Inkijkexemplaar-Roots-Vogelmagazine-01-2020
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
VOORJAAR 2020, € 5,25
MAGAZINE
• Vogelen rond de Noordzee
• De mysterieuze nachtzwaluw
• Ga mee op zoek naar zeearenden
• Getest: elektronische kijkers
• Interview: Caspar Janssen
GRAUWE
KIEKENDIEF
maakt succesvolle
rentree
STERNS IN NEDERLAND
Zoek de verschillen
00120
AP
Zorgen om
ZOMERTORTELS
8 718972 810382
VOGELWANDELING
Rondje Meinerswijk
BALTSENDE VOGELS
doen de liefdesdans
JOHN HAWKINS FLPA/NIS
Vrolijke fluiter
De eerste keer dat ik een boomklever hoorde zingen,
herinner ik me als de dag van gisteren: het gebeurt op
een zonovergoten dag in maart, in Muiderberg, op een
landgoed met oude loofbomen. Eerst denk ik aan een
ontsnapte kanarie, maar dan wel eentje die heel luid
kan zingen. Na enig zoekwerk krijg ik de bewuste
vogel in de kijker: een boomklever! Nooit geweten dat
die zo mooi zingt. Door de verrekijker geniet ik van zijn
fraai grijsblauwe bovendelen, zwarte oogstreep, witte
keel, de roestbruine flanken en oranjebruine buik.
Met verbazingwekkend gemak ‘rent’ dit vogeltje
zowel omhoog als omlaag langs de dikke stam.
Daarom heet hij ook boomklever. Bijzonder detail:
hij leunt, in tegenstelling tot spechten, niet met zijn
staart tegen de boom. Om goed te kunnen klauteren,
heeft hij extra lange en vooral sterke nagels. Daarmee
kleeft hij als het ware tegen de stam. Ook de
lichaams bouw is bijzonder: een compacte vogel met
een grote kop, ‘zonder nek’. De puntige snavel is
grijszwart en bijzonder stevig. Daarmee kraakt hij
moeiteloos de hardste noten, zelfs hazelnoten. Die
worden soms vastgezet in een spleet in de bast of
een muur, en vervolgens kapotgehakt voor de lekkere,
zachte inhoud. Vanaf die dag is de boomklever
een van mijn favoriete vogelsoorten.
In dit nieuwe Vogelmagazine besteden we aandacht
aan de vogelbalts, een bijzonder fenomeen, aan de
opmerkelijke comeback van de sierlijke grauwe
kiekendief, aan de mysterieuze nachtzwaluw, de
vogel rijke hotspots rond de Noordzee en veel meer.
Je kunt ook mee met excursies en vogelweekends
en een vaartocht maken. Geniet van het voorjaar!
Paul Böhre
Redacteur en samensteller Roots Vogelmagazine
paul.bohre@newskoolmedia.nl
FILMTIP
Bekijk een filmpje
van de balts van
boomklevers op
rootsmagazine.nl
onder Video.
56 NACHTZWALUW
MAGAZINE
06 DE LIEFDESDANS
44 DE NOORDZEE
Inhoud
Focus op vogels
06 Baltsende vogels
30 De zomertortel in de penarie
40 De Roots-podcast Notenkrakers
44 Vogelhotspots rond de Noordzee
56 Mysterieuze nachtzwaluw
64 Zoek de verschillen: sterns
71 Vogelnieuws
72 De succesvolle rentree
van de grauwe kiekendief
In gesprek met
36 Caspar Janssen
Wandelen in Gelderland
18 Vogelrijk uiterwaardpark Meinerswijk
(+ routekaart)
Eropuit
27 Kom naar het Roots Vogelfestival
35 Agenda met vogel-uitjes
41 Vaarexpeditie voor lezers: naar
het IJsseloog en de IJsselmonde
61 Lezersreis: vogelen op Vlieland
80 Wadden Vogelfestival
28 SASKIA’S FAVORIETEN
Columns
17 Klaas de Jong
28 Saskia van Loenen
53 Henk Meeuwsen
82 Thomas van der Es
30 ZOMERTORTEL
64 STERNS
Praktisch
42 Gevonden voor de vogelaar
52 Volg Roots ook online!
54 Kijk op kijkers
68 De nieuwste vogelboeken
70 Het Roots Roofvogelboek
83 Colofon & lezersservice
COVERONDERWERPEN
72 DE GRAUWE KIEKENDIEF
COVERFOTO’S MET DE KLOK MEE: ALAIN GHIGNONE/AGAMI
(GRAUWE KIEKENDIEF), BENCE MÁTÉ/AGAMI (GROTE KISKADIE),
EDWIN GIESBERS (OOIEVAAR), DAVID TIPLING/NPL (ZOMER
TORTELS), RALPH MARTIN/AGAMI (DWERGSTERN).
WWW. MAGAZINE.NL 5
BLUE SUEDE SHOES
Deze blauwvoetgenten voeren
een paringsdans uit met
– hoe kan het ook anders –
hun prachtig blauwe schoeisel.
Hoe blauwer de voeten, hoe
aantrekkelijker het vrouwtje
hem vindt.
JURGEN & CHRISTINE SOHNS/FLPA/NIS
6 VOGELMAGAZINE
WALSEN
Liefdesdansen in het vogelrijk
EN BALTSEN
Dansen, zwieren, dartelen en swingen, in het vogelrijk wordt heel
wat gedaan om een partner te veroveren. Soms met uiterst vernuftige
choreografieën, soms is een bescheiden dansje al genoeg.
TEKST KIM VEENMAN
Vogels winden er geen doekjes om: als er
een partner versierd moet worden, trekken
ze alles uit de kast. Vaak zijn het de mannen
die zich uitsloven om de aandacht van
vrouwlief te trekken. Sommige doen dat
enigszins subtiel, andere pronken met hun
uiterlijk dat het een lieve lust is en dragen
een heus kostuum voorzien van pronkstukken
als een lange staart, verentooi en
gekleurde keelzak. Er zijn ook vogels die
bijzondere cadeaus geven of hele liefdesliederen
zingen. Maar wat waarschijnlijk
het meest opvalt, is de paringsdansen.
Liefdesdans
Net als vogels voeren wij mensen eigenlijk
ook zo’n dans uit. Wij dossen ons uit
met hoge hakken en een stoer leren
jack. We gebruiken lippenstift, doen een
lekker geurtje op en eten een chic diner bij
kaarslicht. Allemaal om nader tot elkaar
te komen. En dat is precies de reden dat
vogels paringsdansen uitvoeren. En – niet
onbelangrijk – tijdens de balts neemt
de seksuele motivatie toe. Toch bestaat de
balts zelf niet alleen maar uit handelingen
van voortplantingsgedrag. Vaak is het een
mengsel van ook andere gedragssystemen,
zoals aanval- en vluchtgedrag.
Er zijn veel dieren die baltsen, maar het
zijn toch wel de vogels die meester zijn in
de vernuftige dansen. Hier een greep uit de
mooiste choreografieën, balletuitvoeringen
en ook subtiele dansjes uit het vogelrijk.
MARTIN WILLIS/MINDEN/NIS
WAAIER
Het lijkt een doodgewoon
zwart vogeltje,
tot het mannetje
van de Victoria’s
geweervogel indruk
wil maken op een
vrouwtje. Dan trekt
hij alles uit de kast:
als een soort waaier
vouwt hij zijn veren
in een cirkel.
WWW. MAGAZINE.NL 7
DAVID TIPLING/NPL
ZOMERTORTEL - [Streptopelia turtur]
Wetenschappelijk naam:
Streptopelia turtur.
Lengte: 26-28 cm.
Herkenning: kleiner dan Turkse
tortel. Patroon op bovendelen
meer contrastrijk. Blauwgrijze kop.
Ruitvormige staart met brede witte
achterrand. Grijze hals, nekvlek
met zwarte en witte strepen. Roze
borst en stuit. Rug heeft roodbruine
veren met donkere centra.
Vlucht: snel (95 km/u), met
schokkerige bewegingen.
Geluid: snorrend ‘turrr turrr turrr’,
vanaf vaste zitpost van mei tot juli.
Voedsel: zaden, knoppen, blad van
wilde planten, slakken en rupsen.
Leefgebied: jonge bosjes, heggen
of struikgewas in boerenland.
Trek: enige langeafstandstrekker
onder onze duiven. Overwintert
in West-Afrika.
Voorkomen: apr-okt. Broedt
vooral in Drenthe, Flevoland en
Zuidoost-Nederland. Gaat sterk
achteruit in aantal.
30 VOGELMAGAZINE
De zomertortel
Zwoel
koerend
zorgenkind
Ooit was de Amerikaanse trekduif
veelvoorkomend. Men sprak zelfs
van wolken vogels die het zicht
op de hemel wegnamen.
Maar sinds 1914 is deze vogel
wereldwijd uitgestorven; er zijn
alleen nog opgezette exemplaren
in natuurmusea te vinden.
Ondergaat de zomertortel,
‘onze’ trekduif, de komende
decennia hetzelfde lot?
TEKST LARS SOERINK/VOGELBESCHERMING NEDERLAND
WWW. MAGAZINE.NL 31
10 VOGELHOTSPOTS
Rond de Noordzee
FOTO-
TIPS
VAN SIJMEN HENDRIKS
• Ga op het strand of aan het wad door je knieën of ga zelfs een
keer op je buik liggen. Door het verlagen van je standpunt krijg
je de horizon in beeld, waardoor de vogels mooi loskomen van
de achtergrond.
• Probeer niet om alle menselijke aanwezigheid buiten beeld te
houden. Laat maar zien hoe sterk de mens heeft ingegrepen in
de natuurlijke omgeving.
• Twee fantastische plekken in Nederland om kust- en zeevogels
te zien en te fotograferen zijn de Zuidpier van IJmuiden en
de Brouwersdam tussen het Zeeuwse Goeree-Overflakkee
en Schouwen-Duiveland.
• Timing is essentieel. Veel zeevogels kun je vooral goed fotograferen
in het broedseizoen. Maar ook heel belangrijk is het tij. Bij
laagwater zitten de vogels ver verspreid op het wad. Bij hoogwater
komen ze naar de kust of naar hoogwatervluchtplaatsen.
46 VOGELMAGAZINE
WIL LEURS/AGAMI
KIJK OP KIJKERS
In deze rubriek over verrekijkers, telescopen en handige
accessoires testen we ditmaal elektronische kijkers; dankzij slimme
stabilisatie-technologie zijn deze hightech-instrumenten perfect om
vogels in volle vlucht te volgen terwijl je zelf ook in beweging bent.
TEKST MARC PLOMP EN PAUL BÖHRE
10x30 IS
Opticron Imagic 10x30 IS en Imagic 12x30 IS
12x30 IS
Type:
10x30 IS | 12x30 IS
Kortste scherpstelafstand:
2,9 meter | 2,9 meter
Beeld op 1.000 meter:
91 meter | 88 meter
Afmeting:
151 x 118 mm | 151 x 118 mm
Gewicht:
534 gram | 537 gram
Garantie:
10 jaar | 10 jaar
Prijs:
€ 649 | € 675
Verrekijkers, elektronica en comfort
gingen tot een tijdje terug niet goed
samen. In het verleden zijn diverse
pogingen gedaan om met behulp van
digitale technieken of elektronica
verrekijkers te verbeteren. Zo heeft
Canon al langer diverse modellen in
het assortiment met een elektronisch
aangestuurde stabilisator die een
trillend beeld voorkomt, iets wat in
objectieven van camera’s tegen woordig
gemeengoed is.
Tot voor kort waren deze verrekijkers
door de technologie echter (te) groot
en zwaar. Bovendien bleek uit gebruikerservaringen
dat ze veel stroom
54 VOGELMAGAZINE
- Succesvolle rentree -
Nieuwe kans voor
de grauwe kiekendief
De grauwe kiekendief is zonder twijfel onze elegantste
en sierlijkste roofvogel, vooral tijdens de jacht blinkt hij uit in
acrobatiek. Het scheelde maar weinig of deze prachtvogel was
uit Nederland verdwenen. Een sterk staaltje vogelbescherming
in Noordoost-Groningen zorgde voor de ommekeer.
TEKST PAUL BÖHRE
WWW. MAGAZINE.NL 73
ALAIN GHIGNONE/AGAMI