20.12.2019 Views

Stedenbouw Jaarboek 2019-2020

Jaarboek over nieuwbouw, renovatie, restauratie en transformatie

Jaarboek over nieuwbouw, renovatie, restauratie en transformatie

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

JAARBOEK<br />

<strong>Jaarboek</strong> over nieuwbouw, renovatie, restauratie en transformatie<br />

STEDENBOUW.NL


JAARBOEK


claddingpoint.nl<br />

“Zet uw veiligheid niet op het spel”<br />

Eenvoud en Zekerheid<br />

Al meer dan 10 jaar uw betrouwbare en<br />

innovatieve partner voor (brandwerende) sandwichpanelen.


<strong>Jaarboek</strong><br />

<strong>2019</strong> - <strong>2020</strong><br />

Voorwoord<br />

Thema’s voor de bouw in <strong>2020</strong><br />

De bouwsector maakt de komende jaren een versnelde ontwikkeling door van een traditionele, aanbodgestuurde<br />

naar een vraaggerichte markt. In plaats van aannemer willen bedrijven aanbieder zijn van<br />

totaaloplossingen, die naadloos aansluiten op de wensen van de markt. Dit is te lezen in de strategische<br />

verkenning ‘Kiezen voor de toekomst. De bouw in <strong>2020</strong>', van Bouwend Nederland. “De verandering die<br />

onze sector doormaakt gaat sneller dan ooit”, zegt Joep Rats, directeur Economische Zaken bij Bouwend<br />

Nederland op de verenigingswebsite. “Voor de bouw- en infrasector zijn het roerige tijden. In dit rapport<br />

kijken we naar de toekomst. Daarvoor is een vernieuwingsslag nodig, die op zijn beurt ondersteuning<br />

vraagt. Vanuit de overheid is ruimte nodig voor een moderner aanbestedingsbeleid, voor een goed ondernemersklimaat<br />

en voor een overheidsbeleid dat de kennisontwikkeling in de sector ondersteunt. Geld<br />

vragen we niet, wel randvoorwaarden. Waar het in de toekomst voor de bouw om draait, is constructieve<br />

samenwerking en nieuwe financieringsmodellen. Er is nog altijd een enorme latente bouwbehoefte. Mensen<br />

willen goed blijven wonen, werken en reizen. We bouwen op dit moment jaarlijks 10.000 woningen<br />

te weinig. Dat verschil moet straks ingehaald worden. Daar hebben we dan wel vakmensen voor nodig,<br />

die we nu helaas niet aan onze sector kunnen binden. De bouw kan dienen als startmotor voor de totale<br />

economie, maar daarvoor is een goede brandstof vereist.”<br />

Als belangrijkste thema's waar de sector en individuele bedrijven de komende jaren op zullen moeten<br />

inzetten, signaleert Bouwend Nederland klantvragen en daarop afgestemde bouwconcepten, financiering<br />

van bouwopgaven, duurzaamheid, het imago van de bouwsector, arbeidsmarkt en ketensamenwerking.<br />

Zorgen hebben de bouwbedrijven echter ook. Juridisering, een claimcultuur en hevige prijsconcurrentie<br />

zijn de grootste nachtmerries van de sector.<br />

Dat de tweede helft van <strong>2019</strong> bijzonder was voor de bouw, is geen nieuws. En ook <strong>2020</strong> zal voor velen<br />

een spannend jaar worden. Bijvoorbeeld door de stikstofproblematiek en de strengere eisen voor het<br />

PFAS-gehalte. Hoe e.e.a. zich zal gaan ontwikkelen, is onzeker. Maar er is ook positief nieuws. Zo kijken de<br />

specialisten die in het <strong>Stedenbouw</strong> <strong>Jaarboek</strong> aan bod komen, reikhalzend uit naar een nieuw jaar waarin<br />

jubilea worden gevierd, nog hoger wordt ingezet op duurzaamheid, CO 2<br />

-neutraliteit en hergebruik van<br />

materialen, diverse innovaties het levenslicht zullen zien en – ondanks de stikstofproblematiek – weer<br />

mooie projecten worden opgestart. Wij volgen de ontwikkelingen op de voet, u ook?<br />

Namens het team van <strong>Stedenbouw</strong> wens ik u alle goeds voor <strong>2020</strong>.<br />

Lieke van Zuilekom


XXXXX<br />

<strong>Jaarboek</strong><br />

<strong>2019</strong> - <strong>2020</strong><br />

<strong>Jaarboek</strong> over nieuwbouw,<br />

renovatie, restauratie en transformatie<br />

Verschijnt 1 x per jaar en is een bijdrage<br />

van het vaktijdschrift & website<br />

<strong>Stedenbouw</strong><br />

stedenbouw.nl<br />

UITGEVER<br />

Schatbeurderlaan 6<br />

Postbus 249, 6000 AE Weert<br />

+31 495 45 00 95<br />

info@louwersmediagroep.nl<br />

louwersmediagroep.nl<br />

Vestiging België<br />

Domein De Herten<br />

Hertsbergsestraat 4<br />

B-8020 Oostkamp<br />

Postbus 85, B3900 Pelt<br />

+32 50 36 81 70<br />

info@louwersmediagroep.be<br />

louwersmediagroep.be<br />

EINDREDACTIE<br />

Lieke van Zuilekom<br />

REDACTIETEAM<br />

Patricia van der Beek, Tim van Dorsten, Roel van<br />

Gils, Tim Janssens, Jan Mol, Susan Peek, Jan-Kees<br />

Verschuure en Lieke van Zuilekom<br />

PROJECTMANAGER<br />

Sander van Hout<br />

s.vanhout@louwersmediagroep.nl<br />

BLADMANAGERS<br />

Randy van den Hoek<br />

r.vandenhoek@louwersmediagroep.nl<br />

Rick Pauwels<br />

r.pauwels@louwersmediagroep.nl<br />

Joanie Roost<br />

j.roost@louwersmediagroep.nl<br />

Bart Sanders<br />

b.sander@louwersmediagroep.nl<br />

SECRETARIAAT<br />

Manuela Depenbrock<br />

Sandra Reijnders<br />

DOELGROEP<br />

Verspreiding vindt plaats via abonnementen<br />

en via gerichte distributie aan architecten,<br />

aannemers, opdrachtgevers, project-ontwikkelaars,<br />

zorginstellingen, woningbouwverenigingen en andere<br />

opdrachtgevers,(semi-)overheidsinstellingen,<br />

brancheorganisaties, toeleveranciers en verwante<br />

organisaties.<br />

VORMGEVING/ART DIRECTION<br />

studio@louwersmediagroep.nl<br />

VORSSELMANS<br />

3.640 kant-en-klare gevelelementen voor woontorens Cambridge Road Londen........................................................8<br />

ASK ROMEIN<br />

Gereputeerde industriebouwer maakt furore met realisatie van high-end datacenters.........................................10<br />

KINGSPAN GEÏSOLEERDE PANELEN<br />

Op koers naar 100% circulariteit...........................................................................................................................................................14<br />

SOLARLUX<br />

Hoogwaardige vouwwanden en balkonbeglazing bieden gevels maximale transparantie en openheid......16<br />

KLIMAATSERVICE HOLLAND<br />

‘Wij innoveren om in te blijven spelen op de klantvraag’........................................................................................................18<br />

FACÉDO<br />

Kwaliteitsgevels, een eigenzinnige manier van werken en het daaruit voortvloeiende succes..........................20<br />

HARDEMAN VAN HARTEN<br />

Gevel en dak Zalando worden in een recordtijd gemonteerd...............................................................................................23<br />

KONE<br />

Innovaties in 'People Flow ® ' dragen bij aan een duurzame verstedelijking..................................................................24<br />

CLADDING POINT<br />

Ontzorgen op de weg naar 2022...........................................................................................................................................................26<br />

UNILIN INSULATION<br />

Groots: Partnerbedrijven bekronen samenwerking met grootschalig dakproject.......................................................28<br />

BUDOBOUW<br />

‘Het is het eindresultaat dat telt’...........................................................................................................................................................32<br />

NIJHUIS<br />

‘Focus op ‘zachte’ factoren brengt ons veel goeds’.....................................................................................................................34<br />

VAN DER SLUIS CONSTRUCTIE<br />

Nieuw pand in Kampen biedt groeimogelijkheden.....................................................................................................................36<br />

BALM BV<br />

Innovatieve systemen borgen constructieve veiligheid en levensduur van betonconstructies...........................40<br />

KIK & DE KIKCAMPUS<br />

Kwaliteitsborging Wkb: KiK en de KiKCampus .............................................................................................................................43<br />

KINGSPAN INSULATION<br />

Meer rendement dankzij hoogwaardige isolatie...........................................................................................................................45<br />

DRUKWERK<br />

Drukkerij Hendrix, Peer<br />

Niets uit deze uitgave mag worden over genomen of<br />

ver menig vuldigd zonder uitdruk kelijke toestemming<br />

van de uitgever en zon der bronvermelding. Hoewel<br />

dit blad op zorg vuldige wijze en naar beste weten is<br />

samen gesteld kunnen uitgever en auteurs op geen<br />

enkele wijze instaan voor de juistheid of volledig heid<br />

van de informatie. Zij aan vaar den dan ook geen<br />

enkele aansprake lijkheid voor schade, van wel ke aard<br />

ook, die het gevolg is van hande lingen en/of beslissingen<br />

die gebaseerd zijn op deze informatie.<br />

8 34


Inhoud<br />

47<br />

52 55<br />

62 67<br />

72<br />

GEBR. BODEGRAVEN<br />

‘Advies is ook een tool’................................................................................................................................................................................47<br />

ITHO DAALDEROP<br />

Volledige focus op verduurzaming van corporatiewoningen.................................................................................................48<br />

TER STEEGE BOUW VASTGOED<br />

‘We denken niet in jaarcijfers, maar in generaties’......................................................................................................................52<br />

TWINTEC<br />

Innovatie op alle fronten............................................................................................................................................................................55<br />

JAARBOEK<br />

MUCON<br />

Sterke schakel in geconditioneerde ruimtes....................................................................................................................................56<br />

HOCO BETON<br />

Uw partner in prefab beton......................................................................................................................................................................60<br />

JAARBOEK OVER NIEUWBOUW, RENOVATIE, RESTAURATIE EN TRANSFORMATIE<br />

VAN BRUCHEM STAIRCASES<br />

De ‘allergaafste’ trappen op basis van ambacht en technologie.........................................................................................62<br />

LOOS BETONVLOEREN<br />

Supervlakke vloeren......................................................................................................................................................................................65<br />

PRECO<br />

‘Als totaalleverancier kunnen we de klant bij iedere wens van dienst zijn’...................................................................67<br />

JAARBOEK <strong>2019</strong> - <strong>2020</strong><br />

<strong>Jaarboek</strong> over nieuwbouw, renovatie, restauratie en transformatie<br />

Beeld | KONE BV<br />

STEDENBOUW.NL<br />

TRAHECON<br />

‘We maken mooie oplossingen, altijd volledig op maat’..........................................................................................................69<br />

TOP INSTALLATIEGROEP<br />

Installateurs met verantwoordelijkheidsgevoel.............................................................................................................................71<br />

Blijf gratis en eenvoudig op de<br />

hoogte van het laatste nieuws.<br />

Volg ons op social media en meld<br />

je aan voor onze nieuwsbrief!<br />

stedenbouw.nl<br />

HOLLANDER TECHNIEK<br />

De slimme werkplek van Unilever.........................................................................................................................................................72


VORSSELMANS<br />

Tekst | Lieke van Zuilekom Beeld | Vorsselmans<br />

3.640 kant-en-klare gevelelementen<br />

voor woontorens Cambridge Road Londen<br />

Op Cambridge Road, in het oosten van Londen zijn in de zomer van <strong>2019</strong> twee imposante woontorens met in totaal 274 appartementen<br />

opgeleverd. De torens staan op een gemeenschappelijke plint en liggen direct naast de spoorlijn en metrostation<br />

Barking. Dit stelde niet alleen bijzondere (veiligheids)eisen aan de werkzaamheden, maar had ook gevolgen voor de gebouwschil,<br />

die isolerend én geluidswerend moest worden uitgevoerd. Vanwege de enorme brand in de Grenfell toren in 2017 werden<br />

bovendien zeer hoge brandeisen gesteld, waar de elementgevels van het Duitse Schüco uitstekend op inspelen.<br />

Alle gevelelementen zijn volledig beglaasd. Bovendien zijn enkele elementen voorzien van roosters, ramen, deuren en een metalen cassettebekleding of<br />

golvende staalplaat, voor een afwisselend gevelbeeld.<br />

8 | STEDENBOUW.NL/JAARBOEK


In opdracht van aannemer NU Living – een<br />

onderdeel van Swan Housing Association – was<br />

Vorsselmans verantwoordelijk voor het ontwerp,<br />

de levering en de montage van de elementengevels.<br />

“NU Living had twee woontorens ontwikkeld<br />

en was op zoek naar een partnerbedrijf die de<br />

volledige gebouwschil voor zijn rekening kon<br />

nemen”, vertelt Mark Vorsselmans, Gedelegeerd<br />

Bestuurder bij Vorsselmans. “Hierbij moesten we<br />

niet alleen rekening houden met de locatie aan<br />

het spoor, maar ook met een korte doorlooptijd<br />

én een beperkte ruimte op de bouwplaats.<br />

Bovendien moesten de gevels zijn voorbereid<br />

op grote aantallen prefab balkons, die in een<br />

latere projectfase werden aangebracht. In<br />

combinatie met de hoge isolatie-, geluids- en<br />

brandeisen hebben wij samen met Schüco een<br />

elementengevel voorgesteld en uitgeëngineerd,<br />

met 3.640 kant-en-klare elementen. Na akkoord<br />

hebben we een speciale prefab productielijn<br />

ingericht. In onze productieruimte in Loenhout<br />

hebben 10-15 medewerkers circa 20 elementen<br />

per dag geproduceerd. Hierbij zijn alle elementen<br />

volledig beglaasd. Bovendien zijn enkele<br />

elementen voorzien van roosters, ramen, deuren<br />

en een metalen cassettebekleding of golvende<br />

staalplaat, voor een afwisselend gevelbeeld.”<br />

SCHÜCO UNITISED<br />

GEVEL ELEMENTEN<br />

In haar projecten maakt Vorsselmans veelvuldig<br />

gebruik van Schüco systemen. “Deze systemen voldoen<br />

aan de strengste kwaliteitseisen en bieden de<br />

beste garanties op een uitstekend eindresultaat”,<br />

aldus Vorsselmans. “Ons partnership met Schüco<br />

garandeert bovendien dat alle producten perfect op<br />

elkaar zijn afgestemd. Samen zoeken we continu<br />

naar innovaties en productoptimalisaties, om de<br />

prestaties van de gevelschil nog verder te verhogen<br />

en de montage te vergemakkelijken.”<br />

In dit project is gekozen voor de Schüco Unitised<br />

gevelelementen waardoor – met behulp van één<br />

op maat gemaakte systeemoplossing – diverse<br />

details opgevangen konden worden. Denk bijvoorbeeld<br />

aan de doorbuiging van de vloeren, de hoekverdraaiingen<br />

en de diverse opengaande delen,<br />

zoals draaikiepramen en drempelloze terraspuien.<br />

OPTIMALE MONTAGE, CONFORM<br />

DE (VEILIGHEIDS)NORMEN<br />

De gevelelementen zijn uitvoerig en succesvol getest<br />

in Bielefeld (D). Niet alleen op wind- en waterdichtheid,<br />

maar ook conform de Engelse CWCT<br />

‘In onze productieruimte in Loenhout<br />

hebben 10-15 medewerkers circa 20<br />

gevelelementen per dag geproduceerd’<br />

Sequence A+B geveltesten. Vervolgens zijn alle<br />

elementen met vrachtwagens en per ferry naar<br />

Londen vervoerd. De montage vond plaats van<br />

augustus 2017 t/m december 2018 en is volledig<br />

steigerloos uitgevoerd. Door lokale montagepartijen,<br />

in een tempo van telkens één verdieping per<br />

blok per week. Vorsselmans stond in voor de projectbegeleiding.<br />

“Onze sitemanager was continu<br />

op het project aanwezig, om een optimale montage<br />

conform de strikte (veiligheids)normen te borgen”,<br />

aldus Vorsselmans. “Zodat niet onverhoopt<br />

elementen of materialen op de metro(lijnen) terecht<br />

konden komen.”<br />

In Londen is nog altijd een enorm tekort aan woningen.<br />

Het project wordt dan ook gesteund met<br />

investeringen vanuit de ‘Barking Housing Zone’,<br />

een initiatief van de burgemeester van Londen<br />

om huisvesting betaalbaar te houden. De woontorens<br />

op Cambridge Road zijn de eerste hoogbouwprojecten<br />

in het Barking-district en zijn een<br />

aanzet om het district naar een hoger niveau te<br />

tillen, aldus Vorsselmans. “Als organisatie dragen<br />

wij hier graag aan bij. We hebben heel prettig met<br />

alle betrokken partijen samengewerkt. Waaronder<br />

met NU Living, die ons inmiddels twee nieuwe opdrachten<br />

heeft gegund: in Blackwall (Londen) en<br />

voor het eigen kantoor in Laindon, Basildon.” ❚<br />

In dit project is gekozen voor de Schüco Unitised gevelelementen waardoor – met behulp<br />

van één op maat gemaakte systeemoplossing – diverse details opgevangen konden worden.<br />

Wuustwezelseweg 95<br />

B-2990 Loenhout<br />

T +32 3 690 04 40<br />

E info@vorsselmans.be<br />

W www.vorsselmans.be<br />

STEDENBOUW.NL/JAARBOEK | 9


ASK ROMEIN<br />

Tekst | Tim Janssens Beeld | ASK Romein<br />

Gereputeerde industriebouwer<br />

maakt furore met realisatie<br />

van high-end datacenters<br />

Het gaat hard voor ASK Romein. De voorbije tien à vijftien jaar kende de ambitieuze onderneming een continue groei –<br />

zowel qua omzet als personeelsbestand – wat in 2018 uitmondde in de realisatie van een nieuw kantoor en een verdubbeling<br />

van de beschikbare oppervlakte. Daar bleef het echter niet bij, want intussen maakt de gereputeerde bouwer ook<br />

naam in het buitenland en heeft het bedrijf zich internationaal op de kaart gezet als datacenterspecialist.<br />

ASK Romein zag het levenslicht in 2002, na een<br />

fusie van het Belgische ASK Staal- en Industriebouw<br />

en het Nederlandse Romein Staalbouw. De<br />

activiteiten van de groep spelen zich af in vier<br />

sectoren: bouw, staalbouw, offshore en – sinds de<br />

overname van Hillebrand begin 2017 – ook in de<br />

bruggenbouw. “We profileren ons graag als algemene<br />

aannemer voor turnkey bouwprojecten, met<br />

een sterke voorliefde voor staal, omdat we dankzij<br />

onze gecombineerde productiefaciliteiten in Malle,<br />

Roosendaal, Katwijk, Vlissingen en Middelburg<br />

heel wat volume in korte tijd kunnen produceren”,<br />

vertelt Ivan Vinck, CEO van ASK Romein International.<br />

“Desondanks zijn we geen staalbouwer ‘pur<br />

sang’, want ook beton- en houtbouw behoren tot<br />

het activiteitenpakket. De materiaalkeuze is afhankelijk<br />

van de mogelijkheden en eisen van het<br />

bouwproject, zoals de overspanning, de brandweerstand<br />

of de beoogde esthetiek. Onze groep<br />

realiseert een constante groei van 20 à 25% per<br />

jaar. Die groei zet zich overigens niet alleen door<br />

in Malle, maar ook in onze Nederlandse vestigingen.”<br />

HOOGTECHNOLOGISCHE<br />

DATACENTERS<br />

In België en Nederland is en blijft ASK Romein<br />

veel gevraagd voor totaalopdrachten op het vlak<br />

van industriebouw – onder meer voor een hele<br />

reeks vaste klanten, zoals Katoen Natie en Heylen<br />

Group. Maar de ambities reiken een stuk verder,<br />

benadrukt Ivan Vinck. “Onze projecten hebben<br />

een zeer uiteenlopend karakter. We bouwen bijvoorbeeld<br />

ook gigantische datacenters voor onder<br />

andere Google, Facebook en Microsoft en dekken<br />

daarbij de volledige CSA-scope. De bouw van omvangrijke<br />

datacenters – de zogeheten ‘hyperscalers’<br />

– neemt de laatste jaren een enorme vlucht.<br />

Aangezien dit de grootste groeifactor is binnen de<br />

vele niches waarin we actief zijn, zullen we er binnenkort<br />

een eigen businessunit voor oprichten. In<br />

2014 zijn we voor het eerst in aanraking gekomen<br />

met dit bijzondere specialisme, maar dankzij de<br />

ervaring en expertise die we hebben opgebouwd,<br />

bekleden we ondertussen een unieke positie bin-<br />

Het bedrijfsgebouw van ASK Romein te Roosendaal (NL).<br />

10 | STEDENBOUW.NL/JAARBOEK


nen de Europese markt (Ierland, Nederland, Denemarken, Duitsland). Er ligt<br />

voor ASK Romein met andere woorden een zeer mooie internationale toekomst<br />

in het verschiet!”<br />

AANTREKKELIJK PROFIEL<br />

Het gaat ASK Romein voor de wind, al betekent dat natuurlijk niet dat er geen<br />

uitdagingen zijn. Zo is het geen sinecure om gekwalificeerd technisch personeel<br />

te vinden en de openstaande vacatures in te vullen. “Toch slagen we daar<br />

uitstekend in door prima arbeidsvoorwaarden en een goede work-life balance<br />

te garanderen”, legt Ivan Vinck uit. “Het internationale karakter van ons bedrijf<br />

spreekt uiteraard tot de verbeelding, net als de groeimogelijkheden binnen<br />

onze organisatie en het brede aanbod aan opleidingen en bijscholingen. Daarnaast<br />

bieden we onze werknemers een flexibele verlofregeling, comfortabele<br />

werkplekken, de mogelijkheid om een eigen sponsorbudget in te brengen voor<br />

een hobby of sportclub, gratis sportoutfits, enzovoort. Dat lijken op het eerste<br />

gezicht misschien details, maar ons ‘werknemerspakket’ wordt klaarblijkelijk<br />

sterk op prijs gesteld, want we hebben het voorbije jaar meer dan honderd<br />

mensen kunnen aantrekken. In onze state-of-the-art vestiging in Malle, die we<br />

zelf realiseerden en die dus ook fungeert als visitekaartje, hebben we een aantal<br />

bijzondere staaltoepassingen geïntegreerd, zoals cortenstaalaccenten en details<br />

in ruwstaal. Een leuke knipoog naar onze stalen inborst, maar tegelijk het bewijs<br />

dat we onszelf continu opnieuw uitvinden.” ❚<br />

Belder 101<br />

4704 RK Roosendaal<br />

Nederland<br />

T +31 165 750 300<br />

E info@ask-romein.com<br />

W www.ask-romein.nl<br />

Ivan Vinck, CEO van ASK Romein International.<br />

STEDENBOUW.NL/JAARBOEK | 11


TOTAALOPLOSSINGEN<br />

VOOR AL UW BOUW- EN<br />

STAALBOUWPROJECTEN<br />

ASK ROMEIN BOUW<br />

Belder 80<br />

4704 RK Roosendaal<br />

Nederland<br />

+31 (0)165 750 300<br />

info@ask-romein.com<br />

BEKIJK ONZE PROJECTEN OP<br />

WWW.ASK-ROMEIN.COM


Geïsoleerde Paneelsystemen<br />

Nederland<br />

Toekomstbestendig<br />

bouwen met Kingspan<br />

Wie bouwt voor de toekomst denkt verder dan de gewenste levenscyclus van een gebouw.<br />

Door anders te bouwen worden gebouwen energiezuiniger en wordt het gebruik van fossiele<br />

brandstoffen en de uitstoot van CO 2 tot een minimum beperkt. Toekomstbestandig bouwen<br />

begint bij Kingspan. Duurzaamheid en innovatie gaan bij Kingspan Geïsoleerde Panelen<br />

hand in hand. Als toeleverancier van de complete gebouwschil kennen wij de steeds hoger<br />

wordende eisen op het gebied van energiezuinigheid, brandveilgheid, duurzaamheid en<br />

circulariteit. Laat u ook inspireren en informeren: www.kingspanpanels.nl<br />

Kingspan B.V.<br />

Lingwei 8, 4004 LL Tiel info@kingspanpanels.nl<br />

Tel: +31 (0) 344 675 250 www.kingspanpanels.nl


KINGSPAN GEÏSOLEERDE PANELEN<br />

“Vanaf volgend jaar passen we ons beleid aan richting een CO 2<br />

-neutrale footprint.”<br />

Tekst | Patricia van der Beek Beeld | Kingspan Geïsoleerde Panelen<br />

Op koers naar<br />

100% circulariteit<br />

Duurzaamheid en innovatie gaan bij Kingspan Geïsoleerde Panelen hand-in-hand. Als één van de voorlopers in de markt<br />

zet Kingspan Geïsoleerde Panelen steeds meer in op de milieu-impact van haar activiteiten. Dit leidde in <strong>2019</strong> al tot<br />

mooie ontwikkelingen op het gebied van circulariteit.<br />

Kingspan Geïsoleerde Panelen is een divisie van de Kingspan Group, een van<br />

oorsprong Iers bedrijf in metalen gevelbekleding en gewalste constructieprofielen.<br />

Vandaag de dag is de Kingspan Group een toonaangevende wereldleider<br />

die met innovatieve producten bijdraagt aan efficiënte, duurzame, veilige en<br />

stijlvolle gebouwen. Eén van de nieuwste innovaties van de Kingspan Group<br />

is QuadCore Technology. Deze geavanceerde technologie op het gebied van<br />

hardschuim isolatie maakt het mogelijk om met dunnere panelen hogere gebouwprestaties<br />

te bereiken. Zo biedt QuadCore superieur thermisch rendement,<br />

de beste brandveiligheid en een maximale score op duurzaamheid.<br />

CLOSING THE ENVELOPE<br />

“Naast de QuadCore Technology bieden we isolatiepanelen met<br />

PIR”, vertelt managing director Pieter Snelder van Kingspan Geïsoleerde<br />

Panelen. “Inmiddels bieden we een breed assortiment producten, waarmee<br />

we in een groot deel van de gebouwschil kunnen voorzien. Denk aan<br />

vloersystemen, geïsoleerde dak- en gevelsystemen, design gevelsystemen<br />

en gevelbekleding, daglichtoplossingen, coldstore panelen en systemen<br />

met geïntegreerde zonnepanelen. Het vervolmaken van ons assortiment,<br />

zodat we de gehele gebouwschil kunnen sluiten, heeft onze continue<br />

14 | STEDENBOUW.NL/JAARBOEK


aandacht. ‘Closing the envelope’, noemen we dat. Dit doen we vanuit onze<br />

innovatiekracht en in nauwe samenwerking met partners in de markt.”<br />

KENNIS DELEN<br />

Snelder vervolgt: “Mede dankzij onze uitgebreide productset kunnen wij de<br />

opdrachtgever een compleet advies geven over de gebouwschil, en daar vervolgens<br />

invulling aan geven. Tegelijkertijd dragen wij bij aan kennisinnovatie<br />

in de keten. Wij geven gebouweigenaren en architecten inzicht in de maakbaarheid<br />

van hun plannen en ontwerpen. Ook dragen we onze kennis over<br />

aan de verwerkers van onze producten. En aan hoofdaannemers, bijvoorbeeld<br />

op het gebied van isolatiewaarden, brandveiligheid, luchtdichting en daglichttoetreding.<br />

Die kennis gaat verder dan onze eigen producten. Bij brandveiligheid<br />

gaat het niet alleen om de goede eigenschappen van onze panelen<br />

op het gebied van brandwering, rookvorming en druppelvorming, wij denken<br />

bijvoorbeeld ook mee over de afstand van een gebouw tot de erfgrens of het<br />

treffen van extra brandwerende voorzieningen op staal of beton.”<br />

hierbij voorop. In de gevestigde landen hergebruiken we al ons afval al. Ook<br />

zetten we in op het reduceren en hergebruiken van afvalwater. Al die kennis<br />

nemen we mee naar onze vestigingen in de rest van de wereld.”<br />

ÉÉN MILJARD PLASTIC FLESJES<br />

In <strong>2019</strong> bereikte Kingspan Geïsoleerde Panelen al een mooie mijlpaal met<br />

haar ‘ocean plastic harvesting’ project. Hierbij is plastic uit de oceanen verwerkt<br />

tot grondstof voor de QuadCore-isolatie. In <strong>2019</strong> ging het om een<br />

hoeveelheid plastic die gelijk staat aan 250 miljoen plastic flesjes van een<br />

halve liter. “Daar zijn we heel trots op”, aldus Snelder. “Het streven voor de<br />

komende vijf jaar is één miljard flesjes. En we willen nog meer bereiken op het<br />

gebied van circulariteit. We willen toe naar een volledig circulaire productset,<br />

waarin we zowel onze leveranciers als onze opdrachtgevers meenemen. Voor<br />

opdrachtgevers betekent dit bijvoorbeeld dat we al bij de realisatie van een<br />

gebouw nadenken over het hergebruik van materialen aan het eind van de<br />

levensduur ervan. Dat vraagt om een andere manier van denken. Daarin nemen<br />

we, samen met andere voorlopers in de keten, graag het voortouw.” ❚<br />

‘We dragen bij aan<br />

kennisinnovatie in de keten’<br />

CIRCULARITEIT VOOROP<br />

Het hoge duurzaamheidsbesef van Kingspan Geïsoleerde Panelen vindt zijn<br />

oorsprong in het product, dat met hoge isolatiewaarden en een hoge luchtdichtheid<br />

bijdraagt aan hoge energetische gebouwprestaties. Dit vertaalt zich<br />

in de bedrijfsvoering naar onder meer het Net Zero Energy programma. Snelder:<br />

“We voorzien voor 100% op duurzame wijze in onze energiebehoefte.<br />

Hiermee hebben we onze ambitie voor <strong>2020</strong> bereikt. Vanaf volgend jaar passen<br />

we ons beleid aan richting een CO 2<br />

-neutrale footprint. Circulariteit staat<br />

KINGSPAN GEÏSOLEERDE PANELEN<br />

Lingewei 8<br />

4004 LL Tiel<br />

Postbus 6565<br />

4000 HN Tiel<br />

T +31 344 67 52 50<br />

E info@kingspanpanels.nl<br />

W www.kingspan.com<br />

Managing director Pieter Snelder van Kingspan Geisoleerde Panelen: ”We willen toe naar een volledig circulaire productset.“<br />

STEDENBOUW.NL/JAARBOEK | 15


SOLARLUX<br />

Tekst | Solarlux Nederland BV Beeld | The Valley: MVRDV, Vero Visuals, Rotterdam, The Netherlands<br />

Hoogwaardige vouwwanden en<br />

balkonbeglazing bieden gevels<br />

maximale transparantie en openheid<br />

Solarlux betekent letterlijk ‘zonlicht’. De passie van het bedrijf is om gevels te voorzien van maximale transparantie<br />

en openheid. Al ruim 35 jaar is Solarlux specialist van lichtdoorlatende, flexibele geveloplossingen. Een hoogwaardig<br />

productportfolio van glazen vouwwanden, balkonbeglazing, daken en minimalistische schuifpuien wordt op maat geproduceerd<br />

in de hypermoderne productiehallen op de Solarlux Campus in Melle (D) en geleverd op de Nederlandse markt.<br />

BINNENSTEDELIJK BOUWEN MET BUITENRUIMTE<br />

Al jaren is het trend om de groene omgeving te ontzien en zoveel mogelijk<br />

de stedelijke omgeving te benutten. Inbreiding en herstructurering vragen<br />

om de nodige expertise vanwege de complexiteit van deze bouwtrajecten.<br />

Gebiedstransformaties zijn in opkomst en bedrijventerreinen, verouderde industriële<br />

zones en kantoorparken worden ingericht als woongebied, het liefst<br />

gecombineerd met nieuwe werklocaties en recreatie. Met stip op nummer<br />

één van de harde criteria van de woonconsument in deze woongebieden is<br />

dat het appartement moet beschikken over een buitenruimte. Het gewenste<br />

balkon moet vooral ruim genoeg zijn en de bewoner vindt een hoogwaardige<br />

kwaliteit belangrijk.<br />

THE VALLEY - EVOLUTION OF CITY LIFE<br />

Een spraakmakend voorbeeld waar bovengenoemde elementen perfect samenkomen,<br />

is The Valley op de Zuidas in Amsterdam, een ontwerp van architect<br />

Winy Maas van MVRDV. Een eigenzinnig gebouw met een nieuwe vorm<br />

van stedelijk wonen waar het beste van twee werelden samenkomt: het stadleven<br />

in een natuurlijke groene omgeving waar werk, wonen en ontspanning<br />

zijn gecombineerd. De naam Valley is afgeleid van de imposante terrasvormige<br />

gevels. In het woongedeelte worden enkele appartementen uitgevoerd<br />

met Solarlux glazen vouwwanden en balkonbeglazing om o.a. het samenspel<br />

tussen binnen en buiten vorm te geven.<br />

SPECIFIEKE DETAILLERING<br />

In The Valley komen de nieuwste inzichten op het gebied van duurzaamheid,<br />

technologie en gezondheid samen. Het gebouw scoort een energieprestatiecoëfficiënt<br />

van -0,30. En qua ontwerp zijn diverse gevels van de appartementen<br />

ontworpen met vouwwanden. Solarlux produceert voor dit project<br />

aluminium vouwwanden van het type Highline met wegvouwbare hoeken.<br />

Grote vleugelafmetingen met ultra slanke profielen en wegvouwbare hoekoplossingen<br />

zorgen voor maximale transparantie en zijn te openen over een<br />

hoek van 110 tot 130 graden. “Hier bieden we maatwerk ten top”, vertelt<br />

Solarlux accountmanager André Jansen. “Alle appartementen verschillen<br />

namelijk ook nog eens van grootte en vormgeving.” Naast de vouwwanden<br />

levert Solarlux ook op 63 posities balkonbeglazing. Naar verwachting is The<br />

Valley in 2021 gereed.<br />

The Valley op de Zuidas in Amsterdam.<br />

Met balkonbeglazing kan flink bespaard worden op de onderhoudskosten, omdat de binnenliggende<br />

gevel veel minder aan weersinvloeden wordt blootgesteld.<br />

16 | STEDENBOUW.NL/JAARBOEK


GELUIDSISOLATIE<br />

Een ander belangrijk thema bij binnenstedelijk<br />

bouwen is geluidisolatie. Solarlux balkonbeglazing<br />

kan zorgen voor een geluidisolatie tot Rw<br />

45 dB. Naast geluidsreductie biedt de balkonbeglazing<br />

voor de buitenruimte bescherming tegen<br />

wind en regen. Hierdoor kan het balkon door de<br />

bewoners nagenoeg het hele jaar door benut<br />

worden. De glazen elementen kunnen met slechts<br />

enkele handelingen over de volle breedte geopend<br />

worden, zodat bij mooi weer het balkonkarakter<br />

gehandhaafd blijft. Ook uit ecologisch oogpunt<br />

is balkonbeglazing zinvol, omdat de extra gevelschil<br />

thermische isolatie biedt, hetgeen leidt tot<br />

energiebesparing. Daarnaast kan flink bespaard<br />

worden op onderhoudskosten omdat de binnenliggende<br />

gevel veel minder aan weersinvloeden<br />

wordt blootgesteld.<br />

De glazen elementen kunnen met slechts enkele handelingen over de volle breedte geopend worden.<br />

‘In The Valley<br />

bieden we<br />

maatwerk<br />

ten top’<br />

EXPERTISE OP HET HOOGSTE<br />

NIVEAU<br />

Solarlux onderscheidt zich niet alleen met technisch<br />

hoogwaardige systemen en gecertificeerde<br />

kwaliteit, maar weet door haar jarenlange internationale<br />

ervaring ook aan welke architectonische,<br />

regelgevende en constructieve eisen een bouwproject<br />

moet voldoen. Wilt u meer informatie over<br />

de Solarlux producten? Het advieskantoor in Nederland<br />

heeft alle kennis en knowhow in huis om<br />

architecten, projectontwikkelaars, woningcorporaties<br />

en bouwbedrijven van een passend advies en<br />

de juiste bouwbegeleiding te voorzien. Kijk voor<br />

meer informatie op www.solarlux.nl. ❚<br />

Marie Curiestraat 2<br />

7442 DP Nijverdal<br />

T +31 548 63 13 23<br />

E info@solarlux.nl<br />

W www.solarlux.nl<br />

De passie van Solarlux is om gevels te voorzien van maximale transparantie<br />

en openheid.<br />

STEDENBOUW.NL/JAARBOEK | 17


KLIMAATSERVICE HOLLAND<br />

Tekst | Patricia van der Beek Beeld | Klimaatservice Holland<br />

‘Wij innoveren om in te<br />

blijven spelen op de klantvraag’<br />

Klimaatservice Holland B.V. is, samen met Elektroservice Holland B.V., een gevestigd installatiebedrijf met projecten in<br />

heel Nederland. Al 43 jaar ontzorgen zij opdrachtgevers met innovatieve, duurzame en comfortabele totaaloplossingen.<br />

Nieuwbouw van het hoofdkantoor van Booking.com in Amsterdam.<br />

Wat bepaalt dat dit Hardinxveldse bedrijf<br />

al decennialang van betekenis is in de<br />

installatiemarkt? En hoe vertaalt zich dat naar<br />

de praktijk van nu en de wensen van straks?<br />

We bespreken het met Jan Nederveen, directeur<br />

Nieuwbouw van Klimaatservice Holland.<br />

Klimaatservice bedient vooral opdracht gevers<br />

in de industriële markt, de utiliteitsmarkt en<br />

hotelschepen. Waarom kiezen zij voor jullie?<br />

“In elk project streven we naar een prettige verblijfsomgeving<br />

met het juiste comfort. Duurzaamheid,<br />

innovatie, geborgde kwaliteit en het streven<br />

naar continuïteit staan altijd aan de basis daarvan.<br />

Opdrachtgevers zien ons niet alleen als een technisch<br />

specialist, maar ook als een samenwerkingspartner<br />

die in elke projectfase van dienst kan zijn.<br />

Of het nu gaat om de ontwikkeling en realisatie<br />

van een nieuw plan of om het doelmatig beheer<br />

van een bestaande situatie. De belangen en wensen<br />

van de klant zijn altijd het uitgangspunt. Dat<br />

gaat bijvoorbeeld om kwaliteit, besparingen en/of<br />

duurzaamheid.”<br />

Hoe speel je anno <strong>2019</strong> in op de belangen en<br />

wensen van de klant?<br />

“Waar het uiteindelijk om gaat, is dat je goed werk<br />

levert, binnen planning en budget. Wat dat betreft<br />

is BIM niet meer uit ons werk weg te denken. Zeker<br />

op nieuwbouwprojecten kunnen we niet meer om<br />

deze manier van virtueel bouwen heen. Het voordeel<br />

van BIM is dat wij, maar ook alle andere bouwpartners<br />

die in het bouwinformatiemodel ontwerpen,<br />

vanaf het begin inzicht hebben in een project.<br />

De communicatie en afstemming verlopen soepeler<br />

en je kunt eventuele ‘clashes’ tussen disciplines al<br />

in het voortraject oplossen. De faalkosten tijdens de<br />

uitvoering zijn hierdoor een stuk lager. Bovendien<br />

leent BIM zich bij uitstek voor prefabricage. Op basis<br />

van het model kunnen we de installatieonderdelen<br />

volledig op maat produceren. Op locatie hoeven<br />

we dan alleen nog te monteren.”<br />

18 | STEDENBOUW.NL/JAARBOEK


Jullie renoveren en transformeren ook veel gebouwen.<br />

Is BIM daarbij van toegevoegde waarde?<br />

“De trend die we bij renovaties en transformaties zien, is dat bestaande gebouwen<br />

in 3D worden gescand. Die scan wordt vervolgens in een BIM-model<br />

geïntegreerd. Met deze virtuele blauwdruk van het gebouw kun je heel nauwkeurig<br />

je bouwkundige en installatietechnische ontwerpen maken en in 3D<br />

over elkaar heen leggen. Een project dat wij op deze manier aanpakken, is de<br />

renovatie van kantoorgebouw De Walvis in Amsterdam. Dit kantoor uit de jaren<br />

zestig is slecht geïsoleerd en heeft onder meer een gigantische koelinstallatie<br />

en een dikke gasaansluiting. Met behoud van de bestaande kwaliteiten<br />

laten we het gebouw weer voldoen aan de eisen van nu. Voor de verwarming<br />

en koeling realiseren we bijvoorbeeld een WKO-opslag.”<br />

Kantoorgebouw De Walvis in Amsterdam.<br />

In hoeverre ontwikkelen jullie zelf nieuwe technieken?<br />

“Onze ontwerpafdeling is continu bezig met nieuwe technieken. Het gaat<br />

daarbij vooral om innovatieve, maatwerk oplossingen voor een specifieke<br />

klantvraag. Een goed voorbeeld hiervan is de regeltechniek voor het nieuwe<br />

kantoor van Booking.com in Amsterdam. Samen met andere Siemens-partners<br />

dragen we bij aan een ‘smart building’ concept, gericht op een betere<br />

gebruikerservaring van het gebouw, meer welzijn, plezier, samenwerking en<br />

operationele efficiëntie. Met dit concept creëren we een slim gebouw, door<br />

een heleboel technologieën en toepassingen samen te brengen. Denk aan gebouwautomatisering,<br />

indoor positionering, ruimtecomfort, brandbeveiliging,<br />

werkplekontwerp en -optimalisatie, veiligheid en gezondheid.”<br />

Hoe belangrijk is innoveren voor Klimaat service Holland?<br />

“Wij innoveren niet om te innoveren, maar om in te blijven spelen op de vraag<br />

van de klant. De ene keer is daar een nieuwe techniek voor nodig, de andere<br />

keer adviseren we een oplossing buiten onze scope. Het gaat ons erom dat<br />

de klant ontzorgd wordt en tevreden is. Op basis daarvan werken we samen<br />

met de klant aan een duurzame relatie. We zien bijvoorbeeld dat een flink deel<br />

van onze renovatie- en transformatieprojecten uit onze eigen onderhoudsportefeuille<br />

komt. Op het moment dat de installaties aan vervanging of verduurzaming<br />

toe zijn, worden wij hiervoor gevraagd. Ook blijven we na een transformatie<br />

of renovatie vaak betrokken voor het onderhoud. We nemen zelden<br />

afscheid van een klant en daar mogen we, samen met onze 250 toegewijde<br />

medewerkers, trots op zijn.” ❚<br />

De nieuwbouw van Hourglass op de Amsterdamse Zuidas.<br />

Nijverheidsstraat 31,<br />

3371 XE Hardinxveld-Giessendam<br />

T +31 184 61 39 11<br />

E post@klimaatservice.nl<br />

W www.klimaatservice.nl<br />

STEDENBOUW.NL/JAARBOEK | 19


FACÉDO<br />

Tekst | Jan Mol Beeld | Facédo / Jan Mol<br />

Kwaliteitsgevels, een eigenzinnige manier van<br />

werken en het daaruit voortvloeiende succes<br />

Velp mag rustig het epicentrum van de Nederlandse gevelbouw genoemd worden. Facédo Geveltechniek levert vanuit de<br />

Gelderse plaats inmiddels al meer dan 10 jaar kwaliteitsgevels. “Zonder kopzorgen”, zegt Dennis Leijser, directeur en eigenaar.<br />

Leijser heeft het bedrijf samen met zijn hechte team in de top 5 van de Nederlandse kunststof en aluminium gevelbouw weten<br />

te positioneren. Zelf staat hij daar niet zo bij stil, continuïteit en fijn samenwerken staan namelijk bij Facédo op de eerste plaats.<br />

“We zijn een bedrijf voor en door mensen, dat zijn<br />

we altijd geweest en dat houden we zo”, schetst<br />

Leijser. “Onze klanten waarderen ons daar ook<br />

om. Je doet hier geen zaken op papier, maar met<br />

mensen die zich met hart en ziel voor onze klanten<br />

inzetten.”<br />

DE UITVOERENDE KRACHT ACHTER<br />

HET ARCHITECTONISCH ONTWERP<br />

Facédo denkt bij uitstek in oplossingen en mag<br />

gezien worden als het verlengstuk van de architect.<br />

Soms wordt er om uitzonderlijke oplossingen<br />

gevraagd: “Dan zijn we in ons element.<br />

Hoe complex een project echter ook is, de klant<br />

zal daar nooit stagnatie van ondervinden. Dat<br />

hebben we te danken aan de expertise die onze<br />

‘We zijn op zoek naar iemand die<br />

het droge calculatiewerk wil verruilen<br />

voor een spannendere functie,<br />

waarbij calculeren centraal staat’<br />

medewerkers bezitten en de manier waarop we<br />

ons inzetten. Naast het feit dat we alleen maar<br />

A-kwaliteit materialen van gecertificeerde en innovatieve<br />

systeemhuizen leveren, zorgen we er<br />

samen voor dat in het hele traject, van ontwerp<br />

tot oplevering, de communicatie met alle betrokken<br />

partijen vloeiend verloopt. Daarbij lopen we<br />

graag voor de fanfare uit, we signaleren vroegtijdig<br />

waar het werk zou kunnen knellen en komen<br />

ruim op tijd met oplossingen. We zitten graag<br />

vroeg aan tafel met het bouwteam en brengen<br />

complexe zaken terug tot de essentie, zodat het<br />

voor iedereen in de bouwkolom prettig samenwerken<br />

is.”<br />

Naast het uitrekenen van projecten gaat de toekomstige collega zich onderscheiden door kennis op te bouwen rondom de bouw.<br />

20 | STEDENBOUW.NL/JAARBOEK


De toekomstige collega's op de afdeling calculatie: van links naar rechts: Arjan van Woudenberg, Jimmy Gulen, Coen de Greef en Erik van der Weerd.<br />

REKENEN OP NIEUWE PERSONELE<br />

AANWAS<br />

Werken bij Facédo is weggelegd voor doeners, die<br />

houden van een grote mate van zelfstandigheid.<br />

Eigen inbreng en persoonlijke vrijheid zijn typische<br />

kernwaarden van het bedrijf. “Wij maken dan ook<br />

mee dat mensen open sollicitaties sturen, gebaseerd<br />

op goede referenties die men krijgt vanuit<br />

ons personeel. Op die manier is er al een mooi<br />

aantal mensen gestart. Toch blijven we door de<br />

groei en de dynamiek van Facédo voortdurend vacatures<br />

houden. Zo hebben we een hele mooie positie<br />

vrij op de afdeling calculatie”, oppert Leijser.<br />

WIE WORDT DE NIEUWE TECHNISCH<br />

COMMERCIËLE CALCULATOR?<br />

Erik van der Weerd is calculatie manager bij Facédo<br />

en op zijn afdeling is er inderdaad een tekort aan<br />

man- c.q. vrouwkracht. “We zijn op zoek naar iemand<br />

die het droge calculatiewerk wil verruilen<br />

voor een spannendere functie, waarbij calculeren<br />

centraal staat. Naast het uitrekenen van projecten<br />

gaat onze toekomstige collega zich onderscheiden<br />

door kennis op te bouwen rondom de bouw. Daar<br />

helpen wij natuurlijk bij. De functie is dus niet alleen<br />

kantoorgerelateerd, maar deels ook in het<br />

veld. Ervaring opdoen in de praktijk en kennissessies<br />

bijwonen zullen zorgen voor een brede horizon.<br />

Je kunt dus zelf je 'rugzak' vullen met bagage. Hier<br />

ben je geen werknemer op kantoor, maar onderdeel<br />

van een hecht team dat heel sociaal samenwerkt<br />

met één doel voor ogen: mooi werk afleveren en de<br />

klant blij maken. Op de afdeling calculatie spelen<br />

we een commercieel spel, alles begint en eindigt op<br />

onze afdeling”, aldus Van der Weerd. ❚<br />

Samen werken is samen lunchen bij Facédo. Gezelligheid in een goede sfeer.<br />

Interesse in de vacature van<br />

technisch commercieel calculator<br />

(m/v) bij Facédo? Laat dan iets<br />

van je horen! Stuur een mail aan<br />

werken@facedo.nl voor meer<br />

informatie of bel Erik van der<br />

Weerd op nummer 06-109 586 40.<br />

Interesse in de overige vacatures<br />

bij Facédo? Mail dan gerust om te<br />

horen welke vacatures er zijn.<br />

6883 DB Velp<br />

Postbus 3025<br />

6802 DA Arnhem<br />

T +31 26 370 13 60<br />

E info@facedo.nl<br />

W www.facedo.nl<br />

STEDENBOUW.NL/JAARBOEK | 21


UTILITEITSBOUW AGRIBOUW RENOVATIE<br />

dé specialisten in dak- en wandbeplating<br />

D hardeman-vanharten.nl<br />

Volg ons<br />

ook via: F T<br />

T 0318 46 15 51 | E info@hardeman-vanharten.nl


HARDEMAN VAN HARTEN<br />

Tekst | Lieke van Zuilekom Beeld | Hardeman van Harten<br />

Gevel en dak Zalando worden<br />

in een recordtijd gemonteerd<br />

Consumenten kopen steeds meer producten en diensten online. Cijfers van het CBS laten al jaren een flinke groei zien<br />

in het aantal webwinkels. Bovendien groeit de omzet van online winkels aanzienlijk sneller dan die van fysieke winkels,<br />

waardoor steeds meer fysieke winkels ervoor kiezen om online verder te gaan. Als gevolg hiervan wordt het steeds leger<br />

in onze winkelcentra, terwijl op bedrijventerreinen grote distributiecentra als paddenstoelen uit de grond schieten.<br />

Hardeman van Harten was de afgelopen jaren<br />

betrokken bij de bouw van verschillende van<br />

deze distributiecentra, waaronder in Zwaagdijk<br />

(Action, 42.000 m²), Zwolle (Wehkamp, 35.000<br />

m²), Tilburg (Bijenkorf, 40.000 m²), Roosendaal<br />

(Primark, 55.000 m² en Lidl, 54.000 m²), Zaandam<br />

(AH, 25.000 m²) en Venlo (VIDA XL, 170.000 m²<br />

en Michael Kors, 100.000 m²). Eind dit jaar start<br />

de specialist in dak- en wandbeplating bovendien<br />

op bedrijventerrein Greenparc in Bleiswijk, met de<br />

nieuwbouw voor Zalando (120.000 m²).<br />

“In opdracht van aannemer Wouters Schijndel verzorgen<br />

wij de engineering, levering, montage en<br />

afwerking van de sandwich buitenwandpanelen,<br />

stalen dakplaten en sandwich binnenwandpanelen<br />

aan, op en in het Zalando-distributiecentrum”,<br />

vertelt Martijn Jansen, projectleider bij Hardeman<br />

van Harten. “De buitenwandpanelen zijn opgebouwd<br />

uit een binnen- en buitenstaalplaat met<br />

daartussen PIR isolatiemateriaal. De panelen zijn<br />

leverbaar in diverse diktes, kleuren en coatings. In<br />

dit project is gekozen voor 100 mm dikke panelen<br />

met een Rc van 4,6, waarmee ruimschoots aan de<br />

Bouwbesluiteisen wordt voldaan. De snelle montage<br />

op de achterliggende staalconstructie maakt<br />

de buitenwandpanelen bijzonder geschikt voor<br />

distributiecentra.”<br />

Montage van de dakbeplating voor dc Lidl in Roosendaal.<br />

Op enkele gevels worden brandwerende gevelpanelen<br />

gemonteerd. “Gekozen is voor een combinatie<br />

van PIR-panelen (160 mm dik, 60 minuten<br />

brandwerend) en steenwolpanelen (200 mm dik,<br />

120 minuten brandwerend). In de warehouses<br />

wordt 10.000 m² aan PIR-binnenwandpanelen gemonteerd<br />

en op het dak brengen wij ca. 120.000 m²<br />

enkelwandige stalen dakplaten aan, waarop de<br />

dakdekker zijn isolatiemateriaal en dakbedekking<br />

monteert. Ook de dakplaten kenmerken zich<br />

door een snelle montage. Per dag kan wel tot circa<br />

8.000 m 2 beplating worden verwerkt. Doordat we<br />

werken met eigen, ervaren mensen en eigen materieel<br />

wordt de doorlooptijd op de bouw tot een minimum<br />

beperkt. Niet-voor-niets komen bouwers van<br />

distributiecentra steeds opnieuw bij ons terecht.”<br />

In <strong>2020</strong> viert Hardeman van Harten haar 25-jarig<br />

bestaan met een driedaags leveranciers- en partnerevent.<br />

Hier hoort u binnenkort meer over. ❚<br />

Indrukwekkende wandbeplating op dc Michael Kors in Venlo.<br />

Lage Veldweg 10<br />

6741 JL Lunteren<br />

T +31 318 46 15 51<br />

E info@hardeman-vanharten.nl<br />

W www.hardeman-vanharten.nl<br />

STEDENBOUW.NL/JAARBOEK | 23


KONE<br />

Tekst | Jan-Kees Verschuure Beeld | KONE<br />

Innovaties in ‘People Flow ® ’ dragen<br />

bij aan duurzame verstedelijking<br />

Producent KONE staat bekend om veilige, stille en comfortabele liften, roltrappen en automatische deuren, met een hoge<br />

dienstverleningsgraad. De voortschrijdende digitalisering heeft gebruikers veel te bieden, zegt directeur Harold Bussing.<br />

“Of het nu gaat om kantoren of woongebouwen, de koppeling van IoT (Internet of Things) en toegangscontrole maakt de<br />

'People Flow ® ' steeds meer integraal onderdeel van de gebouwbeleving. Het comfort gaat er op alle vlakken op vooruit.<br />

Hierdoor kan KONE een grote bijdrage leveren aan duurzame verstedelijking.”<br />

Duurzame verstedelijking vraagt om efficiënte 'people flow'.<br />

24 | STEDENBOUW.NL/JAARBOEK


'People Flow ® ' is een begrip dat wellicht enige<br />

uitleg vereist. “Wat wij hiermee bedoelen, is de<br />

manier waarop mensen zich in een gebouw verplaatsen,<br />

of het nu gaat om efficiënte aan- en afvoer<br />

of de individuele ervaring van de gebruiker.”<br />

Het 'Internet of Things' doet zijn intrede, met een<br />

smartphone app waarop te zien is wie er voor de<br />

deur staat en waarmee ook op afstand toegang<br />

gegeven kan worden tot het gebouw. Of met applicaties<br />

die de onderhoudsbehoefte van installaties<br />

voorspellen. “We krijgen steeds slimmere<br />

steden, vanwege de noodzaak te verstedelijken en<br />

te verdichten. Ook in Nederland neemt het aantal<br />

hoogbouwprojecten toe. Dat vraagt om nieuwe<br />

technieken om de People Flow ® beter te beheersen,<br />

zowel in woningbouw als utiliteitsbouw. In de<br />

Met KONE Residential Flow kan men op afstand toegang geven tot het gebouw.<br />

basis verwacht de gebruiker van liften, roltrappen<br />

en automatische deuren, net als van bijvoorbeeld<br />

de spoorwegen, dat alles feilloos werkt. Sterker<br />

nog: men kent de producent vaak niet eens, evenmin<br />

als de producent van de treinen. De gebruiker<br />

moet zo comfortabel en efficiënt mogelijk op zijn<br />

bestemming komen en zich veilig voelen.”<br />

‘We krijgen<br />

steeds slimmere<br />

steden, vanwege<br />

de noodzaak te<br />

verstedelijken en<br />

te verdichten’<br />

Met de toename van hoogbouw neemt ook de<br />

behoefte aan hoogwaardige integrale oplossingen<br />

toe, denkt Bussing. “Denk aan een betere toegangscontrole,<br />

snellere liften met meer capaciteit<br />

of onderhoud op afstand. Dit verhoogt de prestaties<br />

van de installaties en zorgt voor een betere<br />

gebruikerservaring. Voor een winkel of toeristische<br />

attractie scheelt een niet werkende lift of roltrap<br />

immers al snel een flink deel van de omzet.”<br />

UITVOERING<br />

De gebruiker van het gebouw wordt dus centraal<br />

gesteld door de Finse multinational, maar de<br />

liftbranche doet meestal directe zaken met aannemers<br />

en gebouwbeheerders. Hoe bedient KONE<br />

deze klanten? Bussing: “Inderdaad zijn aannemers<br />

vaak onze directe opdrachtgever in Nederlandse<br />

nieuwbouw- of renovatieprojecten. Wij proberen<br />

de klant zoveel mogelijk tegemoet te komen in<br />

het ontwerp- en montageproces. De regel is dat<br />

wij de opdrachtgever in het logistieke proces zo<br />

min mogelijk lastig vallen. Wij assembleren veelal<br />

op locatie en vaak in de laatste weken van het<br />

bouwtraject. Dat is een win-winsituatie voor alle<br />

partijen, want alle gebouwinstallaties zijn dan al<br />

aangelegd en vervolgens zijn wij ook weer het<br />

snelste klaar, zonder anderen in de weg te zitten.<br />

KONE is zelfvoorzienend; de aannemer heeft in<br />

de montagefase geen omkijken naar ons. Verder<br />

integreren wij onderhoudsprocessen steeds meer<br />

met de levering. De genoemde digitale monitoring<br />

van de onderhoudsbehoefte bevindt zich momenteel<br />

in een schaalsprong naar 'big data', waardoor<br />

wij het onderhoud van onze liften, roltrappen en<br />

deuren steeds beter kunnen voorspellen. Ik ben<br />

daar zeer enthousiast over. De gebouwbeheerder<br />

is hiermee beter bediend en ontzorgd en de installaties<br />

zijn steeds korter buiten gebruik tijdens<br />

werkzaamheden. Wij zijn klaar voor de toekomst;<br />

is uw gebouw dat ook?” ❚<br />

Rijn 10<br />

2491 BG Den Haag<br />

T +31 70 317 10 00<br />

E nederland@kone.com<br />

W www.kone.nl<br />

STEDENBOUW.NL/JAARBOEK | 25


CLADDING POINT<br />

Tekst | Susan Peek Beeld | Cladding Point<br />

Ontzorgen op de weg naar 2022<br />

De tijd vliegt. Voor we het weten is het 2022. Binnen de bouw staat er de komende jaren veel te gebeuren en de aanpak<br />

van projecten zal moeten veranderen. Waarom eigenlijk? We zien steeds vaker dat niet meer de bouwheer in moet staan<br />

voor de kwaliteit van het door zijn aannemer en onderaannemer(s) geleverde werk, maar dat de verantwoordelijkheid<br />

van een (deel)project bij de uitvoerende partijen wordt neergelegd.<br />

Het team van Cladding Point.<br />

26 | STEDENBOUW.NL/JAARBOEK


“Op zich geen slechte zaak hoor, want het is best een gekke gedachte dat<br />

een bouwheer verantwoordelijk is voor bijvoorbeeld de detailleringen in een<br />

gebouw, terwijl daar zijn specialisme misschien helemaal niet ligt.” Dat zegt<br />

Harry van der Veen, General Sales Manager bij Cladding Point. “Ik vind wel:<br />

hoe hoger de eisen, hoe beter dat is voor het eindresultaat. Maar de betreffende<br />

uitvoerende partijen zullen daardoor wel een enorme slag moeten maken.<br />

En daar willen wij ze graag bij helpen.”<br />

ONTZORGEN<br />

Cladding Point is een toonaangevende leverancier van geïsoleerde sandwichpanelen<br />

voor gevel- en daktoepassingen. Van der Veen: “We zijn veel meer<br />

dan alleen leverancier en bieden met onze dienstverlening uitgebreide ondersteuning<br />

aan onze klanten. ‘Eenvoud en zekerheid’. Dát is ons motto. En dat<br />

geldt niet alleen voor onze producten, maar het werkt ook door in het geven<br />

van eerlijk advies én het verspreiden van kennis. Daarom staat persoonlijke<br />

begeleiding bij het maken van juiste productkeuzes bij ons hoog in het vaandel.<br />

Samen met de aannemer of architect kijken we naar de gewenste eisen of<br />

specificaties. Vervolgens adviseren we welk product uit ons assortiment op die<br />

plek een optimale invulling geeft. In het brandwerendheidstraject ontzorgen<br />

we de klant volledig en we denken actief mee in het vergunningstraject. Uiteraard<br />

worden ook de monteurs begeleid in dit proces. We geven aan hoe onze<br />

sandwichpanelen gemonteerd moeten worden, zonder dat de klant nog extra<br />

maatregelen moet nemen om te voldoen aan de geldende veiligheidsnormen<br />

en certificaten.”<br />

EN-NORMEN<br />

Van der Veen constateert dat we meer en meer naar de Duitse aanpak toe<br />

gaan. “Een bouw moet, voordat er überhaupt gestart wordt, aan veel zaken<br />

voldoen. Dat is op zich niet nieuw en doen we in Nederland ook al, alleen is er<br />

daarna weinig of geen controle meer en ligt de verantwoording zoals gezegd<br />

bij de bouwheer. De afgelopen 25 jaar leek in sandwichpanelenland – een<br />

zeer prijsbewuste markt – eenoog koning. Maar als jij als onderaannemer<br />

verantwoordelijk bent, moet je je afvragen: voldoet het product dat ik gebruik<br />

wel aan de EN-normen? En wat gaat de Brexit bijvoorbeeld betekenen voor<br />

Britse certificaten zoals BREEAM? Daarom heeft Cladding Point al haar producten<br />

op basis van brandwerendheid en duurzaamheid opnieuw laten tes-<br />

ten, volgens de nieuwste EN-normen (juni 2018). Daarmee zijn we klaar voor<br />

de Europese maatregelen. Ook klimaatverandering zorgt er voor dat er door<br />

overheden gekeken wordt of de gestelde eisen en normen nog wel up-to-date<br />

zijn. We moeten allemaal kritisch blijven en open staan voor verandering”,<br />

vindt Van der Veen. “Maar welke eisen er ook zijn of nog gaan komen: wij ondersteunen<br />

onze klanten en bij vragen komen wij met oplossingen. Gebaseerd<br />

op feiten, rapportages en overtuigingskracht. Als het gaat om brandwerendheid<br />

en statica zijn wij het bedrijf dat ook werkelijk open en eerlijk complete<br />

informatie geeft die ondersteund wordt door feiten en certificaten. Alles is in<br />

officiële teststations getest en voldoet aan de allernieuwste EN-eisen. Dus bij<br />

inspecties, die meer en meer zullen volgen, is er niks aan de hand. Natuurlijk<br />

zijn er partijen die meer op prijs aansturen, maar wij gaan voor kwaliteit,<br />

eenvoud en zekerheid”, besluit Van der Veen. ❚<br />

CLADDING<br />

POINT<br />

”Wij gaan voor kwaliteit, eenvoud en zekerheid.“<br />

Handelsweg 12<br />

6662 NH Elst<br />

T +31 26 365 06 31<br />

E info@claddingpoint.nl<br />

W www.claddingpoint.nl<br />

STEDENBOUW.NL/JAARBOEK | 27


UNILIN INSULATION<br />

Tekst | Patricia van der Beek Beeld | Dakned<br />

Groots<br />

Partnerbedrijven bekronen samenwerking met grootschalig dakproject<br />

Voor HDO, Dakned en Unilin Insulation is het één van de hoogtepunten van <strong>2019</strong>: de realisatie van het dak van Distriport<br />

Waalwijk. Dit nieuwe, omvangrijke logistieke complex op bedrijventerrein Haven 8 in Waalwijk heeft een totale vloeroppervlakte<br />

van ruim 83.000 vierkante meter en telt 104 docks. Daarbij is de duurzaamheidsambitie hoog. Bij oplevering<br />

moet het complex minimaal aan de eisen van BREEAM ‘Excellent’ voldoen.<br />

“Een bijzonder project”, zegt directeur John Heemskerk van Dakned. “In de<br />

eerste plaats vanwege de omvang van het complex. We hebben het hier over<br />

een distributiecentrum van bijna 70.000 vierkante meter, met een mezzaninevloer<br />

van ruim 12.000 vierkante meter en een aanpandig kantoor van zo’n<br />

2.250 vierkante meter. Normaal gesproken gaan dit soort projecten naar de<br />

grote spelers in de markt. Het is in die zin dus ook bijzonder dat wij, als middelgrote<br />

vakgroothandel van platdakmaterialen, dit project binnenhaalden.<br />

Dit had mede te maken met onze handelingssnelheid in het offertestadium en<br />

onze professionele ondersteuning. De vertrouwde jarenlange samenwerking<br />

met HDO en Unilin Insulation speelde hierbij een cruciale rol.”<br />

VASTE PARTNERS<br />

Dakned is een ervaren leverancier van bitumineuze en kunststof dakbedekkingssystemen<br />

voor platte daken, met vestigingen in ’s-Hertogenbosch en<br />

sinds zeer kort in Rotterdam. HDO en Unilin Insulation behoren al jaren tot de<br />

‘We weten wat we<br />

aan elkaar hebben’<br />

vaste partners. Heemskerk licht toe: “HDO is een dakbedekkingsbedrijf uit Barendrecht,<br />

al 36 jaar actief in de markt en één van de dakbedekkingsbedrijven<br />

die we duurzaam aan ons verbonden hebben. Unilin Insulation uit Oisterwijk,<br />

producent van PIR isolatieplaten en zelfdragende dakelementen, is één van de<br />

twee leveranciers van isolatiematerialen waarmee wij werken. We hebben een<br />

goede klik met Unilin Insulation, zowel met het bedrijf als met onze contactpersoon<br />

aldaar. Zo’n project als Distriport Waalwijk voeren we dan ook graag<br />

in samenwerking met Unilin Insulation uit.”<br />

Het dak van Distriport Waalwijk is opgebouwd uit vier lagen.<br />

28 | STEDENBOUW.NL/JAARBOEK


De realisatie van het dak van Distriport Waalwijk is voor HDO, Dakned en Unilin één van de hoogtepunten van <strong>2019</strong>.<br />

MEER DAN LEVEREN<br />

Dakned werd door HDO bij de nieuwbouw van Distriport Waalwijk betrokken<br />

voor het leveren van de platdakmaterialen voor het distributiecentrum en het<br />

kantoor. Dakned betrok vervolgens Unilin Insulation bij het werk, voor het isolatiemateriaal.<br />

“Gezien de hoge BREEAM-certificering van het gebouw wordt er<br />

meer van de leveranciers verwacht dan het leveren van de gevraagde producten”,<br />

aldus Heemskerk. “Zo moet de hele administratie rondom de producten,<br />

waaronder de herkomst van materialen, op orde zijn. Bij Unilin Insulation is dit<br />

het geval. Bovendien weten we wat we aan elkaar hebben. We hebben met z’n<br />

drieën al aan meerdere projecten, ook met BREEAM-certificering, bijgedragen.”<br />

VIER LAGEN<br />

Het dak van Distriport Waalwijk is opgebouwd uit vier lagen. De onderste<br />

laag is een dampremmende laag van PE-folie met een echte dikte van 0,2<br />

millimeter. Daarop komt de isolatielaag, bestaande uit UTHERM PIR isolatie-<br />

platen van Unilin Insulation met een dikte van 142 millimeter. Deze platen<br />

hebben isolatiewaarde Rc 6.0, waarmee zij voldoen aan de BREEAM-vereisten.<br />

Heemskerk: “Op deze platen komt het tweelaagse bitumensysteem van<br />

Icopal, een vooraanstaande producent van bitumen en PVC dakbedekking,<br />

waarmee wij veelvuldig samenwerken.” Dakned leverde eveneens de bevestigers<br />

voor het dakpakket.<br />

PRETTIGE SAMENWERKING VOORTZETTEN<br />

De eerste fase van de nieuwbouw van Distriport Waalwijk, zo’n 32.000<br />

vierkante meter, is inmiddels opgeleverd. Heemskerk kijkt met trots en tevredenheid<br />

terug op de werkzaamheden en de samenwerking met HDO en<br />

Unilin Insulation. “De realisatie van de tweede fase start in december <strong>2019</strong>”,<br />

zegt hij. “Dan zetten we onze prettige samenwerking op dezelfde manier<br />

voort. De eindoplevering in februari/maart <strong>2020</strong> zien we met vertrouwen<br />

tegemoet.” ❚<br />

‘Gezien de hoge BREEAMcertificering<br />

van het gebouw<br />

wordt er meer van de<br />

leveranciers verwacht’<br />

Beneluxstraat 1<br />

5061 KD Oisterwijk<br />

T +31 13 523 13 13<br />

E info.nl@unilin.com<br />

W www.unilininsulation.nl<br />

STEDENBOUW.NL/JAARBOEK | 29


Afmetingen: 1200 x 600 mm<br />

en 2500 x 1200 mm<br />

UTHERM ROOF PIR L<br />

ISOLATIEPLATEN VOOR<br />

HET PLATDAK<br />

Utherm dakisolatieplaten met PIR-hardschuim bieden een<br />

hoog isolatierendement, zijn vochtongevoelig en licht van gewicht.<br />

De isolatieplaten zijn drukvast, waardoor ze goed beloopbaar zijn<br />

en ze zijn makkelijk te verwerken en te monteren omdat PIR<br />

vormvast is.<br />

De isolatieplaten zijn leverbaar met 2-zijdige cacheerlaag<br />

van dampdicht ALU-Laminaat.<br />

isolatiedikte vanaf 20 mm<br />

t/m 160 mm leverbaar<br />

Kijk voor ons volledige assortiment op www.unilininsulation.nl


BudoBouw is een bewuste bouwer in kwaliteit, duurzaamheid en veiligheid.<br />

Specialismes zijn traditioneel betonwerk, funderingsconstructies en herstel, tunnelbouw,<br />

complete staal- en betonskeletten (of combinaties hiervan ) en het leveren<br />

en monteren van prefab betonnen onderdelen met een KOMO- of productcertificaat.<br />

Wij zijn bedreven<br />

in Beton & Montage<br />

BudoBouw | Katwolderweg 8a | 8041 ad Zwolle | 038 720 08 10 | info@budobouw.nl | www.budobouw.nl<br />

Specialist in Verticaal<br />

& Horizontaal Transport<br />

Kraaninspectie Nederland is een gecertificeerde onderneming op het gebied van<br />

verticaal en horizontaal transport. Specialismen zijn hijswerkzaamheden, verhuur<br />

van hijskranen, bemiddeling en detachering van kraanmachinisten, keuringen van<br />

hijs en hefwerktuigen en opleidingen. Kwaliteit, Flexibiliteit en Veiligheid staan<br />

garant voor een efficiënte uitvoering van werkzaamheden.<br />

Kraaninspectie nederland | Katwolderweg 8a | 8041 ad Zwolle | 06 47 65 98 67 | 038 720 08 18<br />

info@Kraaninspectienederland.nl | www.Kraaninspectienederland.nl


BUDOBOUW<br />

Tekst en beeld | BudoBouw<br />

Het is het eindresultaat<br />

BudoBouw is een gerenommeerd bedrijf in beton bouwend Nederland. “Kwaliteit,<br />

duurzaamheid en veiligheid zijn bepalend in onze werkzaamheden. Geen project is<br />

gelijk, de opdrachtgever staat centraal en vertrouwen is de basis voor de toekomst.<br />

De markt waarin we ons begeven, is en blijft onderhevig aan veranderende wet- en<br />

regelgeving. Het belang van toegesneden informatie en optimale communicatie<br />

neemt hierdoor alleen maar toe. Reeds vanuit de ontwerpfase kijken we mee met<br />

de opdrachtgever naar het uiteindelijk te behalen eindresultaat. Deze werkwijze<br />

leidt tot een realistische planning, borging van kwaliteit en leverbetrouwbaarheid.“<br />

DE KRACHT VAN BUDOBOUW<br />

De kracht van BudoBouw zit in gekwalificeerde en gemotiveerde medewerkers. “Onder leiding van onze<br />

specialiseerde uitvoerders/projectleiders zijn ze gewend aan het werken onder tijdsdruk; dit heeft geen<br />

invloed op de kwaliteit en veiligheid van het bouwproces. Door de continu veranderende wet- en regelgeving<br />

worden onze medewerkers geschoold om de kwaliteit en veiligheid te kunnen garanderen.”<br />

Er is nog een factor die BudoBouw sterk maakt. Zij betrekt de kranen en machinisten uit de eigen organisatie<br />

Kraaninspectie Nederland. De machinisten en bouwers zijn dusdanig op elkaar ingespeeld dat de<br />

samenwerking optimaal verloopt, ook dat bevordert de snelheid van het bouwproces.<br />

Kraaninspectie Nederland is een gecertificeerde onderneming op het gebied van verticaal en horizontaal<br />

transport. Specialismen zijn hijswerkzaamheden, verhuur van hijskranen, bemiddeling en detachering van<br />

kraanmachinisten, alsmede keuringen van hijs- en hefwerktuigen en opleidingen.<br />

Kraaninspectie Nederland is gespecialiseerd in het detacheren van het juiste personeel in de wereld van hijsen &<br />

heffen, heavy lift en gespecialiseerd transport met vakbekwaam en ervaren personeel. “Ons personeel is uitste-<br />

32 | STEDENBOUW.NL/JAARBOEK


kend opgeleid en gemotiveerd om onze klanten risicoloos en efficiënt te ondersteunen voor een kortere of langere<br />

periode. Kwaliteit, flexibiliteit en veiligheid staan garant voor een efficiënte uitvoering van werkzaam heden.”<br />

‘OVER DUURZAAMHEID KUNNEN WE HEEL CONCREET ZIJN’<br />

“BudoBouw ziet het belang van duurzaam bouwen: verantwoord omspringen met energie, grondstoffen,<br />

de omgeving en onze medewerkers. Er is ruime aandacht voor milieuvervuiling en energieverbruik tijdens<br />

het bouwproces, bij transport en bij verwijdering (na gebruik). De toeleveranciers worden hierop getoetst<br />

en geselecteerd om te komen tot een duurzaam en verantwoord bouwproces.”<br />

VEILIGHEID IS KWALITEIT, KWALITEIT IS VEILIGHEID<br />

“BudoBouw is een bewuste bouwer: onze omgevingssensitiviteit als bewuste bouwer komt onder meer<br />

tot uitdrukking in onze aandacht die uitgaat naar de veiligheid van onze medewerkers en die van onze<br />

opdrachtgever dan wel onze onderaannemers. Extra service biedt BudoBouw door regelmatig te controleren<br />

op kwaliteit en voortgang van het productieproces van toeleveranciers, ook als de opdrachtgever dit<br />

verlangt. Hiermee kunnen stagnatie en onvolkomenheden in het bouwproces zoveel mogelijk vroegtijdig<br />

voorkomen worden.” BudoBouw en haar medewerkers zijn VCA-gecertificeerd.<br />

'Kwaliteit, duurzaamheid en veiligheid<br />

zijn bepalend in onze werkzaamheden'<br />

‘GARANTIE EN NAZORG: ONDERDEEL VAN ONS BOUWPROCES’<br />

Het bouwproces wordt steeds complexer. De verantwoordelijkheid van de bouwpartners wordt met de<br />

jaren verzwaard en verruimd. Het gehele bouw- en ontwerpproces vergt steeds meer tijd, deskundigheid<br />

en aandacht. “Door in de ontwerpfase nauw betrokken te zijn en te participeren in dit proces streven we<br />

naar een voortdurend kwalitatief op te leveren bouwproject.”<br />

BudoBouw is een bewuste bouwer in kwaliteit, duurzaamheid en veiligheid. Specialismes zijn traditioneel<br />

betonwerk, funderingsconstructies en herstel, tunnelbouw, complete staal- en betonskeletten (of<br />

combinaties hiervan) en het leveren en monteren van prefab betonnen onderdelen met een KOMO- of<br />

productcertificaat. ❚<br />

BudoBouw is gespecialiseerd in:<br />

• Traditioneel betonwerk<br />

• Prefab beton<br />

• Funderingsconstructies<br />

• Staal- en/of betonskeletten<br />

• Montagewerkzaamheden<br />

BudoBouw levert:<br />

• Kwaliteit | Kennis | Betrouwbaarheid<br />

• Conform afspraak | Planning | Gewenst<br />

resultaat<br />

• Gekwalificeerd | Gemotiveerd personeel<br />

Katwolderweg 8a<br />

8041 AD Zwolle<br />

T +31 (0)38 720 08 10<br />

E info@budobouw.nl<br />

W www.budobouw.nl<br />

STEDENBOUW.NL/JAARBOEK | 33


NIJHUIS<br />

Tekst | Patricia van der Beek Beeld | Ronald Tilleman, Ossip van Duivenbode, Nijhuis<br />

‘Focus op ‘zachte’ factoren<br />

brengt ons veel goeds’<br />

Innovatie als traditie. Onder dat motto timmert Nijhuis al meer dan 110 jaar aan de weg. Met de toekomstige marktvraag<br />

continu in het vizier zet het familiebedrijf stevig in op flexibele bouwconcepten en duurzame relaties. Dat wierp, ook in<br />

<strong>2019</strong>, al vele vruchten af.<br />

Nijhuis startte in 1906 als kleine werkplaats in<br />

Rijssen en groeide uit tot een bloeiend bouwbedrijf<br />

met vestigingen in Rijssen, Assen, Zwolle,<br />

Enschede en Apeldoorn. Het familiebedrijf, waar<br />

alweer de vierde generatie aan het roer staat, is<br />

gespecialiseerd in de ontwikkeling, nieuwbouw,<br />

renovatie, transformatie en het beheer & onderhoud<br />

van woningen. Innovatie staat hierbij hoog<br />

in het vaandel. De speciale afdeling Bouwprocesontwikkeling<br />

werkt samen met de vestigingen aan<br />

vernieuwende oplossingen op proces-, product- en<br />

projectniveau. Teamwork, met zowel eigen medewerkers<br />

als (keten)partners, staat hierin centraal.<br />

‘Wij helpen<br />

woningcorporaties<br />

invulling te<br />

geven aan hun<br />

renovatieopgaven<br />

van vandaag en<br />

morgen’<br />

Doorwerth, Mozartflat (Beeld: © Ronald Tilleman).<br />

LANGDURIGE, INTENSIEVE<br />

SAMENWERKINGEN<br />

“Sinds 2014 werken we in ketensamenwerking<br />

met woningcorporaties aan de enorme verduurzamingsopgave<br />

waar zij voor staan”, vertelt William<br />

Vlug, Directeur Renovatie bij Nijhuis Apeldoorn.<br />

“Zo moeten in 2021 alle woningen van woningcorporaties<br />

gemiddeld energielabel B hebben.<br />

In 2050 moeten al hun woningen CO 2<br />

-neutraal<br />

zijn. Wij kiezen er bewust voor om met een select<br />

aantal woningcorporaties een langdurige en<br />

intensieve ketensamenwerking aan te gaan. Deze<br />

samenwerking is gefundeerd op ‘zachte’ factoren<br />

als vertrouwen en richt zich op een gezamenlijk<br />

leerproces, waarin we steeds dichter naar elkaar<br />

34 | STEDENBOUW.NL/JAARBOEK


Hilversum, Zeverijn (Beeld: © Ossip van Duivenbode).<br />

toe groeien. Die manier van samenwerken vertalen<br />

we ook naar onze co-makers in de keten.<br />

Tegelijkertijd gaan we ‘harde’ factoren, zoals productietargets,<br />

niet uit de weg. Om de genoemde<br />

ambities te behalen, leveren we zo’n tweeduizend<br />

woningen per jaar op.”<br />

DOORDACHTE TOTAALAANPAK<br />

VOOR RENOVATIE<br />

De visie van Nijhuis op verduurzaming en renovatie<br />

heeft handen en voeten gekregen in het eigen<br />

Trento ® renovatieconcept. Vlug licht toe: “Trento ®<br />

Renovatie is een doordachte totaalaanpak met<br />

ruimte voor continue verbetering. Daarmee helpen<br />

wij woningcorporaties invulling te geven aan<br />

hun renovatieopgaven van vandaag en morgen.<br />

Dat begint al bij het portefeuillebeheer. Op basis<br />

van de portefeuille van de woningcorporatie geven<br />

wij advies over de beste aanpak. Dat advies<br />

leidt uiteindelijk tot de concrete vraag. Daarmee<br />

gaan wij, binnen de geldende prestatieafspraken<br />

met overheden, aan de slag. We pellen het project<br />

stukje bij beetje af. Van de technische en financiële<br />

afstemming met de woningcorporatie en het<br />

creëren van draagvlak onder de bewoners tot en<br />

met realisatie, beheer en onderhoud. De leerervaringen<br />

gedurende dat hele proces benutten we om<br />

de harde en zachte kanten van de samenwerking<br />

te verbeteren.”<br />

KRUISBESTUIVING<br />

“De oorsprong van het conceptuele karakter<br />

van Trento ® Renovatie ligt bij het concept van<br />

Trento ® Nieuwbouw, een bewezen aanpak voor<br />

nieuwbouwprojecten waarbij voorbedachte oplossingen<br />

op de plank liggen in een dynamische<br />

kennisbank.” Tussen de beide Trento-concepten<br />

vindt continu kruisbestuiving plaats op basis van<br />

opgedane inzichten en best practices, wat continu<br />

leidt tot verbeteringen. “In Apeldoorn focussen<br />

we ons op Trento ® Nieuwbouw en Trento ® Renovatie”,<br />

zegt Vlug. “Dat heeft ons al veel goeds gebracht.<br />

In de zin van continuïteit, maar zeker ook<br />

wat werkplezier betreft. We zijn ontzettend trots<br />

op onze enthousiaste teams en dat dragen we ook<br />

graag uit. Intern en extern.”<br />

TEMPO MOET OMHOOG<br />

Met 2021 in het verschiet, ziet Vlug dat steeds<br />

meer woningcorporaties het labelniveau van hun<br />

bezit op orde hebben. “Zij maken zich op voor de<br />

volgende stap, op weg naar CO 2<br />

-neutraliteit in<br />

2050. Ook wij kijken met onze ketenpartners naar<br />

de gevolgen van ons handelen op de CO 2<br />

-emissie.<br />

Bovendien gaan we samen op zoek naar oplossingen.<br />

Circulariteit, waaronder het hergebruiken<br />

van materialen uit onze renovatieprojecten, speelt<br />

daarin een belangrijke rol.” Vlug benadrukt dat<br />

niet alleen de opgave richting 2050 groot is; ook<br />

het tempo moet flink omhoog. “Daar denken we<br />

nu over na. Geheel in lijn met onze conceptuele<br />

denk- en werkwijze gaan we op zoek naar een<br />

snel inzetbare oplossing, waarmee we de marktvraag<br />

optimaal bedienen.” ❚<br />

Velp, Straatweijden.<br />

Wilmersdorf 27, 7327 AD Apeldoorn<br />

Postbus 623, 7300 AP Apeldoorn<br />

T +31 55 538 37 00<br />

E apeldoorn@nijhuis.nl<br />

W www.nijhuis.nl<br />

STEDENBOUW.NL/JAARBOEK | 35


VAN DER SLUIS CONSTRUCTIE<br />

Tekst | Patricia van der Beek Beeld | Van der Sluis Constructie<br />

Nieuw pand in Kampen<br />

biedt groeimogelijkheden<br />

Al 85 jaar is Van der Sluis Technische bedrijven gevestigd aan de Kamperzeedijk in Genemuiden.<br />

In april dit jaar verhuisde de constructietak naar een splinternieuw pand in Kampen.<br />

Van der Sluis Technische Bedrijven startte in 1934 als wagenmakerij en groeide<br />

uit tot een succesvolle onderneming, met drie werkmaatschappijen: Van<br />

der Sluis Installatie, Van der Sluis Agri en Van der Sluis Constructie. Aan het<br />

roer staat René van der Sluis, die alweer de derde generatie van het familiebedrijf<br />

vertegenwoordigt.<br />

WONINGEN, UTILITEITSGEBOUWEN EN OFFSHORE<br />

Van der Sluis Constructie wordt geleid door bedrijfsleider Arend van der Kamp.<br />

“Wij richten ons vanaf het begin op de woning- en utiliteitsbouw”, vertelt<br />

hij. “De laatste jaren zijn we ook steeds meer actief in andere sectoren. Wij<br />

vervaardigen onder andere bordessen, hekwerken, trappen, luifels, kunstwerken<br />

en spanten, maar ook staalconstructies in alle voorkomende vormen en<br />

onderdelen benodigd bij de on- en offshore industrie. Een hoge kwaliteit en<br />

de wensen van de klant staan altijd voorop.”<br />

Boor-zaagstraat.<br />

‘Onze kwaliteit gaat verder<br />

dan de producten die we<br />

vervaardigen’<br />

TOTAALAANPAK BIEDT MEERWAARDE<br />

“Onze kwaliteit gaat verder dan de producten die we vervaardigen”, vervolgt<br />

Van der Kamp. “Met eigen verkopers, engineers, werkvoorbereiders,<br />

productiemedewerkers, montageploegen en transportfaciliteiten houden wij<br />

het volledige proces, en dus ook de kwaliteit en voortgang daarvan, onder<br />

controle. Steeds meer opdrachtgevers, architecten en constructeurs zien de<br />

meerwaarde van onze totaalaanpak. Bij steeds meer projecten worden we al<br />

in het voortraject betrokken, om mee te denken over een bepaalde constructie<br />

of esthetische oplossing. Zo hebben wij een prefab hekwerk in ons assortiment<br />

dat door zijn naadloze uiterlijk voldoet aan de hoge architectonische<br />

vereisten van vandaag, zonder dat het duurder is dan bijvoorbeeld de bekende<br />

strippenhekken.”<br />

NIEUW ONDERKOMEN AAN DE N50<br />

In Genemuiden beschikte Van der Sluis Constructie over een productieruimte<br />

van zo’n 1.800 vierkante meter. “Daar groeiden we door de jaren heen steeds<br />

meer uit”, zegt Van der Kamp. “In april dit jaar verhuisden we daarom naar<br />

een nieuw onderkomen, dat vier keer zo groot is. Dit kon helaas niet in Genemuiden,<br />

maar we vonden een prachtig alternatief op industrieterrein RW50 in<br />

Kampen. Een ruim perceel op een goed bereikbare zichtlocatie aan de N50.<br />

Vanaf daar ben je zo op de snelweg en rijd je in een uur naar Amsterdam.”<br />

In april dit jaar verhuisde Van der Sluis Constructie naar een splinternieuw<br />

pand in Kampen.<br />

36 | STEDENBOUW.NL/JAARBOEK


De nieuwe constructiehal.<br />

VEEL RUIMTE, PRETTIGE WERKOMGEVING<br />

Het nieuwe, onder architectuur gebouwde pand in Kampen heeft een productieoppervlakte<br />

van ruim 7.000 vierkante meter en 26 bovenloopkranen met<br />

een hijscapaciteit van 50 ton. Er is veel aandacht besteed aan duurzaamheid<br />

en comfort. Zo zorgen vloerverwarming en -koeling, gevoed door 37 bronnen<br />

van zo’n 275 meter diep, voor een aangename en constante temperatuur in<br />

de constructiehal. Verder dragen lichtstraten, lichte kleurstellingen en geluidsreducerende<br />

maatregelen bij aan een prettige werkomgeving.<br />

Voor het lassen is Van der Sluis Constructie gecertificeerd volgens de NEN-<br />

EN-ISO 3834-2.<br />

SNELLER, NAUWKEURIGER, COMPLEXER<br />

“Niet alleen in het pand, maar ook in de techniek investeerden we flink”,<br />

zegt Van der Kamp. “Zo schaften we een straalmachine aan. Alle producten<br />

worden nu gestraald, met veel minder vervuiling en een hogere laskwaliteit<br />

tot gevolg. Ook investeerden we onder meer in een boorzaaginstallatie, een<br />

plasmasnijder en een volautomatische zaag. Allemaal machines waarmee we<br />

nog sneller en nauwkeuriger kunnen produceren. Ook kunnen we complexere<br />

vormen aan.” Voor het pand in Kampen moest Van der Sluis Constructie zich<br />

opnieuw certificeren voor de NEN-EN-1090 norm, omdat dit locatiegebonden<br />

is. De EXC 2-certificering die in Genemuiden gevoerd werd, is nu opgewaardeerd<br />

naar EXC 3. Voor het lassen is Van der Sluis Constructie gecertificeerd<br />

volgens de NEN-EN-ISO 3834-2.<br />

TOEKOMST<br />

“Het nieuwe pand in Kampen biedt ons voldoende ruimte en mogelijkheden<br />

om te groeien”, vat Van der Kamp samen. “Gezien de grote oppervlakte en<br />

het state-of-the-art machinepark kunnen we nog verder uitbreiden en invulling<br />

geven aan onze toekomstplannen. We willen ons bijvoorbeeld nog iets<br />

meer wenden tot de gespecialiseerde staalbouw. Ons uiteindelijke doel is dat<br />

we door de inzet van de nieuwste machines en innovaties onze opdrachtgevers<br />

optimaal kunnen bedienen vanuit een prettige werkomgeving die aan de<br />

eisen van vandaag en morgen voldoet. We zijn klaar voor de toekomst.” ❚<br />

Kilbystraat 5<br />

8263 CJ Kampen<br />

T +31 38 204 25 04<br />

E info@vd-sluis.nl<br />

W www.vd-sluis.nl<br />

STEDENBOUW.NL/JAARBOEK | 37


EEN BUNDELING VAN TECHNIEK<br />

VAN DER SLUIS INSTALLATIE B.V.<br />

• Duurzame installaties<br />

• Sanitair en riolering<br />

• Gas, lucht en verwarming<br />

• Elektrotechniek<br />

• Lood- en zinkwerken<br />

VAN DER SLUIS CONSTRUCTIE B.V.<br />

• Bordessen, hekwerken, prefab hekwerk (naadloos), trappen, luifels, kunstwerken<br />

• Spanten en staalconstructies<br />

• Totaalaanpak, het volledige proces in eigen beheer<br />

• Certificering EN 1090-1 EXC 1-3 en ISO 3834-2<br />

Woningbouw | Renovatie | Utiliteit | Beheer & Onderhoud | Versan | Constructie<br />

Installatie | Kamperzeedijk 107 8281 PD Genemuiden<br />

Constructie | Kilbystraat 5 8263 CJ Kampen<br />

038 - 344 65 55<br />

info@vd-sluis.nl<br />

www.vd-sluis.nl


Beschermt, hersteld en<br />

versterkt beton!<br />

• Galerij - balkonvloeren<br />

• Bruggen - viaducten<br />

• Kwaaitaalvloeren<br />

• Parkeergarage vloeren<br />

• Breekplaatvloeren<br />

www.balmbv.nl


BALM BV<br />

Tekst | Lieke van Zuilekom Beeld | BALM BV<br />

Innovatieve systemen borgen<br />

constructieve veiligheid en<br />

levensduur van betonconstructies<br />

Nederland staat de komende jaren voor enorme uitdagingen, als het om het versterken van betonconstructies gaat. “Niet alleen<br />

onze bruggen, viaducten, tunnels, gemalen en stuwen moeten nodig preventief worden aangepakt, ook het constructief versterken<br />

van de balkons en galerijen van flatgebouwen is urgent”, illustreert Kees Vermeulen, directeur van BALM BV. “Voor beide uitdagingen<br />

hebben wij unieke oplossingen ontwikkeld, waarbij veiligheid, duurzaamheid, het verlengen van de levensduur en efficiënt<br />

onderhoud in de toekomst centraal staan. Bovendien bieden onze oplossingen minimale overlast voor de omgeving.”<br />

BALM is gespecialiseerd in het repareren, spuiten<br />

en injecteren van beton en het repareren van<br />

Kwaaitaal- en Mantavloeren, versterken van galerijen<br />

balkonvloeren, aanbrengen van lijmwapening,<br />

versterken van bruggen, viaducten, tunnels, gemalen<br />

en stuwen, weg- en waterbouw en kathodische<br />

bescherming. “Sinds onze oprichting in 1962 hebben<br />

we de ontwikkelingen in de markt op de voet<br />

gevolgd. Zodoende hebben we veel kennis opgebouwd”,<br />

vertelt Vermeulen. “Deze kennis heeft aan<br />

de basis gelegen van diverse eigen ontwikkelingen<br />

voor betonherstel en betononderhoud. Zoals voor<br />

het algemeen versterken van bruggen, viaducten,<br />

tunnels, gemalen, stuwen en gebouwen.”<br />

CIVIELE KUNSTWERKEN<br />

De afgelopen tien jaar zijn – mede door de economische<br />

crisis – de budgetten voor het onderhoud<br />

van bijvoorbeeld civiele kunstwerken flink onder<br />

druk komen te staan, weet Vermeulen. “Hierdoor<br />

is een enorme onderhoudsachterstand ontstaan,<br />

waardoor de infrastructuur niet altijd meer aan<br />

de veiligheidsnormen voldoet en de belastingen<br />

van deze tijd niet meer aankan. Snelle én doeltref-<br />

‘Onze kennis heeft aan de basis gelegen<br />

van diverse eigen ontwikkelingen voor<br />

betonherstel en betononderhoud. Zoals<br />

voor het algemeen versterken van<br />

bruggen, viaducten, tunnels, gemalen,<br />

stuwen en gebouwen’<br />

fende actie is gewenst, maar zorgt voor hoge kosten,<br />

overlast en verstoringen. Onze versterkingsmethode<br />

met carbon lijmwapening gaat hiermee<br />

de strijd aan. De carbon lijmwapening voldoet aan<br />

alle certificeringen en kan eenvoudig vanaf de<br />

onderzijde van de civiele werken worden aangebracht,<br />

waardoor verstoring voor het wegverkeer<br />

tot een minimum wordt beperkt.”<br />

Naast bruggen, viaducten, tunnels, gemalen en<br />

stuwen biedt de carbon lijmwapening een ideale<br />

oplossing voor het opnieuw of extra versterken<br />

van gebouwen. Bijvoorbeeld bij herbestemming,<br />

waarbij andere (belastings)eisen gelden.<br />

GALERIJ- EN BALKONVLOEREN<br />

Een tweede dringende vraag waar BALM op inspeelt,<br />

is het constructief versterken van galerij- en<br />

balkonvloeren van flatgebouwen. “We kennen allemaal<br />

de verhalen uit Leeuwarden, waar in 2014<br />

verschillende galerijen zijn ingestort”, vertelt Vermeulen.<br />

“Uit diverse onderzoeken die nadien zijn<br />

uitgevoerd, blijkt dat de problemen In Leeuwarden<br />

niet op zichzelf staan. Overal in ons land blijken<br />

balkon- en galerijvloeren niet (meer) aan de wettelijke<br />

eisen te voldoen en zijn verstevigende maatregelen<br />

nodig. Om hier op een solide, duurzame<br />

en (kosten)efficiënte wijze invulling aan te geven,<br />

hebben wij een uniek ankersysteem ontwikkeld dat<br />

is beproefd en goedgekeurd door diverse externe,<br />

onafhankelijke bureaus. Onze ankers kunnen eenvoudig<br />

vanaf de voorzijde in de balkon- en galerijvloeren<br />

worden aangebracht en nemen de volledige<br />

wapening over. Een constructieve versterking<br />

voor ten minste 50 jaar is het resultaat.”<br />

"Dankzij onze innovatieve voorgespannen lijmwapeningstechniek kunnen parkeergaragevloeren<br />

duurzaam behouden blijven en kan flink op de bouwtijd worden bespaard."<br />

PARKEERGARAGES<br />

Een derde techniek is ontwikkeld voor het versterken<br />

van betonvloeren (TT-liggers) in parkeergarages,<br />

door middel van een voorgespannen lijmwa-<br />

40 | STEDENBOUW.NL/JAARBOEK


Nederland staat de komende jaren voor enorme uitdagingen, als het om het versterken van betonconstructies gaat.<br />

pening. “Onlangs hebben wij een opdracht ontvangen voor de constructieve<br />

versterking van het oudste parkeergebouw van Rotterdam, die getransformeerd<br />

zal worden tot showroom voor auto-importeur PON”, vertelt Vermeulen. “Het<br />

gebouw is 45 jaar oud en de vloeren voldeden niet meer aan de belastings- en<br />

veiligheidseisen van vandaag. Dankzij onze innovatieve voorgespannen lijmwapeningstechniek<br />

echter kunnen ze wel duurzaam behouden blijven en kan<br />

flink op de bouwtijd worden bespaard. In plaats van 9 tot 12 maanden doorlooptijd<br />

zijn onze werkzaamheden in slechts 3 maanden gereed.”<br />

Speciaal voor de parkeergarage en in samenwerking met de constructeur van<br />

ABT heeft BALM een bestaande verankering met lijmwapening doorontwikkeld,<br />

vertelt hij. “In totaal hebben we 6.000 m¹ bestaande TT-liggers versterkt<br />

door aan de onderzijde een lijmwapening onder voorspanning aan te brengen.<br />

Dankzij deze techniek is de nuttige belasting met maar liefst 3 keer verhoogd.”<br />

Naast de PON-parkeergarage heeft BALM recent o.a. parkeergarages versterkt<br />

op de luchthaven in Rotterdam. Daarnaast heeft BALM de vloeren van Ahoy<br />

Rotterdam en diverse kolommen en vloeren op Schiphol Airport constructief<br />

versterkt, evenals meer dan 50 bruggen en viaducten verspreid door het land. ❚<br />

Eendrachtsweg 9<br />

4131 NS Vianen<br />

T +31 347 37 41 74<br />

E info@balmbv.nl<br />

W www.balmbv.nl<br />

BALM BV heeft een specifieke techniek ontwikkeld voor het versterken<br />

van betonvloeren (TT-liggers) in parkeergarages, door middel van een<br />

voorgespannen lijmwapening.<br />

STEDENBOUW.NL/JAARBOEK | 41


KIK & DE KIKCAMPUS<br />

Tekst | Bram van Uchelen Beeld | KiK<br />

Kwaliteitsborging Wkb: KiK en de KiKCampus<br />

Nú schakelen om straks<br />

niet op achterstand te staan<br />

De Wkb (Wet kwaliteitsborging voor het bouwen) wordt per 1 januari 2021 van kracht. Is dat iets om van wakker te<br />

liggen? Ja en nee. Ja, omdat er in de bouwpraktijk meer verandert dan menigeen denkt. En er tijd nodig is om aan de<br />

nieuwe regelgeving te wennen. Nee, omdat het juiste instrumentarium voor alle betrokkenen klaarligt. Wel is het zaak<br />

nú te schakelen, om straks niet op achterstand te staan. Lees hier hoe u dat doet.<br />

Onder de Wkb moet gewerkt worden met een<br />

onafhankelijke kwaliteitsborger. Deze is verplicht<br />

gebruik te maken van een toegelaten ‘instrument’<br />

(systeem voor kwaliteitsborging). Iedereen in de<br />

bouw- en infrakolom, van opdrachtgever tot en<br />

met bevoegd gezag, krijgt hiermee te maken en<br />

zal op tijd alle finesses moeten kennen om conform<br />

de Wkb te kunnen werken. Het is aan te raden<br />

om daar nu al mee te beginnen. Dan komt u<br />

op 1 januari 2021 goed beslagen ten ijs.<br />

DE KIKCAMPUS HELPT<br />

De gemakkelijkste en snelste weg om te wennen<br />

aan het werken volgens de Wkb is door contact op<br />

te nemen met de KiKCampus. De KiKCampus is het<br />

kennis- en implementatieplatform dat alle partijen<br />

in de bouw- en infraketen helpt met de – onder<br />

de Wkb – verplichte inzet van een ‘instrument’<br />

(systeem) voor kwaliteitsborging en de keten ondersteunt<br />

in de toepassing daarvan. De KiKCampus<br />

biedt u begeleiding, training, certificering en tooling.<br />

Kijk op www.dekikcampus.nl voor alle details.<br />

De KiKCampus is gevestigd op de Bouwcampus<br />

van de TU Delft en wordt gedragen door een brede<br />

coalitie specialisten: Aannemersfederatie Nederland,<br />

BRIS, Building Changes, gBou., Ketenstandaard,<br />

KOMO, KIWA, SKG-IKOB, SKH en STABU.<br />

GENERIEK INSTRUMENT KIK<br />

Welk instrument te kiezen om aan de Wkb te voldoen?<br />

Meer dan 30 (branche)organisaties in en<br />

rond de bouw/infra bevelen Kik aan: het KOMO<br />

instrument Kwaliteitsborging. Kik is op dit moment<br />

het enige generieke Wkb-instrument dat beschikbaar<br />

is. Het is geschikt voor alle soorten bouwwerken<br />

en voor alle drie de gevolgklassen die de Wkb<br />

onderscheidt. Wie werkt met Kik heeft dus maar<br />

één instrument nodig om ieder project perfect in<br />

de nieuwe wetgeving te laten passen.<br />

Kik wordt nu al volop ingezet bij Wkb-ervaringsprojecten.<br />

Ook zijn de eerste Kik-trainingen van<br />

start gegaan. Die zijn er voor opdrachtgevers,<br />

voorschrijvers, bouwers, aanstaande kwaliteitsborgers<br />

én medewerkers van de afdelingen Bouwen<br />

Woningtoezicht. Kijk op www.kik-komo.nl voor<br />

meer informatie.<br />

ONDERSCHAT HET NIET<br />

Tot 1 januari 2021 heeft u nog zo’n 12 maanden<br />

om te wennen aan de nieuwe bouwpraktijk onder<br />

de Wkb. Onderschat vooral niet de gevolgen en<br />

de tijd die nodig is om u alles eigen te maken.<br />

Daarom wordt aangeraden om snel contact op<br />

te nemen met de KiKCampus. U bent van harte<br />

welkom! ❚<br />

Wat heeft u aan KiK?<br />

• Met KiK toont u aan dat u voldoet aan alle wet- en regelgeving in bouw en infra en<br />

aan de private kwaliteitseisen: u werkt conform de Wkb.<br />

• Aannemers en onderaannemers beschikken met KiK over de onmisbare bewijslast<br />

i.v.m. hun aansprakelijkheid.<br />

• U hoeft geen andere instrumenten aan te schaffen; KiK is universeel.<br />

• KiK helpt beter te bouwen, faalkosten te verminderen, verbetert de samenwerking<br />

in de bouw/infra en ondersteunt innovatieve concepten.<br />

Van der Burgweg 1<br />

2628 CS Delft<br />

T +31 85 902 58 90<br />

E info@kikcampus.nl<br />

W www.kikcampus.nl<br />

STEDENBOUW.NL/JAARBOEK | 43


Meer rendement met<br />

hoogwaardige isolatie<br />

Ruim € 94.000<br />

meer opbrengst<br />

Kooltherm zorgt voor een hoge ROI<br />

Ook bij appartementencomplexen<br />

Het gebruik van hoogwaardige isolatie kan een behoorlijke return-on-investment hebben.<br />

Onderzoek toont aan dat voor bijvoorbeeld een appartementencomplex met 5 woonlagen<br />

en 30 koopappartementen de ROI in sommige regio’s kan oplopen tot ruim € 94.000,-<br />

meer opbrengst.<br />

Lees meer over dit onderzoek op www.kingspan.com/nl/meer-rendement<br />

0800 - 54 64 777 | kooltherm.nl@kingspan.com<br />

www.kingspaninsulation.nl<br />

#ValueMatters


KINGSPAN INSULATION<br />

Tekst en beeld | Kingspan Insulation<br />

Meer rendement dankzij<br />

hoogwaardige isolatie<br />

Het gebruik van hoogwaardige isolatie kan een behoorlijke Return-On-Investment (ROI) hebben. Onderzoek toont bijvoorbeeld<br />

aan dat voor een appartementencomplex met 5 woonlagen en 30 koopappartementen de ROI in sommige<br />

regio’s kan oplopen tot ruim € 94.000,- meer opbrengst.<br />

Slankere constructies zorgen voor meer binnenruimte<br />

en deze binnenruimte vertegenwoordigt<br />

een commerciële waarde. Bruikbare ruimte in een<br />

gebouw is daarom een fundamentele basis voor<br />

de waardering van het investeringspotentieel van<br />

onroerend goed. Naast dat de waarde van een gebouw<br />

hoger wordt, zorgt meer gebruikersoppervlak<br />

ook voor meer huur- en verkoopopbrengst.<br />

Isolatie speelt hierin een belangrijke rol. Met<br />

hoogwaardige isolatie kan namelijk meer binnenruimte<br />

gecreëerd worden.<br />

ALTIJD EEN POSITIEVE ROI<br />

Kingspan Insulation liet een onafhankelijk onderzoeksbureau<br />

uitzoeken wat de financiële voordelen<br />

zijn van het gebruik van Kooltherm isolatie versus<br />

een minerale wol. Dit keer is gekeken naar de<br />

opbrengst in appartementencomplexen. In dit onderzoek<br />

is uitgegaan van een appartementencomplex<br />

met 5 woonlagen en 30 koopappartementen<br />

en wat blijkt… de Return-On-Investment is in alle<br />

bekeken regio’s positief en kan zelfs oplopen tot<br />

ruim € 94.000,- meer opbrengst.<br />

DE ALLERBESTE<br />

ISOLATIEPRESTATIES<br />

Dit onderzoek is gebaseerd op de Kooltherm K108<br />

Spouwplaat. Deze unieke hoogwaardige hard-<br />

schuim isolatieplaat voor spouwmuurconstructies<br />

levert, dankzij de lage lambda-waarde van 0,018<br />

W/m·K, de beste isolatieprestatie onder de hardschuimisolatie.<br />

U haalt met een dikte van slechts 144 mm al een<br />

RC-waarde van ruim 4,5 W/m·K. Dit is niet alleen<br />

goed voor uw investering, maar ook voor de gebruiker.<br />

Slankere constructies zorgen ook voor<br />

meer daglicht en dit heeft impact op het gevoel<br />

van welzijn en comfort.<br />

RENDABEL, GEZOND ÉN<br />

DUURZAAM<br />

Kooltherm isolatie, waaronder de Kooltherm K108<br />

Spouwplaat, is een rendabele keus die ook nog<br />

eens zorgt voor meer welzijn en comfort. Door<br />

het lichte gewicht en de vezelvrije kern is deze<br />

plaat ook eenvoudig en veilig te verwerken. De<br />

spouwplaten worden hier in Nederland geproduceerd,<br />

onder de hoogst mogelijke kwaliteitseisen<br />

verwijderd en beschikken over een ISSO/BCRG<br />

gecontroleerde kwaliteitsverklaring en CE-markering.<br />

Bovendien heeft het Nederlands Instituut<br />

voor Bouwbiologie en Ecologie (NIBE) uitgebreid<br />

onderzoek gedaan naar de levenscyclus van onder<br />

andere de Kooltherm K108 Spouwplaat. Uit<br />

de toetsing op basis van een levenscyclusanalyse<br />

(LCA) blijkt dat zowel de grondstoffen als het productieproces<br />

heel milieuvriendelijk zijn. Daarom<br />

beschikken diverse Kooltherm producten, inclusief<br />

de Kooltherm K108 Spouwplaat, over een DUBOkeur,<br />

waarmee ze aantoonbaar horen tot de meest<br />

milieuvriendelijke keuze binnen hun applicatie. ❚<br />

Postbus 6175<br />

4000 HD Tiel<br />

T 0800 546 47 77<br />

E info@kingspaninsulation.nl<br />

W www.kingspaninsulation.nl<br />

STEDENBOUW.NL/JAARBOEK | 45


www.gb.nl<br />

SLIMME OPLOSSINGEN ....<br />

S T E R K E M A T E R I A L E N<br />

Gebr. Bodegraven BV, kortweg GB, is een merk voor de professionele<br />

bouwer. Die bouwer kent ons en belangrijker: wij kennen die bouwer.<br />

We weten dat in de bouw hoge eisen gesteld worden aan kwaliteit,<br />

aan leverbetrouwbaarheid en aan maatvoering. Dus dat doen we niet.<br />

Daarnaast beseffen we als geen ander dat de eisen aan u als bouwer<br />

steeds stringenter worden. Dus daar gaan we in mee. Bij GB gaat het<br />

immers om verbinden; als het even kan met ú.<br />

| Atoomweg 2 - 2421 LZ Nieuwkoop | Tel.: +31 (0)172 52 01 10 | info@gb.nl |


GEBR. BODEGRAVEN<br />

Tekst | Lieke van Zuilekom Beeld | Gebr. Bodegraven<br />

‘Advies is ook een tool’<br />

Producten en gereedschappen zijn onontbeerlijk in de bouw, maar weinig waard als je niet weet hoe je ze moet gebruiken.<br />

Passend advies is dan ook een standaard onderdeel in het verkooptraject van Gebr. Bodegraven uit Nieuwkoop.<br />

Vandaar de uitspraak van marketing manager Simon Bodegraven: “Advies is ook een tool.”<br />

Het leveringsprogramma van Gebr. Bodegraven omvat meer dan 2.000 veelal specialistische<br />

producten voor de bouwsector, onderverdeeld in de categorieën ruwbouw<br />

en veiligheid, spouwankers en isolatiebevestiging, element- en kozijnverbindingen,<br />

houtverbindingen, tuinbeslag en kleine ijzerwaren. En als een passende oplossing<br />

(nog) niet bestaat, dan kan GB – zoals het familiebedrijf door professionals wordt<br />

genoemd – hem veelal zelf maken. “Om onze specialistische producten te kunnen<br />

gebruiken, is kennis en kunde nodig”, aldus Simon Bodegraven. “Vandaar dat GB<br />

van advisering een sterk punt heeft gemaakt. Om onze vergaande expertise te delen,<br />

zoeken wij onze afnemers regelmatig op. We staan zélf op de bouwplaats en weten<br />

dus exact met welke uitdagingen de bouw wordt geconfronteerd. Bovendien staan<br />

we open voor vragen van architecten, constructeurs, aannemers en vakhandel.”<br />

De Uni Flexplug voorziet in een strakke en veilige bevestiging van minerale<br />

wol en harde isolatie aan de gevel.<br />

GRATIS REKENTOOL VOOR KOZIJNVERBINDINGEN<br />

Bodegraven wijst op een bijzondere vorm van advisering op de GB website: de gratis<br />

rekentool voor kozijnverbindingen. Die is vanwege het steeds zwaarder worden van<br />

kozijnen ontwikkeld, in samenspraak met branchevereniging NBVT. “Door het gewicht<br />

van dubbel en driedubbel isolatieglas is de kozijnverbinding aan veel grotere<br />

krachten onderhevig”, vertelt hij. “Verbindingen die in het verleden prima voldeden,<br />

voldoen steeds vaker niet meer.” Collega en technisch specialist Arjan van Termeij<br />

rekent het globaal voor: “1 mm glasdikte van een vierkante meter weegt ca 2,5 kilogram.<br />

Als glas 6 mm dik is, weegt een enkele ruit zo 15 kilogram. Met triple glas ga je<br />

naar 45 kilogram. Dit is simpel gezegd, want de glasdiktes zijn niet helemaal gelijk.”<br />

Daarnaast geldt er sinds 2015 een Rc-waarde van 4,5 voor de gevel, met dikkere<br />

spouwbladen en een grotere optredende kracht in de kozijnverbinding en verankering<br />

tot gevolg. “Twee aanleidingen die ervoor zorgen dat de vertrouwde kozijnverbinding<br />

aan de onderzijde niet meer voldoet. Daar komt bij dat in Nederland steeds<br />

meer hoogbouw komt, waarbij hogere (wind)belastingen optreden. Ook op de kozijnverbinding.<br />

Daar moet je echt aan rekenen. Gelukkig zijn aannemers zich hier<br />

steeds meer van bewust. Niettemin zien we in de praktijk nog veel schades optreden<br />

– van niet meer sluitende schuifpuien tot gebroken glas – die terug te voeren zijn op<br />

een te zwakke verbinding. Voldoende aanleiding voor ons om een rekenprogramma<br />

te ontwikkelen waarmee aannemers – projectspecifiek en volgens een handig stappenplan<br />

– de juiste bevestigingen kunnen bepalen. Het rekenprogramma is volledig<br />

rekenkundig onderbouwd en houdt rekening met de geldende normen en praktijkrichtlijnen,<br />

zoals KVT.” Benieuwd? Kijk voor meer informatie op www.gb.nl. ❚<br />

“Met onze rekentool kunnen aannemers projectspecifiek en volgens een<br />

handig stappenplan de juiste bevestigingen bepalen.”<br />

Atoomweg 2<br />

2421 LZ Nieuwkoop<br />

Postbus 1<br />

2420 AA Nieuwkoop<br />

T +31 172 52 01 10<br />

E info@gb.nl<br />

W www.gb.nl<br />

STEDENBOUW.NL/JAARBOEK | 47


ITHO DAALDEROP<br />

Tekst | Tim van Dorsten Beeld | Itho Daalderop<br />

Volledige focus op verduurzaming<br />

van corporatiewoningen<br />

Met slimme systeemoplossingen wil Itho Daalderop woningcorporaties helpen om hun huurwoningen te verduurzamen.<br />

“De opgave is vaak complex, maar er is heel veel mogelijk.”<br />

Sinds juli 2018 worden er geen vergunningen meer uitgegeven voor nieuwbouwhuizen<br />

om op het aardgasnet te worden aangesloten. En hoewel Frank<br />

Doff, specialist transitieprojecten bij Itho Daalderop dit een goede stap vindt,<br />

weet hij ook dat het meeste werk nog verzet moet worden. “In Nederland staan<br />

in totaal bijna 8 miljoen woningen en deze moeten in 2050 allemaal energieneutraal<br />

zijn. Dat betekent dat we massaal van het fossiele aardgas af moeten.”<br />

Met een Warmtepompnet kan Itho Daalderop vier woningen aansluiten op één bron.<br />

48 | STEDENBOUW.NL/JAARBOEK


Dat is een stuk complexer dan bij nieuwbouw, waarbij de schil van de woning<br />

al goed genoeg is om op lage temperatuur de woning te verwarmen. Daar<br />

kan ook eenvoudig rekening worden gehouden met balansventilatie. “Aan het<br />

begin van een project hebben we hiervoor alle ruimte. Maar als we dit bij een<br />

bestaande woning gaan doen, dan wordt het ineens een stuk complexer.”<br />

MINI-WARMTENET<br />

Daarom heeft Itho Daalderop het Warmtepompnet bedacht, een soort miniwarmtenet.<br />

“Hiermee hebben we al veel ervaring opgedaan bij de verduurzaming<br />

van bestaande hoogbouw”, legt Doff uit. “Door een veel dieper gat in<br />

de grond te boren, 300 meter in plaats van 150 meter, kunnen we meerdere<br />

appartementen met individuele water/water-warmtepompen op één bron<br />

aansluiten. Ditzelfde principe willen we ook toepassen in de renovatie: we<br />

kunnen vier woningen aansluiten op één zo’n bron. Dit zorgt voor een hoger<br />

rendement en een lagere energierekening. Daarnaast verloopt de aansluiting<br />

op deze manier efficiënter. En omdat de bron onder de grond zit, kunnen er<br />

geen geluidsissues spelen.”<br />

zijn belangrijk, omdat bij het verduurzamen van bestaande woningen meerdere<br />

partijen betrokken zijn.” Het aardgasloos renoveren is complexer, maar<br />

zal vanaf 2021 een vlucht nemen omdat dan de transitievisies warmte zijn<br />

ingediend. “We verwachten in <strong>2020</strong> met enkele projecten de toegevoegde<br />

waarde goed te kunnen laten zien. Bij nieuwbouw hebben gemerkt dat die<br />

wettelijke verplichting de beste manier is om partijen over te halen.” ❚<br />

‘Samenwerkingsverbanden<br />

zijn belangrijk, omdat bij het<br />

verduurzamen van bestaande<br />

woningen meerdere partijen<br />

betrokken zijn’<br />

GELUID<br />

Dit geluidsaspect werd door veel huurders als hinderlijk ervaren, als ze hun<br />

oude cv-ketel lieten vervangen door een lucht/water-warmtepomp. Hiervoor<br />

komt Itho Daalderop nog met een andere oplossing: de lucht/water-warmtepomp<br />

HP-M 25i met enkel een binnendeel. “Omdat deze warmtepomp alleen<br />

een binnendeel heeft, is het geluid van een buitendeel niet van toepassing en<br />

wordt de energie uit de ventilatieretourlucht van een mechanische ventilatie<br />

efficiënt hergebruikt”, geeft Doff aan. “Het grote verschil met een ventilatiewarmtepomp<br />

is dat er naast ventilatieretourlucht ook gebruik wordt gemaakt<br />

van de buitenlucht als energiebron.” Deze lucht/water-warmtepomp werkt<br />

naast de bestaande cv-ketel die voor het warme tapwater blijft zorgen. “Tijdens<br />

de koudste dagen van het jaar schakelt de warmtepomp de cv-ketel bij<br />

om de woning te verwarmen. Dit zorgt voor een flinke CO 2<br />

-reductie, terwijl het<br />

comfort voor de bewoner gegarandeerd blijft. En wanneer de cv-ketel moet<br />

worden vervangen, kan de woning alsnog gasloos worden gemaakt.”<br />

SAMENWERKEN<br />

De HP-M 25i lucht/water-warmtepomp is vooral bedoeld voor woningen uit<br />

de jaren ’50 tot ’80. Dit najaar werd bekend dat Nijhuis Renovatie deze pomp<br />

gaat toepassen bij de verduurzaming van de huurwoningen van de Amsterdamse<br />

woningcorporatie ‘De Alliantie’. “Dit soort samenwerkingsverbanden<br />

De HP-M 25i lucht/water-warmtepomp.<br />

Lingewei 2<br />

4004 LL Tiel<br />

Postbus 21<br />

3100 AA Schiedam<br />

T +31 10 427 85 00<br />

E mst@ithodaalderop.nl<br />

W www.ithodaalderop.nl<br />

STEDENBOUW.NL/JAARBOEK | 49


Al 20.000 warmtepompen<br />

in Nederland geplaatst<br />

Betaalbare totaalconcepten met warmtepompen en ventilatie zijn dé basis voor verduurzaming. Met een<br />

gezond binnenklimaat in meer dan een miljoen woningen - én door het real time monitoren van onze<br />

warmtepompen - zijn het inmiddels ook bewezen concepten. Nul-op-de-meter is vandaag de dag geen<br />

technische uitdaging meer.<br />

Vrijblijvend uw verduurzamingsproject bespreken en laten uitwerken? Graag kijken we samen met u naar de slimste oplossing. Neem<br />

contact met ons op via project.ithodaalderop.nl.<br />

Enkele van onze toonaangevende projecten:<br />

Project Het Verborgen Geheim<br />

(nieuwbouw)<br />

In de Rotterdamse stadshavens<br />

wordt samen met Klimaatgarant en<br />

Van Omme & De Groot een prachtige<br />

groene wijk van 170 NOM-woningen<br />

gerealiseerd. Met recht een verborgen<br />

geheim. Op de woningen wordt een<br />

energieprestatiegarantie van 25 jaar<br />

geboden.<br />

Project Hazenberg - Oostvoorne<br />

(renovatie)<br />

Voor Woonbedrijf Westvoorne zijn 60<br />

woningen volledig gerenoveerd naar<br />

NOM met warmtepompen en balansventilatie.<br />

Door onze nieuwste innovatie<br />

‘Warmtepompnet’ zijn bodemwarmtepompen<br />

nu ook bereikbaar voor de<br />

bestaande bouw!<br />

Project Hoog Lindoduin - Scheveningen<br />

(renovatie)<br />

Voor Vestia wordt samen met BAM Wonen<br />

hard gewerkt aan de gasloze transformatie<br />

van Hoog Lindoduin, een veertien<br />

verdiepingen tellend appartementencomplex<br />

uit 1965. Hierbij worden 182<br />

woningen op 60 bronnen aangesloten met<br />

individuele water/water warmtepompen<br />

en vraaggestuurde balansventilatie.<br />

19_0170 | ID <strong>2019</strong>-10-31<br />

www.ithodaalderop.nl


Totaalconcept in PREFAB BETON<br />

Engineering | Productie | Montage<br />

| Trancheeweg 16-18 | 6002 ST Weert | T 0495579679 | info@hoco-beton.nl | www.hoco-beton.nl |


TER STEEGE BOUW VASTGOED<br />

Tekst | Lieke van Zuilekom Beeld | Ter Steege Bouw Vastgoed<br />

‘We denken niet in jaarcijfers,<br />

maar in generaties’<br />

Net als een gebouw heeft een organisatie een stevig fundament nodig. Voor Ter Steege Bouw Vastgoed zijn dat de kernwaarden<br />

betrouwbaar, betrokken en bekwaam. “Als organisatie zetten we hoog in op lange termijn relaties. Met onze klanten, maar<br />

ook met onze medewerkers”, vertelt Hans ter Steege, directeur van Ter Steege Bouw Vastgoed. “We zijn een familiebedrijf in<br />

hart en nieren en denken niet in jaarcijfers, maar in generaties.” In navolging van grondlegger Arend Jan ter Steege staat met<br />

Hans inmiddels de vierde generatie aan het roer. “En daar knopen we graag nog vier generaties aan vast. Om dat mogelijk te<br />

maken, gaan we niet voor de zogenaamde ‘quick wins’, maar voor duurzaamheid en levensduurverlenging in al zijn facetten.”<br />

De samenleving van vandaag en morgen vraagt om<br />

maatschappelijk verantwoord ondernemen, weet<br />

Ter Steege. “Als bedrijf gaan we hierin verder dan de<br />

wet ons voorschrijft. De aandacht voor mens, milieu<br />

en resultaat is stevig verankerd in ons DNA en ons<br />

motto ‘Maatschapwij’.” Belangrijk onderdeel hiervan<br />

zijn de gezondheid, vitaliteit en duurzame inzetbaarheid<br />

van medewerkers, vertelt hij. “Hiervoor<br />

hebben we onder meer het project Ter Steege in Beweging<br />

opgezet, waarin medewerkers gestimuleerd<br />

worden om gezond te bewegen, leven en eten.”<br />

Veel medewerkers werken aan zit-sta-bureaus en er<br />

zijn verschillende bureaufietsen beschikbaar, waarvan<br />

ook Hans gretig gebruik maakt. “Gemiddeld<br />

bureaufiets ik zo’n 60 á 70 kilometer per week.”<br />

Ter Steege Bouw Vastgoed investeert continu in de<br />

ontwikkeling, omscholing en bijscholing van medewerkers.<br />

Een voorbeeld daarvan is de TOPS Academie,<br />

die focust op de groei van jong talent. “Zodat<br />

we horizontaal én verticaal kunnen groeien en relaties<br />

nog beter van dienst kunnen zijn.” Met deze<br />

aanpak weet Ter Steege Bouw Vastgoed niet alleen<br />

voldoende goede, nieuwe vakmensen aan te trekken,<br />

maar ook bestaande medewerkers te boeien,<br />

binden én behouden. “Ons ongewenste medewerkersverloop<br />

is bijna nihil.”<br />

FOCUS OP DRIE PRODUCT-MARKT-<br />

COMBINATIES<br />

Behalve mens, milieu en resultaat zijn ook ontwikkelen,<br />

financieren, bouwen en in stand houden<br />

voor Ter Steege Bouw Vastgoed onlosmakelijk<br />

met elkaar verbonden. “Als organisatie kun je niet<br />

overal goed in zijn, maar je moet ook niet op één<br />

paard wedden”, meent Hans ter Steege. “Daarom<br />

focussen wij op drie product-marktcombinaties:<br />

(1) duurzame renovatie, (2) nieuwbouw voor<br />

corporaties en beleggers en (3) binnenstedelijke<br />

gebiedsontwikkeling, waarin we vanaf de start<br />

(ontwikkeling en investering) tot en met de nazorg<br />

(onderhoud en beheer) betrokken zijn. We<br />

hebben een voorliefde voor industrieel en cultu-<br />

De karakteristieke Koepelgevangenis in Arnhem<br />

De karakteristieke Koepelgevangenis in Arnhem.<br />

reel erfgoed, dat we graag duurzaam willen behouden.<br />

Bijvoorbeeld door hier nieuwe functies in<br />

onder te brengen. Een mooi voorbeeld hiervan is<br />

de gebiedsontwikkeling van de voormalige Koloniale<br />

Landbouwschool ‘Larenstein’ in Deventer;<br />

een rijksmonument dat wij transformeren tot een<br />

kleine woonwijk met 75 huur- en koopwoningen<br />

en appartementen, rondom een gemeenschappelijke<br />

binnentuin. Ook hebben we vorig jaar de<br />

karakteristieke Koepelgevangenis in Arnhem aangekocht,<br />

waarin door een externe partij een hotel<br />

wordt ondergebracht. Door zowel de locatie als<br />

het gebouw duurzaam te hergebruiken, dragen wij<br />

niet alleen bij aan het behoud van ons industrieel<br />

en cultureel erfgoed, maar leveren we tevens een<br />

actieve bijdrage aan de circulaire economie.”<br />

Nieuwbouwproject in Ommen.<br />

52 | STEDENBOUW.NL/JAARBOEK


Gebiedsontwikkeling van de voormalige Koloniale Landbouwschool Larenstein in Deventer tot woonwijk Nieuwlarenstein.<br />

VAN EEN MAAKORGANISATIE<br />

NAAR EEN DIENSTVERLENENDE<br />

ORGANISATIE<br />

“In renovatieprojecten verzorgen wij – naast het<br />

ontwikkelen, financieren, bouwen en in stand houden<br />

– ook steeds vaker de huurdersbegeleiding”,<br />

vertelt Ter Steege. “De proceskennis die we met<br />

‘Als organisatie<br />

zijn we regionaal<br />

georiënteerd,<br />

maar we hebben<br />

wel de slagkracht,<br />

kennis en<br />

expertise van<br />

een landelijke<br />

speler’<br />

onze modulaire, flexibele Leef!wel woonconcepten<br />

hebben opgedaan, komt daarbij uitstekend<br />

van pas. In deze concepten staan namelijk niet<br />

alleen de technieken maar vooral ook de eindgebruikers<br />

centraal, die we van A tot Z begeleiden<br />

én alle zorg uit handen nemen. Daarbij focussen<br />

we niet alleen op een optimaal woongenot, maar<br />

ook op actuele onderwerpen zoals sneller en beter<br />

bouwen, minimale kosten, optimale energieprestaties<br />

én verlenging van de levensduur.” In het<br />

verlengde van deze dienstverlening is begin dit<br />

jaar Ter Steege Advies & Innovatie opgericht, dat<br />

gemeenten, woningcorporaties, ontwikkelaars en<br />

bouwbedrijven volledig zelfstandig en onafhankelijk<br />

adviseert op het gebied van energietransitie,<br />

circulair bouwen en duurzame innovatie.<br />

“Als organisatie zijn we regionaal georiënteerd,<br />

maar we hebben wel de slagkracht, kennis en<br />

expertise van een landelijke speler”, benadrukt<br />

Ter Steege. “Begin 2018 zijn we een nieuw bedrijf<br />

gestart in het westen van het land (Rijswijk),<br />

waardoor we – in combinatie met onze bedrijven<br />

in Rijssen, Hardenberg, Apeldoorn en Tiel – nu in<br />

Noord-, Oost-, Midden- én West-Nederland goed<br />

vertegenwoordigd zijn.” ❚<br />

Hans ter Steege, directeur van Ter Steege Bouw<br />

Vastgoed.<br />

Reggesingel 32<br />

Rijssen<br />

T +31 548 53 00 00<br />

E info@tsbouwvastgoed.nl<br />

W www.tsbouwvastgoed.nl<br />

STEDENBOUW.NL/JAARBOEK | 53


De Staalvezelspecialist in Industrievloeren<br />

De Staalvezelspecialist in Industrievloeren<br />

De Staalvezelspecialist Gutenbergweg in Industrievloeren<br />

6<br />

4104BA Gutenbergweg Culemborg 6<br />

4104BA www.twintec.nl<br />

Culemborg<br />

Gutenbergweg 6<br />

www.twintec.nl<br />

info@twintec.nl<br />

4104BA info@twintec.nl Culemborg<br />

www.twintec.nl<br />

info@twintec.nl


TWINTEC<br />

Tekst | Roel van Gils Beeld | Twintec<br />

Twintec heeft met de nieuwste spreader- en screed-machines de hybride warehousevloer in het nieuwe DC van Primark in Roosendaal gerealiseerd.<br />

Innovatie op alle fronten<br />

De Twintec Group bestaat al meer dan dertig jaar en heeft in die jaren een indrukwekkend trackrecord opgebouwd. De<br />

productrange anno <strong>2019</strong> is even indrukwekkend met de Twintec Ultimate ‘naadloze’ hybride gewapende supervlakke<br />

betonvloer of de Twintec Eco met hergebruikte staalvezel voor een aanzienlijke CO 2<br />

-reductie.<br />

Met 23 vestigingen over de hele wereld is Twintec een echte wereldspeler.<br />

“Door onze lokale aanwezigheid kunnen we voldoen aan de waarden en normen<br />

van het land waar we gestationeerd zijn”, zegt Marieke Pitlo van Twintec<br />

Nederland. Destijds begonnen met traditionele vloeren met zaagsneden,<br />

presenteerde Twintec in de jaren negentig de Freeplan-vloer; een complete<br />

staalvezel gewapende vloer met dilatatievoegen. “In plaats van ongeveer<br />

300 m¹ zaagsneden per 1.000 m² gestorte vloer, konden we met de Freeplanvloer<br />

volstaan met slechts 50 m¹ dilatatieprofiel. Rond 2015 werd de Twintec<br />

Ultimate-vloer aan de productrange toegevoegd, een ‘naadloze’ hybride gewapende<br />

vloer, ontworpen door onze eigen engineers.”<br />

‘We kunnen op een flexibele<br />

manier invulling kunnen aan<br />

de eisen en wensen van onze<br />

opdrachtgevers’<br />

berekeningsmethodes en afgestemd op de (lokale) normen van het land.<br />

Onze researchafdeling onderzoekt continu mogelijkheden tot verbetering of<br />

ontwikkeling van de technieken, toepassingen en materialen. Hieruit is onder<br />

andere de Twintec Eco ontstaan, een Twintec-vloer met een hergebruikte<br />

staalvezel, waardoor we een aanzienlijke CO 2<br />

-reductie kunnen realiseren.”<br />

HOGE KWALITEIT<br />

“Twintec Plus is een product waarmee we zowel bestaande als nieuwe vloeren<br />

kunnen behandelen”, vervolgt Pitlo. “Zo kunnen we een oude vloer volledig<br />

opwaarderen en er weer als nieuw laten uitzien. Door de hoge lichtreflectiewaardes<br />

levert Twintec Plus ook een bijdrage aan het milieu.” De machines<br />

die gebruikt worden om de verschillende vloeren te realiseren, zijn veelal een<br />

eigen ontwikkeling van de Twintec Group. “Ook hierin staan het milieu en<br />

de uitstoot van CO 2<br />

centraal. Bovenal blijft Twintec een sociaal bedrijf. Met<br />

onze eigen ervaren medewerkers en modern materieel zijn we in staat om<br />

een hoge kwaliteit te garanderen. Van ontwerp tot uitvoering, een product<br />

op maat!” ❚<br />

AANZIENLIJKE CO 2<br />

-REDUCTIE<br />

De productrange van Twintec is breed. “Al onze vloertypen hebben hun eigen,<br />

specifieke eigenschappen. Dat maakt dat we op een flexibele manier<br />

invulling kunnen geven aan de eisen en wensen van onze opdrachtgevers”,<br />

legt Pitlo uit. “Door het Design, Build en Guarantee concept kunnen we de<br />

vloer op maat realiseren vanaf de opdrachtfase tot na de uitvoeringsfase.<br />

Onze in-house engineers verzorgen ontwerpen voor over de hele wereld, naar<br />

de wensen en mogelijkheden van onze relaties. En dat alles met innovatieve<br />

Gutenbergweg 6<br />

4104 BA Culemborg<br />

T +31 345 53 28 78<br />

E info@twintec.nl<br />

W www.twintecgroup.com<br />

STEDENBOUW.NL/JAARBOEK | 55


MUCON<br />

Tekst | Lieke van Zuilekom Beeld | Mucon<br />

Distributiecentrum van Sligro in Deventer.<br />

Sterke schakel in<br />

geconditioneerde ruimtes<br />

Vanuit de vestigingen in Etten-Leur en Varsseveld bouwt Mucon dagelijks geconditioneerde ruimtes. Van koel- en vrieshuizen<br />

tot en met productielocaties en distributiecentra voor de vlees- en visverwerkende industrie en de agrisector. “Alle ruimtes<br />

waarin het koud of warm moet zijn, kunnen wij van A tot Z realiseren”, vertelt Kees de Jong, algemeen directeur van Mucon.<br />

“Van het advies- en ontwerptraject tot en met de levering, montage en service en onderhoud van vriesdeuren, koeldeuren en<br />

bedrijfsdeuren, sandwichpanelen en wand- en vloerprofielen. Dankzij onze betrokken manier van bouwen én doordat we sec<br />

werken met A-merk producten, zijn klanten verzekerd van een optimale service, kwaliteit en duurzaamheid.”<br />

56 | STEDENBOUW.NL/JAARBOEK


“Daar waar de theorie ophoudt en situaties om specifieke, maatwerk oplossingen<br />

vragen, komt de kennis en expertise van Mucon optimaal tot zijn recht”,<br />

aldus De Jong. “We onderscheiden ons door een betrokken en benaderbare<br />

houding. Van de monteurs en projectleiders in het veld tot en met calculators,<br />

werkvoorbereiders en directie op kantoor.” Mucon heeft 35 gepassioneerde<br />

en ervaren mensen in dienst, vertelt hij. Daarnaast kan het bedrijf bouwen op<br />

verschillende vertrouwde montagebedrijven die minstens 10-15 jaar ervaring<br />

hebben met het bedrijf, de producten én de laagdrempelige en betrokken aanpak.<br />

Zelf heeft De Jong zijn laarzen ook standaard in de auto staan. “Ik bezoek<br />

regelmatig projecten en denk actief met onze monteurs, nevenaannemers en<br />

klanten mee om de beste oplossingen voor ieder project te bepalen”, vertelt<br />

hij. “Hoe groot of klein een project ook is.”<br />

‘Alle ruimtes waarin het koud<br />

of warm moet zijn, kunnen wij<br />

van A tot Z realiseren’<br />

SAMENWERKEN IN EEN BOUWTEAM<br />

Waar Mucon in het verleden projecten offreerde op basis van kant-en-klare<br />

tekeningen, wordt de specialist in geconditioneerde ruimtes vandaag de dag<br />

veelal al in de voorfase bij een project betrokken. “In een bouwteam met<br />

de adviseur, architect en andere specialisten brengen wij graag de mogelijke<br />

producten, uitvoeringen en eventuele uitdagingen in kaart”, vertelt De Jong.<br />

“Zodat we nog beter invulling kunnen geven aan de wensen van de eindklant.<br />

Duurzaam, energetisch en volgens de actuele wet- en regelgeving.”<br />

THERMISCHE OPTIMALISATIE<br />

De Jong merkt dat er steeds hogere eisen gesteld worden aan de thermische<br />

schil van een gebouw. “Mucon draagt hieraan bij door niet alleen te werken<br />

met de beste (A-merk) producten, maar ook door leveranciers te selecteren die<br />

duurzaamheid en circulariteit hoog in het vaandel hebben. De gebouwen die<br />

Vrieshuis en logistiek centrum voor AGRO Merchants Urk.<br />

wij vandaag de dag realiseren, voldoen stuk-voor-stuk aan de BREEAM-eisen.<br />

Om hier optimaal invulling aan te geven, werken wij veelal met QuadCore,<br />

een hardschuim isolatiemateriaal met een kleinere, gesloten celstructuur dat<br />

in de sandwichpanelen wordt verwerkt en waarmee zeer hoge isolatiewaarden,<br />

een betere brandveiligheid én betere milieuprestaties gehaald kunnen<br />

worden. En ook met onze bouwkundige detailleringen – de manier waarop<br />

wij een geconditioneerde ruimte of gebouw bouwen – dragen wij bij aan een<br />

optimale kwaliteit.”<br />

Mucon werkt alle projecten steevast uit in BIM. “Van al onze productfamilies<br />

hebben we bovendien de BIM-informatie beschikbaar. Deze informatie is<br />

geverifieerd door de fabrikanten, zodat onze klanten verzekerd zijn van betrouwbare<br />

én up-to-date informatie.”<br />

MOOIE, UITDAGENDE PROJECTEN<br />

Sinds de oprichting heeft Mucon al vele mooie en uitdagende opdrachten<br />

mogen realiseren. “In opdracht van B-Built hebben we recent een vrieshuis en<br />

logistiek centrum gebouwd voor AGRO Merchants Urk. Bovendien hebben we<br />

afgelopen jaar twee distributiecentra gerealiseerd voor Sligro, in Deventer en<br />

Maastricht”, vertelt De Jong. “Ook een mooie referentie is de productielocatie<br />

voor de Vegetarische Slager in Breda.” Op dit moment is Mucon betrokken bij<br />

de bouw van een groot vrieshuis voor het Amerikaanse MCA in Dinteloord,<br />

voor de opslag van vliegtuigmaaltijden voor de internationale markt en een<br />

vrieshuis voor The Juice House in Cuijk. ❚<br />

Voor slagerij Kaldenberg bouwde Mucon in 2016 een compleet nieuwe<br />

locatie in Vuren.<br />

Pauvreweg 7<br />

4879 NA Etten-Leur<br />

Oude Doetinchemseweg 21<br />

7051 DZ Varsseveld<br />

T +31 76 502 25 96<br />

E info@mucon.nl<br />

W www.mucon.nl<br />

STEDENBOUW.NL/JAARBOEK | 57


- VRIESCELLEN - DISTRIBUTIECENTRA<br />

KOELCELLEN<br />

- VERWERKINGSRUIMTES<br />

BEWAARCELLEN<br />

| Varsseveld<br />

Etten-Leur<br />

- 5022596 | info@mucon.nl | www.mucon.nl<br />

076


Amsterdam<br />

Delft<br />

Eindhoven<br />

Geotechniek<br />

–<br />

Grondonderzoek<br />

Funderingen en grondconstructies<br />

Bouwkuipen<br />

Boortunnels en sleufloze technieken<br />

State-of-the-art dijktoetsing<br />

Zettingsarme of -vrije systemen<br />

Dynamica en aardbevingen<br />

Omgeving<br />

–<br />

Belendingenonderzoek<br />

Trillingspredicties<br />

Vervormingsanalyses<br />

Schadepredicties<br />

Monitoringsplannen<br />

Monitoring en begeleiding<br />

Schadeonderzoek<br />

Grondverbetering<br />

–<br />

Bodeminjectie<br />

Jetgrouting<br />

Mixed-in-Place<br />

Compensation grouting (compaction)<br />

Compensation grouting (fracture)<br />

Grondbevriezing<br />

Geohydrologie<br />

–<br />

Bemalingen<br />

Modelstudies<br />

Statistiek grondwaterstanden<br />

Toetsing geohydrologische effecten<br />

Duurzame energie (WKO)<br />

Pompproeven<br />

Bodem<br />

–<br />

Milieuhygiënisch bodemonderzoek<br />

Toepasbaarheid grond en bouwstoffen<br />

Werken in verontreinigde grond<br />

Milieukundige begeleiding<br />

Advisering asbestsanering<br />

Second opinions<br />

–<br />

Review ontwerpen en/of plannen<br />

Aansprakelijkheidstrajecten<br />

Verbeterde verzekeringsvoorwaarden<br />

CAR verzekering of (bouw)vergunningen<br />

©<strong>2019</strong><br />

CRUX Engineering BV<br />

info@cruxbv.nl<br />

+31 (0)20 4943070<br />

cruxbv.nl


HOCO BETON<br />

Tekst | Tim van Dorsten Beeld | Hoco Beton<br />

Uw partner in<br />

prefab beton<br />

Mede dankzij de ruim 50 jaar ervaring is het voor Hoco Beton mogelijk om<br />

voor alle denkbare toepassingen tot een oplossing met prefab beton te komen.<br />

Hoco Beton beschikt over alle disciplines die nodig<br />

zijn om tot een goed resultaat te komen. Door alles<br />

in eigen beheer te doen, kunnen de engineers,<br />

mallenmakers, ijzervlechters en productiehal snel<br />

schakelen. Op deze manier gaat er geen onnodige<br />

tijd verloren aan bijvoorbeeld handelingen bij externe<br />

bedrijven. “Onze engineersafdeling maakt<br />

gebruik van de laatste technieken, met betrekking<br />

tot teken- en rekensoftware”, zegt bedrijfsleider<br />

Luc Op de Beke. “Met ons hoog gekwalificeerde<br />

personeel en onze ruime ervaring in het construeren<br />

in beton zijn wij in staat de meest complexe<br />

constructies te berekenen en tekenen. Door het gebruik<br />

van BIM-software kunnen we met alle mogelijke<br />

partijen die betrokken zijn in de engineering,<br />

BIM-modellen uitwisselen. Afstemmingsproblemen<br />

tussen de betrokken installateurs en andere<br />

partijen behoren dan ook tot het verleden.”<br />

‘De Hololens<br />

maakt het mogelijk<br />

documentloos te<br />

produceren’<br />

DOCUMENTLOOS PRODUCEREN<br />

Hoco Beton is voortdurend bezig met het optimaliseren<br />

van haar processen, geeft Op de Beke aan.<br />

“Onze engineeringsafdeling doet inmiddels alles<br />

in BIM, met de 3D-modellen sturen we de processen<br />

in onze fabriek aan. Zo worden er stuklijsten<br />

gegenereerd, waarmee benodigde inbouwvoorzieningen<br />

worden aangekocht. Daarnaast kunnen de<br />

3D-gemodelleerde wapeningen worden omgezet<br />

naar productiedata, waarmee de buig- en nettenlasmachine<br />

wordt aangestuurd.” De laatste innovatie<br />

waarmee Hoco Beton bezig is geweest, is de<br />

Hololens. “We gebruiken de Hololens sinds begin<br />

Voor de nieuwe woonwijk ‘Bij de Zijl’ op het voormalige ROC-locatie in Leiderdorp leverde Hoco<br />

Beton de sandwichelementen.<br />

60 | STEDENBOUW.NL/JAARBOEK


dit jaar”, zegt Op de Beke. “Met deze Hololens<br />

worden met augmented reality de wapeningskorven<br />

of andere elementen geprojecteerd op de<br />

productietafel. Deze techniek maakt het mogelijk<br />

documentloos te produceren. De eerste resultaten<br />

van de Hololens wijzen uit dat we efficiënter kunnen<br />

werken en dat de faalkosten worden beperkt.<br />

Met deze techniek hebben we op den duur papieren<br />

tekeningen niet meer nodig.”<br />

VER MEEDENKEN IN<br />

DE DETAILLERING<br />

Het Weertse bedrijf bestaat sinds 1965 en richt<br />

zich sinds 1973 op de specialistische toelevering<br />

van prefab betonnen bouwelementen. “Hiervoor<br />

is destijds gekozen omdat het bedrijf kansen in de<br />

prefabmarkt zag”, geeft Op de Beke aan. “Dankzij<br />

onze ruime ervaring kunnen we ver meedenken<br />

in de detaillering van betonnen elementen.<br />

Dat wordt steeds belangrijker, aangezien architecten<br />

in hun creaties steeds verder gaan. Daarom<br />

presenteren we ons graag als partner van allerlei<br />

soorten bouwbedrijven en willen we ook graag<br />

meedenken in maatwerkoplossingen. Als onderdeel<br />

van een projectteam kunnen we in overleg<br />

met aannemer, architect en constructeur werken<br />

aan de beste maatwerkoplossing en met onze<br />

kennis zorgen we ervoor dat er kostenefficiënt<br />

wordt gewerkt.”<br />

RANDSTEDELIJKE NIEUWBOUW<br />

Hoco Beton richt zich met zijn prefab betonelementen<br />

voornamelijk op nieuwbouwprojecten in de<br />

Randstad, vooral Amsterdam en Rotterdam. “Daar<br />

worden de meeste hoge gebouwen gebouwd”,<br />

licht hoofd bedrijfsbureau Renaud Clermont toe.<br />

“Zo leveren we architectonisch beton, zoals balkons<br />

en galerijen met aangestorte borstweringen<br />

voorzien van steenstrips, structuurwanden en<br />

prefab beton in verschillende kleuren. Daarnaast<br />

zorgen we voor casco’s in de woningbouw, utiliteitsbouw<br />

en infra, waaronder galerijen, trappen,<br />

balkons en sandwich elementen.” Bij dit laatste<br />

past het bedrijf Schöck-isolink toe, de nieuwste<br />

techniek in het verankeren van sandwichverankeringssystemen.<br />

Deze techniek zorgt voor een<br />

optimalisatie in koudebruggen, wat een betere<br />

isolatie garandeert. Zo leverde Hoco Beton voor<br />

de nieuwe woonwijk ‘Bij de Zijl’ op het voormalige<br />

ROC-locatie in Leiderdorp sandwich elementen in<br />

combinatie met dit systeem. Het bijzondere aan<br />

dit project was ook dat in samenwerking met Vink<br />

Bouw een wind- en waterdicht gevelsysteem is<br />

ontworpen. Het afwerkingsniveau van deze elementen<br />

heeft ertoe geleid dan er steigerloos kon<br />

worden gebouwd. ❚<br />

Hoco Beton kan ver meedenken in de detaillering van betonnen elementen.<br />

Trancheeweg 16-18<br />

6002 ST Weert<br />

T + 31 495 57 96 79<br />

E info@hoco-beton.nl<br />

W www.hoco-beton.nl<br />

STEDENBOUW.NL/JAARBOEK | 61


VAN BRUCHEM STAIRCASES<br />

Tekst | Jan-Kees Verschuure Beeld | Van Bruchem Staircases<br />

De ‘allergaafste’ trappen op basis<br />

van ambacht en technologie<br />

De realisatie van bijzondere trappen is een groeiende nichemarkt in de utiliteitsbouw, waarin zich een beperkt aantal<br />

specialisten beweegt. “Een trap is een eyecatcher en een statement”, zegt Djurre van Bruchem van Van Bruchem Staircases.<br />

“Wij durven in te stappen op projecten die voor anderen te uitdagend zijn, op basis van een integrale aanpak met<br />

specialisten voor ontwerp en uitvoering, samenwerkend vermogen en de laatste technologie.”<br />

Wokkelvormige wenteltrappen in DC New Logic 3 in Tilburg.<br />

62 | STEDENBOUW.NL/JAARBOEK


Als familiebedrijf in handen van de vierde generatie, gaat Van Bruchem<br />

Staircases telkens een nieuwe innovatiefase in, zegt Van Bruchem. “Zo is<br />

mijn grootvader na de Tweede Wereldoorlog meegegaan in de massaproductie<br />

van de wederopbouwperiode, met een deur plus kozijn als integraal<br />

product inclusief hang- en sluitwerk. De volgende generatie richtte zich<br />

op exclusieve trappen; onze generatie profiteert weer van de groeiende<br />

technologische mogelijkheden, waardoor wij constructieve uitdagingen<br />

kunnen aangaan. Laser-matig inmeten, 3D/BIM en CNC hebben ons vak in<br />

een nieuwe dimensie gebracht. Waar voorheen seriematig produceren veel<br />

goedkoper was dan maatwerk, is dat verschil nu een stuk kleiner dankzij de<br />

geautomatiseerde productie. Dit vergt grote investeringen, maar wij willen<br />

de beste zijn in ons vak en gaan er met alle medewerkers voor, van eigenaar<br />

tot monteur.”<br />

‘AANNEMER EVEN BELANGRIJK’<br />

Maatwerk is uiteraard essentieel in de wereld van de bijzondere trappen, een<br />

groeimarkt in de utiliteitsbouw. Van Bruchem: “Een trap is een eyecatcher –<br />

een statement, en de integratie van een trap is ook een logistiek verhaal. Wij<br />

zitten aan tafel met opdrachtgever en architect om binnen een taakstellend<br />

budget de beste, technisch realiseerbare oplossing te kiezen. De aannemer is<br />

even belangrijk, want er moeten soms enorme elementen naar binnen. ‘Wij<br />

gaan het regelen’, zeggen wij in beide procesdelen.”<br />

‘Laser-matig inmeten,<br />

3D/BIM en CNC hebben<br />

ons vak in een nieuwe<br />

dimensie gebracht’<br />

Van Bruchem Staircases heeft een eigen architect in huis die het designdeel<br />

van de opdracht aanstuurt; de uitvoerende kant wordt door een ander<br />

bedrijfsonderdeel benaderd. Het begint met eigen productie en vele afwerkingsmogelijkheden,<br />

zoals betonlook, messing, hout en glas. “Op dit moment<br />

zijn betonnen trappen zeer gewild, maar ook loeizwaar. Dus hebben<br />

wij voor de horeca van George Marina in Amsterdam, met de eigen ontwikkelde<br />

LID-bouwmethode gekozen voor een trap met betonlook op staal, om<br />

de wens van de klant haalbaar te maken.”<br />

MONTAGEPLAN<br />

“Wij durven in te springen op projecten die voor anderen te uitdagend zijn”,<br />

vervolgt Van Bruchem. “Zoals niet ondersteunde, wokkelvormige wenteltrappen<br />

van negen meter doorsnede voor een distributiecentrum in Tilburg. Deze<br />

aanpak leidt tot de allergaafste trappen, en daarover is het enthousiasme<br />

in ons bedrijf overal voelbaar. Onze mensen zien hun vak als een ambacht,<br />

met aandacht voor de kleinste details, en technologie maakt meer mogelijk<br />

dan gedacht. Dat is erg inspirerend.” Ambacht en technologie, een essentiële<br />

combinatie voor Van Bruchem Staircases. “Onze bouwpartners zien de trap<br />

als onderdeel van de uitvoering daarom liefst in integrale handen. Voor zich<br />

spreekt dat wij werken met een eigen montage-afdeling, op basis van een eigen<br />

montageplan. Als er tijdens kantooruren niet mag worden gewerkt bij de<br />

inbouw van een trap, bedenken wij intern een eigen oplossing binnen budget.<br />

Zoals gezegd: wij gaan het regelen.” ❚<br />

Wenteltrappen met betonlook in restaurant George Marina in Amsterdam.<br />

Skoon 80 F<br />

1511 HV Oostzaan<br />

T +31 75 615 17 98<br />

E info@vbstaircases.com<br />

W www.vbstaircases.com<br />

STEDENBOUW.NL/JAARBOEK | 63


LOOS BETONVLOEREN<br />

Supervlakke vloeren<br />

Giga-Screed maakt betonvloeren ultra-vlak<br />

De ultra-vlakke vloeren zijn een essentieel onderdeel van de steeds groter wordende distributiecentra. (Beeld: Richard Rood fotografie)<br />

Om het maximale uit distributiecentra te halen, leggen opdrachtgevers de lat steeds hoger. Ze willen de grootst mogelijke<br />

overspanningen, gecombineerd met ultra-vlakke betonvloeren. Hoe groter immers de vrije ruimte, hoe efficiënter zij de<br />

centra kunnen inrichten. Hier biedt de Giga-Screed uitkomst.<br />

De ultra-vlakke vloeren zijn een essentieel onderdeel<br />

van de steeds groter wordende distributiecentra.<br />

Nu de stellingen steeds hoger worden, kan<br />

een minimaal hoogteverschil efficiënt gebruik al<br />

in de weg staan. De automatische opslag- en pickingsystemen<br />

vragen om een steeds hogere mate<br />

van perfectie.<br />

UNIEKE LENGTE<br />

Met een lengte van 27 meter is de Giga-Screed de<br />

enige in zijn soort. De grootste screed tot nu toe<br />

beslaat een overspanning van zo’n 23 meter. “Dat<br />

is al een flinke lengte”, vindt Dirk Loos, directeur<br />

van de Loos Betongroep. “Maar nu dc-eigenaren<br />

de werkvloeren steeds effectiever willen gebruiken,<br />

hebben we besloten om de screed nog groter<br />

te bouwen.”<br />

SELFSUPPORTING<br />

Bij de ontwikkeling van de Giga-Screed voerde<br />

Loos Betonvloeren meteen enkele innovaties door.<br />

Zo is de Giga-Screed selfsupporting; zij doet haar<br />

werk – na opbouw – zonder ondersteuning van een<br />

heftruck of kraan. De aandrijfunits zijn hiertoe aan<br />

weerszijden uitgerust met uitschuifbare poten met<br />

aangedreven, bestuurbare wielen. Met deze uitrusting<br />

kan de Giga-Screed 2.000 tot 3000 m² vloeroppervlak<br />

per dag egaliseren. Het apparaat wordt<br />

aangestuurd met een draadloze afstandsbediening.<br />

SUPERVLAK<br />

De Giga-Screed heeft haar debuut inmiddels achter<br />

de rug. Dat gebeurde in het Zuid-Hollandse<br />

Den Hoorn, waar de Duitse firma Goldbeck een<br />

distributiecentrum realiseert van zo’n 60.000 m².<br />

Een gedeelte van de vloer moest supervlak worden,<br />

conform NEN 2747 Klasse I. “De vloer was<br />

18 cm dik en gewapend met een bovennet en<br />

staalvezels”, vertelt Loos. “We hebben hier de<br />

Giga-Screed ingezet en deze haalde zonder enig<br />

probleem de gestelde eisen.” ❚<br />

Tocht 8<br />

1713 GP Obdam<br />

T +31 226 45 30 25<br />

E info@loosbetonvloeren<br />

W www.loosbetonvloeren.nl<br />

STEDENBOUW.NL/JAARBOEK | 65


Specialist Specialist Specialist<br />

op op op<br />

het het het<br />

gebied gebied gebied<br />

van:<br />

van:<br />

van:<br />

- Verwarmingsinstallaties - Koelinstallaties<br />

- Verwarmingsinstallaties - Verwarmingsinstallaties - Koelinstallaties - Koelinstallaties<br />

- Klimaatplafonds - Luchtbehandelingsinstallaties<br />

- Klimaatplafonds - Klimaatplafonds - Luchtbehandelingsinstallaties<br />

- Luchtbehandelingsinstallaties<br />

- Ventilatie installaties - Regelinstallaties<br />

- Ventilatie - Ventilatie installaties installaties - Regelinstallaties - Regelinstallaties<br />

- Afstandbeheer - Sanitaire installaties<br />

- Afstandbeheer - Afstandbeheer - Sanitaire - Sanitaire installaties installaties<br />

- Drinkwaterinstallaties - Regenwateropvangsysteem<br />

- Drinkwaterinstallaties - Drinkwaterinstallaties - Regenwateropvangsysteem<br />

- Regenwateropvangsysteem<br />

- Riolering - Sprinklerinstallatie<br />

- Riolering - Riolering - Sprinklerinstallatie<br />

- Sprinklerinstallatie<br />

www.klimaatservice.nl<br />

www.klimaatservice.nl<br />

Nijverheidsstraat 31<br />

3371 XE Nijverheidsstraat Hardinxveld-Giessendam<br />

Nijverheidsstraat 31<br />

31<br />

3371 3371 XE Tel. XE 0184 Hardinxveld-Giessendam<br />

- 613911<br />

Tel. 0184 Tel. 0184 - 613911<br />

- 613911


PRECO<br />

Tekst | Jac Buchholz Beeld | Preco<br />

‘Als totaalleverancier kunnen we de<br />

klant bij iedere wens van dienst zijn’<br />

Cervix Beton, zo luidde de naam sinds 2004. Maar dat is nu Preco. Een naamsverandering met een reden. Preco is verhuisd<br />

en kan opdrachtgevers nu een compleet pakket aan prefab betonnen onderdelen leveren, met alle voordelen van dien.<br />

Ja, bevestigt commercieel directeur Theo Kool, <strong>2019</strong> was een turbulent jaar<br />

vanwege de verhuizing in april van de voormalige locatie in Ede naar de huidige<br />

in Apeldoorn. “In Ede zaten we in een gehuurd gebouw, dit in Apeldoorn<br />

is eigendom. Hier hebben we de ruimte om onze capaciteit uit te breiden en<br />

beschikken we over een eigen betoncentrale waarmee we dus zelfvoorzienend<br />

zijn.”<br />

De nieuwe locatie is uitgerust met de modernste technieken, zegt Kool. Daarmee<br />

kan de visie om als totaalleverancier te dienen optimaal worden ingevuld.<br />

“We kunnen de klant bij iedere wens van dienst zijn en leveren een<br />

compleet pakket, bestaande uit kolommen en balken, trappen en bordessen,<br />

galerijplaten en balkons, geïsoleerde en niet geïsoleerde wanden – zowel constructief<br />

als ruimtescheidend – en, dat is nieuw, tegenwoordig ook kanaalplaatvloeren.<br />

Met andere woorden: we kunnen de klant compleet ontzorgen,<br />

inclusief engineering en montage. Je ziet dat efficiency op de bouw steeds<br />

belangrijker wordt. Daar spelen wij op in. Onder meer met een uitwerking in<br />

3D waardoor de kans op fouten op de bouw wordt verkleind.”<br />

KORTE LIJNEN<br />

Preco, dat in heel Nederland actief is maar eveneens opdrachtgevers heeft<br />

in Duitsland en België (en momenteel is men zelfs bezig met een project in<br />

Zuid-Afrika), biedt de klant nog meer voordelen. Zo is er van weersinvloeden<br />

die het productieproces kunnen beïnvloeden geen sprake, aldus Kool. Hij wijst<br />

verder op de korte lijnen, waardoor communicatie vlot en efficiënt verloopt.<br />

“De klant heeft maar één in plaats van meerdere aanspreekpunten. Dat biedt<br />

onder meer voordelen in de werkvoorbereiding.” Hij wijst dan op het feit dat<br />

producten uit dezelfde fabriek nu eenmaal beter op elkaar aansluiten. “De<br />

prefab elementen hebben dezelfde basis en afwerking. Dat zorgt voor een<br />

vlekkeloze verwerking. Daarnaast kunnen we het logistieke proces afstemmen<br />

op de wensen van de opdrachtgever, dus op het juiste moment aanleveren.<br />

We hebben eigen transportmiddelen en werken met een vaste partner; dat<br />

maakt ons heel flexibel. En dan is er natuurlijk onze brede kennis en jarenlange<br />

ervaring.”<br />

CHEFS CULINAR<br />

Als voorbeeld van een recent project noemt hij Chefs Culinar in Nijmegen, een<br />

gebouw met een vloeroppervlakte van 17.500 vierkante meter en een hoogte<br />

van 18 meter. Chefs Culinar is een in heel Europa actieve groothandelsketen in<br />

food, non-food en versproducten. Klanten zijn onder meer restaurants, hotels<br />

en bedrijven. Kool: “Voor de nieuwbouw in Nijmegen hebben we alles bij elkaar<br />

157 kolommen, 250 balken, 2.800 vierkante meter prefab betonwand, 26<br />

docks, 22 trappen en 16 bordessen geproduceerd. En ook gemonteerd, veelal<br />

meteen na de levering omdat er nauwelijks opslagruimte was. Dit is een mooi<br />

voorbeeld van een project waar we ons gezicht als totaalleverancier nadrukkelijk<br />

hebben kunnen laten zien. Een groot project, want we kunnen projecten<br />

van iedere omvang aan, van klein tot omvangrijk.” ❚<br />

IJsseldijk 31<br />

7325 WZ Apeldoorn<br />

T +31 85 112 23 60<br />

E info@preco.nl<br />

W www.preco.nl<br />

Preco verzorgde de complete cascobouw voor het nieuwe hoofdkantoor<br />

van Roompot Vakanties in Goes.<br />

De nieuwbouw van Preco in Apeldoorn.<br />

STEDENBOUW.NL/JAARBOEK | 67


Samen<br />

Hogerop<br />

Gantelstraat 3<br />

5145 PH Waalwijk<br />

0416 – 335 833<br />

www.trahecon.nl


TRAHECON<br />

Tekst | Jac Buchholz Beeld | Trahecon<br />

‘We maken mooie oplossingen,<br />

altijd volledig op maat’<br />

Functionaliteit en esthetiek. Die twee begrippen komen samen bij de door Trahecon gemaakte producten. Het in 2008<br />

opgerichte Waalwijkse bedrijf produceert en monteert Samen kwalitatief hoogwaardige hekwerken, balkonbeglazing, trappen<br />

en soortgelijke constructies.<br />

Hogerop<br />

Dat gebeurt altijd conform de wensen van de opdrachtgever en afgestemd<br />

op het ontwerp van een architect, vertelt commercieel manager John Loeffen.<br />

“We bedenken en maken mooie oplossingen, altijd op maat. De klant hoeft<br />

eigenlijk alleen maar de opdracht te geven, de rest doen wij.” Het verzoek van<br />

de opdrachtgever, vaak een aannemer, wordt intern door allerlei disciplines<br />

bekeken. “Mensen van de verkoop, calculatie en engineering gaan bij elkaar<br />

zitten om een ontwerp zo efficiënt en fraai mogelijk uit te werken en daarbij<br />

aan alle eisen en regelgeving te voldoen. De meeste projecten hebben betrekking<br />

op gestapelde woningbouw, maar utiliteitsgebouwen komen eveneens<br />

regelmatig voorbij.”<br />

Ligt er een uitgewerkt voorstel, dan wordt dat teruggekoppeld met de opdrachtgever.<br />

Vervolgens wordt het in BIM verwerkt. “Daarna gaan we over tot<br />

produceren, hier in Waalwijk of bij onze productielocatie in Polen. De montage<br />

gebeurt eveneens door eigen mensen. Waarom we alles in eigen huis houden?<br />

’We zien overal een<br />

mooie uitdaging in’<br />

Omdat we zo het best de kwaliteit kunnen waarborgen. Eigen mensen hebben<br />

meer verantwoordelijkheidsgevoel en zijn meer betrokken.” Een goed voorbeeld<br />

van een mooi project waar Trahecon bij betrokken is, is de herontwikkeling<br />

van de Fenix-loodsen in Rotterdam, vertelt Loeffen. “Daar liggen diverse<br />

uitdagingen, onder meer het goed uitwerken van het ontwerp. Zo bestaat de<br />

constructie onder meer uit een ‘mijmerbeugel’, iets waar de mensen op kunnen<br />

leunen om te mijmeren. Een andere uitdaging is de beperkte bouwplaats.<br />

Dat betekent meedenken over en meegaan in de strakke planning.”<br />

Gantelstraat 3<br />

5145 PH Waalwijk De werkzaamheden bij de Fenix-loodsen zijn volgens Loeffen bijna afgerond.<br />

0416 – 335 833 “Een heel omvangrijk project, één van onze grootste. Maar we doen niet alleen<br />

heel grote projecten, we zijn ook regelmatig betrokken bij kleinschalige<br />

www.trahecon.nl<br />

opdrachten. We zien dan ook overal een mooie uitdaging in.” ❚<br />

Gantelstraat 3<br />

5145 PH Waalwijk<br />

T +31 416 33 58 33<br />

E info@trahecon.nl<br />

W www.trahecon.nl<br />

De meeste projecten hebben betrekking op gestapelde woningbouw.<br />

Functionaliteit en esthetiek komen samen bij de door Trahecon gemaakte<br />

producten.<br />

STEDENBOUW.NL/JAARBOEK | 69


Wij zijn dé klimaatspecialist die bouwt volgens het OBO-principe:<br />

✔ Aandacht<br />

✔ Praktisch<br />

✔ Waardevast<br />

✔ Betrouwbaar<br />

✔ Kwaliteit<br />

Lidl Oosterhout<br />

Hello Fresh Bleiswijk<br />

Somfy Hoofddorp<br />

Prins Castings Amersfoort<br />

Kortom, van begin tot eind én in de toekomst staat<br />

Top Installatiegroep voor u klaar!<br />

Uw gebouw, onze zorg!


TOP INSTALLATIEGROEP<br />

Tekst | Liliane Verwoolde Beeld | Top Installatiegroep<br />

Echte klimaatspecialisten<br />

Installateurs met verantwoordelijkheidsgevoel<br />

De naam ‘Top Installatiegroep’ werd niet toevallig gekozen. De club wil voorop lopen, met name als het gaat om duurzaamheid.<br />

Woorden als ‘milieuvriendelijk’, ‘all-electric’ en ‘BREEAM/WELL’ zijn hier aan de orde van de dag. Dat maakt<br />

van Top Installatiegroep een echte klimaatspecialist.<br />

Top Installatiegroep is verdeeld in vier disciplines.<br />

‘VanPanhuis’ neemt de nieuwe utiliteitsprojecten<br />

voor haar rekening, verspreid over heel Nederland.<br />

Zij verzorgt de installaties voor kantoorgebouwen,<br />

zwembaden, logistieke en medische centra. ‘Klein<br />

Zakelijk’ richt zich op de renovatieprojecten over<br />

heel Nederland. Haar projecten variëren van kleine<br />

aanbouwen tot transformaties van grote monumentale<br />

projecten. ‘Drenth Installatietechniek’ is<br />

sinds 2007 aangesloten bij Top Installatiegroep,<br />

actief in het noorden van het land en gespecialiseerd<br />

in installaties voor zwembaden en gezondheidscentra.<br />

En ten slotte is er TOP Technisch<br />

Beheer, dat zich richt op service en onderhoud.<br />

In totaal telt Top Installatiegroep 85 vaste en 25<br />

flexibele medewerkers.<br />

TOTAALAANPAK<br />

“Samen leveren de disciplines een totaalpakket<br />

voor non-profit, zakelijke en particuliere opdrachtgevers<br />

in de utiliteit, zorg en welzijn, retail<br />

en onderwijs”, vat Hans Verra, directeur van Top<br />

Installatiegroep, samen. “In principe opereren de<br />

disciplines zelfstandig. Zij verzorgen de projecten<br />

van advies tot onderhoud. Waar nodig vullen zij<br />

elkaar aan. Een groot gemak voor onze klanten.<br />

Zij kunnen bij Top Installatiegroep alles onder één<br />

dak regelen.”<br />

‘Onze mensen wijzen op het belang van duurzaamheid’<br />

‘Klanten kunnen<br />

bij ons alles onder<br />

één dak regelen’<br />

HET TOP-DNA<br />

Maar hoezeer de disciplines ook hun eigen specialisme<br />

hebben, er is wel degelijk sprake van een<br />

gemeenschappelijk DNA. “Dat zit hem enerzijds<br />

in de werkhouding; onze mensen zijn herkenbaar<br />

aan hun no nonsense-mentaliteit. Zij staan eerlijk<br />

en gemotiveerd in hun werk. Anderzijds hebben zij<br />

een groot verantwoordelijkheidsgevoel. Ze hebben<br />

aandacht voor de klant, denken mee, blijven<br />

praktisch en wijzen op het belang van duurzaamheid.<br />

Ze willen oprecht het allerbeste advies neerleggen<br />

en kennen de actuele normen en eisen op<br />

installatiegebied. Kortom, ze lossen problemen gewoon<br />

op.” Binnen Top Installatiegroep vallen alle<br />

diensten – Ontwerp, Bouw en Onderhoud – onder<br />

het eigen OBO-keurmerk, waarmee de kwaliteit<br />

duurzaam gegarandeerd is. ❚<br />

Ook installaties voor logistieke centra zijn bij VanPanhuis in goede handen.<br />

Stephensonstraat 145<br />

7903 AS Hoogeveen<br />

T +31 528 22 05 55<br />

E info@topinstallatiegroep.nl<br />

W www.topinstallatiegroep.nl<br />

STEDENBOUW.NL/JAARBOEK | 71


HOLLANDER TECHNIEK<br />

Beeld | Dura Vermeer<br />

De slimme werkplek<br />

van Unilever<br />

Een opvallend circulair en slim centrum bouwen in Wageningen. Dat was een aantal jaar geleden de ambitie van Unilever<br />

met het Global Foods Innovation Centre. Het moest één van de duurzaamste gebouwen ter wereld worden, waarmee het<br />

BREEAM-certificaat ‘Outstanding’ kon worden behaald. Hollander Techniek werd aangetrokken als W- en E-installateur<br />

voor dit inspirerende gebouw.<br />

Het gebouw bestaat uit een Pilot Plant, een Food<br />

& Customer Experience en twee verdiepingen met<br />

kantoren en laboratoria. Hollander Techniek is verantwoordelijk<br />

voor het innovatieve installatieconcept.<br />

De installatie van thermografische sensoren<br />

en een bijzondere luchtbehandelingsinstallatie<br />

zijn niet alleen innovatief voor het gebouw, maar<br />

ook voor Hollander Techniek, die voor het eerst<br />

met deze technieken werkte.<br />

NIEUWE SENSORTECHNOLOGIE<br />

In het pand is een ‘thermografisch multi-sensor<br />

systeem’ geïnstalleerd. Het systeem bestaat uit<br />

slimme sensoren die continu de temperatuur en<br />

activiteit in een ruimte meten en daarop anticiperen.<br />

Het systeem is een belangrijke stap voorwaarts<br />

binnen de sensortechnologie. Het meet<br />

continu de temperatuur en activiteit in een volledige<br />

ruimte, terwijl traditionele systemen zich<br />

‘In het pand is een<br />

thermografisch<br />

multi-sensor<br />

systeem<br />

geïnstalleerd’<br />

De innovatieve sensoren bieden via infraroodcamera’s een compleet en continu beeld van de thermografische kenmerken in een kantoorruimte, zoals de<br />

temperatuur en luchtvochtigheid. (Beeld: © Ossip)<br />

72 | STEDENBOUW.NL/JAARBOEK


De installatie van thermografische sensoren en een bijzondere luchtbehandelingsinstallatie zijn niet alleen innovatief voor het gebouw, maar ook voor<br />

Hollander Techniek. (Beeld: © Ossip)<br />

slechts concentreren op één plek. De innovatieve<br />

sensoren bieden via infraroodcamera’s een compleet<br />

en continu beeld van de thermografische<br />

kenmerken in een kantoorruimte, zoals de temperatuur<br />

en luchtvochtigheid. Het gebouw wordt<br />

‘slimmer’. Dankzij dit innovatieve systeem is het<br />

mogelijk om alle besturingssystemen in een gebouw<br />

automatisch op elkaar af te stemmen.<br />

IONISATIE VAN DE LUCHT<br />

Het nieuwe luchtbehandelingssysteem is uitgebreid<br />

met een baanbrekende toevoeging: ionisatie<br />

van de lucht. Ionen zijn overal om ons heen.<br />

Volgens onderzoek beïnvloeden deze negatieve<br />

en positieve ionen onze gezondheid. Vaak zijn er<br />

teveel positieve ionen in de lucht door o.a. het gebruik<br />

van chemische stoffen, straling, enz.. Door<br />

een ionisator te integreren in het luchtbehandelingssysteem,<br />

wordt ervoor gezorgd dat er meer<br />

negatieve ionen in de lucht komen. Deze negatieve<br />

ionen hechten zich aan stof, ziektekiemen en<br />

bacteriën. Zo wordt vervuiling in de lucht (zoals<br />

stof, sigarettenrook, pollen en schimmels) tegengegaan.<br />

Unilever realiseert hiermee een gezond<br />

werkklimaat.<br />

BESPARINGEN<br />

Door middel van een combinatie van deze systemen<br />

wordt veel minder lucht verplaatst en wordt<br />

de toegevoerde lucht beter gebruikt. Dit kan resulteren<br />

in een verlaging van het energiegebruik met<br />

ten minste 25% en een reductie van de CO 2<br />

-belasting.<br />

Daarnaast is de installatie eenvoudig toe te<br />

passen in bestaande installaties en is het een kleine<br />

investering bij nieuwbouw. De onderhoudskosten<br />

van een dergelijke installatie zijn lager en er<br />

hoeven geen luchtkanalen in de ruimte geplaatst<br />

te worden. Een innovatie die dus niet alleen geschikt<br />

is voor grote projecten als die van Unilever,<br />

maar ook toepasbaar is bij kleinere projecten. Om<br />

deze techniek goed te kunnen beheersen, moet<br />

Hollander Techniek ervaring op gaan doen. Dit<br />

betekent nauwgezet monitoren in de gebruiksfase<br />

en zoveel mogelijk optimaliseren.<br />

Op 6 december <strong>2019</strong> opende Koning Willem-<br />

Alexander het Global Foods Innovation Centre<br />

van Unilever op de campus van de Universiteit van<br />

Wageningen. Een letterlijke kroon op jaren van intensief<br />

samenwerken met alle betrokken partners<br />

en leveranciers. ❚<br />

‘Het nieuwe luchtbehandelingssysteem<br />

is uitgebreid met een baanbrekende<br />

toevoeging: ionisatie van de lucht’<br />

Boogschutterstraat 30<br />

7324 AG Apeldoorn<br />

T +31 55 368 11 11<br />

Postbus 1172<br />

7301 BK Apeldoorn<br />

W www.hollandertechniek.nl<br />

STEDENBOUW.NL/JAARBOEK | 73

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!