Verrassend Nederland winter 2020

Verrassend
Nederland
EXTRA UITGAVE BIJ VILLA D’ARTE 06
Villa
d’Arte
HANDIGE GIDS
boordevol informatie over verrassend leuke en mooie
plaatsen voor een dagje weg in eigen land

EEN CULINAIRE
PAREL IN HET
CENTRUM VAN
20% KORTING BIJ
VERMELDING VAN
VILLA2020
ZWOLLE!
Pillows Grand Hotel Ter Borch
Pillows Grand Hotel Ter Borch is gelegen op 4 minuten loopafstand van het centrum van Zwolle. Het is daarom de ideale
uitvalsbasis om de charme en de bijzondere sfeer van de stad te ontdekken. Zwolle is een Hanzestad met een uniek en
historisch centrum. Vaar door de grachten, bezoek Museum De Fundatie of verken de overblijfselen van de 14e-eeuwse
stadsmuur. Dit bouwwerk ommuurde ooit alle grenzen van de stad.
Na een wandeling door de stad, verwelkomen de verfijnde kamers en suites u terug met een gevoel van ongedwongen luxe.
Geniet van de huiselijke sfeer van Pillows Grand Hotel Ter Borch!
Coperto Restobar
Een culinaire parel in het centrum van Zwolle! Onze chefs benaderen gastronomie op een ongekunstelde manier,
geïnspireerd op de Franse en Italiaanse klassiekers. Door het gebruik van een minimaal aantal bereidingen komen de pure
smaken van de ingrediënten volledig tot hun recht. Niet gehinderd door enig tijdsbesef. Mede om die reden zijn Chef-kok
Remco Jansen en zijn brigade in november 2019 erkend met een Bib Gourmand.
Lezersaanbieding:
Verblijf 1 of 2 nachten in Pillows Grand Hotel Ter Borch en combineer uw bezoek met een culinaire ervaring in ons
restaurant Coperto Restobar in Zwolle. Reserveer onder vermelding van VILLA2020 en krijg 20% korting.
U kunt deze code invoeren bij het reserveren via de website van het hotel.
Voor meer informatie en/of reserveringen: www.pillowshotels.com/zwolle
Stationsweg 9 • nl - 8011 cz Zwolle • t +31 38 425 67 89

Inhoudsopgave
4 Friesland
Leve het water!
12 Twente
6 highlights die je niet mag missen
22 Enschede
Stad met veel gezichten
26 Hanzesteden
Negen parels verbonden door het water
30 Arnhem
Groen + creatie(f) + vrijheid
35 Veluwe
Van nature de mooiste!
42 Flevoland
Duidelijk anders!
48 Lek en Linge
Authentiek Nederland tussen twee rivieren
50 Leerdam
Ontdek de glasstad van Nederland
51 Vrijstad Vianen
Beleef de historie!
52 Amersfoort
Sprookjesachtig oud én modern
54 Gooi & Vecht
Niet alleen RTV-geschiedenis
57 Haarlem
Gouden stad met gouden straatjes
59 Delft
Trendy en hip in historische omgeving
60 Leiden
Stad van 13 fantastische musea
62 Gouda
Gouds genieten in historische binnenstad
66 Zeeland
Veel te zien langs en achter de kust
68 De Maashorst
vier gemeenten met eigen historie en cultuur
72 Middenlimburg
Alles te vinden in het midden van Limburg
76 Zuidlimburg
Voel het verschil!
Colofon
Verrassend Nederland is een uitgave van
Argo Special Media
Postbus 2203
1500 GE Zaandam
Tel: 020-584 90 20
Medewerkers
Saskia Roselaar
Kelly Lakeman
Femke van Iperen
Caroline Spraakman
TDistributie
Bijlage bij Villa d’Arte januari/februari 2020
Redactie en advertenties
Hans Terpstra
h.terpstra@argomedia.nl
T: 020-410 78 79
Directie
Frans Makau (Algemeen Directeur)

LEVE HET WATER!
Friezen zijn de gelukkigste inwoners van Nederland.
Sterker nog; ze behoren tot de gezondste mensen ter wereld.
Hun geheim? Water. Mensen die aan het water wonen hebben
een aanzienlijk betere mentale gezondheid, zo toont onderzoek
aan. En van dat water heeft Friesland meer dan genoeg. Zee,
meren, gemalen, kanalen en kwelders… Ze weten er al eeuwen
raad mee. Ontdek het zelf in 2020, het jaar dat de gelukkigste
provincie van Nederland in het teken van water staat!

reizen
GEZONKEN SCHATTEN
Schepen zeilden uit alle windrichtingen
eeuwenlang de Maritieme
Zijderoute, zoekend naar peper,
zijde en porselein. Maar niet alle
schepen kwamen aan op hun
bestemming. De schepen die
onderweg zonken, lagen soms
honderden jaren op de bodem
van de zee... Tijdcapsules vol goed
bewaarde schatten. De keramiek
die duikers vonden in historische
scheepswrakken, vertellen in deze
tentoonstelling fascinerende verhalen
over de Maritieme Zijderoute
in Azië.
Keramiekmuseum Princessehof
Tot en met 28 juni 2020
Linkerpagina
Gezonken
Schatten. Schotel
met decor van
feniksen, bloemen
en symbolen
(afkomstig uit
Hatcher-wrak),
China, circa
1643, porselein,
diameter 29.5
cm. Collectie
Keramiekmuseum
Princessehof
(bruikleen
Ottema-Kingma
Stichting). Foto
en concept:
Maarten van
der Wal
foto’s pagina 59
@Ruben van Vliet
5

friesland
100 JAAR WOUDAGEMAAL
Het is het oudste stoomgemaal ter
wereld en als hij aan staat, zijn het
gebouw en het meer geneveld in
dikke mist. Een spectaculair beeld.
Het Ir. D.F. Woudagemaal (of
Woudagemaal) speelt ook vandaag
de dag nog een cruciale rol in de
Friese waterhuishouding. In tijden
van hoog water wordt het gemaal
ingezet zodat Friezen droge voeten
houden. Ook buiten werking is
een bezoekje aan het gemaal een
aanrader dankzij het uitgebreide
bezoekerscentrum.
Rechts
Woudagemaal
@Theo de Witte
Ir. D.F. Woudagemaal
Bezoek de website voor bijzondere
openingstijden en activiteiten
11FOUNTAINS
Bijna iedereen kent ze, de
bekende, historische Elfsteden
van Friesland. Alle elf verbonden
door water. In 2018 werden de elf
steden verrijkt met unieke fonteinen,
om de titel van Culturele
Hoofdstad van Europa te vieren.
Internationaal gerenommeerde
kunstenaars ontwierpen op basis
van Friese en eigen historie unieke
waterwerken. Niet alle werken
spuiten water zoals een klassieke
fontein dat doet. Zo vind je
bijvoorbeeld in Dokkum de unieke
ijsfontein, is het in Leeuwarden
echte mist dat uit de fontein
opstijgt en tref je in Harlingen een
enorme walvis in de haven, welke
zo nu en dan een grote straal
zeewater de lucht in pompt. Stuk
voor stuk zijn ze de moeite waard
om je eigen Elfstedentocht voor
in te richten.
De elf Friese steden
Vanaf circa maart t/m oktober,
de fontein in Leeuwarden en
Dokkum staan het hele jaar aan.
friesland.nl/11fountains
6

friesland
WIJ VIKINGEN
Moordend en rovend maakten de
Vikingen eeuwen geleden de Europese
kusten onveilig. Ook Frisia,
het Nederlandse kustgebied, werd
geteisterd door deze piraten van de
Noordzee. Wij Vikingen neemt je
mee naar Frisia in tijden van deze
Viking-plunderingen. Ontdek hoe
familieleden werden ontvoerd en
hele dorpen verwoest achterbleven,
maar leer ook het leven van de
Vikingen kennen. En hoeveel we
gemeen hebben met de Vikingen.
De tentoonstelling is voor alle
leeftijden en bevat naast artefacten
een echt Vikingschip.
Rechts 1
Koning uit een
schaakspel,
gevonden in
Leeuwarden,
1100-1200. Fries
Museum, Leeuwarden
| Collectie
Koninklijk Fries
Genootschap.
Foto: Tom
Haartsen
Rechts 2
Wij Vikingen in
het Fries Museum
1 2
Fries Museum
Tot en met 15 maart 2020
75 JAAR SKÛTSJESILEN
Wie Friesland zegt, zegt skûtsjesilen.
Deze bijzondere vorm van wedstrijdzeilen
is onlosmakelijk met
de provincie verbonden en in 2020
viert het SKS (Sintrale Kommisje
Skûtsjesilen) haar 75-jarig bestaan.
Het Fries Scheepvaart Museum
in Sneek toont de wereld van de
skûtsjesilers in een unieke tentoonstelling.
Beelden uit familie-albums,
foto’s van beroepsfotografen en
bijzondere amateur-kiekjes geven
een prachtig beeld van deze Friese
sport en traditie.
Rechts
Skutsjesilen
@Marcel van
Kammen
Fries Scheepvaartmuseum
5 juni tot en met 30 augustus 2020
WATERWERELD –
JOPIE HUISMAN
Ken je dat gevoel dat je krijgt op het
water? De wereld klinkt anders, de
horizon wiebelt, de lucht ruikt vers.
Jopie Huisman kende dat ‘watergevoel’
als geen ander. De kunstenaar
groeide op in Workum, aan het
water van zijn Holle Mar en maakte
daar tal van waterlandschappen. Dat
watergevoel, zijn liefde voor het water
en de natuur, is het uitgangspunt
van de tentoonstelling Waterwereld.
Rechts
Jopie Huisman
Museum
@Bas Czerwinski
Jopie Huisman Museum
13 februari tot 3 januari 2021
7

friesland
WADOPERA PETER GRIMES
Een unieke locatie voor een
unieke opera: achter de dijk bij
Paesens Moddergat wordt het
aangrijpende verhaal van visserman
Peter Grimes vertolkt. Het
operaspektakel toont het benauwde
en soms benepen leven in een
kleine vissersgemeenschap. Met
prachtige muziek van componist
Benjamin Britten nemen regisseur
Paul Carr en dirigent Arnaud
8
Oosterbaan je als bezoeker mee
naar een kleine, met zichzelf worstelende
gemeenschap. Een kans
om een opera mee te maken met
180 spelers, musici en zangers
op het podium met als achtergrond
het Wad, krijg je wellicht
niet gauw weer! De opera gaat in
september in première.
Paesens Moddergat
September 2020
MEER ONTDEKKEN
Meer ontdekken over Leve
het Water en alle culturele
wateractiviteiten?
Ga dan naar Friesland.nl

LEKKER KOESE
LEKKER SLAPEN
POST-PLAZA
Centraal gelegen in Leeuwarden,
de stad waar de Elfstedentocht begint
en eindigt, vind je Post-Plaza.
Een authentiek gebouw met een
rijke geschiedenis. Het gebouw
speelde zelfs een belangrijke rol in
de Tweede Wereldoorlog, toen het
nog een postkantoor was. Naast
perfecte slaapkamers beschikt dit
hotel over een mooi restaurant
met een plafond waar je eindeloos
naar kunt staren.
BOOKING DOKKUM
Jonge onderneemster Jojanneke
is het brein achter Booking Dokkum.
Dit Friese bedrijf biedt acht
verschillende B&B-accommodaties
in de noordelijkste stad van
Friesland, Dokkum. Overnacht
in een oude bierbrouwerij, een
grachtenpand of een herenhuis
in de historische binnenstad. Alle
B&B’s zijn te boeken via de website
van Booking Dokkum.
9

LEZERSREIS
LEEUWARDEN
SPECIAAL
ARRANGEMENT BIJ
POST-PLAZA
OVERNACHTEN IN HET
OUDE POSTKANTOOR
VAN LEEUWARDEN
Linksboven
Grand Café van Post-Plaza
Linksonder
Exterieur Post-Plaza Hotel &
Grand Café
Rechtsboven
Hotelkamer Post-Plaza
Rechtsmidden
House of Taste
Rechtsonder
Keramiekmuseum Princessehof
Hartje binnenstad, meer Leeuwarden dan dit wordt
het niet. Gelegen aan een van de mooiste straten
van de hoofdstad van Fryslân, staat Post-Plaza.
Een uniek Hotel & Grand Café, gevestigd in het oude
Postkantoor van Leeuwarden. We zijn natuurlijk erg
bevooroordeeld maar hier wil je echt geweest zijn!
Post-Plaza Hotel & Grand Café
Tweebaksmarkt 27
8911 KW Leeuwarden
www.post-plaza.nl
AANBIEDING VANAF 99,- P.P.P.N.
• Overnachting in een Deluxe kamer en de volgende
ochtend een heerlijk Fries ontbijt
• Entreeticket voor bezoek aan het Fries Museum
of het Keramiek Museum
• Proeverij bij het Boomsma Beerenburg Museum
en dé delicatessenwinkel van Leeuwarden;
House of Taste
• Stadsplattegrond en city shopper om de
historische stad mee te ontdekken
• Drie gangen diner in het Grand Café van Post-Plaza
Aanbieding is geldig t/m 31 maart 2020, op basis van beschikbaarheid.
Reserveren is mogelijk via mail (info@post-plaza.nl),
via onze website of per telefoon, onder vermelding van de
code PPVILLA.

friesland
ARTE SUITE
Overnacht boven een kunstgalerie
in Arte Suite, een bijzondere
en luxe B&B in het voormalige
postkantoor van Elfstedenstadje
Workum. Niet alleen beneden in
de galerie is modern werk van
uiteenlopende makers te zien, ook
in de slaapkamer kijk je je ogen
uit. Deze B&B is tot in de puntjes
gestileerd.
foto’s @Marianne Post
LAUSWOLT
Trek je richting de Friese wouden,
dan betreed je een gebied dat
onlosmakelijk verbonden is met
de turfroute. Hier vind je ook een
van de meest bijzondere hotels
van de provincie. Verscholen in de
bossen van Beetsterzwaag ligt vijfsterrenhotel
Landgoed Lauswolt.
Het restaurant van dit hotel is
bekroond met een Michelin-ster.
foto’s@team Horsthuis
VAARHUIS
Een varend ‘Tiny House’, dat is
dit hotelwaardig verblijf. Het
VaarHuis is een compleet schip,
met de comfort van thuis. Luisterend
naar kabbelend water
dat langs de romp stroomt, val
je heerlijk in slaap op de golven.
Een vaarbewijs is niet nodig, want
je wordt gevaren en wel over de
prachtige uitgestrekte Friese
Meren.
foto@Vaarhuis Cruises
11

Laten we
eerlijk zijn
12

twente
Je zult wel denken: Twente?
Dat is toch die regio vol natuurgebieden,
landgoederen en boerderijen?
En je hebt nog gelijk ook.
Daarom kun je bij ons ook zo
goed van de natuur genieten.
Fiets door de mooiste landschappen
en koop verse eieren bij de
boer aan huis. Maar Twente heeft
zoveel meer. Breng een bezoek aan
onze steden en dorpen, waar je
evenveel bijzondere winkels tegenkomt
als goede restaurants. Liever
iets nieuws leren? Bezoek Oyfo,
een museum voor kunst en techniek.
Of kom helemaal tot jezelf
tijdens een Twentse yoga retreat:
mindfull, zonder weg te zweven.
Een sauna of Twentse massage kan
natuurlijk ook. Er is hier van alles
te doen! Of juist helemaal niets.
Net waar je zin in hebt. Houd er
wel rekening mee dat je elke vijf
minuten stil moet staan om een
foto te maken van wéér een mooi
doorkijkje.
Linkerpagina
Kasteel Twickel
“En wat die Tukkers betreft? Een
eigenzinnig, trots en soms wat tegendraads
volkje. Nuchtere gasten
met droge humor. Een beetje stug
maar altijd gastvrij!”
Deze 6 highlights mag je niet
missen als je in Twente bent:
1. Enschede, epicentrum van
het Oosten
Hoewel het niet in het hart van
Twente ligt, maar net voor de
grens met Duitsland, mag je
Enschede best wel het epicentrum
van het oosten noemen. En nee,
dan verwijzen we niet naar de
vuurwerkramp die hier jaren geleden
plaatsvond. Hoewel: de wijk
Roombeek is letterlijk uit de as
herrezen. In Roombeek vindt je nu
een mix van bijzondere architectuur
en interessante musea zoals
13

Hotel Restaurant Het Ros van Twente
Leuk dat u komt!
Maak kennis met onze persoonlijke kijk op Twentse gezelligheid. Kwaliteit, zorg en aandacht in een ongedwongen sfeer. U vindt Hotel Het Ros van Twente
aan de rand van het schilderachtige dorp De Lutte, middelpunt van het glooiende landschap Noordoost-Twente. Daarmee is Het Ros van Twente de
perfecte uitvalsbasis om één van de mooiste gebieden van ons land te verkennen, maar ook net over de grens in het Duitse Bad Bentheim vindt u volop
mogelijkheden voor ontspanning en recreatie.
Wij verwelkomen u graag bij Het Ros van Twente!
Double Up in 2020
Bij Hotel Restaurant
Het Ros van Twente
in De Lutte
Bij boeking van 1 overnachting in Comfort Kamer met ontbijt
en viergangenmenu ontvangt u van ons
TWEEDE NACHT MET ONTBIJT GRATIS !!!!!
Prijs 79,00 euro per persoon in tweepersoonskamer
inclusief ontbijt en 4 gangen menu.
Actie geldig van 2 januari tot 31 maart 2020
telefonisch boekbaar op 0541 552 525 of
info@rosvantwente.nl
Beuningerstraat 20, 7587 LD De Lutte
Website: rosvantwente.nl

twente
Onder
Ootmarsum
Rijksmuseum Twenthe. Tip: boek
een rondleiding. Ook voor winkelen
moet je in Enschede zijn. Van
bekende ketens tot fantastische
boetiekjes. Plof na deze explosie
van indrukken met je shoppingbags
neer in een café of op een
terras op de Oude Markt. Dan zit
je pas echt in het epicentrum. Na
afloop doe je een drankje op het
gezellige horecaplein de Oude
Markt.
2. Sprookjesachtig Ootmarsum
Ooit gehoord van Ootmarsum?
Mensen die in deze sprookjesachtige
gemeente in het noordoostelijke
‘oortje’ van Twente wonen,
zijn bijzonder trots op dit stukje
paradijs. Ootmarsum staat ook
wel bekend als hét kunststadje van
Oost-Holland. Het pittoreske stadje
kent een rijke historie waardoor
je als kunstliefhebber nooit meer
naar huis wilt. Een stukje Twentse
natuur thuis aan de muur? Keuze
genoeg bij de vele galerieën. Echt
even terug in de tijd? Openluchtmuseum
Ootmarsum geeft je
het gevoel dat je in de verkeerde
tijd bent geboren. Een plek vol
verhalen! En dan hebben we het
nog niet eens gehad over het landschap.
Ook wel coulisselandschap
genoemd. Geen mens weet wat
het precies is, dat moet je gewoon
met eigen ogen zien. De Tukkers
zijn zo slim geweest om precies
door die glooiende natuurgebieden
fiets- en wandelpaden aan te
leggen. Zo kom je overal langs.
3. De Kroonjuwelen van Twente:
Landschap Noordoost-Twente
Karakteristiek voor dit gebied is
het afwisselende, kleinschalige en
reliëfrijke landschap. Het fraaie
landschap, in samenhang met
cultuurhistorische elementen,
geven Noordoost-Twente een
eigen identiteit. Daarom zeker de
moeite waard als je toch in Twente
bent! Het coulisselandschap
zorgt voor mooie doorkijkjes met
unieke planten en dieren. Heuvels,
weilanden, meertjes, hooilanden,
heide en historische boerderijen
maken het plaatje compleet. Mis
niet natuurgebied het Springendal.
Ook wel ‘De tuin van Nederland’
genoemd met schilderachtige
kwelvijvers, watervalletjes en smalle
beekjes. Ook Het Lutterzand is
een absolute topper in de regio wat
betreft de combinatie van natuur,
ontspannen en genieten. Voor
iedere Twentenaar staat Het Lutterzand
synoniem voor plezierige
uitstapjes, pootje baden in rivier
de Dinkel en het ontdekken van de
natuur.
4. Kasteelrijk Diepenheim
Het is een en al schattigheid in
het zuiden van Twente. Hier ligt
Diepenheim lieflijk aan het kronkelende
riviertje de Regge. Het is
het kleinste stadje van Twente.
Locals noemen Diepenheim dan
ook liefkozend ‘Stedeke’. Wat is
er veel moois te zien als je de Zes
Kastelenroute in Diepenheim fietst
langs Huis Diepenheim, Kasteel
Nijenhuis, Kasteel Weldam,
Kasteel Warmelo en Westerflier.
Deze zes kastelen schitteren in
de prachtige natuur rondom het
idyllische Twentse stadje. Bij
sommige kastelen kun je ook een
kijkje nemen in de tuinen. Diepenheim
is inspiratiebron voor veel
kunstenaars. Niet zo gek dus dat
je hier struikelt over de galeries,
ateliers en antiekwinkels. Er is
zelfs een tekencentrum, kunstvereniging
en een kunstwandeling.
Hoogtepunt van Diepenheim: het
Kunstmoment. Met hoofdletter K.
Een elfdaags cultureel festival in
de herfstvakantie. Ook elke eerste
zondag van de maand ontkom
je niet aan een dosis kunst. De
Heerlijcke Markt in het hart van
Diepenheim staat dan vol kramen
waar creatieve, ambachtelijke en
duurzame producten verkocht
worden.
5. Historisch Delden
Delden ligt onder de ‘rook’ van
grote broer Hengelo. De beste
15

Parkhotel
de Wiemsel
Waarom wachten op het paradijs?
Puur natuur, rust en ontspanning in een 4-sterren superior hotel met uitgestrekt hotelpark,
56 kamers en suites, voortreffelijke keuken, een Spa & Wellness, binnen- en buitenzwembad,
kunstgalerie en daarbij onze mooiste arrangementen
www.parkhotel-dewiemsel.nl

twente
Boven
Sprengenberg,
Sallandse Heuvelrug
Rechtsboven
Lutterzand
Rechtsonder
Oude Markt,
Enschede
manier om dit eeuwenoude stadje
te verkennen, is te voet. Wandelschoenen
aan dus. Loop langs illustere
stadspoorten, oude kerken,
middeleeuwse verdedigingswallen
en smalle straatjes terug naar het
jaar 1333. Hier vind je het majestueuze
kasteel Twickel, te midden
van een prachtig landgoed van
4000 hectare. Als goede burger
mag je het kasteel niet naar binnen,
de deuren gaan alleen open
tijdens de Kasteeldagen. Je moet
het doen met de kasteeltuinen. Of
trouwen met iemand van adel. Een
prachtige wandelroute door het gebied
is de Umfassungsweg. Zo kom
je ook langs de Museumboerderij,
het Zoutmuseum, de Noordmolen,
de Houtzaagmolen, de Oude én de
Nieuwe Blasiuskerk. Aan evenementen
ook geen gebruik. Slenter
over de Twentse Brocante Fair,
het Cultureel Straatfestival, de
maandelijkse streekmarkt of loop
binnen bij een van de vele winkels
of galeries.
6. Sallandse Heuvelrug, bergen
vol beleving
Als je eens zin hebt in iets anders,
dan kan het zomaar gebeuren dat
je jezelf op een dag terugvindt op
de Sallandse Heuvelrug. Midden
in het schone Twente, ver van de
Randstad. Hier is nog ruimte en
kun je je oergevoelens in de vrije
loop laten. Bekijk je de Sallandse
heuvelrug op de kaart dan zie je
meteen dat het een Nationaal Park
is. En niet zo’n park als het Vondelpark
of een ander stadspark, nee,
je bent hier in de vrije Natuur - met
een hoofdletter. Glooiende bossen,
heidevelden met indrukwekkende
vergezichten en een heerlijk gevoel
van rust en ruimte. Dit gebied, op
de grens met regio Salland, is de
buitensportregio van Nederland.
Vooral beroemd om haar beste
mountainbikeroutes. Of je nu wilt
vogelspotten, wandelen, hardlopen,
fietsen of mountainbiken: hier
ervaar je het ultieme vakantiegevoel.
WE LATEN ONS
NIET OPJAGEN
Nederlanders zijn tegenwoordig
altijd druk. Ze rennen van
afspraak naar afspraak. En van
deadline naar deadline. Dat
gehaaste leven leidt tot een
chronisch tijdgebrek. In Twente
laten we ons niet opjagen. En
doen we dingen lekker op ons
eigen tempo. Want wij weten
dat tijd ons kostbaarste bezit
is. Tuurlijk hebben wij ook volle
dagen waarop er van alles gedaan
en geregeld moet worden.
Geloof ons, wij weten echt wel
wat keihard werken is. Maar we
doen dingen graag op onze eigen
manier, in ons eigen tempo.
Dus neem de tijd in Twente. We
hebben toch tijd zat!
Meer tips?
Kijk op visittwente.nl.
17

twente
KOM PUUR GENIETEN IN TWENTE
BIJ LANDGOED DE UITKIJK
Landgoed De Uitkijk is een authentiek
hotel-restaurant aan de rand
van het Nationaal Park De Sallandse
Heuvelrug, op de grens met Twente.
Een ontmoetingsplek bij uitstek!
Wil je er een paar dagen tussenuit
om helemaal tot rust te komen?
Landgoed De Uitkijk biedt alles
wat je nodig hebt voor een paar
heerlijke, ontspannen dagen
in Twente. De rietgedekte villa
was, bijna een eeuw geleden, een
theehuis met een uitkijktoren aan
de rand van Hellendoorn. In die
tijd liep er een zandpad tussen
Hellendoorn en Holten, maar een
pleisterplaats ontbrak. Het bleek
een gouden greep; nog steeds is
Landgoed de Uitkijk een unieke
locatie waar men graag neerstrijkt
om te onthaasten. De sfeervolle
huiskamer met openhaard, de
lichte serre, het Bib Gourmand
restaurant en de verwarmde veranda
vormen het hart van het hotel.
Hier kun je genieten van pure
gerechten, gemaakt met regionale
producten. Rust uit in een stijlvolle
hotelkamer. Ontdek de ongerepte
natuur van het Nationaal Park De
Sallandse Heuvelrug. Dat is wat wij
in Twente noemen: Puur Genieten!
18

twente
PUUR GENIETEN ARRANGEMENT
• 2 overnachtingen in een charme kamer
• 2 dagen een uitgebreid ontbijtbuffet
• Een 3-gangen a la carte diner op de 1ste dag
• Een uitbundige borrelplank op de 2de dag
• gratis wandel- en fietsroutes
• gratis parkeren
• gratis wifi
Prijs: vanaf € 132,- per persoon op basis van een
tweepersoonskamer.
Op vrijdag en zaterdag geldt een toeslag.
Reserveringen via: landgoeddeuitkijk.nl/overnachten
19

DE CULI EXPRESS
Midden in het Twentse landschap ligt Enschede, een stad met vele gezichten.
Enschede is een verrassende en bruisende stad; je kunt er eindeloos ontdekken.
Duik in de Twentse cultuur en leer het kunstzinnige karakter van de stad kennen.
Of maak een smaakvolle culinaire reis langs de vele food-hotspots die Enschede
rijk is. Maak kennis met een levendige stad waar het heerlijk toeven is!
Beleef het Twentse landschap
tijdens een culinaire treinreis in
een authentieke stoomtrein. De
Stoomtreinen van het Museum
Buurtspoorweg zijn afkomstig uit
eind 1800, begin 1900 en rijden
al meer dan 50 jaar op het private
traject tussen Haaksbergen en
Boekelo. Het rijdende restaurant
wordt geëxploiteerd door sterrenrestaurant
’t Lansink en biedt
plaats aan circa 60 gasten.
Wil jij op een unieke manier door
Twente rijden en ondertussen
genieten van een exclusief diner?
Hoe ziet uw avond eruit?
Om 18.00 uur ontvangen wij u met
een heerlijk sprankelend aperitief
in de sfeervolle goederenloods van
Museum Buurtspoorweg in Haaksbergen.
Hier begint uw culinaire
reis met één van de authentieke
stoomtreinen. Tijdens de tweeëneenhalf
uur durende rit door het
Twentse coulisselandschap wordt
u door het team van SVH Meesterkok
Lars van Galen culinair in de
watten gelegd met een 5-gangen
vorkjes diner en serveren wij daarbij
drankjes naar keuze. Onderweg
maken wij een tussenstop in
Boekelo waar u even de benen kunt
strekken en een kijkje kunt nemen
in de winterloods van het museum.
Prachtige, historische rijtuigen en
gedetailleerde modelbanen staan
20

reizen
hier ter bezichtiging. De locomotief
wordt ondertussen gerangeerd
en als u weer heeft plaatsgenomen
rijden we terug naar Haaksbergen,
waar we na nog eens twee gangen
in de trein afsluiten met een geurige
kop koffie met lekkernijen.
Bedrijfsuitje of Client Event?
Gastronomische belevenis in een
rijdende historische (stoom)trein.
Wilt u een unieke ervaring voor
uw medewerkers of collega’s?
Wat te denken van een culinaire
rit met een rijdende (stoom) trein
van Haakbergen naar Boekelo.
Terwijl u door het mooie Twentse
coulisselandschap rijdt, legt
SVH-Meesterkok Lars van Galen
van sterrenrestaurant ’t Lansink
te Hengelo u samen met zijn team
culinair in de watten.
Wenst u uw eigen “feestje” te
organiseren? Dan kunt u uw eigen
rijdende Culi Express huren. De
catering zal verzorgd worden door
’t Lansink. Wij serveren diverse
“kleine gerechten” en drankjes
in de klassieke rijtuigen. Kortom
het ideale uitje voor uw bedrijf of
familie! Na een ontvangst met een
aperitief op Station Haaksbergen
beginnen we met een 2,5 uur (minimaal)
durende proefrit bestaande
uit diverse vorkjesgerechten en
passende wijnen.
Is uw gezelschap groter dan 60
personen? Dan serveren wij het
diner geheel of gedeeltelijk in de
goederenloods in Boekelo.
De dag kan er als volgt uit zien:
Om circa 18.00 uur worden de
gasten met de stoomtrein opgehaald
van station Bad Boekelo. De
gasten worden ontvangen met een
glaasje Champagne en onderweg
naar Haaksbergen serveert ons
team enkele amuses. Bij aankomst
in Haaksbergen er is in de stationsrestauratie
gelegenheid voor
een presentatie/welkomst woordje.
Tevens serveren wij een drankje
naar keuze. Vervolgens vertrekt de
trein richting Boekelo en serveren
wij het voorgerecht. Na circa 45
minuten arriveren wij in Boekelo
alwaar in de goederenloods 1 lange
tafel gereed staat voor het vervolg
van het diner. Om circa 22.30 uur
vertrekt de trein weer richting station
Bad Boekelo, alwaar de gasten
kunnen overnachten in een van de
nabij gelegen hotels.
Uiteraard passen wij uw programma
geheel naar wens aan.
Blijf overnachten bij
Hotel ’t Lansink:
C.T. Stork was behalve een bevlogen
grootindustrieel vooral een
sociaal man. Voor zijn werknemers
liet hij in Hengelo een woonwijk
van hoge kwaliteit bouwen. De
wijk, Het Tuindorp genaamd, werd
gebouwd in een voor die tijd verrassende
bouwstijl. Het theehuis,
dat Stork in 1916 liet bouwen, gold
als het sociale middelpunt van de
wijk. Sinds 1921, toen het een extra
verdieping kreeg, is het gebouw
ongewijzigd gebleven en heeft
het zijn kenmerkende historische
monumentale karakter behouden.
Heden daags is hotel ’t Lansink
een Rijksmonument.
Voor reserveringen kunt u terecht
op culiexpress.com.
Wilt u de Culi Express exclusief
reserveren? Neem dan contact op
met sales@degusteau.nl
De kosten bedragen vanaf € 97,50 per persoon.
Dit is inclusief:
* Sprankelend Aperitief
* 5-gangen vorkjesdiner van SVH Meesterkok Lars van
Galen
* Koffie en lekkernijen
* Rit met een historische stoomtrein van Haaksbergen
– Boekelo – Haaksbergen
Dit is exclusief:
* Drankjes, deze zullen wij naar verbruik berekenen
De tafels in het restauratierijtuig zijn geschikt voor 2,
3 of 4 personen. Grotere gezelschappen kunnen over
meerdere tafels, naast elkaar, worden ingedeeld.
De Culi Express zal rijden op de volgende dagen:
Zaterdag 14 maart 2020
Vrijdag 27 maart 2020
Zaterdag 11 april
Vrijdag 17 april 2020
Zaterdag 9 mei 2020
Vrijdag 15 mei 2020
Zaterdag 6 juni 2020
Vrijdag 12 juni 2020
Zaterdag 4 juli 2020
Zaterdag 29 augustus 2020
Zaterdag 12 september 2020
Vrijdag 18 september 2020
Zaterdag 3 oktober 2020
Vrijdag 16 oktober 2020
Zaterdag 7 november 2020
Vrijdag 20 november 2020
Vrijdag 11 december 2020
21

WANNEER GA JIJ
NAAR ENSCHEDE?
Midden in het Twentse landschap ligt Enschede, een stad met vele gezichten.
Enschede is een verrassende en bruisende stad; je kunt er eindeloos ontdekken.
Duik in de Twentse cultuur en leer het kunstzinnige karakter van de stad kennen.
Of maak een smaakvolle culinaire reis langs de vele food-hotspots die Enschede
rijk is. Maak kennis met een levendige stad waar het heerlijk toeven is!
Boven
Enschede
@Eric Kuipers
Bourgondiërs halen hun
hart op in Enschede
Enschede is een plek waar elke
foodie, Bourgondiër en culinaire
kenner zijn of haar hart eindeloos
kan ophalen. De bruisende Oude
Markt, de knusse Walstraat en het
moderne Roombeek vormen het
décor voor de vele heerlijke plekjes
die Enschede te bieden heeft. Een
dagje struinen door Enschede
zorgt natuurlijk voor lekkere trek.
Ga voor een kopje koffie met een
lekkernij of geniet van een koud
glas wijn op een zonnig terras: het
is allemaal mogelijk in de grootste
stad van het oosten.
De dag heerlijk beginnen
Begin ‘s ochtends met een goede
kop koffie op het terras van Coffee
Fellows. Of nestel jezelf in de gezellige
binnentuin van Bardot. Zin
in heerlijk belegd en versgebakken
brood? Schuif dan zeker aan bij
de Broodbode in de bijzondere
Haverstraatpassage.
Een relaxte namiddagborrel
Overal in Enschede vind je gezellige
terrassen en zonnige binnentuinen,
waar ze snappen dat bij
een borrel een goede borrelplank
hoort. Schuif aan bij een gezellig
etablissement op de Oude Markt
of struin eens door de knusse
Walstraat en laat je verrassen door
het diverse aanbod.
Lekker lang tafelen
Ben je toe aan een overheerlijk
diner? Lekker lang tafelen, goed
gezelschap, bijpassende wijnen
of biertjes en een fijne setting
waarin je optimaal kunt genieten...
Enschede biedt een ruim dineraanbod
met voor ieder wat wils. Aziatisch,
Zuid-Amerikaans, Frans,
Italiaans en fusion: in Enschede
vind je het allemaal. Van overheerlijke
sushi van Tao, de verrassende
vegetarische gerechten van Het
22

Rechts
De Museumfabriek
reizen
Rechtsonder
Haverstraatpassage
Paradijs tot authentieke Italiaanse
gerechten bij Sapori e ricordi. Geniet
van alles wat culinair Enschede
te bieden heeft!
Kunst- en cultuurhart
van Oost Nederland
In Enschede geen gebrek aan culturele
dagjes uit. Laat je meevoeren
in deTwentse cultuur door één
van de talrijke musea te bezoeken,
bijvoorbeeld het Rijksmuseum
Twenthe, dat zich terecht het
museum der verbeelding noemt.
Hier kom je in contact met de turbulente
Twentse historie en leer je
meer over de nuchtere Enschedese
cultuur.
Ben je meer een doe-er of ben je
op zoek naar een uitje waar de
kinderen spelenderwijs kunnen
leren? Dan is De Museumfabriek
de perfecte plek. Hier komt de
geschiedenis van Twente tot leven,
wordt er op interactieve manier
verband gelegd met het heden en
kun je zelfs een kijkje nemen in de
toekomst.
Laat je meeslepen
Naast alle kunstzinnige plekken
biedt de stad het perfecte culturele
avondje uit. Aan schouwburgen
en theaters is er namelijk geen
gebrek! In de Stadsschouwburg,
de Kleine Willem, het Vestzaktheater
en het openluchttheater van
de Universiteit van Twente vinden
de mooiste voorstellingen plaats.
Alle hebben ze een eigen en uniek
karakter. Zo is er in het intieme
Vestzaktheater maar plek voor 65
toeschouwers, en is de Kleine Willem
volgens Herman Finkers “om
te janken zo mooi”. Van opera tot
theater, cabaret en muziek, je vindt
het allemaal in een van Enschede’s
theaters.
De theateragenda staat vol met
voorstellingen van uiteenlopende
soort. Zo is er voor ieder wat wils!
Bekende namen geven regelmatig
acte de présence in een van de grote
zalen. De Enschedese theaters
geven je ook de mogelijkheid om
nieuwe namen te ontdekken: minder
bekende ensembles, orkesten,
cabaretiers en artiesten bestijgen
dagelijks Enschede’s culturele
podia.
Dé broedplek voor
Enschedese cultuur
Plan je een trip naar Enschede?
Bezoek dan ook zeker Concordia:
een plek midden op de geliefde
Oude Markt, waar beeldende
kunst, theater en cinema bij elkaar
komen. Combineer een diner met
een voorstelling of filmhuisfilm en
geniet nadien van een drankje met
uitzicht op de verlichte Grote Kerk
en de levendige gezelligheid om je
heen. Een heerlijke afsluiting van
een gezellig avondje uit.
23

enschede
Onder
Roombeek
Roombeek Cultuurpark
De wijk Roombeek is vooral
bekend van de vuurwerkramp
in mei 2000, maar inmiddels is
Roombeek weer opgebouwd en
getransformeerd tot een creatieve
broedplaats. In deze dynamische
wijk vind je een bijzondere mix
van kunst, cultuur en architec-
tuur. De Roombeekse kunst- en
cultuurinstellingen Tetem, De
Museumfabriek, Rijksmuseum
Twenthe en Aki/ArteZ Academie
voor Art & Design zijn er om de
samenleving te inspireren en
worden zelf ook geïnspireerd door
die samenleving. De combinatie
van bijzondere kunst en cultuur
met de architectonische kwaliteit
van de wijk maken een bezoek aan
Roombeek Cultuurpark tot een
unieke ervaring.
Ontdek winkelstad Enschede
Enschede is een echte winkelstad.
Van bekende winkelketens als
Scotch & Soda, Mango en Zara
tot stijlvolle boetiekjes: Enschede
heeft voor elke shopper wat wils.
Ben je op zoek naar iets unieks,
dan kun je in Enschede zeker
slagen! In de binnenstad vind je
de meest knusse winkeltjes en
boetiekjes.
Lokale pareltjes
Naast de bekende ketens vind je
in Enschede ook tal van lokale
pareltjes. In de sfeervolle Haverstraatpassage
kunnen dames
hun modehart ophalen bij Rosee
Fashion & Styling, Scooter en
KNhus Lifestyle. Voor de mooiste
interieuritems kun je terecht bij
Goods4Home en Conceptstore
The Upperside. Heren shoppen
in de Haverstraatpassage bij het
hippe KLOF en Manchet. Daarnaast
loont het om in deze straat
om omhoog te kijken om de mooie
gevels te bewonderen.
Korte Hengelosestraat
In de knusse Korte Hengelosestraat
kun je goed slagen voor een
origineel cadeau. Op zoek naar
een betekenisvol geschenk? Kijk
dan eens bij spirituele cadeauwinkel
De Blauwe Maan. Prachtige
bloemen vind je bij Mimosa. Voor
de kleinsten vind je het mooiste
(houten) speelgoed bij Kikado.
Andere straten waar je unieke
lokale hotspots kunt vinden zijn De
Heurne, de Walstraat en Zuiderhagen.
24

Linksboven
De Eekenhof
enschede
Rechtsboven
Winkelcentrum
De Klanderij
stadspark - vernoemd naar de rijke
textielfabrikant Abraham Ledeboer
- kent een van de dikste bomen
van Nederland. Deze ‘Sequoia
van Enschede’ wordt dan ook
regelmatig bezocht door schoolklassen.
De boom moet ongeveer
in 1890 zijn geplant door de ouders
van Abraham Ledeboer, nadat zij
terugkwamen van een vakantie in
Californië en gefascineerd waren
geraakt door de enorme sequoia’s
in Yosemite National Park.
Linksonder
Roombeek
Rechtsonder
Wilminktheater
Voor fijnproevers
Voor de fijnproevers worden er
bijvoorbeeld veel culinaire evenementen
georganiseerd. Tijdens het
jaarlijkse Proef Eet tonen Enschedese
restaurants hun kunsten in
een gezellige, informele proeftuin
midden in de binnenstad. Of kom
eens langs bij de foodtrucks van
TREK in het Volkspark of Stoer
Voer in het Van Heekpark, waar je
kunt genieten van een lekker hapje
in een heerlijk stadspark.
Kunst en cultuur in de stad
Natuurlijk worden er ook tal van
culturele en kunstzinnige evenementen
georganiseerd. Zo vult de
binnenstad van Enschede zich met
kunst en cultuur tijdens de
Culturele Zondagen. Geniet van
fijne deuntjes in de stad tijdens
Muziek in de Straten. Met Kunst
in het Volkspark bekijk je de meest
uiteenlopende kunstwerken in het
prachtige groene stadspark.
Actief Enschede
Een leuke ontspannende manier
om Enschede te verkennen is op de
fiets of te voet. Laat de stad achter
je, volg de wandel- en fietsroutes
en vind de mooiste plekjes van het
rijke Twentse landschap.
Stadsparken
Enschede kent een groot aanbod
aan stadsparken. Om er maar een
paar te noemen: Blijdensteinpark,
Florapark en Volkspark. Een
van de favoriete stadsparken is
het Abraham Ledeboerpark. Dit
Natuurgebieden in en rond
Enschede
Stap eens op de fiets naar het
zuiden van Enschede, naar veengebied
Aamsveen. Dichtbij de Duitse
grens tref je dit groene gebied met
heidevelden, grasland en afgegraven
hoogveen aan. Dit natuurgebied
is zo bijzonder dat Europa het
heeft aangewezen als een Natura
2000-gebied. Grote kans dat je
hier wilde dieren tegenkomt!
Aan de rand van Enschede vind je
recreatiepark het Rutbeek. Je kunt
hier naar het klimbos, barbecueën,
paintballen, waterskiën of een bezoek
brengen aan de escape room,
speeltuin of zwemvijver. Uiteraard
kun je ook naar het Rutbeek voor
een heerlijke wandeling in de
natuur. Er is zelfs een visvijver aangelegd.
Zeker een bezoekje waard!
Weekendje weg in Enschede
Kortom, of je nou wilt shoppen,
opladen of een evenement wilt bezoeken:
in Enschede vind je alles.
Kijk voor alle activiteiten en
overnachtingsmogelijkheden op
uitinenschede.nl.
Wanneer ga jij naar Enschede?.
uitinenschede.nl/
weekendjeweg
25

HABEANT
HANSAM
SUAM*
Nee, Latijn spreken we niet meer in de Hanzesteden. De tijd is bij ons niet stil
blijven staan. Gotische trapgevels hebben we nog. Net als oude pakhuizen, rijke
handelaarspanden, havens en scheepswerven. Kerkspitsen en stadspoorten torenen
fier boven onze kades uit. Was het gisteren dat onze schepen handel dreven
met heel Europa? Of was dat rond 1250? Rotterdam en Amsterdam waren nog
dorpen, het economische hart van Nederland klopte aan de IJssel en de Zuiderzee.
Onze steden waren lid van de Hanze, een machtige handelsunie die
Europa verenigde, van Rusland tot Portugal.
Maar de tijden zijn veranderd.
De handel van vroeger heeft zich
verplaatst naar onze terrasjes, restaurants,
charmehotels, winkels,
fietsverhuurders, ambachtslieden,
artiesten, musea en monumenten.
Daar kan jij nu eigenhandig jouw
Hanze komen sluiten. Want dat
betekent onze Latijnse lijfspreuk:
‘Laten we gouden zaken doen.’ Jij
geniet met volle teugen van ons
mooie verleden. Wij blinken van
trots dat we het met jou mogen
delen en hebben het met liefde
geüpdatet. Deal?
Vroeger bezegelden we onze
overeenkomsten met oorkondes
en handdrukken. Zo plechtig doen
we het niet meer, maar een warme
glimlach krijg je er zeker bij.
*Laten we een Hanze sluiten
Negen Hanzesteden, negen
parels verbonden door het water.
Historisch, hedendaags en vol
beleving!
We laten je graag kennis maken
met onze Hanzesteden, verbonden
door het water:
Doesburg, Zutphen, Deventer,
Hattem, Zwolle, Kampen, Hasselt,
Elburg en Harderwijk.
Doesburg - Hanzestad vol cultuur
Duizenden jaren geleden een nederzetting
op de rivierduinen, sinds
de Middeleeuwen een Hanzestad
en garnizoenstad en tegenwoordig
vooral bekend als mosterdstad.
Maar Doesburg heeft veel meer.
Juweel- en glaskunst bijvoorbeeld.
Het oudste café van Nederland. En
verder allerlei cultuurhistorische
schatten.
26

hanzesteden
Cultureel paradijs
Doesburg heeft verschillende musea
en zelfs een museumtuin. Om
alles te weten over de Hanzestad,
bezoek je museum De Roode
Toren. Liefhebbers van sieraden,
juwelen en glaskunst lopen binnen
bij het Lalique-museum. Museumtuin
‘t Olde Ras heeft de grootste
particuliere collectie fruitbomen in
Europa. Doesburg ademt cultuur.
Zo is elke eerste zondag van de
maand Culturele Zondag. Dan
is het open huis bij kunstenaars,
galeries, podia en musea.
Zutphen - Eigenzinnig en origineel
In de Middeleeuwen stond Zutphen
al bekend als een eigenzinnige
Hanzestad. Nog steeds ben je
in deze stad aan het goede adres
als het om originaliteit gaat. In het
historische centrum vind je naast
vele torens een bijzonder en uniek
winkelaanbod.
Authentiek shoppen
Niet alleen de buitenkant van die
mooie panden in Zutphen is de
moeite waard. Achter veel van
die bijzondere gevels gaan unieke
winkels, originele giftshops en
eigentijdse boetiekjes schuil. Hier
vind je altijd wel iets wat een ander
niet heeft, want veel grote winkelketens
heb je niet in Zutphen. Van
zo’n eigenzinnig en authentiek
winkelaanbod wordt elke shopaholic
blij. Ook fijn: tijdens en
na een dag winkelen kun je even
bijkomen in één van de vele cafés,
restaurants of lunchrooms die de
binnenstad van Zutphen rijk is.
Overal om je heen zie je monumentale
panden met bijzondere
gevelstenen, historische kerken
en eeuwenoude pleinen. Met als
trots boegbeeld de Lebuinuskerk,
die je al van verre kunt zien.
Historisch een rijke stad dus, maar
ouderwets? Integendeel. Deventer
is levendig, frivool en vitaal: een
modern-monumentale stad.
Zwolle – Hip en Historisch
Zwolle is een Hanzestad en een
studentenstad. En dat merk je: de
dynamiek spat van deze historische
én hippe stad aan de IJssel af. Wandel
door het bruisende centrum en
ontdek inspirerende boetieks, lekkere
koffietentjes, boeiende musea, de
beste restaurants en nog veel meer.
Genoeg te doen
In de straten van Zwolle hangt een
levendige sfeer. Vroeger maakten
kooplieden van het Hanzenetwerk
hier de dienst uit, tegenwoordig
zijn het studenten, ondernemers
en creatievelingen die voor de
dynamiek zorgen. Handelsgeest
en ondernemerslust zorgen ervoor
dat Zwolle een stad is waar je je
nooit hoeft te vervelen.
Hattem - Schilderachtige
Hanzestad
Tussen de noordrand van de
Veluwe en de IJssel ligt het pittoreske
Hattem. De Hanzestad is al
eeuwen een inspiratiebron voor
kunstschilders. Niet zo verwonderlijk:
de stad is niet alleen ‘fotogeniek’,
het ligt ook nog eens in een
fraaie omgeving met de Veluwe de
IJssel op steenworp afstand.
Hollandse luchten
De ligging aan de IJssel zorgt
ervoor dat Hattem vrij uitzicht
heeft op de beroemde Hollandse
luchten. Vele kunstschilders vonden
(en vinden) hierin inspiratie.
Jan Voerman was één van hen. Hij
schilderde graag de wolken boven
de IJssel en zijn woonplaats Hattem.
Zijn schilderijen zijn te zien in
het Voerman Museum Hattem.
Onder
Hanzestad
Doesburg met de
oudste horecagelegenheid
van Nederland:
Stadsbierhuys de
Waag
Linkerpagina
Fietsen in Hanzestad
Hattem.
Binnen vijf
minuten, fiets of
wandel je naar
de IJssel, van
stadspoort naar
de Veluwe
Deventer
Het stroomt in Deventer. Niet
alleen het water van de IJssel waaraan
de Hanzestad ligt. Ook de stad
zelf is vol leven. De energie stroomt
door de middeleeuwse straten.
Festivals, kermissen, markten en
muziek: in Deventer is altijd iets te
ontdekken en beleven.
Modern-monumentale stad
Deventer telt vele historische bezienswaardigheden
zoals de Proosdij,
het oudste stenen woonhuis
van Nederland (twaalfde eeuw!).
27

reizen
Links
Het Pelserbrugje
in Hanzestad
Zwolle
Kampen - Bruisende Hanzestad
aan de IJssel
Al sinds de dertiende eeuw bruist
het in Kampen. Vissers, ambachtslui
en kooplieden zorgden vroeger
voor bedrijvigheid in de nautische
stad aan de oevers van de IJssel.
Die levendige sfeer proef je nog
steeds in deze Hanzestad.
Ambachtelijke bedrijvigheid
In de straten van Kampen vind
je opvallend veel ambachtelijke
bedrijvigheid:
• Kampen had ooit honderd sigarenfabrieken.
Er is nog één actief:
De Olifant in de Voorstraat.
Hier worden nog elke week
80.000 sigaren geproduceerd.
• Even verderop werkt een meestersmid
in de enige (en eeuwenoude)
smederij die Kampen
nog rijk is.
• Ook van de tientallen bierbrouwerijen
is er in Kampen nog eentje
over: De Wereld. Onder meer
te bestellen in misschien wel het
bruinste café van Kampen: de
Stomme van Campen.
• Een middeleeuwse kustvaarder
van dichtbij bekijken? Bezoek
dan de Koggewerf, hier ligt hét
symbool van Kampen: de Kamper
Kogge.
Hasselt - Bedevaartsoord met
karakter
Ten noorden van Zwolle, aan het
Zwarte Water, ligt Hanzestad
Hasselt. Een karaktervolle stad
met sfeervolle geveltjes, lommerrijke
straatjes en verborgen plekken.
Ontdek de bijzondere relatie die
deze Hanzestad met Amsterdam
heeft. Of bewandel als een echte
pelgrim één van de bedevaartsroutes
die in Hasselt samenkomen.
Grachtengordel
Hasselt is, zoals een echte Hanzestad
betaamt, een waterstad.
28

reizen
Het Zwarte Water doorkruist
de stad. Naast deze rivier kent
Hasselt ook nog een oude stadgracht,
waarin de contouren van
de oude vestingstad te zien zijn.
De grachtengordel krijgt Amsterdamse
allure met namen als namen
als Baangracht, Heerengracht,
Prinsengracht en Brouwersgracht.
Klein Amsterdam in de kop van
Overijssel. Water heeft altijd een
belangrijke rol gespeeld in de Hanzestad.
Een overblijfsel daarvan is
de Stenendijk, de oudste gemetselde
zeewering van Nederland.
Elburg - Vierkante Vissersstad
Binnen de muren van de vestingstad
Elburg lijkt de tijd te
hebben stilgestaan. Je wandelt
via de middeleeuwse stadspoort
zo de charmante Hanzestad in.
Verdwalen is haast onmogelijk: het
stratenplan is rechttoe-rechtaan in
deze voormalige vissersstad.
De voordeur van Elburg
De Vischpoort is de karakteristieke
voordeur van Elburg. Deze vijftiende-eeuwse
poort geeft je toegang
tot het kaarsrechte stratenplan
van dit bijzondere vestingstadje.
Van bovenaf gezien is Elburg bijna
perfect vierkant. Kijk tijdens je
wandeling door de markante straten
en pittoreske steegjes ook naar
beneden, dan zie je een ander karakteristiek
kenmerk van Elburg:
keitjesstoepen. Stoepen gemaakt
van talloze witte en zwarte keitjes.
Harderwijk - Culinaire Hanzestad
aan het Veluwemeer
Als ‘foodie’ ben je in Harderwijk
aan het goede adres. Het barst van
de terrassen, lekkere winkeltjes en
eetgelegenheden in deze culinaire
Hanzestad. Twee restaurants
hebben zo’n verfijnde keuken, dat
ze bekroond zijn met een Michelinster.
Van deftig tot hip
Of je nu deftig dineert bij tweesterrenrestaurant
’t Nonnetje, je
zondigt in eensterrenrestaurant de
Basiliek of hip hapt bij strandtent
Walhalla: ze weten in Harderwijk
wat lekker eten is. En je hebt
keuze zat, want er zijn bijna veertig
restaurants, bistro’s, lunchrooms,
grandcafés en brasseries in deze
stad aan het Veluwemeer en Wolderwijd.
Bistro & wijnbar ‘Klein
Parijs’ heeft zelfs de Bib Gourmand
erkenning van Michelin
ontvangen.
Nog zo’n culinair begrip in Harderwijk:
De Ouderwetse Bakkerij, te
vinden aan de Kleine Marktstraat.
Hier bakt men nog op ambachtelijke
wijze het lekkerste brood en de
beroemde ‘Vischpoortjes’.
Van één ding zijn we nu al zeker:
dit is Nederland van z’n charmantste
kant!
Meer weten?
Kijk op visithanzesteden.nl
Boven
Vernieuwde
boulevard en
Vischpoort van
Hanzestad Harderwijk
Onder
Eén van de drie
overgebleven
stadspoorten
in Hanzestad
Kampen: de Broederpoort
29

OP ONTDEKKING
IN ARNHEM
GROEN + CREATIE(F) + VRIJHEID
Boven
Vanuit Park Sonsbeek
loop je zo de
Arnhemse binnenstad
in.
@Jurjen Drenth
i.s.m. Visit Arnhem
Nijmegen
Rechtsboven
De glazen balkons
aan de Eusebiuskerk
bieden een
fenomenaal itzicht
op Arnhem en
omgeving
@Jurjen Drenth
i.s.m. Visit Arnhem
Nijmegen
Ontdek in de regio Arnhem, ook in
de winter, hoe inspirerend weelderig
groen kan zijn! Van de Veluwezoom
met haar brede lanen en eeuwenoude
beuken tot de glooiende
Posbank. Benieuwd hoe creatief al
dat groen kan maken? In de stad
Arnhem zie je op straat een bonte
stoet aan modestudenten en in de
conceptstores van het Modekwartier
vind je een eigentijdse kijk op
kunst en mode. De historische stad
is onlosmakelijk verbonden met
de Tweede Wereldoorlog, waar als
je goed kijkt de gevolgen nog van
te zien zijn. In 2019 herdachten
we hier 75 jaar Operatie Market
Garden en in 2020 vieren we 75
jaar vrijheid.
Bossen en parken
De rijken die hier vroeger hun
buitenhuizen hadden, wisten
het wel. Zo mooi als Arnhem en
omgeving vind je het in Nederland
maar weinig. Direct grenzend
aan de Veluwe, zijn de bossen hier
nooit ver weg. In de stad zelf heb je
het schilderachtige Park Sonsbeek,
hier vindt van 5 juni t/m 13 september
2020 de internationale beeldententoonstelling
Sonsbeek2020
plaats. Bij natuurgebied Planken
Wambuis kun je lekker wandelen
en na afloop in het gelijknamige
restaurant genieten van een heerlijk
streek- of wildgerecht.
Shoppen
Wat shoppen in Arnhem nét even
anders maakt, zijn de talloze
kleinere ateliers en conceptstores
waar voor je neus de mooiste
dingen worden gemaakt. Met
ArtEZ hogeschool voor de kunsten
als broedplaats, voor onder meer
Marcel Wanders, Daan Roosegaarde
en Victor & Rolf. De liefde
voor handwerk en de invloed van
de modestudenten zie je overal
terug. Vooral in het Modekwartier,
midden in de knusse oude arbeiderswijk
Klarendal. Je ziet hier etalages
vol met duurzame sweaters
en shirts, unieke high-end fashion,
prachtige woonspullen, tassen met
een verhaal en vintage vondsten.
Rondstruinend wil je al die ateliers
en winkels wel in, gewoon doen!
De makers vertellen je enthousiast
en liefdevol over hun creaties. Laat
je in de knusse 7 straatjes in het
centrum van Arnhem verrassen
door het uitgebreide niet-doorsnee
aanbod.
VOOR EEN LUNCH,
BORREL OF DINER
DE.GROEN
Dudok Arnhem
Bomboca
Caspar
Grand Café Metropole
Café restaurant Verheyden
JANS
CULTUREEL AVONDJE UIT
Introdans
Het Gelders Orkest
Villa Velperweg
Musis Sacrum
30

reizen
Rozet
Het bijzondere Rozet gebouw won
diverse architectonische prijzen
en is voor iedereen gratis toegankelijk.
Start je ontdekkingstocht in
de kelder in het Erfgoedcentrum.
Hier beleef je het verhaal van Arnhem
door te kijken, luisteren, onderzoeken
en te voelen. De trappen
van Rozet’s binnenstraat leiden
je langs wisselende exposities, via
een van de mooiste bibliotheken
van Nederland naar de Expo en
het panoramisch dakterras op de
vijfde verdieping.
Kelders en kerk
Onder de winkelstraten van
Arnhem bevinden zich zo’n 36
eeuwenoude kelders, in 2001 in
oude glorie gerestaureerd en
onderling met elkaar verbonden.
Aan de hand van getoonde Arnhemse
bodemvondsten, informatieborden
en zintuigprikkelende
verrassingen maak je een chronologische
reis door de tijd en beleef
je de geschiedenis van Arnhem.
Regelmatig zijn de kelders ook het
decor van de meest uiteenlopende
exposities of huizen er activiteiten
van diverse stadsevenementen.
De gotische elementen van de
Eusebiuskerk, zoals de spitsbogen
en luchtbogen, maken het gebouw
tot een belangrijk Europees
monument. De Eusebiuskerk is
gebouwd in 1453 tot 1560, maar
kreeg wel een nieuwe toren na de
schade die is ontstaan tijdens de
Slag om Arnhem. De glazen panoramalift
brengt je naar het hoogste
punt van Arnhem (73 meter!)
waar je het spectaculaire uitzicht
kunt bewonderen. Ook de glazen
balkons aan de oost- en westkant
van de toren bieden een fenomenaal
uitzicht op de stad Arnhem,
de Rijn, de Betuwe, de Veluwezoom,
de Achterhoek en Nijmegen.
Daarnaast beleef je in de kerk
de geschiedenis van de Gelderse
hoofdstad vanaf de middeleeuwen
tot aan de wederopbouw.
Samen herdenken, beseffen,
beleven en vieren
Driekwart eeuw: de Slag om Arnhem
is inmiddels een mensenleven
geleden. Maar de gevolgen zie je
nog altijd, zowel in stad Arnhem als
in de omgeving. De monumenten
en gebouwen kun je bijna niet missen.
En als je goed kijkt zie je zelfs
in oudere bomen nog de littekens
van kogelinslagen. Maar de verhalen
verdwijnen langzaam. Daarom
spannen veel mensen – Arnhemmers,
maar ook de Britse en Duitse
families van de mensen die hier ooit
vochten – zich in om de verhalen te
behouden. Om de monumenten te
onderhouden en de echte verhalen
te laten horen en zien. Met een
programma boordevol tentoonstellingen,
shows en luchtlandingen,
bevrijdingsfestivals, herdenkingen
en andere evenementen staan we
stil bij de oorlog en vieren we in
2020 in Gelderland dat we samen
75 jaar in vrijheid leven.
Voor uitgebreide info:
visitarnhem.com
TERUG IN DE TIJD
Airborne at the Bridge
Airborne Museum ‘Hartenstein’
(heropent medio maart 2020)
Museumwoningen Arnhem
Nederlands Openluchtmuseum
HOTEL DE ROSKAM
Hotel De Roskam is gelegen aan de voet van de
Posbank, in het hart van de Veluwe. Neem de fiets of
trek je wandelschoenen aan en ontdek de prachtige
omgeving. Breng een bezoek aan Burgers Zoo en laat
je verrassen door indrukwekkende giraffen, zebra’s en
jachtluipaarden.
Combineer je bezoek aan de Posbank met een lunch,
diner of High Tea in Restaurant Grand Bistro 1688, gevestigd
in een authentieke hoeve bij Hotel de Roskam.
Voor meer informatie en/of reserveringen:
sandton.eu/sandton-hotel-de-roskam
Hotel De Roskam
31

KRÖLLER-MÜLLER
MUSEUM
JEAN DUBUFFETS JARDIN D’ÉMAIL
IN DE BEELDENTUIN
Temidden van de bossen rond Otterlo
op de Veluwe is het Kröller–Müller
Museum een van ’s lands meest
toegankelijke musea. Het is licht en
vriendelijk, huiselijk zelfs. Nergens
anders kom je zó dicht bij de schilderijen
en tekeningen van Vincent van
Gogh als hier. Je ziet de beelden van
Henry Moore, Barbara Hepworth en
Giacometti, en kijkt tegelijkertijd, als
door een groot huiskamerraam, naar
buiten, de tuin in. Ook in de beeldentuin
kom je dicht bij de kunst, erin
zelfs, zoals in de wonderlijke Jardin
d’émail van Jean Dubuffet.
Jean Dubuffet, Jardin d’émail, 1974, © Cary Markerink
JAN DUBUFFETS JARDIN D’ÉMAIL
Jardin d’émail is een grote ommuurde
tuin van 600m2, wit beschilderd met
een patroon van slingerende zwarte
lijnen. De tuin ligt zo’n twee meter
boven het maaiveld. Bezoekers klimmen
via een trapje naar boven en
stappen door een deur in de ‘boomstam’
de tuin binnen. Daar ontvouwt
zich een oogverblindend landschap
van indringende kracht.
VERKENNINGEN IN
DE DERDE DIMENSIE
Toen Jardin d’émail in 1974 in Otterlo
gerealiseerd werd, was de wereldberoemde
Jean Dubuffet al ruim 70. Het
monumentale werk markeert het einde
van de zogenoemde Hourloupewerken,
waarmee hij in 1962 was
begonnen. Volgens Dubuffet komen
deze werken voort uit het droedelen:
het onbewust krabbelen zoals wan-
32

Groep kinderen op Jardin d’émail © Wieneke Hofland Opening Jardin d’émail van Jean Dubuffet door prinses Beatrix op 3 mei 1974
neer je aan de telefoon met iemand
aan het praten bent. Aanvankelijk
bestaat de Hourloupe-serie uit schilderijen
en tekeningen, maar vanaf
1967 maakte Dubuffet ook reliëfs en
ruimtelijke voorwerpen, met zwarte
slingerende contourlijnen, ingevulde
vlakjes met rood en blauw meestal
op een witte achtergrond. Dubufffet
associeerde een wandeling door zijn
kunsttuin met pret en vrolijkheid.
Een abstract soort Disney-ervaring,
maar wie er weleens op een kille,
koude winterdag binnen is gestapt
zal zich ook herinneren dat de tuin
je het gevoel kan geven dat je op de
maan bent beland.
De overgang van het tweedimensionale
naar het ruimtelijke lag voor
Dubuffet zo voor de hand, dat hij zijn
eerdere schilderijen ‘maquettes voor
Jardin d’émail noemde. In Dubuffets
eigen woorden: ‘Wie heeft bepaald
dat een schilderij alleen maar verticaal
aan de muur mag hangen? Men
kan het evengoed bekijken als het
plat op een tafel ligt.’
EEN REMBRANDT VAN BETON
Jardin d’émail werd gerealiseerd
tussen februari 1973 en mei 1974.
Het kunstwerk van beton, epoxy en
beschilderd in intens zwart op witte
lijnen van polyurethaanverf was
enerzijds een technisch hoogstandje.
Juist door de enorme tegenstelling
met de omringende natuur schiep
Dubuffet zijn unieke eigen wereld in
de tuin. Een wereld die leek te spotten
met de werkelijkheid daarbuiten
en daar een unieke, geestelijke ervaring
tegenover stelde. Jardin d’émail
bleek een echte hit bij het publiek,
maar door de experimentele combinatie
van technieken ontstonden er
al snel problemen: scheuren in het
beton, schade aan de verf, verstopte
afvoeren en wateroverlast. In de
loop der jaren zijn deze problemen
nooit structureel opgelost. Omdat
de onbetwiste publiekslieveling verloren
dreigde te gaan werd in 2015
begonnen met een allesomvattend
restauratieproject. Dit moet het
unieke kunstwerk behouden voor komende
generaties en terug te brengen
in de staat zoals door de kunstenaar
bedoeld.
ADOPTEER JARDIN D’ÉMAIL
Inmiddels is het tweede deel van de
grootscheepse restauratie begonnen
en de verwachting is dat Jardin
d’émail in april 2020 weer toegankelijk
zal zijn. De totale kosten voor de
restauratie zijn begroot op € 1,2 miljoen,
waarvan inmiddels € 1 miljoen
bijeen is gebracht. Om de restauratie
tot een goed einde te brengen heeft
het museum een unieke actie bedacht:
u kunt Jardin d’émail per tien
vierkante meter ‘kopen’. Als bewijs
van eigenaarschap ontvangt u een
schaalmodel van Jardin d’émail en
bent u eregast op de feestelijke opening.
Op helpjardindemail.nl kunt u
uw eigen vlak uitkiezen.
INFO MUSEUM
Het Kröller-Müller Museum is geopend
van dinsdag tot en met zondag
en op feestdagen van 10.00 tot 17.00
uur (op 1 januari gesloten). De beeldentuin
sluit om 16.30 uur.
Meer informatie over het museum,
bereikbaarheid, tentoonstellingen en
e-tickets via op krollermuller.nl.
Meer informatie over help Jardin
d’email via info@hkmfonds.nl.
Jean Dubuffet tijdens de installatie
van zijn Jardin d’émail
33

horloges
sieraden
edelsmid – juwelier
arnhem
ontwerp
trouwringen
bentinckstraat 4 arnhem 026-4434086 www.zo-sieraad.nl

DE VELUWE VERRAST JE
VAN NATURE DE MOOISTE!
De Veluwe is prachtig, ook in de winter! Je kunt er heerlijk wandelen en fietsen,
over heide, zandvlaktes en door bossen. Maar de Veluwe biedt ook talloze mogelijkheden
voor een dagje relaxen in de sauna, een (Hanze)stad ontdekken, je
culinair laten verwennen of bijzondere musea bezoeken.
Het Nationale Park De Hoge
Veluwe
In Het Nationale Park De Hoge
Veluwe vind je een grote afwisseling
van oud-Veluwse landschappen.
Zoek de sporen van hert, ree,
das, moeflon of vos. Misschien spot
je wel een van de big five! Verken
het Park wandelend of met een
van de 1800 gratis witte fietsen. Er
zijn 13 uitgezette wandelroutes en
er ligt ruim 40 kilometer fietspad.
Het Kröller-Müller Museum bezit
de tweede grootste Van Gogh-verzameling
ter wereld met bijna 90
schilderijen en ruim 180 tekeningen.
Daarnaast bevat de collectie
topstukken van moderne meesters
als Claude Monet, Georges Seurat,
Pablo Picasso en Piet Mondriaan.
De beeldentuin van het museum
telt ruim 160 sculpturen van
beeldbepalende kunstenaars zoals
Auguste Rodin, Henry Moore,
Jean Dubuffet en Joep van Lieshout.
In het noorden van het Park
ligt het Jachthuis Sint Hubertus.
Architect H.P. Berlage ontwierp
het totale exterieur, interieur en de
omgeving voor één van de belangrijkste
monumenten van ons land.
In 2020 bestaat het Jachthuis 100
jaar en zullen er diverse activiteiten
worden georganiseerd.
Lekker relaxen
Op de Veluwe kom je helemaal tot
rust. Niets hoeft, alles mag. Het
ultieme onthaasten: vogels spotten
in Weidevogelreservaat Oldebroek
of op de grens tussen Veluwe en
IJssel bij Brummen. Of met de
boswachter pad. De dieren hebben
alle tijd, dus jij ook! Pak de fiets
en laat de wind bepalen wat je ziet.
Zandverstuivingen, landgoederen,
kastelen of het monumentale, haast
surrealistische Radio Kootwijk.
Bij Thermen Bussloo ontspan je in
de heilzame sauna’s en warme baden
en geniet je van sauna-rituelen uit de
hele wereld. Een absolute aanrader
is de cenote, een zoutwaterbad in een
Mexicaanse grot. Door het zoutgehalte
van 15 procent wordt je lichaam
omhoog gestuwd en kun je superrelaxed
drijven. Even de inwendige
mens verzorgen? Geniet van een
culinaire beleving bij Restaurant
Intens!
Bij Sauna Drôme beleef je tussen de
dennenbomen en aan de bosmeren
in de traditionele Finse houten sauna’s
de authentieke Finse beleving.
De diverse sauna’s en baden zorgen
35

BIJ DENNENHEUVEL...
Heerlijk:rust!
Sssssttt…..stilte
Ga je mee naar buiten….
Ontdek meer op
onze site!
HOTEL - RESTAURANT - EPE OP DE VELUWE
WWW.DENNENHEUVEL.NL - 0578 - 61 23 26

reizen
voor een dagje heerlijk ontstressen.
Vanuit de Finse blokhut, de
originele Rooksauna of de unieke
Drôme Boot kun je genieten van de
watervogels en de reeën die daar
hun dagelijkse drinkplaats hebben
gevonden.
Slenteren door Hanzesteden
Harderwijk, Hattem, Elburg en
Doesburg – vier Hanzesteden, elk
met een eigen sfeer en identiteit.
Hier kun je heerlijk shoppen in
oude straatjes, cultuur snuiven
tussen monumentale panden
en een lekker hapje eten op een
van de vele gezellige pleinen. De
meeste Hanzesteden kun je in één
dag bezoeken, maar lenen zich ook
uitstekend voor een meerdaags
verblijf.
Harderwijk is een prachtige, historische
Hanzestad, met de Veluwe
in de voortuin en water in de
achtertuin. In de binnenstad vind
je veel kleine, zelfstandige zaakjes,
waar het aanbod nét anders is dan
elders. De stad telt talloze adresjes
voor lunches en diners.
De roemrijke geschiedenis van het
middeleeuwse Hanzeverbond heeft
haar sporen nagelaten en cultuurhistorisch
Hattem omgetoverd tot
een aantrekkelijke toeristische
trekpleister. In de middeleeuwse
binnenstad vind je veel authentieke
smaakwinkeltjes. De Markt met
vele horecagelegenheden vormt
het kloppend hart van de stad. Dit
mooie landschap, in combinatie
met het schilderachtige uiterlijk
van Hattem, trok begin 1900 veel
schilders aan zoals Jan Voerman,
wiens wolkenluchten boven de
IJssel je kunt bewonderen in het
Voerman Museum.
In vissersstad Elburg waan je je in
de middeleeuwen. De oude wallen
met hun schitterende bomen, de
smalle steegjes, de keitjesstoepen
en prachtige doorkijkjes maken
van de vesting een sfeervolle
omgeving waar je heerlijk kunt
wandelen. De Hanzestad heeft binnen
haar muren zo’n 250 monumenten.
In het ontwerp van de stad
herken je de gulden snede: een
rechthoekig stratenpatroon met de
kerk in de rechterbuitenhoek. Tot
1932 lag Elburg aan de Zuiderzee.
Met de komst van de Afsluitdijk,
het ontstaan van het IJsselmeer en
de inpoldering is de afstand tot het
open water flink groter geworden.
De oude houten schepen die nog
in de haven liggen, houden de
herinnering aan het Elburgs visserijverleden
levend. Op de gezellige
werf vind je touwslagerijen, een
palingrokerij en een smederij.
Duizenden jaren geleden was
Doesburg een nederzetting op de
rivierduinen, sinds de Middeleeuwen
een Hanzestad en garnizoensstad
en tegenwoordig vooral
bekend als mosterdstad. Maar
Doesburg heeft veel meer. Het
barst hier van de bezienswaardigheden,
je komt ogen te kort. Een
heerlijke kop mosterdsoep in De
Waagh, het oudste café van Nederland,
is een must. Wie goede benen
heeft, moet vooral de Martinikerk
beklimmen.
37

Hartje
Winter Weken
3-daags arrangement inclusief:
Ontvangst met een ‘Hartverwarmertje’
2 x Overnachting inclusief uitgebreid ontbijtbuffet
1 x 3-gangen diner van de chef
Gratis gebruik van tropisch binnenbad met sauna en solarium
Winter wandelroute over de Veluwe
V.a. € 99,- per persoon!
Geldig t/m januari 2020 (m.u.v. de feestdagen)
Nunspeet - T: 0341-261016 - W: www.villavennendal.nl

Macht & Pracht
Op de Veluwe wemelt het van de
kastelen waar van alles te beleven
is. Op sommige kun je een hapje
eten, overnachten of een sfeervolle
fair bezoeken. De meeste kastelen
en landgoederen stammen al uit
de middeleeuwen. In de loop der
tijd zijn vele uitgegroeid tot een
buitenplaats waar stedelingen hun
lange zomers doorbrachten en zich
vermaakten met de genoegens van
het buitenleven. Eigenlijk de allereerste
vakantievilla’s van ons land.
Zo fungeerden de statige kastelen
en landgoederen als ‘playgrounds
for the rich and famous’. Paleis Het
Loo en kasteel Cannenburch zijn
interessant omdat er vroeger beroemde
mensen hebben gewoond
of omdat er bekende internationale
gasten gelogeerd hebben. Kasteel
Rosendael is een bezoek meer dan
waard vanwege de historische
interieurs en kunstcollecties. Je
vindt er prachtige meubels, zilver
en porselein uit de 18de en 19de
eeuw. Andere kastelen staan weer
bekend om hun prachtige tuinen.
Zo kun je je botanische hart
ophalen aan de formele tuinen van
Paleis Het Loo en kasteel Middachten,
of een wandeling maken door
de schilderachtige parken rondom
Landgoed Groot Warnsborn en
Huis Zypendaal. Tegenwoordig
zijn veel kastelen en landgoederen
opengesteld voor bezoekers. Je
kunt een rondleiding volgen of
zelf met een audiotour het kasteel
verkennen. Ook worden er talloze
activiteiten georganiseerd, zoals
een tuinconcert of oogstfeest.
Culinair genieten
Aan goede restaurants op de Veluwe
geen gebrek. In culinaire stad
Harderwijk vind je maar liefst twee
sterrenrestaurants: Basiliek heeft
er eentje, probeer hier vooral het
kaasplankje, deze is heel bijzonder!
’t Nonnetje heeft twee sterren.
Eigenaar en gastheer Robert-Jan
Nijland , SVH meesterkok Michel
van der Kroft en brigade nemen
je mee op reis door hun creatieve
wereld!
Op een unieke locatie in
Apeldoorn, in de bossen van Paleis
Het Loo, ligt De Echoput. Dit luxe
restaurant staat bekend om de bereiding
van wild en paddenstoelen.
Vrijwel het hele jaar staat hier vers
Hollands wild op de kaart, mede
door de ligging van het restaurant
in het grootste wildgebied van Nederland,
Kroondomein Het Loo.
De kookstijl van het met Bib
Gourmand bekroonde Restaurant
Cèpes is lekker, puur en eerlijk.
Er wordt gekookt met heerlijke
producten van speciale adresjes uit
eigen omgeving. Je wordt hier op
culinair gebied heerlijk in de watten
gelegd. Het 19e eeuwse Serre
restaurant van Kasteel Engelenburg
is wellicht het mooist gelegen
restaurant van Nederland. Van begin
tot eind waan je je in vervlogen
tijden en baad je in luxe, dankzij
perfect gedekte tafels, amuses van
niveau, de uiterst attente bediening
en een sprookjesachtig uitzicht.
Michelin heeft het restaurant
bekroond met 3 rode bestekjes en
Gault Millau met 15,5 punten.
Uitgebreide informatie is te vinden
op: visitveluwe.nl
39

Linksboven
E.R.D.Schaap, Eerste lentedag.
Olieverf op doek, 37 x 50 cm. Particuliere collectie
Linksmidden
Jan van Vuuren, Schaapskooi te Vierhouten, Olieverf
op doek, 83 x 87 cm. Particuliere collectie
Linksonder
Xeno Műnninghoff, Berkenlaantje naar Boerderij. Marouflé,
34,5 x 53 cm. Collectie Overkamp, Renkum
Pictura
Veluvensis
Tentoonstelling ‘Pictura Veluvensis. Het
Veluwse landschap in beeld’ Samenwerking
van twee jubilerende kunstmusea.
Dit najaar jubileren zowel het
Noord-Veluws Museum (5 jaar) als
Museum Veluwezoom (25 jaar),
musea die een beeld geven van de
kunstenaarskolonies op de zuidelijke
en de noordelijke Veluwe. Rond
1900 zijn Renkum en Nunspeet
bloeiende kunstenaarskolonies.
In Renkum wordt in 1902 zelfs een
kunstvereniging opgericht: Pictura
Veluvensis.
Dat kunstschilders graag naar de
Veluwe komen is niet zo verwonderlijk.
Het is Nederlands grootste
aaneengesloten natuurgebied
en bestaat uit heel verschillende
landschappen: heidevelden, stuifzanden,
bossen, akkers, beekdalen
en in het zuiden en oosten liggen de
rivieren de Rijn en de IJssel.
Landschapsschilders in
Museum Veluwezoom
De tentoonstelling in Museum
Veluwezoom bestaat uit de mooiste
schilderijen van de Veluwe uit
de periode 1900-1940, de periode
dat Pictura Veluvenis actief is.
Kunstschilders Théophile de Bock
en Barend Ferwerda waren de drijvende
krachten achter de kunstvereniging.
Tot de schilders van
Pictura Veluvensis behoren onder
anderen Charles Dankmeijer, Hendrikus
van Ingen, Cornelis Kuypers
en Xeno Münninghoff. Museum
Veluwezoom maakt een interessante
combinatie van schilders van
de zuidelijke Veluwe met schilders
die vooral op de noordelijke Veluwe
werkten, zoals Arthur Briët, Jan
van Vuuren, Edzard Koning en
Ben Viegers.
Reprise van de Pictura Veluvensis
expositie 1913 in Nunspeet
In 1913 exposeerden de kunstenaars
van Pictura Veluvensis voor het
eerst buiten Renkum, in Nunspeet.
Anno 2019 herhaalt het Noord-
Veluws Museum deze tentoonstelling.
Aan de hand van de catalogus
uit 1913 zijn zo’n 100 schilderijen,
tekeningen en etsen van dezelfde
vijftig kunstenaars opnieuw
samengebracht. Zo mogelijk zijn er
kunstwerken met dezelfde titel of
voorstelling als toen geselecteerd.
Daarop zijn vooral landschappen
te zien, maar er zijn ook portretten
en stillevens. Het geeft een mooi
tijdsbeeld van het jaar 1913, een bijzonder
jaar in de schilderkunst. Het
is te zien dat er nog geëxperimenteerd
werd met nieuwe varianten
op het impressionisme.
Noord-Veluws Museum,
tot en met 15 maart 2020,
noord-veluws-museum.nl
Museum Veluwezoom,
tot en met 26 januari 2020,
museumveluwezoom.nl
40

BIJZONDERE MUSEA
Lalique Museum, Doesburg
Het Lalique museum is geheel gewijd aan de Da
Vinci van de juwelen- en glaskunst René Lalique
(1860-1945). De juwelen van Lalique behoren tot de
kostbaarste ter wereld en zijn vervuld van symboliek
en ‘ geheime’ details.
CODA, Apeldoorn
CODA is de plek voor wisselende tentoonstellingen
van moderne, beeldende kunst, hedendaagse
mode- en kunstenaarssieraden van (inter)nationale
ontwerpers en kunstenaars en kunst van en op
papier.
Noord-Veluws Museum, Nunspeet
Een uniek museum, dat een prachtig beeld geeft van
het rijke verleden van Nunspeet als kunstenaarskolonie
(1880-1950).
Blijf na het diner romantisch overnachten
Best Western Hotel Baars, Harderwijk
Hotel de Echoput, Apeldoorn
Hotel De Sterrenberg, Otterlo
Kasteel Engelenburg, Brummen
TIP
ERKEND VELUWS
STREEKPRODUCT
Van kaas tot wijn en bier en van brood tot honing,
je vindt het hier allemaal! Erkend Veluwse Streekproducten
zijn producten die stuk voor stuk worden
gemaakt door mensen met heel veel liefde en passie
voor wat ze doen. Samen staan ze voor ambachtelijk
gemaakte producten: ingrediënten uit de omgeving,
lokaal gemaakt en dát proef je! De pure smaak
druipt van het vlees, de vis en de zuivel af. En een
heerlijk Veluws streekproduct als bier en wijn is een
streling voor de tong. Bij veel restaurants vind je
ook Erkend Veluwse Streekproducten terug op de
menukaart.
Alle foto’s in dit
artikel zijn via
VisitVeluwe
41

FLEVOLAND,
DUIDELIJK ANDERS
FLEVOLAND, GEMAAKT DOOR EN VOOR MENSEN

flevoland
Je moet maar durven, een hele
provincie opbouwen uit het niets.
Toch is Flevoland zo ontstaan,
man made land, meters onder
zeeniveau. Flevoland is nooit
af. Dat komt door die twintigste-eeuwse
grond onder de voeten.
Dat doet iets met de bewoners.
Ze weten: the sky is the limit.
Hier ontstaan dingen die ergens
anders ondenkbaar zijn. Bedachte
natuurgebieden, die wilde polder
worden. Eigenzinnige landgoederen.
Eigentijdse poldersteden,
spectaculaire landschapskunst.
Flevoland, op de bodem van de
vroegere Zuiderzee, lijkt op niets
dat al bestaat. Je herkent het meteen
als je de provincie binnenrijdt.
De heldere lijnen, die ruimte, dat
moderne; dit kan alleen maar
Flevoland zijn.
XL splinternieuwe natuur
Nationaal Park Nieuw Land is
het jongste nationaal park van
Nederland. Met een oppervlak van
29.000 hectare is het meteen het
grootste natuurpark ter wereld dat
is aangelegd door de mens. Nieuw
Land bestaat uit de weidse natuurgebieden
Oostvaardersplassen, Lepelaarplassen,
Marker Wadden en
het Markermeer, en is een paradijs
voor vogels. Het is niet voor niets
dat de zeldzame zeearend Nieuw
Land uitkoos om te nestelen en
te broeden!
Maar er is meer te beleven. Zo sta
je in de moerassen oog in oog met
kuddes heckrunderen en konikpaarden.
En er liggen kilometers
avontuurlijke wandelroutes klaar.
Verharde paden en routes door rul
gras, dwars door verrassende en bijna
on-Nederlandse landschappen.
43

reizen
Linksboven
Marker Wadden
@NPNIeuwland
Rechtsboven
Fietsen Almere
@Provincie Flevoland
Het nieuwste land
Marker Wadden, onderdeel van
Nationaal Park Nieuw Land, is een
uniek stukje Nederland. Op dit moment
worden hier nieuwe eilanden
gemaakt van zand, klei en slib uit
de bodem van het Markermeer.
Door de aanleg van de eilanden
knapt de natuur in het Markermeer
enorm op. Deze allernieuwste
stukjes van ons land vallen in
de smaak bij de vogels – er worden
steeds meer soorten gespot.
Ook nieuwsgierige mensen kunnen
het eerste eiland van Marker
Wadden komen verkennen. Een
aantal rederijen vaart inmiddels
(beperkt) op dit eiland, en ook
met je eigen boot ben je welkom
in de haven. Dat is goed nieuws,
want je kunt hier goed wandelen
en uitwaaien. Maar je kunt ook gewoon
lekker rustig aan het strand
zitten – met of zonder verrekijker.
En dat op zo’n ongerepte plek die
de komende jaren nog enorm zal
veranderen, want de natuur mag
hier gewoon z’n gang gaan.
Kilometers wandelen en fietsen
Hou je van een stevig eind wandelen
of fietsen? Dan moet je beslist
in Flevoland zijn. Strakke akkers
en uitgestrekte bossen wisselen
elkaar af, en overal zie je vaarten,
plassen en meren. Het grootste
aaneengesloten loofbos van Europa
vind je hier: het Horsterwold.
Net als in Nationaal Park Nieuw
Land lopen hier kuddes Konikpaarden
vrij rond. Zo veel bos, zo
veel natuur – de afstanden die je
zou kunnen afleggen zijn enorm.
Maar fiets of wandel gewoon zo ver
als je wilt.
Tip
Begin je wandel- of fietstocht bij
een Toeristisch Overstap Punt
(TOP). Dat is handig, want deze
knooppunten zijn het vertrekpunt
van fiets- en wandelroutes. Elke
TOP is goed bereikbaar per auto.
Er is genoeg parkeergelegenheid
en er zijn praktische voorzieningen.
De routes leiden je langs al het
bijzondere dat Flevoland te bieden
heeft. Ook loop of fiets je langs leuke
plekken waar je iets kunt eten of
drinken. Je herkent de Flevolandse
TOP’s aan hun drie meter hoge
infozuil van cortenstaal.
Tulpeneiland!
Tulpen, tulpen en nog eens tulpen.
In het voorjaar kleuren ze de
velden van Flevoland kakelbont.
Je kunt die natuurlijke knalkleuren
van dichtbij beleven, want
Flevoland heeft sinds kort een
heus Tulpeneiland. Dat is uniek
in Nederland! Dit Tulpeneiland is
een schiereiland in de vorm van
een tulp, uiteraard helemaal door
mensen aangelegd – typisch een
idee dat alleen in Flevoland kan
ontstaan.
Om je een beeld te geven van de
afmetingen: de kelk van de tulp
is ongeveer even groot als een
voetbalveld. Afgelopen september
zijn honderdvijftigduizend (!)
bloembollen de grond in gegaan.
Dus dat wordt komend voorjaar
44

reizen
Rechtsboven
Heckrund
@NPNieuwland
Rechtsonder
IJsvogel
@NPNieuwland
één kleurrijke bloemenzee. Het
mooie is dat je het eiland gewoon
kunt bezoeken. Een dam van 200
meter verbindt het schiereiland
met de dijk. En op het Tulpeneiland
komt een passantenhaven
voor tachtig boten. Verder zijn er
(straks) natuurlijk voorzieningen
die je bezoek nog toffer maken.
Je vindt het Tulpeneiland in het
Wolderwijd (bij Zeewolde).
Batavialand: het verhaal van
Flevoland
Flevoland heeft een uniek karakter
en een unieke geschiedenis.
Je kunt je op allerlei plekken in
de provincie onderdompelen in
het verhaal van de provincie. Een
opwindende plek daarvoor is museum
Batavialand. Je kunt je hier
verwonderen over het ontstaan
van Flevoland – een enorme technologische
uitdaging.
Batavialand vertelt je ook verhalen
over de tijd dat de VOC-schepen
over de Zuiderzee voeren. VOCschip
De Batavia ligt pal voor het
museum op je te wachten. En je
leest wat de dorpen rondom de
Zuiderzee vroeger al deden om
droge voeten te houden. Het museum
gaat zelfs nog verder terug in
de tijd, naar de Swifterbantcultuur
van vóór de ijstijd. Want ook toen
woonden hier mensen.
Kinderen kunnen lekker hun
gang gaan in Batavialand. In het
Watertheater ondervinden ze hoe
je dijken bouwt en hoe het kan dat
we veilig onder de zeespiegel leven.
In januari start Batavialand met
Water de Baas, een interactief spel
waarin kinderen zelf aan de knoppen
draaien om het land droog te
houden. Ondanks droogte, storm,
overstroming en hoogwater… Al
spelend leren ze hoe dat in het echt
werkt. Ook leuk voor volwassenen!
Verborgen geschiedenis
Overal in het landschap kun je
stille getuigen spotten van het
bijzondere verhaal van Flevoland.
Maar sommige dingen zie je alleen
als je het weet. Zo houdt de Flevolandse
bodem nog zo’n honderd
scheepswrakken verborgen. De
vindplekken kun je herkennen
aan blauwwit gestreepte paaltjes
met een rood scheepje. Sommige
wrakken zijn opgegraven en gerestaureerd.
Je kunt ze bewonderen
in Batavialand.
Ook typisch Flevolands zijn de
‘meetstoelen’ die je nog hier en
daar kunt zien. Vanaf deze verhoogde
plateaus zetten de bouwers
vroeger in het rietlandschap de
lijnen uit, waarlangs ze kanalen en
sloten aanlegden.
De Knardijk is nog zo’n kenmerkende
bult. Nu vormt de dijk de
scheidslijn tussen oostelijk en
zuidelijk Flevoland. Maar tijdens
de eerste inpolderingswerkzaamheden
was de Knardijk de enige
verbinding tussen het werkeiland
bij Lelystad en het vaste land.
Tip
Tijd voor een eng verhaal: vroeger
werden schepen in de buurt van de
latere Knardijk achternagezeten
door Barneman, een watergeest uit
Harderwijk. De geest won meestal
en de schepen vergingen. Wil je
horen hoe dat ging? Luister dan
naar de fietsaudiotour ‘In de ban
van Barneman’ op je smartphone,
terwijl je 10 kilometer over de dijk
fietst.
Tip
Beleef het verhaal van Flevoland
zelf, terwijl je langs het Almeerderstrand
wandelt. Langs de 3
kilometer lange Verhalenroute tref
je negen houten Strandwachters.
Zij vertellen elk een stukje van
het verhaal van Flevoland. Je kunt
de fragmenten op je smartphone
beluisteren via een podcast.
Eén groot Land Art-park
Land Art is een indrukwekkende
kunstvorm: grote kunstwerken die
deel uitmaken van het landschap –
45

reizen
en andersom. Je zou zelf een keer
moeten ervaren hoe imponerend
het is om dichtbij een Land Artwerk
te staan. Dat kan, want nergens
ter wereld vind je zoveel Land
Art-objecten zo dicht bij elkaar
als in Flevoland. Maar liefst negen
landschapskunstwerken domineren
plekken waar je niets buitengewoons
zou verwachten; middenin
en tegelijkertijd omgeven door het
weidse landschap en de eindeloze
luchten van Flevoland.
Bekende (inter)nationale kunstenaars
hebben Land Art voor
Flevoland gemaakt. Omdat in deze
provincie stilstand achteruitgang
is, komen er nog steeds kunstwerken
bij. Zo werd in 2019 een nieuw
object onthuld: Riff, DP #18245
door kunstenaar Bob Gramsma.
Dit bijzondere kunstwerk is geïnspireerd
op de ontginning en het
‘gemaakte’ karakter van de polder.
Als je het kunstwerk beklimt, kijk
je uit over het oude land bij Elburg
én het nieuwe land van Flevoland.
De Land Art-objecten in Flevoland
zijn allemaal per auto of fiets te
bereiken.
Tip
Wil je alle Land Art-objecten in
één keer bezoeken? Dat kan: Stichting
Land Art Flevoland organiseert
van juni tot en met september
Land Art-bustours, waarbij je op
één dag met een gids alle kunstwerken
bezoekt.
Tip
Je kunt ook per fiets op expeditie
langs alle Land Art. Download de
Izi.Travel-app en selecteer Flevoland.
Tijdens deze audiofietstour
hoor je de verhalen achter ieder
Land Art-object.
Combinatie van natuur en
techniek
Een ander soort kunstwerken vind
je in het Waterloopbos in Marknesse.
In de jaren ‘50 en ‘60 was de
computertechnologie nog niet ver
genoeg ontwikkeld om de kracht
van water te berekenen. Maar het
Waterloopkundig Laboratorium
wilde toch de werking van zo’n 35
grote waterwerken-in-ontwikkeling
testen. Daarom werden de ontwerpen
eerst op schaal gebouwd.
Hier, in het bos. De oliehaven van
Libië, de haven van Rotterdam en
de Deltawerken: ze zijn allemaal
hier getest, op deze waterrijke plek
in de Noordoostpolder.
Anno 2020 behoort deze testpraktijk
tot het verre verleden en
zijn veel van de schaalmodellen
overwoekerd door het bos. Daarbij
is bijzondere natuur ontstaan,
met een unieke combinatie van
schaalmodellen, planten en dieren.
Er groeit bijvoorbeeld watermunt
en tongvarens en er leven bijzondere
insecten en vogels zoals de
weidebeekjuffer, de ijsvogel en de
grote gele kwikstaart.
Zo vormen alle achtergebleven modellen
nu samen met de natuur een
sprookjesachtig rijksmonument.
Bovendien worden de waterwerken
inmiddels stukje bij beetje
gerestaureerd.
Het Waterloopbos is een uniek bos
door deze bijzondere combinatie
van natuur en techniek. Ervaar het
zelf en loop een van de wandelingen
(1 tot ruim 8 kilometer,
aangegeven door paaltjes).
Linksboven
Tulpeneiland
@Gemeente
Zeewolde
Rechtsboven
Deltagoot Waterloopbos
@TravelRebel
Linksonder
Horsterwold
@Jeanette vd
Linde
46

New Towns
Hou je van moderne stedenbouw
en eigenzinnige architectuur? Pak
dan snel je camera en kom naar Almere.
Vanaf de snelweg schreeuwt
de kosmopolitische skyline om
foto’s en de trein lijkt dwars door
een architectuurmuseum te rijden.
De afwisseling aan bouwstijlen
is spectaculair. Skip in deze New
Town niet het visionaire stadshart,
ontworpen door wereldberoemde
architecten als Rem Koolhaas,
Herman Hertzberger en Liesbeth
van der Pol.
Los van Almere: het is bijzonder
dat vrijwel alle steden en dorpen
in Flevoland op de tekentafel zijn
ontworpen. Ze weerspiegelen de
steeds veranderende inzichten van
hoe een stad of dorp eruit moet
zien. Sommige plaatsen hebben
net als Almere een bijzondere
architectuur en geschiedenis.
Zelf de samenleving maken
Nagele heeft als bijnaam ‘het plattedakendorp’
en is inderdaad het
enige dorp in Nederland waar alle
gebouwen platte daken hebben. De
woningen hebben maximaal twee
verdiepingen en de architectuur is
sober en praktisch, maar speels.
Eigenlijk is Nagele een schoolvoorbeeld
van het geloof in een
maakbare samenleving. Vooraf
heeft een groep toonaangevende
sociologen, stedenbouwkundigen,
architecten (uit collectieven als de
Acht en de Opbouw) en landschapsarchitecten
heel goed over
het dorp nagedacht. Wat willen we
dat het uitstraalt? Hoe moet het er
daarvoor uitzien? Zo is Nagele een
plek die heel duidelijk het typische
verhaal van Flevoland vertelt - een
plek waar ruimte is voor nieuwe
ideeën. Resultaat: een dorp gemaakt
door en voor mensen
met een open mind.
Tip
Bezoek in Museum Nagele de
permante expositie over de ontstaansgeschiedenis
van Nagele -
en over haar bijzondere plaats in
de Nederlandse architectuurgeschiedenis.
We nodigen je uit
Je ziet het, Flevoland is de ideale
bestemming voor een dagje uit of
een korte vakantie. Overnachten is
geen enkel probleem: er is van alles
mogelijk. Van camping tot hotel,
van pipowagen tot vakantiehuis, in
een B&B of met je boot in de jachthaven.
We snappen dat het lastig
kiezen is. Maar hé, dan kom je toch
gewoon nóg een keer?
Kijk voor meer ideeën op
visitflevoland.nl/villa-darte.
Meer info:
visitflevoland.nl
batavialand.nl
nationaalparknieuwland.nl
batavialand.nl
visitalmere.com
museumnagele.nl
landartflevoland.nl
Boven
Batavialand
47

AUTHENTIEK NEDERLAND
TUSSEN DE RIVIEREN
LEK EN LINGE
Boven
Langs de Zouweboezem
@Ferry
Verheij
In het midden van het land, net
onder Utrecht vind je het gebied
tussen de twee rivieren Lek en Linge.
Een prachtig stukje authentiek
Nederland met polders, uiterwaarden,
dijken, molens, boerderijen,
steden en dorpen. Met uitstek de
ideale plek voor een ontspannende
fiets- of wandeltocht.
Rond de rivieren
Vanaf de Lekdijk kijk je uit over
het typisch Nederlandse landschap
met de Lek en zijn brede
uiterwaarden met bloemrijke
graslanden. Zomers kun je bij een
van de vele baaien en strandjes een
frisse duik nemen. Aan de Lek zijn
diverse campings te vinden en kun
je heerlijk genieten in verschillende
restaurantjes met uitzicht op de
langs varende boten.
Al kronkelend stroomt het
idyllische riviertje de Linge door
het Betuwse landschap richting
Leerdam. De rivier biedt volop
mogelijkheden voor waterrecre-
atie. Huur een sloep, kano of sup,
of stap aan boord van de Rederij
Leerdam en ontdek vanaf het
water de prachtige oevers. Rustig
kabbelend passeer je boomgaarden
vol bloesem of fruit en verrassende
dorpjes, waardoor je bijna
vergeet dat je in Nederland bent.
Kom even helemaal tot rust in de
Zouweboezem
Het natuurgebied de Zouweboezem
is een vaak nog onontdekte
parel, vol prachtige flora en fauna.
In de 14e eeuw werd dit boezemgebied
gegraven om het overtollige
water op te vangen tussen de
polders. Nu is het een oase van
rust waarin graslanden, rietvelden
en water elkaar afwisselen. In de
Zouweboezem zijn prettige vlonderpaden
aangelegd en uitkijkpunten,
waardoor je gemakkelijk
het riet kunt doorkruisen en het
gevoel hebt één te worden met
de natuur. Houd je camera in de
aanslag, want de moerasvelden zijn
de thuishaven en broedplaats voor
vele vogelsoorten. Van de purperreiger
tot aan de snor en van
de bruine kiekendief tot aan
de porseleinhoen, je kunt ze er
allemaal bewonderen.
Monumentaal Ameide
Ameide behoorde, naar alle
waarschijnlijkheid, tot de oudste
steden van de graafschap Holland.
Dankzij de lange geschiedenis van
de stad telt Ameide relatief veel
monumenten. Neem bijvoorbeeld
het oude stadhuis en de Hervormde
Kerk, die waarschijnlijk de
enige twee 17e-eeuwse gebouwen
zijn die de brandstichting van de
Fransen in 1672 hebben overleefd.
Wiel van Bassa
Wanneer je via de Diefdijk van
Vianen naar Leerdam rijdt kom
je uit bij het grootste wiel van
Nederland! Het Wiel van Bassa bij
Schoonrewoerd, een 13 hectaren
grote kolk, ontstaan tijdens een
doorbaak van de Diefdijk in de
16 e eeuw.
48

reizen
Vrijstad Vianen aan de Lek
Met ruim 190 rijksmonumenten
is Vianen een prachtige stad, waar
historie op elke hoek van de straat
aanwezig is. In de oude binnenstad
van Vianen zijn nog grote delen van
de middeleeuwse verdedigingswerken
te zien: de stadsgracht,
de stadsmuren en de Lekpoort.
Op de gezellige Voorstraat vind
je naast diverse terrasjes ook het
bijzondere Stadhuis, wat in 1425 is
gebouwd, en het Stedelijk Museum
Vianen. Leer meer over de geschiedenis
van Vianen in de vaste
presentatie of laat je verrassen
door de wisselende exposities.
Uitblazen aan de Linge
in Leerdam Glasstad
Aan de Linge ligt de stad Leerdam.
Een fraai oud vestingstadje,
bekend om het glas. Wandel over
de pittoreske oude stadsmuur,
de Zuidwal. Daar vind je ook het
Museum Hofje van Mevrouw van
Aerden, een van de vele musea
in Leerdam. De regentenkamer
van dit charmante hofje met haar
prachtige binnen- en buitentuin,
herbergt een zeer unieke collectie
schilderijen van 17e-eeuwse Hollandse
Meesters! Struin door de
binnenstad langs de winkeltjes en
galerieën of leer de stad echt kennen
onder leiding van een gids.
Biertjes drinken in een fort
Met maar liefst 45 forten, 6 vestigingen
en 2 kastelen is de Nieuwe
Hollandse Waterlinie het grootste
Rijksmonument van Nederland!
Tussen de Lek en Linge kom je
verschillende verdedigingswerken
tegen zoals sluizen, bunkers en het
Fort Everdingen aan de Diefdijk.
Dit torenfort uit 1847 zorgde
ervoor dat vijandelijke legers niet
over de Lekdijk of over de rivier
door de waterlinie heen konden
breken. Momenteel herbergt het
fort een heuse bierbrouwerij van
Duits & Lauret, waar je terecht
kunt voor een zelf gebrouwen
biertje of een lunch.
Oerhollands genieten
Trek je wandelschoenen aan of
stap op de fiets en ontdek het
gebied tussen Lek en Linge met
eigen ogen! Op de websites www.
vrijstadvianen.nl en www.leerdamglasstad.nl
vind je diverse fiets- en
wandelklassiekers zoals de ‘Tussen
Lek en Lingeroute’ en de ‘Jan
Blankenroute’. Download je keuze
vanaf de website of haal de route
op in één van de informatiepunten.
Wil je weten wat er nog meer
te doen is tussen Lek en Linge?
Neem een kijkje op:
vrijstadvianen.nl of
leerdamglasstad.nl
Toeristisch Informatiepunt (TIP)
Leerdamglasstad.nl
Kerkstraat 55
4141 AV Leerdam
+31 (0)345 22 85 33
info@leerdamglasstad.nl
leerdamglasstad.nl
VVV Vrijstad Vianen
Voorstraat 97
4132 AP Vianen
+31(0)347 35 55 10
info@vvv-vianen.nl
vrijstadvianen.nl
Rechtsboven
Purperreiger
Zouweboezem
Linksonder
Stadhuis Vianen
Rechtsonder
Rondvaart over
de Linge
@Hans van
Vrouwerf
49

Nationaal Glasmuseum, © Ben Deiman
Nationaal Glasmuseum, © Ben Deiman
Ontdek de glasstad van
Nederland, Leerdam!
Leerdam ademt al sinds 1765 glas! Met de komst van een flessenfabriek in de 18 e eeuw
werd de basis gelegd voor een grote glasindustrie in Leerdam.
En in 1912 treedt er in de toenmalige
Glasfabriek Leerdam een bevlogen
directeur aan, de heer P.M. Cochius.
Hij had het vooruitstrevende idee
om architecten zoals K.P.C. De Bazel
en kunstenaars uit te nodigen om
mooi vormgegeven, betaalbare
ontwerpen te maken en ze te laten
samenwerken met de glasblazers
in de fabriek. Dit resulteerde in een
grote vernieuwing in de glasindustrie
waarmee Leerdam zich op de
wereldkaart zette!
De eeuwenoude kristalfabriek
Vandaag de dag wordt er in Leerdam
nog dagelijks op ambachtelijke
wijze met de mond glas geblazen.
Op de plek waar in de 18e eeuw de
glasindustrie startte vind je nu de
kristalfabriek van Royal Leerdam
Crystal. Vele generaties hebben op
deze plek het ambacht geleerd en
doorgegeven aan volgende generaties.
Een uniek bedrijf, want dit is
namelijk nog de enige plek in Nederland
waar met écht kristal wordt
gewerkt. Tijdens een rondleiding
door de fabriek voel je de hitte van
de ovens en ervaar je het ambacht
van dichtbij.
royalleerdamcrystal.nl
Ontdek de glazen schatkamer
In het voormalige woonhuis van Cochius
en de naastgelegen villa is het
Nationaal Glasmuseum gevestigd.
In de vier moderne loopbruggen,
die de twee oude villa’s met elkaar
verbinden, is de volledige collectie
permanent te bezichtigen. Uniek
aan het Nationaal Glasmuseum is
de eigen glasblazerij in de haven
van Leerdam. Hier worden van
heet, vloeibaar glas de meest creatieve
kunstwerken gemaakt door
ervaren glasblazers. Een bijzonder
schouwspel om te zien!
nationaalglasmuseum.nl
Leerdam viert 100 jaar Meydam
Een eeuw geleden werd een
van Nederlands meest bekende
glaskunstenaars geboren, Floris
Meydam (1919-2011). Van het
Calvé-sausflesje tot aan prachtige
unieke kunstobjecten, bijna iedereen
heeft wel eens een Meydam in
huis gehad. Ter ere van dit jubileum
zijn op de glasroute in Leerdam
vier grote zuilen geplaatst die de
hoogtepunten uit zijn oeuvre belichten
en is een van zijn ontwerpen
opnieuw in productie gebracht
en te koop in de Kristalwinkel van
Royal Leerdam Crystal. Je eindigt
de route in het Nationaal Glasmuseum
waar t/m 12 april de expositie
Meydam in kleur te zien is.
leerdamglasstad.nl
Compleet dagje uit
In de glasstad is nog veel meer te
beleven. Proef de unieke smaak
van de Leerdammer kaas tijdens
een proeverij of wandel over de
pittoreske Zuidwal met de karakteristieke
Muizentorentjes. Blaas
uit aan de Linge op een van de gezellige
terrasjes of ga mee met een
rondvaart met de Rederij Leerdam
en geniet van de prachtige natuur.
Bekijk wat er nog meer
te doen is in de Glasstad op:
leerdamglasstad.nl
50

BELEEF DE HISTORIE
IN VRIJSTAD VIANEN
Linksboven
Lekpoort Vianen
Rechtsboven
Voorstraat in
Vianen
Op een kwartiertje rijden van de
stad Utrecht ligt het gezellige stadje
Vianen. Met ruim 190 rijksmonumenten
is Vianen een prachtige
stad, waar historie op elke hoek
van de straat aanwezig is. Een
stad die is omgeven door water en
groen en waar het goed toeven is
op de terrassen aan de Voorstraat.
Vianen is omgeven door een
bijzonder polderlandschap, via verschillende
wandel- en fietsroutes
kun je kennis maken met dit oer
hollandse landschap en de unieke
dorpen waar je doorheen komt.
Voel je Vrij in Vianen
In Vrijstad Vianen, vinden historie,
groen en water elkaar. Toen de
familie Van Brederode vanaf het
jaar 1414 de scepter ging zwaaien,
brak er in Vianen een bloeiperiode
aan. In die tijd was Vianen een welvarende
stad. Vianen was een Vrijstad,
waar lieden die het elders met
schuldeisers aan de stok hadden of
wegens financieel wangedrag werden
vervolgd, gevrijwaard waren
van vervolging. Dat gebeurde op
grote schaal in de zomer van 1720,
toen een speculatiegolf in effecten
Nederland teisterde en maakte
dat velen niet aan hun financiële
verplichtingen konden voldoen. Zij
gingen naar Vianen, wat de Nederlandse
taal heeft verrijkt met een
inmiddels vergeten zegswijze voor
failliet gaan: ‘naar Vianen gaan’.
Historische binnenstad
Vianen is een stad met een rijke
geschiedenis. Dit zie je onder
andere terug in de historische
binnenstad. Een stadspoort (de
Lekpoort), en een kasteelpoort (de
Hofpoort) zijn bewaard gebleven.
De Lekpoort stamt uit de 15 e eeuw.
In het torentje zat oorspronkelijk
een gevangenis. Het Stadhuis van
Vianen is gebouwd in de 1425. Wist
je dat het achterste deel vroeger
de kapel van het gasthuis was?
Ook delen van de oude stadsmuur
staan er nog, met daaromheen een
gracht. Zelfs het stratenpatroon
van de binnenstad doet je denken
aan de Middeleeuwen. Van de ruim
190 rijksmonumenten die Vianen
telt, bevinden zich de meeste in
de binnenstad.
Waterrijk
Vianen en water; ze zijn onlosmakelijk
met elkaar verbonden. Vianen
geniet van het water: de Lek en het
Merwedekanaal, de recreatieplassen
en de mooie Viaanse grachten,
de polders met molens en gemalen
en prachtige dijklandschappen.
Even buiten Vianen ligt Fort
Everdingen, een 19 e eeuws fort,
gebouwd als een van de verdedigingswerken
van de Nieuwe Hollandse
Waterlinie. Op het ruime
natuurterrein kun je al wandelend
genieten van de natuur, de stilte en
de gebouwen van militair-historische
waarde. Sinds 2015 is het fort
ook de thuishaven van brouwerij
Duits&Lauret. Op deze bijzondere
locatie kun je terecht voor een
rondleiding maar ook voor een
bierproeverij ben je hier aan het
juiste adres.
Kom en ontdek Vianen tijdens
bijvoorbeeld De nationale
Sleepbootdagen, De Oldtimerdag,
De Paardenmarkt en De
Toneelroute. Benieuwd wat er
nog meer te doen is, kijk dan
op vrijstadvianen.nl
51

AMERSFOORT: SPROOKJES-
ACHTIG OUD ÉN MODERN
Boven
Koppelpoort
© Dennisart
fotografie
In het midden van Nederland vind
je een stad met een van de best
bewaarde middeleeuwse binnensteden:
Amersfoort. Knusse straatjes,
gezellige pleinen en grachten
geven de stad zijn karakter. Amersfoort
omarmt het verleden, maar
schuwt tegelijkertijd de toekomst
niet. Deze twee elementen zorgen
voor een bruisend geheel en een
prikkelende mix tussen nieuw en
oud. Of het nu om de architectuur,
musea of evenementen gaat. Ontdek
deze combinatie zelf tijdens
een bezoek aan Amersfoort.
Middeleeuws Amersfoort
Het stadscentrum van Amersfoort
is prachtig. De oude stadsmuur is
deels behouden gebleven en drie
belangrijke poorten die hier ooit
onderdeel van waren, zijn een bezoek
zeker waard. De Koppelpoort
bijvoorbeeld, een van de bekendste
beelden van Amersfoort, is zeer
fotogeniek. De uit 1425 stammende
poort is een combinatie van een
land- en waterpoort en daarmee
uniek in Nederland. Ook de Kamperbinnenpoort,
een landpoort, en
de Monnikendam, een waterpoort,
zijn behouden gebleven.
Op de andere plekken waar de
stadsmuur ooit stond, blijkt duidelijk
dat de Amersfoort al heel vroeg
met recycling bezig zijn gegaan.
Uit de oude muurresten zijn vanaf
1500 de Muurhuizen opgetrokken.
De bouw van deze woningen heeft
plaatsgevonden over verschillende
perioden. Dit zorgt voor een spannende
afwisseling in architectuur.
De straatjes zijn sprookjesachtig
en ook hier kun je prachtige foto’s
maken.
Een ander bekend en bewaard
gebleven stuk geschiedenis is De
Lieve Vrouwetoren. Deze kerktoren
van 98 meter is de twee na
hoogste van Nederland. Leuk om
te weten is dat de toren door de
Amersfoorters de ‘Lange Jan’
genoemd wordt. Als je de 346
tredens beklommen hebt, wordt je
met een wijds uitzicht over de stad
en regio beloond.
Als je meer te weten wilt komen
over de geschiedenis van de stad,
is een stadswandeling met een van
de gidsen van Amersfoort Gidsen
of Gilde Amersfoort zeker aan te
raden. Ook kun je plaats nemen in
een boot van Waterlijn en de stad
vanaf zijn grachten bewonderen.
Kunst en Amersfoort gaan
hand in hand
Amersfoort houdt van kunst. Wist
je dat Piet Mondriaan in 1872
in Amersfoort is geboren? Zijn
geboortehuis is nu een museum,
het Mondriaanhuis, dat je kunt
bezoeken. De geschiedenis van de
stad wordt in museum Flehite met
kunst uit de periode 1850 tot 1950
verweven. De wisselende tentoonstellingen
van het museum komen
altijd prachtig tot hun recht in het
bijzondere gebouw waar het museum
in is gevestigd. Deze alleen al is
de moeite van het bezoeken waard.
52

reizen
Van de geschiedenis ga je richting
de toekomst als je, net buiten het
oude stadscentrum, het Eemplein
bezoekt. Hier vind je onder andere
Kunsthal KAdE. Een modern
museum dat afwisselende tentoonstellingen
heeft op het gebied
van hedendaagse/moderne kunst,
architectuur, vormgeving & design
en eigentijdse beeldcultuur. Het
museum is gevestigd in het Eemhuis.
Als je van architectuur houdt
is een bezoek aan dit gebouw zeker
aan te raden. Tip: loop ook eens
binnen bij de bibliotheek.
Rechtsboven
Kortegracht
© Marisa Broekhuizen
Linksonder
De Nieuwe Stad
© Marisa Broekhuizen
Rechtsonder
Lange Jan
© Marisa Broekhuizen
De Nieuwe Stad
Naast het Eemplein ligt De Nieuwe
Stad. Dit gedeelte van Amersfoort
is sterk in opkomst. Er heerst
een industriële vibe en je kunt
de toekomst er bijna aanraken.
De Nieuwe Stad vormt zich in en
rondom de oude Prodentfabriek.
In deze buurt vind je verschillende
horeca, onderwijsinstellingen en
dienstverleners die voor een innovatieve
mix zorgen.
Een van de leuke plekjes hier is
Het Lokaal. Hier kun je terecht
voor lekkere lunch of een heerlijke
koffie van zelf gebrande bonen.
Ook is hier een streeksupermarkt
waar je allerlei producten uit
de regio kunt krijgen. Probeer
bijvoorbeeld eens een heerlijk
Amersfoorts biertje van een van
de stadsbrouwerijen.
Wist je dat er een groot deel van
het jaar vanuit Amersfoort een
fietsboot vertrekt? Vanuit de Eemhaven,
gelegen naast het Eemplein
en De Nieuwe Stad, brengt de boot
jou en jouw fiets onder andere naar
Spakenburg. Na een harinkje bij de
museumhaven die vol botters ligt,
kun je door de mooie groene omgeving
van Spakenburg terugfietsen
naar Amersfoort. De Eemlijn vaart
van medio april tot medio oktober.
53

GESCHIEDENIS, ARCHITECTUUR EN
SCHITTERENDE LANDSCHAPPEN KOMEN
SAMEN IN GOOI & VECHT
Boven
Utrechtse Poort
© Toerisme Gooi
& Vecht
Bij het horen van de naam ‘Het
Gooi’ denken de meesten aan
Hilversum en aan bekende
Nederlanders. Niet vreemd, want
dat is immers hetgeen het meest
voorbij komt als er iets over Het
Gooi valt te melden. Het Gooi
maakt overigens deel uit van Gooi
& Vecht. De streek kent maar liefst
elf gemeenten: Laren, Huizen,
Bussum, Weesp, Wijdemeren,
Blaricum, Stichtse Vecht, Naarden,
Hilversum, Muiden
Sloepennetwerk
Sloepvaren in Gooi & Vecht is
eenvoudig met het sloepennetwerk
van 23 knooppunten. Het Sloepennetwerk
beslaat het Loosdrechtse
Plassengebied, met aansluitend
de rivier de Vecht van Utrecht tot
Weesp en Muiden. Vanaf Muiden
gaat het netwerk verder over de
Naardertrekvaart richting Naarden-Vesting.
Ook de Spiegel- en
Blijkpolderplas, De Wijde Blik en
de Breukeleveensche Plas zijn in
het netwerk opgenomen.
Recreëren in het GNR
Het Goois Natuurreservaat (GNR)
bezit ongeveer veertig terreinen
in de Noord-Hollandse gemeenten
Blaricum, Bussum, Huizen, Laren,
Hilversum en Naarden. Alle Gooise
heidevelden en het overgrote
deel van de bossen maken er deel
van uit. Via een fijnmazig net van
paden kunnen voetgangers en
fietsers tot in de verste uithoeken
van de terreinen komen. Ook
voor ruiters en koetsiers zijn er
voorzieningen, en langs de paden
staan bankjes om onderweg van
het uitzicht te kunnen genieten.
Stichtse Vecht
Stichtse Vecht is een groene gemeente
met een rijke historie. De
gemeente wordt doorsneden door
de Vecht, de mooiste rivier van
Nederland, beroemd om de vele
17 e - en 18 e -eeuwse buitenplaatsen
langs haar oevers. In combinatie
met de uitgestrekte veenweidegebieden
aan de westkant en de
veenplassen aan de oostkant, biedt
de Vechtstreek een ongekende
variatie in landschap en recreatiemogelijkheden.
Hilversum
De architecten Dudok, Duiker en
Cuypers hebben gezamenlijk het
stadsbeeld van Hilversum bepaald.
Dudok heeft als gemeentearchitect
in de eerste helft van de vorige eeuw
een groot stempel op Hilversum
gedrukt. Niet alleen door zijn
gebouwen, maar ook door zijn
stedenbouwkundige plannen.
Architectuurliefhebbers loven het
bijzondere raadhuis van Dudok. De
mooiste zalen en kamers kunnen tijdens
een rondleiding bezocht worden,
zoals de burgemeesterkamer
en de trouwzaal. Het Hilversumse
landgoed Zonnestraal is in de vorige
eeuw gebouwd als sanatorium
voor tbc-patiënten. Licht en lucht
werden doorgevoerd in het ontwerp
van Jan Duiker. Veel glas en veel
balkons moesten ervoor zorgen dat
de patiënten weer zo snel mogelijk
beter zouden worden.
54

reizen
De Vituskerk is een neogotische
kruisbasiliek en één van de
grootste kerken uit het oeuvre van
Pierre Cuypers, architect van het
Centraal Station en het Rijksmuseum
in Amsterdam. De toren is 98,3
meter hoog en behoort tot de vier
hoogste kerktorens in Nederland.
Naast elementen uit de Franse
gotiek zijn ook motieven uit de
Engelse neogotiek verwerkt.
Museum Beeld en Geluid
Herinneringen ophalen, maar
tegelijkertijd ook op de hoogte
blijven van nieuwe ontwikkelingen
doe je in Museum Beeld en Geluid.
Het museum herbergt een van
de grootste archieven ter wereld
van diverse soorten media, zoals
radio- en televisieprogramma’s,
video(games), geschreven pers,
politieke prenten, gifjes, websites
en objecten.
Muiden
Forteiland Pampus
Aan de Amsterdamkant kun je de
Pampusroute doen, een multimediale
route vol video- en geluidseffecten
die de geschiedenis van Pampus
tot leven brengt. Naast deze
route heeft het fort er sinds dit jaar
een bijzondere nieuwe route bij:
de Stellingroute! Hoogtepunt in
deze route is een indrukwekkende
ballonvaart. In een splinternieuwe
360° filmvertoning vlieg je in een
echte gondel over de ring van forten
en batterijen die rondom onze
hoofdstad ligt
W: pampus.nl
Muiderslot
Wie Muiden zegt, zegt ´Muiderslot´.
Een in vestigingswerken en
grachten gelegen vierkant kasteel
met ronde hoektorens, kort na
1285 gesticht door Floris V. Gerestaureerd
van 1895-1910. De inrichting
van het kasteel belicht vooral
de 17e eeuw. Ook de pruimenboomgaard
en de in 17 e -eeuwse
stijl aangelegde historische tuinen
zijn een bezoek waard.
Naarden-Vesting
Naarden is een van de best bewaarde
vestingsteden van Nederland en
kenmerkt zich door zijn opvallende
ster-vorm. Door zijn beperkte
omvang kun je Naarden uitstekend
te voet verkennen. Dit kun je zelf
doen met een stadswandeling of
onder begeleiding van een gids.
Nederlands Vestingmuseum
Loop zeker langs het Nederlands
Vestingmuseum. Dit museum
vertelt de geschiedenis van Naarden-Vesting
en over de vesting- en
verdedigingswerken in Nederland.
In de ondergrondse kazematten
kun je ervaren hoe het garnizoen
hier leefde en werkte. Op elke derde
zondag van de maand donderen
de kanonnen op de Lage Flank.
Arsenaal
In het Arsenaal is het lifestyle- en
designcentrum van beroemd ontwerper
Jan des Bouvrie gevestigd.
Een mooie plek om interieurinspiratie
op te doen of voor een uitgebreide
lunch in het restaurant.
Tijdens een wandeling door de
vesting kom je overigens vele boetiekjes
en horeca tegen – gevestigd
in monumentale pandjes en zelfs ín
de vestingwallen – dus er is keuze
genoeg om een leuk cadeautje of
souvenir te scoren, en om de innerlijke
mens te verzorgen.
Rechtsboven
Museum beeld
en geluid
Linksonder
Stadhuis van
Hilversum
Rechtsonder
Fort Pampus
55

De kunst van
het smeden
Lopend door het mooiste straatje van Haarlem hoor je vaak het
karakteristieke geluid van hameren op een aambeeld. Al meer dan
50 jaar ontstaan hier dagelijks nieuwe sieraden en het merendeel
van deze sieraden wordt nog altijd op ambachtelijke wijze met de
hand gesmeed, net als vroeger.
56
Linksboven
Atelier en
winkel
Rechtsboven
Goud uitgloeier
Sipkes Edelsmeden, gevestigd in
het monumentale pand aan de
Warmoesstraat nummer 2, staat
bekend om eigentijdse en unieke
vormgeving. Voor veel Haarlemmers
is Sipkes een begrip: het bedrijf
heeft vaak meerdere generaties
uit één familie als klant en is daar
heel trots op.
Sieraden worden vaak gekoppeld
aan een gebeurtenis, zoals trouwen,
geboorte van een kind of kleinkind
of andere mijlpalen in het leven.
Voor ons is het de kunst om die
speciale momenten in edelmetaal
te vereeuwigen, in de vorm van een
voor jou waardevol sieraad, dat de
rest van je leven mee gaat.
Door onze jarenlange ervaring
hebben we meerdere disciplines
in huis; één van die specialiteiten
is het maken van een spangcollier
of spangarmband, die te allen tijde
geheel aan de draagster wordt aangepast.
Door het smeden ontstaat
een bijzondere vormgeving en het
edelmetaal krijgt spanning en veerkracht,
waardoor het flexibel blijft.
Wij beschikken over een zeer ruime
collectie, waarvan een groot deel in
eigen atelier vervaardigd is. Naast
diamant hebben wij ook een assortiment
aan bijzondere edelstenen
die gebruikt kunnen worden in
een ontwerp naar eigen smaak.
Doordat wij over veel vakmanschap
beschikken en een goede graveur,
horlogemaker en diamantzetter om
ons heen hebben verzameld, zijn
er heel veel mogelijkheden om een
uniek sieraad te realiseren. Wij doen
het hele traject, vanaf een eerste
ruwe schets tot het uiteindelijke
resultaat.
Zo vinden wij het ook altijd heel
dankbaar werk om voor mensen
een dierbaar sieraad te mogen
veranderen of aan te passen. Eigen
oud goud omsmelten, om zo tot
iets geheel nieuws te komen kan
natuurlijk ook.
En voor wie artistiek is aangelegd,
gaan we graag de uitdaging aan om
je eigen idee te laten vervaardigen.
Om ideeën op te doen is er op onze
website veel informatie te vinden.
Hierop laten we ook zien waar we
op dit moment mee bezig zijn, maar
uiteindelijk is het toch veel leuker
om onze winkel te bezoeken en
persoonlijke uitleg te krijgen.
Sipkes Edelsmeden
Warmoesstraat 2
2011 HP Haarlem
023-5324309
Sipkesedelsmeden.nl

HAARLEM HEEFT
HET ALLEMAAL
Op slechts 15 minuten afstand van
Amsterdam vind je Haarlem, dé
cultuurstad van Nederland. In de
compacte binnenstad van Haarlem,
op een steenworp afstand van
het station, ervaar je de Gouden
Eeuw in al haar glorie.
Haarlem staat bekend om haar
prachtige, historische binnenstad
waar je niet alleen goed kan winkelen,
maar ook heerlijk kan eten.
Ontdek Haarlem in een stadswandeling,
die verkrijgbaar is bij de
VVV op de Grote Markt. Wandel
door de authentieke Haarlemse
hofjes, die allemaal op loopafstand
van elkaar te bezoeken zijn. Deze
verborgen oases van rust worden
nog steeds bewoond. Of ervaar
Haarlem vanaf het water: vaar mee
met een rondvaartboot of huur een
bootje.
Een bezoek aan Haarlem is niet
compleet zonder het oudste
museum van Nederland, Teylers
Museum, te bezoeken. Voor de
cultuurliefhebber is het Frans Hals
57

reizen
Museum een absolute must. Sluit
een bezoek aan Haarlem af met
een hapje en een drankje op de
gezellige Grote Markt.
De Gouden Straatjes
Haarlem is al jaren ‘de beste
winkelstad van Nederland’. En dat
is niet zo gek. Haarlem heeft een
enorme diversiteit aan exclusieve
woonwinkels, trendy modezaken,
charmante antiek- en curiosawinkeltjes,
bijzondere boekhandels en
andere speciaalzaken. Natuurlijk
hebben ook de bekende winkelketens
hier een vestiging. Maar
het zijn de kleine zelfstandigen in
de karakteristieke zij- en parallelstraatjes
van hoofdwinkelstraat, de
Grote Houtstraat, die het verschil
maken: creatief specialisme in
combinatie met passie en toewijding.
Het kwalitatief hoogwaardige
winkel- en horeca-aanbod levert
een grote bijdrage aan de levendigheid
van de stad.
Winkelen in Haarlem doe je in de
Gouden Straatjes: zeven pittoreske
straten met unieke winkeltjes.
Shop in een van de leuke kledingboetiekjes
of kijk lekker rond
naar leuke woonaccessoires. Deze
straatjes bevinden zich allemaal
in het mooie decor van de historische
Haarlemse binnenstad, waar
achter de gevels een schat aan
verhalen te vinden is.
Beleef gastronomische
hoogtepunten in Haarlem
Haarlem is begin 2019 uitgeroepen
tot Gastronomische Hoofdstad van
Nederland. En dat is natuurlijk
niet voor niets! Haarlem heeft
een overweldigend aanbod van
gezellige restaurantjes, authentieke
cafeetjes en sfeervolle bistro’s.
Voor ieder wat wils en van hoog
niveau. Ook in 2020 mag Haarlem
de mooie titel ‘Gastronomische
Hoofdstad’ blijven voeren. Dit
betekent dat Haarlem dit jaar
ook weer het decor is van vele
culinaire events.
Houd visithaarlem.com in de gaten
voor het gehele overzicht.
58

Delft: trendy en hip in een
historische omgeving
Wakker geworden in Delft, slenter je in de vroege ochtend door het eeuwenoude centrum
van Delft en waan je je in de Gouden Eeuw. Je proeft en voelt de historie. Alsof je om iedere
hoek de wereldberoemde Delftse schilder Johannes Vermeer tegen het lijf kunt lopen.
Je ziet hier zo de plateelbakkers
voor je, die hier vroeger vanuit
hun werkplaats aan de gracht de
laatste hand leggen aan hun eigen
interpretatie van het blauwwitte
Chinese porselein, het Delfts Blauw.
Gevoed door verhalen en ervaringen,
realiseer je je dat dit de plek
is waar Willem van Oranje de basis
legde voor het Nederland van nu,
met vrijheid voor meningsuiting
en geloofsovertuiging. Delft is de
plek waar Nederland is ontstaan
en waar je geweest moet zijn om
Nederland te begrijpen!
Mijmerend over de geschiedenis
van Delft ontdek je ook het hedendaagse
Delft. Je eet en drinkt in de
trendy horeca, scoort een uniek
item in een van de eigenzinnige
boetieks en laat je verrassen door
de vele galeries en hedendaagse
kunstwerken in het straatbeeld.
Nagenietend in een van de vele
cafés, met uitzicht op de grachten,
verheug je je op de volgende dag in
historisch en eigentijds Delft.
Voor de eerste keer naar Delft? Dan
mag je de volgende must sees zeker
niet missen!
Museum Prinsenhof Delft: Hier
bezoek je tot en met 16 februari
2020 de tentoonstelling “Pieter de
Hooch in Delft. Uit de Schaduw van
Vermeer.” Maar liefst 29 topstukken
van Pieter de Hooch kwamen uit
vooraanstaande Europese en Amerikaanse
musea naar Delft. Daaronder
bevinden zich vele beroemde
schilderijen die niet eerder (of zeer
lang geleden) in Nederland te zien
zijn geweest, zoals ‘Binnenplaats
van een huis in Delft’ uit de National
Gallery in Londen.
Royal Delft: Bij Royal Delft creëren
ambachtslieden al bijna 400 jaar
het iconische Delfts Blauw. Royal
Delft, opgericht in 1653, is de laatste
overgebleven aardewerkfabriek uit
de 17e eeuw in Delft, die nog steeds
Delfts Blauw volgens eeuwenoude
tradities maakt. Ontdek meer over
de geschiedenis, het ambacht en
de innovatie van dit koninklijke
bedrijf tijdens uw bezoek.
Oude en Nieuwe Kerk Delft: De
Oude en Nieuwe Kerk zijn de
absolute blikvangers in het Delftse
straatbeeld. De Nieuwe Kerk is met
108 meter de op een na hoogste
kerk van Nederland. In de Oude
Kerk vindt u de grafstenen van
Hollandse beroemdheden zoals
Johannes Vermeer en Antoni van
Leeuwenhoek. In de Nieuwe Kerk is
het praalgraf Willem van Oranje te
bewonderen en bevinden zich de
koninklijke grafkelders.
Vermeer Centrum Delft: De
wereldberoemde Delftse schilder
Johannes Vermeer verwierf internationale
faam door zijn verbluffende
weergave van het zonlicht. Een
aantal van zijn schilderijen verbeelden
het Delftse straatbeeld, zoals
Het Straatje en Gezicht op Delft.
Waar vroeger het St. Lucasgilde zat,
zit nu het Vermeer Centrum Delft.
Johannes Vermeer was jarenlang
hoofdman van de schilders bij dit
gilde. Meer over het leven van de
schilder ontdekt u in het Vermeer
Centrum Delft.
Meer weten? Bezoek dan delft.com
voor meer informatie, tips en een
overzicht van alle evenementen
en activiteiten!
59

LEIDEN: STAD VAN
13 FANTASTISCHE MUSEA
Boven
Lakenhal
@Mark Kuipers
Rechtsonder
Lakenhal
Geen andere stad in Nederland
heeft zoveel musea op loopafstand
van elkaar. Ze bieden een verrassend
aanbod van natuur, kunst
en cultuur.
De grote hoeveel musea zijn het
gevolg van de verzamelwoede van
wetenschappers. Leiden kreeg in
1575 de eerste universiteit in de
Noordelijke Nederlanden. De Leidse
universiteit ontwikkelde zich tot
een van de belangrijkste universiteiten
van Europa waardoor veel
internationale wetenschappers
naar de stad trokken.
Van die 13 musea zijn er twee
in 2019 heropend: Museum De
Lakenhal en Naturalis. Niet alleen
de collectie in deze twee musea is
indrukwekkend, het ontwerp van
de musea zeer zeker ook.
Het nieuwe Naturalis,
alles bij elkaar
Om de gehele rijkscollectie van 42
miljoen objecten onder te brengen
en de ruim 200 onderzoekers te
kunnen voorzien van de modernste
voorzieningen voor biodiversiteit-
sonderzoek, werd het bestaande
gebouw van Naturalis de afgelopen
twee jaar ingrijpend gerenoveerd
en heringericht. Daarnaast bouwde
het instituut een gloednieuw
museum.
In het nieuwe Naturalis bevinden
zich alle onderdelen van het instituut
voor het eerst onder één dak.
De bestaande collectietoren wordt
nu omringd door nieuwe depots en
werkruimtes voor collectiebeheerders
en preparateurs, de modernste
laboratoria, de bibliotheek en
werkplekken voor onderzoekers
en andere staf. En natuurlijk een
gloednieuw museum.
De internationaal bekende Nederlandse
modeontwerpster Iris van
Herpen geeft met haar patroon van
driedimensionale reliëfsculpturen
een bijzondere ruimtelijkheid aan
de stenen gevel. Geïnspireerd op
de evolutie en de vormen die deze
voortbrengt, ontwierp zij 263 panelen
die een totale lengte beslaan
van ruim 1 kilometer, verdeeld over
de binnen- en buitenkant van het
museum. Door een speciaal voor
dit ontwerp ontwikkelde techniek,
lijken de betonnen vormen zijdezacht.
Alsof ze van stof zijn, net als
de innovatieve Couture die Van
Herpen maakt voor beroemdheden
als Lady Gaga, Beyoncé en Björk
naturalis.nl
Museum De Lakenhal
De renovatie en uitbreiding van
de Lakenhal - het museum voor
kunst, kunstnijverheid en geschiedenis
van de stad Leiden - is
tussen 2016 en 2019 uitgevoerd.
Het gebouwencomplex bestaat uit
de ‘Laecken-Halle’ aan de Oude
Singel uit 1641 (architect Arent van
‘s-Gravesande), de Harteveltzaal
(1890) en de Papevleugel (1921).
De restauratie (2016-2019) concentreert
zich op de 17 e -eeuwse
Laecken-Halle en de achterplaats.
De Achterplaats, waar vroeger de
textielarbeiders moesten wachten
tot hun stoffen waren gekeurd,
is nu een centraal binnenplein.
Hier zijn de vier gebouwdelen (de
17e-eeuwse lakenhal, de 19 e -eeuwse
kunstzalen, de 20 e -eeuwse Papevleugel
en de nieuwe, 21 e -eeuwse
tentoonstellingszalen) zichtbaar
60

reizen
Naturalis
@scagliolabrakkee / © Neutelings Riedijk Architects
en toegankelijk. Sporen van bijna
375 jaar bouwgeschiedenis worden
daarbij niet uitgewist, maar juist
getoond.
Museum De Lakenhal presenteert
nog tot februari 2020 de tentoonstelling
Jonge Rembrandt - Rising
Star. Voor het eerst wordt een
overzichtstentoonstelling exclusief
gewijd aan het vroegste werk van
Rembrandt Harmensz. van Rijn
(1606-1669), die geboren is in Leiden.
Het publiek kijkt als het ware
over de schouders van de jonge
schilder mee en ziet hoe zijn talent
tot bloei kwam. De tentoonstelling
omvat ongeveer 40 schilderijen, 70
etsen en 10 tekeningen. Naast werk
van Rembrandt zal er ook werk te
zien zijn van onder andere Lievens,
Lastman en Van Swanenburg.
Lakenhal.nl
Voor meer informatie en tips over
een bezoek aan Leiden, zie leiden.nl
Lakenhal@Karin Borghouts
61

Kom Gouds
Genieten

De historische binnenstad van
Gouda met haar eeuwenoude geschiedenis
is het ontdekken meer
dan waard. De stad is onlosmakelijk
verbonden met haar beroemde
kaas, maar ook de Goudse stroopwafel,
de Goudse kleipijpen en het
Gouds Plateel (keramiek) zijn over
de hele wereld bekend.
Dwaal door de middeleeuwse
straatjes rond de Sint-Janskerk,
voel de sfeer van Anton Pieck in
het prachtige straatje Achter de
Kerk. Geniet van de grachten langs
de Lage en Hoge Gouwe, de Oosten
Westhaven, de Zeugstraat en
de hofjes zoals Hofje van Letmaet,
Hofje van Cinq en het hofje bij het
Willem Vroesenhuis – oasen van
rust in de binnenstad.
Bezoek vooral de vele galerieën en
authentieke winkels in de Goudse
straatjes rondom de Markt. In
de Wilhelminastraat vindt u veel
antiek- en brocantewinkels.
Gouda is zelfs de eerste stad in
Nederland met een heuse Fairtradestraat:
de Korte en Lange
Groenendaal. Daar vindt u ook het
prachtige Spa Gouda, in een pand
in de stijl van de Amsterdamse
school. Tot begin vorige eeuw was
dit een badhuis. Vergeet vooral
niet om hier het pand “De vier
gekroonden” aan de Naaierstraat
te bewonderen en neem een kijkje
in de smalste steeg van Gouda, de
Looiersteeg.
Goudse Glazen
Gouda kent veel bezienswaardigheden.
Wanneer het zonlicht door
de 72 gebrandschilderde ramen
valt, is direct duidelijk wat de Sint-
Jan zo bijzonder maakt. De ‘Goudse
Glazen’ vormen een hoogtepunt
in de Europese glasschilderkunst.
De prachtige kleuren en het spel
van licht geven de langste kerk van
Nederland (123 meter hoog) een
verstilde sfeer. De ramen met hun
bijbelse en historische afbeeldingen
zijn vooral uit de Middeleeuwen
en de Renaissance.
Museum Gouda
Beleef hier het Gouda uit 1562 met
de tot in detail uitgewerkte stadsmaquette,
ontdek de 17e-eeuwse
schuttersstukken van o.a. Ferdinand
Bol, de unieke collectie
16e-eeuwse altaarstukken en het
wereldberoemde sieraardewerk,
het Gouds plateel. Daarnaast
vindt u in het museum 19e-eeuwse
topstukken uit de Haagse School.
Naast de vaste collectie zijn er ook
tijdelijke tentoonstellingen. De
tentoonstelling Stilleven is nog tot
en met 10 mei te bezoeken. Ook
zijn altijd twee van de cartons van
de Goudse Glazen te bezichtigen.
Of verwonder u aan het sprookjesachtige
stadhuis op de Markt, leer
meer over de historie van het kaasmaken
in de Goudse Waag waar
het kaas- en ambachtenmuseum
gevestigd is. Zodra het voorjaar
wordt, kunt u genieten van een
grachtenvaart met Reederij de
IJsel.
Gouda smaakt naar meer
Natuurlijk wilt u in Gouda ook
proeven van de echte originele
Goudse stroopwafel. Dat kan op
meerdere plekken zoals bij Van
den Berg/Van Vliet bakkerij in de
Lange Groenendaal of bijvoorbeeld
bij de Kamphuisen Siroopwafelfabriek
op de Markt.
Voor Goudse kaas kunt u terecht
bij de vele kaaswinkels in de stad
en vanaf voorjaar 2020 ook bij de
Gouda Cheese Experience. Bij
deze bijzondere attractie gaat u
op een interactieve reis door de
wereld van de Gouda Kaas. Van de
geschiedenis tot de productie en de
handel, alles komt op een spannende
en speelse manier aan bod.
Zie hoe de kaasboeren en handelaren
met handjeklap de juiste prijs
van de kaas bepalen op de GOUDA
KAASMARKT: iedere donderdagochtend
van 10 tot 12.30 uur (niet
op Hemelvaartsdag).
Stadswandeling
Het Goudse Gidsen Gilde organiseert
geregeld stadswandelingen.
Verkent u Gouda liever alleen?
Koop dan het door hen samengestelde
boekje met de meest
verrassende plekjes.
Kijk voor meer informatie over
Gouda op welkomingouda.nl
63

DORDRECHT,
800 JAAR STAD
Boven
De historische
Visstraat met op
de achtergrond
“de Gulden Os”
Dordrecht is misschien wel een
van ’s lands best bewaarde geheimen.
Waar anders vind je een
stad op een eiland bomvol cultuur,
bruisende festivals, ruige natuur
en een rijk verleden, dat je tussen
de duizenden monumenten in de
historische binnenstad nog overal
ervaart. De Engelse krant The
Times noemde Dordrecht zelfs een
‘verborgen parel’ en tipte de stad
als alternatief voor stedentrips
naar met toeristen overladen wereldsteden
als Parijs en Barcelona.
En zeker in 2020 is een bezoek
aan Dordrecht de moeite waard.
Dit jaar vieren we namelijk dat
Dordrecht al 800 jaar stadsrechten
heeft: een verjaardag en feest
van wel 366 dagen. Het hele jaar
lang zijn er evenementen, speciale
exposities en activiteiten in de wijken.
Kom het met ons meevieren.
Hollands oudste stad is een stad
met vele gezichten, een eiland
waarop alles kan en iedereen zich
thuis voelt. Of je nu een vroege vogel
bent die bij ochtendgloren wil
kanoën door kronkelende kreekjes
in Nationaal Park De Biesbosch,
fietsen door de polders of in de zon
wil ontbijten op een terrasje in het
historische hart van de stad. Het is
een eiland waar geschiedenisliefhebbers
hun hart ophalen aan de
rijke historie, maar waar ook kinderen
zich prima vermaken. Waar
je naar hartenlust kunt winkelen in
stijlvolle kledingzaken en bijzondere
winkeltjes vol antiek en curiosa,
en waar je als een bourgondiër
geniet bij de vele restaurants, (eet)
cafés en gezellige terrasjes.
Musea
Of je nu van kunst, geschiedenis,
theater, muziek of literatuur houdt,
als cultuurliefhebber kom je in
Dordrecht niets tekort. Met ruim
duizend (rijks)monumenten, een
rijke historie met bijbehorende
sagen en legenden, verschillende
musea, muziekpodia, galeries,
antiquariaten, een schouwburg en
twee bioscopen ben je in de oudste
stad van Holland altijd en overal
omringd door cultuur.
Niet te missen
Wat mag je niet missen bij een
bezoek aan Dordrecht? Bekijk de
plekken die het karakter en het
beeld van de stad bepalen. We
zetten er een aantal op een rijtje.
Historische havens
Dordrecht heeft geen grachten,
maar havens. De Voorstraatshaven
is de ruggengraat van de oude stad.
De Voorstraat en Wijnstraat liggen
aan beide zijden van het water en
zijn met elkaar verbonden door
sierlijke bruggen. Om het handelsverkeer
in goede banen te leiden,
werden de Nieuwe Haven (1410)
en de Wolwevershaven (1609)
aangelegd, later gevolgd door het
Maartensgat en de Kalkhaven. Het
onveranderd sfeervolle havenkwartier
met zijn pakhuizen, koopmanswoningen,
kades en - anno nu
- pleziervaartuigen strekt zich uit
tussen Grote Kerk en Groothoofd.
Groothoofd
Het veelgeprezen uitzicht op het
drierivierenkruispunt bij het
Groothoofd ligt aan je voeten als
je vanuit de binnenstad door de
Groothoofdspoort loopt. Hier was
64

reizen
in het verleden de belangrijkste
aanlegplaats voor schepen. De
Groothoofdspoort, de voornaamste
stadspoort, bepaalt met de Grote
Kerk het stadsgezicht vanaf het water.
Oude Maas, Beneden Merwede
en Noord stromen bij Dordrecht
samen op het drukst bevaren
rivierenkruispunt van Europa.
Grote Kerk
De Grote Kerk is het bekendste
monument van Dordrecht en een
ijkpunt in de stad. Opvallend is de
scheve toren, waarin de 67 klokken
tellende beiaard is ondergebracht.
De kerk is gebouwd op de plek van
een vroegmiddeleeuwse kapel en
kreeg eind vijftiende eeuw haar
huidige vorm. Opvallend in het interieur
van de laatgotische ‘Dordtse
Dom’ zijn de met houtsnijwerk
versierde koorbanken, het koperen
koorhek, de mahoniehouten preekstoel,
het orgel, de kapellen en
gebrandschilderde ramen. Het
Mariakoor met stergewelf is het
oudste deel van de kerk.
Het Hof van Nederland
Het Hof was in de middeleeuwen
het belangrijkste augustijnenklooster
van de noordelijke Nederlanden.
In 1572 vond in Het Hof een
belangrijke bijeenkomst plaats van
Hollandse steden, die in opstand
kwamen tegen de Spaanse koning
Filips II. Hun besluit leidde tot de
oprichting van de onafhankelijke
Republiek der Verenigde Nederlanden.
In dit nieuwe en spannende
museum zou elke gast zijn bezoek
aan de stad moeten starten. In de
refter, nu Statenzaal, maak je deze
beroemde vergadering live mee.
Winkelen en culinair genieten
Een dagje stad is niet compleet
zonder wat leuke lokale winkeltjes!
Juist de variatie aan grote winkelketens
in combinatie met lokale
winkeltjes maakt winkelen in Dordrecht
extra leuk. Het winkelhart
van Dordrecht is het Statenplein
en de winkelstraten die hierop
uitkomen. Zeker de moeite waard,
maar durf ook eens deze gebaande
wegen te verlaten!
Ontdek de prachtige straatjes
rondom het Statenplein. Je
vindt hier niet alleen verrassende
winkeltjes; ook de historische
omgeving is prachtig. Als je door
de oude binnenstad rondstruint,
stuit je vanzelf ook op al die bijzondere
winkeltjes vol brocante,
antiek en curiosa die de stad
rijk is.
Op culinair gebied heeft Dordrecht
de levensgenieter meer
dan genoeg te bieden. In het hart
van de stad ligt het Scheffersplein,
hét horecaplein van Dordrecht.
Rondom het standbeeld van Ary
Scheffer kun je hier al vanaf het
vroege voorjaar in de zon van allerlei
lekkers genieten.
Zit je liever aan het water? Strijk
dan neer op het Groothoofd met
prachtig zicht op het beroemde
drierivierenpunt. Hier bevind je
je op een plek die in de loop der
eeuwen door menig kunstschilder
is vereeuwigd.
Maar dwaal vooral ook langs de
havens en door de kleine zijstraatjes
voor allerlei leuke koffietentjes,
lunchplekken, restaurants, wijnbarretjes
en verborgen terrassen
in mooie stadstuinen.
meer informatie
intree Dordrecht |VVV
Spuiboulevard 99
3311 GN Dordrecht
centrumdordrecht.nl
Boven
De Nieuwe Haven
met uitzicht op de
Grote Kerk
Linksonder
De Grotekerksbuurt
met
historische panden,
antiquairs
en bijzondere
lunchrooms
Rechtsonder
Het Dordrechts
Museum, een absolute
must voor
jong en oud
65

ZEELAND
VEEL TE ZIEN LANGS EN
ACHTER DE KUST
Boven
Kasteel Westhove
op Walcheren
Rechtsboven
Schouwen Duiveland
Linksonder
Molen bij Veere
Rechtsonder
Oosterscheldekering
In heel Zeeland vind je overblijfselen
van het rijke verleden terug.
De provincie telt een maar liefst
650 kilometer lange kust. Waar
je talloze vuurtorens tegenkomt.
Veel bezienswaardigheden in
Zeeland zijn dan ook met de zee
verbonden. De Deltawerken zijn
zelfs een direct gevolg van de strijd
tegen het water.
En historische steden hebben honderden
monumenten die herinneren
aan de hoogtijdagen van handel,
koopvaardij en de VOC.
Aan veel Zeeuwse steden zie je
nog goed hoe ze er honderd jaar
geleden uitzagen. In Middelburg
en Zierikzee waan je je terug in
de tijd. Historische panden als het
voormalig stadhuis van Middelburg
of de Dikke Toren in Zierikzee zijn
imposant en leuk om te bezoeken.
Veel Zeeuwse steden hebben nog
zichtbare stadswallen die indringers
buiten moesten houden. Ves-
tingstad Hulst heeft nog drie van de
vroegere vier stadspoorten, je kunt
hier over de stadswallen wandelen.
Sluis heeft het enige belfort in
Nederland staan.
De Koninklijke familie heeft een
nauwe band met Zeeland. Veere,
Middelburg en Sint Maartensdijk
zijn Oranjesteden. Hier zijn speciale
Oranjeroutes aangelegd.
Streekmusea
In de streekmusea in Zeeland vind
je alles over de Zeeuwse taal, landbouw,
visserij en de klederdracht,.
Er zijn overigens nog enkele Zeeuwen
die dagelijks in klederdracht
lopen. Dat is zelfs voor de eigen
inwoners een bezienswaardigheid.
Monumenten
Steden als Middelburg, Zierikzee,
Veere en Hulst hebben overal tastbare
herinneringen aan vroeger tijden.
Stadswandelingen met een gids voeren
langs alle bezienswaardigheden.
Geschiedenis
De steden en dorpen in Zeeland
vertellen veel over vroeger tijden.
Molens, kerken, zelfs kastelen. Veel
molens zijn nog in gebruik, sommige
kastelen kun je bezichtigen.
De kerken in Zeeland nemen nog
steeds een prominente plek in.
Deltawerken
Om het achterland te beschermen
tegen de zee zijn de Deltawerken
aangelegd. Dammen, sluizen en
dijken die inmiddels thuishoren in
het Zeeuwse landschap maar daarom
niet minder indrukwekkend
zijn om te zien. De Oosterscheldekering
is met zijn lengte van 3
kilometer en zijn 65 pijlers veruit
het indrukwekkendste en bekendste
onderdeel van de Deltawerken.
De kering wordt vaak het achtste
wereldwonder genoemd.
Neeltje Jans
Middenin het dammencomplex
ligt werkeiland Neeltje Jans, een
66

natuurgebied met uitgestrekte
stranden, een prachtig uitzicht op
de Stormvloedkering en een duingebied
waar veel vogels broeden.
In het Watersnoodmuseum in Ouwerkerk
kun je alles vinden over de
rampnacht, de Deltawerken en hoe
we tegenwoordig met de stijgende
zeespiegel omgaan.
Grevelingen
Door de aanleg van de Grevelingendam
ontstond het Grevelingenmeer.
Door de unieke ligging
en de vele overspoelingszones met
zout water, handhaven zich in deze
gebieden bijzondere planten.
Recreatie
De Brouwersdam is één van de
drukste toeristische centra van
Zeeland. Je kunt er bij elk weertype
terecht voor watersport. Bij de
Oesterdam vind je (afhankelijk van
de wind) veel surfers en ook op het
Veerse Meer kun je goed surfen.
Bovendien heb je hier een waterskibaan.
Kastelen
Zeeland is rijk aan middeleeuwse
kastelen. Van deze Middeleeuwse
kastelen zijn er nu nog drie over.
Het jongste kasteel van Nederland
is het Arendsslot in ’s Heer
Arendskerke, ‘Sraskerke’ zoals de
inwoners zelf zeggen. De Franse
flair en de Italiaanse elegantie maken
het domein tot een buitengewone
plaats in Nederland.
Molens
Bijna elk dorp in Zeeland heeft nog
zijn eigen molen. Eind 19e eeuw
telde Zeeland zo’n 185 molens,
daarna nam het aantal Zeeuwse
molens af. Tegenwoordig zijn er in
heel Zeeland nog zo’n 70 molens
te zien. De meesten zijn vooral op
zaterdagen te bezichtigen en op
speciale dagen als Open Monumentendag.
Maar als op winderige
dagen de wieken draaien, kun je
meestal zo naar binnen lopen.
Zeeland is een archipel van
schiereilanden, verbonden door
bruggen en een tunnel. Bekende
is Goeree-Overflakkee met zijn
brede duinen waar je kunt fietsen
en wandelen door uitgestrekte
polders. We noemen er hier drie
Een van de populairste bestemmingen
is Schouwen-Duiveland.
Het eiland is bekend om zijn schone
stranden en grote verscheidenheid
aan recreatiemogelijkheden.
Fietsen, wandelen, het water op, de
natuur in, op Schouwen-Duiveland
kan het allemaal. Ook de dorpen
en steden op het eiland zijn divers.
Van monumentenstad Zierikzee
tot vissersdorp Bruinisse.
Op Walcheren bevindt zich de
hoofdstad van Zeeland, Middelburg.
Ook bekende badplaatsen
zoals Domburg, Zoutelande en
havenstad Vlissingen tref je hier.
Noord-Beveland ligt tussen de
Noordzee, Nationaal Park de
Oosterschelde en het Veerse Meer
in. De kleine dorpen, het agrarische
karakter van de streek en de
vergezichten in de polders maken
het af. De Zeelandbrug en de Oosterscheldekering
zorgen ervoor
dat het eiland met het vaste land
verbonden is.
67

MAASHORST
Boven
Kasteel Heeswijk
In het midden van het land, net
onder Utrecht vind je het gebied
tussen de twee rivieren Lek en Linge.
Een prachtig stukje authentiek
Nederland met polders, uiterwaarden,
dijken, molens, boerderijen,
steden en dorpen. Met uitstek de
ideale plek voor een ontspannende
fiets- of wandeltocht.
Natuurgebied De Maashorst
grenst aan het Herperduin, de
Reekse Bossen en de Trentse
Bossen en vormt samen met de
natuurlijke verbindingszones
een uitgestrekte, aaneengesloten
natuurbeleving van 3.500 hectare.
Door de komst van mensen is
het natuurgebied in de afgelopen
eeuwen flink veranderd. Om het te
herstellen, krijgt de natuur nu de
ruimte. Ook leven er drie soorten
imposante grazers, de wisent,
tauros en exmoorpony, die ervoor
zorgen dat het natuurlandschap
weer wordt zoals het ooit was: wild,
puur en authentiek. Met open plekken
en donkere stukken bos. Met
kleurrijke heidevelden, drassige
poelen en torenhoge bomen. Waar
planten en dieren de baas zijn en
de mens toeschouwer is. Een écht
oergebied dus.
Landerd en De Trentse Bossen
De drie dorpskernen van de
gemeente Landerd zijn omgeven
door het dynamische natuurgebied
De Maashorst.
De Trentse Bossen (Trentsche
Bosschen) is een langgerekt bosgebied
van ongeveer 150 hectare
in de gemeente Landerd. Het
bevindt zich aan de noordzijde van
Vliegbasis Volkel ten oosten van
het buurtschap Oventje. Het is een
droog zandgebied dat voornamelijk
met grove den is beplant en
inmiddels wordt omgevormd tot
een gemengd bos.
Tegen het einde van de Tweede
Wereldoorlog hebben de geallieerden
bombardementen uitgevoerd
op de Duitse Vliegbasis in Volkel,
ter voorbereiding op de Operatie
Market Garden. Op sommige plekken
in de Trentse Bossen zijn de
bomkraters van deze luchtaanvallen
in augustus en september 1944
nog te zien. Op diverse plekken
wordt het verhaal verteld van het
militair erfgoed van Landerd. Een
fietsroute langs 22 historische
plekken, die een belangrijke rol
hebben gespeeld in het verleden,
kun je zelf samenstellen.
Bernheze
Bernheze bestaat uit drie dorpskernen,
Heeswijk-Dinther, Nistelrode
en Heesch, en ligt vlakbij het
3.500 hectare grote natuurgebied
De Maashorst. In dit natuurgebied
treft u een omvangrijke, prachtige
fauna en flora aan en kunt u
diverse historische opgravingen
bezichtigen.
De Heerlijkheid van Heeswijk-Dinther
bestaat al sinds de
middeleeuwen. Samen presenteren
Kasteel Heeswijk, de Meierij-
68

reizen
sche Museumboerderij, de Abdij
van Berne en de Kilsdonkse Molen
de lange historie van deze Brabantse
Heerlijkheid.
Kasteel Heeswijk
Het Kasteel van Brabant bestaat
al eeuwenlang. Het kent een rijke
geschiedenis, die al dateert uit het
jaar 1000 n.C.
De Meierijsche Museumboerderij
Al sinds de middeleeuwen leefden
er boeren op de plek van dit museum.
Het toont nu een complete
en levensechte huishouding met
betrekking tot leven, wonen en
werken op de schrale zandgrond
in de Meierij van Den Bosch in de
periode 1900-1930.
Abdij van Berne
Verscholen in het lover van oude
beuken, vind je in het Brabantse
Heeswijk-Dinther de oudste nog
bestaande kloostergemeenschap
van Nederland: de Abdij van Berne.
Laat je verwonderen door de
schoonheid van het pand en proef
het traditionele abdijbier.
De grootste modewinkel van
Nederland staat in…
Nistelrode! Van Tilburg Mode is
zo groot dat je er kunt verdwalen.
Behalve kiezen uit meer dan 600
merken onder één dak kun je er
uiteraard ook gewoon een lekker
kopje koffie drinken. Je hebt
immers wel even een korte pauze
nodig als je er eenmaal begint te
shoppen.
Ontspannen langs de Aa
Langs de Aa komen natuur,
cultuur en kunst samen! Je kunt
er diverse wandel- en fietsroutes
volgen of varen met een kano of
fluisterboot van De Kilsdonkse
Molen naar Kasteel Heeswijk.
Langs deze rivier vind je ook
diverse gelegenheden waar je de
heerlijke verse streekproducten
kunt proeven en kopen.
Ga los in Oss!
Oss heeft een gezellig en goed
bereikbaar stadscentrum. In
een straal van 300 meter tref je
een variatie van lokale en unieke
winkels, maar ook winkelketens.
Naast het ‘schuumen’ in de winkels
of op de levendige weekmarkten
op dinsdag- en zaterdagochtend,
vind je buiten het centrum
ook lekkere streekproducten.
In het centrum en de sfeervolle
zijstraatjes zijn volop (eet)cafés,
terrassen en restaurants. Evenementen
als Muziekboulevard,
Living Statues en Fantastival
zorgen voor levendigheid en een
gezellige sfeer.
Streekproducten
Oss heeft het grootste buitengebied
van Brabant. Dat leent zich
uitstekend om te fietsen en te
wandelen, maar betekent ook dat
Oss een belangrijke voedselproducent
is. Veel boeren verkopen
hun, vaak biologische, producten
aan huis.
Museum Jan Cunen
Museum Jan Cunen is een inspirerende
ontmoetingsplek, een plaats
van schoonheid, verbeelding en
creativiteit. Gesticht als museum
voor stad en streek heeft Museum
Jan Cunen zich ontwikkeld tot
een dynamisch museum dat zich
richt op 19e- en 20e-eeuwse en
hedendaagse kunst en het verhaal
van Oss, met educatie als speerpunt.
Het museum wil laten zien
dat kunst bijdraagt aan een goed
leefklimaat en een gevoel van trots
en enthousiasme kan creëren.
Vorstengraf van Oss
Het vorstengraf van Oss is het
grootste en rijkste vorstengraf
van Nederland. Het dateert uit de
ijzertijd en werd in 1933 ontdekt en
onderzocht. Zestig jaar later vonden
archeologen een bronzen urn
met resten van een crematie. Ook
kwamen er met goud versierde
wapens, hout, kleding en stukken
van een paardentuig naar boven.
De rijkdom van de giften en de
Boven
Centrum van Oss
69

gebruik. In het winkeltje kun je
meelproducten kunt kopen, zoals
volkoren tarwemeel, speltbloem
en pannenkoekenmeel. Wil je nog
veel meer molens zien? Doe dan de
Maashorst Mondriaan Molenroute
en laat je leiden door authentieke
dorpjes.
Boven
Wisents in de
bossen van
Natuurpark
Maashorst
aanwezigheid van het paardentuig
wijzen erop dat iemand met veel
aanzien hier zijn laatste rustplaats
vond, een regionale leider uit de
vroege ijzertijd: de ‘Vorst van Oss’.
Met een hoogte van 3 meter en een
doorsnede van 53 meter is dit de
grootste grafheuvel van Nederland.
Onder het vorstengraf van Oss ligt
een nog veel oudere grafheuvel.
Deze stamt uit de Bronstijd (ca.
1800 v. C.) en heeft een doorsnede
van 14 meter.
Paalgraven
Op dit grafveld, dat zowel bekend
is onder de naam Paalgraven
als Zevenbergen, werden in de
bronstijd en vroege ijzertijd
regelmatig mensen begraven. Het
ligt een paar honderd meter van
het vorstengraf van Oss en werd in
2007 ontdekt. Onder één van deze
zeven heuvels vonden archeologen
voor de tweede keer in korte tijd
een ongewoon rijk vorstengraf van
bijna 40 meter.
In 2011 zijn alle grafheuvels en
palenrijen op hun oorspronkelijke
plaats gereconstrueerd. De reconstructie
laat de laatste gebruiksfase
van het grafveld zien. Alle grafmonumenten
zijn zichtbaar, alleen
de palenkransen van de oudere
heuvels zijn verdwenen. Ook het
heideveld draagt bij aan het beeld
zoals het er 2500 jaar geleden uit
moet hebben gezien.
Een kunstwerk in de vorm van
een brug verbindt de Paalgraven
met het Vorstengraf van Oss. Ook
staan er informatiepanelen bij het
monument en op de wandelroute
ernaartoe.
Verken gastvrij Uden
Aan de rand van oergebied De
Maashorst vind je de gemeente
Uden, bestaande uit de dorpen
Uden en Volkel en het bekende
kerkdorp Odiliapeel.
Piet Mondriaan
Dat Piet Mondriaan tussen
1904-1905 in Uden heeft gewoond,
weten velen. Hij schilde
er voornamelijk molens, stallen
en koeien op het land. Een van de
door hem geschilderde molens,
de molen van Jetten, kun je nog
altijd bezoeken en is zelfs nog in
Museum Krona
Museum Krona, het Museum voor
Religieuze Kunst, is gevestigd
in een vleugel van een bewoond
klooster. Bijzondere werken in het
bezit van het museum zijn onder
meer middeleeuwse monstransen
en beelden. Een goed bewaard
geheim is de binnen de muren
van het kloostercomplex gelegen
Artsenijhof. Deze kruidentuin is
ruim dertig jaar geleden aangelegd
als middeleeuwse ‘cruydthof’: een
strak ingedeelde tuin met verschillende
bedden, die omgeven worden
door paadjes.
De Udense kloostertuin omvat
vier afdelingen, waarin ruim 150
soorten planten staan. Naast de
geneeskrachtige planten, waar
de kruiden naar hun werking bij
elkaar zijn geplaatst, zijn er aparte
bedden voor keukenkruiden, verfstofplanten
en zeldzame inheemse
gewassen.
Plattelandsmuseum Duinhove
In een oude boerderij uit 1867,
waarvan het achterhuis in de
oude staat hersteld is, worden,
landbouwwerktuigen, karren en
gereedschappen van vóór en na de
Tweede Wereldoorlog tentoongesteld.
In een schuur staan paardenwerktuigen
van na de oorlog
opgesteld. Naast deze werktuigen
is er een mooie verzameling te
bezichtigen op het gebied van
huishouding, wonen, kleding,
speelgoed en nog veel meer.
70

JE VINDT HET
MIDDEN IN LIMBURG
Midden-Limburg, de smalle taille van ’s lands zuidelijkste provincie, is een
compact en tegelijkertijd uiterst veelzijdig gebied. Het wordt met name gedomineerd
door schitterende natuurparken en een uitgestrekt stelsel van Maasplassen,
aaneengeschakeld met de Maas. Behalve natuur en watersport zijn cultuur
en shoppen voorname pijlers waarmee de regio zich onderscheidt. Bovendien
ligt het buitenland om de hoek. De grote diversiteit maakt Midden-Limburg tot
een populaire bestemming voor een vakantie, een kort verblijf of gewoon een
dagje uit.
Boven
Kasteel Aerwinkel
Vlak wandelen en fietsen
midden in Limburg
Midden-Limburg leent zich
uitstekend om vlak te wandelen en
fietsen, want wie denkt dat Midden-Limburg
alleen uit heuvels
bestaat heeft het mis. De mooie
omgeving en vele natuurgebieden
nodigen uit om te ontdekken en genieten.
Je kunt prachtig wandelen
en fietsen langs de uiterwaarden
van de Maas en door pittoreske
dorpjes als het witte stadje Thorn
en het vestingstadje Stevensweert.
Onderweg is het goed toeven op
een van de vele terrassen aan het
water. In de hele regio vind je een
fiets- en wandelroutenetwerk met
de genummerde knooppunten.
Dit eenvoudige, bewegwijzerde
systeem biedt eindeloos veel
routemogelijkheden. De Nederlandse
fiets- en wandelroutenetwerken
sluiten aan op het Duitse
en Belgische netwerk. Uniek, want
het maakt een Belgisch biertje en
‘Deutsche Kuchen’ op één middag
haalbaar. Een aantal plaatsen
is via fiets-voetveren met elkaar
verbonden, zodat je optimaal kunt
genieten van al het moois dat Midden-Limburg
te bieden heeft.
Internationale Maasfietsroute
Deze route volgt de oevers van rivier
de Maas en is een mooie uitdaging
voor de meer of minder geoefende
fietser. Ze start bij de bron in de
Franse Vogezen en voert via België
naar Nederland. Van bron tot monding
is de Maasfietsroute zo’n 1000
km lang. Deze mooie, afwisselende
route biedt een gevarieerd landschap
met knusse stadjes en Maasdorpjes
aan beide oevers. Maar ook cultuur-
72

Volgende pagina
Het witte stadje
Thorn
reizen
Onder
Designer Outlet
Roermond
historisch en culinair is er van
begin tot eind veel te genieten.
Moeder Maas op haar mooist!
Geniet van rust en
bijzonder natuur
De twee Nationale Parken, De
Meinweg en de Groote Peel,
bieden een uniek aanbod aan flora
en fauna en zijn rijk aan zeldzame
planten en dieren. De gebieden
rondom de kernen Beesel en
Reuver vormen de schakel tussen
de prachtige grensoverschrijdende
natuur van Nederland en
Duitsland. Ook de natuurgebieden
rond Weert maken deel uit van een
grensoverschrijdend parklandschap.
In grenspark Kempen~-
Broek wandel je zo van Limburg
naar België. Het prachtige Leudal
is een natuurgebied van zo’n 900
ha, waar je eindeloos kunt struinen
door de bossen. In de gemeente
Maasgouw worden historische
stadjes omzoomd door natuurgebieden
waar wandelaars en fietsers
hun hart op kunnen halen.
Ervaar de verscheidenheid van
het grensoverschrijdend watersportgebied
de Maasplassen
In Midden-Limburg zijn de
gemeentes Leudal, Maasgouw
en Roermond de belangrijkste
watersportgemeentes. De rivier
de Maas is door de eeuwen heen
de verbindende factor tussen
deze Maasgemeentes. Door de
ontgrindingen vanaf de jaren ‘60
zijn de Maasplassen ontstaan en
is het gebied een van de grootste
aaneengesloten watersportgebieden
van Nederland geworden. Het
Maasplassengebied is vanwege
zijn diversiteit een waar mekka
voor iedere watersportliefhebber.
Je kunt er zwemmen, surfen,
zeilen, duiken, roeien, kanoën of
kiezen voor de snellere en extremere
watersporten als waterskiën,
flyboarden en wakeboarden.
In de zomermaanden zijn de
mooie dagstranden en hippe
beachclubs the place to be. Met
de boot kun je terecht in een van
de grote of kleinere jachthavens
voorzien van alle moderne faciliteiten.
In deze waterrijke gemeentes
is volop keuze uit plaatsen om je
boot aan te meren en aan wal te
gaan om een bezoek te brengen
aan een van de gezellige dorpskernen
of Roermond met zijn
gezellige, historische binnenstad
en het Designer Outlet Roermond.
Het is zelfs mogelijk door te
varen naar België.
Ben je zelf de gelukkige bezitter
van een boot, dan kun je het gebied
vanzelfsprekend op eigen houtje
ontdekken. Heb je geen sloep,
motorboot of zeilboot in
de garage? Dan is huren wellicht
een optie, eventueel in combinatie
met een korte opleiding of vaarof
zeilcursus.
Meer info: maasplassen.com.
73

reizen
‘ Op nog geen vijf minuten lopen van het
Roermondse stadscentrum wandel je zo
de Designer Outlet Roermond binnen’
Shop till you drop
In de sfeervolle, historische
binnenstad van Roermond is het
heerlijk winkelen en flaneren.
Het winkel- en horeca-aanbod is
geconcentreerd rondom een aantal
fraaie pleinen. Maar er is nog veel
meer. Op nog geen vijf minuten
lopen van het Roermondse stadscentrum
wandel je zo de Designer
Outlet Roermond binnen,
het grootste outletcenter van de
Benelux en Duitsland. Een ideale
bestemming om eens lekker een
dagje rond te neuzen en avontuurlijk
te shoppen bij ruim 180 shops
op één locatie. De Designer Outlet
Roermond is per auto prima bereikbaar
en beschikt over ruime en
voordelige parkeergelegenheid.
Een groot aantal megashops
van bekende merken en ruime
horecavoorzieningen vind je op het
moderne Retail Park en de Huis
& Tuin Boulevard, in de directe
nabijheid van de autosnelweg
A73. Zowel de Designer Outlet
Roermond, het Retail Park als de
Huis & Tuin Boulevard zijn 363
dagen per jaar geopend. Ook in het
centrum openen de winkels elke
zondag hun deuren. In Roermond
raak je nooit uitgeshopt!
Weert doet als winkelstad zeker
niet onder voor Roermond. Het
knusse stadshart wordt gekenmerkt
door gezellige winkelstraten
die diverse pleinen verbinden.
Het gastvrije winkelgebied kent
behalve de reguliere shops een
groot aantal bijzondere, speciale
en leuke winkeltjes, is goed bereikbaar
en biedt ruim voldoende
parkeergelegenheid. Niet onbelangrijk:
in Weert is parkeren nog
betaalbaar en tijdens de winkelzondagen
kun je bijna overal gratis
parkeren. Elke winkelzondag - de
laatste zondag in de maand - wordt
een speciale activiteit georganiseerd
die garant staat voor extra
levendigheid en sfeer. Net zoals het
shoppen zelf. Regent het of is het
te guur, dan biedt het overdekte
Winkelcentrum de Muntpassage
uitkomst. Hier vind je maar liefst
vijftig winkels waar je droog en
warm boodschappen kunt doen
of gewoon lekker funshoppen.
Leuke bijkomstigheid is dat Weert
bekend staat als vlaaienstad.
Ontdek de rijke cultuur van
Midden-Limburg
Schilders, beeldhouwers, keramisten
en glaskunstenaars leggen
ziel en zaligheid in hun ontwerpen
74

reizen
en collecties. In Midden-Limburg
hebben ze vaak hun galerie of atelier
aan huis en kun je persoonlijk
kennismaken en uitleg krijgen over
hun werk. In verschillende musea
vind je collecties en exposities
over het heden en verleden van
Midden-Limburg.
Het Cuypershuis in Roermond
toont het leven en de werken van
de architect Pierre Cuypers. Hij
heeft onder andere het Rijksmuseum
en Centraal Station in
Amsterdam heeft ontworpen.
Het museum in gevestigd in
het voormalige woonhuis en de
werkplaats van Cuypers, ontworpen
in 1853. In Roermond is een
Cuyperswandeling uitgezet die je
langs bekende en minder bekende
bouwwerken van Cuypers voert. Je
ziet onder andere zijn standbeeld
op het Munsterplein. Het bijzondere
graf van Cuypers is te vinden op
het Oude Kerkhof, net buiten het
centrum van de stad.
Het ‘witte stadje’ Thorn was vroeger
een mini-vorstendom. Tegenwoordig
is het een gastvrij stadje
voor bezoekers uit de hele wereld.
Thorn staat bekend om haar
markante witgeschilderde huizen
en monumentale panden. De Abdijkerk
torent overal bovenuit. Via
de typische straten en steegjes van
maaskeien in het historische centrum
kom je bij gezellige terrasjes
voor streekspecialiteiten op je bord
én in je glas. In Thorn worden al je
zintuigen verwend.
Het vestingstadje Stevensweert
vormt samen met Ohé en Laak het
“Eiland in de Maas”, een eiland dat
door twee voormalige armen van de
rivier de Maas gevormd wordt. Het
oorspronkelijke dorp werd tijdens
de Tachtigjarige Oorlog door de
Spanjaarden tot vestingstad omgebouwd.
Om Stevensweert werd
een aarden vestingwal met zeven
bastions en vijf ravelijnen aangelegd.
Tot op heden zijn de zevenhoekige
omtrek en geometrische
stratenpatroon behouden gebleven.
Een gedeelte van Stevensweert
heeft een beschermd dorpsgezicht.
De vestingwerken zijn nog in het
stratenpatroon van het stadje te
herkennen en een gedeelte van de
vestingwerken is gereconstrueerd.
Ontdek ook de verhalen achter archeologische
vondsten in Limburg.
Sta oog-in-oog met een virtuele
archeoloog, die je laat zien wat
zich in de geschiedenis op diverse
plekken in Limburg heeft afgespeeld.
Stap in de virtuele wereld
met de techniek van vandaag om
de verhalen van vroeger te beleven.
Download de gratis app op
archeoroutelimburg.nl.
De enorme rijkdom aan kastelen,
kerken, kapelletjes, molens en monumenten
maakt het cultuurhistorisch
erfgoed in Midden-Limburg
compleet.
Kijk voor meer informatie over dit
verrassend stukje Nederland op
vvvmiddenlimburg.nl
LIMBURG HERDENKT 75 JAAR BEVRIJDING
In september 2019 was het 75 jaar geleden dat de
eerste plaatsen in Limburg werden bevrijd, het begin
van het einde van de Tweede Wereldoorlog in Nederland.
De bevrijding van Limburg en Nederland begon
op 12 september 1944, toen geallieerde troepen het
dorpje Mesch (gemeente Eijsden-Margraten) binnentrokken.
Als laatste Limburgse gemeente werd Arcen
(nu gemeente Venlo) bevrijd op 3 maart 1945.
Om de bevrijding te herdenken en te vieren dat
Limburg al 75 jaar in vrijheid leeft, wordt in 2019 speciale
aandacht besteed aan de bevrijding. Ontdek op
limburgherdenkt.nl welke activiteiten en evenementen
georganiseerd worden rondom de bevrijding en de
herdenking van de Tweede Wereldoorlog in Limburg.
BEZOEK EEN VENSTERBANKMUSEUM
Veel Limburgers hebben verborgen schatten uit de
Tweede Wereldoorlog en dan met name uit de tijd
van de bevrijding. Oorlogsattributen, verzetskrantjes,
briefkaarten, foto’s, bodemschatten of andere vaak
persoonlijke herinneringen worden tentoongesteld in
tijdelijke Vensterbankmusea verspreid over de hele
provincie. Met deze bijzondere museumactie wordt
de Tweede Wereldoorlog en dan vooral de bevrijdingstijd
letterlijk tastbaar en komen de verhalen van
gewone Limburgers uit de hele provincie tot leven.
Op limburgherdenkt.nl staat een overzicht van alle
Vensterbankmusea.
THE PASSION
De tiende editie van The Passion wordt gehouden in
Roermond. Deze jubileumeditie, met daarin zowel
nieuwe als succesvolle nummers uit eerdere jaren,
gaat over het leven, sterven en opstaan van Jezus. De
Passion vindt plaats op Witte Donderdag 9 april op
het Munsterplein.
75

Design
Zuid-
Limburg:
VOEL HET VERSCHIL

Daar waar de heuvels
langs de Maas oprijzen,
de kerkklokken luiden, de
aardbodem haar schatten
onthult en de natuur tegelijk
lieflijk en wild kan zijn: dat
is Zuid-Limburg. Zo afwisselend
als het landschap
zijn ook de belevingen: van
spirituele bezinning tot spectaculaire
attracties. Laat je
inspireren door de Bourgondische
cultuur, waar moderne
bewegingen en eeuwenoude
tradities opbloeien.
Bron van Europa
Midden in het hart van Europa zijn
de invloeden van buitenaf overal
te zien, te proeven en te voelen.
Prehistorische boeren en bandkeramiekers
vestigden zich zo’n
7.000 jaar geleden in dit gebied
en kondigden hiermee het begin
aan van de rijke geschiedenis van
Zuid-Limburg. Door zijn rijke
lange en vooral bewogen geschiedenis
noemen we deze regio ook
‘Bron van Europa’. Al duizenden
jaren staan Zuid-Limburg en de
omringende omgeving immers aan
de bron én kern van het verhaal
van dit werelddeel.
Een stukje buitenland in
eigen land
Denk je aan Zuid-Limburg, dan
denk je aan het Heuvelland met
vele wandelgebieden, ongerepte
bossen en oneindige weilanden. In
dit vijfsterrenlandschap kun je tot
rust komen langs het kabbelende
water van de Geul en de Gulp. Laat
je telkens weer verrassen door
schitterende vergezichten, holle
wegen en echte vakwerkboerderijen
die als witte pareltjes verspreid
liggen tussen de golvende heuvels.
Wandelend door deze regio kom
je ze in bijna elk dorp of gehucht
wel tegen, vooral in plaatsen als
Mechelen, Epen, Slenaken en
Holset. Wandel bijvoorbeeld in
Schweiberg (Mechelen) de straat
af naar beneden en je wordt van
alle kanten overdonderd door deze
gezellige (vakantie)woningen. Ook
staan hier overal in het landschap
wegkruizen. Deze kleine monumenten
zijn kenmerkende elementen
van het katholieke geloof en
hebben allemaal een eigen verhaal.
Een rijk verleden
Voor de gelovigen onder ons
is er nog meer te ontdekken in
Zuid-Limburg! Wist je bijvoorbeeld
dat het Jacobspad (beter bekend
als Camino de Santiago) gewoon
door deze regio loopt? Voor
een pelgrimstocht hoef je Nederland
dus helemaal niet te verlaten.
Het Jacobspad komt in Roosteren,
het noordelijkste plaatsje van
Zuid-Limburg, de regio binnen en
loopt via het prachtige heuvellandschap
en idyllische dorpjes naar
België of Duitsland. Onderweg
wijzen de blauwe bordjes met de
Jacobsschelp je de weg. Deze reis
geeft rust, laat je nadenken over
wat echt belangrijk is in het leven
en brengt je inzichten. Onderweg
sta je oog in oog met het religieuze
verleden, de unieke omgeving en
cultuur en gastvrije locals.
77

ondersteboven ging. In de jaren
‘ Treed in de voetsporen
‘50 werkte bijna iedereen in ‘de
van de Romeinen en
koel’. De koempels haalden hier
het zwarte goud naar boven, zodat
bewandel deze eeuwenoude
wegen’
heel Nederland er lekker warm bij
zat. Vandaag de dag herinneren
monumenten en mijnmusea aan
dit verleden dat Nederland zoveel
welvaart bracht. Het oostelijk deel
van Zuid-Limburg is in de afgelopen
tijd sterk getransformeerd,
van ‘zwarte’ naar ‘groene’ regio.
Vele grote dagattracties, afgewisseld
met (nieuwe) natuurgebieden
en het culturele aanbod in de
steden, sieren nu dit voormalige
mijngebied.
Eeuwenoude sporen van beschaving,
religie, overheersing, oorlog
en welvaart vind je tot op de dag
van vandaag terug in zeldzame
opgravingen, cultureel erfgoed,
steenkolenmijnen en interessante
musea. Zo kent Zuid-Limburg een
rijk Romeins verleden. De Via Belgica
was een belangrijke Romeinse
handelsroute die van Maastricht
naar Heerlen liep. Langs deze
weg zijn veel Romeinse resten
gevonden, zoals graven, wegen,
dorpen, badhuizen, wachttorens en
villa’s. Treed in de voetsporen van
de Romeinen en bewandel deze
eeuwenoude wegen. Een ander
verleden dat hier goed zichtbaar
is, is het mijnverleden. Het winnen
van steenkool was zo’n lucratieve
bezigheid, dat daar heel westelijk
en oostelijk Zuid-Limburg voor
Verscholen tussen de mosgroene
heuvels, in het hart van het beschermde
natuurgebied Heuvelland,
flonkert het mergelstadje
Valkenburg met haar rijke
toeristische traditie. Het prachtige
landschap, met deze Geulstad als
middelpunt, is al meer dan 125 jaar
een grote trekpleister. Attracties
wisselen zich af met holle wegen,
bosrijke gebieden en steile
krijtwanden. Niet voor niets is
Valkenburg aan de Geul uitgeroepen
tot ‘Wandelgemeente van het
jaar 2019’. De grootste trekpleister
afgelopen weken waren de
kerstmarkten in de grotten. In de
sfeervol verlichte mergelgangen
vind je de meeste en grootste
ondergrondse kerstmarkten van
Europa; leuk om te noteren in je
agenda voor volgend jaar!
De Bourgondische cultuur
Een andere unieke eigenschap in
deze regio zijn de vele wijngaarden
die hier de zuidhellingen sieren.
Je zou zomaar kunnen denken dat
je in het buitenland bent beland!
Maar liefst 32 procent van de totale
Nederlandse wijndruiven wordt
op deze bodem geteeld. Dat heeft
te maken met de rijke mergel- en
kalkbodems en de vele hellingen
die deze regio kent. Die rijke
bodem, de zon en het ambacht van
de wijnbouwer proef je terug in
de wijnen van Zuid-Limburg. Niet
voor niets heeft wijn uit het Mergelland
en uit Vijlen een beschermde
status gekregen. Aan veel
van deze wijngaarden kun je een
bezoek brengen. Ontdek bijzondere
verhalen tijdens een rondleiding
en proef de passie van de wijngaardenier
tijdens een wijnproeverij. In
het Heuvelland is onlangs de eerste
bewegwijzerde wijnroute gelanceerd.
Ontdek de Zuid-Limburgse
wijn rondom de dorpjes Eys en
Wahlwiller in een adembenemende
en educatieve route van ongeveer
78

10 kilometer. Onderweg kom je
maar liefst vijf wijngaarden tegen
met verbluffende uitzichten en heel
veel leuke wijnweetjes. Elk laatste
weekend van september vindt in
wijndorp Wahlwiller het bekende
Wahlwiller wijnfeest plaats. Wat
begon als een grapje tijdens een
proeverij tussen de wijnranken, is
uitgegroeid tot een groot dorpsfeest
met een eigen wijnlied en
jaarlijks een nieuwe koninginnenwijn
en wijnkoningin. Zo tegen
eind september en begin oktober
zijn de druiven in Zuid-Limburg
rijp en is het pluktijd. De vrijwillige
plukdagen zijn dan ook een groot
succes, waar jong en oud een handje
helpen met het binnenhalen van
de druivenoogst.
Naast de druivenranken groeit en
bloeit er nog meer op de akkers,
in de uitgestrekte fruitgaarden en
in de hopvelden. Waarschijnlijk
denk je bij Zuid-Limburg al snel
aan vlaai, asperges en zuurvlees.
Maar er is zoveel meer lekkers!
Zo zijn er hier vele fruittelers die
hun producten rechtstreeks vanaf
het land in hun boerderijwinkeltje
verkopen. Fruit groeit hier aan
hoogstambomen. Deze gaarden
staan in het voorjaar volop in
bloei; de bloesem kleurt de hele
regio in een wit met lichtroze
kleurenpracht. Denk ook aan het
Livar-kloostervarken dat hier
met liefde wordt verzorgd of een
van de vele bierbrouwerijen die
van oudsher door families gerund
wordt. Wist je bijvoorbeeld dat het
ambachtelijk stoken van Limburgse
stroop is toegevoegd aan
de UNESCO-lijst van immaterieel
erfgoed? Op ambachtelijke en traditionele
wijze worden de koperen
ketels op open vuur gestookt. Hier
gaan alleen biologisch geteelde
appel- en peersoorten van hoogstamgaarden
in, die vervolgens
zonder toevoeging van kleur-,
geur- en smaakstoffen gekookt
worden tot de heerlijkste stropen.
Er is hier volop liefde voor het
leven, en liefde gaat nu eenmaal
door de maag. Zo komen niet
alleen echte Bourgondiërs, maar
ook culinaire fijnproevers volledig
aan hun trekken. Kastelen, hoeves
en zelfs ondergrondse grotten
herbergen chique restaurants
waar (sterren-)chefskoks hun
gasten tot op het bot verwennen.
Visit Zuid-Limburg
wijst je de weg!
De regio nodigt uit tot een ware
ontdekkingstocht voor jong en
oud! Bezoek ook de Visit Zuid-
Limburg Experience tijdens je
bezoek en maak een spannende
reis door de tijd langs oerboeren,
Romeinen, ridders en mijnwerkers
via de unieke virtual reality-film
‘Zuid-Limburg: de Bron van
Europa’. Daarnaast is dit dé plek
om een leuke fotoherinnering te
maken in de Green Room en vind
je hier een uitgebreid assortiment
aan streekproducten, cadeauartikelen
en VVV-cadeaukaarten. Ontdek
Zuid-Limburg op visitzuidlimburg.nl
en volg en deel #visitzuidlimburg.
79

VENLO
Boven
Sandton Chateau
De Raay
Venlo is de grootste gemeente in
Noord-Limburg en na Maastricht,
qua inwonertal de tweede van de
Nederlandse provincie Limburg.
De gemeente omvat meerdere
stadsdelen, zoals in het westen aan
de overkant van de rivier de Maas
Blerick en in het zuiden Tegelen
en Belfeld en in het noorden de
dorpen Arcen, Lomm en Velden.
Door de ligging vlakbij de Duitse
grens en een grote diversiteit aan
mogelijkheden voor ontspanning is
het een ideale uitvalsbasis om enige
dagen te vertoeven. Niet alleen
kun je in Venlo goed shoppen, ook
zijn er tal van buitenactiviteiten
mogelijk. Zo kent Venlo diverse natuurgebieden
waar je uitstekend
kunt fietsen en wandelen.
’t Jaomerdal beslaat 39 hectare
grond en omvat de buurten de
Onderste en de Bovenste Molen.
‘t gebed bestaat uit droog eikenbos,
vochtig elzenbroekbos en voormalige
klei- en grindgroeves. Vrij
toegankelijk voor wandelaars op
verschillende wegen en paden
Natuurgebied De Groote Heide,
beheerd door Stichting Limburgs
Landschap, is een 247 ha groot
gebied dat bol staat van diversiteit.
Afwisselende natuur en historische
elementen verrassen elke keer
weer. De Groote Heide is heerlijk
om te wandelen en te fietsen. Delen
van het natuurgebied zijn aangewezen
als losloopgebied voor honden.
Op andere plekken dient u de hond
aan de lijn te houden in verband
met grazende schapen. U treft er
o.a. dopheide aan, bossen, berkenbomen
en zanderige gronden.
Aangrenzend vindt u het Duits
natuurgebied; Krickenbecker Seen.
Rivierpark Baarlo-Blerick is een 64
hectare groot aaneengesloten lint
van Maasoever, grasland, ruigtes,
wilgenbos en plassen. Een groot
gedeelte wordt begraasd Galloway
runderen (honden aan de lijn!).
Binnen het lint bevinden zich dverse
kleinere natuurgebieden: Raayweiden,
Blericker Nak, Romeinenweerd,
Berckterveld en de Tangkoel.
Het park heeft diverse wandelpaden.
Langs de Maas vind je diverse
fiets- en wandelroutes, worden
rondvaarten georganiseerd en is
er in Venlo op de Lage Loswal een
strandje aangelegd. Bezitters van
een schip of boot kunnen nabij de
Maas een tussenstop maken bij een
van de jachthavens in de regio.
Winkelen
Winkelen in Venlo is leuk, zeker
in de historische oude binnenstad.
Authentieke speciaalzaken vind je
met name in Klaasstraat, Gasthuisstraat,
Parade en Jodenstraat. De
grotere ketens zijn voornamelijk
gevestigd op de Lomstraat, de
Vleesstraat en de Maasboulevard.
Speciale vermelding verdient de
Jodenstraat. De fijne sfeer met
oude panden, vele winkeltjes,
gezellige terrasjes en restaurants
maken dit een prachtige straat
om te vertoeven. Het is hier waar
u de kleinere speciaalzaken kunt
aantreffen.
Die 2 Brüder von Venlo
Deze unieke supermarkt midden
81

reizen
in het centrum van Venlo is al meer
dan 50 jaar de voedselbron voor
het Duitse achterland. Jaarlijks
komen 3,5 miljoen bezoekers hier
hun boodschappen doen. Letterlijk
alles op het gebied van levensmiddelen
is hier te vinden. Alleen
daarom al een attractie.
Kasteeltuinen
Op het oude, 32 hectare grote
landgoed met zijn monumentale
kasteel als middelpunt kun je
urenlang door de talrijke kasteeltuinen
wandelen vol bloemen en
planten. Zo is er het Rosarium,
met 8.000 rozen en meer dan 300
soorten in 10 tuinen. Verder vind je
in het Lommerrijk talloze beekjes,
watervallen en vijvers. Voel
in de Casa Verde tussen palmen,
olijfbomen en kleurige bloemen,
het subtropisch klimaat of wandel
door de Vallei met o.a. de Oosterse
watertuin en de Rotstuin.
In de oude binnenstad vind je veel
oude bezienswaardigheden die de
moeite van een bezoek waard zijn.
Zo is er het in 1597 opgeleverde
stadhuis dat nog in originele staat
verkeert. Ook aan het stratenplan
is t.o.v. die tijd niets gewijzigd..
Overnachten
U hoeft niet lang te zoeken naar
een goed en exclusief hotel. Zo
bent u verzekerd van een prima en
van alle gemakken voorzien verblijf
in Bilderberg Château Holtmühle
in Tegelen en Bilderberg Hotel De
Bovenste Molen.
Sandton Château De Raay
Speciale vermelding verdient
Sandton Château De Raay, een luxe
kasteelhotel gelegen op een prachtig
landgoed in Baarlo, Noord-Limburg.
Het hotel is gelegen in de
gemeente Peel en Maas waar vele
prachtige wandel- en fietsroutes
de natuurliefhebber veel te bieden
hebben. Ga voor de rust in één van
de Nationale Parken of breng een
bezoek aan Venlo of de Designer
outlet in Roermond. Ook een uitstapje
over de grens naar Duitsland
ligt met steden als Düsseldorf of
Duisburg binnen handbereik.
Combineer uw bezoek met een lunch
of diner in Restaurant De Wintertuin.
Waar Chef Rick Nooten en zijn
team u op bijzondere en hoogwaardige
gastronomie trakteren.
Voor meer informatie en/of
reserveringen: sandton.eu/sandtonchateau-de-raay
Boven
Kasteeltuin Arcen
Linksonder
Martinuskerk
@Sloddervos
Rechtsonder
Stadhuis
Venlo
82