GVV Unitas 1898-1908

100jaar 1%
\/ sport 6- historic in Gorcum
\

V $5
sportéhistorie in Gorcum 10 H 100 jaar
' \/
I 27 73 ’_T? E? L? Z E
¢ 7; =i_::~“ ‘*%};=' ;f%i’~’
_ __ -:= ~.Y_e- V1.7: ____ ~=__ 1 2.:
.
Burgemeester van Gorinchem van 1 april 1895 ;
tot 10 maart 7915 E _
; Het beg | n
- HONDERD JAAR UNITAS IS EEN MIJLPAAL, een gegeven waar je als vereniging trots op
J ; kunt zijn. Elk jaar, op 19 april, wordt cle oprichting van Unitas gevierd. Waarom
'
" 5 ' nu juist deze datum? Op 19 april 1898 vond namelijk een fusie plaats met stadgenoot
Sparta waarbij de naam Unitas gehandhaafd bleef en voor het gemak werd
en wordt deze datum als oprichtingsdatum aangehouden.
1 Voor zover bekend startten eind vorige eeuw verschillende clubs in Gorcum met de
"%Zi:r= ~?—t‘ 2 _T1T = '~ 1 V
_ '4; 5'. 1‘ *5
*i._.__; ti='?:F; 7 _ _ " 1
° 9' "1' ~_ E ?;‘-, "F §_ M
' _
- : - — ,3;
in _;—' as
_ __ ._ _ _
is :55 >21’
- ' 1 _. ‘=5 I : % '==i=:;‘
De heer R.F.C. de Bruijn, geboren te Zwolle op 2 -
april 1855, wordt bij Koninklijk Besluit van 22 ;
maatt 1895 met ingang van 1 april 1895 benoemd E 3 i
tot burgemeester van Gorinchem. Hij wordt hier de 5
opvolger van de heer C. van Andel, aan wie op
dezelfde datum eervol ontslag is verleend. .
Burgemeester C. van Andel was een kleinzoon van ;
Cornelis van Andel sr. Voornoemde Cornelis kocht 5
op 8 oktober 1816 “een Paardenmolen en Erve, - —
met deszelfs aan- en toebehoren, gebouwen, ‘ 1* ’
zolderingen, oliebakken enzovoorts, staande en
gelegen naast en ten noorden van denselven
molen, welke zich bevond te Gorinchem aan de
wéstzijde van de Keizerstraat, gemerkt A nr. 158."
Cornelis van Andel overleed in 1832. Zijn derde
zoon, Teunis van Andel, zette het bedrijf voort en 5
dat resulteerde in het in Gorinchem bekende §
bedrijf Teunis van Andel B.V. E Het eerste Unitaselftal in 1898
Terug naar de heer De Bruijn, de nieuwe burgemeester
van Gorcum, terug naar zijn levensloop. E nobele voetbalsport. Op 6 oktober 1894 werd de GVV ”Gorcum” opgericht en in
Na zijn opleiding aan de Hoogere Burgerschool in augustus 1895 kwam GVV ”I—Iollandia” ten tonele. In 1897 duikt de naam GW
Zutphen en aan de Polytechnische SChOO| in Delft
WijZig’t de heer de Bruijn Zijn levensplannen. Hij
”Zeelandia” op en in dat zelfde jaar speelde Unitas tegen I-Iollandia; waarbij — volgens
het verslag — “De reuzen van Unitas flink speelden en met 8-O wonnen.”
kiest voor een loopbaan in de gemeente-admini- E Maar zo rond 1898 ontstond op het trapterrein Achter de Kerk de behoefte om tot
stratie, die hij krijgt op de gemeentesecretarie van ; een ”heusche” club te komen. Gangmakers moeten de gebroeders Welters en verder
Gorinchem van de toenmalige gemeentesecretaris,
de heer W. Slootweg. Na enkele jaren in Gorinchem
Looyen, Tromp en ene Stolwerk zijn geweest. Was er toen al sprake van een
bestuur? De geschiedschrijving van Unitas geeft geen opheldering. Ach, in het begin

'
- ~
100 jaar W175 11 sport 6* historie in Gorcum
\/
"IE"11i.JiQii1§,iiiii.,§Eiii59111111
5-1Iuv.v¢\n~-uI.\7IIl1iu'\'r.\I.
1 mm-w rm a nmu ma nu Anmunm \ __,,_,,,, M,“ ,
.. /:5 llnllm-llgem "'-'_:"1"'"'-1*-"I"-‘~ vlllephhqllnn >- nix
,-'..:-»:..*_-."..._---.;..—-_,"—»-, ,__ -_.........-:.:--—-_...a_ t :-*.._.--......--*---*'-=-
Augteyttne _-.-.... __._..-. - -.-..._-..
-_. 4.-.¢.,----.1‘:-__ V
.......-_|..-.5- , ..
¢--n-w- -1....-.> . 1 " ‘B nq-I\-hn=‘h::I,vwl-E-I-u
----—u¢-In-1-=-_-_
n-“,4-»--.n.-u.~ _.¢¢-h
-_-_-'. .
_ --1 -q
..... ‘
__.
g;_-;_-4-.-..-i......'.. _—4~-
-
--sq-.--.,-_ -
--n ~-.-5-an-u--nf’-uiu.\..|_-i-_
,_¢..-4-.--n-1|-‘|. ....¢.-. A-_._; "
_
_..."“"T..."..~ --lv--1--..».
1 ~;_
——~ -.- I‘
--,_
-A
- u__ - -.._.-“.1 -_|>.,_>>-M---4- . -<1»-L
~
-t...|........,....
-4»-...-...........
-_--.._—=;—_- 4-—_—-_—
-1..-_
a-n->---1 .-_
1------4....
~__¢--an -nu pa.
4. _
L7|_-"Z
.¢.
'- --_ ---.~-.-
an
1“";.....""..'T
n--_
I'L- |-1,
I~1I-
:.. "1 _,.,|.n - -I- _\-
q- - ..
~ n-1.-.._ 4.. _ _ ,,,
-Q:-‘T-|~u~_h
\n.lT-»"v| _, _ _ _ _‘- ._.-,._ ._.........
phndsch 0mm'ci|L - ' " nu»... _ -
.. --an
' ""‘ ' ' "“ ' __“
‘ ‘ —* ' .-4..., -mug.‘
' ---1 -up-n ‘t nah,-
-Q-..
_ - ___~.». . _
,_ -1-
~
~—' 27.7..-1-K ...._.
7 *7’ 1.
_ $1,;-._ ——~;_, - »
‘Q
__ -up-:1
-_..n...- -.....-.»..-.
_.."":'-.
I-H-I3 -.-.=C.|...-..~,_..-5| -.." -1.:
- _---s
.:.:.'*:"' '- ---
— 'f"1..;"5'8 fl‘ '..L1'_v-,
....-.
.....-...-.-
:-
-Q.-5-. " ,:
U-WI! 7 -..m i |.._
_ -t_..f"'
|_-n-|-4, ,--in-¢—-—-—--4»
___"_": -..a---. -1-Q-_ .2~-~ M:3
- _
__ ..:___._
' '_-:-"7" ‘dim-In
V,‘
‘=$=T_a.
"’\'G--— .-um ..¢.“""".. --.- \-lhun
__
v_\-:§5-V-a---
. !.. ......-._ 1...... _
, -1" - \- 4.
..-....,i ,i.|-._u- 1.
it ..__..-r..v.:..t
._
4 ..,.. _......\ _
an ...~ ..-........°$.. ,_. ,
-- 1|‘ ;'
--4.-\.u_ -~—- ».:.-\....._.-'—_'_..-.-..._.... -—» ,_,...
. »_ h —
,...'v...";'..:':....: t.....,.......... '5" l'Ill1ii'5'Z;-64-nlnkr:-r—" *_'_
.
p-an - .,..._...-.~
_. _._.... . .._ ._._._.. _-
......t
wahlduna
\~_.:.---k_;_-is-H-.-1 .1-an--41'-u --.1-. -. . |-,_...-:1...-1
-"nu
-u.--4,--~,. _..-.. “:|-.-~u-Q
- ~-,..>..
. ...._ ___i____.
_......... ___
....:-:2-...._ uunqa ..|_.
| ':‘."_“'
. .. ¢...._-.1-1.. _, ,_,_______ un- _
.w..:...-.11.-1
,_.- ————>...__|-,¢._—
___-_ --4--,—-—~—;\,-----i-'..... ‘ "“"“
1...---.u .-
-__-= __-==-:=-4-V,
L_
4., . --.
_ ——-»-- .-..-.~ __ ,.-___ - - .... .. 1...... _
—__.u-|. .1...
_ »- . . . -. - \-_- .1
1
n~- ..._.-......,|.¢..i....|.........,,_
... »..,4.
\.-_-.¢. -.1-.1-<...4.. .--.
-
.1...-,.. ....»- ....\..
--H-__' - . -¢- . -... , -,4 1.. I-h
- <-- I-‘IilbQ—ibll?iKj@'q --_\.4._..-‘.1 '..¢..,......1....=|.... -. .1 ..\s_~q-.1-0 |.
..
>- .-1---|..>->.|.-<..~.-...--1->..¢...~.|
.-
u-1
.I.‘...¢..
H.-1,». --1- .--u., -u. -,-.
-1..--_.-1. -.4,
_ff{gjf-fr; Flrnoh. v.-..>.-... w-1--. .1. i--.-.. ....-=....-,__-...>..~.
mi.-4.“:-,..-.-.-.-
-.~_.....\_._....
Nieuwe Goiinchemse Courant 1898
I ,_ E was er louter sprake van "schooljongensgedoe",
van een vriendenclubje.
Problemen waren er
Wel: hoe kwam men aan de
centen om "een echten lederen
bal" te kopen?
Het pn'11e Unitas had in het
begin ook moeite om een
geschikte accornmodatie te
vinden: zo Werd dus begonnen
Achter de Kerk en veivolgens
ging Unitas spelen op Bastion X
op de Dalernwal, het volgende
“voetba1”ve1d was een veld bij de
N5 goederenloods en vervolgens
speelde Unitas ook enige tijd
haar wedstnjden op een terrein
gelegen tussen de Dordtsedijk en
de Vluchthaven. De denitieve
accommodatie Werd tenslotte het
Exercitieveld, gelegen op de
plaats waar nu het huidige
industrieterrein aan de Schelluinsestraat
is gehuisvest. Tot
1911 zou het Exercitieveld het
onderkomen van Unitas blijven.
De Dordtsche Volksvoetbalbond
Begin 1900 komt Unitas steeds meer
in het nieuws door toedoen van de
latere ere-voorzitter E.G.Q. van Tilburg.
Er werden pogingen ondernomen om
in georganiseerd verband te gaan
voetballen en te stoppen met louter
vnendschappelijke wedstnjden. In
Arkelse Onderweg met rechts de
Rombout Hoogerbeetstraat
werkzaam te zijn geweest, wordt de heer De Bruijn
benoemd tot burgemeester van Valkenburg (Zuid-
Holland), waar hij dertien jaar zal verblijven.
In de gemeenteraadsvergadering van Gorinchem
van 3 april 1895 wordt de heer De Bruijn door de
ioco-burgemeester P.A. Bos als burgemeester
geinstaiieerd.
Beiangrijk in de ambtsperiode " De Bruijn” is het
ontstaan van de Lingewijk in 1909. Daarvoor
werden flinke gedeeiten weiland met zand bedekt,
zodat de volksmond al snei een naam had bedacht
voor deze locatie, namelijk "Zandvoort”, een naam
die nu nog wordt gebruikt. Voor de eeuwvvisseling
hebben de wallen rond de stad een nadelige
invloed gehad op Gorcums expansie, omdat buiten
de vesting een strook onbebouwd moest blijven
voor een schootsveid. Als het gebied ten westen
van het Men/vedekanaai hiervan uitgezonderd
wordt, kan met de bouw van woningen voor de
arbeiders op de fabrieken aan de Arkelsedijk
worden begonnen Deze ontwikkeling is eveneens
gunstig voor het in 1880 gestichte constructiebedrijf
"De Vries Robbé en Co. N.V" dat nu tot
uitbreiding kan overgaan. Ook de suikerfabriek
"Hoi|andia", die in 1871 werd gegrondvest,
proteert hien/an.
Wat gebeurde er nog meer in en met Gorcum tijdens
het burgemeesterschap van de heer De Bruijn?
We laten een aantai zaken de revue passeren:
Het alierbeiangrijkste (mogen we na honderd jaar
alstublieft wat chauvinistisch zijn?) is de oprichting
van de Gorinchemsche Voetbalvereeniging Unitas
in 1898. Voor ons Unitassers belangrijk, voor de
gemeentelijke overheid nauwelijks;
Unitas kreeg
geen medewerking van de gemeente bij het vinden
van een voetbalveid. Toch is die houding in het
vigerende tijdsbeeid te verklaren: sport was
onbeiangrijk in de samenleving van toen; enige
beiangsteiling voor de sport als middel ter ontspanning
bestond nauweiijks. Geiukkig wordt uit
onven/vachte hoek een heipende hand geboden:
van de plaatselijke militaire overheid
mag dan het zg. Exercitieveld bespeeld
worden.
Ter gelegenheid van de troonsbestijging
door H.M. Koningin Wilhelmina in 1898
worden overal in den iande en dus ook
in Gorinchem, feesten georganiseerd.
'

sportéhistorie in Gorcum 12 W13 100 jaar
\/
_
Wilhelminafontein - onthuld in 1898 2 _ x ' ~~- . _‘
Een hoogtepunt
tijdens deze festiviteiten
was de
onthullmg van de
fontein op de
Groote Markt
In datzeifde Jaar
1898 werd ook
begonnen met de
aanieg van het
Wilhelminapark op één van de mooiste locaties in
Gorcum, namelijk Buiten de Waterpoort.
Als garnizoensstad was Gorinchem rond de eeuw-
5 .
WiSS6|ig h€€| belangrijk, daan/an getuigt de é Staande:]. de Bakker - D. Rovers - F. van Peer - geknield: T. Spoor - D. van de H00ff- M.R0vers
aanbesteding van het Rijk VOOl' de bOUW van de E - H. van Dorst - van Wyk - zittend: C. Stevens - A. van Dorst - P. Kuypers
Citadelkazerne in 1900.
Ook het ondervvijs bleef niet achter, zo Werd in
1903 speelden Unitas, I-Iollandia en Gorcum om het kampioenschap van
1902 de Ambachtsschooi in de Haarstraat geopend. Z Gorinchem, maar dat ging met het nodige gekrakeel gepaard, zo blijkt uit de
In 1903 kreeg het aiom bekende Wilhelminaplein
Zijn bebouwing (thans geheel ven/angen door
plaatselijke pers. Wedstrijden waren wel of niet “echt” gespeeld, elftallen werden
aangevuld met spelers van de tegenstander, toeschouwers drongen over “den outnieuwbouw).
Als laatste feiten willen we nog de 5 line. . Uiteindelijk ging de kampi0ensmeopening
van het museum ”Dit is in Betlehem”
in 1912 en de bouw van het post-en telegraafkantoor
op de Groenmarkt in 1913 vermelden.
lnteressant is ook de vermeiding van een aantal
verenigingen, dat naast Unitas toen al bestond,
in een “Adresboek voor Gorinchem" bewerkt
door W.F. Emck Wzn, uitgegeven door J.H.
Knierum op 1
oktober I901. Te weten:
Maatschappij tot Nut van het Algemeen. 1903 begonnen Vermoedelijk organiseerde deze Pers- en
Roode Kruis afd. Gorinchem (vierde in 1995 het
Met het oude Wilhelminaplein werd in
Propagandacommissie van de NVB compedaille
naar Gorcum. In dat zelfde jaar trad
Unitas toe tot de ”Dordtsche Volksv0etbalbond”
en ging men echt in georganiseerd
verband spelen. De eerste wedstnjd Werd
op 18 oktober 1903 gespeeld tegen het
Dordtse Velocitas, waarbij Unitas overduidelijk
met 3-O won. Op 17 april 1904 ging
Unitas naar Dordt om ”eene wedstrijd te
spelen tegen Velocitas 1 voor de Pers- en
Propagandacommissie te ‘s Gravenhage.”
125-jarig bestaan). Z tities in kleiner verband om het voetballen populairder te maken. Uit een verslag van
Gorinchemsche Usclub
Schietvereniging Oom Paul
Vrijmetselaarsloge "Orde en Viijt"
de Dordtsche Courant blijkt dat deze wedstnjd beslist geen propaganda Werd voor
de voetbalspoit:
“Deze wedstrijd Werd
Hollandsche Maatschappij van Landbouw § gespeeld op Rozenhof onder
Lawntennisclub "Ready" E leiding van den NVB-
Fanfarecorps "De Bazuin"
scheidsrechter Reudler. Na
Historische vereeniging "Oud-G0rcum" E de stand 2-1 voor Unitas
wordt het publiek een beetje
Aan het overlijden op 10 maart 1915 van de heer E onhebbelijk en wordt het
De Bruijn, tijdens zijn leven benoemd tot Officier in
spel een oogenblik gestaakt.
de Orde van Oranje Nassau, wijdt het Advertentie- E Ruststand 3-1 voor Unitas.
blad voor Gorinchem en Omstreken van 12 maart
In de tweede helft Werd het.
1915 een In Memoriam, waarin de heer De Bruijn E nog onrustiger op Rozenhof.
wordt geroemd ais een "burgervader" voor hen,
Tweemaal klinkt de fluit en
die zijn hulp, voorlichting of invloed nodig hadden. E het spel wordt weer
fI_:‘*"*—— _ “L? ‘ " - i___~€@.é
.. 3;"?
ab $1,

\_/
\/ :
100jaar lmm 13 sporté-Jhistorie in Gorcum
gestaakt, want een paar jongens achter het Unitasdoel doen hun mond open. De
scheidsrechter verzocht hun de mond te sluiten maar er wordt geen gevolg aan
gegeven en weer wordt er geblazen en het spel wordt voorgoed gestaakt. Het volk
wordt nu woedend en begint te gooien op den scheidsrechter en deze moet zijn
vlucht zoeken in een cafe.” Unitas kreeg door het staken van de Wedstrijd er nog
eens 5 doelpunten bij en ging dus met een 8-1 overwinning naar huis.
De Citadel kazerne
De Rotterdamsche Voetbalbond
Van de twintig jaren, waarin burgemeester De
Er was echter voor de clubs die meededen aan de competitie van de Dordtsche Bruijn aan het Stadsbestuur Ieiding hee gedeven,
Volksvoetbalbond geen enkele moge1ijk- E is verder weinig naar buiten gekomen. Gorinheid
om te promoveren en aangezien
Unitas steeds betere resultaten behaalde,
werd het hogerop gezocht. In september
1905 meldde Unitas zich dan ook aan bij
de Rotterdamsche Voetbalbond.
Financieel vergde dit heel wat van de
club, want nu moesten de uitwedstnjden
in Rotterdam en omgeving worden
gespeeld. Unitas zag wel kans om het
bestuur van de RVB ertoe te bewegen, dat
He: nieuwe Wilhelminaplein
twee uitwedstrijden op één zondag mochten G O R1 N C H E 1\/1 H E B
worden afgewerkt. ‘s Morgens om zeven uur vertrok het Unitasgezelschap met de 3
legendarische Fop Smit naar Rotterdam, speelde een o<:htend- en een middagwed-
stnjd en ‘s avonds voeren de roodbroeken met dezelfde boot weer terug naar
Gorcum! Een uitwedstrijd was dus echt een dae uit. Maar ook bij de thuischem
is in die tijd nauwelijks gegroeid noch uitgebreid
vanwege "den knellenden
vestinggorde|". Zolang die toestand duurde,
kon deze burgemeester niets groots tot stand
brengen. Op 1 januari 1898 — het oprichtingsjaar
van Unitas - telde Gorinchem 1 1994
inwoners, waarvan 5738 mannen en 6256
vrouwen.
De /Jsc/ub, GOfi!1Ch€!T1S oudste sportvereniging
(door AJ. Busch)
Wedstrijden waren de leden a1 lang voor het beginsignaal van de wedstrijd actief: QORINCHEMSE Doordat Koning Winter
immers de lijnen moesten worden gekalkt, de netten werden opgehangen en waar
vroeg Op pad was, konden
nodig moest ook de koeienstront worden geruimd. gs sportieve Gorcumers al begin
Unitas werd door de Rotterdamsche Voetbal Bond ingedeeld in de Tweede Klasse A €l-UB 1879 de schaatsen onderbinen
blijkbaar bliezen de Gorcumers hun partijtjes daar aardig mee, want in september
den. Gelegenheid 0m te
1906 promoveen Unitas zelfs naar de Eerste Klasse van de RVB. Daarna zet deze : schaatsen was er in overvloedz de Oostgracht, de
opgaande lijn zich voort: in het seizoen 1907-1908 komt Unitas uit in de Derde
Haven, de Linge, het Kanaal van Steenenhoek, de
Klasse van de NVB, de “grote" Nederlandsche Voetbalbond. De spelers die deze Schelluinse Vliet en verder Weg de bevroren water- X
promotie bewerkstelligden, hadden a1 bekende Unitas-namen als F. van Peer, F.
van Lamoen, D. Rovers en M. Rovers.
_.__
E <5 .9
gangen in de Alblassen/vaard. Een ijsbaan bezat
Gorinchem niet. Daarom richtten enige schaats|iefhebbers
op 8 december 1879 een vereniging op om
Al tien jddf oud ;
;
9
Het bestuur mocht tussen twee knbben in de
. . § in die behoefte te voorzien.
In 1907 ging - bij de start van het
Men/vede bij de Dalempoort een baan uitzetten.
nieuwe seizoen - de GVV "Gorcum” op E ‘lien dagen na de oprichting organiseerde de
in Unitas en hield na 13 jaar op te
vereniging met de naam "UscIub" daar de eerste
bestaan. Ook de GVV "1-Iollandia” ging E schaatsvvedstrijden. Onder de vrolijke klanken van
na 12 jaar te hebben bestaan ter ziele; de
meeste spelers kwamen over naar
Unitas. Op 19 apnl 1908 (let u even op
v.l.n.r.: H. Wiedeman - H. Looijen - Versluis -
]. de Bie - Fré van Peer - Frans van Lamoen -
H. de Vn'es - Dorus Roovers - Tinus Roovers -
C. de Bie - E.G. Onnen
een muziekkapel werden hardrijwedstrijden gehouden
over een Iengte van honderdtwintig meter.
Vijfentvvintig deelnemers streden om de eer en om
de eerste prijs: een bedrag van dertig gulden. Er
vielen nog enkele geldprijzen en een kistje sigaren
te verdienen. De "lJsclub" richtte zich niet alleen op
de hardnjders, want er was ook een wedstrqd
i

n
n
&/
sportfwhistoriein Gorcum 14 Umm 100jaar
- \/
schoonrijden, een vorm van schaat- . de datum?) bestond Unitas inrniddels 10 jaar en ondanks
sen die door jong en vooral door de beperkte nancien en het ontbreken van een behooroud
druk werd beoefend.
Opgericht in 1879 is de "Usclub”,
na enige tijd omgedoopt tot
”Gorinchemsche |Jsc|ub", de oudste
nog bestaande sportvereniging in
de Arkelstad. Ondanks de relatief
lijke kleedgelegenheid werd toch ter ere van dit 10-jarig
bestaan een groot toemooi georganiseerd dat op 19 en
20 april (Eerste en Tweede Paasdag) werd gehouden. De
deelnemers waren D.F.C., Excelsior, Xerxes, Sparta,
Maassluis, V.F.C., DVS, G.V.C., V.O.C. en Unitas. Door
het slechte weer op de eerste dag viel het aantal bezoehoge
contributie van een rijksdaa|- Nieuwe Ijsclub kers al tegen maar op paasmaandag was het helemaal
der telde de vereniging weldra meer dan honderd
leden. De Winter van 1881 maakte het mogelijk een
baan uit te zetten Op de Mervvede. Gingen bij de
eerst gehouden wedstrijden de drie geldprijzen naar
militairen, nu mochten Ze van hogerhand niet meer
meedoen, want volgens een militaire arts ZOU
hardrijden op de schaats nadelig Zijn voor de
gezondheid!
Een schaatsbaan Op de rivier had Zijn nadelen.
mis.
‘s Morgens om zes uur begon het te sneeuwen en deze winterse omstandigheden
hielden aan tot tien uur, Waardoor straten en terreinen met een sneeuwlaag van wel
tien centimeter waren bedekt! En dat betekende alle hens aan dek voor Unitas. Met
man en macht werd gewerkt aan het sneeuwvrij maken van het terrein totdat de
weergoden anders beslisten: om elf uur begon het weer te sneeuwen. De pakweg
tweehonderd spelers en supporters van de bezoekende verenigingen die inmiddels
waren gearriveerd, konden onverrichter zake weer huiswaatts keren. Een kse
strop voor Unitas! Op 3 mei werden de jubileum-
Tijdens een vorstperiode duurde het Iang eer de E wedstrijden alsnog gespeeld. Voorzitter Den Bakbaan
betrouwbaar was met glad ijS zonder bobbels.
Het bestuur Wilde dan 00k bij intredende vorst
sneller het ijs op. Gelegenheid daartoe bood de
ker kon na afloop in De Doelen (in de Molenstraat)
de prijzen uitreiken, waama een grote fuif begon.
Het eerste seizoen in de NVB en dit lO-jarig
Winter van 1887, toen het gemeentebestuur toe- jubileum leverden een decit van honderd gulden
stemming gaf tot het besproeien van de gedempte
op, een enonn bedrag voor die tijd. Menige club
Kalkhaven. Op de ontstane ijsvloer in de stad konden f zou door zoiets ten gronde zijn gegaan, maar
de leden schaatsen, compleet met levende muziek
dankzij een zuinig beheer van secretaris-penning;
en 's avonds een feestelijke verlichting van kleurige E meester E.G.Q. van Tilburg hield men het hoofd
lampionnen en Bengaals vuur. Veel schaatsers had-
den een lampion met brandende kaars bij zich.
Hardrijders moesten naar een grote ijsbaan bij de
suikerfabriek aan de Arkelse dijk.
boven water. In het seizoen 1907-1908 eindigde
Unitas op de tweede plaats en een seizoen later op
de vijfde plaats in de Derde Klasse van de NVB.
Daar waren wedstrijden uitgeschreven, zoals het :
- Oak toen al
rapen van tun/en en ringrijden op de schaats, op 5 De Beurs
klompen teertonnen rollen en het pakken van een 5 We eindigen dit hoofdstuk met wat klein meningezeeptjong
varken, maar de ingetreden d0Ol
gooide roet in het eten. Het grote ledental van de
selijk leed, waarvan de plaatselijke pers melding maakte: “Op 5 februari werd ten
nadeel van enkele leden der voetbalclub Unitas, tijdens de oefening, eenig geld
“Gorinchemsche |Jsc|ub" maakte het mogelijk de E ontvreemd.” Vroeger was dus niet alles beter! 0
contributie terug te brengen naar één gulden.
Financieel ging het niet slecht. Het bestuur wilde
een terrein aankopen dat ‘s winters kon dienen als
E
E
" b I 1890 h l"k h '
Z1222.‘ tin “$511§Z'ZZierlaa§‘d“;t/iffiile" IJ S CLU B TE G 0 RIN C HEM
Ondervveg te kopen Daar gingen op 10 december
1890 de eerste wedstrijden van start. Muzikanten
zorgden voor gezellige muziek en er stond een
koek-en-zopie met erwtensoep, warme punch,
op SCHAATSEN , voor mannen bovenje 18 jar, Mmden
op do bun der vereeniging op Dingsdlg 25 Januarij 188],
chocolade- en anijsmelk en andere Iekkernijen. 3,, mom“, kn 11 M,‘ (5, an wed" di,nende)_
Twaalf jaar later kon de ijsbaan Worden vergroot PRIJS 50 GIZLDEX, l'RE.\lll-1 25 Gl'I..Dl-}.\’.
met een naastgelegen boomgaard. De eigen
If\I‘F'GGEI‘D 25 _P°“l" P" h°°m'
Deelnemers moeten zlch aanmelden by de Heeren Commissu-Essen H. VA
ijsbaan was een goede investering. Als er ijs was GEISDORP in den Doelen of den Heer C. B. WISBOOM op de Knlkhnen
kon direct een Schaatsbaan Worden uitgezet
Mnfimum deelnemers DERTIG, bij meerdere deelname wordt geloot. Sluitin
der lgat Maandagqvond 8 uur.
Zonder toestemmlng te Vragen aan Overheld of Toegang lot. de afgesloten baan voor het Hardrijtlen uitsluitend on]
Harm Leden mu humte lluiagenoaun. Vreemdelingen betalen f l,— Enhie
Namens het. Besluur, dc Secrehris,
C. B. WISBOOM.
\ \

'
100 jaar
\/
E
'
15 sportéhistorie in Gorcum
0
— i
?=-==_‘~_ »
z-__'
particuiieren.
Het was de bedoeling het vijfentwintigjarig bestaan
op luisterrijke wijze te vieren met hardrijwedstrijden
voor dames en heren, maar de dooi stak daar een
stokje voor. Wei hield de club er een grotere houten
ijstent aan over. De vereniging kende in haar lange
bestaan natuurlijk ups en downs. Hoogtepunten
waren de winters waarin naar hartelust kon worden
geschaatst, met wedstrijden in schoon- en hardrijden,
gecostumeerde ijsfeesten en gewoon gezellig
schaatsen voorjong en oud. Voor de jongsten- de
cracks van de toekomst- was er dan een krabbei-
Ijspret _ baantje uitgezet. Dieptepunten waren er ook: van
| '5? E E
Q |
, .
....................
. .
de eerste honderd seizoenen waren er maar liefst
negenentwintig zonder ijs geweest.
in de ioop der tijden veranderde er veel, want ook
op de ijsbaan kon de modernisering niet worden
tegengehouden. Grammofoonmuziek verdrong
muziekkorps en pierement, in plaats van olielampen
aan de hoge palen kwam er electrische verlichting,
de baanvegers ruimden veld voor een veegmachine.
De ijstent, waarin de schaatsers zich bijna driekwart
eeuw rond de potkachel hadden ven/varmd, werd
kort voor het honderdjarig bestaan ven/angen door
een nieuw clubgebouw met bestuurs- en behandelkamer.
De ”Gorinchemsche Usclub" hee
veel
bijgedragen tot het bevorderen van de schaatssport
in Gorinchem.
in een interview bij de opening van de sporthal ver-
Het oude postkantoor E teide burgemeester mr. L.R.J. ridder van Rappard -
de naamgever van de sporthal - dat zijn grootste
wens was een ijshai in de stad. Een winke|iersvereniging
hield enkele jaren later, in de zomer van 1973,
een actie onder het motto: "Wees wijs, geef ons
ijs". Twee wethouders namen de opbrengst,
bestemd voor een overdekte kunstijsbaan, officieel
in ontvangst. Toch is de schaatshal er niet gekomen,
maar mede dank zij Gorinchems oudste sportvereniging
kan er wei worden geschaatst, maar alleen als
de ijsgoden dat toelaten.
Baanvegers Lingehaven
1882 GORCUIVISCHE
LAWNTENNISCLUB READY
,,‘J2eaaly”
,1
I 11 3
in 1881 komt de zee-ofcier W. Noorduyn in Gorinchem
op het idee om het tennisspel — dat hij op reizen
naar Engeland had ieren kennen — daadwerkelijk
in Gorcum te gaan beoefenen.

sportéhistorie in Gorcum 16 E 100 jaar
; \/
Op zijn initiatief werd in 1882 een baan aangelegd 5
in de tuin van De Doelen in de Moienstraat. Samen
met de reeds aanwezige croquetclub werd toen
"The Gorcum Croquet and Lawn Tennis Club"
opgericht. Enkele jaren later, we schrijven 1899,
was deze baan blijkbaar afgeschreven en werd een
nieuwe tennisbaan aangelegd op militaire grond §
nabij de walgang van Bastion IV. De naam van de
vereniging was inmiddels ook al veranderd in Gor— §
cumsche Militaire Tenniscclub. De tennisvereniging
betaalde toentertijd maar liefst een rijksdaaider huur §
per jaar aan de Staat der Nederlandenl Blijkbaar
was tennis populair, want door toename van het
ledental werd in 1907 een tweede baan aangelegd
bij de wal en in 1911 veranderde de naam van de
vereniging ook maar weer eens. Gorcumsche Mi|itaire
Lawn Tennisclub werd de nieuwe benaming. In E Appeldijk rond 1900
dat jaar worden de aarden banen ook ven/angen
door een andere ondergrond. Uiteraard zocht de ;
vereniging op een gegeven moment ook aansluiting
bij de Nederlandse Lawn Tennis Bond; dat geschied-
de in 1915 en toen kon ook voor het eerst aan de
competitie worden deelgenomen. §
E
E
E
E
E
E
In 1933 vindt uiteindelijk de definitieve naamgeving : i
plaatsz Gorcumsche Lawn Tennisclub Ready. De 3
Tweede Wereldoorlog heeft ook gevoigen voor
Ready: het tennispark bij de stadswailen gaat §
verloren. Na de oorlog, in 1947, wordt — mede '
dankzij de inspanning van enkele Ieden en door de
uitgifte van langlopende obligaties onder Ieden en 5
donateurs — een nieuw tennispark gerealiseerd
in het Plantsoen. Twee jaar later
wordt de accommodatie zelfs verrijkt
met een heus clubhuis. Heden ten dage
is het tennispark van Ready nog steeds
in het Plantsoen te vinden, inmiddels
wel omsloten door de tuinen van huizen
die in de loop van de tijd zijn gebouwd.
Vele Ieden en vele bekende Gorcummers
hebben direct na de oorlog en ook
nadien grote inspanningen geleverd om
een goede vereniging op te bouwen en
in stand te houden.
Namen noemen is altijd gevaarlijk, maar
voor de heer F. Looyen — de drijvende _ Accommodatie Ready.
kracht achter de wedergeboorte van Ready in 1946
— mag zeker wel een uitzondering worden ,
gemaakt. Hij is inmiddels 60 jaar (1) lid van Ready en
vanwege zijn vele verdiensten thans ook ere-iid van
onze vereniging. Het gaat goed met Ready. In 1997
liefst 115jaar oud, maar met 180 Ieden een
vereniging die nog springlevend is. §
E
E