid’ bovendrijven. Voor ons is dat<br />
de basis van onze dienst. Wij screenen elke thuishelper<br />
die zich aanmeldt. Dit kunnen mensen zijn die het<br />
// Voor kinderopvang zijn er<br />
tal van opties. Wie ondersteuning<br />
zoekt voor zijn<br />
vader of moeder vangt bot //<br />
gewoon fijn vinden om iets te betekenen voor anderen,<br />
maar ook professionele hulpverleners. We vragen<br />
zo nodig referenties op en activeren geen profielen als<br />
we twijfelen aan de oprechtheid van intenties, vereiste<br />
capaciteit of diploma’s.” BeterThuis vraagt thuishelpers<br />
tevens om een Verklaring Omtrent het Gedrag<br />
(VOG). Hebben ze er geen en willen ze er eentje<br />
aanvragen, dan kan dat via BeterThuis.<br />
GROEI EN ZELF BEDRUIPEN<br />
Bijna een jaar na de start heeft BeterThuis al vele<br />
hulpvragers en thuishelpers succesvol gekoppeld.<br />
“Ons team bestaat uit vier mensen en we zijn ambitieus,<br />
want we willen graag uitbreiden.” En lachend:<br />
“Aan onze bevlogenheid zal het niet liggen. We<br />
willen dat zorg en ondersteuning voor elke oudere<br />
in Nederland bereikbaar wordt. Dat is een echte<br />
drijfveer en we zijn ervan overtuigd dat we de wereld<br />
daarmee een beetje mooier maken. Maar we zijn nog<br />
niet zo lang bezig.”<br />
Om het initiatief uit te bouwen, is geld nodig. “Op dit<br />
moment financieren we alles uit eigen middelen. Via<br />
een crowdfundcampagne zamelen we nog meer geld<br />
in. We bouwen aan een selfsupporting bedrijfsmodel<br />
omdat we willen dat BeterThuis zichzelf kan bedruipen.<br />
Daarvoor is massa – en dus groei – nodig en dat<br />
duurt even.”<br />
Opvallend vindt Gervaise dat er juist op dat ondernemerschap<br />
soms wat argwanend wordt gereageerd.<br />
“Als mensen horen dat we geen stichting zijn, kom je<br />
daardoor bijna niet voor subsidie of sponsorgeld in<br />
aanmerking. Terwijl de maatschappelijke relevantie<br />
groot is en ons businessmodel voor de samenleving<br />
interessant kan zijn, juist omdat het zichzelf op<br />
termijn kan gaan bedruipen. Zodra dat het geval is,<br />
hebben we een maatschappelijk probleem aangepakt<br />
waarvoor niet eindeloos gemeenschapsgeld nodig is<br />
om goed te draaien.<br />
“Door te kiezen voor een businessmodel ontstaat nu<br />
soms het rare beeld dat we er, linksom of rechtsom,<br />
vast wel winst uit willen slaan. Daar zijn we niet op<br />
tegen, maar dat is niet onze drijfveer. Eerst maar eens<br />
zorgen dat het break-even draait. Want voorlopig<br />
stoppen we er vooral heel veel geld en tijd in. De<br />
primaire winst die we voor ogen hebben, is dat we<br />
een maatschappelijk relevant thema – goede ondersteuning<br />
aan ouderen – succesvol handen en voeten<br />
geven. Zodat elke oudere op een prettige manier thuis<br />
kan blijven wonen en de regie zo lang mogelijk in<br />
handen houdt.”<br />
BeterThuis kan inmiddels rekenen op bijval van<br />
verschillende BN'ers. Zo beveelt kunstschilderes Ans<br />
Markus het initiatief aan ‘omdat in het leven niets<br />
belangrijker is dan aandacht en liefde’, zo schrijft ze<br />
op de website van BeterThuis. “Wanneer er mensen<br />
opstaan die kunnen helpen om die aandacht en zorg<br />
te geven, dan verdient dat veel respect.” Ook schrijfster<br />
Annemarie Oster vertelt op de website dat ze het<br />
een prettig idee vindt dat ze bij BeterThuis terecht<br />
kan om zelf uit te kiezen wie haar ondersteunt als dat<br />
nodig is. “Het lijkt me heel geruststellend om te weten<br />
dat ik ‘in goede handen’ ben.” nn<br />
BEVLOGEN INITIATIEFNEMERS<br />
Gervaise Coebergh (Rotterdam, 1966) en Kiki Hirschfeldt<br />
(Hilversum, 1979) zijn de bevlogen grondleggers van<br />
BeterThuis. Gervaise won in 2011 de Publieksprijs<br />
Porsche Onderneemster van het Jaar. Ze is tevens<br />
oprichter van Coebergh Communicatie & PR, Spice PR en<br />
Vertov. Over de motieven om BeterThuis op te richten,<br />
zei ze eerder: “Het valt mij op hoeveel initiatieven er<br />
zijn voor het regelen van een nanny of oppas. Maar als<br />
je specifiek op zoek gaat naar hulp voor ouderen wordt<br />
het direct een heel ander verhaal. Best wel schokkend.”<br />
Hirschfeldt is operationeel directeur van Coebergh<br />
Communicatie & PR, mediator en medeoprichter van<br />
Sinterklaas Bestaat (waarbij kinderen, die onder de armoedegrens<br />
leven, een mooi Sinterklaasfeest kunnen vieren<br />
met een zak vol cadeaus). Over BeterThuis zegt zij: “Alles<br />
verandert, ook de samenleving en de manier waarop we<br />
als collectief met de zorg voor ouderen omgaan. Beter-<br />
Thuis wil daarbij helpen door ouderen de kans te geven<br />
op een prettige manier langer te functioneren in de eigen<br />
vertrouwde omgeving.”<br />
www.beterthuis.nl<br />
20
New Financial Forum<br />
2.0<br />
Het New Financial Forum maakt op<br />
Ambitie<br />
1 oktober <strong>2014</strong> een doorstart om het Het New Financial Forum bundelt krachten, ideeën, inspiratie<br />
gedachtegoed te verbreden en te en best practices van positief ingestelde mensen die gezamenlijk<br />
een concrete en wezenlijke bijdrage leveren aan een<br />
verdiepen. Willem Vreeswijk,<br />
gezonde maatschappelijk relevante financiële sector.<br />
hoofd redacteur van VVP, gaat zich<br />
twee dagen per week hiervoor<br />
De doelstelling kent drie thema’s: het zichtbaar maken van<br />
inzetten. Het New Financial Forum de positieve beweging, onderlinge versterking en herstel van<br />
gaat verder als Stichting met een reputatie en vertrouwen.<br />
Raad van Toezicht.<br />
Het New Financial Forum is hét platform waar mensen uit de<br />
hele financiële sector vrijuit met elkaar de dialoog kunnen<br />
voeren over wezenlijke zaken. Wie deelneemt aan het Forum<br />
Doel<br />
kan ideeën lanceren en toetsen, kennis en inspiratie opdoen en<br />
Het New Financial Forum stelt zich ten doel leren van anderen. En zodoende een bijdrage leveren aan het<br />
de financiële sector bewust te maken van hogere doel. Hierbij is ook jouw support keihard nodig. Meld je<br />
haar belangrijke maatschappelijke functie. daarom aan en bouw met me mee aan een betere financiële<br />
Het herstel van vertouwen op basis van de wereld.<br />
kernwaarden integriteit en duurzaamheid is www.newfinancialforum.nl/ambassadeur-worden<br />
hierbij leidend.<br />
De Raad van Toezicht bestaat uit voorzitter Han de Ruiter<br />
Visie<br />
(Aegon), penningmeester Thom Boot (Thomorrow), secretaris<br />
De financiële sector is de bloedsomloop van (Dora Pompe) en de leden Boudewijn van Uden (a.s.r.), Douwe<br />
de economie. Om een gezonde bloedsomloop Dijkstra (Obvion), Ozewald Wanrooij (Neutralis), Femke de Jong<br />
te behouden is continue actie van binnen (Van Beem en De Jong), Michiel Brandt (SVC) en Jelle Bartels<br />
uit de sector gewenst. Hierdoor floreert de<br />
(Next Step Factory).<br />
samenleving en herstelt het vertrouwen in de<br />
financiële sector.<br />
Aegon, Allianz, a.s.r., Delta Lloyd, Nationale-Nederlanden,<br />
Obivon, Reaal/Vivat Verzekeringen en Yarden hebben als<br />
Dankzij al deze support komt de missie van Founding Partners aan de doorstart bijgedragen. Dankzij al<br />
het New Financial Forum een stuk dichterbij: deze support komt de missie van het New Financial Forum<br />
een financiële sector die werkt aan het herstel een stuk dichterbij: een gezonde en gerespecteerde financiële<br />
van vertrouwen op basis van de kernwaarden<br />
integriteit en duurzaamheid.<br />
de kernwaarden integriteit en<br />
sector die werkt aan het herstel van vertrouwen op basis van<br />
duurzaamheid.<br />
www.newfinancialforum.nl<br />
Een initiatief van VVP Weekblad voor financiële dienstverleners.
INSPIRATIE<br />
tekst: Jan Verstegen<br />
Zinnige vragen<br />
// Aan zee voel ik de<br />
spanning wegstromen<br />
en de energie direct<br />
toenemen //<br />
22
De redactie stelt in iedere editie van het<br />
New Financial Magazine vijfentwintig<br />
‘zinnige vragen’ aan een financieel dienstverlener<br />
die zich het afgelopen kwartaal<br />
positief heeft onderscheiden. De financieel<br />
dienstverlener mag hier zelf tien vragen<br />
uit kiezen. Deze keer Jan Verstegen,<br />
directeur-eigenaar Eerstestap.nl.<br />
1. Hoe wil je herinnerd worden als financieel<br />
dienstverlener?<br />
Als iemand die de branche een beetje beter heeft<br />
gemaakt. Helemaal in lijn met onze missie: elke<br />
consument beter beslagen ten ijs. Want hoe kun je nu<br />
een belangrijke – financiële – beslissing nemen, als<br />
je er niets van begrijpt? Alles wat wij maken of doen,<br />
draagt eraan bij om dit doel te verwezenlijken.<br />
2. En als mens?<br />
Als een goed mens. Liefhebbend en goed voor mijn<br />
familie, omgeving en met name voor mijn gezin.<br />
3. Op welke (zakelijke) beslissing ben je het<br />
meest trots?<br />
Het starten van Eerstestap in 2011. Een visie, een<br />
doel, een beetje startkapitaal en verder alleen maar<br />
bouwen, bouwen, bouwen. Als we dan nu drie jaar<br />
later kijken waar we staan en welke klanten we helpen,<br />
dan zijn we daar best trots op.<br />
4. En op welke het minst?<br />
Te lang blijven doormodderen met een marketing<br />
bedrijf dat in feite eigenlijk zelf niet wist waar het mee<br />
bezig was. Het onderbuikgevoel was van meet af aan<br />
niet goed. Toch niet naar geluisterd… een les van vele<br />
duizenden euro’s.<br />
5. Zijn mensen van nature goed of slecht?<br />
Goed. Als ik nu naar de onschuld op het gezicht van<br />
mijn pasgeboren zoon kijk, dan kan ik niets anders<br />
concluderen. Er kan heel veel gebeuren in een mensenleven,<br />
waardoor die goedheid omslaat in slecht<br />
gedrag. Ook de slechtste mensen zijn in mijn ogen<br />
onschuldig geboren. Goed van nature, slecht geworden<br />
door opvoeding/omgeving/omstandigheden.<br />
6. Welk dier kan de aarde wel missen?<br />
Muggen. Daar heb je echt alleen maar last van. Hele<br />
nachten wakker liggen, overbrengen van ziektes en<br />
vele muggenbulten per jaar, ik zou heel goed zonder<br />
kunnen.<br />
7. Wat vind je echt mooi? Kun je uitleggen<br />
waarom?<br />
De zee en het strand. Ik ben in de gelukkige omstandigheid<br />
dat ik al best veel van de wereld heb mogen<br />
zien. Elke keer staan de momenten dat ik met mijn<br />
voeten in het zeewater uit sta te kijken over een<br />
prachtige zee, gegrift in mijn geheugen. Als we ergens<br />
zijn, dan zoek ik graag het strand op, loop naar de<br />
waterlijn en dan voel ik de spanning wegstromen en<br />
de energie direct toenemen. Heerlijk.<br />
8. Geef je aan goede doelen? Geloof je in het nut<br />
ervan?<br />
Ja, ik geef zeker aan goede doelen. Niets geven heeft<br />
helemaal geen nut, voor de rest vertrouw ik erop dat<br />
(ondanks de nieuwsitems van de laatste jaren) beheerders<br />
van zo’n pot met geld hun best doen deze ten<br />
goede te laten komen van het betreffende doel.<br />
// Erg fijn om te weten dat je<br />
op anderen terug kunt vallen<br />
als het nodig is //<br />
9. Is het leven op aarde een illusie of is het leven<br />
de enige realiteit?<br />
Ik heb niet het idee dat er iets is na de dood, dus voor<br />
mij is het leven de enige realiteit. We moeten het doen<br />
met onze tijd hier. Daarom is het devies: haal eruit<br />
wat erin zit. En dat lukt best aardig. Wel merk ik dat<br />
voor mijn gevoel de tijd steeds sneller gaat, helemaal<br />
sinds mijn vrouw en ik kinderen hebben. Een prachtig<br />
gevoel dat de volgende generatie alweer klaar<br />
staat. Mijn kinderen zo goed mogelijk lanceren in hun<br />
leven is mijn voornaamste doel.<br />
10. Ben jij honderd procent verantwoordelijk<br />
voor je eigen leven?<br />
Op dit moment wel. Als je kind bent niet, dan moet je<br />
het doen met de kaders, de opvoeding en de liefde die<br />
je ouders en omgeving jou geven. Wat er vervolgens<br />
gebeurt, daarin maak je zelf keuzes. Dan heb je tijd<br />
om bij te sturen of hulp te vragen als je vastloopt.<br />
Ik kan in mijn leven diverse momenten benoemen<br />
waarop ik keuzes heb gemaakt, die mij hebben<br />
gevormd tot de persoon die ik nu ben. Wat mij ook<br />
duidelijk is, is dat je het echt niet alleen hoeft te doen.<br />
Mijn lieve vrouw, vrienden en een goede coach zijn<br />
hierin heel belangrijk voor mij geweest. Erg fijn om<br />
te weten dat je hierop terug kunt vallen als het nodig<br />
is. nn<br />
GELD&DIENSTVERLENING, ZO KAN HET OOK! / <strong>herfst</strong> <strong>2014</strong> / Thema De kracht van vrouwen 23
ESSAY<br />
tekst: Gaby Schaffrath<br />
Leiderschap in transitie:<br />
meer wijsheid, minder ego<br />
In tijden van crisis en bij complexe vraagstukken – zoals de transitiefase die de financiële sector<br />
doormaakt – is ego niet de beste raadgever, is de ervaring van Gaby Schaffrath. Zij pleit voor<br />
adaptief leiderschap. “De kunst is ons niet te laten verleiden door het ego en meer wijsheid aan<br />
het stuur te durven zetten.”<br />
We leven in een wereld die continu in verandering is<br />
en hebben te maken met toenemende complexiteit in<br />
de samenleving en ook in organisaties. We bevinden<br />
ons midden in de transitiefase binnen de financiële<br />
sector op weg naar een nieuwe tijdsgeest. Mensen die<br />
het oude denken hebben verlaten lopen nu al rond<br />
in deze nieuwe tijdsgeest en beseffen dat we nog een<br />
heleboel niet weten. Mensen die nog vasthouden aan<br />
// Het hart heeft zijn redenen<br />
waar de reden niets van weet //<br />
BLAISE PASCAL<br />
het oude denken, omdat ze er nog niet aan toe zijn of<br />
om andere redenen, raken uit balans en in verwarring<br />
als blijkt dat zekerheden die in het verleden wel werkten,<br />
nu niet meer werken. Nu blijkt dat we niet meer<br />
kunnen volstaan met alleen lineaire redeneringen in<br />
de financiële dienstverlening om vraagstukken op<br />
te lossen. De vraag is nu wat dan wel werkt en hoe?<br />
Tegelijkertijd is het oude denken nog aanwezig, terwijl<br />
de nieuwe tijdsgeest om ons heen wordt opgebouwd.<br />
ADAPTIEF LEIDERSCHAP<br />
Het is een illusie dat alles maakbaar is, we overal<br />
controle over kunnen hebben en geld, status, macht<br />
garant staan voor meer geluk en succes. Lineaire<br />
redeneringen en schijnbare zekerheden uit het<br />
verleden geven geen garantie meer in de toekomst.<br />
Hierdoor raken we uit balans, ontstaat chaos en schieten<br />
we in de kramp. En we weten inmiddels waar dat<br />
toe kan leiden.<br />
De vraag is nu: hoe willen we verder binnen de<br />
financiële sector? Wat hebben we nu echt nodig?<br />
We worden uitgenodigd ons blikveld te verruimen,<br />
anders te kijken, meer bewust te zijn voor wat er nu<br />
is. We zouden ook eens nieuwsgierig kunnen zijn en<br />
wat meer onbevangen naar wat deze transitiefase ons<br />
nu wil zeggen en wat het ons kan brengen. Het is er<br />
nu toch, dus laten we ons niet langer verzetten en ons<br />
openstellen voor dat wat er nu is. Dit vraagt ook om<br />
een bepaald type leiderschap. We zouden binnen de<br />
financiële sector meer ruimte kunnen maken voor<br />
leiderschap waarbij authenticiteit en wijsheid centraal<br />
staat. Volgens Ronald A. Heifetz verlangt de huidige<br />
crisis adaptief leiderschap. 1 Hij bedoelt hiermee onder<br />
meer het mobiliseren van mensen en organisaties,<br />
hen helpen om de nieuwe realiteit onder ogen te zien<br />
en hen de kracht en het vertrouwen te geven om een<br />
onzekere toekomst tegemoet te gaan. Zonder er zelf<br />
aan onder door te gaan. 2<br />
Adaptief leiderschap is niet alleen een kwestie van<br />
vaardigheden maar juist ook van kunnen improviseren<br />
en openstaan voor vernieuwing en afwijkende<br />
geluiden. Daarnaast gaat het om het winnen van<br />
commitment. Het kan ook conflicten oproepen waardoor<br />
er energie vrijkomt die helpt om dingen anders<br />
te gaan doen. Adaptief leiderschap vraagt ook van<br />
medewerkers om in het proces eigen verantwoorde-<br />
24
lijkheid te nemen, Het is enerzijds zeggen waar het op staat door feiten te presenteren, urgentie voor verandering<br />
te creëren en anderzijds ook begrip tonen voor angst en onzekerheden en lastige thema’s bespreekbaar<br />
durven te maken.<br />
Adaptief leiderschap vraagt<br />
om improvisatie en openstaan<br />
voor vernieuwing en<br />
afwijkende geluiden //<br />
GELD&DIENSTVERLENING, ZO KAN HET OOK! / <strong>herfst</strong> <strong>2014</strong> / Thema De kracht van vrouwen 25
ESSAY<br />
DISBALANS EN ONRUST<br />
Mijn ervaring en beleving in de praktijk is dat als<br />
er chaos, verwarring en druk wordt ervaren, leiders<br />
geneigd zijn om met name masculiene kwaliteiten in<br />
te zetten waarbij de focus ligt op het ‘ik’ en de wens<br />
om zichzelf te positioneren. Dit zien we ook terug in<br />
de financiële wereld bij banken en verzekeraars in de<br />
vorm van een toename van top-down besluitvorming,<br />
instellen van hiërarchie, verharding, controlemaatregelen<br />
en het opvoeren van de prestatiedruk. Hierdoor<br />
ontstaat in mijn beleving juist een disbalans en veel<br />
onrust. De vraag is nu wat er echt nodig is.<br />
// Door het ego los te laten<br />
komt er ruimte voor nieuwe<br />
inzichten en wijsheid //<br />
Mijn visie is dat we nu in deze transitiefase leiderschap<br />
nodig hebben waarbij er een goede balans<br />
is tussen het inzetten van masculiene en feminiene<br />
kwaliteiten. Zoals meer verbonden zijn met je gevoel,<br />
verbinding maken, je kwetsbaar durven opstellen,<br />
aanvoelen wat er gaande is en wat echt nodig is, ‘in<br />
flow’ zijn waarbij de focus meer ligt op het ‘wij’. 3<br />
Daarnaast is er als gevolg van het negatieve imago in<br />
de financiële dienstverlening, meer dan ooit behoefte<br />
aan vertrouwen en deskundigheid.<br />
beiden op hun eigen wijze in staat waren om mensen<br />
te inspireren vanuit wijsheid en authenticiteit. Zo zei<br />
Steve Jobs: “The only way to do great work is to love<br />
what you do. If you haven’t found it yet, keep looking.<br />
Don’t settle. As with all matters of the heart, you’ll<br />
know when you find it.”<br />
INNERLIJKE STEM<br />
Leiderschap in deze transitiefase vraagt om meer<br />
bewust zijn, aandacht in het nu, reageren vanuit vrijheid<br />
en luisteren naar de ‘innerlijke stem’, zowel van<br />
onszelf als van de mensen om ons heen. Een actueel,<br />
concreet en toepasselijk voorbeeld hiervan is de<br />
speech van minister Timmermans voor de VN die op<br />
het juiste moment, met de juiste emoties in een staat<br />
van flow was, om de mensen te raken. Het gaat om<br />
het ervaren dat we in een flow zijn, waarbij we contact<br />
maken en verbonden zijn met ons innerlijk en waarbij<br />
als vanzelf de juiste woorden komen.<br />
Daarnaast vraagt leiderschap ook om de vaardigheid<br />
om empathisch te luisteren en de situatie te<br />
doorgronden. Dit vraagt ook om je meer bewust zijn<br />
van het hier en nu, jezelf kunnen wegcijferen en jezelf<br />
kritische vragen durven te stellen. Zoals de vraag:<br />
op welke frequentie ben ik nu afgestemd en op welke<br />
frequentie wil ik mezelf afstemmen? De frequentie<br />
BEGIN MET HET EINDE VOOR OGEN<br />
Leiderschap begint bij onszelf, bewust zijn en<br />
kwetsbaar durven zijn. Juist vanuit kwetsbaarheid<br />
creëren we verbinding. En het betekent daarnaast<br />
dat wij – zoals Stephen R. Covey aangeeft – eerst zelf<br />
helder moeten hebben wat ons einddoel is. 4 Begin<br />
met het einde voor ogen. Het valt me op dat veel<br />
leidinggevenden heel goed kunnen vertellen wat<br />
hun plannen zijn en dit ondersteunen met prachtige<br />
powerpoint sheets. Waar het echter om zou moeten<br />
gaan is dat leiders duidelijk kunnen maken waar ze in<br />
geloven, waar ze voor gaan en staan. En zoals Simon<br />
Sinek stelt: grote leiders inspireren tot actie door eerst<br />
antwoord te geven op de vraag naar het ‘waarom’.<br />
Wat zou immers de impact geweest zijn als Martin<br />
Luther King had gezegd: ‘I have a plan’ in plaats van<br />
‘I have a dream’? 5<br />
Ook kunnen we veel leren van in mijn optiek succesvolle<br />
leiders zoals Nelson Mandela en Steve Jobs, die<br />
Gaby Schaffrath heeft ruim 25 jaar ervaring in de<br />
financiële sector, onder meer als leidinggevende. Ze<br />
heeft sinds 2011 een eigen bedrijf: Balans4you, personal<br />
coaching en training. Haar specialisatie is het coachen<br />
van leidinggevenden en professionals om gelukkig en<br />
succesvol te zijn.<br />
26
van angst en ego of van vertrouwen en authenticiteit?<br />
Wil ik mezelf positioneren en bewonderd worden of<br />
gaat het erom de ander op een hoger plan te brengen?<br />
Of zoals Jan van Setten aangeeft: waar gaan we voor<br />
en waar staan we voor? 6 Wat mist jouw collega, klant<br />
of medewerker als jij er niet meer bent? Of wat zou je<br />
willen dat de ander mist? Wat drijft ons nu echt?<br />
STRIJD TUSSEN EGO EN HART<br />
Zoals ik hiervoor heb beschreven, staat vaak ons ego<br />
in de weg als we onder druk komen te staan. Een<br />
karakteristiek van het ego is dat het zichzelf centraal<br />
stelt en ook gerust handelt ten koste van anderen, laat<br />
staan dat het handelt in het belang van het grotere<br />
geheel. In verschillende mythes en oude verhalen<br />
komt de strijd tussen het ego en het hart terug. Een<br />
bekend verhaal is de parabel van de verloren zoon.<br />
Dit verhaal gaat niet alleen over berouw en vergeving.<br />
Het gaat juist ook over het loslaten van het ego en je<br />
niet laten meeslepen door boosheid en jaloezie, zoals<br />
bij de oudste zoon gebeurde die het niet kon verkroppen<br />
dat zijn broer zo feestelijk werd onthaald. 7<br />
Wat kunnen wij hiervan leren? Leiderschap in de<br />
nieuwe wereld vraagt om ons niet meer om de tuin<br />
te laten leiden door het ego en primair masculien<br />
gedrag in te zetten als wij onder druk komen te staan.<br />
We zouden ons meer bewust kunnen zijn van ons<br />
ego en dit meer loslaten, zodat er ruimte komt voor<br />
nieuwe inzichten en wijsheid. Hiervoor zullen we ook<br />
iets moeten overwinnen. Door uit onze comfortzone<br />
te stappen, kunnen oude niet werkende gedragspatronen<br />
worden vervangen door nieuwe passende<br />
patronen. Het begint bij onszelf. Covey merkt hierover<br />
terecht op dat wij vertrouwen krijgen als we eerst<br />
zelf betrouwbaar en integer zijn. Dit betekent leven in<br />
harmonie met jezelf en met je omgeving.<br />
WIJSHEID IN IEDER VAN ONS<br />
Vergelijk het met de onstuimige golven en de zee.<br />
Diep onder in de zee is het stil en heerst er orde en<br />
rust. En diep in ons bevindt zich in ieder van ons ook<br />
de wijsheid die nu nodig is om de financiële sector<br />
weer op een hoger plan te tillen. Het enige wat wij<br />
hoeven te doen is ons hiervan bewust te zijn, het te<br />
erkennen zodat er ruimte en vrijheid ontstaat en we<br />
de juiste dingen kunnen doen vanuit flow – en om de<br />
juiste dingen goed te doen.<br />
Uiteindelijk willen we allemaal gelukkig en succesvol<br />
zijn. Als we op ons sterfbed liggen en terugkijken, zullen<br />
we echt niet denken: had ik maar harder gewerkt<br />
en nog meer geld, status en macht verworven. We<br />
zullen eerder denken: was ik maar meer bij mezelf<br />
gebleven, had ik maar meer mijn dromen gevolgd.<br />
Had ik maar de moed gehad eerlijker en meer mezelf<br />
te zijn, niet zonder angst te voelen maar vooral door<br />
mijn hart te volgen.<br />
NIET WACHTEN TOT JE STERFBED<br />
Het goede nieuws is: we hoeven niet te wachten<br />
totdat we op ons sterfbed liggen. Laten we vooral<br />
niet afwachten maar proactief zijn op dit punt. Laten<br />
wij ons meer bewust zijn van het hier en nu, onszelf<br />
kwetsbaar opstellen en kritische vragen durven te<br />
stellen. En (voor)oordelen, autoritair en arrogant<br />
gedrag achterwege laten. Laten we staan en gaan<br />
voor onze missie, dromen en werk doen waar we<br />
oprecht van houden. En laten we erop vertrouwen dat<br />
we diep van binnen heel goed weten wanneer we de<br />
juiste dingen doen en zeggen. Dan gaat het stromen,<br />
komen de juiste woorden en het succes bijna vanzelf<br />
naar ons toe.<br />
Mijn pleidooi is om juist in crisistijd en bij complexe<br />
vraagstukken ons meer bewust te zijn van het ego en<br />
het te herkennen. De kunst is uiteindelijk ons niet te<br />
laten verleiden door het ego en meer wijsheid aan het<br />
stuur te durven zetten. En daar is moed voor nodig!<br />
Het zou interessant zijn om nader onderzoek te doen<br />
wat in dit verband adaptief leiderschap zou kunnen<br />
betekenen voor de financiële sector en wat vervolgens<br />
nodig is om dit in deze sector te integreren. nn<br />
BRONNEN<br />
1<br />
‘Leiderschap in crisis – op zoek naar nieuwe wegen’,<br />
M&O nummer juli/augustus 2011.<br />
2<br />
‘Ronald A. Heifetz: Adaptief leiderschap’,<br />
Management Team 14 apr 2006.<br />
3<br />
Het vinden van balans tussen masculiene en feminiene<br />
kwaliteiten: www.nobco.nl/kenniscentrum/<br />
artikelen/bart_van_baarsen<br />
4<br />
De zeven eigenschappen van effectief leiderschap, Stephen<br />
R. Covey, ISBN 90-254-1489-3<br />
5<br />
www.ted.com/talks/simon_sinek_how_great_leaders_inspire_action/transcript<br />
6<br />
Hoe krijg ik ze zover?, Jan van Setten, ISBN 978-90-<br />
470-0340-3<br />
7<br />
Ecce Homo, de beeldtaal van de bijbel, Anne-Marie<br />
Wegh, ISBN 978-94-91535-50-5<br />
www.balans4you.nl<br />
GELD&DIENSTVERLENING, ZO KAN HET OOK! / <strong>herfst</strong> <strong>2014</strong> / Thema De kracht van vrouwen 27
Ambassadeurs<br />
van het New Financial Forum<br />
Martin van<br />
Arendonk<br />
Univé Verzekeringen<br />
Toon Berendsen<br />
VVP<br />
Arno Brons<br />
Avéro Achmea, Voorzie<br />
newfinancialforum.nl/martin-van-arendonk<br />
newfinancialforum.nl/toon-berendsen<br />
newfinancialforum.nl/arno-brons<br />
Bjørn Aris<br />
Return on People<br />
Egbert Berkhoff<br />
NNEK<br />
Wilma de Bruijn<br />
Achmea Academy<br />
newfinancialforum.nl/bjørn-aris<br />
newfinancialforum.nl/egbert-berkhoff<br />
newfinancialforum.nl/wilma-de-bruijn<br />
Armand Baas<br />
Becking<br />
DELA<br />
Joke Bijleveld<br />
Achmea Academy<br />
Klaas Coolen<br />
Coolen Expertise<br />
newfinancialforum.nl/armand.baas.becking<br />
newfinancialforum.nl/joke-bijleveld<br />
newfinancialforum.nl/klaas-coolen<br />
Pieter van den Ban<br />
Univé Verzekeringen<br />
Thom Boot<br />
Thomorrow Life Planning<br />
Roy van Diem<br />
R. van Diem<br />
newfinancialforum.nl/pieter-van-den-ban<br />
newfinancialforum.nl/thom.boot<br />
newfinancialforum.nl/roy-van-diem<br />
Jelle Bartels<br />
Next Step Factory<br />
René van der Borch<br />
tot Verwolde<br />
Profin<br />
Luc Doeve<br />
Conclusion<br />
newfinancialforum.nl/jelle-bartels<br />
newfinancialforum.nl/rené-van-der-borch<br />
newfinancialforum.nl/luc-doeve<br />
Ewald Bary<br />
Lindenhaeghe<br />
Richard Boxtart<br />
IkKan! Financial Life<br />
Coaches<br />
Douwe Dijkstra<br />
Obvion<br />
newfinancialforum.nl/ewald-bary<br />
newfinancialforum.nl/richard-boxtart<br />
newfinancialforum.nl/douwe-dijkstra<br />
Ron Bavelaar<br />
Yarden<br />
Michel Brandt<br />
SVC<br />
Jan Donselaar<br />
Dazure<br />
newfinancialforum.nl/ron-bavelaar<br />
newfinancialforum.nl/michiel-brandt<br />
newfinancialforum.nl/jan-donselaar<br />
Marcel Bax<br />
Home Invest<br />
Ad Broere<br />
Ceder Consult<br />
Jan-Willem<br />
Dreteler<br />
SNS REAAL<br />
newfinancialforum.nl/marcel-bax<br />
newfinancialforum.nl/ad-broere<br />
newfinancialforum.nl/jan-willem-dreteler
Fleur Dujardin<br />
Delta Lloyd Groep<br />
Hanneke Hartman<br />
Adfiz<br />
Gerard Hulsman<br />
Gerard Hulsman Interim<br />
en Advies<br />
newfinancialforum.nl/fleur-dujardin<br />
newfinancialforum.nl/hanneke-hartman<br />
newfinancialforum.nl/gerard-hulsman<br />
Joep van den<br />
Eijkel<br />
DIN<br />
Reinier van<br />
der Heijden<br />
Meetingpoint<br />
Ronald Janssen<br />
Ortec Finance<br />
newfinancialforum.nl/joep-van-den-eijkel<br />
newfinancialforum.nl/reinier-van-der-heijden<br />
newfinancialforum.nl/ronald-janssen<br />
Patrick Eppink<br />
Turner<br />
Maurice van<br />
den Hemel<br />
All-Insure<br />
Femke de Jong-<br />
Struiksma<br />
Van Beem de Jong<br />
Advocaten<br />
newfinancialforum.nl/patrick-eppink<br />
newfinancialforum.nl/maurice-van-den-hemel<br />
newfinancialforum.nl/femke-de-jong<br />
Jolanda Franken<br />
Obvion<br />
Marga Hoek<br />
De Groene Zaak<br />
Mark Jordens<br />
Edmond Halley<br />
newfinancialforum.nl/jolanda-franken<br />
newfinancialforum.nl/marga-hoek<br />
newfinancialforum.nl/mark-jordens<br />
Annemarie<br />
Gerritsma<br />
GAPP Marketing<br />
Lex van Hoepen<br />
Hypotheken Midden<br />
Nederland<br />
Antoinette Kalkman<br />
Wessels<br />
Nationale Waarborg<br />
newfinancialforum.nl/annemarie-gerritsma<br />
newfinancialforum.nl/lex-van-hoepen<br />
.newfinancialforum.nl/antoinettte-kalkman<br />
Jacky van de<br />
Goor<br />
Legende<br />
Liesbeth<br />
Hogervorst<br />
Energizer<br />
Frans Kemper<br />
SVC Advies<br />
newfinancialforum.nl/jacky-van-de-goor<br />
newfinancialforum.nl/liesbeth-hogervorst<br />
newfinancialforum.nl/frans-kemper<br />
René de Haan<br />
acht! omdat het anders<br />
mag<br />
Ton van Hooft<br />
Van Hooft & Postema<br />
Ron van Kesteren<br />
Stichting toetsing<br />
verzekeraars<br />
newfinancialforum.nl/rene-de haan<br />
newfinancialforum.nl/ton-van-hooft<br />
newfinancialforum.nl/ron-van-kesteren<br />
Aloys Harmsen<br />
Pensioen Support<br />
Nederland<br />
Erik Hordijk<br />
Hoyhoy.nl<br />
Lennart Kik<br />
VVP<br />
newfinancialforum.nl/aloys-harmsen<br />
newfinancialforum.nl/erik-hordijk<br />
newfinancialforum.nl/lennart-kik
Het New Financial Magazine is de inspiratiebron<br />
Pepijn van Kleef<br />
Moneyview Research<br />
Hans Ludo<br />
van Mierlo<br />
Bestuursadviseur<br />
en publicist<br />
Peter Post<br />
Moneyview Research<br />
newfinancialforum.nl/pepijn-van-kleef<br />
newfinancialforum.nl/hans-ludo-van-mierlo<br />
newfinancialforum.nl/peter-post<br />
Wibo Koole<br />
Create2connect<br />
Aris Neven<br />
Westerbeek, Neven &<br />
Kuijlaars<br />
Kathy Reinerie<br />
Vivendi Financiële<br />
Diensten<br />
newfinancialforum.nl/wibo-koole<br />
newfinancialforum.nl/aris-neven<br />
newfinancialforum.nl/kathy-reinerie<br />
Alexander van Kuik<br />
Business conScience<br />
Dennis<br />
Noordervliet<br />
ING Nederland<br />
Paul Rijns<br />
Compas<br />
newfinancialforum.nl/alexander-van-kuik<br />
newfinancialforum.nl/dennis-noordervliet<br />
newfinancialforum.nl/paul-rijns<br />
Sjoerd Laarberg<br />
Allianz Nederland<br />
Harrie-Jan van<br />
Nunen<br />
De Financiële Makelaar<br />
Tim Rijvers<br />
DAK Intermediairscollectief<br />
newfinancialforum.nl/sjoerd-laarberg<br />
newfinancialforum.nl/harrie-jan-van-nunen<br />
newfinancialforum.nl/tim-rijvers<br />
Michael Lieffering<br />
eBenefits<br />
Jaap Oudijk<br />
Generali<br />
Katja van<br />
Roosmalen<br />
MKB Journalist<br />
newfinancialforum.nl/michael-lieffering<br />
newfinancialforum.nl/jaap-oudijk<br />
newfinancialforum.nl/katja-van-roosmalen<br />
Jan van Lierop<br />
Figlo<br />
Jeroen<br />
Oversteegen<br />
Nationale Hypotheekbond<br />
Rolf Rozestraten<br />
Obvion<br />
newfinancialforum.nl/jan-van-lierop<br />
newfinancialforum.nl/jeroen-oversteegen<br />
newfinancialforum.nl/rolf-rozestraten<br />
Michael Mackaaij<br />
MultiSafe<br />
Ine Paridaansa<br />
Dela<br />
Han de Ruiter<br />
AEGON<br />
newfinancialforum.nl/michael-mackaaij<br />
newfinancialforum.nl/ine-paridaans<br />
newfinancialforum.nl/han-de-ruiter<br />
Hubrien Meijaard<br />
Hubrien - Financieel Advies<br />
2.0<br />
Tamara Pieterse<br />
Avéro Achmea<br />
Olivier Rupke<br />
Studie Centrum<br />
Financiële Branche<br />
newfinancialforum.nl/hubrien-meijaard<br />
newfinancialforum.nl/tamara-pieterse<br />
newfinancialforum.nl/olivier-rupke
van de Ambassadeurs van het New Financial Forum<br />
Gerard van Santen<br />
Beleggingspolischeck<br />
Boudewijn van<br />
Uden<br />
ASR<br />
Wim Vonk<br />
Sparkling CRM<br />
newfinancialforum.nl/gerard-van-santen<br />
newfinancialforum.nl/boudewijn-van-uden<br />
newfinancialforum.nl/wim-vonk<br />
Christiaan Schipper<br />
Flexfront<br />
Ivo Valkenburg<br />
Valkenburg bv<br />
Willem Vreeswijk<br />
VVP<br />
newfinancialforum.nl/christiaan-schipper<br />
newfinancialforum.nl/ivo-valkenburg<br />
newfinancialforum.nl/willem-vreeswijk<br />
Pieter Bas<br />
Schrieken<br />
Hornbill - Inzicht in<br />
Financiën<br />
Gert Vasse<br />
Yellowtail<br />
Owen de Vries<br />
Heartful Banking<br />
newfinancialforum.nl/pieter-bas-schrieken<br />
newfinancialforum.nl/gert-vasse<br />
newfinancialforum.nl/owen-de-vries<br />
Kenneth Schuit<br />
ONVZ Zorgverzekeraar<br />
Tjibbe van<br />
der Veen<br />
Oare Wei<br />
Bernardo Walta<br />
De Goudse<br />
Verzekeringen<br />
newfinancialforum.nl/kenneth-schuit<br />
newfinancialforum.nl/tjibbe-van-der-veen<br />
newfinancialforum.nl/bernardo-walta<br />
Bernd Slettenhaar<br />
Avéro Achmea<br />
Marja van der Veen<br />
De Scheidingsplanner<br />
Ozewald Wanrooij<br />
Neutralis<br />
newfinancialforum.nl/bernd-slettenhaar<br />
newfinancialforum.nl/marja-van-der-veen<br />
newfinancialforum.nl/ozewald-wanrooij<br />
Wilma van der<br />
Sterre-Aarts<br />
De Hypotheker Eindhoven<br />
Ronald Verbrugge<br />
ISDC<br />
Richard Weurding<br />
Verbond van<br />
Verzekeraars<br />
newfinancialforum.nl/wilma-van-der-sterre<br />
newfinancialforum.nl/ronald-verbrugge<br />
newfinancialforum.nl/richard-weurding<br />
Bert Jan Tiesinga<br />
New Flame<br />
Cees Vernooij<br />
Fairchild Marketing<br />
Consultants<br />
Marieke van Zuien<br />
BNP Paribas Cardif<br />
newfinancialforum.nl/bert-jan-tiesinga<br />
newfinancialforum.nl/cees-vernooij<br />
newfinancialforum.nl/marieke-van-zuien<br />
Fred Toussaint<br />
Nationale-Nederlanden<br />
Jan Verstegen<br />
Eerste stap.nl<br />
Harry van der<br />
Zwan<br />
Delta Lloyd<br />
newfinancialforum.nl/fred-toussaint<br />
newfinancialforum.nl/ jan-verstegen<br />
newfinancialforum.nl/ harry-van-der-zwan
De nieuwe<br />
financiële wereld<br />
volgens de klant<br />
Die vraag gaat het New Financial Forum op<br />
14 oktober stellen aan levensechte klanten op de<br />
tiende New Financial Inspiration (NFI).<br />
Drie concrete aanbevelingen<br />
Denkt de financiële sector wel voldoende vanuit de consument of is<br />
de focus voor een deel nog intern gericht? Wat merkt de consument<br />
eigenlijk van de nieuwe cultuur in de financiële sector? Hoe ziet een<br />
mooiere financiële wereld er volgens de consument uit? En welke<br />
concrete wensen zijn er?<br />
Gastheer en<br />
gespreksleider is<br />
Boudewijn van Uden,<br />
directeur Corporate<br />
Communicatie<br />
bij a.s.r. en tevens<br />
Ambassadeur van<br />
het New Financial<br />
Forum.<br />
Samen met vijf klanten gaan we op 14 oktober vanuit het<br />
klantperspectief een drietal aanbevelingen formuleren voor een<br />
betere financiële wereld. Denk mee met de klant en ga de dialoog<br />
aan op 14 oktober!<br />
Het New Financial Forum staat voor: bouwen aan een gezonde en<br />
gerespecteerde financiële sector. Voor onszelf maar in de eerste<br />
plaats natuurlijk voor de consument. Jouw inbreng is daarbij van<br />
groot belang.<br />
www.newfinancialforum.nl<br />
Een initiatief van VVP Weekblad voor financiële dienstverleners.