26.11.2019 Views

NFM_herfst-2014_compleet

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

HÉT PLATFORM VOOR DE<br />

NIEUWE FINANCIËLE WERELD<br />

NUMMER 10, HERFST <strong>2014</strong><br />

GELD&DIENSTVERLENING, ZO KAN HET OOK!<br />

THEMA<br />

DE KRACHT VAN<br />

VROUWEN<br />

Financiële educatie<br />

Kwetsbare vrouwen<br />

krijgen weer de regie<br />

over hun eigen leven<br />

BeterThuis<br />

Marktplaats ‘met een<br />

missie’ geeft glans<br />

aan samenleving<br />

Gaby Schaffrath<br />

Minder ego en meer<br />

wijsheid aan het stuur<br />

Duurzame bankier<br />

JOYCE VAN DER EST<br />

// Ik ben niet van het<br />

haantjesgedrag //


Deze advertentie is aangeboden door New Financial Forum<br />

Durf LEF te tonen<br />

Stichting LEF (Leven en Financiën) wil financiële problemen voorkomen, door<br />

financieel bewustzijn bij jongeren te vergroten. Jongeren stappen steeds vaker<br />

met schulden een onzekere toekomst in. Die tendens willen we stoppen.<br />

De uitdaging waar we voor staan reikt ver. En vraagt om een aanpak die past<br />

bij de belevingswereld van jongeren. Met lesmateriaal dat inspireert. Met<br />

(gast)docenten uit de financiële sector, die vrijwillig voor de klas staan.<br />

Voor ons betekent maatschappelijke verantwoordelijkheid dat we kennis<br />

teruggeven aan de ander. Liever nog vooruitgeven aan de volgende generatie<br />

die het nodig heeft. Ook ’t LEF om een bijdrage te leveren? www.lefnet.nl


New Financial<br />

Forum 2.0<br />

Met trots kondig ik de start per 1 oktober<br />

van het New Financial Forum 2.0 aan.<br />

Hiermee gaat een nieuwe groeifase van start<br />

vanuit een nieuwe basis met als doel om het<br />

gedachtegoed van het Forum te verbreden<br />

en te verdiepen. Ikzelf mag me hier twee<br />

dagen per week voor inzetten. Daarnaast<br />

blijf ik drie dagen per week hoofdredacteur<br />

van VVP, mijn andere passie.<br />

Graag zet ik de doelstellingen van het New<br />

Financial Forum op een rij. Het Forum stelt<br />

zich ten doel de financiële sector bewust(er)<br />

te maken van haar belangrijke maatschappelijke<br />

functie. Het herstel van vertouwen<br />

op basis van de kernwaarden integriteit<br />

en duurzaamheid is hierbij leidend. De<br />

financiële sector is de bloedsomloop van<br />

de economie. Als deze gezond is floreert<br />

de samenleving en herstelt het vertrouwen<br />

in de financiële sector. Om een gezonde<br />

bloedsomloop te behouden is actie van<br />

binnen uit de sector gewenst. Het New<br />

Financial Forum bundelt krachten, ideeën,<br />

inspiratie en best practices van positief<br />

ingestelde mensen die gezamenlijk een<br />

concrete en wezenlijke bijdrage leveren<br />

aan een gezonde maatschappelijk relevante<br />

financiële sector.<br />

Het New Financial Forum is hét platform<br />

waar mensen uit de hele financiële sector<br />

vrijuit met elkaar de dialoog kunnen voeren<br />

over wezenlijke zaken. Wie deelneemt aan<br />

het Forum kan ideeën lanceren en toetsen,<br />

kennis en inspiratie opdoen en leren van<br />

anderen. En zodoende een bijdrage leveren<br />

aan het hogere doel. Het Forum bestaat<br />

onder meer uit een interactief platform,<br />

nieuwsbrieven, een inspirerend magazine<br />

en tal van kennis- en inspiratiebijeenkomsten.<br />

// Het is aan ons<br />

om invulling te<br />

geven aan de nieuwe<br />

financiële wereld //<br />

Zo organiseren we op 14 oktober een sessie<br />

waarin we samen met consumenten vanuit<br />

het klantperspectief een aantal aanbevelingen<br />

gaan formuleren voor een betere financiële<br />

sector. Binnen de kortste keren hadden<br />

zich zestig dienstverleners aangemeld. Niet<br />

alleen ben ik blij met de belangstelling<br />

vanuit de sector zelf, maar ook vanuit de<br />

consument. Zij maken een middag in hun<br />

drukke agenda leeg om met collega’s te<br />

sparren over een betere financiële sector. Zij<br />

geloven dus in een betere financiële wereld<br />

en geloven ook in de veranderingsbereidheid<br />

en veerkracht van de sector zelf. Dit<br />

stemt mij dankbaar. En hoopvol.<br />

Het Forum gaat verder als Stichting met een<br />

Raad van Toezicht. Die Raad bestaat uit<br />

voorzitter Han de Ruiter (Aegon), penningmeester<br />

Thom Boot (Thomorrow), secretaris<br />

(Dora Pompe) en de leden Boudewijn<br />

van Uden (a.s.r.), Douwe Dijkstra (Obvion),<br />

Ozewald Wanrooij (Neutralis), Femke de<br />

Jong (Van Beem de Jong), Michiel Brandt<br />

(SVC) en Jelle Bartels (Next Step Factory).<br />

Ongelooflijk dankbaar voor hun onvoorwaardelijke<br />

steun, vertrouwen en geloof.<br />

Verder hebben Aegon, Allianz, a.s.r., Delta<br />

Lloyd, Nationale-Nederlanden, Obvion,<br />

Reaal/Vivat Verzekeringen en Yarden als<br />

Founding Partners aan de nieuwe start van<br />

het Forum bijgedragen.<br />

Dankzij deze support en dat van de<br />

Ambassadeurs komt de missie van het New<br />

Financial Forum een stuk dichterbij: een<br />

gezonde en gerespecteerde financiële sector<br />

die werkt aan het herstel van vertrouwen<br />

op basis van de kernwaarden integriteit<br />

en duurzaamheid. We zijn hoe dan ook op<br />

weg naar een nieuwe financiële wereld. Het<br />

is aan ons om er invulling aan te geven.<br />

Hierbij is ook jouw inbreng hard nodig.<br />

Daarom zou ik het bijzonder op prijs stellen<br />

als ook jij je aanmeldt om samen met ons<br />

mee te bouwen aan die betere financiële<br />

wereld: www.newfinancialforum.nl/<br />

ambassadeur-worden. nn<br />

GELD&DIENSTVERLENING, ZO KAN HET OOK! / <strong>herfst</strong> <strong>2014</strong> / Thema De kracht van vrouwen 3


INHOUD<br />

5<br />

Marketeer<br />

Cynthia Tulp<br />

Dichter bij klant dankzij diversiteit<br />

10<br />

Bankier<br />

Joyce van der Est<br />

Duurzaam bankieren wint veld<br />

14<br />

Columnist<br />

Nicolette Loonen<br />

Man, benut je vrouwelijke kracht!<br />

18<br />

Grondlegger<br />

Gervaise Coebergh<br />

Marktplaats met een missie<br />

22<br />

Ondernemer<br />

Jan Verstegen<br />

Aan zee stroomt de spanning weg<br />

24<br />

Personal coach<br />

Gaby Schaffrath<br />

Meer wijsheid en minder ego<br />

uitgever<br />

Rinus Vissers (010) 4274110<br />

hoofdredacteur<br />

Willem Vreeswijk (010) 4274191,<br />

w.vreeswijk@nijgh.nl<br />

eindredacteur<br />

Lennart Kik (010) 4274161,<br />

l.kik@nijgh.nl<br />

redactie<br />

Toon Berendsen (010) 4274185,<br />

t.berendsen@nijgh.nl<br />

secretariaat<br />

Dora Pompe (010) 4274160,<br />

d.pompe@nijgh.nl<br />

account management<br />

Petra Hesselink (010) 4274153,<br />

p.hesselink@nijgh.nl<br />

HÉT PLATFORM VOOR DE NIEUWE FINANCIËLE WERELD<br />

GELD&DIENSTVERLENING, ZO KAN HET OOK!<br />

medewerkers<br />

Nicolette Loonen, Alan McSmith, Manon<br />

Pel, Gaby Schaffrath, Cynthia Tulp, Jan<br />

Verstegen, Marie-Louise<br />

uitgave van<br />

Nijgh Periodieken<br />

Postbus 122, 3100 AC Schiedam<br />

basisontwerp en vormgeving<br />

Studio 3017<br />

fotografie<br />

Frits de Beer e.a.<br />

prepress<br />

Grafisch!OK, Nootdorp<br />

reproductie<br />

Overname van artikelen, tekeningen en<br />

foto’s is slechts mogelijk na schriftelijke<br />

toestemming van de uitgever.<br />

New Financial Magazine – Geld & Dienstverlening, Zo kan het ook! is een inspiratiebron van en voor ambassadeurs van het New Financial Forum.<br />

New Financial Magazine is een initiatief van VVP Vakblad voor financieel adviseurs.<br />

4


COLUMN<br />

Girlpower<br />

Cynthia Tulp, adjunct-directeur marketing,<br />

communicatie en sales Obvion<br />

Of ik een column zou willen schrijven voor<br />

het New Financial Magazine. Niet over de<br />

klant centraal stellen of veranderingen in de<br />

financiële dienstverlening maar over girlpower.<br />

Er is ineens weer veel aandacht voor<br />

dit onderwerp. Wellicht ingegeven door het<br />

feit dat in Nederland het quotum van het<br />

aantal vrouwen in de top van het bedrijfsleven<br />

met afstand niet wordt gehaald?<br />

Het aantal vrouwen in de (sub-)top van de<br />

financiële dienstverlening neemt gestaag<br />

toe. Met drie grote centrale banken en het<br />

IMF met een vrouw aan het roer als voorbeeld.<br />

En met de aandacht voor de nieuwe<br />

waarden die we graag terug willen zien in<br />

de financiële wereld ben ik daar blij om.<br />

Niet omdat ik denk dat alleen feminiene<br />

waarden – waar ook overigens behoorlijk<br />

wat mannen over beschikken – nu het<br />

verschil gaan maken. Wel omdat dit zorgt<br />

voor een grotere diversiteit en daarmee<br />

herkenbaarheid van de sector met de maatschappij.<br />

Want de financiële dienstverlening<br />

was – en is – het domein van hoogopgeleide,<br />

blanke mannen tussen de 35 en de 55. Wat<br />

andere invalshoeken in zienswijze en aanpak<br />

zijn daarom welkom.<br />

Want er zijn nu eenmaal verschillen tussen<br />

mannen en vrouwen. Vrouwen worden<br />

eigenschappen toegedicht als meer op de<br />

duurzame relatie gericht, minder materialistisch<br />

en meer risicomijdend. En hoewel er<br />

altijd voorbeelden zijn die dit tegenspreken<br />

(denk bijvoorbeeld aan Lady Gaga) kunnen<br />

we dergelijke eigenschappen in onze sector<br />

wel meer gebruiken. Zeker nu we langzaam<br />

de weg omhoog weer terugvinden en vervallen<br />

in oud gedrag makkelijk en daarmee<br />

best aannemelijk is.<br />

Gaan we dit nu met meer vrouwen voorkomen?<br />

Was er met meer vrouwen aan de top<br />

geen kredietcrisis geweest? Was het vertrouwen<br />

in de financiële sector dan groter?<br />

Geen woekerpolisaffaire? Ik betwijfel het.<br />

Die zaken zijn ontstaan in een ander tijdsgewricht,<br />

met andere normen en waarden en<br />

met ander gedrag, niet alleen van financiële<br />

dienstverleners maar ook van consumenten.<br />

Daarmee praat ik overigens niets goed. Ik<br />

geloof wel dat we met de inzet van meer<br />

vrouwelijke eigenschappen van dit verleden<br />

kunnen leren en de nieuwe ingeslagen weg<br />

kunnen voortzetten.<br />

De kracht van het inzetten van vrouwelijke<br />

waarden ligt voor mij daarom ook in de<br />

kracht van diversiteit. Diversiteit niet alleen<br />

op basis van geslacht maar ook op basis<br />

// De kracht van de inzet van meer<br />

vrouwelijke waarden ligt ook in de<br />

diversiteit //<br />

van etniciteit, leeftijd, (studie)achtergrond,<br />

cultuur, werkervaring en ga zo maar door.<br />

Daarmee komen we veel dichter bij de<br />

maatschappij – en daarmee bij onze klanten<br />

– te staan. Gaan we ze beter begrijpen en<br />

kunnen we ze beter van dienst zijn. En dat is<br />

toch uiteindelijk ons streven. nn<br />

GELD&DIENSTVERLENING, ZO KAN HET OOK! / <strong>herfst</strong> <strong>2014</strong> / Thema De kracht van vrouwen 5


ESSAY<br />

tekst: Marie-Louise Voors<br />

Vrouwen,<br />

wakker worden!<br />

Uit onderzoeken komt het steeds weer naar voren: mensen kijken onvoldoende vooruit als het<br />

om financiële zaken gaat. En vooral vrouwen – die zich toch al vaak in een financieel kwetsbare<br />

positie bevinden – hebben nogal eens een veel te rooskleurig beeld van hun toekomst. Volgens<br />

Marie-Louise Voors, manager Duurzaamheid en Delta Lloyd Foundation, is het tijd om de kop uit<br />

het zand te halen en financieel slimmer en vaardiger te worden.<br />

6


Drie miljoen vrouwen in Nederland zijn niet in staat<br />

om zelfstandig in hun levensonderhoud te voorzien.<br />

Ze hebben geen eigen inkomen, ze hebben wel een<br />

baantje maar verdienen minder dan het minimumloon.<br />

Of ze zitten in de bijstand. Liefst de helft van<br />

alle vrouwen tussen de vijftien en 65 jaar is feitelijk<br />

financieel afhankelijk van een partner, de overheid of<br />

// Je financieel onafhankelijk<br />

voelen is iets anders dan<br />

financieel onafhankelijk zijn //<br />

familie. Daarmee bevindt zich een ontstellend groot<br />

aantal vrouwen in een financieel bijzonder kwetsbare<br />

positie. Bij levensgebeurtenissen als scheiden, werkloosheid,<br />

arbeidsongeschiktheid en pensionering<br />

komen ze ernstig in de problemen. En ze hebben<br />

onvoldoende kennis en vaardigheden om daar iets<br />

tegen te doen.<br />

GEEN RISICOBESEF<br />

Hoe groot de groep vrouwen is die in een financieel<br />

kwetsbare positie zit, bleek uit onderzoek naar<br />

Vrouwen en financiële zelfredzaamheid dat E-Quality<br />

in 2010 in opdracht van Delta Lloyd Foundation uitvoerde.<br />

Uit het in 2013 uitgevoerde<br />

vervolgonderzoek Vrouwen en<br />

financiën. Van roze wolk naar<br />

financieel bewustzijn wordt<br />

duidelijk dat de niet-economisch<br />

zelfstandige vrouwen zich ook<br />

weinig bewust zijn van de financiele<br />

consequenties van keuzes die<br />

ze in het leven maken.<br />

in dit onderzoek vindt het weliswaar belangrijk om<br />

een eigen inkomen te hebben, maar zij bedoelen<br />

daarmee vaak iets anders dan economische zelfstandigheid.<br />

Het is het klassieke onderscheid tussen ‘mannengeld’<br />

en ‘vrouwengeld’: de inkomsten van een<br />

man worden beschouwd als gezamenlijke inkomsten<br />

en de inkomsten van een vrouw meer als budget voor<br />

haarzelf.<br />

Daarnaast verwachten veel vrouwen niet dat hen iets<br />

vervelends kan overkomen zoals scheiding, werkloosheid<br />

of ziekte. Vooral het vertrouwen in de eigen<br />

relatie blijkt groot: ze beschouwen het als een motie<br />

van wantrouwen om te denken over scheiding of uit<br />

elkaar gaan. Laat staan om erover te praten: dat wordt<br />

als onromantisch ervaren. “Als je daar mee bezig<br />

gaat betekent dat al dat je niet goed in je huwelijk zit”,<br />

zegt één van de geïnterviewde vrouwen. De meeste<br />

vrouwen met partner hebben dus ook geen maatregelen<br />

genomen om een eventuele inkomensterugval te<br />

ondervangen. Ze hebben hier überhaupt nog nooit bij<br />

stilgestaan, of denken dit te zijner tijd wel te regelen,<br />

bijvoorbeeld door (meer) te gaan werken.<br />

Deze vrouwen zien dan ook weinig risico in het<br />

gebrek aan financieel overzicht binnen een relatie.<br />

Veel van hen maken geen concrete financiële<br />

afspraken met hun partner: 77 procent vindt dat<br />

afspraken niet nodig zijn, omdat dit vanzelf goed<br />

gaat. Bovendien zijn sommige vrouwen weinig<br />

betrokken bij de financiën in het huishouden. En dat<br />

heeft weer te maken met een gebrek aan financieel<br />

Ze lijken niet te beseffen welke<br />

risico’s ze lopen en hebben een<br />

veel te rooskleurig beeld van hun<br />

situatie. Zo ziet het merendeel van<br />

deze financieel afhankelijke vrouwen<br />

zichzelf juist als financieel<br />

onafhankelijk: een beperkt eigen<br />

inkomen blijkt hiervoor vaak<br />

voldoende. Maar je financieel<br />

onafhankelijk voelen is iets anders<br />

dan financieel onafhankelijk zijn.<br />

Ruim 80 procent van de vrouwen<br />

GELD&DIENSTVERLENING, ZO KAN HET OOK! / <strong>herfst</strong> <strong>2014</strong> / Thema De kracht van vrouwen 7


ESSAY<br />

// Kans is groot dat deze vrouwen<br />

op een dag ruw van hun roze wolk<br />

worden gestoten //<br />

zelfvertrouwen: ze leunen voor hun financiële zaken<br />

sterk op hun partner of iemand in hun omgeving,<br />

omdat ze denken dat zij dit zelf niet kunnen. En ze<br />

doen geen moeite hun financiële vaardigheden en<br />

kennis vergroten.<br />

Delta Lloyd Foundation heeft als doel financiële<br />

zelfredzaamheid en financieel bewustzijn te bevorderen<br />

van kwetsbare groepen in de samenleving. Met inzet van<br />

de kennis en vaardigheden van medewerkers van Delta<br />

Lloyd geeft de stichting voorlichting en onderwijs en zet<br />

zij projecten op. Ook worden hulpverlenende instanties<br />

financieel ondersteund en wordt er op vele manieren<br />

maatschappelijke aandacht gevraagd voor dit onderwerp.<br />

Meer info op: www.deltalloydfoundation.nl.<br />

LEGE HANDEN<br />

Wie kijkt naar de cijfers over maatschappelijke<br />

ontwikkelingen, weet dat de kans groot is dat deze<br />

financieel afhankelijke vrouwen op een dag ruw van<br />

hun roze wolk zullen worden gestoten. We weten<br />

immers dat een op de drie huwelijken strandt en twee<br />

derde van de samenwonende stellen uit elkaar zal<br />

gaan. Ook is bekend dat vrouwen er bij een scheiding<br />

flink in inkomen op achteruit zullen gaan: met gemiddeld<br />

23 procent (mannen gaan er bij scheiding juist 7<br />

procent op vooruit).<br />

Het resultaat van het rooskleurige kortetermijndenken<br />

van vrouwen wordt tegen het bereiken van de<br />

pensioengerechtigde leeftijd helemaal pijnlijk duidelijk:<br />

van de Nederlanders die nu tussen de zestig en 65<br />

jaar oud zijn, is de gemiddelde pensioenopbouw van<br />

mannen vijf keer zo hoog als die van vrouwen.<br />

Veel vrouwen staan uiteindelijk bij ingrijpende<br />

levensgebeurtenissen met lege handen. En hebben<br />

8


dan onvoldoende kennis en vaardigheden om dat op<br />

te lossen. Ze zijn onzeker over financiële zaken, ze<br />

hebben geen of te weinig werkervaring, ze hebben<br />

niet geleerd werk en zorg voor kinderen te combineren,<br />

ze hebben geen inzicht in wat ze kunnen en<br />

wat ze waard zijn. Vrouwen zullen zich beter bewust<br />

// Vrouwen oplossingen aanreiken om<br />

de eigen financiën aan te pakken en<br />

regie over het eigen leven te krijgen //<br />

moeten worden van de kwetsbare positie waarin ze<br />

zich bevinden. Ze zullen onder ogen moeten zien dat<br />

financiële beslissingen een enorme impact op hun<br />

leven hebben en dat het dus erg belangrijk is dat ze<br />

zich verdiepen in hun eigen financiële huishouding.<br />

Delta Lloyd Foundation wil daar zoveel mogelijk een<br />

bijdrage aan leveren, door vrouwen te helpen financieel<br />

slimmer en vaardiger te worden.<br />

gedragstraining voor vrouwen waarbij het financiële<br />

zelfvertrouwen wordt versterkt en concrete oplossingen<br />

worden aangereikt om de eigen financiën aan<br />

te pakken en zo regie over het eigen leven te krijgen,<br />

nu en in de toekomst. Volgens trainers Annemarie<br />

Reintjes en Denise Land komen vrouwen tijdens hun<br />

cursussen vaak al snel tot de ontdekking dat financiële<br />

zaken helemaal niet zo ingewikkeld zijn als ze<br />

denken. Ze merken steeds weer dat vrouwen zichzelf<br />

onderschatten. En constateren dat vrouwen ook pluspunten<br />

hebben die ze juist goed kunnen inzetten: ze<br />

kunnen goed organiseren en zijn secuur.<br />

Zet dus die roze bril af, heb vertrouwen in jezelf en ga<br />

aan het werk. Financiële zelfredzaamheid en financieel<br />

bewustzijn is voor iedereen in onze samenleving<br />

essentieel, en zeker voor vrouwen. nn<br />

BRONNEN<br />

Vrouwen en financiën (2013) en Meiden & later (2012).<br />

Beide onderzoeken werden uitgevoerd in opdracht<br />

van Delta Lloyd Foundation.<br />

FINANCIËLE ZELFREDZAAMHEID<br />

Volgens het onderzoek Vrouwen en financiën zijn er drie<br />

belangrijke factoren die een rol spelen als het gaat om<br />

de financiële zelfredzaamheid van niet-economisch<br />

zelfstandige vrouwen te vergroten. Allereerst zal het<br />

besef van de eigen inkomenspositie en de financiële<br />

afhankelijkheid daarin groter moeten worden. Delta<br />

Lloyd Foundation ondersteunt bijvoorbeeld Women<br />

Inc, een vrouwennetwerk dat met allerlei activiteiten<br />

– van workshops en festivals tot het agenderen van<br />

belangrijke thema’s, zoals ‘vrouwen en geld’ – de<br />

bewustwording bij vrouwen over hun situatie vergroot,<br />

ook op het gebied van geld en inkomen.<br />

Een tweede belangrijke factor is het vergroten van de<br />

risicoperceptie van vrouwen. oorlichtingscampagnes<br />

kunnen daarbij een grote rol spelen. Roep vrouwen<br />

op de kop uit het zand te halen en verantwoordelijkheid<br />

te nemen voor hun eigen financiële toekomst.<br />

Maak duidelijk aan vrouwen welke risico’s zij lopen.<br />

Het vergroten van het financieel zelfvertrouwen<br />

is een derde belangrijke factor. Bijvoorbeeld door<br />

financiële opvoeding, door financiële informatie en<br />

financiële producten minder complex te maken, door<br />

praktische hulp. Een goed voorbeeld van het laatste<br />

is de door Delta Lloyd Foundation mogelijk gemaakte<br />

cursus Regel ’t (www.regel-t.nl). Dit is een financiële<br />

CIJFERS<br />

• Drie miljoen vrouwen in Nederland zijn niet economisch<br />

zelfstandig – ze verdienen minder dan 70 procent<br />

van het minimumloon.<br />

• De helft van alle vrouwen tussen de vijftien en 65 jaar<br />

is financieel afhankelijk van een partner, de overheid of<br />

familie.<br />

• Dertig procent van de vrouwen met partner en kinderen<br />

vindt het niet belangrijk om een eigen inkomen te hebben.<br />

• Eén op de drie huwelijken eindigt in scheiding.<br />

• Bij echtscheiding gaan vrouwen er gemiddeld 23 procent<br />

in inkomen op achteruit.<br />

• De groep alleenstaande ouders in de bijstand bestaat<br />

voor 95 procent uit vrouwen.<br />

• Meisjes van 13 tot 17 jaar verwachten later 3.000 euro<br />

netto per maand te gaan verdienen, net als jongens.<br />

• Maar 30 procent van de meisjes verwacht niet haar<br />

eigen geld te gaan verdienen en rekent op financiële<br />

ondersteuning van een toekomstige partner.<br />

• Slechts 16 procent van de vrouwen met kinderen heeft<br />

een volledige baan. 23 procent werkt niet, de rest werkt<br />

in deeltijd.<br />

• Bijna 90 procent van de vrouwen wordt ergens in haar<br />

leven volledig verantwoordelijk voor haar inkomen en<br />

financiële planning – voornamelijk als gevolg van echtscheiding<br />

en doordat vrouwen gemiddeld vijf jaar ouder<br />

worden dan mannen.<br />

• Eén op de zes vrouwen denkt dat mannen ‘beter’ zijn in<br />

geldzaken.<br />

GELD&DIENSTVERLENING, ZO KAN HET OOK! / <strong>herfst</strong> <strong>2014</strong> / Thema De kracht van vrouwen 9


INTERVIEW<br />

tekst: Robert Paling, beeld: Frits de Beer<br />

JOYCE VAN DER EST:<br />

// Bankieren op zich is<br />

niet sexy, ook niet voor<br />

de klant. Het gaat erom<br />

wat je met je geld doet //<br />

10


Ik ben niet van het<br />

haantjesgedrag<br />

Decennialang had ASN Bank samen met Triodos vrij spel op het vlak van duurzaam<br />

bankieren. Maar inmiddels omarmen ook de grootbanken de principes die moeten leiden<br />

tot een betere wereld. Aan Joyce van der Est (49), directielid bij ASN Bank, de vraag hoe<br />

je je als pionier nog kunt onderscheiden als anderen met je ideeën aan de haal gaan.<br />

Van der Est: “ASN Bank is in 1960 vanuit een<br />

duurzaamheidsgedachte een bank begonnen en wij<br />

zijn vanuit onze missie altijd op zoek geweest naar<br />

medestanders. Dat de grootbanken vanuit een ander<br />

vertrekpunt nu richting duurzaam bankieren schuiven<br />

zie ik als zeer positief. Als alle banken duurzaam<br />

bankieren komen we nog verder in het verbeteren<br />

van de wereld.”<br />

// Dat de grootbanken nu<br />

op schuiven richting duurzaam<br />

bankieren zie ik als zeer positief //<br />

Maar wat doet het met jullie concurrentiepositie?<br />

“Het onderwerp concurrentie hebben we nooit zo<br />

op de agenda staan. Misschien zijn we er soms wel<br />

te weinig mee bezig. Uiteraard willen wij graag koploper<br />

blijven op het vlak van duurzaam bankieren.<br />

Dat andere banken ons naderen is niet erg, zolang<br />

dat maar niet komt omdat wij zelf steken laten vallen.<br />

Het helpt – ook in concurrentieperspectief – dat wij<br />

werken vanuit een missie. Bankieren op zich is niet<br />

sexy, ook niet voor de klant. Het gaat erom wat je met<br />

je geld doet, daarin kan een echte duurzame bank als<br />

ASN uiteraard het verschil maken.”<br />

Als je kijkt naar de strijd in Oekraïne of de<br />

terreur die IS zaait, is het wat een betere<br />

wereld betreft dan niet vechten tegen de<br />

bierkaai?<br />

“Dat geeft vooral aan dat er nog een hoop te doen is.<br />

Er zijn zoveel mensen op de wereld die het slechter<br />

hebben dan wij. Daar kun je niet altijd direct iets<br />

aan doen, maar door bij ons te bankieren weet je in<br />

ieder geval dat we geen cent in clustermunitie steken,<br />

ook niet in de keten die betrokken is bij de productie<br />

ervan.”<br />

Is duurzaamheid het geitenwollensokkenimago<br />

van afvalscheiding en biologische<br />

groente voorbij?<br />

“Iedere Nederlander heeft nu wel iets met het<br />

onderwerp. Het gaat ook om mensen die voor<br />

elkaar zorgen, om burenhulp, de kwaliteit van het<br />

onderwijs voor toekomstige generaties, allemaal<br />

onderwerpen die mensen op dit moment bezighouden.<br />

Duurzaamheid is zo breed en daarnaast sterk<br />

onderhavig aan maatschappelijke tendensen die op<br />

een zeker moment een rol spelen. ASN Bank steunde<br />

in de jaren negentig nog de actie ‘Houd DAF op de<br />

weg’ om de DAF-autofabriek te redden. Misschien<br />

GELD&DIENSTVERLENING, ZO KAN HET OOK! / <strong>herfst</strong> <strong>2014</strong> / Thema De kracht van vrouwen 11


duurzaam vanuit het perspectief van het redden van<br />

werkgelegenheid, maar vanuit milieuoogpunt zouden<br />

we nu nooit meer zo’n standpunt innemen.”<br />

Zijn investeringen die mensen bijvoorbeeld<br />

willen doen op het gebied van duurzame<br />

energie, niet vaak ingegeven door subsidie<br />

en het geld dat ze ermee kunnen besparen in<br />

plaats vanuit ideële motieven?<br />

“Ik denk dat iedereen die overweegt te investeren in<br />

bijvoorbeeld zonnepanelen voor zichzelf moet nagaan<br />

of dat een investering is die zichzelf terugverdient<br />

door een lagere energierekening of een waardevermeerdering<br />

van de woning. En als dat besluit<br />

ingegeven is door de wens voor een lagere energierekening<br />

vind ik daar niets kwalijks aan. En als door<br />

een subsidie van rijks- of gemeentewege een hele wijk<br />

aan de zonnepanelen gaat, vind ik dat ook helemaal<br />

prima. Er zijn slechtere doelen om belastinggeld te<br />

besteden.”<br />

Zien jullie de groeiende populariteit van het<br />

onderwerp duurzaamheid ook terug in de<br />

eigen cijfers?<br />

“We hebben de afgelopen jaren een flinke groei<br />

gezien in het aantal klanten. Eind 1991 waren we<br />

goed voor 130.000 spaarrekeningen, nu zijn dat er<br />

meer dan 600.000. In de eerste dertig jaar hebben we<br />

1 miljard gulden aan beheerd vermogen opgebouwd.<br />

De afgelopen twintig jaar is dat vermogen gegroeid<br />

tot ruim 12 miljard euro. Dat zegt wel iets over de<br />

waardering die mensen voor ons hebben.”<br />

Jullie zijn onlangs weer uitgeroepen tot<br />

meest klantvriendelijke bank. Is dat ook een<br />

aandachtspunt van de duurzame missie?<br />

“Wij hebben geen kantorennetwerk. Een goede<br />

klantenservice via telefoon, internet en mobiel is het<br />

middel om onze duurzame missie verder te brengen.<br />

Het is fijn dat onze klanten ons op dat vlak een hoge<br />

kwaliteit toedichten.”<br />

Bij jullie geen trainingen voor het personeel<br />

hoe om te gaan met doorflippende klanten,<br />

zoals bij veel grootbanken wel het geval is?<br />

“Dat hebben we hier tot nu toe nog nooit nodig<br />

gehad. Misschien dat het er mee te maken heeft dat<br />

we een overzichtelijke organisatie hebben. We zitten<br />

hier maar met 140 medewerkers. Mensen die vaak<br />

allang bij elkaar zitten en een gemeenschappelijke<br />

missie hebben. Die betrokkenheid zorgt er denk ik<br />

voor dat je mensen sneller en op de juiste manier kunt<br />

helpen. Uiteraard is ook voor ons de wijze waarop<br />

de consument doorlopend switcht tussen de kanalen<br />

Joyce van der Est is sinds 1 maart 2011 werkzaam als<br />

adjunct-directeur van ASN Bank. In 2003 kwam ze in<br />

dienst bij de duurzame bank als hoofd operationele<br />

zaken. Daarvoor werkte ze vijf jaar als informatiemanager<br />

bij Bank Labouchère (Dexia). Van der Est is opgeleid als<br />

wiskundige en begon haar carrière in 1988 op de ICTafdeling<br />

van Robeco. Ze woont samen met de vader van<br />

haar twee lieve dochters van 17 en 18.<br />

een uitdaging op communicatiegebied. Uitval in één<br />

kanaal kan het verpesten voor de rest.”<br />

In hoeverre blijft de eigen werkwijze van<br />

ASN Bank overeind als jullie moeder SNS<br />

Bank N.V. straks van de hand wordt gedaan<br />

door de staat?<br />

“We zijn altijd onderdeel geweest van een moederorganisatie<br />

– of dat nu de vakbeweging was of SNS<br />

Reaal. Onder iedere moeder hebben we het goed<br />

gedaan. Als de verzekeraar straks los van de bank is<br />

gezet, ontstaat weer een nieuwe situatie. Daarbij is<br />

het fijn dat we samen met SNS Bank, RegioBank en<br />

BLG Wonen onder meer het Brundtland-rapport als<br />

uitgangspunt hebben genomen van ons gezamenlijke<br />

manifest ‘Mens voor mens’. Hoe een nieuwe eigenaar<br />

uiteindelijk met ons omgaat moeten we afwachten.”<br />

12


INTERVIEW<br />

Wat was jouw gevoel toen SNS Reaal moest<br />

worden genationaliseerd?<br />

“Ik schaamde me ervoor dat we als groep gered<br />

moesten worden. Dat doet pijn. Aan de andere kant<br />

bracht het besluit voor mijn gevoel ook rust in onzekere<br />

tijden binnen en buiten de organisatie, terwijl<br />

je tegelijkertijd ook weet dat de huidige situatie geen<br />

blijvende is. Heel dubbel allemaal.”<br />

Hebben jullie in het verleden wat gemerkt<br />

van cultuurverschillen tussen jullie als<br />

duurzame bank en SNS, de bank die graag<br />

mee wilde spelen met de grote jongens door<br />

een vastgoedtak op te richten?<br />

“Behalve onze eigen cultuur stond ook ons management<br />

letterlijk op afstand van wat er in Utrecht op<br />

groepsniveau werd besloten. Maar ook binnen het<br />

management van SNS Retail Bank is nooit sprake<br />

geweest van grote cultuurverschillen. Er zit zelfs vrij<br />

// Ik ben er zwaar op tegen<br />

een voorkeursbeleid te voeren<br />

voor de aanstelling van<br />

vrouwelijke bestuurders //<br />

veel overlap in de manier waarop wij tegen dingen<br />

aankijken. Het is jammer dat Property Finance het<br />

voorvoegsel SNS in haar naam had. Daar heeft<br />

SNS Bank ook nog een tijd lang last van gehad.<br />

Natuurlijk is het frustrerend als jouw werk teniet<br />

wordt gedaan door besluiten van hoger hand. Het<br />

enige wat ik daarover kwijt wil, is dat als ik zelf deel<br />

zou hebben uitgemaakt van de hoofddirectie, ik het<br />

niet zo zou hebben gedaan.”<br />

Heeft dat te maken met vrouwelijk leiderschap<br />

of – in het geval van SNS Reaal – het<br />

gebrek daarin in het verleden?<br />

“Als mannelijk leiderschap staat voor een grotere<br />

bewijsdrang, klopt die redenatie wel. Ik ben er<br />

overigens zwaar op tegen om een voorkeursbeleid<br />

te voeren voor de aanstelling van vrouwelijke<br />

bestuurders. Op die manier houd je als vrouw altijd<br />

het stempel dat je er zit omdat je een vrouw bent,<br />

terwijl het gewoon moet gaan om de kwaliteiten die<br />

iemand heeft. Bij de samenstelling van een directie<br />

is het vooral belangrijk om te kijken naar competenties.<br />

Daarbij zijn vrouwelijke eigenschappen, zoals<br />

sensitiviteit, niet voorhouden aan vrouwen en vice<br />

versa. Voorbeelden van vrouwen die zich mannelijk<br />

gedragen of mannen met een wat een beter ontwikkelde<br />

vrouwelijke kant zijn er genoeg.”<br />

Hoe zou je jezelf wat dat betreft typeren?<br />

“Ik ben niet van het haantjesgedrag. In mijn competenties<br />

als bestuurder ben ik echt een vrouwelijke vrouw.<br />

Het voelt voor mij heel natuurlijk dat ik binnen de<br />

directie van ASN Bank de portefeuille klantenservice<br />

en ICT heb. Vanuit mijn achtergrond als wiskundige<br />

doorzie ik hoe je processen efficiënt kunt inrichten<br />

zonder dat je het menselijke aspect uit het oog verliest.”<br />

Waarom zitten er zo weinig vrouwen in topfuncties<br />

bij banken?<br />

“Dat ligt voor een belangrijk deel aan de vrouwen<br />

zelf, die zo’n functie vaak niet ambiëren of andere<br />

keuzes maken, bijvoorbeeld voor kinderen. Zelf heb<br />

ik mijn carrière ook even op een iets lager pitje gezet<br />

toen ik kinderen kreeg.”<br />

En toch ben je terecht gekomen in de directie<br />

van ASN Bank. Haalt dat een streep door<br />

het veelgehoorde carrièreadvies dat je met<br />

parttime werken nooit de top haalt?<br />

“Misschien maakt ASN Bank wel het verschil, want<br />

het stadium dat je per se vijf dagen in de week acht<br />

uur moet werken hebben wij allang verlaten. Je haalt<br />

sowieso niet het beste in jezelf naar boven als je<br />

langer werkt of alles naar je toe trekt. Al geef ik eerlijk<br />

toe dat ik zelf ook moeite heb met delegeren.”<br />

Zijn er mannelijke eigenschappen waar je<br />

jaloers op bent?<br />

“Het is een cliché, maar als mannen een conflict met<br />

elkaar hebben, gaan ze ’s avonds een biertje drinken<br />

en is het probleem de andere dag verdwenen. Voor<br />

vrouwen is het veel belangrijker om een probleem<br />

echt bespreekbaar te maken wil je het uit de wereld<br />

helpen. Daar staat tegenover dat ik soms bij een vergadering<br />

zit, zie dat er iemand niet goed in zijn vel zit<br />

en me dan naderhand afvraag hoe je dat als man niet<br />

door kan hebben.”<br />

Is duurzaamheid een typisch vrouwelijk<br />

onderwerp?<br />

“Het is vooral een onderwerp dat vraagt om leiderschap,<br />

waarbij zowel vrouwelijke als mannelijke eigenschappen<br />

goed gebruikt kunnen worden. Rolmodellen<br />

zijn er genoeg. Mensen als Nelson Mandela of Jane<br />

Goodall hebben echt gebouwd aan een betere wereld.<br />

Daar draag ik graag mijn steentje aan bij.” nn<br />

GELD&DIENSTVERLENING, ZO KAN HET OOK! / <strong>herfst</strong> <strong>2014</strong> / Thema De kracht van vrouwen 13


COLUMN<br />

Man, benut je<br />

vrouwelijke kracht!<br />

Nicolette Loonen, voorzitter Women in Financial<br />

Services Network (WIFS)<br />

Zou de financiële crisis net zo diep zijn<br />

geweest als het niet Lehman Brothers was<br />

geweest maar Lehman Sisters? Dit is een<br />

vraag die al een tijdje circuleert, nadat<br />

zowel Neelie Kroes in 2009 als Christine<br />

Lagarde in 2010 hierover spraken. Beiden<br />

geven aan dat vrouwen minder risico’s<br />

nemen en bij besluitvorming meer naar de<br />

effecten daarvan op de lange termijn kijken.<br />

Daarnaast wijzen zij op onderzoek waaruit<br />

blijkt dat divers samengestelde teams tot<br />

betere oplossingen komen en organisaties<br />

met meer vrouwen aan de top betere financiële<br />

resultaten boeken. Met een dergelijk<br />

arsenaal aan argumenten zou je zeggen dat<br />

de doorstroom van vrouwen naar de top<br />

inmiddels een ‘no brainer’ is.<br />

De praktijk is echter weerbarstiger. Het<br />

aandeel vrouwen in de top en subtop neemt<br />

slechts marginaal toe. In dit tempo bereiken<br />

we pas over vijftig jaar een percentage dat<br />

hoog genoeg is om de voordelen van diversiteit<br />

te benutten. En dat is een grote gemiste<br />

kans voor de financiële sector in zijn geheel.<br />

De kracht van vrouwen gaat immers nog<br />

verder dan de argumenten die hierboven<br />

worden gegeven. Herman Wijffels – en met<br />

hem vele anderen – zegt herhaaldelijk dat<br />

we in een tijd van transitie leven, en dat<br />

we aan de vooravond staan van een grote<br />

systeemverandering.<br />

De macht verschuift van instanties naar<br />

burgers. In plaats van bezitten zullen we<br />

gaan delen. Organisaties zullen meer<br />

moeten luisteren naar hun klanten en met<br />

hen in dialoog moeten gaan. Duurzaamheid<br />

verankeren in de organisatie is geen ‘nice<br />

to have’ meer, maar een voorwaarde om te<br />

kunnen overleven.<br />

Voor deze transitie is een nieuw type leiderschap<br />

nodig die zowel door mannen als<br />

door vrouwen wordt uitgedragen. Bij WIFS<br />

noemen wij dat gebalanceerd leiderschap.<br />

De Yin en Yang is daarbij in evenwicht,<br />

oftewel het mannelijke en het vrouwelijke<br />

zijn in balans. In de loop der jaren hebben<br />

mannen én vrouwen het mannelijke in<br />

zichzelf bovenmatig ontwikkeld. We hebben<br />

systemen gebouwd die ruim baan geven aan<br />

mannelijke energie. Kijk alleen al naar het<br />

jargon in organisaties dat is afgeleid van het<br />

militaire handwerk.<br />

Wanneer de financiële sector het vertrouwen<br />

van de klant wil herwinnen, moet innovatie<br />

worden gestimuleerd om toegevoegde<br />

waarde te leveren aan de klant. Dan moet er<br />

een cultuur heersen waarin integriteit een<br />

basisvoorwaarde is voor al het handelen.<br />

Met gebalanceerd leiderschap is deze<br />

kanteling voor de financiële sector mogelijk<br />

en kan zij haar maatschappelijke impact<br />

weer ten positieve laten gelden. Hiervoor is<br />

// Ook mannen hebben veel te winnen bij<br />

gebalanceerd leiderschap //<br />

het niet alleen nodig dat er meer vrouwen in<br />

alle functielagen werkzaam zijn, maar ook<br />

dat de mannen hun vrouwelijke kant meer<br />

laten spreken.<br />

De kracht van vrouwen is om die vrouwelijke<br />

kracht bij een ieder tot volle bloei te<br />

laten komen. Vrouwen hebben de afgelopen<br />

vijf jaar – onder meer via programma’s van<br />

WIFS, maar ook door interne stimuleringsprogramma’s<br />

– hun vrouwelijke kracht weer<br />

hervonden. Het is nu tijd dat de mannen<br />

deze ontdekken en inzetten. Want ook zij<br />

hebben veel te winnen bij gebalanceerd<br />

leiderschap. Benut dus je vrouwelijke<br />

kracht! nn<br />

14


LESSEN UIT AFRIKA<br />

tekst: Alan McSmith<br />

// Our country literally<br />

closed down and<br />

went into mourning //<br />

Where were you the day<br />

Nelson Mandela died?<br />

GELD&DIENSTVERLENING, ZO KAN HET OOK! / <strong>herfst</strong> <strong>2014</strong> / Thema De kracht van vrouwen 15


Every so often in history, an iconic moment passes. A moment forever etched<br />

in time and memory, a pivotal reminder of a crucial happening or memorable<br />

day. A moment which brings us together, uniting peoples of different colours,<br />

creeds or convictions, offering a glimpse of stillness amidst chaos. Where<br />

were you the day Nelson Mandela died?<br />

With a curious mixture of great sadness and admiration,<br />

I can vividly recall the day. The iconic moment.<br />

Our country literally closed down and went into<br />

mourning. Every television channel and newspaper<br />

dedicated an insert, story or memory about this<br />

remarkable man, the father of our nation. People<br />

wept openly in the streets. The moment that everyone<br />

knew was close, yet resisted, had arrived. One of the<br />

greatest statesmen in the history of mankind had<br />

passed. But it should not be Mr Mandela’s death that<br />

touches us the most; it was his life.<br />

// Mandela was the greatest<br />

exponent and living example<br />

of Ubuntu Africa //<br />

PRINCIPLES OF UBUNTU<br />

It was epitomised by an African way of life or living,<br />

known as Ubuntu, which is very difficult to explain. In<br />

a nutshell Ubuntu refers to the oneness of people that<br />

transcends everything, integrating a state of mindfulness,<br />

neighbourliness and respect. It is a way of facing<br />

life that is as old as the hills, and is rooted in rural<br />

village communities. Simplistically put, the great<br />

principle of Ubuntu determines for instance, that if<br />

you have food, and I have a pot, we will both eat. For<br />

the benefit of both of us, we share and survive. My<br />

humanity is linked to yours, as Desmond Tutu once<br />

explained. It is a communal code that has provided<br />

– and still provides – a source of resolve, strength,<br />

solidarity and hope for millions of people, living in<br />

difficult or impoverished conditions.<br />

the good of all South Africans. His image was<br />

banned; I had no idea what he even looked like.<br />

But throughout this dark deathly chapter, I was constantly<br />

touched, amazed and inspired by the ability of<br />

Africans to overcome and be hopeful. To laugh when,<br />

in reality, there was hardly anything to laugh about. I<br />

wished I could have what they had.<br />

It can be argued that Nelson Mandela’s attitude of<br />

forgiveness and courage can be rooted in the Ubuntu<br />

principles. Perhaps though it’s a tad naïve to assume<br />

this in its entirety, as he was indeed an exceptional<br />

person, but I do believe his African-ness defined him.<br />

And provided a source of courage and inspiration<br />

to buck the system. Often, stillness can be seen as a<br />

weakness, and confidence as arrogance, but not with<br />

Mr Mandela. It was authentic.<br />

APPLY AT HOME<br />

But how does his great legacy affect me? And, in<br />

facing the reality of my own personal trials and<br />

tribulations, how or what can I learn from him? For<br />

As a white South African growing up during apartheid,<br />

I was as brainwashed as the kid next door.<br />

Growing up within the system blinkered me, and it<br />

was only until I was a teen that I instinctively realised<br />

that everything was wrong. I began to question.<br />

The propaganda of my peers taught me the Nelson<br />

Mandela was a terrorist to be feared, incarcerated for<br />

16


LESSEN UIT AFRIKA<br />

Alan McSmith lives and works as a wilderness guide and<br />

motivational speaker in South Africa. He regularly runs<br />

leadership trails in Botswana and South Africa, sharing<br />

the wilderness experience. He is an accomplished<br />

storyteller, and travels extensively with his leadership<br />

presentations. His website is www.alanmcsmith.com<br />

starters, if he was alive today, I believe he would<br />

remind us that he was no bigger than the principles of<br />

Ubuntu. His fortunes were connected to the fortunes<br />

of the people around him, even in prison. How then<br />

could the principles of Ubuntu translate and be<br />

applied to a situation in your office or home? Easily, I<br />

would suggest.<br />

We all are constantly seeking to break the chains of<br />

some form of conflict and some form of fear in our<br />

lives. The fear of not being recognised or supported,<br />

or the fear of managing impending change or an<br />

unknown outcome. These are our realities, which<br />

although hardly as severe as the gross violation of<br />

human dignity of a 27 year prison sentence, are<br />

indeed our realities. Ubuntu teaches us that we cannot<br />

minimise the impact of someone’s problems, simply<br />

because they do not compare or are not as severe<br />

as our own. This would contradict the humaneness of<br />

the principles.<br />

THE POWER OF LISTENING<br />

One of the most impressive things I remember about<br />

the day I met Nelson Mandela, was how he listened<br />

to people when they spoke to him. It did not matter<br />

if you were a gardener, a chambermaid, a chef or a<br />

policeman, he would give you his undivided attention.<br />

He wanted to know your story. The power of<br />

listening and understanding goes a long way in<br />

establishing the Ubuntu principle, as they reach<br />

across divides saying I want to share your story, so<br />

I can help to share your load.<br />

There are so many people who ask about Nelson<br />

Mandela: “Where did it come from, this ability to forgive<br />

and empathise?” Perhaps it was Ubuntu. Perhaps<br />

it really was a simple as that. If this is the case then we<br />

all surely can learn the lessons Mr Mandela did about<br />

managing conflict. The ability to control your anger,<br />

and network your energy into solutions as opposed<br />

to problems. Creating and maintaining channels of<br />

authentic, unhurried and good listening dialogue.<br />

Focussing on the oneness of your team by sharing<br />

problems, allowing each player the freedom to use<br />

his or her strength in doing so. Sharing knowledge,<br />

// I want to share your story,<br />

so I can help to share your load //<br />

resources, inspiration and energy to move ahead. Or,<br />

and possibly ultimately, to not holding on to power<br />

too tightly.<br />

Nelson Mandela was the greatest exponent and living<br />

example of Ubuntu Africa, and the world, has ever<br />

seen. And perhaps it was the essence of his humility<br />

in overcoming hopelessness and hardships without<br />

bitterness or anger or revenge, which made him<br />

human after all.<br />

And as a result, millions of people all around the<br />

world will remember where they were on the 5th<br />

December 2013. nn<br />

www.alanmcsmith.com<br />

Alan McSmith op YouTube<br />

GELD&DIENSTVERLENING, ZO KAN HET OOK! / <strong>herfst</strong> <strong>2014</strong> / Thema De kracht van vrouwen 17


HET GOUDEN EI<br />

tekst: Manon Pel<br />

BeterThuis<br />

marktplaats met een missie<br />

Helden zijn het, de mensen die klaarstaan om anderen – ouderen – te helpen,<br />

vindt Gervaise Coebergh. “Maar waarom is het in Nederland zo beroerd geregeld<br />

met de thuiszorg dat het vooral om uren draait en er geen tijd is voor persoonlijke<br />

betrokkenheid? ” Gervaise besloot samen met Kiki Hirschfeldt om daar wat aan<br />

te doen. Eind 2013 ging hun initiatief BeterThuis van start, een marktplaats voor<br />

ouderenzorg. BeterThuis matcht feilloos de vraag van ouderen met het aanbod van<br />

thuishelpers. Daarmee willen de initiatiefnemers net dat beetje extra glans geven aan<br />

de samenleving.<br />

Coebergh: “Beter Thuis is een puur maatschappelijk<br />

gedreven initiatief voor goede en betaalbare zorg<br />

aan huis in heel Nederland. We helpen ouderen,<br />

mantelzorgers en professionals bij het vinden van<br />

de juiste thuishelper als zelfstandig wonen niet lukt<br />

zonder hulp. De vraag naar zulke thuishelpers zal<br />

alleen maar toenemen als straks, op 1 januari 2015,<br />

gemeenten de Wet maatschappelijke ondersteuning<br />

gaan uitvoeren.”<br />

ZORG MET BEZIELING<br />

BeterThuis richt zich specifiek op ouderen. “De<br />

overheid stimuleert hen om zo lang mogelijk thuis te<br />

blijven wonen. Niks ten nadele van de reguliere thuiszorgorganisaties,<br />

want die werken zich een slag in de<br />

rondte. Maar wij willen meer de menselijke maat als<br />

uitgangspunt van de zorg nemen. Even de tijd voor<br />

elkaar kunnen nemen. Dat niet iedere seconde gevuld<br />

hoeft te zijn….”<br />

Waar ze naar streven: een persoonlijke klik tussen<br />

hulpvrager en hulpverlener. “Die is echt belangrijk,<br />

want ze brengen heel wat uren samen door.” Die klik<br />

is volgens Coebergh nog te vaak een ondergeschoven<br />

kindje in de drukte van alledag. “Oprechte aandacht<br />

voor de ander, de tijd nemen om te luisteren – het<br />

maakt het dagelijks leven zoveel prettiger. Zelf heb ik<br />

liever af en toe een hand op mijn schouder van een<br />

vertrouwd iemand, dan dat ik zorg krijg die technisch<br />

goed in elkaar zit, maar verder zonder bezieling<br />

wordt uitgevoerd.”<br />

BeterThuis is dan ook een initiatief dat ‘bezieling’<br />

koestert. Alles is erop gericht om een mooie samenleving<br />

te creëren, waarin ouderen een prettige oude<br />

dag hebben in hun eigen, vertrouwde omgeving. “We<br />

helpen mensen daarbij. Heel gericht matchen we de<br />

vraag naar hulp met het aanbod van integere, goede<br />

thuishelpers. Het ‘gevoel’ moet goed zijn, van beide<br />

kanten.”<br />

Op de website beterthuis.nl staan alle profielen van<br />

thuishelpers. “Vergelijk het maar met een datingsite”,<br />

zegt Coebergh. “Ook daar draait het om de persoonlijke<br />

klik, om het gevoel dat je bij iemand krijgt als<br />

je een foto ziet en zijn profiel leest. Waarom zou je<br />

datzelfde principe niet kunnen toepassen op de zorg?”<br />

HARTVERWARMENDE REACTIES<br />

Het matchen heeft nog geen jaar na de start al hartverwarmende<br />

reacties opgeleverd van hulp vragende<br />

ouderen. “Ook de directe omgeving heeft er baat<br />

bij. Met een vertrouwde thuishelper worden ook zij<br />

ontlast. Ik ken tal van voorbeelden uit de praktijk,<br />

18


De primaire winst die we<br />

voor ogen hebben, is dat<br />

elke oudere de regie zo lang<br />

mogelijk in handen houdt //<br />

waarbij kinderen wel voor hun ouders wíllen zorgen,<br />

maar dat niet kunnen, bijvoorbeeld omdat ze te ver<br />

weg wonen. Een keer samen boodschappen doen,<br />

een kopje thee drinken, meegaan naar de dokter. Het<br />

lijkt allemaal een kleine moeite, maar het is voor heel<br />

veel naasten praktisch niet mogelijk. Dan is het toch<br />

fantastisch als je jouw mantelzorg kunt delen met<br />

een toegewijde thuishelper, die er is als jouw vader of<br />

moeder iemand nodig heeft?”<br />

Thuishelpers kunnen gratis een profiel aanmaken<br />

op de BeterThuis-website. Ouderen – de zorgvragers<br />

– kunnen op dezelfde website grasduinen in de profielen.<br />

“Ook gratis. Pas als ze iemand vinden waarvan<br />

ze denken ‘daarmee wil ik kennismaken’, vragen we<br />

tien euro administratiekosten voor de contactgegevens.<br />

Een laag bedrag, omdat we de drempel naar<br />

hulp zo laag mogelijk willen houden.”<br />

Hoewel alles via de website te regelen is, benadrukt<br />

Coebergh dat hulpvragers ook met BeterThuis kunnen<br />

bellen. “Sommige ouderen vinden het lastig om alles<br />

via internet te regelen. Anderen willen even tegen<br />

iemand aan praten om hun situatie toe te lichten. Dat<br />

kan ook, daarom zijn we ook telefonisch bereikbaar.”<br />

BETROUWBAARHEID ALS BASIS<br />

Als oudere en thuishulp elkaar via BeterThuis hebben<br />

gevonden, stapt BeterThuis ertussenuit. “Wij zijn geen<br />

opdrachtgever, onze rol bestaat uit het aan elkaar<br />

koppelen van oudere en thuishelper. Is het contact<br />

gelegd, dan maken zij onderling afspraken over werktijden,<br />

activiteiten en de vergoeding. Het mooie is dat<br />

de hulpvrager precies zijn wensen kan neerleggen. Zo<br />

voorkom je situaties waarbij ouderen om acht uur ’s<br />

ochtends uit bed worden getrommeld omdat dit nou<br />

eenmaal op het dagrooster van de thuiszorg staat.”<br />

Een ander pluspunt: BeterThuis zorgt voor werkgelegenheid<br />

voor thuishelpers.<br />

GELD&DIENSTVERLENING, ZO KAN HET OOK! / <strong>herfst</strong> <strong>2014</strong> / Thema De kracht van vrouwen 19


Over het koppelen van ‘vraag en aanbod’ wordt<br />

bij BeterThuis allerminst lichtzinnig gedacht. “We<br />

nemen onszelf als uitgangspunt. Wat zouden wij verlangen<br />

van iemand die ons komt helpen? Dan komt<br />

altijd ‘betrouwbaarheid’ bovendrijven. Voor ons is dat<br />

de basis van onze dienst. Wij screenen elke thuishelper<br />

die zich aanmeldt. Dit kunnen mensen zijn die het<br />

// Voor kinderopvang zijn er<br />

tal van opties. Wie ondersteuning<br />

zoekt voor zijn<br />

vader of moeder vangt bot //<br />

gewoon fijn vinden om iets te betekenen voor anderen,<br />

maar ook professionele hulpverleners. We vragen<br />

zo nodig referenties op en activeren geen profielen als<br />

we twijfelen aan de oprechtheid van intenties, vereiste<br />

capaciteit of diploma’s.” BeterThuis vraagt thuishelpers<br />

tevens om een Verklaring Omtrent het Gedrag<br />

(VOG). Hebben ze er geen en willen ze er eentje<br />

aanvragen, dan kan dat via BeterThuis.<br />

GROEI EN ZELF BEDRUIPEN<br />

Bijna een jaar na de start heeft BeterThuis al vele<br />

hulpvragers en thuishelpers succesvol gekoppeld.<br />

“Ons team bestaat uit vier mensen en we zijn ambitieus,<br />

want we willen graag uitbreiden.” En lachend:<br />

“Aan onze bevlogenheid zal het niet liggen. We<br />

willen dat zorg en ondersteuning voor elke oudere<br />

in Nederland bereikbaar wordt. Dat is een echte<br />

drijfveer en we zijn ervan overtuigd dat we de wereld<br />

daarmee een beetje mooier maken. Maar we zijn nog<br />

niet zo lang bezig.”<br />

Om het initiatief uit te bouwen, is geld nodig. “Op dit<br />

moment financieren we alles uit eigen middelen. Via<br />

een crowdfundcampagne zamelen we nog meer geld<br />

in. We bouwen aan een selfsupporting bedrijfsmodel<br />

omdat we willen dat BeterThuis zichzelf kan bedruipen.<br />

Daarvoor is massa – en dus groei – nodig en dat<br />

duurt even.”<br />

Opvallend vindt Gervaise dat er juist op dat ondernemerschap<br />

soms wat argwanend wordt gereageerd.<br />

“Als mensen horen dat we geen stichting zijn, kom je<br />

daardoor bijna niet voor subsidie of sponsorgeld in<br />

aanmerking. Terwijl de maatschappelijke relevantie<br />

groot is en ons businessmodel voor de samenleving<br />

interessant kan zijn, juist omdat het zichzelf op<br />

termijn kan gaan bedruipen. Zodra dat het geval is,<br />

hebben we een maatschappelijk probleem aangepakt<br />

waarvoor niet eindeloos gemeenschapsgeld nodig is<br />

om goed te draaien.<br />

“Door te kiezen voor een businessmodel ontstaat nu<br />

soms het rare beeld dat we er, linksom of rechtsom,<br />

vast wel winst uit willen slaan. Daar zijn we niet op<br />

tegen, maar dat is niet onze drijfveer. Eerst maar eens<br />

zorgen dat het break-even draait. Want voorlopig<br />

stoppen we er vooral heel veel geld en tijd in. De<br />

primaire winst die we voor ogen hebben, is dat we<br />

een maatschappelijk relevant thema – goede ondersteuning<br />

aan ouderen – succesvol handen en voeten<br />

geven. Zodat elke oudere op een prettige manier thuis<br />

kan blijven wonen en de regie zo lang mogelijk in<br />

handen houdt.”<br />

BeterThuis kan inmiddels rekenen op bijval van<br />

verschillende BN'ers. Zo beveelt kunstschilderes Ans<br />

Markus het initiatief aan ‘omdat in het leven niets<br />

belangrijker is dan aandacht en liefde’, zo schrijft ze<br />

op de website van BeterThuis. “Wanneer er mensen<br />

opstaan die kunnen helpen om die aandacht en zorg<br />

te geven, dan verdient dat veel respect.” Ook schrijfster<br />

Annemarie Oster vertelt op de website dat ze het<br />

een prettig idee vindt dat ze bij BeterThuis terecht<br />

kan om zelf uit te kiezen wie haar ondersteunt als dat<br />

nodig is. “Het lijkt me heel geruststellend om te weten<br />

dat ik ‘in goede handen’ ben.” nn<br />

BEVLOGEN INITIATIEFNEMERS<br />

Gervaise Coebergh (Rotterdam, 1966) en Kiki Hirschfeldt<br />

(Hilversum, 1979) zijn de bevlogen grondleggers van<br />

BeterThuis. Gervaise won in 2011 de Publieksprijs<br />

Porsche Onderneemster van het Jaar. Ze is tevens<br />

oprichter van Coebergh Communicatie & PR, Spice PR en<br />

Vertov. Over de motieven om BeterThuis op te richten,<br />

zei ze eerder: “Het valt mij op hoeveel initiatieven er<br />

zijn voor het regelen van een nanny of oppas. Maar als<br />

je specifiek op zoek gaat naar hulp voor ouderen wordt<br />

het direct een heel ander verhaal. Best wel schokkend.”<br />

Hirschfeldt is operationeel directeur van Coebergh<br />

Communicatie & PR, mediator en medeoprichter van<br />

Sinterklaas Bestaat (waarbij kinderen, die onder de armoedegrens<br />

leven, een mooi Sinterklaasfeest kunnen vieren<br />

met een zak vol cadeaus). Over BeterThuis zegt zij: “Alles<br />

verandert, ook de samenleving en de manier waarop we<br />

als collectief met de zorg voor ouderen omgaan. Beter-<br />

Thuis wil daarbij helpen door ouderen de kans te geven<br />

op een prettige manier langer te functioneren in de eigen<br />

vertrouwde omgeving.”<br />

www.beterthuis.nl<br />

20


New Financial Forum<br />

2.0<br />

Het New Financial Forum maakt op<br />

Ambitie<br />

1 oktober <strong>2014</strong> een doorstart om het Het New Financial Forum bundelt krachten, ideeën, inspiratie<br />

gedachtegoed te verbreden en te en best practices van positief ingestelde mensen die gezamenlijk<br />

een concrete en wezenlijke bijdrage leveren aan een<br />

verdiepen. Willem Vreeswijk,<br />

gezonde maatschappelijk relevante financiële sector.<br />

hoofd redacteur van VVP, gaat zich<br />

twee dagen per week hiervoor<br />

De doelstelling kent drie thema’s: het zichtbaar maken van<br />

inzetten. Het New Financial Forum de positieve beweging, onderlinge versterking en herstel van<br />

gaat verder als Stichting met een reputatie en vertrouwen.<br />

Raad van Toezicht.<br />

Het New Financial Forum is hét platform waar mensen uit de<br />

hele financiële sector vrijuit met elkaar de dialoog kunnen<br />

voeren over wezenlijke zaken. Wie deelneemt aan het Forum<br />

Doel<br />

kan ideeën lanceren en toetsen, kennis en inspiratie opdoen en<br />

Het New Financial Forum stelt zich ten doel leren van anderen. En zodoende een bijdrage leveren aan het<br />

de financiële sector bewust te maken van hogere doel. Hierbij is ook jouw support keihard nodig. Meld je<br />

haar belangrijke maatschappelijke functie. daarom aan en bouw met me mee aan een betere financiële<br />

Het herstel van vertouwen op basis van de wereld.<br />

kernwaarden integriteit en duurzaamheid is www.newfinancialforum.nl/ambassadeur-worden<br />

hierbij leidend.<br />

De Raad van Toezicht bestaat uit voorzitter Han de Ruiter<br />

Visie<br />

(Aegon), penningmeester Thom Boot (Thomorrow), secretaris<br />

De financiële sector is de bloedsomloop van (Dora Pompe) en de leden Boudewijn van Uden (a.s.r.), Douwe<br />

de economie. Om een gezonde bloedsomloop Dijkstra (Obvion), Ozewald Wanrooij (Neutralis), Femke de Jong<br />

te behouden is continue actie van binnen (Van Beem en De Jong), Michiel Brandt (SVC) en Jelle Bartels<br />

uit de sector gewenst. Hierdoor floreert de<br />

(Next Step Factory).<br />

samenleving en herstelt het vertrouwen in de<br />

financiële sector.<br />

Aegon, Allianz, a.s.r., Delta Lloyd, Nationale-Nederlanden,<br />

Obivon, Reaal/Vivat Verzekeringen en Yarden hebben als<br />

Dankzij al deze support komt de missie van Founding Partners aan de doorstart bijgedragen. Dankzij al<br />

het New Financial Forum een stuk dichterbij: deze support komt de missie van het New Financial Forum<br />

een financiële sector die werkt aan het herstel een stuk dichterbij: een gezonde en gerespecteerde financiële<br />

van vertrouwen op basis van de kernwaarden<br />

integriteit en duurzaamheid.<br />

de kernwaarden integriteit en<br />

sector die werkt aan het herstel van vertrouwen op basis van<br />

duurzaamheid.<br />

www.newfinancialforum.nl<br />

Een initiatief van VVP Weekblad voor financiële dienstverleners.


INSPIRATIE<br />

tekst: Jan Verstegen<br />

Zinnige vragen<br />

// Aan zee voel ik de<br />

spanning wegstromen<br />

en de energie direct<br />

toenemen //<br />

22


De redactie stelt in iedere editie van het<br />

New Financial Magazine vijfentwintig<br />

‘zinnige vragen’ aan een financieel dienstverlener<br />

die zich het afgelopen kwartaal<br />

positief heeft onderscheiden. De financieel<br />

dienstverlener mag hier zelf tien vragen<br />

uit kiezen. Deze keer Jan Verstegen,<br />

directeur-eigenaar Eerstestap.nl.<br />

1. Hoe wil je herinnerd worden als financieel<br />

dienstverlener?<br />

Als iemand die de branche een beetje beter heeft<br />

gemaakt. Helemaal in lijn met onze missie: elke<br />

consument beter beslagen ten ijs. Want hoe kun je nu<br />

een belangrijke – financiële – beslissing nemen, als<br />

je er niets van begrijpt? Alles wat wij maken of doen,<br />

draagt eraan bij om dit doel te verwezenlijken.<br />

2. En als mens?<br />

Als een goed mens. Liefhebbend en goed voor mijn<br />

familie, omgeving en met name voor mijn gezin.<br />

3. Op welke (zakelijke) beslissing ben je het<br />

meest trots?<br />

Het starten van Eerstestap in 2011. Een visie, een<br />

doel, een beetje startkapitaal en verder alleen maar<br />

bouwen, bouwen, bouwen. Als we dan nu drie jaar<br />

later kijken waar we staan en welke klanten we helpen,<br />

dan zijn we daar best trots op.<br />

4. En op welke het minst?<br />

Te lang blijven doormodderen met een marketing<br />

bedrijf dat in feite eigenlijk zelf niet wist waar het mee<br />

bezig was. Het onderbuikgevoel was van meet af aan<br />

niet goed. Toch niet naar geluisterd… een les van vele<br />

duizenden euro’s.<br />

5. Zijn mensen van nature goed of slecht?<br />

Goed. Als ik nu naar de onschuld op het gezicht van<br />

mijn pasgeboren zoon kijk, dan kan ik niets anders<br />

concluderen. Er kan heel veel gebeuren in een mensenleven,<br />

waardoor die goedheid omslaat in slecht<br />

gedrag. Ook de slechtste mensen zijn in mijn ogen<br />

onschuldig geboren. Goed van nature, slecht geworden<br />

door opvoeding/omgeving/omstandigheden.<br />

6. Welk dier kan de aarde wel missen?<br />

Muggen. Daar heb je echt alleen maar last van. Hele<br />

nachten wakker liggen, overbrengen van ziektes en<br />

vele muggenbulten per jaar, ik zou heel goed zonder<br />

kunnen.<br />

7. Wat vind je echt mooi? Kun je uitleggen<br />

waarom?<br />

De zee en het strand. Ik ben in de gelukkige omstandigheid<br />

dat ik al best veel van de wereld heb mogen<br />

zien. Elke keer staan de momenten dat ik met mijn<br />

voeten in het zeewater uit sta te kijken over een<br />

prachtige zee, gegrift in mijn geheugen. Als we ergens<br />

zijn, dan zoek ik graag het strand op, loop naar de<br />

waterlijn en dan voel ik de spanning wegstromen en<br />

de energie direct toenemen. Heerlijk.<br />

8. Geef je aan goede doelen? Geloof je in het nut<br />

ervan?<br />

Ja, ik geef zeker aan goede doelen. Niets geven heeft<br />

helemaal geen nut, voor de rest vertrouw ik erop dat<br />

(ondanks de nieuwsitems van de laatste jaren) beheerders<br />

van zo’n pot met geld hun best doen deze ten<br />

goede te laten komen van het betreffende doel.<br />

// Erg fijn om te weten dat je<br />

op anderen terug kunt vallen<br />

als het nodig is //<br />

9. Is het leven op aarde een illusie of is het leven<br />

de enige realiteit?<br />

Ik heb niet het idee dat er iets is na de dood, dus voor<br />

mij is het leven de enige realiteit. We moeten het doen<br />

met onze tijd hier. Daarom is het devies: haal eruit<br />

wat erin zit. En dat lukt best aardig. Wel merk ik dat<br />

voor mijn gevoel de tijd steeds sneller gaat, helemaal<br />

sinds mijn vrouw en ik kinderen hebben. Een prachtig<br />

gevoel dat de volgende generatie alweer klaar<br />

staat. Mijn kinderen zo goed mogelijk lanceren in hun<br />

leven is mijn voornaamste doel.<br />

10. Ben jij honderd procent verantwoordelijk<br />

voor je eigen leven?<br />

Op dit moment wel. Als je kind bent niet, dan moet je<br />

het doen met de kaders, de opvoeding en de liefde die<br />

je ouders en omgeving jou geven. Wat er vervolgens<br />

gebeurt, daarin maak je zelf keuzes. Dan heb je tijd<br />

om bij te sturen of hulp te vragen als je vastloopt.<br />

Ik kan in mijn leven diverse momenten benoemen<br />

waarop ik keuzes heb gemaakt, die mij hebben<br />

gevormd tot de persoon die ik nu ben. Wat mij ook<br />

duidelijk is, is dat je het echt niet alleen hoeft te doen.<br />

Mijn lieve vrouw, vrienden en een goede coach zijn<br />

hierin heel belangrijk voor mij geweest. Erg fijn om<br />

te weten dat je hierop terug kunt vallen als het nodig<br />

is. nn<br />

GELD&DIENSTVERLENING, ZO KAN HET OOK! / <strong>herfst</strong> <strong>2014</strong> / Thema De kracht van vrouwen 23


ESSAY<br />

tekst: Gaby Schaffrath<br />

Leiderschap in transitie:<br />

meer wijsheid, minder ego<br />

In tijden van crisis en bij complexe vraagstukken – zoals de transitiefase die de financiële sector<br />

doormaakt – is ego niet de beste raadgever, is de ervaring van Gaby Schaffrath. Zij pleit voor<br />

adaptief leiderschap. “De kunst is ons niet te laten verleiden door het ego en meer wijsheid aan<br />

het stuur te durven zetten.”<br />

We leven in een wereld die continu in verandering is<br />

en hebben te maken met toenemende complexiteit in<br />

de samenleving en ook in organisaties. We bevinden<br />

ons midden in de transitiefase binnen de financiële<br />

sector op weg naar een nieuwe tijdsgeest. Mensen die<br />

het oude denken hebben verlaten lopen nu al rond<br />

in deze nieuwe tijdsgeest en beseffen dat we nog een<br />

heleboel niet weten. Mensen die nog vasthouden aan<br />

// Het hart heeft zijn redenen<br />

waar de reden niets van weet //<br />

BLAISE PASCAL<br />

het oude denken, omdat ze er nog niet aan toe zijn of<br />

om andere redenen, raken uit balans en in verwarring<br />

als blijkt dat zekerheden die in het verleden wel werkten,<br />

nu niet meer werken. Nu blijkt dat we niet meer<br />

kunnen volstaan met alleen lineaire redeneringen in<br />

de financiële dienstverlening om vraagstukken op<br />

te lossen. De vraag is nu wat dan wel werkt en hoe?<br />

Tegelijkertijd is het oude denken nog aanwezig, terwijl<br />

de nieuwe tijdsgeest om ons heen wordt opgebouwd.<br />

ADAPTIEF LEIDERSCHAP<br />

Het is een illusie dat alles maakbaar is, we overal<br />

controle over kunnen hebben en geld, status, macht<br />

garant staan voor meer geluk en succes. Lineaire<br />

redeneringen en schijnbare zekerheden uit het<br />

verleden geven geen garantie meer in de toekomst.<br />

Hierdoor raken we uit balans, ontstaat chaos en schieten<br />

we in de kramp. En we weten inmiddels waar dat<br />

toe kan leiden.<br />

De vraag is nu: hoe willen we verder binnen de<br />

financiële sector? Wat hebben we nu echt nodig?<br />

We worden uitgenodigd ons blikveld te verruimen,<br />

anders te kijken, meer bewust te zijn voor wat er nu<br />

is. We zouden ook eens nieuwsgierig kunnen zijn en<br />

wat meer onbevangen naar wat deze transitiefase ons<br />

nu wil zeggen en wat het ons kan brengen. Het is er<br />

nu toch, dus laten we ons niet langer verzetten en ons<br />

openstellen voor dat wat er nu is. Dit vraagt ook om<br />

een bepaald type leiderschap. We zouden binnen de<br />

financiële sector meer ruimte kunnen maken voor<br />

leiderschap waarbij authenticiteit en wijsheid centraal<br />

staat. Volgens Ronald A. Heifetz verlangt de huidige<br />

crisis adaptief leiderschap. 1 Hij bedoelt hiermee onder<br />

meer het mobiliseren van mensen en organisaties,<br />

hen helpen om de nieuwe realiteit onder ogen te zien<br />

en hen de kracht en het vertrouwen te geven om een<br />

onzekere toekomst tegemoet te gaan. Zonder er zelf<br />

aan onder door te gaan. 2<br />

Adaptief leiderschap is niet alleen een kwestie van<br />

vaardigheden maar juist ook van kunnen improviseren<br />

en openstaan voor vernieuwing en afwijkende<br />

geluiden. Daarnaast gaat het om het winnen van<br />

commitment. Het kan ook conflicten oproepen waardoor<br />

er energie vrijkomt die helpt om dingen anders<br />

te gaan doen. Adaptief leiderschap vraagt ook van<br />

medewerkers om in het proces eigen verantwoorde-<br />

24


lijkheid te nemen, Het is enerzijds zeggen waar het op staat door feiten te presenteren, urgentie voor verandering<br />

te creëren en anderzijds ook begrip tonen voor angst en onzekerheden en lastige thema’s bespreekbaar<br />

durven te maken.<br />

Adaptief leiderschap vraagt<br />

om improvisatie en openstaan<br />

voor vernieuwing en<br />

afwijkende geluiden //<br />

GELD&DIENSTVERLENING, ZO KAN HET OOK! / <strong>herfst</strong> <strong>2014</strong> / Thema De kracht van vrouwen 25


ESSAY<br />

DISBALANS EN ONRUST<br />

Mijn ervaring en beleving in de praktijk is dat als<br />

er chaos, verwarring en druk wordt ervaren, leiders<br />

geneigd zijn om met name masculiene kwaliteiten in<br />

te zetten waarbij de focus ligt op het ‘ik’ en de wens<br />

om zichzelf te positioneren. Dit zien we ook terug in<br />

de financiële wereld bij banken en verzekeraars in de<br />

vorm van een toename van top-down besluitvorming,<br />

instellen van hiërarchie, verharding, controlemaatregelen<br />

en het opvoeren van de prestatiedruk. Hierdoor<br />

ontstaat in mijn beleving juist een disbalans en veel<br />

onrust. De vraag is nu wat er echt nodig is.<br />

// Door het ego los te laten<br />

komt er ruimte voor nieuwe<br />

inzichten en wijsheid //<br />

Mijn visie is dat we nu in deze transitiefase leiderschap<br />

nodig hebben waarbij er een goede balans<br />

is tussen het inzetten van masculiene en feminiene<br />

kwaliteiten. Zoals meer verbonden zijn met je gevoel,<br />

verbinding maken, je kwetsbaar durven opstellen,<br />

aanvoelen wat er gaande is en wat echt nodig is, ‘in<br />

flow’ zijn waarbij de focus meer ligt op het ‘wij’. 3<br />

Daarnaast is er als gevolg van het negatieve imago in<br />

de financiële dienstverlening, meer dan ooit behoefte<br />

aan vertrouwen en deskundigheid.<br />

beiden op hun eigen wijze in staat waren om mensen<br />

te inspireren vanuit wijsheid en authenticiteit. Zo zei<br />

Steve Jobs: “The only way to do great work is to love<br />

what you do. If you haven’t found it yet, keep looking.<br />

Don’t settle. As with all matters of the heart, you’ll<br />

know when you find it.”<br />

INNERLIJKE STEM<br />

Leiderschap in deze transitiefase vraagt om meer<br />

bewust zijn, aandacht in het nu, reageren vanuit vrijheid<br />

en luisteren naar de ‘innerlijke stem’, zowel van<br />

onszelf als van de mensen om ons heen. Een actueel,<br />

concreet en toepasselijk voorbeeld hiervan is de<br />

speech van minister Timmermans voor de VN die op<br />

het juiste moment, met de juiste emoties in een staat<br />

van flow was, om de mensen te raken. Het gaat om<br />

het ervaren dat we in een flow zijn, waarbij we contact<br />

maken en verbonden zijn met ons innerlijk en waarbij<br />

als vanzelf de juiste woorden komen.<br />

Daarnaast vraagt leiderschap ook om de vaardigheid<br />

om empathisch te luisteren en de situatie te<br />

doorgronden. Dit vraagt ook om je meer bewust zijn<br />

van het hier en nu, jezelf kunnen wegcijferen en jezelf<br />

kritische vragen durven te stellen. Zoals de vraag:<br />

op welke frequentie ben ik nu afgestemd en op welke<br />

frequentie wil ik mezelf afstemmen? De frequentie<br />

BEGIN MET HET EINDE VOOR OGEN<br />

Leiderschap begint bij onszelf, bewust zijn en<br />

kwetsbaar durven zijn. Juist vanuit kwetsbaarheid<br />

creëren we verbinding. En het betekent daarnaast<br />

dat wij – zoals Stephen R. Covey aangeeft – eerst zelf<br />

helder moeten hebben wat ons einddoel is. 4 Begin<br />

met het einde voor ogen. Het valt me op dat veel<br />

leidinggevenden heel goed kunnen vertellen wat<br />

hun plannen zijn en dit ondersteunen met prachtige<br />

powerpoint sheets. Waar het echter om zou moeten<br />

gaan is dat leiders duidelijk kunnen maken waar ze in<br />

geloven, waar ze voor gaan en staan. En zoals Simon<br />

Sinek stelt: grote leiders inspireren tot actie door eerst<br />

antwoord te geven op de vraag naar het ‘waarom’.<br />

Wat zou immers de impact geweest zijn als Martin<br />

Luther King had gezegd: ‘I have a plan’ in plaats van<br />

‘I have a dream’? 5<br />

Ook kunnen we veel leren van in mijn optiek succesvolle<br />

leiders zoals Nelson Mandela en Steve Jobs, die<br />

Gaby Schaffrath heeft ruim 25 jaar ervaring in de<br />

financiële sector, onder meer als leidinggevende. Ze<br />

heeft sinds 2011 een eigen bedrijf: Balans4you, personal<br />

coaching en training. Haar specialisatie is het coachen<br />

van leidinggevenden en professionals om gelukkig en<br />

succesvol te zijn.<br />

26


van angst en ego of van vertrouwen en authenticiteit?<br />

Wil ik mezelf positioneren en bewonderd worden of<br />

gaat het erom de ander op een hoger plan te brengen?<br />

Of zoals Jan van Setten aangeeft: waar gaan we voor<br />

en waar staan we voor? 6 Wat mist jouw collega, klant<br />

of medewerker als jij er niet meer bent? Of wat zou je<br />

willen dat de ander mist? Wat drijft ons nu echt?<br />

STRIJD TUSSEN EGO EN HART<br />

Zoals ik hiervoor heb beschreven, staat vaak ons ego<br />

in de weg als we onder druk komen te staan. Een<br />

karakteristiek van het ego is dat het zichzelf centraal<br />

stelt en ook gerust handelt ten koste van anderen, laat<br />

staan dat het handelt in het belang van het grotere<br />

geheel. In verschillende mythes en oude verhalen<br />

komt de strijd tussen het ego en het hart terug. Een<br />

bekend verhaal is de parabel van de verloren zoon.<br />

Dit verhaal gaat niet alleen over berouw en vergeving.<br />

Het gaat juist ook over het loslaten van het ego en je<br />

niet laten meeslepen door boosheid en jaloezie, zoals<br />

bij de oudste zoon gebeurde die het niet kon verkroppen<br />

dat zijn broer zo feestelijk werd onthaald. 7<br />

Wat kunnen wij hiervan leren? Leiderschap in de<br />

nieuwe wereld vraagt om ons niet meer om de tuin<br />

te laten leiden door het ego en primair masculien<br />

gedrag in te zetten als wij onder druk komen te staan.<br />

We zouden ons meer bewust kunnen zijn van ons<br />

ego en dit meer loslaten, zodat er ruimte komt voor<br />

nieuwe inzichten en wijsheid. Hiervoor zullen we ook<br />

iets moeten overwinnen. Door uit onze comfortzone<br />

te stappen, kunnen oude niet werkende gedragspatronen<br />

worden vervangen door nieuwe passende<br />

patronen. Het begint bij onszelf. Covey merkt hierover<br />

terecht op dat wij vertrouwen krijgen als we eerst<br />

zelf betrouwbaar en integer zijn. Dit betekent leven in<br />

harmonie met jezelf en met je omgeving.<br />

WIJSHEID IN IEDER VAN ONS<br />

Vergelijk het met de onstuimige golven en de zee.<br />

Diep onder in de zee is het stil en heerst er orde en<br />

rust. En diep in ons bevindt zich in ieder van ons ook<br />

de wijsheid die nu nodig is om de financiële sector<br />

weer op een hoger plan te tillen. Het enige wat wij<br />

hoeven te doen is ons hiervan bewust te zijn, het te<br />

erkennen zodat er ruimte en vrijheid ontstaat en we<br />

de juiste dingen kunnen doen vanuit flow – en om de<br />

juiste dingen goed te doen.<br />

Uiteindelijk willen we allemaal gelukkig en succesvol<br />

zijn. Als we op ons sterfbed liggen en terugkijken, zullen<br />

we echt niet denken: had ik maar harder gewerkt<br />

en nog meer geld, status en macht verworven. We<br />

zullen eerder denken: was ik maar meer bij mezelf<br />

gebleven, had ik maar meer mijn dromen gevolgd.<br />

Had ik maar de moed gehad eerlijker en meer mezelf<br />

te zijn, niet zonder angst te voelen maar vooral door<br />

mijn hart te volgen.<br />

NIET WACHTEN TOT JE STERFBED<br />

Het goede nieuws is: we hoeven niet te wachten<br />

totdat we op ons sterfbed liggen. Laten we vooral<br />

niet afwachten maar proactief zijn op dit punt. Laten<br />

wij ons meer bewust zijn van het hier en nu, onszelf<br />

kwetsbaar opstellen en kritische vragen durven te<br />

stellen. En (voor)oordelen, autoritair en arrogant<br />

gedrag achterwege laten. Laten we staan en gaan<br />

voor onze missie, dromen en werk doen waar we<br />

oprecht van houden. En laten we erop vertrouwen dat<br />

we diep van binnen heel goed weten wanneer we de<br />

juiste dingen doen en zeggen. Dan gaat het stromen,<br />

komen de juiste woorden en het succes bijna vanzelf<br />

naar ons toe.<br />

Mijn pleidooi is om juist in crisistijd en bij complexe<br />

vraagstukken ons meer bewust te zijn van het ego en<br />

het te herkennen. De kunst is uiteindelijk ons niet te<br />

laten verleiden door het ego en meer wijsheid aan het<br />

stuur te durven zetten. En daar is moed voor nodig!<br />

Het zou interessant zijn om nader onderzoek te doen<br />

wat in dit verband adaptief leiderschap zou kunnen<br />

betekenen voor de financiële sector en wat vervolgens<br />

nodig is om dit in deze sector te integreren. nn<br />

BRONNEN<br />

1<br />

‘Leiderschap in crisis – op zoek naar nieuwe wegen’,<br />

M&O nummer juli/augustus 2011.<br />

2<br />

‘Ronald A. Heifetz: Adaptief leiderschap’,<br />

Management Team 14 apr 2006.<br />

3<br />

Het vinden van balans tussen masculiene en feminiene<br />

kwaliteiten: www.nobco.nl/kenniscentrum/<br />

artikelen/bart_van_baarsen<br />

4<br />

De zeven eigenschappen van effectief leiderschap, Stephen<br />

R. Covey, ISBN 90-254-1489-3<br />

5<br />

www.ted.com/talks/simon_sinek_how_great_leaders_inspire_action/transcript<br />

6<br />

Hoe krijg ik ze zover?, Jan van Setten, ISBN 978-90-<br />

470-0340-3<br />

7<br />

Ecce Homo, de beeldtaal van de bijbel, Anne-Marie<br />

Wegh, ISBN 978-94-91535-50-5<br />

www.balans4you.nl<br />

GELD&DIENSTVERLENING, ZO KAN HET OOK! / <strong>herfst</strong> <strong>2014</strong> / Thema De kracht van vrouwen 27


Ambassadeurs<br />

van het New Financial Forum<br />

Martin van<br />

Arendonk<br />

Univé Verzekeringen<br />

Toon Berendsen<br />

VVP<br />

Arno Brons<br />

Avéro Achmea, Voorzie<br />

newfinancialforum.nl/martin-van-arendonk<br />

newfinancialforum.nl/toon-berendsen<br />

newfinancialforum.nl/arno-brons<br />

Bjørn Aris<br />

Return on People<br />

Egbert Berkhoff<br />

NNEK<br />

Wilma de Bruijn<br />

Achmea Academy<br />

newfinancialforum.nl/bjørn-aris<br />

newfinancialforum.nl/egbert-berkhoff<br />

newfinancialforum.nl/wilma-de-bruijn<br />

Armand Baas<br />

Becking<br />

DELA<br />

Joke Bijleveld<br />

Achmea Academy<br />

Klaas Coolen<br />

Coolen Expertise<br />

newfinancialforum.nl/armand.baas.becking<br />

newfinancialforum.nl/joke-bijleveld<br />

newfinancialforum.nl/klaas-coolen<br />

Pieter van den Ban<br />

Univé Verzekeringen<br />

Thom Boot<br />

Thomorrow Life Planning<br />

Roy van Diem<br />

R. van Diem<br />

newfinancialforum.nl/pieter-van-den-ban<br />

newfinancialforum.nl/thom.boot<br />

newfinancialforum.nl/roy-van-diem<br />

Jelle Bartels<br />

Next Step Factory<br />

René van der Borch<br />

tot Verwolde<br />

Profin<br />

Luc Doeve<br />

Conclusion<br />

newfinancialforum.nl/jelle-bartels<br />

newfinancialforum.nl/rené-van-der-borch<br />

newfinancialforum.nl/luc-doeve<br />

Ewald Bary<br />

Lindenhaeghe<br />

Richard Boxtart<br />

IkKan! Financial Life<br />

Coaches<br />

Douwe Dijkstra<br />

Obvion<br />

newfinancialforum.nl/ewald-bary<br />

newfinancialforum.nl/richard-boxtart<br />

newfinancialforum.nl/douwe-dijkstra<br />

Ron Bavelaar<br />

Yarden<br />

Michel Brandt<br />

SVC<br />

Jan Donselaar<br />

Dazure<br />

newfinancialforum.nl/ron-bavelaar<br />

newfinancialforum.nl/michiel-brandt<br />

newfinancialforum.nl/jan-donselaar<br />

Marcel Bax<br />

Home Invest<br />

Ad Broere<br />

Ceder Consult<br />

Jan-Willem<br />

Dreteler<br />

SNS REAAL<br />

newfinancialforum.nl/marcel-bax<br />

newfinancialforum.nl/ad-broere<br />

newfinancialforum.nl/jan-willem-dreteler


Fleur Dujardin<br />

Delta Lloyd Groep<br />

Hanneke Hartman<br />

Adfiz<br />

Gerard Hulsman<br />

Gerard Hulsman Interim<br />

en Advies<br />

newfinancialforum.nl/fleur-dujardin<br />

newfinancialforum.nl/hanneke-hartman<br />

newfinancialforum.nl/gerard-hulsman<br />

Joep van den<br />

Eijkel<br />

DIN<br />

Reinier van<br />

der Heijden<br />

Meetingpoint<br />

Ronald Janssen<br />

Ortec Finance<br />

newfinancialforum.nl/joep-van-den-eijkel<br />

newfinancialforum.nl/reinier-van-der-heijden<br />

newfinancialforum.nl/ronald-janssen<br />

Patrick Eppink<br />

Turner<br />

Maurice van<br />

den Hemel<br />

All-Insure<br />

Femke de Jong-<br />

Struiksma<br />

Van Beem de Jong<br />

Advocaten<br />

newfinancialforum.nl/patrick-eppink<br />

newfinancialforum.nl/maurice-van-den-hemel<br />

newfinancialforum.nl/femke-de-jong<br />

Jolanda Franken<br />

Obvion<br />

Marga Hoek<br />

De Groene Zaak<br />

Mark Jordens<br />

Edmond Halley<br />

newfinancialforum.nl/jolanda-franken<br />

newfinancialforum.nl/marga-hoek<br />

newfinancialforum.nl/mark-jordens<br />

Annemarie<br />

Gerritsma<br />

GAPP Marketing<br />

Lex van Hoepen<br />

Hypotheken Midden<br />

Nederland<br />

Antoinette Kalkman<br />

Wessels<br />

Nationale Waarborg<br />

newfinancialforum.nl/annemarie-gerritsma<br />

newfinancialforum.nl/lex-van-hoepen<br />

.newfinancialforum.nl/antoinettte-kalkman<br />

Jacky van de<br />

Goor<br />

Legende<br />

Liesbeth<br />

Hogervorst<br />

Energizer<br />

Frans Kemper<br />

SVC Advies<br />

newfinancialforum.nl/jacky-van-de-goor<br />

newfinancialforum.nl/liesbeth-hogervorst<br />

newfinancialforum.nl/frans-kemper<br />

René de Haan<br />

acht! omdat het anders<br />

mag<br />

Ton van Hooft<br />

Van Hooft & Postema<br />

Ron van Kesteren<br />

Stichting toetsing<br />

verzekeraars<br />

newfinancialforum.nl/rene-de haan<br />

newfinancialforum.nl/ton-van-hooft<br />

newfinancialforum.nl/ron-van-kesteren<br />

Aloys Harmsen<br />

Pensioen Support<br />

Nederland<br />

Erik Hordijk<br />

Hoyhoy.nl<br />

Lennart Kik<br />

VVP<br />

newfinancialforum.nl/aloys-harmsen<br />

newfinancialforum.nl/erik-hordijk<br />

newfinancialforum.nl/lennart-kik


Het New Financial Magazine is de inspiratiebron<br />

Pepijn van Kleef<br />

Moneyview Research<br />

Hans Ludo<br />

van Mierlo<br />

Bestuursadviseur<br />

en publicist<br />

Peter Post<br />

Moneyview Research<br />

newfinancialforum.nl/pepijn-van-kleef<br />

newfinancialforum.nl/hans-ludo-van-mierlo<br />

newfinancialforum.nl/peter-post<br />

Wibo Koole<br />

Create2connect<br />

Aris Neven<br />

Westerbeek, Neven &<br />

Kuijlaars<br />

Kathy Reinerie<br />

Vivendi Financiële<br />

Diensten<br />

newfinancialforum.nl/wibo-koole<br />

newfinancialforum.nl/aris-neven<br />

newfinancialforum.nl/kathy-reinerie<br />

Alexander van Kuik<br />

Business conScience<br />

Dennis<br />

Noordervliet<br />

ING Nederland<br />

Paul Rijns<br />

Compas<br />

newfinancialforum.nl/alexander-van-kuik<br />

newfinancialforum.nl/dennis-noordervliet<br />

newfinancialforum.nl/paul-rijns<br />

Sjoerd Laarberg<br />

Allianz Nederland<br />

Harrie-Jan van<br />

Nunen<br />

De Financiële Makelaar<br />

Tim Rijvers<br />

DAK Intermediairscollectief<br />

newfinancialforum.nl/sjoerd-laarberg<br />

newfinancialforum.nl/harrie-jan-van-nunen<br />

newfinancialforum.nl/tim-rijvers<br />

Michael Lieffering<br />

eBenefits<br />

Jaap Oudijk<br />

Generali<br />

Katja van<br />

Roosmalen<br />

MKB Journalist<br />

newfinancialforum.nl/michael-lieffering<br />

newfinancialforum.nl/jaap-oudijk<br />

newfinancialforum.nl/katja-van-roosmalen<br />

Jan van Lierop<br />

Figlo<br />

Jeroen<br />

Oversteegen<br />

Nationale Hypotheekbond<br />

Rolf Rozestraten<br />

Obvion<br />

newfinancialforum.nl/jan-van-lierop<br />

newfinancialforum.nl/jeroen-oversteegen<br />

newfinancialforum.nl/rolf-rozestraten<br />

Michael Mackaaij<br />

MultiSafe<br />

Ine Paridaansa<br />

Dela<br />

Han de Ruiter<br />

AEGON<br />

newfinancialforum.nl/michael-mackaaij<br />

newfinancialforum.nl/ine-paridaans<br />

newfinancialforum.nl/han-de-ruiter<br />

Hubrien Meijaard<br />

Hubrien - Financieel Advies<br />

2.0<br />

Tamara Pieterse<br />

Avéro Achmea<br />

Olivier Rupke<br />

Studie Centrum<br />

Financiële Branche<br />

newfinancialforum.nl/hubrien-meijaard<br />

newfinancialforum.nl/tamara-pieterse<br />

newfinancialforum.nl/olivier-rupke


van de Ambassadeurs van het New Financial Forum<br />

Gerard van Santen<br />

Beleggingspolischeck<br />

Boudewijn van<br />

Uden<br />

ASR<br />

Wim Vonk<br />

Sparkling CRM<br />

newfinancialforum.nl/gerard-van-santen<br />

newfinancialforum.nl/boudewijn-van-uden<br />

newfinancialforum.nl/wim-vonk<br />

Christiaan Schipper<br />

Flexfront<br />

Ivo Valkenburg<br />

Valkenburg bv<br />

Willem Vreeswijk<br />

VVP<br />

newfinancialforum.nl/christiaan-schipper<br />

newfinancialforum.nl/ivo-valkenburg<br />

newfinancialforum.nl/willem-vreeswijk<br />

Pieter Bas<br />

Schrieken<br />

Hornbill - Inzicht in<br />

Financiën<br />

Gert Vasse<br />

Yellowtail<br />

Owen de Vries<br />

Heartful Banking<br />

newfinancialforum.nl/pieter-bas-schrieken<br />

newfinancialforum.nl/gert-vasse<br />

newfinancialforum.nl/owen-de-vries<br />

Kenneth Schuit<br />

ONVZ Zorgverzekeraar<br />

Tjibbe van<br />

der Veen<br />

Oare Wei<br />

Bernardo Walta<br />

De Goudse<br />

Verzekeringen<br />

newfinancialforum.nl/kenneth-schuit<br />

newfinancialforum.nl/tjibbe-van-der-veen<br />

newfinancialforum.nl/bernardo-walta<br />

Bernd Slettenhaar<br />

Avéro Achmea<br />

Marja van der Veen<br />

De Scheidingsplanner<br />

Ozewald Wanrooij<br />

Neutralis<br />

newfinancialforum.nl/bernd-slettenhaar<br />

newfinancialforum.nl/marja-van-der-veen<br />

newfinancialforum.nl/ozewald-wanrooij<br />

Wilma van der<br />

Sterre-Aarts<br />

De Hypotheker Eindhoven<br />

Ronald Verbrugge<br />

ISDC<br />

Richard Weurding<br />

Verbond van<br />

Verzekeraars<br />

newfinancialforum.nl/wilma-van-der-sterre<br />

newfinancialforum.nl/ronald-verbrugge<br />

newfinancialforum.nl/richard-weurding<br />

Bert Jan Tiesinga<br />

New Flame<br />

Cees Vernooij<br />

Fairchild Marketing<br />

Consultants<br />

Marieke van Zuien<br />

BNP Paribas Cardif<br />

newfinancialforum.nl/bert-jan-tiesinga<br />

newfinancialforum.nl/cees-vernooij<br />

newfinancialforum.nl/marieke-van-zuien<br />

Fred Toussaint<br />

Nationale-Nederlanden<br />

Jan Verstegen<br />

Eerste stap.nl<br />

Harry van der<br />

Zwan<br />

Delta Lloyd<br />

newfinancialforum.nl/fred-toussaint<br />

newfinancialforum.nl/ jan-verstegen<br />

newfinancialforum.nl/ harry-van-der-zwan


De nieuwe<br />

financiële wereld<br />

volgens de klant<br />

Die vraag gaat het New Financial Forum op<br />

14 oktober stellen aan levensechte klanten op de<br />

tiende New Financial Inspiration (NFI).<br />

Drie concrete aanbevelingen<br />

Denkt de financiële sector wel voldoende vanuit de consument of is<br />

de focus voor een deel nog intern gericht? Wat merkt de consument<br />

eigenlijk van de nieuwe cultuur in de financiële sector? Hoe ziet een<br />

mooiere financiële wereld er volgens de consument uit? En welke<br />

concrete wensen zijn er?<br />

Gastheer en<br />

gespreksleider is<br />

Boudewijn van Uden,<br />

directeur Corporate<br />

Communicatie<br />

bij a.s.r. en tevens<br />

Ambassadeur van<br />

het New Financial<br />

Forum.<br />

Samen met vijf klanten gaan we op 14 oktober vanuit het<br />

klantperspectief een drietal aanbevelingen formuleren voor een<br />

betere financiële wereld. Denk mee met de klant en ga de dialoog<br />

aan op 14 oktober!<br />

Het New Financial Forum staat voor: bouwen aan een gezonde en<br />

gerespecteerde financiële sector. Voor onszelf maar in de eerste<br />

plaats natuurlijk voor de consument. Jouw inbreng is daarbij van<br />

groot belang.<br />

www.newfinancialforum.nl<br />

Een initiatief van VVP Weekblad voor financiële dienstverleners.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!