Inkijkexemplaar-Roots-05060-2020

MEI • JUNI 2020
EXTRA
DIKKE
EDITIE
• MIDDEN IN DE NATUUR •
SNELLE
JAGERS
Oog in oog met
slechtvalken
Maak van je
tuin een
DIERENTUIN
Dieren en hun.
knappe kapsels.
WANDELEN
In het zilte Zeeland
& het bosrijke
Drenthe
DE GROTE ROOTS-QUIZ
Breinbrekers voor
natuurvrienden
€ 6,25
COOLE CLOWNS
12x WAT JE NIET WIST OVER PAPEGAAIDUIKERS

Dichtbij
Terwijl de vogels buiten luider zingen dan ooit, schrijf ik u
vanuit een veranderde wereld. Een wereld die tot stilstand
kwam door een virus dat zo onvoorspelbaar om zich heen
sloeg dat de effecten ervan in alle gelederen voelbaar zijn.
De verwoestende werking zorgt voor vele persoonlijke drama’s
achter gesloten ramen, waar de verslagenheid achterblijft. Er
wordt de komende tijd nog veel gevraagd van onze veerkracht
en flexibiliteit, zoveel is inmiddels wel duidelijk. Met name bij
de zorg zal de komende tijd nog enorm veel inzet gevraagd
worden en de schrijnende gevallen zullen de zorgprofessionals
waarschijnlijk nog lang daarna blijven achtervolgen. Daarom:
diep respect voor hen die de moed en het hart hebben om daar
te zijn waar men hen nodig heeft.
Veel sectoren hebben te kampen met de maatregelen tegen
het coronavirus en ook bij Roots waren de gevolgen merkbaar.
Het is daarom dat u de komende maanden niet elke maand
een Roots in de bus vindt, maar tweemaandelijks een extra
dikke editie. Wij hopen op uw begrip. Uiteraard mag u nog
steeds van ons verwachten dat wij met dezelfde toewijding
de kwaliteit proberen te waarborgen die u van ons gewend
bent. Het kan echter ook zijn dat er in bepaalde producties
verwijzingen naar gebieden of horeca staan die wellicht (nog)
gesloten zijn; wat dat betreft wordt alles door de actualiteit
bepaald. Ook dan hopen wij op uw begrip.
In deze crisis zijn er gelukkig ook nog lichtpuntjes te vinden.
Het gedwongen thuiswerken en het uitblijven van de vele
vliegreizen zorgt voor een luchtkwaliteit die we in Nederland
en België lang niet meer gezien hadden. Plotseling moeten
we pas op de plaats maken en het geluk dicht bij huis zoeken,
waar onze blik voorheen wellicht juist zo ver mogelijk
vooruit gericht was. Daardoor ontstaat er als vanzelf een
herwaardering voor de eigen omgeving en het leven in het
nu. De natuur is altijd dichtbij en mensen ontdekken het
wandelen weer of trekken zomaar een uurtje of wat uit om
vogels in de tuin te bekijken. Dichtbij is dan ook een klein
thema dat als een rode draad door deze Roots loopt.
Ik wens u veel sterkte, de komende tijd.
58 Vogelparadijs Camperduin
42 12 weetjes over de papegaaiduiker
18
Wandelen door de Kop van Schouwen
Fanny Glazenburg, hoofdredacteur
fanny.glazenburg@newskoolmedia.nl
facebook.com/rootsmag
twitter.com/rootsnl
instagram.com/rootsnl
Kijk voor het laatste
natuurnieuws, nog meer
lezersfoto’s en wandelen
fotografietips op
rootsmagazine.nl.
4 MEI•JUNI

Slechtvalken
op ooghoogte
pag. 80
Als je haar maar goed zit: dierenkapsels
Leer meer over macrofotografie
Hotspots zwarte stern
28
70
116
BELEVEN & ONTDEKKEN
06 Nu te doen, zien, wandelen
en fotograferen
34 Landgoederen in
het Lake District
88 De Roots Natuurquiz
116 Hotspots zwarte sterns
126 Pleisterplaats Garnwerd
aan Zee
150 Sterren kijken met
Govert Schilling
FLORA & FAUNA
28 Dieren en hun kapsels
38 Wat een vraag!
42 Papegaaiduikers in beeld
66 In de ban van... eiken
80 Slechtvalken van dichtbij
132 Erik’s tuinvogels: huiszwaluw
138 Het jaar van de wolf
NAAR BUITEN
18 Wandelen door de Kop van
Schouwen (+routekaart)
58 Eilandparadijs voor vogels
112 Natuurommetje in
de Drentsche Aa
COLUMNS
17 Saskia struint
48 De kleintjes van Krekels
153 Boerin uit liefde
inhoud
- Mei • Juni -
FOTOGRAFIE
50 Zo fotografeer je wilde
bloemen
70 Voorpublicatie
macrofotografie
104 Lezersfoto’s: dynamiek
140 Cupoty: topcompetitie
voor close-upfotografie
ELKE MAAND
27 Aanbieding: 5x Roots +
handboek Macrofotografie
41 Tijdschriftpakket naar keuze
bij abonnement op Roots
69 Roots-podcast
Notenkrakers
78 Roots Natuurfotowedstrijd:
stem op je favoriete foto
79 De Groene Pagina
86 Boeken shoppen bij Roots
102 De kwestie: blue energy
110 Shopping
111 Post
122 Roots recenseert
154 Colofon & lezersservice
155 Volgende maand
NATUUR
QUIZ
Breinbrekers &
zoekplaatjes
Pag. 88
COVERONDERWERPEN - COVERFOTO ISTOCK INZET PETER OXFORD/MINDEN
WWW. MAGAZINE.NL 5

xxxxx Xxxxxxxxxx
Warrig
koppie
Een baby orang oetan heeft
een wild kapsel. Bijna een
kleine Einstein. Hij houdt zich
vast aan moeders vacht met
zijn handjes. Later zal zijn coupe
wat minder ‘ontploft’ zijn. Al
lijken volwassen orang oetans
zich ook niet echt om hun haardracht
te bekommeren.
Als je
THOMAS MARENT/MINDEN/NIS
maar goed zit
28 MEI•JUNI

Waarom worden
dieren niet kaal
(en mannen wel)?
Dieren worden als ze ouder worden
niet kaal, maar veel mensenmannen
wel. Eigenlijk is het eerder
een uitzondering in het dierenrijk
dat wij mensen wél ons hoofdhaar
verliezen naarmate we ouder
worden. Hoe dat kan? Het grappige
is dat mannen niet echt kaal
worden, het lijkt alleen maar zo.
De haren op de kale plek zijn
alleen microscopisch klein. Ons
haar kent een groeifase, vervolgens
komt de rustfase en laat het oude
haar los. Bij kalende mannen duurt
de rustfase langer dan de groeifase,
vandaar dat ze kaal zijn (of dus
eigenlijk kaal lijken).
Stoere
dreadlocks
Deze jonge galapagosalbatros is in
de rui. Het is tijd voor een nieuw,
volwassen verenkleed. In de tussentijd
staat deze ‘dreadlock-look’ hem best
stoer. Helemaal met die wind erbij.
PETE OXFORD/MINDEN/NIS
WWW.
MAGAZINE.NL
31

Het oog is rood
omrand en beschikt
over een derde ooglid,
het zogenoemde
knipvlies, dat doorzichtig
is. Dit vlies beschermt het
oog tijdens het duiken.
12
.WEETJES OVER.
.PAPEGAAIDUIKERS.
ARJAN KASBERGEN
Puffin power
Zijn bijnamen: ‘zeepapegaai’, ‘clown van de zee’ en ‘vliegende aardappel’.
En ‘puffin’, in de Engelse voertaal. Voor veel vogelaars is het een
droomsoort. Logisch, want papegaaiduikers zijn wonderschoon.
En afgelopen winter waren ze volop te zien op het Nederlandse deel
van de Noordzee. Roots vertelt je wat deze vogel zo bijzonder maakt.
TEKST MARLOES BLOM EN PAUL BÖHRE
1
NIET ZOMAAR EEN SNAVEL
Het zal je niet verbazen dat de papegaai -
duiker zijn naam te danken heeft aan zijn
bontgekleurde, papegaaiachtige snavel.
Die snavel is prachtig diep oranje, met blauwe
en gele accenten. Die mooie kleuren spelen
een belangrijk rol bij het geven van seksuele
signalen aan een partner. In de winter vervagen
die kleuren en wordt de snavel grijsachtig,
om in de lente weer knaloranje te schitteren.
De grootte van de snavel is handig qua
visvangst (tientallen visjes passen erin), maar
dient ook een ander doel. Papegaaiduikers
reguleren er hun lichaamstemperatuur mee,
zo ontdekten Amerikaanse biologen eind
2019. Tijdens lange voedselvluchten loopt
die temperatuur behoorlijk op: een papegaaiduiker
produceert ongeveer evenveel hitte
als een gloeilamp. Zweten kan de vogel niet,
dus gebruikt hij zijn snavel als persoonlijk
koelsysteem.
De fraai gekleurde zomersnavel bestaat uit
acht verschillende plaatjes, die later in het jaar
deels loslaten. De vogel trekt ze er dan zelf
vanaf met behulp van een nagel aan de
buitenteen.
42 MEI•JUNI

12x papegaaiduikers
5
AANTAL SOORTEN
Papegaaiduikers komen voor in zowel de Atlantische als in de Stille
Oceaan. Ze leven uitsluitend op het noordelijk halfrond, aan de kust
van de oceaan in koude streken. Ze leven tot aan de rand van de
Noordelijke IJszee. De Atlantische papegaaiduiker komt uitsluitend in
de Atlantische Oceaan voor, beide andere soorten, de kuifpapegaaiduiker
en gehoornde papegaaiduiker, uitsluitend in de Stille Oceaan.
Op IJsland leeft de grootste kolonie van de Atlantische papegaaiduiker,
maar ook de Hebriden zijn een bekend gebied waar zij leven.
Meer over de verschillende subsoorten, het leefgebied en de natuurlijke
vijanden (waaronder ratten!) lees je op marinebio.org. (marinebio.
org/species/atlantic-puffins/fratercula-arctica).
6
ECHTE ZEEBENEN
Het papegaaiduikerjong kruipt zelf uit zijn hol en loopt dan naar zee.
Om pas vier of vijf jaar later weer aan land terug te keren. Die jaren op
zee brengt hij merendeels op de golven door. Met zijn lijf kan hij nou
eenmaal beter uit de voeten op en onder water dan in de lucht, waar
hij, toegegeven, niet het meest gracieus oogt. Een papegaaiduiker kan
gedurende 1 minuut duiken, al blijft hij meestal slechts 30 seconden
onder water. Terwijl hij onder water is, ‘peddelt’ hij met zijn uitgestrekte
vleugels, waarbij het lijkt alsof hij vliegt, met de poten als roer.
Ze duiken als een raketje – tot wel 60 meter diep!
MARC VAN DER LEE INGE VAN MOURIK FREDERIQUE DE BRUIN
FILMTIP
Op rootsmagazine.nl
zie je hoe papegaaiduikers
onder water
zwemmen en duiken.
Kijk onder Video.
7 GEREED SCHAP -
GEBRUIKERS
Dat olifanten en primaten zich
krabben met een stok was al
bekend. Pape gaai duikers zijn de
enige zeevogels die ook op die
manier gereedschap gebruiken,
meldden wetenschappers van de
Universiteit van Oxford eind 2019
in het tijdschrift Proceedings of the
National Academy of Sciences. Ze
pakken een stokje op en krabben
zichzelf hiermee. Behoorlijk
gewiekste vogels!
WWW.
MAGAZINE.NL
45

HOE FOTOGRAFEER je....
JOYCE DE LEEUW
WILDE BLOEMEN
Bloemen zijn ideale onderwerpen als je eens flink wilt
experimenteren met je camera. Bloemen lopen immers
niet weg en je vindt ze overal, ook dicht bij huis. Low
key, high key, supermacro of groothoek; ontdek wat
jouw favoriete manier is om een bloem weer te geven.
TEKST RENÉ ALBLAS
5 FOTOTIPS
• Het loont de moeite om
flink door de knieën te
gaan bij bloemen. Soms is
‘plat op de buik, camera op
de grond’ zelfs de beste
positie. Recht of schuin van
boven gefotografeerde
bloemen ogen vaak saai.
• Veel dezelfde bloemen in
een foto zorgen voor rust
en eenheid. Eén afwijkende
bloem kan daarbij voor
de nodige spanning zorgen.
Bijvoorbeeld een veld klaprozen
met één korenbloem.
• Bij dierenfotografie is het
raadzaam om voldoende
ruimte in de kijkrichting
van het dier te creëren.
Bloemen hebben ook vaak
een kijkrichting, doordat ze
licht gebogen zijn. Helt een
bloem een beetje naar
rechts, zorg dan dat deze
aan de linkerkant van het
beeld staat.
• Wind kan een spelbreker
zijn bij bloemenfotografie.
Een schermpje en een
korte sluitertijd (1/500 of
minder) kunnen helpen.
Evenals geduld, want er
komt altijd wel weer een
windstil moment.
• Heb je last van storende
grassprieten? Zorg dat je
een schaartje bij de hand
hebt. Hele pollen wegknippen
gaat natuurlijk te ver,
maar een paar sprietjes...
WWW.
MAGAZINE.NL
51

JOHN SARNEEL
Supermacro
Met een macrolens kun je details van
bloemen in beeld brengen die je normaal
niet kunt zien. Door een tussenring te
plaatsen tussen je camera en de macrolens
kun je nog dichterbij komen en bijna
abstracte platen maken. Als je het echt
professioneel wilt aanpakken kun je ook
een speciale supermacro-lens aanschaffen
zoals de Laowa 25 millimeter Ultra
Macro of de Canon MP-E 65 millimeter.
Door extreem dichtbij te fotograferen,
lijkt deze minieme kleurnuance van een
orchidee op een fraaie penseelstreek.
Extreme macrofotografie geeft je de
mogelijkheid om net zover in te zoomen
totdat je de (voor jou) perfecte compositie
hebt gevonden. Overigens is de
scherptediepte bij dit soort macrofotografie
altijd zeer beperkt en kun je het
beste veel foto’s maken omdat er altijd
veel zullen afvallen.
BIRGITTE BERGMAN
Low key
Bij low key-fotografie zijn veel donkere
tinten te zien, zonder dat er sprake is van
dichtgelopen zwarte vlakken. Ook hier
zijn de contrasten beperkt. Net als voor
high key-fotografie heb je voor deze
vorm van fotografie een camera nodig
die veel nuances kan weergeven. Bij
eenvoudige camera’s (of telefoons)
lopen donkere partijen eerder dicht.
Tegenlicht is een goed uitgangspunt voor
low key-foto’s. Het warme avondlicht
maakt deze klaprozen extra sfeervol.
54 MEI•JUNI

De Putten bij Camperduin
VOGELRIJK
eilandparadijs
Vijf jaar geleden ging De Putten bij Camperduin
flink op de schop. Het troebele water werd
opgeschoond en van slib werden eilanden aangelegd
om broedende grote sterns aan te trekken.
Het werd een succesverhaal voor de vogels, maar
ook voor zeldzame zoutminnende planten.
TEKST PAUL BÖHRE
ERIC MENKVELD
WWW.
MAGAZINE.NL
59

De Putten bij Camperduin
In de Leie kleurt de zulte de grote
velden prachtig lila.
MARCEL GROOT
.JONGE KLUUT.
In het water van
De Putten leven
miljoenen
steurgarnaaltjes,
superfood waarmee
de trekvogels zich in
een mum van tijd
kunnen opvetten.
Kijk voor meer informatie over dit project
op noord-holland.nl/Onderwerpen/Water_
Bodem/Projecten/Kust_op_Kracht
PAUL BÖHRE
WWW. MAGAZINE.NL 65

- EXCLUSIEVE VOORPUBLICATIE -
UITGELICHT
Voor de natuurfotograaf in de dop of de professional die zich wil storten
op de natuur op de vierkante millimeter heeft top-natuurfotograaf Edwin Giesbers
in samenwerking met Roots een uitgebreid handboek geschreven waarin alle facetten
van macrofotografie aan bod komen. Uit het boek Macrofotografie - de kunst van close-ups
toont Roots je een exclusieve voorpublicatie van een van de hoofdstukken:
fotograferen met flitsers en een witte achtergrond.
Het basisconcept is eenvoudig: planten
fotografeer je zonder ze te plukken met
een witte achtergrond, en kleine dieren
als insecten plaats je ter plekke in het
veld voor een kort moment op een witte
ondergrond, of in het geval van in het
water levende dieren in een cuvette.
De achtergrond is altijd 100 procent wit
(R 255, G 255, B 255) zodat beelden ook
onderling of in een magazine met tekst
eenvoudig te combineren zijn. En het
leuke bij deze fotografievorm is dat ieder
weertype geschikt is, bewolkt of zonnig,
het maakt allemaal niet uit. De belichting
wordt namelijk voor 100 procent bepaald
door de twee gebruikte flitsers en het
resultaat zal dan ook altijd uniform zijn.
STANDAARDTECHNIEK
Bij de standaardtechniek wordt een witte
achtergrond van opaal acrylaat gebruikt.
Deze laat flitslicht door, zodat een bijna
schaduwloze werking ontstaat. Ze worden
verkocht onder de merknamen Perspex en
Plexiglas en laten ongeveer 40 procent van
het licht door. Een veelgebruikte toepassing
van dit materiaal is voor reclamebakken.
Laat het materiaal bij de leverancier
op de gewenste maten maken, waarbij
het formaat van 30 x 45 cm een mooie
standaard is. Het is handig om ook een
kleiner exemplaar als 20 x 30 cm te laten
maken, dat in een kleinere fotorugtas
past. Voor het flitslicht heb je twee flitsers
nodig. Een flitser komt op of naast de
camera en verlicht het onderwerp aan >
70 MEI•JUNI

Handboek macrofotografie
90MM OP FULL-FRAME CAMERA, 1/200S, F/14.0, ISO 800, + EV 2.33.
Zilveren maan tegen een bewolkte lucht gefotografeerd.
Door een belichtingscorrectie van +2.33 EV wordt de lucht helder wit weergegeven.
WINNEN!
Roots mag 5 exemplaren van dit boek weggeven aan
abonnees. Kans maken? Ga voor 22 juni 2020 naar
rootsmagazine.nl/winactiemacrofotografieboek.
Macrofotografie - De kunst van close-ups
Naast dit hoofdstuk over een witte achtergrond (dat in het boek iets uitgebreider
wordt behandeld dan we hier laten zien), schrijft Edwin Giesbers over artistieke,
high key- en zwart-witfotografie, onderwaterfotografie en zoomt hij in op
de benadering en werkwijze bij tal van verschillende onderwerpen, zoals insecten,
reptielen, spinnen en planten. Ook is er aandacht voor meer specialistische
apparatuur en verschillende belichtings- en flitstechnieken.
Macrofotografie - de kunst van close-ups verschijnt rond 2 juni.
Deze gebonden uitgave bevat 208 pagina’s en is een uitgave van Roots en Fontaine
Uitgevers. Het boek is voor € 27,99 te bestellen via rootsmagazine.nl/boeken.
WWW. MAGAZINE.NL 77

Dit is een bijeneter. Kun jij raden
wat hij eet? In één keer goed!
Bromvliegen, libellen en andere
insecten lust hij trouwens ook. Kun
je ook raden hoeveel insecten een
bijeneter soms in één uur vangt? Vast
niet. Maar je weet het als je
alle bijen telt die je hier ziet vliegen.
In één uur vangt hij soms
bijen.
Deze veren zijn nog kleurloos.
Doe daar wat aan!
ZELF ZIEN
In Nederland is
de bijeneter erg
zeldzaam, maar in
het zuiden van Europa
maak je een goede
kans om deze prachtige
vogel te spotten.
Als je een vogel ziet, zie je vooral zijn veren.
Die zitten aan de buitenkant en de vogel is er bijna
helemaal mee bedekt. Veren geven de vogel warmte
en zorgen dat hij kan vliegen. En met hun kleurige
verenpak zien vogels er natuurlijk ook fantastisch uit.
37
boeken
shoppen
bij Roots
NIEUW!
MACROFOTOGRAFIE, DE
KUNST VAN CLOSE-UPS
In dit boek neemt de gerenommeerde natuurfotograaf
Edwin Giesbers je mee in de wereld van het kleine en vaak
verborgene. Hij bespreekt de basistechnieken, maar neemt
ook meer specialistische apparatuur onder de loep. Tevens
zoemt hij in op de benadering van tal van verschillende
planten en dieren en hoe ze te fotograferen.
€ 27,99
DOE-BOEK NATUUR
Laat kinderen met andere ogen kijken naar de natuur.
In het Roots Natuur Doe-boek kunnen kinderen kleuren,
puzzelen, tekenen, raden en ontdekken. Zo kunnen ze de juiste
eieren bij de juiste vogels zoeken, kleurplaten inkleuren
en nog veel meer. Spelenderwijs leren kinderen over wat ze allemaal
tegenkomen in het bos, op het strand, in de sloot of gewoon in
de achtertuin!
DOE-BOEK VOGELS
Verras je kind of kleinkind met het leuke Doe-boek Vogels
van Roots. Dit boek brengt op een vrolijke en creatieve manier
de natuur dichterbij. Met puzzels, kleurplaten en prachtige
illustraties wordt de vogel wereld in beeld gebracht.
Hoe meer je over vogels weet, hoe leuker het wordt
om naar ze te kijken!
BIJEN
VANGEN
TIP Kleur de bijen. Dan raak je de tel minder snel kwijt.
36
€ 17
44
VEREN
maken de vogel
€ 17
45
Al onze boeken zijn te bestellen via rootsmagazine.nl/boeken
Onze boeken zijn te koop zolang de voorraad strekt. Het boek Macrofotografie, de kunst van close-ups is leverbaar vanaf 2 juni 2020. Je kunt het boek wel al eerder bestellen. Het boek wordt dan direct na verschijning

ROOFVOGELS EN UILEN
VAN NOORDWEST-EUROPA
Dit boek neemt je mee naar de leefgebieden van deze machtige
vogels. Het vertelt in prachtige, natuurgetrouwe illustraties van
illustrator Joris De Raedt en teksten van Roots-redacteur
Paul Böhre alles over hun unieke levenswijze.
HET LANGSTE NATUURPAD
VAN NEDERLAND
Dit boek voert je in 32 trajecten van de rand van de provincie
Groningen naar de grens van Noord-Brabant met België.
Een wandelroute van 459 km, die je zoveel mogelijk over stille
zandpaden en landweggetjes voert. De route bevat 136 natuurhotspots
waar bijzondere dieren en planten leven, of
met een interessant landschap.
Wil je een grutto horen? Een haas zien wegsprinten in het veld?
Wil je een ree spotten, een veld vol orchideeën in de mist zien of door
een moerasbos struinen, dan moet je naar buiten. De redactie van
natuurmagazine Roots weet dat als geen ander.
Voor iedereen die graag wandelt en naar dieren en planten kijkt,
heeft Roots het langste natuurpad van Nederland gemaakt. Een wandelroute
van 459 km dwars door Nederland die zoveel mogelijk over stille zandpaden
en landweggetjes voert, door de mooiste natuur van Nederland.
En langs dit gloednieuwe wandelpad heeft Roots 136 natuurhotspots gekozen.
Dat zijn plekken waar je bijzondere dieren of planten leven,
of waar een interessant landschap is te zien.
Wil je een grutto horen? Een haas zien wegsprinten in het veld?
Wil je een ree spotten, een veld vol orchideeën in de mist zien of door
een moerasbos struinen, dan moet je naar buiten. De redactie van
natuurmagazine Roots weet dat als geen ander.
Voor iedereen die graag wandelt en naar dieren en planten kijkt,
heeft Roots het langste natuurpad van Nederland gemaakt. Een wandelroute
van 459 km dwars door Nederland die zoveel mogelijk over stille zandpaden
en landweggetjes voert, door de mooiste natuur van Nederland.
En langs dit gloednieuwe wandelpad heeft Roots 136 natuurhotspots gekozen.
Dat zijn plekken waar je bijzondere dieren of planten leven,
of waar een interessant landschap is te zien.
€ 27,50
Trek je
wandelschoenen
aan en geniet
van 459 km
natuur.
Trek je
wandelschoenen
aan en geniet
van 459 km
natuur.
9 789059 567009
Het Het langste NATUURPAD van van Nederland
Het langste
NATUURPAD
Het langste
NATUURPAD
van Nederland
van Nederland
Met
136 natuurhotspots
Met
136 natuurhotspots
459 KM WANDELEN OVER
ONVERHARDE PADEN EN TRAGE WEGEN
459 KM WANDELEN OVER
ONVERHARDE PADEN EN TRAGE WEGEN
€ 15
9 789059 567009
DE MOOISTE WANDELINGEN
LANGS WATER
Trek je laarzen aan voor een ruige tocht bij Kwade Hoek
of struin langs Veluwse bosbeekjes én de IJssel in één wandeling.
Dit boek met 17 natuurroutes langs het blauwe goud van
Nederland laat je niet alleen wandelen in het spoor van het water,
ook lees je welke kustvogels je kunt zien en welke insecten
boven het wateroppervlak scheren.
DE MOOISTE BOSWANDELINGEN
VAN NEDERLAND
In dit boek vind je 17 avontuurlijke natuurroutes
(een lange route en een ingekorte variant)
door de meest bijzondere bossen in Nederland.
Van het stille Drents-Friese Wold tot het ruige
Planken Wambuis en van de onbekende Stippelberg
tot het heuvelachtige Vijlenerbos.
€ 17
€ 17
of bel 085-8885601 (ma-vr 9.00-17.00 uur)
in de winkels naar je verzonden. Voor bestellingen boven de € 20 betaal je géén verzendkosten. Op deze aanbieding zijn de Privacy- en Leveringsvoorwaarden van New Skool Media van toepassing.

i
A
b
h
c
g
d
f
e

DE GROTE
NATUURQUIZ 2020
18
VAN WIE IS DAT EI?
In mei leggen alle vogels een ei. Nou ja, alle vogels… De 9 eieren hiernaast zijn van
de 9 vogels op deze pagina. Weet jij welk ei bij welke vogel hoort?
1 ....
• Kievit •
Nestplaats: in de wei, op de grond
Aantal eieren: meestal 4 (4,7 x 3,3 cm)
Broedtijd: eind maart (soms eerder), begin april
2
....
• Kerkuil •
Nestplaats: vaak in een schuur of in een nestkast
Aantal eieren: meestal 4 tot 7 (4 x 3,2 cm)
Broedtijd: april of eerder
3
....
• Boomklever •
Nestplaats: in een holte
Aantal eieren: meestal 6 tot 9 (2 x 1,5 cm)
Broedtijd: eind april, begin mei
4
....
• Zilvermeeuw •
Nestplaats: op de grond
Aantal eieren: meestal 2 tot 3 (7 x 4,9 cm)
Broedtijd: eind april
5
....
• Waterhoen •
Nestplaats: op of bij het water
Aantal eieren: meestal 5 tot 11 (4,5 x 3,1 cm)
Broedtijd: tussen maart en augustus
6
....
• Kruisbek •
Nestplaats: in een naaldboom.
Aantal eieren: meestal 3 tot 4 (2,2 x 16 cm)
Broedtijd: meestal eind maart, begin april
7
....
• Nachtegaal •
Nestplaats: tussen brandnetels
Aantal eieren: meestal 4 tot 5 (2,1 x 1,5 cm)
Broedtijd: begin tot midden mei
8
....
• IJsvogel •
Nestplaats: zelfgemaakt gat in een steile oever
Aantal eieren: meestal 6 tot 7 (2,3 x 1,9 cm)
Broedtijd: eind april, soms eind maart
9
....
• Grote bonte specht •
Nestplaats: een zelfgehakt boomhol
Aantal eieren: meestal 4 tot 7 (2,6 x 2,0 cm)
Broedtijd: midden mei
WWW. MAGAZINE.NL 95

MET
ROUTE-
KAART
natuur
ommetje
- OUDEMOLENSE DIEP -
de kracht van
kleine beken
Het nationale park de
Drentsche Aa in het voor jaar:
lieflijk, kleurrijk, divers én
heldere beekjes. Redacteur
Daniël Mulder verkent er het
Boswachterspad Oudemolense
Diep rond buurt schap
Oudemolen. Boswachter Kees
van Son van Staats bosbeheer,
drijvende kracht achter het
pad, wandelt mee als gids:
‘Langs deze route heb je
100 procent bloemgarantie.’
TEKST DANIËL MULDER FOTO’S ERNST KREMERS E.A.
Natuur is open
Vermijd drukke plekken.
Houd altijd minimaal
1,5 meter afstand van elkaar.
Ga zoveel mogelijk alleen.
Hoest je, ben je verkouden of heb
jij of een gezinslid koorts,
blijf dan thuis.
ISTOCK
(BRON: RICHTLIJN
STAATSBOSBEHEER)
Boswachter Kees van Son leunt
over een houten hek, maakt met
zijn armen een weids uitzichtgebaar en
zegt: “Dit is de Drentsche Aa. Kijk naar
al die bloemen, naar de vijftig kleuren
groen, naar het beekje dat door het landschap
meandert. Prachtig toch?” Wandel
het Boswachterspad Oudemolense Diep
en je ziet een stuk landschap waar zo een
schilderijlijst omheen kan. Zeker in mei,
wanneer de zomer als een licht silhouet
verschijnt aan de horizon. Dan bruist dit
Drentse land van het leven.
Ballet van juffers
In de zomer van 2018 heeft Staats bosbeheer
de Boswachterspaden gelanceerd.
Het idee erachter is doeltreffend: een
boswachter kent zijn eigen gebied als
geen ander en weet dus ook de mooiste
paadjes. Knoop die paden aan elkaar en
voilà, je hebt een Boswachterspad. Van
Son wandelt mee over ‘zijn’ pad, dat op
dit moment het mooist is om te lopen.
Na een paar honderd meter passeren we
al korenmolen De Zwaluw A , gebouwd
in 1837 zoals is te zien aan het jaartal
dat in het riet van de molen is verwerkt.
Als iets het landschap van de Drentsche
Aa kenmerkt, zijn het de vele historische
lagen die nog zichtbaar zijn. Kort na de
molen slingert het pad namelijk al langs
een stel grafheuvels en ongeveer hal verwege
de route liggen er weer een paar.
Je wandelt tussen grazende Schotse hooglanders
waarvan de kastanjebruine vacht
glimt in de zon, je passeert op een stukje
heide verweerde jenever bes struiken, dan
ineens doorkruis je een bosje, snel daarna
loop je door boerenland en voor je het
weet, sta je op een brugje en kijk je uit
over het stroomdal van het Oudemolense
Diep. Als het om landschappen gaat, is
de Drentsche Aa zo divers dat het een land
in een land is. “De kracht van deze route
is de afwisseling”, stelt Van Son terecht.
We stoppen op een houten brug en turen
over het water van het Oudemolense Diep.
“Het is nu ideaal weer voor weidebeekjuffers
B ”, zegt hij. Het duurt niet lang
voordat we ze zien. Met hun glanzende,
metaalblauwe lijfjes vliegen ze laag en snel
boven het beekwater. Je herkent de mannetjesjuffers
vooral aan de grote, zwarte
vlek in de vleugels. Als je even blijft kijken
naar dit jufferballet, zie je ongetwijfeld
ook een vrouwtje passeren, dat groenig
van kleur is. Van Son: “Doordat de waterkwaliteit
is verbeterd, zie je hier tegenwoordig
veel meer weidebeekjuffers.”
Waar is de Drentsche Aa?
Een stelsel van beken vormt het skelet van
de Drentsche Aa. “Bij Oudemolen komen
twee hoofdtakken bij elkaar, namelijk het
Gasterse Diep en het Taar losche Diep”,
legt Van Son uit terwijl we langs de wateroever
struinen. “De beek heeft onderweg
talloze namen, die vaak verwijzen naar het
dorp dat de beek passeert. Nu steken we
>
WWW. MAGAZINE.NL 113

natuur
ommetje
MET
ROUTE-
KAART
.RIETORCHIS.
>
het Anloërdiep C over, een smal beekje.
Van oorsprong ontstonden zulke beekjes
in natte en komvormige heide- of hoogveengebieden
waar regenwater zich
verzamelde en zo een diepje vormden.”
Net voor punt 1 op de kaart, waar ov-ers
inhaken op de route, zie je rechts een
pingoruïne (zie kader). Het laatste stuk
lopen we stroomafwaarts en onderweg
wijst Van Son op boompjes die zijn
afgeknaagd tot een mooie potloodvorm.
“Knaagsporen van bevers D , maar de
bever zelf zie je niet snel.” Aan het slot,
een nieuw hoogtepunt van de route,
passeren we stukken hooiland vol met
bloemen. “Op deze route heb je in mei
en juni 100 procent bloemgarantie. Je ziet
onder meer dotterbloem, moeraskartelblad
en de zwartblauwe rapunzel E ”.
Die laatste is een opvallende, maar zeldzame
verschijning in Nederland. “In de
Drentsche Aa experimenteren we onder
meer met bijzaaien, want het is een soort
die hoort bij dit prachtige landschap.”
Volgende keer: door Noarderleech in
Friesland, een van de grootste kwelderlandschappen
van Europa.
Ommetjes gezocht
Heb je een favoriet ommetje dat je wilt
delen met Roots-lezers? Mail dan naar
daniel.mulder@newskoolmedia.nl.
.ECHO UIT DE IJSTIJD.
Een pingo ontstaat doordat kwelwater op een
plek in de bodem samenkomt en bevriest.
Doordat er steeds meer water bevriest, drukt
het ijs de bodem langzaam omhoog en ont staat
er een ijsbult, die soms wel 50 meter hoog kan
worden. Uiteindelijk scheurt de bevroren bodem
open en glijdt de bodem over het ijs naar de
rand. Na de ijstijd smelt het ijs en zakt de heuvel
als een pudding ineen. Wat overblijft is een
diepe kom met daaromheen een wal van aarde:
een pingoruïne.
JAAP DE VRIES PHILIP FRISKORN
Boswachter Kees van Son
D
KLAAS KANIS
C
STAATSBOSBEHEER

LESLEY VAN LOO/NIS
1 IJSSELMEER
2 DE WIEDEN
Overijssel
3 CELLEMUIDEN
Overijssel
4 RONDOM NIJMEGEN
Gelderland
5 KRIMPENERWAARD
Zuid-Holland
5
1 2
4
3
116 MEI•JUNI

5
hotspots
ZWARTE STERN
In april en mei keren de zwarte sterns
weer terug uit hun overwinteringsgebied in
West-Afrika, waarna ze vrij snel beginnen
met broeden. Als de jongen uit het ei zijn
gekomen, vliegen de ouders af en aan met
voedsel. Een mooi schouwspel!
TEKST MONIQUE VAN KLAVEREN
WWW. MAGAZINE.NL 117

Een paartje
huiszwaluwen
blijft een jaar
bij elkaar.
Paspoort
• Naam: huiszwaluw.
• Wetenschappelijke naam:
Delichon urbicum.
• Lengte: 14 cm.
• Kenmerken: vrij kleine, compacte
zwaluw. Korte gevorkte staart.
Helderwitte stuit. Zwarte vleugels
en glanzende blauwzwarte bovendelen.
Onderzijde, borst en keel wit.
Jonge vogel heeft vuilwitte keel,
borst en flanken en dofzwarte
bovendelen.
• Vlucht: snelle vleugelslag met
lange glijvluchten.
• Geluid: rollend ‘prrit’. Zang zacht
brabbelende gekwetter.
• Voorplanting: 1-3 broedsels,
3-6 eieren; 100.000 broedparen in
Nederland, 41.000 in België.
• Verspreiding: plaatselijk algemene
broedvogel rond gebouwen.
Doortrekker in grote aantallen, kan
overal voorkomen. Najaarstrek eind
juli-oktober.
WWW. MAGAZINE.NL 137

Darron xxxxx Matthews, Xxxxxxxxxx
Groot-Brittannië
“Deze wesp kwam af op de zoete
vloeistof die ik op een clematis had
gedruppeld. Pas toen ik de foto op
mijn computer bekeek, zag ik dat
ook een paar piepkleine mijten op
de zoetigheid waren afgekomen.”
© DARRON MATTHEWS | CUPOTY.COM
CUpoty
CLOSE-UP
PHOTOGRAPHER
OF THE YEAR
Petar Sabol, Kroatië
“Na een dag vruchteloos op zoek
te zijn geweest naar geschikte
onderwerpen, kwam ik deze
prachtige vlinder opeens tegen
terwijl hij lekker in de zon zat op
te warmen.”
© PETAR SABOL | CUPOTY.COM

THEO BOSBOOM
Wandelen bij Veluws landgoed
Mini-veldgids voor een wilde zomer
JAAP LA BRIJN
ISTOCK
volgende maand:
Extra dik
zomernummer!
Het juli/augustusnummervan Roots ligt
vanaf 26 juni in de winkel.
De dans van het water
Bij het Veluwse Landgoed Tongeren grenzen
de bossen en heidevelden aan het Wisselse Veen.
Op deze grensnatuur borrelt water omhoog.
Dat levert een verrassende wandelroute op.
Wilde zomer
Roots gidst je deze zomer door deze drie landschappen:
Bos & Heide, Ven & Sloot en tot slot
Kust. Herken wat je onderweg tegenkomt!
Vreemde vlieger
Op de grens van Brabant en Limburg leeft een
zeldzame vlinder met een unieke manier van
vliegen: het spiegeldikkopje.
In de ban van...
Roots gaat op bezoek bij bioloog Roelant Jonker,
die onderzoek doet naar de halsbandparkiet - een
vogel die hij rustig weet te maken met harpmuziek.
En ook ...
Vogels kijken rond het IJsselmeer - Reddingsplan
voor de zandloopkever - Op expeditie met
genootschap Kor en Bot op de Oosterschelde.
Alles over het spiegeldikkopje
ALLE ONDERWERPEN ZIJN ONDER VOORBEHOUD.
ERIKS TUINVOGELS
PORTRET VAN EEN
OOIEVAARPAAR