You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
NUMMER 32 • ZOMER <strong>2020</strong> | WWW.NEWFINANCIALFORUM.NL<br />
new<br />
FINANCIAL<br />
MAGAZINE<br />
GELD EN DIENSTVERLENING, ZO KAN HET OOK!<br />
FAISAL SETOE<br />
SUCCES HEB JE<br />
NOOIT ALLEEN<br />
JASPER VAN BRAKEL<br />
BETEKENISVOL BANKIEREN<br />
HEIDI LEENAARTS<br />
WELKE SAMENLEVING<br />
WENSEN WIJ?<br />
ELINE HESSE<br />
GENOEG IS GENOEG<br />
AMBA ZEGGEN<br />
LESSEN UIT DE<br />
PERMACULTUUR<br />
MAARTEN NIJMAN<br />
OUR NEW ECONOMY<br />
THEMA<br />
Waardering<br />
BERT RORIJE<br />
NAAR DE DOE-MODUS<br />
JACK COX • LAMBERT BECKS • CORINNE VAN ROOIJ • FRANS DE BIE • PETER VAN HOFWEEGEN
New Financial Forum<br />
Doel<br />
De stichting New Financial Forum stelt zich ten doel een<br />
bijdrage te leveren aan het helpen van de financiële sector bij<br />
het uitoefenen van haar belangrijke maatschappelijke functie<br />
op basis van de kernwaarden integriteit en duurzaamheid.<br />
Visie<br />
De financiële sector is de bloedsomloop van de economie. Om<br />
een gezonde bloedsomloop te behouden, is continue actie van<br />
binnen uit de sector gewenst.<br />
Ambitie<br />
Het New Financial Forum bundelt krachten, ideeën,<br />
inspiratie en best practices van positief ingestelde mensen<br />
en bedrijven die gezamenlijk een concrete en wezenlijke<br />
bijdrage leveren aan een gezonde en maatschappelijk<br />
relevante financiële sector. De doelstelling kent drie thema’s:<br />
het zichtbaar maken van de positieve beweging, onderlinge<br />
versterking en inspiratie.<br />
What’s in it for you?<br />
Het New Financial Forum is hét platform waar mensen uit<br />
de financiële sector vrijuit met elkaar de dialoog kunnen<br />
voeren over wezenlijke zaken. Wie deelneemt aan het<br />
Forum kan ideeën lanceren en toetsen, kennis en inspiratie<br />
opdoen en leren van anderen. En zodoende een bijdrage<br />
leveren aan het hogere doel. Hierbij is ook jouw support<br />
keihard nodig. Meld je daarom aan en bouw met ons mee<br />
aan een betere financiële wereld.<br />
Bestuurder van de Stichting New<br />
Financial Forum is oprichter Willem<br />
Vreeswijk (tevens hoofdredacteur VVP).<br />
De Raad van Toezicht bestaat sinds<br />
1 januari 2018 uit: voorzitter Indra<br />
Frishert (Dazure), penningmeester<br />
Douwe Dijkstra, secretaris Robin van<br />
Been (Polis Advocaten) en de leden<br />
Amba Zeggen (Risk & Governance),<br />
Boudewijn van Uden (a.s.r.) en Faisal<br />
Setoe (Aegon).<br />
Aegon, Allianz, a.s.r., Dazure, De<br />
Goudse, HDI Global Specialty,<br />
Nationale-Nederlanden, Nationale<br />
Waarborg, Obvion, Turien & Co., Univé,<br />
Yellowtail en Zwitserleven zijn partners<br />
van de stichting New Financial Forum.<br />
Dankzij hun support komt de missie<br />
van de stichting een stuk dichterbij:<br />
een gezonde en gerespecteerde<br />
financiële sector die werkt aan het<br />
herstel van vertrouwen op basis<br />
van de kernwaarden integriteit en<br />
duurzaamheid.<br />
www.newfinancialforum.nl<br />
Bouw ook mee aan een gezonde en gerespecteerde financiële sector en word Ambassadeur<br />
www.newfinancialforum.nl
WAARDERING<br />
VOORWOORD<br />
Waardering<br />
Het ligt voor de hand om de coronacrises in een Hoogste tijd om te beseffen dat het systeem wat we hebben<br />
themanummer over Waardering te noemen en omarmd ook maar een keuze is en dat we met zijn allen ook<br />
gezien de extreme urgentie doe ik het ook gewoon.<br />
Als er één ding is wat ons de coronacrises steem dat wel recht doet aan onze diepste verlangens, aan<br />
in staat zijn om een heel ander systeem te bouwen, een sy-<br />
(en daarvoor de financiële crisis) heeft geleerd, wat we daadwerkelijk waarderen en wat we van echte waarde<br />
dan is het wel dat alles van echte waarde gratis is. Pas als we de verbinding weer voelen met onszelf, met elkaar<br />
en ons onderdeel voelen van alles dat leeft, kunnen we<br />
is. Denk aan compassie, saamhorigheid, een glimlach, een<br />
aanraking, pretoogjes van een kind, mededogen, zonnestralen<br />
op je huid, een stromende rivier, het geluid van kwet-<br />
Of zoals Charles Eisenstein in zijn boek ‘Een Betere We-<br />
nieuwe stappen maken.<br />
terende vogels in de morgen, de wind in je gezicht en gezondheid.<br />
Deze lijst is bijna oneindig. Ga maar eens na wat prikkels geldt economische groei als iets dat vanzelfsprekend<br />
reld’ zegt: “In het debat over schuldreductie versus fiscale<br />
voor jou de afgelopen tijd, toen je gedwongen thuis zat en/ en onaanvechtbaar is. Bij elke discussie over immigratiebeleid<br />
worden maatschappelijke conventies zoals landsgrenzen<br />
of juist keihard aan het werk was, echt van belang was. Het<br />
zal niet heel veel verschillen van bovenstaande opsomming. als vanzelfsprekend beschouwd. Armoedecijfers uit de Derde<br />
Uiteraard kan geld een uitstekend hulpmiddel zijn om iets Wereld zijn gebaseerd op de notie dat geld een goede maatstaf<br />
te bereiken waar mensen, dieren en planten bij gebaat zijn, voor rijkdom is. De selectie van nieuwsitems in het journaal<br />
maar het wezenlijke waar we naar verlangen heeft niets met wekt de indruk dat dit het belangrijkste en meest relevante is<br />
geld te maken.<br />
dat er is gebeurd. Bordjes met mededelingen als ‘Noodrem –<br />
De corona-epidemie heeft veel mensen veel leed berokkend.<br />
Tegelijkertijd heeft het ook duidelijk gemaakt dat de lijke orde gehandhaafd wordt door straf, net zoals de inmid-<br />
misbruik wordt gestraft’ wekken de indruk dat maatschappe-<br />
meeste mensen naar iets anders verlangen dan we met zijn dels alomtegenwoordige beveiligingscamera’s de indruk wekken<br />
dat mensen in de gaten moeten worden gehouden. Maar<br />
allen gebouwd hebben. Eeuwigdurende economische groei is<br />
een lachertje, sterker nog, je hebt sowieso helemaal niets aan vooral vertelt de vanzelfsprekendheid van de maatschappelijke<br />
routines ons dat deze manier van leven normaal is.”<br />
een groeiende economie als deze mede is gebaseerd op de fabricage<br />
van wapens, het toenemend gebruik van antidepressiva,<br />
etc. Of als onze groeiende economie ten<br />
systeem in tact te houden, is voorbij. Dit is<br />
Het leggen van steeds meer noodverbanden om het oude<br />
koste gaat van de gezondheid van de planeet,<br />
onze kans om een economie te bouwen die<br />
ook als het uit ons zicht gebeurt, of dat de economie<br />
groeit dankzij kinderhanden of slaven.<br />
Zolang we de gezondheid van de planeet in<br />
gevaar brengen, hebben we niets aan groei,<br />
sterker nog, doen we absoluut geen recht aan<br />
de oorspronkelijke betekenis van economie<br />
(zorgen dat het huis gezond blijft<br />
“ALLES VAN<br />
ECHTE WAARDE<br />
IS GRATIS”<br />
recht doet aan al het leven. Doe je mee?<br />
Veel inspiratie toegewenst met dit themanummer<br />
over waardering. n<br />
WILLEM VREESWIJK<br />
willem@newfinancialforum.nl<br />
ZOMER <strong>2020</strong> <strong>NFM</strong> | 3
COLOFON<br />
NEW FINANCIAL MAGAZINE HÉT PLATFORM<br />
VOOR DE NIEUWE FINANCIËLE WERELD<br />
Een initiatief van Willem Vreeswijk<br />
Nummer 32 van het New Financial Magazine<br />
verschijnt in een oplage van 1500 exemplaren.<br />
UITGEVER/HOOFDREDACTEUR<br />
Willem Vreeswijk 06 10630149,<br />
willem@newfinancialforum.nl<br />
EINDREDACTEUR<br />
Bibi Smissaert, bibi@bluebottle.nu<br />
MEDEWERKERS<br />
Lambert Becks, Jack Cox, Silvia Janssen, Heidi<br />
Leenaarts, Maarten Nijman, Bert Rorije, Ivo<br />
Valkenburg, Renate Voormolen, Amba Zeggen<br />
6 12<br />
FAISAL SETOE SUCCES HEB JE JASPER VAN BRAKEL<br />
NOOIT ALLEEN<br />
BETEKENISVOL BANKIEREN<br />
FOTOGRAFIE<br />
Adrian & Gidi, Peter Beemsterboer, Ruben<br />
Buitenhuis, Dyana van Campen, Frederique<br />
Passier, RSF Social Finance, Sadhana Setoe, Bas<br />
van Tol, Bettina Traas<br />
UITGAVE VAN<br />
Stichting New Financial Forum,<br />
Wapendragervlinder 29, 3544 DL Utrecht<br />
BASISIONTWERP EN VORMGEVING<br />
Peter Beemsterboer, www.beemsfoto.nl<br />
ABONNEMENTEN<br />
Een jaarabonnement (vier nummers) op het<br />
New Financial Magazine kost € 44,95, excl<br />
btw. Bedrijfsabonnementen op aanvraag:<br />
willem@willemvreeswijk.com.<br />
REPRODUCTIE<br />
Overname van artikelen, tekeningen, foto’s<br />
e.d. is slechts mogelijk na schriftelijke<br />
toestemming van de Stichting New Financial<br />
Forum<br />
22 25<br />
JACK COX WONDER<br />
ELINE HESSE GENOEG IS<br />
GENOEG<br />
REALISATIE<br />
Edicola Publishing bv<br />
Postbus 2013, 7420 AA Deventer<br />
info@edicola.nl / www.edicola.nl<br />
COÖRDINATIE<br />
Thea van Dartel<br />
DRUKWERK<br />
Veldhuis Media, Raalte<br />
38 43<br />
PETER VAN HOFWEEGEN / FRANS DE BIE MAARTEN NIJMAN<br />
ACADEMIE IN ZELFVERTROUWEN OUR NEW ECONOMY<br />
4 | <strong>NFM</strong> ZOMER <strong>2020</strong>
INHOUD<br />
THEMA WAARDERING<br />
INTERVIEW<br />
6 Succes heb je nooit alleen | Aan de keukentafel van<br />
Faisal Setoe (HDI Global Specialty)<br />
18<br />
HEIDI LEENAARTS WELKE<br />
SAMENLEVING WENSEN WIJ?<br />
12 Bankieren voor een betekenisvolle economie | Jasper<br />
van Brakel (Gaia Herbs)<br />
25 Genoeg is genoeg | Eline Hesse (Circulair IQ)<br />
38 Een academie in zelfvertrouwen | Frans de Bie en Peter<br />
van Hofweegen (ITvitae)<br />
ESSAY<br />
18 Welke samenleving wensen wij? | Heidi Leenaarts<br />
(United Economy)<br />
32<br />
AMBA ZEGGEN LESSEN UIT<br />
DE PERMACULTUUR<br />
32 Concrete lessen als uit de permacultuur voor financials<br />
| Amba Zeggen (Risk & Governance) en Gé Visser (College<br />
Hageveld)<br />
43 Wat waardevol is wordt bepaald door de bril die je opzet<br />
| Maarten Nijman (Our New Economy)<br />
48 Hoe krijg je deze branche in de doe-modus? | Bert<br />
Rorije (Scale of Significance)<br />
COLUMN<br />
22 Wonder | Jack Cox (Econsenso)<br />
AMBASSADEUR AAN HET WOORD<br />
48<br />
BERT RORIJE NAAR DE<br />
DOE-MODUS<br />
54 Blijf dicht bij jezelf | Lambert Becks (Qees)<br />
LICHT<br />
56 Een feestelijk leven maak je zelf | Corinne van Rooij<br />
ZOMER <strong>2020</strong> <strong>NFM</strong> | 5
AAN DE KEUKENTAFEL<br />
FAISAL SETOE:<br />
“SCHAKEN MET JE<br />
LICHAAM.”<br />
6 | <strong>NFM</strong> ZOMER <strong>2020</strong>
AAN DE KEUKENTAFEL<br />
“Alles is mogelijk als je je helemaal geeft, niets komt vanzelf, je<br />
moet er hard voor werken en zorg ervoor dat je een ander helpt.<br />
Succes kun je nooit alleen hebben. Succes is pas succes als iedereen<br />
het goed heeft.” Dit tekent Faisal Setoe, Managing Director<br />
HDI Global Specialty.<br />
Succes heb je<br />
nooit alleen<br />
TEKST WILLEM VREESWIJK | BEELD BETTINA TRAAS EN SADHANA SETOE<br />
De keukentafel van Faisal Setoe<br />
(39) staat in Woerden,<br />
maar als gevolg van de coronacrisis<br />
vindt het gesprek<br />
via de telefoon plaats. Ondanks<br />
de afstand komt het<br />
persoonlijk leven toch heel dichtbij.<br />
Zijn kinderen laten tijdens het gesprek<br />
hun huiswerk aan hun vader zien en<br />
stellen af en toe een vraag. Het huiselijke<br />
leven is zelden zo dichtbij als in deze<br />
tijd. “Ik ben dankbaar dat we ’s ochtends<br />
met het hele gezin kunnen ontbijten,<br />
dat onze kinderen overdag even<br />
op schoot komen zitten en vragen kunnen<br />
stellen over hun huiswerk. Deze crisis<br />
vertraagt. Het doet me denken aan<br />
mijn jeugd. Ik herinner me de kleur<br />
van de lucht als ik uit school kwam en<br />
mijn moeder klaar stond met een kopje<br />
thee. Nu zie ik die kleur weer.”<br />
Uiteraard beseft Faisal dat het individuele<br />
leed in deze tijd heel groot is.<br />
“Toch valt me ook op hoe ongelooflijk<br />
flexibel en wendbaar we als mensen<br />
zijn. Als de nood aan de man is, zijn we<br />
in staat het roer om te gooien en zie je<br />
de saamhorigheid en inventiviteit opbloeien.<br />
Wel jammer dat er zoiets ergs<br />
voor nodig is om dit te laten gebeuren.<br />
Tevens maakt een crisis duidelijk dat<br />
er ook mensen zijn die zich stekelig gedragen,<br />
die niet naar links gaan als dat<br />
het beste is voor iedereen en hamsteren<br />
ook al gaat dat ten koste van een<br />
ander.”<br />
Voor Faisal is werken op afstand lastig.<br />
“Natuurlijk heb ik dagelijks contact<br />
met het managementteam, wat prima<br />
gaat met alle hedendaagse technieken,<br />
maar ik mis het contact met de werkvloer.<br />
Ik wil mensen zien, weten hoe het<br />
echt met ze is. Als je niet weet wat mensen<br />
bezighoudt, waarom zou je dan<br />
überhaupt een bedrijf willen runnen?”<br />
“ALS JE NIET WEET WAT<br />
MENSEN BEZIGHOUDT,<br />
WAAROM ZOU JE DAN<br />
ÜBERHAUPT EEN BEDRIJF<br />
WILLEN RUNNEN?”<br />
Op een ander niveau kan deze pandemie<br />
worden gezien als een noodkreet<br />
van de aarde. Faisal las in De Groene Amsterdammer<br />
een prachtig betoog van de<br />
honderdjarige James Lovelock, uitvinder,<br />
holistisch wetenschapper, verbonden<br />
aan het Schumacher College en bedenker<br />
van de gaia-hypothese. “Volgens<br />
hem is de aarde een superorganisme,<br />
waarbij aarde, atmosfeer en levende organismen<br />
zo op elkaar zijn afgestemd<br />
dat ze kunnen voortbestaan. Dat evenwicht<br />
is ernstig verstoord. Je kunt stellen<br />
dat de aarde koorts heeft en de tijd<br />
moet krijgen om zich te herstellen. Als<br />
mensheid moeten we er voor zorgen<br />
dat de aarde weer gezond wordt.”<br />
OCEANEN OVERSTEKEN<br />
Faisal woont met zijn vrouw Sadhana,<br />
met wie hij vijftien jaar getrouwd is, en<br />
hun kinderen Jonas (8), Sofia (7), Noah<br />
(4) en Eva (2) in Woerden. Zelf groeide<br />
hij op in Limburg, waar een groot deel<br />
van zijn familie woont. Voor Faisal is familie<br />
heel belangrijk. Regelmatig wordt<br />
Limburg dan ook aangedaan. Voor Nederlandse<br />
begrippen best een afstand,<br />
maar voor de familie Setoe is dat een<br />
rekbaar begrip. “Ik behoor tot de eerste<br />
ZOMER <strong>2020</strong> <strong>NFM</strong> | 7
AAN DE KEUKENTAFEL<br />
“WAT IS ER MOOIER<br />
OM EEN BIJDRAGE TE<br />
MOGEN LEVEREN AAN<br />
DE TRANSITIE NAAR<br />
EEN ZINVOL BEDRIJF?”<br />
generatie Surinamers die in Nederland<br />
geboren is. Mijn voorouders komen<br />
echter uit India. Zoals veel arme Indiërs<br />
maakte mijn grootvader de oversteek<br />
naar Suriname om daar een betere<br />
toekomst op te bouwen. Mijn grootvader<br />
mocht zijn vrouw meenemen.<br />
Veel mannen konden dat niet en stapten<br />
van het ene moment op het andere<br />
op de boot, zonder dat tegen hun familie<br />
te kunnen zeggen. Je kan ze zien als<br />
‘contractslaven’ die in feite nooit meer<br />
terug konden als ze zich eenmaal hadden<br />
aangemeld. Toen waren er geen<br />
communicatiemiddelen, dus hun vrouwen<br />
en kinderen bleven in grote onzekerheid<br />
en in armoede achter, wat uiteraard<br />
tot veel bitterheid en boosheid<br />
heeft geleid. Nog steeds is dat merkbaar<br />
in sommige streken in India.”<br />
Zijn grootouders kregen in Suriname<br />
kinderen en zijn grootvader werd<br />
een succesvol ondernemer. Hij had<br />
onder meer een meubelmakerbedrijf,<br />
een houtzagerij en een groothandel<br />
in hout. Hij overleed onverwachts aan<br />
hartfalen, toen zijn zoon nog heel jong<br />
was. Het familiebedrijf werd geliquideerd<br />
en zijn grootmoeder koos er in de<br />
vroege jaren zeventig voor om opnieuw<br />
een oceaan over te steken en in Nederland<br />
een betere toekomst op te bouwen.<br />
“Mijn vader is geboren in de Caraïben,<br />
maar heeft zich, net als vele anderen,<br />
altijd beschouwd als echte Nederlander.<br />
Suriname maakte toen immers<br />
deel uit van Nederland. Hij ontmoette<br />
mijn moeder in Nederland (Schijndel)<br />
en ze kregen twee kinderen. Zij hebben<br />
mij ongelooflijk veel geleerd en meegegeven.<br />
Mijn vader was ongeschoold<br />
en mijn moeder ging na de huishoudschool<br />
aan het werk als schoonmaker.<br />
Zij hebben ons laten zien dat je er wel<br />
komt in het leven als je hard werk, niet<br />
zeurt en mentaal sterk bent. Mijn moeder<br />
schoolde zich al vroeg om tot voedingsdeskundige<br />
en is nog altijd actief<br />
in de zorg als voedingsassistente, ook<br />
tijdens de huidige coronacrisis. Samen<br />
hebben ze in Tegelen een eigen huis<br />
kunnen kopen en hun kinderen kunnen<br />
laten studeren. Ze staan voor iedereen<br />
klaar en worden door iedereen<br />
geliefd. Het zijn zeer behulpzame mensen.<br />
Ik ben trots op mijn afkomst, trots<br />
op hun weerbaarheid, trots op wat ze<br />
ons hebben meegegeven. Het maakt<br />
je nederig als je weet waar je vandaan<br />
komt. Vanzelfsprekend was hun emotionele<br />
vocabulaire niet sterk ontwikkeld,<br />
maar ik heb de kans gekregen om<br />
dat te mogen ontwikkelen. De waarden<br />
die zij ons hebben meegegeven, wil ik<br />
graag mijn kinderen meegeven: alles is<br />
mogelijk als je je er helemaal voor inzet,<br />
maar vergeet nooit dat je er bent<br />
om anderen te helpen. Alleen kun je<br />
geen succes hebben, succes is pas succes<br />
als iedereen het goed heeft.”<br />
INDRUKWEKKENDE BANKEN<br />
De reputatie van de financiële sector<br />
heeft ernstige deuken opgelopen. Pas<br />
de laatste jaren lijkt de sector zich meer<br />
aan te sluiten bij de samenleving. Toch<br />
is het nog niet zo lang geleden dat die<br />
reputatie wel goed was. “Begin jaren<br />
negentig stond de bank nog midden in<br />
de samenleving. De bankier liep nog<br />
gewoon rond in het dorp en was aanspreekbaar.<br />
Voor mij was het bijzonder<br />
om samen met mijn vader naar de<br />
bank te gaan. We dempten onze stemmen,<br />
liepen over een rood tapijt naar<br />
een man achter glas, die na het invullen<br />
van een document en het zetten<br />
van een handtekening geld meegaf.<br />
Vervolgens gingen we naar de winkel<br />
om wat snoep voor mij te kopen. Voor<br />
mij waren banken indrukwekkend.”<br />
Van zijn vader kreeg Faisal de raad om<br />
bij een verzekeraar te gaan werken. Dat<br />
was een garantie om een stabiel leven<br />
op te bouwen. “Als kind haal je dan je<br />
schouders op. Maar mijn vader kreeg<br />
toch gelijk. Na mijn studie Bedrijfskunde<br />
wist ik niet goed wat ik zou gaan<br />
doen. Populair waren de traineeships,<br />
ook al waren de selectiecriteria streng.<br />
Ik dacht, ik probeer het gewoon. Een<br />
traineeship bij Delta Lloyd leek me wel<br />
wat. Tot mijn verbazing werd ik daar<br />
aangenomen. Het werd vier jaar lang<br />
één groot avontuur. Ik kwam er in die<br />
tijd achter dat ik op de een of andere<br />
manier in staat ben mensen met elkaar<br />
te verbinden. In onze financiële wereld<br />
Aan de keukentafel<br />
De financiële sector is people’s business,<br />
zo luidt het cliché. Maar wie<br />
zijn de mensen die in de financiële<br />
sector werken? Wat houdt hen bezig,<br />
wat drijft hen, waar lopen ze<br />
echt warm voor en wat willen ze de<br />
sector meegeven? Door financieel<br />
dienstverleners aan hun eigen keukentafel<br />
aan het woord te laten over<br />
wat hun echt bezighoudt wil de<br />
stichting New Financial Forum de<br />
financiële sector een menselijk gezicht<br />
geven. Eerdere keukentafelgesprekken<br />
waren er onder meer met<br />
Marieke van Zuien van BNP Paribas<br />
Cardif (zomer 2017), Ron Bavelaar<br />
toen nog van Yarden (herfst 2017),<br />
Jeanette Hadderingh van NIBE-SVV<br />
(winter 2017), Maarten Edixhoven<br />
van Aegon (lente 2018), Sjoerd Laarberg<br />
van Allianz (zomer 2018), Geert<br />
Bouwmeester van de Goudse (herfst<br />
2018), Boudewijn van Uden van ASR<br />
(winter 2018), Marguerite Soeteman-Reijnen<br />
van Aon (lente 2019),<br />
Ingrid Visscher van de Vereende (zomer<br />
2019), Antoinette Kalkman van<br />
Nationale Waarborg (herfst 2019),<br />
Carla Muters van NHG (winter 2019)<br />
en Femke Bakker van Turien & Co./<br />
AnsvarIdéa (lente <strong>2020</strong>).<br />
8 | <strong>NFM</strong> ZOMER <strong>2020</strong>
AAN DE KEUKENTAFEL<br />
ontbreekt het niet aan inzet, vakkennis<br />
en goede wil. Wel aan onderlinge verbondenheid.<br />
Waar de ratio vaak een<br />
tien scoort, blijft het gevoel nog wel<br />
eens onderbelicht. Daar hoop ik een<br />
verschil te kunnen maken.”<br />
Faisal kijkt dankbaar terug op zijn<br />
periode bij Delta Lloyd. “Tegelijkertijd<br />
zag ik ook dat juist dat menselijke aspect<br />
meer naar de achtergrond verdween en<br />
plaats maakte voor termen als kostenreductie,<br />
schaderatio’s, werkvoorraden en<br />
aantallen fte’s. De medewerkers werden<br />
minder gehoord. Dat doet wat met een<br />
bedrijf. Toen Aegon aanklopte, hoefde<br />
ik niet lang te twijfelen. In die tijd stond<br />
Marco Keim aan het roer en zijn missie<br />
was om van Aegon een bedrijf te maken<br />
met een maatschappelijke rol waar zowel<br />
medewerkers als klanten zich thuis<br />
voelen. Wat is er mooier om een bijdrage<br />
te mogen leveren aan een transitie<br />
naar een zinvol bedrijf?”<br />
MONSTERKLUS<br />
Faisal werkte er ruim 4,5 jaar als Manager<br />
Productmanagement. Toen klopte<br />
HDI aan. “In feite boden zij me de kans<br />
om ondernemer te worden en dat zit<br />
in het familiebloed. Wel moest ik ver<br />
uit mijn comfortzone stappen. De overstap<br />
was de kans om mijn eigen oceaan<br />
over te steken. Een half jaar de tijd<br />
kreeg ik om met HDI Global Specialty<br />
een nieuwe verzekeraar op te richten.<br />
Een monsterklus die we uiteindelijk<br />
hebben geklaard. De Rotterdamse mentaliteit<br />
sprak me direct aan. Natuurlijk<br />
wordt er eerst afwachtend gekeken wat<br />
voor vlees ze in de kuip hebben. Maar<br />
als je laat zien dat je zelf de mouwen<br />
opstroopt, gelooft in wat je doet en op<br />
de bres voor ze staat, dan gaan ze met<br />
je mee en steken ze de handen uit de<br />
mouwen als geen ander. De Rotterdamse<br />
mentaliteit is ijzersterk en past eerlijk<br />
gezegd ook wel bij die van mijn ouders<br />
en voorouders. Voor mij is het belangrijk<br />
dat daadwerkelijk iedereen tot<br />
het team behoort. Toen President John<br />
F. Kennedy het NASA-hoofdkwartier bezocht,<br />
vroeg hij een schoonmaker wat<br />
hij bij NASA deed. De man zei: ‘Ik help<br />
een man op de maan te zetten. Dat<br />
spreekt boekdelen. En zo is het in elk<br />
bedrijf. Ook mijn eigen moeder heeft<br />
als schoonmaker bijgedragen aan het<br />
succes van veel bedrijven.”<br />
Voordat Faisal ‘ja’ zei tegen deze<br />
uitdaging ging hij goed met zichzelf in<br />
gesprek. “We zijn allemaal voorbijgangers.<br />
Ik vroeg me af wat ik wilde en zou<br />
kunnen bijdragen. Ik wil met HDI Global<br />
Specialty binnen vijf jaar de nummer<br />
één positie in ons segment bereiken<br />
en dat met een gezonde groei, blije<br />
klanten en trotse medewerkers. Die<br />
plannen zijn uitgewerkt en we hebben<br />
de handen er voor op elkaar gekregen.<br />
We gaan ervoor!”<br />
ZOMER <strong>2020</strong> <strong>NFM</strong> | 9
AAN DE KEUKENTAFEL<br />
BROER-ZUS-GEHALTE<br />
“Diversiteit is eindelijk een echt thema<br />
op de bestuursagenda’s van de financiele<br />
dienstverleners. De culturele diversiteit<br />
is echter nog steeds abominabel te<br />
noemen. De feiten spreken voor zich.<br />
Natuurlijk staan diversiteit en inclusiviteit<br />
inmiddels hoog op de bestuursagenda’s,<br />
maar ik weet niet zeker of<br />
het intrinsiek daadwerkelijk wordt omarmd.<br />
Want waarom duurt het anders<br />
zo lang voor er echt beweging is? Wel<br />
zijn er gelukkig meer vrouwen aan de<br />
top, maar dat zijn vooral blanke vrouwen<br />
die op elkaar lijken. Ze hebben eenzelfde<br />
uitstraling, eenzelfde culturele<br />
achtergrond en hun kinderen zitten op<br />
eenzelfde hockeyclub. Begrijp me niet<br />
verkeerd, ik ben een voorstander van<br />
meer vrouwen in de top, alleen hoop ik<br />
“MIJN MOEDER DROEG<br />
ALS SCHOONMAKER BIJ<br />
AAN HET SUCCES VAN<br />
VEEL BEDRIJVEN”<br />
op een wat lager broer-zus-gehalte. Nu<br />
nodigen de broers aan de top bij wijze<br />
van spreken hun eigen zus uit om mee<br />
te doen. Dat schiet nog niet echt op.”<br />
Voor Faisal is het belangrijk dat diversiteit<br />
en inclusiviteit een thema is<br />
geworden in het bedrijfsleven. “Als je<br />
als bedrijf kiest voor echte diversiteit<br />
komt er een enorme power vrij. Dat potentieel<br />
laten de meeste bedrijven liggen.<br />
Helaas is het stereotype denken<br />
diep verankerd in de samenleving. Wie<br />
voorheen googlede op het woord ‘succes’<br />
kreeg veel blanke mannen in beeld,<br />
wie googlede op ‘criminaliteit’ zag<br />
veel zwarte mensen. Inmiddels aangepast,<br />
maar Google is wel ons collectieve<br />
brein. Bijna niemand die zich dan<br />
afvraagt waarom dit gebeurt. Er is nog<br />
een wereld te winnen.”<br />
Faisal is sinds een aantal jaren lid<br />
van de Raad van Toezicht van de stichting<br />
New Financial Forum. “Prachtig<br />
om te zien hoe hier diversiteit werkt.<br />
Zowel de verhouding man-vrouw, jongoud<br />
als de culturele diversiteit is binnen<br />
de Raad uitstekend vertegenwoordigd.”<br />
Voor Faisal is de rol in de Raad van<br />
Toezicht belangrijk. “De stichting New<br />
Financial Forum draagt bij aan een bewuste,<br />
gezonde en betekenisvolle financiële<br />
sector. Dat vind ik van groot belang<br />
en daar draag ik graag mijn steentje<br />
aan bij. Bovendien geeft het me veel<br />
voldoening om met een aantal prachtige<br />
mensen binnen de Raad van Toezicht<br />
een echte relatie aan te gaan en<br />
mooie initiatieven te ontwikkelen en<br />
tot uitvoering te brengen waar de hele<br />
sector baat bij heeft.”<br />
SCHAKEN<br />
Naast zijn werk- en gezinsleven maakt<br />
Faisal ook graag tijd vrij voor sport<br />
en dan met name vechtsport (MMA).<br />
In zijn jeugd heeft hij veel prijzen gewonnen<br />
met judo en taekwondo. “Ik<br />
ben niet groot van stuk en op de basisschool<br />
werd ik ermee geplaagd. Mijn<br />
vader raadde aan op een vechtsport te<br />
gaan. Met enige tegenzin heb ik dat gedaan,<br />
maar ik bleek talent te hebben.<br />
Een vechtsport leert je niet zozeer om<br />
van je af te slaan. Als mensen gewelddadig<br />
boos zijn dan kun je daar doorgaans<br />
niet tegenop. Waar het wel om<br />
gaat, is de beheersing van je zelf en hoe<br />
je om kunt gaan met stressvolle situaties.<br />
Een vechtsport leert je te schaken<br />
met je eigen lichaam.” n<br />
10 | <strong>NFM</strong> ZOMER <strong>2020</strong>
WAARDERING<br />
JASPER VAN BRAKEL:<br />
“VAN EGO NAAR ECO.”<br />
12 | <strong>NFM</strong> ZOMER <strong>2020</strong>
WAARDERING<br />
Jasper van Brakel (1974) ziet het bedrijfsleven bij uitstek als een geschikt middel om bij te dragen aan<br />
maatschappelijke vernieuwing. In 2018 werd hij ceo van het Amerikaanse RSF Social Finance. Met meer<br />
dan 1.900 cliënten en sinds 1984 een bedrag van meer dan 750 miljoen dollar aan leningen is RSF een<br />
schoolvoorbeeld van ethisch ‘bankieren’. Investeerders, spaarders en sociale ondernemers die geld nodig<br />
hebben, bepalen samen de prijs van het geld. Meer dan 70 procent van de gefinancierde projecten<br />
worden geleid door vrouwen. Een omgekeerd beeld van Wall Street.<br />
Bankieren voor<br />
een betekenisvolle<br />
economie<br />
TEKST IVO VALKENBURG | BEELD DYANA VAN CAMPEN EN RSF SOCIAL FINANCE<br />
“De mensen die mij het<br />
meeste inspireren zijn<br />
degenen die een radicaal<br />
idee omhelzen dat<br />
het belang dient van de<br />
mens en de aarde en dat ook concreet<br />
weten uit te voeren. Ik houd ervan om<br />
hoogstaande idealen samen met anderen<br />
te transformeren in praktische oplossingen<br />
op de werkvloer. Alleen als we<br />
onze abstracte droombeelden kunnen<br />
vertalen in waarde-creatie voor alle betrokkenen,<br />
dan realiseren we echte verandering”,<br />
aldus Van Brakel die geboren<br />
en getogen is op het Brabantse land.<br />
In 2008 verhuisde hij met zijn gezin<br />
naar de Verenigde Staten om Weleda<br />
Noord-Amerika te gaan leiden. “Weleda<br />
is een wereldwijd concern dat natuurzuivere,<br />
mens- en diervriendelijke<br />
verzorgingsproducten en geneesmiddelen<br />
produceert. De bedrijfsvoering<br />
staat volledig in het teken om bij te dragen<br />
aan de gezondheid van de aarde en<br />
haar bewoners. De grondstoffen zijn afkomstig<br />
van de biologisch-dynamische<br />
of biologische landbouw en uit in het<br />
wild verzamelde planten. Er wordt veel<br />
aandacht besteed aan klimaatneutraal<br />
ondernemen en om energieverbruik,<br />
afval, milieuvervuiling en schadelijke<br />
stoffen te minimaliseren. Het bedrijf is<br />
opgericht in 1921 door Rudolf Steiner,<br />
de grondlegger van de antroposofie. De<br />
Nederlandse arts Ita Wegman was medeoprichter.”<br />
“IN ALLES WAT WE<br />
DOEN WILLEN WE EEN<br />
KATALYSATOR ZIJN VOOR<br />
POSITIEVE IMPACT OP DE<br />
KWALITEIT VAN LEVEN”<br />
ORGANISATIE-ONTWIKKELING<br />
Een scherpe en integrale kijk op de wereld,<br />
onder meer te vinden in de antroposofie,<br />
is Van Brakel met de paplepel<br />
ingegoten. Van huis uit is hij bekend<br />
met de praktische toepassingen van de<br />
antroposofie. Denk aan de Vrije School<br />
die de vrije ontwikkeling van kinderen<br />
wil waarborgen, de geneeskunde die<br />
de kennis en praktijken van reguliere<br />
artsen wil verbreden met een integrale<br />
kijk op zowel de lichamelijke als geestelijke<br />
aspecten van het ‘mens-zijn’ en<br />
de biologisch-dynamische landbouw<br />
die zonder kunstmest en bestrijdingsmiddelen<br />
werkt en ervan uitgaat dat de<br />
aarde een levend wezen is, waarop de<br />
kosmos invloed heeft.<br />
“Zoals dat wel vaker gaat tussen ouders<br />
en hun kinderen, moest ik in het<br />
begin niets hebben van het antroposofisch<br />
gedachtegoed. Wel koesterde ik<br />
van jongs af aan idealen over een betere<br />
wereld. Tijdens mijn studie bedrijfseconomie<br />
aan de Erasmus Universiteit<br />
ZOMER <strong>2020</strong> <strong>NFM</strong> | 13
WAARDERING<br />
te Rotterdam werd ik echter verrast<br />
door het openingswoord van Prof. Dr.<br />
Cees Zwart tijdens een hoorcollege over<br />
organisatieontwikkeling. Hij zei tegen<br />
een volle zaal economiestudenten: ‘U<br />
bent allemaal een beetje helderziend,<br />
alleen u bent het weer vergeten’. Dat<br />
maakte iets wakker in mezelf. Hij raadde<br />
me allerlei boeken over organisatieontwikkeling<br />
aan en zo ben ik via mijn<br />
studie toch terechtgekomen bij een holistische<br />
kijk op ondernemen en de samenleving.<br />
Een nieuwe cultuur van<br />
werken stond daarin centraal, menswaardig,<br />
rekening houdend met zowel<br />
de materiële als immateriële aspecten<br />
van het leven.”<br />
SOCIALE DRIEDELING<br />
In Nederland en Duitsland zijn Triodos<br />
Bank en GLS Bank mooie voorbeelden<br />
van banken als afspiegeling van het<br />
economische leven zoals beschreven in<br />
de sociale driedeling van Steiner. Steiner<br />
maakt namelijk onderscheid tussen<br />
het economisch leven, het rechtsleven<br />
en het culturele leven. Elk gebied<br />
heeft haar eigen wetmatigheden, ook<br />
al zijn ze met elkaar verweven. Als geld<br />
deze drie verschillende sectoren ondersteunt,<br />
draagt het bij aan een gezonde<br />
economie. Steiner spreekt koopgeld,<br />
leengeld en schenkgeld. Bij het kopen<br />
geven we geld aan een ander en verwachten<br />
we daar direct iets voor terug.<br />
Bij het lenen van geld verwachten we<br />
dat we er later iets voor terugkrijgen<br />
en ontstaat er een schuldverhouding<br />
en bij het schenken geven we geld en<br />
verwachten we niet dat we er iets voor<br />
terugkrijgen. Schenkgeld is van essentieel<br />
belang om het culturele en geestelijke<br />
leven in de samenleving vitaal te<br />
houden.<br />
“De sociale driedeling vind je volledig<br />
terug in het werk van RSF. Alhoewel<br />
we feitelijk geen bank zijn, doen<br />
we alles wat een ethische bank in essentie<br />
hoort te doen. We trekken enerzijds<br />
spaargeld en investeringsgeld<br />
aan en anderzijds verlenen we kredieten<br />
aan sociale ondernemers die actief<br />
werken aan het welzijn van mens, natuur<br />
en samenleving. Daarnaast faciliteren<br />
we het maatschappelijk leven<br />
met ‘schenkgeld’. In alles wat we doen<br />
willen we een katalysator zijn voor positieve<br />
impact op de kwaliteit van leven<br />
en zijn we gericht op de langetermijnwinst<br />
op sociaal, economisch en<br />
ecologisch gebied. Wij onderzoeken<br />
wat het betekent om een bijdrage te<br />
leveren aan een betekenisvolle economie<br />
gebaseerd op vrijgevigheid en onderlinge<br />
verbondenheid. Geld zien we<br />
als middel om een regeneratieve economie<br />
te bevorderen die economie,<br />
ecologie en investeringen met elkaar<br />
in harmonie brengt. Onze geldkeuzes<br />
hebben enorme invloed op de kwaliteit<br />
van ons leven.”<br />
VAN EGO NAAR ECO<br />
“Als we een aquarium met mooie vissen<br />
als een metafoor nemen voor een<br />
organisatie, dan zie je dat bij veel ondernemingen<br />
de meeste aandacht uitgaat<br />
naar de vissen, die goed bij elkaar<br />
moeten zwemmen en op tijd eten moeten<br />
krijgen. Ik kijk vooral naar de kwaliteit<br />
van het water. In essentie focus<br />
ik op een beweging van ‘ego naar eco’.<br />
Geld moet altijd een zinvolle betekenis<br />
dienen. Niet alleen op hoog niveau.<br />
Juist als de missie ook tot in de kleinste<br />
dingen binnen de organisatie tot uitdrukking<br />
komt, dan voedt dat een cultuur<br />
van mensen die niet alleen werken,<br />
maar ook de liefde zichtbaar maken<br />
in hun werk. Je kunt zulke mooie<br />
boeken lezen of theorieën of modellen<br />
aanhangen, maar het valt of staat met<br />
het welzijn en de intrinsieke motivatie<br />
van mensen.”<br />
Jasper van Brakel<br />
Jasper van Brakel (1974) is geboren en<br />
getogen in Nederland. Na de afronding<br />
van zijn masteropleiding economie<br />
(richting bedrijfseconomie)<br />
aan de Erasmus Universiteit te Rotterdam,<br />
werkte hij vier jaar lang voor<br />
Ormit op het gebied van talentontwikkeling<br />
van mensen binnen organisaties.<br />
Daarna verhuisde hij naar<br />
Duitsland om zes jaar lang voor Weleda<br />
te werken in verschillende managementfuncties<br />
op het gebied van<br />
sales en marketing. In 2008 werd hij<br />
succesvol ceo Weleda Noord-Amerika.<br />
In 2011 studeerde hij af aan de<br />
Harvard Business School. In 2013 en<br />
2014 gaf hij leiding aan een herpositionering<br />
van Weleda’s Nederlandse en<br />
Belgische dochterondernemingen.<br />
Vervolgens werd hij partner van Newpark<br />
Capital en was hij adviseur bij<br />
Armonia, beide actief op het gebied<br />
van investeren met een positieve impact<br />
op de samenleving.<br />
Hij is getrouwd en heeft vier<br />
kinderen. Momenteel is Van Brakel<br />
naast zijn rol als ceo van RSF Social<br />
Finance ook president commissaris<br />
van Gaia Herbs en is hij lid van de<br />
raad van commissarissen van Teton<br />
Waters Ranch.<br />
GEZAMENLIJKE PRIJSBEPALING<br />
“Het is mooi om te praten over een paradigmaverschuiving,<br />
maar wat uiteindelijk<br />
telt zijn de praktische daden. Met<br />
RSF doen we ons uiterste best om onze<br />
visie op menselijkheid, onderlinge verbinding<br />
en samenwerking in alle facetten<br />
van het bedrijf te integreren. In het<br />
bedrijfsleven zijn we gaan geloven dat<br />
concurrentie de beste prijs oplevert. Bij<br />
RSF kiezen we radicaal om concurrentie<br />
te vervangen door samenwerking.<br />
Neem de manier hoe wij de prijs vaststellen<br />
van een lening, ofwel het rentepercentage.<br />
Al meer dan tien jaar brengen<br />
we elk kwartaal een afvaardiging<br />
van spaarders, investeerders en sociale<br />
ondernemers bij elkaar in zogenoemde<br />
Community Price Gatherings. In een door<br />
ons gefaciliteerde dialoog wordt het<br />
rentepercentage van de leningen vastgesteld.<br />
Dat is echt heel bijzonder. Stel<br />
je voor, je bent investeerder, dan is het<br />
te begrijpen dat je vanuit jezelf toch de<br />
neiging hebt om er een zo’n goed mogelijk<br />
rentepercentage uit te slepen. Voor<br />
de sociale ondernemer geldt het omgekeerde.<br />
Zo laag mogelijk is het beste. En<br />
14 | <strong>NFM</strong> ZOMER <strong>2020</strong>
WAARDERING<br />
Hoofdkantoor RSF Social Finance.<br />
dan zitten wij als RSF er nog met een<br />
prijskaartje tussen om de dienstverlening<br />
als intermediair zo goed mogelijk<br />
te faciliteren. Een lagere rente heeft direct<br />
gevolgen voor de manier waarop<br />
we ons werk kunnen doen, of de hoogte<br />
van onze salarissen.”<br />
RSF heeft een methode ontwikkeld<br />
om tot afspraken te komen waar iedereen<br />
zich in kan vinden. “We spreken<br />
openlijk en oprecht over de gevolgen<br />
van een rentewijziging. Wat betekent<br />
dat voor de investeerder? Wat betekent<br />
dat voor de ondernemer? Mensen zijn<br />
in staat om daar gezamenlijk een antwoord<br />
op te formuleren, met respect<br />
voor ieders behoeften en mogelijkheden.<br />
Dat zijn voor mij altijd weer ‘kippenvelmomentjes’.”<br />
Investeerders wegen ook goed mee<br />
waarin wordt geïnvesteerd, wat het belang<br />
is voor de gemeenschap. “Op die<br />
manier ontstaat er begrip voor elkaar.<br />
De investeerder weet dat zijn geld goed<br />
terechtkomt en de ondernemer die<br />
geld nodig heeft, heeft respect voor de<br />
investeerder. Zonder dergelijke investeerders<br />
zouden talloze bedrijven hun<br />
betekenisvolle functie niet langer vervullen.<br />
De investeerder leert de sociale<br />
betekenis van het werk van de ondernemer<br />
waarderen en vice versa. Beide partijen<br />
komen in een sessie van 1,5 tot 2,5<br />
uur tot een gezamenlijke aanbeveling<br />
over de hoogte van de rente. Vrijwel altijd<br />
wordt deze aanbeveling door RSF<br />
overgenomen.”<br />
MISSION-FIRST BUSINESS MODELS<br />
“Om tot een menswaardige economie<br />
te komen is tevens een herziening van<br />
“INVESTEERDERS LEREN<br />
DE SOCIALE BETEKENIS<br />
VAN HET WERK VAN DE<br />
ONDERNEMER WAARDEREN<br />
EN VICE VERSA”<br />
eigendomsstructuren en businessmodellen<br />
nodig. Je hoeft alleen maar te kijken<br />
naar de systeemcrisis waarin we als<br />
samenleving verkeren – van klimaatverandering<br />
tot inkomensongelijkheid<br />
– om te zien dat het bedrijfsleven voor<br />
een groot deel onderdeel is van het probleem.<br />
We hebben de revolutie van aandeelhouderswaarde<br />
naar stakeholderswaarde<br />
hard nodig. We kunnen niet<br />
langer afhankelijk zijn van de welwillendheid<br />
van een paar ceo’s.”<br />
Van Brakel ziet wereldwijd een toenemende<br />
interesse voor ‘mission-first<br />
business’ modellen die gefundeerd zijn<br />
op de principes dat winst altijd de betekenis<br />
van een onderneming behoort te<br />
dienen, dat stakeholders actief betrokken<br />
zijn en ‘de macht’ hebben om besluiten<br />
te nemen en dat het economische<br />
eigendom en de stemrechten van<br />
elkaar gescheiden zijn. “Dit soort modellen<br />
zijn allang geen theorie meer.<br />
Kijk bijvoorbeeld naar het grote Duitse<br />
Bosch concern met ruim 400.000<br />
medewerkers. Het is voor 92 procent<br />
in handen van een vereniging zonder<br />
winstoogmerk die enerzijds beschermt<br />
ZOMER <strong>2020</strong> <strong>NFM</strong> | 15
WAARDERING<br />
“Altijd weer ‘kippenvelmomentjes’ als investeerders<br />
en ondernemers samen uitstijgen<br />
boven het eigenbelang.”<br />
dat het bedrijf niet zomaar in verkeerde<br />
handen terechtkomt en anderzijds<br />
zorgt dat de winsten worden gebruikt<br />
om talloze nuttige zaken in de samenleving<br />
te bevorderen, zoals gezondheidszorg,<br />
wetenschap, onderwijs, cultuur,<br />
etc.”<br />
Ander praktijkvoorbeeld is Triodos<br />
bank, die omwille van een evenwichtige<br />
relatie tussen de aandeelhouder en<br />
de missie van de bank haar aandelen<br />
heeft gecertificeerd, zodat aandeelhouders<br />
van de bank aandelen kunnen kopen<br />
(eigendom) zonder dat het direct<br />
stemrecht oplevert. “Deze bank heeft<br />
zich ook beschermd tegen een overname<br />
door een ongewenste partij. Dat is<br />
niet bedoeld om niet langer winst te<br />
maken. Winst is nu eenmaal de zuurstof<br />
voor een onderneming, alleen<br />
winst is niet de doelstelling, maar het<br />
mooier maken van de wereld. Binnen<br />
ons netwerk stimuleren wij dit soort<br />
nieuwe modellen en zien ook dat ze<br />
volop worden toegepast.”<br />
GEEF-ECONOMIE<br />
“In traditionele business modellen<br />
wordt een donatie gedaan aan een goed<br />
doel en die instelling bepaalt dan wat<br />
er met het geld wordt gedaan. Dit is big<br />
business geworden. Wij kiezen voor een<br />
andere weg, waarbij de controle over de<br />
fondsen verschuift van de donors naar<br />
de Shared Gifting Circles waarin experts<br />
participeren vanuit verschillende donorinstellingen.<br />
Deze groepen gaan<br />
met elkaar in dialoog om tot de juiste<br />
verdelingen te komen. Op deze manier<br />
wordt de collectieve wijsheid van<br />
de totale groep gebruikt in plaats van<br />
de machtsbelangen van het goede doel<br />
of instelling zelf. Ook hier transformeren<br />
we de concurrentie tussen verschillende<br />
goede doelen tot een vereniging<br />
“EEN ORGANISATIE IS NIETS<br />
ANDERS DAN EEN MIDDEL<br />
OM BOVEN HET EIGEN EGO<br />
TE LEREN UITSTIJGEN”<br />
van krachten ten gunste van het collectieve<br />
welzijn.”<br />
HET GEHEIM VAN HET SUCCES<br />
“Evenals in puur marktgerichte organisaties<br />
werken we met goed opgeleide<br />
vakmensen. Als ik een boekhouder<br />
zoek, dan zoek ik iemand die goed kan<br />
boekhouden en niet iemand die alleen<br />
iets heeft met ons gedachtegoed, maar<br />
het vak van boekhouden nog moet leren.<br />
Je ziet vandaag de dag, met bijvoorbeeld<br />
het honderd jarig bestaan van de<br />
antroposofische geneeskunde, het positieve<br />
effect daarvan. Elke antroposofische<br />
arts is volledig als arts opgeleid<br />
en is ervaren. Daar is niets ‘alternatiefs’<br />
aan. Alleen is hun reguliere kennis<br />
en ervaring verbreed met een integrale<br />
kijk op de mens, die niet alleen<br />
naar het fysieke lichaam kijkt, maar<br />
onder andere ook naar de individualiteit.<br />
Wij doen het niet anders. We werken<br />
met professionals die breder kijken<br />
dan hun eigen opleiding alleen. Een organisatie<br />
is niets anders dan een middel<br />
om boven het eigen ego te leren uitstijgen<br />
en ons licht te laten schijnen in<br />
deze wereld.” n<br />
16 | <strong>NFM</strong> ZOMER <strong>2020</strong>
WAARDERING<br />
– e s s a y –<br />
Welke samenleving<br />
wensen wij?<br />
Nu de oude systemen afbrokkelen en we veel nieuwe maatregelen genomen zien worden<br />
met geld, is het tijd ons bewustzijn te vergroten over wat geld is, wat geld doet en hoe het<br />
anders kan. Dit is hét moment om onszelf de vraag te stellen wat voor samenleving we<br />
wensen en hoe geld daar dienstbaar aan te maken. Maatschappelijke dialoog hierover is<br />
een logische eerste stap. Doe je mee? De hashtag #AllUnited is hiervoor beschikbaar.<br />
TEKST HEIDI LEENAARTS<br />
Hoe zou onze samenleving eruit zien als je geld even<br />
wegdenkt. Corona bracht ons in de situatie dat velen<br />
van ons thuis moesten blijven. Want dat is dan<br />
het beste wat we kunnen doen. Maar dat geldt niet<br />
voor iedereen. De vitale functies moeten doorgaan,<br />
dus daar zijn de mensen volop aan het werk. Zorg, voedsel,<br />
drinkwater, noem maar op. Deze mensen zorgen dus voor degenen<br />
die thuis blijven.<br />
Waarom betekent de corona-crisis ook een economische crisis?<br />
Als we in staat zouden zijn de samenwerking tussen mensen<br />
(en bedrijven) te organiseren zonder geld, dan zouden we<br />
precies hetzelfde doen als we nu doen. Een zo groot mogelijk<br />
deel zou thuis blijven en de rest zou zorgen voor de primaire<br />
behoeften van het geheel. Maar met één verschil: in<br />
”IN EEN DENKBEELDIGE WERELD<br />
ZONDER GELD ZOUDEN WE GEEN<br />
ECONOMISCH PROBLEEM HEBBEN”<br />
de denkbeeldige wereld zonder geld zouden we geen economisch<br />
probleem hebben. We zouden slechts zien dat we ons<br />
gezamenlijke gedrag tijdelijk afstemmen op een nieuwe en<br />
heftige werkelijkheid. De reden dat we het in economische<br />
zin niet als een probleem zouden ervaren, is omdat de vitale<br />
functies gewoon doorgaan. Niemand zou economisch tekortkomen.<br />
Mensen in de vitale functies doen hun werk en op die<br />
manier zorgen zij dat het voor de anderen mogelijk is thuis te<br />
blijven (want de thuisblijvers leveren daarmee hun beste bijdrage<br />
aan het geheel).<br />
In de denkbeeldige wereld zonder geld zouden we dus<br />
precies hetzelfde doen als in de werkelijke wereld. Maar in<br />
onze werkelijke wereld is er wél een economisch probleem.<br />
Hoe kan dat?<br />
Het is goed te weten dat er in de historie van de mens hele<br />
economieën geweest zijn zonder geld. Tegenwoordig denken<br />
we vaak dat geld en economie vrijwel hetzelfde zijn, maar dat<br />
is niet zo. Economie wil zeggen dat mensen zich organiseren<br />
en samenwerken op zo’n manier dat in ieders behoeften en<br />
wensen wordt voorzien (als het goed is). Toen mensen in stammen<br />
woonden waar iedereen elkaar kende, waren dat ook al<br />
georganiseerde samenlevingen. Doordat de mensen elkaar<br />
kenden en elkaar aanspraken op hun verantwoordelijkheid,<br />
kon zo’n gemeenschap prima functioneren zonder geld. Geld<br />
18 | <strong>NFM</strong> LENTE ZOMER
WAARDERING<br />
werd vooral gebruikt voor het ruilen tússen stammen (want<br />
dan kende je elkaar minder goed).<br />
Werkelijk sámen leven, we zijn het niet verleerd<br />
Heel interessant is dat we in de corona-crisistijd veel voorbeelden<br />
zien van samenwerkingen waar geen geld aan te pas<br />
komt. Zoals taxichauffeurs die zorgpersoneel gratis vervoeren.<br />
En horecabedrijven die overgebleven voedsel weggeven.<br />
Onze instincten om werkelijk sámen te leven, doen het blijkbaar<br />
nog goed. Overal zien we voorbeelden dat geld zeker niet<br />
de enige drijfveer is die mensen ertoe beweegt wat voor elkaar<br />
te doen. Sterker nog, intrinsieke drijfveren zetten aan tot<br />
enorme creativiteit, innovatie en waardecreatie. Desalniettemin<br />
is onze samenleving nog overwegend gebaseerd op geld.<br />
Geld is een ruilmiddel (althans dat zou het moeten zijn). Een<br />
middel om op grote schaal samen te kunnen werken. Maar<br />
doel en middel zijn verstrengeld geraakt. Geld werd steeds<br />
vaker een doel op zich. In uitvergrote vorm zien we dat terug<br />
in de enorme hoeveelheden geld die omgaan in de speculatieve<br />
markten. Daar is geld geen ruilmiddel meer, maar een<br />
speculatiemiddel. Een manier om met geld nog meer geld te<br />
verdienen.<br />
Maar ook op kleinere schaal en dichtbij zien we dat geld<br />
vaak dominant is. Het is onze mindset gaan overheersen: we<br />
laten (of lieten) ons grotendeels leiden door geld. Dáár zit de<br />
verklaring waarom onze samenleving een economisch probleem<br />
heeft wanneer we tijdelijk – en met een duidelijke reden<br />
– afzien van horecabezoek etc. In onze mindset heeft de<br />
overtuiging postgevat dat als iemand geen geld verdient, hij<br />
of zij het dan ook niet verdient om in z’n levensonderhoud te<br />
voorzien. Als dát het uitganspunt is van een samenleving, dan<br />
is het volkomen logisch dat mensen (en bedrijven) in paniek<br />
raken wanneer ze tijdelijk niet in staat zijn geld te verdienen.<br />
Wanneer dat op grote schaal gebeurt, zoals nu, dan mondt dat<br />
uit in een economische crisis. We voorzien dan een toekomst<br />
waarin heel veel mensen en bedrijven niet in staat zijn te verkrijgen<br />
wat ze nodig hebben om te functioneren. Met enorme<br />
consequenties zoals faillissementen, armoede, werkloosheid,<br />
leegstand, stress, polarisatie etc. Dat is opvallend, omdat we<br />
hierboven zagen dat als we geld buiten beschouwing laten, er<br />
voor niemand een tekort zou zijn. Nu niet en ook niet in de<br />
toekomst. In de ingebeelde samenleving zonder geld, zou de<br />
periode na de coronacrisis economisch heel soepel verlopen:<br />
iedereen zou gewoon weer opstarten en gebruik maken van elkaars<br />
diensten. De economie zou moeiteloos vanuit een tijdelijke<br />
‘laagstand’ weer meer toeren gaan draaien (in de zin van<br />
meer economische uitwisseling tussen mensen en bedrijven).<br />
In economische zin zou er niets aan de hand zijn, behalve dat<br />
onze onderlinge uitwisselingen tijdelijk op een wat lager pitje<br />
hebben gestaan doordat veel mensen tijdens de corona-crisis<br />
inactief waren. Dat is niet erg, want in de periode van de verminderde<br />
economische bedrijvigheid was er tijdelijk ook geen<br />
vraag naar uitgaansmogelijkheden etc.<br />
HEIDI LEENAARTS:<br />
“GELD HEBBEN WE IN<br />
WEZEN NIET NODIG.”<br />
ZOMER <strong>2020</strong> <strong>NFM</strong> | 19
WAARDERING<br />
Wat kan onze beschaving aan?<br />
Kunnen we het zonder geld? Hoe mooi zou dat zijn! Maar ik<br />
weet niet of we als mensheid en beschaving daar al ver genoeg<br />
voor ontwikkeld zijn. Zolang een samenleving zonder geld<br />
nog niet haalbaar is, zullen we het mét geld moeten stellen.<br />
En daar zijn goede mogelijkheden voor, zoals ‘circulair geld’.<br />
Kort gezegd is circulair geld een ‘tussenvorm’; een veel dienstbaarder<br />
soort geld dan de euro. Een vorm van geld waarbij<br />
de onderlinge economische uitwisseling nog steeds in geld<br />
wordt uitgedrukt, maar waarbij het geld echt een ruilmiddel<br />
is. Zonder rente, speculatie en groeidwang. Zonder commerciële<br />
banken die het geld creëren en die aandeelhouderswinst<br />
willen behalen met het gecreëerde geld. En ook zonder speculatieve<br />
markten die dreigen om te vallen zodra de economie<br />
het – om welke reden dan ook – even wat rustiger aandoet.<br />
Circulair geld is geld ván de gemeenschap, dienstbaar áán de<br />
gemeenschap.<br />
Arm door geld<br />
Wat we uit bovenstaande kunnen leren, is dat het ‘gewone’<br />
geld het als ruilmiddel (of smeermiddel) lang niet altijd zo<br />
goed doet als we denken. STRO heeft ooit een boekje geschreven<br />
met de titel ‘Arm door geld’. Dat is precies wat er in onze<br />
“CIRCULAIR GELD IS GELD VÁN<br />
DE GEMEENSCHAP, DIENSTBAAR<br />
ÁÁN DE GEMEENSCHAP”<br />
euro-economie ten tijde van een economische crisis gebeurt:<br />
mensen leven in armoede, bedrijven gaan failliet, en dat is<br />
niet te wijten aan een reëel tekort, maar uitsluitend aan een<br />
tekort aan circulerend geld in de samenleving. Door het tekort<br />
aan circulerend geld hapert de economische uitwisseling tussen<br />
mensen en bedrijven en dat heeft hele echte en pijnlijke<br />
gevolgen. Zoals armoede en daling van welvaart en welzijn.<br />
We hebben geen geld nodig, we hebben elkaar nodig<br />
Kort gezegd: geld vervult een belangrijke functie in onze vergaand<br />
georganiseerde en wereldwijd verbonden economie en<br />
samenleving. Maar geld doet dat helaas lang niet altijd optimaal.<br />
Zo’n periode zit er nu ook weer aan te komen. Hopelijk<br />
trekken we (blijvend) lessen uit de corona-crisis en realiseren<br />
we ons dat we in essentie niets anders nodig hebben dan elkaar<br />
en de natuur om een waardevol, rijk en vervullend leven<br />
te leiden. Geld hebben we in wezen niet nodig. Wel kan het<br />
zeker handig zijn om (onder andere) gebruik te maken van<br />
het middel geld, maar dan moet dat geld wel dienend zijn<br />
aan de samenleving (en niet omgekeerd).<br />
Nu de oude systemen afbrokkelen en we veel nieuwe maatregelen<br />
genomen zien worden met geld, is het tijd ons bewustzijn<br />
te vergroten over wat geld is en wat geld doet. En hoe het<br />
anders kan. Dit is hét moment om onszelf de vraag te stellen<br />
wat voor samenleving we wensen en hoe geld daar dienstbaar<br />
aan te maken. Maatschappelijke dialoog hierover is een logische<br />
eerste stap. Iedereen die wil kan dat oppakken. Doe je<br />
mee? De hashtag #AllUnited is daarvoor beschikbaar. n<br />
Heidi Leenaarts, initiatiefnemer en directeur coöperatie United Economy,<br />
www.unitedeconomy.nl<br />
20 | <strong>NFM</strong> ZOMER <strong>2020</strong>
COLUMN<br />
22 | <strong>NFM</strong> ZOMER <strong>2020</strong>
COLUMN<br />
Wonder<br />
Hoe wonderbaarlijk is taal. Woorden die we in een<br />
bepaalde volgorde zetten waardoor we elkaar begrijpen.<br />
Zo zijn we in staat om op eenduidige wijze<br />
informatie met elkaar te delen. We kunnen gewoon<br />
niet zonder. Zonder taal leefden we waarschijnlijk<br />
nog in een stenen tijdperk.<br />
TEKST JACK COX | BEELD SACHA RULAND<br />
Een belangrijke voorwaarde bij communicatie is dat<br />
woorden hetzelfde betekenen voor diegene die ze<br />
deelt als voor diegene die ze ontvangt. Soms gebeurt<br />
iets wonderbaarlijks met een woord. Het verandert<br />
van betekenis bij gebruik als zelfstandig<br />
naamwoord of als werkwoord.<br />
Neem als voorbeeld het zelfstandig naamwoord ‘wonder’.<br />
Op het moment dat iemand roept; “het is een wonder” mag<br />
je er vanuit gaan dat de situatie niet veel mooier kan worden.<br />
Onze meest positief denkbare ervaringen duiden we aan met<br />
het woord ‘wonder’.<br />
Veranderen we ‘wonder’ vervolgens in een werkwoord<br />
dan blijft er van deze uiterst positieve associatie niet zo veel<br />
meer over. ‘Bewonderen’ varieert in betekenis van aanschouwen,<br />
tot met ontzag kijken naar.<br />
‘Verwonderen’ wordt veelal gebruikt in de betekenis van<br />
verbazing. Nu is een wonder vaak een gevolg van een verbazing,<br />
maar een verbazing is bij lange na nog geen wonder.<br />
Verwondering ligt wel meestal ten grondslag aan een verandering.<br />
In de economische taal veranderen woorden ook op een<br />
wonderbaarlijke manier van betekenis. Denk hierbij aan het<br />
zelfstandig naamwoord ‘groei’. Economisch betekent groei<br />
dat je groter of rijker wordt. Daarentegen bedoelen we met<br />
persoonlijke groei eigenlijk ontwikkeling.<br />
In de economie heeft het woord groei inmiddels de status gekregen<br />
van een heilige graal. Indien onze economische groei<br />
afzwakt of zelfs negatief dreigt te worden dan valt mijn mond<br />
vaak open van verwondering als ik de woorden zie die dagbladen<br />
of nieuwsprogramma’s gebruiken om dit te duiden.<br />
Onheilspellend woordgebruik lijkt het medicijn te zijn<br />
om dit potentiële gevaar in de kiem te smoren.<br />
Deze eenzijdige focus op groei maakt dat we niet verder<br />
kijken dan onze neus lang is. Weinig woorden worden er vuil<br />
gemaakt in hoeverre economische groei ten koste gaat van<br />
toekomstige generaties. Of dat groei de mate van ongelijkheid<br />
in inkomen en vermogen vergroot of ten koste gaat van<br />
het klimaat.<br />
Groei weten we eenvoudig te vatten in een cijfer, zoals het<br />
bruto binnenlands product, het bbp. Al vanaf midden van de<br />
vorige eeuw het meest gebruikte cijfer om de staat van een<br />
economie te meten. Wonderbaarlijker is het dat we geen vergelijkbare<br />
en eenduidige maatstaf hebben ontwikkeld waarin<br />
de negatieve gevolgen van groei tot uitdrukking komt, een zogenaamde<br />
ontwikkelingsmaatstaf.<br />
Hier kunnen we onze ecologische voetafdruk in meenemen,<br />
de schuldpositie van een land en de mate van inkomens-en<br />
vermogensongelijkheid. Allemaal bepalende factoren<br />
voor de ontwikkeling van een economie.<br />
We zouden op basis hiervan kunnen besluiten om met<br />
minder groei genoegen te nemen als we zien dat dit ten gunste<br />
komt van onze planeet of kinderen en kleinkinderen.<br />
Om deze ontwikkelingsmaatstaf te kunnen bewerkstelligen,<br />
zullen we ons eerst dienen te verwonderen, zodat we<br />
kunnen veranderen en het resultaat hiervan kunnen bewonderen<br />
en de complimenten ontvangen van toekomstige generaties<br />
dat het eigenlijk een wonder is dat we ons zo hebben<br />
weten te ontwikkelen. n<br />
Jack Cox is oprichter/eigenaar Econsenso financiële duurzaamheid en<br />
auteur van De Vlindereconomie.<br />
ZOMER <strong>2020</strong> <strong>NFM</strong> | 23
WAARDERING<br />
Genoeg is<br />
genoeg<br />
“In hoeverre zijn generaties solidair? Deze vraag, die me al langer bezighoudt,<br />
is in deze tijd van corona zeer urgent geworden. De babyboomers hebben<br />
enorme welvaart gecreëerd, maar inmiddels is ook overduidelijk geworden<br />
dat dit ten koste is gegaan van het welzijn van de planeet. Dit is het moment<br />
om wakker te worden en ons af te vragen hoe we de wereld met elkaar<br />
dan wel willen inrichten. Business-as-usual maar dan een beetje duurzamer<br />
is de oplossing allang niet meer. Zowel babyboomers als millennials zullen<br />
zichzelf de vraag moeten stellen: wanneer is genoeg genoeg?<br />
TEKST WILLEM VREESWIJK<br />
Aan het woord is Eline Hesse<br />
(29), die parttime werkzaam<br />
is bij Circular IQ, een platform<br />
dat organisaties helpt<br />
de transitie naar een regeneratieve<br />
circulaire economie<br />
te activeren en te versnellen, en lid<br />
is van de Sustainable Advisory Board<br />
van ABN Amro MeesPierson. Over haar<br />
maakte Robin Vogel de indrukwekkende<br />
film ‘Petrol dollars for a different engine’.<br />
In de film, die in 2019 verscheen<br />
en waaraan drie jaar is gewerkt, wordt<br />
Eline gevolgd in haar zoektocht naar<br />
een duurzame belegginsportfolio en<br />
tegelijkertijd komen haar eigen levensvragen<br />
nadrukkelijk in beeld.<br />
ZOEKTOCHT<br />
Wat was het geval? Stel, je krijgt op<br />
jonge leeftijd een investment portfolio<br />
ter waarde van 150.000 euro van je<br />
vader cadeau, die onder meer bestaat<br />
uit aandelen Shell en McDonalds. Je vader<br />
heeft zijn leven lang met plezier bij<br />
Shell gewerkt en het gezin heeft overal<br />
waar olievoorraden waren in luxe gewoond.<br />
Je bent een bevoorrecht mens,<br />
maar maakt andere keuzes. Je studeert<br />
af als CreActiviste bij de Design Academy,<br />
je bent vegetariër, stemt links, je<br />
bent begaan met de wereld, wil graag<br />
“BUSINESS-AS-USUAL<br />
MAAR DAN EEN BEETJE<br />
DUURZAMER IS DE<br />
OPLOSSING NIET”<br />
een bijdrage leveren aan een planeet<br />
die leefbaar is voor toekomstige generaties<br />
en je werkt in die tijd als straatverkoper<br />
bij een groen en duurzaam<br />
energiebedrijf. Je verdient op dat moment<br />
700 euro per maand, je kunt er<br />
niet van rondkomen en moet beslissen<br />
wat je met het investment portfolio<br />
gaat doen.<br />
Dit overkwam Eline Hesse. De film<br />
‘Petrol dollars for a different engine’ belicht<br />
veel meer dan alleen het samenstellen<br />
van een duurzame of groene beleggingsportefeuille.<br />
De film gaat over<br />
haar innerlijke zoektocht hoe ze haar<br />
eigen leven wil inrichten, over de band<br />
tussen vader en dochter en hun totaal<br />
andere kijk op de wereld en over haar<br />
rol bij Follow This, de activistische groep<br />
aandeelhouders die Shell wil stimuleren<br />
een andere koers te varen, waar<br />
VPRO Tegenlicht een item aan wijdde.<br />
ZOMER <strong>2020</strong> <strong>NFM</strong> | 25
WAARDERING<br />
Ook gaat de film over haar eigen angsten<br />
voor tekorten, over haar zoektocht<br />
naar een concreet doel in haar leven,<br />
over haar verlangen om een bijdrage te<br />
leveren aan een leefbare wereld en over<br />
haar wens naar erkenning.<br />
Naar aanleiding van al deze vragen<br />
schreef ze het Manifest of Enough. Een<br />
indrukwekkend manifest, dat aan het<br />
einde van de film aan bod komt. Staande<br />
op een zeepkist sprak ze de tekst onder<br />
meer uit in The City van Londen, de<br />
Zuidas van Amsterdam, in de community<br />
in Nieuwegein waar ze woont en in<br />
het appartement van haar vader. In dit<br />
manifest spreekt ze alle mensen aan,<br />
ook zichzelf, omdat iedereen een deel<br />
van de oplossing kan zijn. En juist omdat<br />
er geen panklare oplossingen zijn,<br />
spreekt ze ook haar toekomstige kinderen<br />
aan. Ze hoopt dat er een tafel wordt<br />
gemaakt waar plaats is voor iedereen<br />
om na te denken over concrete stappen<br />
naar een menselijke en milieuvriendelijke<br />
samenleving. De tekst, geschreven<br />
in het Engels, staat symbool voor de<br />
hoop en wanhoop van veel millennials<br />
(zie pagina 28)<br />
WAARDERING<br />
Inmiddels is het ruim een jaar geleden<br />
sinds de film is verschenen. Eline<br />
is trots op het resultaat maar vond<br />
het ook een lastige tijd. “Ikzelf wilde<br />
vooral een journalistiek verslag maken<br />
van een zoektocht naar duurzame beleggingsmogelijkheden<br />
in de financiële<br />
sector. Dat is het zeker ook geworden,<br />
maar het werd tevens een dialoog<br />
en soms een clash tussen generaties.<br />
Dat maakt de film misschien wel interessanter,<br />
maar het was ook heftig om<br />
Eline Hesse bij haar moestuin in Nieuwegein:<br />
“Nieuw verhaal nodig.”<br />
drie jaar lang op deze manier gevolgd<br />
te worden.”<br />
We spreken haar in april – uiteraard<br />
op veilige afstand – voor haar huis in<br />
een woongemeenschap in Nieuwegein.<br />
Ze noemt dit een periode van reflectie<br />
en geniet enorm van haar moestuin.<br />
“Steeds meer ervaar ik dat juist ogenschijnlijk<br />
kleine dingen zo waardevol<br />
zijn. Ik geloof ook dat het de kunst is<br />
om hiervan als mensen weer te leren<br />
genieten. Natuurlijk begrijp ik maar al<br />
te goed dat de coronacrisis voor individuen<br />
enorm veel leed heeft berokkend<br />
en dat kan alleen maar treurig stemmen.<br />
Tegelijkertijd is er ook iets gaan-<br />
26 | <strong>NFM</strong> ZOMER <strong>2020</strong>
WAARDERING<br />
de dat ons allemaal een stap verder kan<br />
helpen. Het virus laat ons niet alleen<br />
zien dat we sterfelijk zijn, onderdeel<br />
zijn van de natuur en dat het leven niet<br />
altijd maakbaar is. Tevens leert het ons<br />
ook het kleine te waarderen. Zelf ben<br />
ik ontroerd als ik zie hoe een zaadje in<br />
mijn moestuin ontkiemd. Ook geniet ik<br />
van de stilte, de heldere blauwe lucht,<br />
de saamhorigheid.”<br />
Onder de indruk was ze van trendvoorspeller<br />
Lidewij Edelkoort, die aan<br />
het woord kwam in VPRO Tegenlicht.<br />
Zij zegt dat de meeste mensen consumptie<br />
niet zullen missen in hun quarantaine,<br />
dat we die rommel die we kopen<br />
eigenlijk al jaren al jaren spuugzat<br />
zijn en dat minder consumeren nu eenmaal<br />
beter is voor de aarde. Zij is van<br />
mening dat deze crisis ons helpt een<br />
schoner leven te leiden. In China is de<br />
lucht opgeklaard en sterven nu minder<br />
mensen aan luchtvervuiling dan voor<br />
het virus. Het water in Venetië is weer<br />
zo helder, dat je de vissen ziet zwemmen.<br />
Volgens haar brengt het virus ook<br />
iets goeds, want het maakt duidelijk<br />
wat we allemaal allang weten: minder<br />
vliegen, minder reizen, minder rotzooi,<br />
meer tijd voor elkaar. Pas nu durven we<br />
die sprong te wagen.<br />
“Dat is hoopgevend. We worden allemaal<br />
gedwongen om onszelf af te vragen<br />
wat nu echt belangrijk is in ons leven<br />
en wanneer genoeg genoeg is. Het<br />
laat ons voelen dat we biologische wezens<br />
zijn, onderdeel van de natuur en<br />
dus sterfelijk zijn. Het laat ons op een<br />
ander niveau inzien dat de systemen<br />
die we hebben gebouwd helemaal niet<br />
zo vanzelfsprekend zijn als we vaak hebben<br />
gedacht. Het geeft inzicht dat globalisering<br />
niet de oplossing is, maar ons<br />
heel kwetsbaar maakt, het laat zien dat<br />
de beurs niet meer is dan een globaal<br />
casino waarin bijna uitsluitend niet bestaand<br />
geld omgaat waar nog meer niet<br />
bestaand geld mee wordt gecreëerd. Hopelijk<br />
helpt dit virus ons door de angst<br />
voor tekorten heen te breken. Die angst<br />
“DE CORONACRISES IS EEN<br />
WAKE-UP CALL DIE WE<br />
SERIEUS MOETEN NEMEN”<br />
om niet voldoende te hebben, zie je zowel<br />
bij arme als bij rijke mensen. Ik<br />
hoop dat we gaan inzien dat er voor iedereen<br />
genoeg is, mits we het op een andere<br />
manier gaan inrichten. We moeten<br />
eigenlijk nieuwe manieren vinden om<br />
solidair te zijn. Dat betekent soms dat<br />
degene die meer hebben ook wat meer<br />
kunnen geven. Die herverdeling wordt<br />
ook een taak van de overheid. Waarom<br />
hebben we zolang beroepen in de zorg<br />
zo slecht gewaardeerd en waarom telt<br />
in onze economie alleen betaald werk<br />
mee? Misschien zou iedereen in staat<br />
moeten worden gesteld om korter te<br />
werken zodat er tijd vrijkomt voor andere<br />
zaken dan werk alleen. Misschien<br />
kunnen we al die vrijwilligers op een<br />
andere manier gaan waarderen en krijgen<br />
we meer waardering voor al die inspanningen<br />
van een moeder of vader<br />
voor haar of zijn kind.”<br />
Een moestuin als bron van dankbaarheid.<br />
ZOMER <strong>2020</strong> <strong>NFM</strong> | 27
WAARDERING<br />
NIEUW VERHAAL<br />
Eline heeft de portfolio die ze van haar<br />
vader kreeg kunnen verduurzamen. “Ik<br />
wil graag, hoe beperkt dat dan ook mag<br />
zijn, een bedrage leveren aan meer gelijkheid<br />
in de wereld, een beter klimaat,<br />
het versterken van de positie van<br />
vrouwen in de wereld en meer bewustzijn<br />
over de impact van ons handelen<br />
op deze aarde.”<br />
Na een zoektocht in de financiële<br />
wereld herinvesteerde ze haar portfolio<br />
voor veertig procent in Triodosfondsen,<br />
voor veertig procent heeft ze via haar<br />
ABN Amro rekening een aantal verschillende<br />
duurzame fondsen geselecteerd<br />
(zie foto) en voor twintig procent<br />
direct een Duurzaam Regionaal fonds,<br />
een crowdfunding project en Fastned<br />
obligaties.<br />
“In feite ben ik helemaal niet meer<br />
zo met die koersen bezig, wel weet ik<br />
dat de fondsen op mijn ABN Amro rekening<br />
het momenteel juist niet goed<br />
doen. Ook dat past perfect in de wake-up<br />
call van deze tijd. Voor mij is het echter<br />
nog veel meer de vraag wat de concrete<br />
waarde is van een groene of duurzame<br />
belegging. Business-as-usual maar dan<br />
wat duurzamer is allang de oplossing<br />
niet meer.<br />
Net als Joris Luyendijk beschrijft<br />
in zijn boek Dit kan niet waar zijn was<br />
Eline ook verrast dat er zoveel aardige<br />
mensen met goede intenties in de bankensector<br />
werkzaam zijn en dat tegelijkertijd<br />
de mechanismen in de bankenwereld<br />
zo destructief zijn. “De mensen<br />
zijn het probleem niet. Ze overzien het<br />
geheel niet en werken hard om ergens<br />
bij te horen, gewaardeerd te worden<br />
en te zorgen voor hun gezin. Op zich<br />
is daar niets mis mee, ook al vinden<br />
veel mensen in die wereld van hun eigen<br />
baan dat het een bullshit baan is<br />
en is er vaak weinig bewustzijn over de<br />
impact die ze als bank hebben op deze<br />
wereld. Als bank kun je niet alleen zelf<br />
kiezen voor groen of duurzaam beleggen,<br />
maar je kunt ook kiezen om alleen<br />
met klanten in zee te gaan die dit<br />
onderschrijven en ernaar handelen. In<br />
mijn zoektocht naar duurzaamheid<br />
heb ik veel gesprekken gevoerd met financieel<br />
dienstverleners. Opmerkelijk<br />
vond ik dat het juist de traders waren<br />
in The City die nog het meest oprecht<br />
en eerlijk waren over hun rol. Ik denk<br />
ook dat de banken scherp moeten gaan<br />
nadenken wat hun rol is in de samenleving.<br />
Met greenwashing kunnen ze<br />
post-corona echt niet meer wegkomen.<br />
Hoogste tijd om te gaan investeren in<br />
dingen die echt nuttig en duurzaam<br />
zijn.”<br />
“Het verhaal van de huidige economie<br />
is een oud verhaal. Omdat steeds<br />
meer mensen duidelijk wordt dat het<br />
huidige systeem stuk is, is er een nieuw<br />
verhaal nodig. Dat moeten we samen<br />
creëren. In feite is dat ook de oproep in<br />
mijn manifest.”<br />
Manifest of Enough<br />
Well let me introduce<br />
myself, I am the privileged<br />
and the fortunate.<br />
I am the 10<br />
percent. I am everything<br />
that caused the<br />
destruction of humankind, and everything<br />
that may solve it. I am better,<br />
more educated, more privileged than<br />
the 99% of this planet. Not even, because<br />
I chose it, but because I was born into<br />
it. I stand before you, a human, a Homo<br />
Sapien, A millennial. Lazy, narcissistic<br />
and lover of avocados. a snowflake that<br />
will drip with the sun. Self-righteous:<br />
a Guttmensch. A child of the 90s and<br />
an adolescent of the financial crisis. A<br />
millennial. I vote left, but pay right. I<br />
eat vegetarian, but still pollute. I take<br />
public transportation, but cannot resist<br />
the temptation to fly. A millennial.<br />
a hypocrite.<br />
We are all hypocrites. Homo sapiens<br />
have the unique capability of living<br />
comfortably with their contradictions,<br />
for centuries.<br />
Then what is it that we can do to<br />
make us be better to ourselves, and the<br />
“JUIST DE TRADERS IN<br />
THE CITY WAREN NOG<br />
HET MEEST OPRECHT EN<br />
EERLIJK OVER HUN ROL”<br />
planet? ...To the earth, that gave us everything,<br />
even every particle in your<br />
body. It even gave us the idea of money,<br />
a product of our own imagination. And<br />
we managed to collectively agree to believe<br />
this myth and generate wealth<br />
and powerful institutions.<br />
The financial sector, is the vascular<br />
system of the world. What the financial<br />
sector sells is trust, trust in the future,<br />
and in 2008, the world lost it, collectively.<br />
Causing the greatest destruction<br />
of imaginary wealth to date. So now<br />
they come up with all sorts of ways to<br />
convince us, especially Millennials, to<br />
trust them again. The system plays on<br />
our needs to always want more, and<br />
better.<br />
It is a story as old as humankind<br />
itself. If you have a small television,<br />
28 | <strong>NFM</strong> ZOMER <strong>2020</strong>
WAARDERING<br />
why not get a bigger one? Why not get<br />
a bigger house, another car, just like<br />
your parents did? Isn’t it our task to become<br />
better versions of them?<br />
Meanwhile, perverse incentives parasitize<br />
the system. The truth is most<br />
investors and trading bots don’t care.<br />
And are not designed to care. The ideology<br />
is the bottom line. In a way, one<br />
could say it is an honest and clear approach.<br />
What is the stock market not but<br />
a mirror for our greed? Since 2008 we<br />
learned this, but soon forgot, and tried<br />
miraculously to use the same system<br />
with a spanking NEW flavor, a mirage<br />
of a sustainable economic future.<br />
There are some signs of a turn in<br />
the tide. With impact investing, green<br />
equity and green bonds. Indeed, it is oh<br />
so tempting, to color your investments<br />
green. Meanwhile, we must be wary of<br />
the perils of FEEL GOOD CAPITALISM.<br />
Which is: investing and expecting<br />
the same return, feeling good about<br />
yourself, without asking too many<br />
Eline Hesse op de zeepkist in The City: “Let<br />
us ring the bell for a new era, a new rebellion,<br />
a new standard, an era of Enough.”<br />
questions about impact or the sustainability<br />
of the system. These well intentioned<br />
acts give an end to our worries,<br />
and compensate our history for our<br />
massive wealth accumulation at the expense<br />
of others, colonial slavery included.<br />
Us millennials, often blindly buy<br />
into this feel good bullshit.<br />
We need to question the reasons for<br />
our demise, a morally corrupt financial<br />
system, which works with a pyramid of<br />
return, which forces us to demand endless<br />
growth with a knock on effect. Every<br />
bank is a part of this scheme. This<br />
system of return forces us to demand<br />
and be addicted to the idea of endless<br />
growth.. The idea that the pie, infinitely<br />
gets bigger. But this is not true, the<br />
pie CANNOT get any bigger, only our<br />
imagination can.<br />
It is our imagination for more that<br />
needs to be stopped. We are all prisoners<br />
of this imagination, the systemic<br />
pressure of return. We are held hostage<br />
by the profiteers for whom the system<br />
has worked. I am also a prisoner, because<br />
I became aware of the walls around<br />
me. But as an investor, I am also a profiteer.<br />
We are all prisoners and profiteers.<br />
We are prisoners of the thoughts<br />
of our institutions, our friends,<br />
and most importantly our parents. We<br />
are prisoners of their expectations and<br />
high standards of life. We need to find<br />
the key out. We must accept a new reality,<br />
a reality where climate change is<br />
real, a reality where inequality is real,<br />
where our chances for survival are….<br />
different.<br />
We are at the point where an<br />
wealthy older generation has to decide<br />
to what extent, they REALLY FEEL<br />
solidarity with us before they die. To<br />
ask themselves, what planet are they<br />
leaving behind their children? And<br />
what capabilities and capital they are<br />
ZOMER <strong>2020</strong> <strong>NFM</strong> | 29
WAARDERING<br />
giving us to fix it. In the US alone 68<br />
trillion dollars will pass hands from<br />
the babyboomers to the millennial generation.<br />
A sublime gift, but also a sublime<br />
challenge. How do we utilise the<br />
same capital and resources, with different<br />
ideals and tools? Will we succumb<br />
to the same old human destructive tendencies?<br />
Millennials stand blindfolded<br />
in the dark.<br />
I don’t have all the answers, but we<br />
can find them together. We must enlighten<br />
ourselves and come together.<br />
But who am I to say that? Don’t we all<br />
just want to be different?<br />
A Guttmensch has no other option<br />
than to fail in his or her revolutionary<br />
task, to constantly be a few steps away<br />
from achieving his or her goal, an infinite<br />
striving for something better. It<br />
makes life exciting and worthwhile. I<br />
am no different. I am a Guttmensch,<br />
but not a salon socialist. With my investment<br />
portfolio I have tried to balance<br />
the needs of the world with my own.<br />
But honestly, I haven’t 100% succeeded.<br />
I too, am an investor, and have sought<br />
to create positive impact and return on<br />
my investments. It is a tricky balance,<br />
and in the current system impossible to<br />
succeed. And yes, I also face an uncertain<br />
porcelain world, with uncertain<br />
job opportunities and environmental<br />
catastrophe next door.<br />
We stand here as the children of paradise,<br />
but we must know that it is vulnerable<br />
like a porcelain vase.<br />
To my parents I must say: I love you<br />
but I will never be like you. I never can<br />
be like you, and I never will be. And to<br />
my children I must say: I give you my<br />
love but not my thoughts, for you have<br />
your own thoughts. And no, you are<br />
not going to get new clothes or toys,<br />
you are only going to get second hand.<br />
Parents and children, brothers sisters,<br />
mothers of other mothers, fathers of<br />
other fathers, let’s build a table together<br />
where we can talk with each other.<br />
With a cup of tea and a cookie.<br />
To counter this bizar overtly decadent<br />
and greedy world. Let us ring the<br />
bell for a new era, an new rebellion, a<br />
new standard, an era of Enough. Because<br />
the most radical thing we can do is<br />
to stand still and say it is all enough.<br />
Because this earth is enough. What we<br />
have is enough. We are enough. I have<br />
enough, I am enough, we are enough.<br />
Enough enough enough. n<br />
De portfolio van Eline.<br />
Meer informatie over de film:<br />
www.petroldollarsfilm.com<br />
Film kijken? Ga naar vimeo on demand:<br />
https://vimeo.com/ondemand/<br />
petroldollars?autoplay=1<br />
30 | <strong>NFM</strong> ZOMER <strong>2020</strong>
WAARDERING<br />
– e s s a y –<br />
Concrete lessen uit<br />
de permacultuur<br />
voor financials<br />
Wat kan de financiële sector leren van de twaalf ontwerpprincipes van de permacultuur? Niets, is<br />
waarschijnlijk het eerste wat je te binnen schiet. Hoezo heeft het wroeten in aarde en aanverwanten<br />
agrarische zaken iets te maken met het verkopen van verzekeringen, investeren van kapitaal<br />
en het maken van winst? Verassend genoeg is juist het tegenovergestelde waar. De financiële sector<br />
kan ontzettend veel leren van de principes waarop de permacultuur is gestoeld. En dit wordt<br />
geen esoterisch verhaal over geheimzinnige energiekrachten en magische boswezens. Maar juist<br />
een analyse gebaseerd op pure logica en natuurwetten. Voor de analytische mens in de financiële<br />
sector een waardige inspiratiebron om echte structurele verandering te realiseren.<br />
TEKST AMBA ZEGGEN EN GÉ VISSER | BEELD BAS VAN TOL<br />
Verandering is nog steeds nodig in de financiële sector.<br />
Zeker, 2008 was een wake-up call voor hoe het<br />
ervoor stond in de sector. Business as usual had afgedaan.<br />
Oude vertrouwde gedragingen zoals focus op<br />
de korte termijn, alleen sturen op winstmaximalisatie<br />
in euro’s en niet transparant handelen waren rijp voor de<br />
schroothoop. Net als het negeren van mens, milieu en maatschappij<br />
bij het maken van plannen en keuzes. Het moest<br />
echt anders. Althans dat was het idee. Alleen als we de ontwikkelingen<br />
bekijken van de afgelopen twaalf jaar is de verandering<br />
eigenlijk heel beperkt.<br />
Grootste probleem van het niet van de grond krijgen van<br />
een echte fundamentele verandering ligt bij het niet overtuigd<br />
zijn dat een andere koers mogelijk is. Deep down verscholen<br />
in de ziel van de sector is de overtuiging nog steeds dat de traditionele<br />
aanpak eigenlijk de enige is om te overleven. En ja er<br />
is wel iets misgegaan in 2008, maar dat kwam door onverantwoordelijk<br />
gedrag van bestuurders en inhalige consumenten.<br />
Oftewel: een nieuwe weg inslaan, is ongewis en eng.<br />
Tijd dus voor de introductie van een systeem dat al jaren<br />
heeft bewezen echt te werken. Een mooie bron om van te leren<br />
en wellicht de eerste stappen naar anders denken en doen<br />
makkelijker te maken.<br />
PERMACULTUUR<br />
Permacultuur (in agrarische zin) is het bedrijven van landbouw<br />
waarbij je gebruikmaakt van de omgevingsfactoren zoals<br />
ze zijn. Je handelen en doen om bijvoorbeeld voor een goede<br />
oogst te zorgen, is in balans met de omgeving en vereist<br />
zo min mogelijk onnatuurlijke hulpmiddelen. Voordat je begint<br />
met bebouwing observeer je de omgeving om te zien welke<br />
omgevingsfactoren zoals zon, wind, water maar bijvoorbeeld<br />
ook dieren de locatie beïnvloeden. Bij de keuzes voor<br />
het planten van gewassen hou je rekening met deze factoren.<br />
32 | <strong>NFM</strong> ZOMER <strong>2020</strong>
WAARDERING<br />
Kortom je handelt in balans met de omgeving en tegelijkertijd<br />
profiteer je van diezelfde omgeving. Zonder de omgeving<br />
geweld aan te doen. Sterker nog, je maakt slim gebruik van de<br />
elementen die aanwezig zijn.<br />
Je plant bijvoorbeeld expres notenbomen in de buurt van<br />
koeien die baat hebben bij de schaduw van deze boom. De<br />
bladeren van deze schaduwrijke boom zijn een uitstekende<br />
maaltijd voor de koeien en goed voor de kwaliteit van de bodem.<br />
Erg leuk en sympathiek allemaal maar hoe en wat kan de<br />
financiële sector hiervan leren? Het gaat nog steeds over planten,<br />
bomen en beestjes. Niet echt de wereld van haute finance.<br />
Waar zit de link precies?<br />
DE TWAALF PRINCIPES<br />
Het adagium van Patrick R. Vickers, autoriteit op het gebied<br />
van permacultuur, vat de te leren lessen prachtig samen: ‘Live<br />
as though you’re going to die tomorrow but farm as though you’re<br />
going to live forever’. Vervang het woord ‘farm’ door bank of<br />
verzekeraar of, doe eens gek, private equity en klaar is kees.<br />
Als je elk besluit langs deze meetlat legt, komen oude vertrouwde<br />
pilaren zoals het kortetermijndenken vanzelf in een<br />
ander daglicht te staan. Immers als je horizon oneindig is en<br />
je bent daar verantwoordelijk voor dan is het minder interessant<br />
hoeveel winst je volgende kwartaal denkt te behalen. De<br />
vraag ‘hoe kun je ervoor zorgen dan je er over vijftig of honderd<br />
jaar nog bent?’ wordt dan veel belangrijker.<br />
Een mooi voorbeeld van permacultuur en langetermijnvisie<br />
is een voedselbos. Zo’n eetbaar bos kan door slim te beplanten<br />
met verschillende lagen fruit, bessen en noten nagenoeg<br />
op eigen houtje bloeien en groeien en tegelijkertijd een<br />
gezin of een heel dorp van voedsel voorzien, generaties lang.<br />
Maar er is meer te leren. De twaalf ontwerpprincipes zijn<br />
een uitstekende leidraad voor de financiële sector om de juiste<br />
koers te pakken en te behouden. Oftewel in permacultuur<br />
terminologie: een leidraad voor het waarnemen, analyseren<br />
en handelen. Of dit nu gaat over het bepalen van strategische<br />
doelen, het wel of niet verkopen van producten aan klanten<br />
of het personeelsbeleid.<br />
De twaalf principes starten bij het uitgangspunt (vrij vertaald)<br />
dat je rekening houdt met de belangen van alle stakeholders<br />
inclusief milieu en maatschappij. Of dit nu leden zijn<br />
uit de eigen groep (te vertalen naar collega’s vanuit de organisatie),<br />
de gemeenschap in het geheel (te vertalen naar klanten,<br />
aandeelhouders, toezichthouders, sectorgenoten en de<br />
maatschappij), of de belangen van de aarde zelf.<br />
BANKIERSEED<br />
Maar hé wacht eens even, een dergelijke tekst is eerder gesignaleerd<br />
in de financiële sector! Dit is zo ongeveer de MVO-ambitie<br />
van menig financiële organisatie. Sterker nog, de tweede<br />
regel van de bankierseed (“Ik zweer/beloof dat ik een zorgvuldige<br />
afweging maak tussen de belangen van alle partijen<br />
Amba Zeggen<br />
AMBA ZEGGEN:<br />
“EERSTE ZAADJE<br />
NAAR ECHTE<br />
VERANDERING.”<br />
Amba Zeggen (1971) heeft als wiskundige/actuaris ruim<br />
twintig jaar ervaring in de financiële sector. Vanuit diverse<br />
rollen heeft zij goede én slechte voorbeelden gezien.<br />
Deze ervaring heeft haar gesterkt in haar overtuiging dat<br />
Good Governance en uitstekende resultaten hand in hand<br />
kunnen en moeten gaan. Met haar adviesbureau Risk &<br />
Governance helpt zij organisaties deze overtuiging te realiseren.<br />
Naast haar advieswerk is Amba docent aan de Amsterdam<br />
Business School en verzorgt zij commentaar op het<br />
financieel en economisch nieuws voor het programma<br />
Goed ingelichte kring op NPO radio 1. Tevens maakt Amba<br />
Zeggen deel uit van de Raad van Toezicht van de stichting<br />
New Financial Forum.<br />
ZOMER <strong>2020</strong> <strong>NFM</strong> | 33
WAARDERING<br />
die bij de onderneming zijn betrokken...”) is geschoeid op het<br />
kernprincipe van de permacultuur. Dat maakt de lessen te<br />
leren van de twaalf principes alleen maar toegankelijker (en<br />
noodzakelijker). Want blijkbaar is de wil aanwezig op papier,<br />
maar het doen is niet eenvoudig.<br />
Laten we een paar principes onder de loep nemen om te<br />
laten zien dat de grondslagen van permacultuur zo gek nog<br />
niet zijn.<br />
ZELFREGULERING<br />
Een van de belangrijkste principes is het zelfregulerinsgprincipe:<br />
‘Gebruik zelfregulering en accepteer terugkoppeling’.<br />
Zelfregulering binnen de permacultuur betekent dat systemen<br />
zichzelf kunnen bedruipen door te leren van positieve<br />
en negatieve terugkoppeling binnen het systeem. Bijvoorbeeld<br />
door te veel te oogsten verliest een bodem zijn vruchtbaarheid<br />
en biodiversiteit. De volgende oogst zal stukken<br />
“LIVE AS THOUGH YOU’RE GOING TO DIE<br />
TOMORROW BUT FARM AS THOUGH YOU’RE<br />
GOING TO LIVE FOREVER”<br />
minder zijn. Om het om te buigen, moet je dus op zoek naar<br />
een effectieve balans tussen oogsten en behoud van bodemkwaliteit.<br />
Het systeem kan zichzelf steeds bijsturen door de<br />
terugkoppeling uit het systeem te gebruiken.<br />
Een ander belangrijk onderdeel van permacultuur-zelfregulering<br />
is het hanteren van een langetermijnhorizon, vrij<br />
van egocentrisme. Keuzes die je vandaag maakt hebben een<br />
positieve impact op toekomstige generaties. Of zoals de oude<br />
Grieken zeiden: “A society grows great when old men plant<br />
trees in whose shade they know they will never sit”.<br />
Hoe moet je dat vertalen naar een bank of verzekeraar?<br />
Heel simpel, organiseer je eigen feedback en doe er ook iets<br />
mee. Er zijn genoeg bronnen aan te wijzen van klanten, medewerkers<br />
en andere betrokkenen die feedback geven over<br />
het handelen en doen van een organisatie. Bijvoorbeeld de<br />
zorgvuldigheid die (niet) is gehanteerd bij het adviseren over<br />
derivaten. Voor veel Mkb-ers kunnen we gerust concluderen<br />
dat het zorgvuldig adviseren niet erg goed is verlopen. Die<br />
feedback is in ieder geval afgegeven. Maar is daar nu ook iets<br />
mee gedaan? En daar bedoelen we niet mee de maatregelen<br />
afgedwongen door de AFM. Ook leuk, maar het gaat juist om<br />
een interne motivatie om het echt goed te doen.<br />
Een mogelijkheid is bijvoorbeeld het invoeren van de ‘eigen<br />
oma-lakmoesproef’. Met andere woorden, zou je dit product<br />
ook aanbevelen aan je eigen familie? Onder vergelijkbare<br />
omstandigheden. Wellicht dat je nu dan minder omzet<br />
34 | <strong>NFM</strong> ZOMER <strong>2020</strong>
WAARDERING<br />
maakt omdat je niet alles wat los en vast zit kan verkopen. Tegelijkertijd<br />
zorg je door goed en zorgvuldig advies op de langer<br />
termijn voor een robuust financieel systeem.<br />
CULTIVEER DIVERSITEIT<br />
Landbouw op basis van één soortgewas voor het hele land<br />
klinkt als een slecht plan en dat is het ook. De Ierse hongersnood<br />
midden 18e eeuw is een mooi (of eigenlijk lelijk) voorbeeld<br />
waarom diversiteit van gewassen belangrijk is. De Ierse<br />
bevolking was tweehonderd jaar geleden afhankelijk van<br />
slechts één soort aardappelplantje. Een plantenziekte met een<br />
verwoestend effect op juist deze aardappelplant veroorzaakte<br />
een totaal mislukte oogst. Één miljoen mensen stierven van<br />
de honger en nog eens één miljoen mensen emigreerden.<br />
Het probleem van de Ierse landbouw destijds was de focus<br />
op één soortgewas. Het cultiveren van verschillende aardappelgewassen<br />
had een effectieve natuurlijke bescherming kunnen<br />
zijn tegen deze specifieke aardappelziekte. Verschillende<br />
gewassen kunnen meerdere plantenziektes overleven. Een<br />
deel van de oogst zal dan wellicht mislukken maar zeker niet<br />
alles. Het diversiteit principe: “Gebruik en waardeer diversiteit”,<br />
is een belangrijke pilaar binnen de permacultuur.<br />
Ook in het tegenwoordig zo hippe voedselbos worden bewust<br />
tientallen verschillende soorten gewassen door elkaar<br />
geplant. Die mix levert een gezond, sterk en weerbaar systeem<br />
op. Niet alleen beter bestand tegen ziekteverwekkers<br />
maar ook beter bestand tegen extremere weersomstandigheden<br />
die steeds vaker voorkomen.<br />
Het diversiteitsprincipe is één-op-één te vertalen naar de<br />
financiële sector. In eerste instantie naar een van de belangrijkste<br />
beleggingsstrategieprincipes. Namelijk portefeuillediversificatie.<br />
Iedereen snapt dat het oliekoekendom is om al je<br />
kapitaal te investeren in één productsoort. Geen enkel weldenkend<br />
bestuur stopt al zijn vermogen in aandelen Unilever<br />
of Heineken. Een gezonde, robuuste beleggingsportefeuille<br />
bevat financiële producten uit verschillende sectoren met verschillende<br />
looptijden en rendementsverwachtingen. Waarom?<br />
Heel simpel, als zich een schok voordoet op de markt is<br />
de kans kleiner dat je gehele portefeuille onderuitgaat.<br />
Maar ook de diversiteit van een organisatie en met name<br />
daar waar de besluiten worden genomen, is belangrijk. Er zijn<br />
legio onderzoeken waaruit blijkt dat diverse teams (divers in<br />
gender, afkomst, leeftijd, expertise etc.) vele malen succesvoller<br />
zijn dan homogene peers. Niet één visie of denkrichting<br />
overheerst. Verschillende standpunten worden gedeeld. Keuzes<br />
worden fijn geslepen aan diverse inzichten.<br />
Overigens is het essentieel het volledige diversiteitprincipe<br />
na te leven. Namelijk dat je het moet gebruiken en waarderen.<br />
In modernen managementtaal heet dat inclusiviteit. Je kan<br />
namelijk nog zoveel diversiteit nastreven en allerlei programma’s<br />
optuigen om andersdenkenden te stimuleren om mee te<br />
doen, maar als je die input niet gebruikt noch waardeert blijf<br />
je een monocultuur behouden. Met alle gevolgen van dien.<br />
Gé Visser<br />
GÉ VISSER:<br />
“GROEI IS NIET PER<br />
DEFINITIE GOED.”<br />
Gé Visser (1968, Haarlem) heeft vijfentwintig jaar onderwijservaring<br />
als docent en teamleider op College Hageveld<br />
in Heemstede. In zijn vrije tijd is hij fervent moestuinier<br />
en komt via deze weg in aanraking met het begrip<br />
permacultuur. Na het volgen van enkele theoretische en<br />
praktische voedselbosopleidingen behaalt hij zijn Permaculture<br />
Design Course diploma. Bij deze opleiding ligt de<br />
focus op het ontwerpen van systemen die de regels van de<br />
natuur volgen. Gé is gegrepen en ontdekt dat de onderliggende<br />
principes zich niet beperken tot de landbouw.<br />
Vanuit de vraag ‘Hoe kunnen we met deze ontwerpregels<br />
in de hand strategieën ontwikkelen om gezonde,<br />
duurzame relaties, bedrijven en werkvelden op te bouwen?’<br />
richt hij zijn trainingsbureau ‘de Voedingsbodem’<br />
op. Gé is lid van het kernteam van Voedselbos Houtrak,<br />
een openbaar eetbaar plukpark in aanleg tussen Amsterdam<br />
en Haarlem.<br />
ZOMER <strong>2020</strong> <strong>NFM</strong> | 35
WAARDERING<br />
MEER PRINCIPES<br />
En zo zijn er nog meer principes die je concreet kunt vertalen<br />
naar de sector en waar je hele eenvoudige acties aan kunt verbinden<br />
om een eerste stap naar verandering te zetten. Op de<br />
website www.permacultuurnederland.org en https://permacultuurnetwerk.eu,<br />
kun je alle principes van permacultuur<br />
terugvinden. Een boeiende exercitie om deze principes te vertalen<br />
naar ons denken en handelen in de financiële sector.<br />
Wat betekent het principe: ‘Gebruik kleine en trage oplossingen’.<br />
En zijn we hier al mee bezig? Wat houdt ons tegen als<br />
dit nog geen onderdeel is van onze werkwijze? En hoe kunnen<br />
we wel voldoen aan dit klein en traag principe? Het kan<br />
soms verfrissend zijn om niet vanuit starre opgelegde regels<br />
en ander juridisch kader te kijken naar hoe je evenwichtig en<br />
duurzaam kunt opereren met behoud van winst in euro’s en<br />
tevreden klanten en medewerkers.<br />
CONCLUSIE<br />
Van het ‘wroeten in de aarde met principes’ kunnen we dus<br />
ontzettend veel leren in de financiële sector.<br />
Diversiteit helpt. En dan niet vanuit het parasiteren op<br />
andermans vermogen maar door op een gelijkwaardig niveau<br />
gebruik te maken van elkaars verschillen.<br />
Groei is niet per definitie goed. Niet elke weg om je marktaandeel<br />
te vergoten is ook verstandig of voegt iets toe aan de<br />
organisatie die je volgens eigen ethische principes wilt zijn.<br />
“IN DE FINANCIËLE SECTOR ZIJN DE<br />
VERANDERINGEN NA DE FINANCIËLE<br />
CRISIS EIGENLIJK HEEL BEPERKT”<br />
Langetermijnfocus is belangrijk. Niet alleen omdat het beter<br />
is voor klanten of het functioneren van een maatschappij<br />
maar ook omdat het op de langere termijn beter en duurzaam<br />
resultaat in euro’s oplevert.<br />
Dit klinkt als Kumbaya. Copy-paste deze sympathieke<br />
principes en alles is weer pais en vree. Maar dat is niet helemaal<br />
het geval. Een essentieel verschil is namelijk het gedrag<br />
van de natuur, de omgeving. Een gemiddelde boom denkt<br />
niet ‘ha ha ik ga nu eens lekker profiteren van de zon en ik<br />
deel niets met andere bomen of beesten’. Zou de boom dit wel<br />
doen, dan is het waarschijnlijk snel afgelopen. Bijvoorbeeld<br />
omdat de biodiversiteit verdwijnt. Andere gewassen en organismen<br />
die doorgaans de boom beschermen tegen ziektes of<br />
zorgen voor essentiële voedingsstoffen zijn verdwenen.<br />
Maar een boom denkt niet (kortzichtig en egoïstisch). In<br />
ieder geval niet zonder consequenties. De natuur zal zich<br />
niet ongestraft kunnen gedragen als irrationele megalomane<br />
narcist. Alhoewel die vervelende Covid-19 aardig in de buurt<br />
komt. Tegelijkertijd als iedereen het loodje legt, heeft een virus<br />
ook geen mensen meer om voort te bestaan en sterft zelfs<br />
Covid-19 uit.<br />
Kortom, verkeerd gedrag binnen de permacultuur wordt<br />
vroeg of laat afgestraft. Waarbij de veroorzaker van de situatie<br />
er (ook) onder lijdt. En dat is niet vanzelfsprekend in de<br />
financiële sector. Als er problemen zijn worden reddingsplannen<br />
opgetuigd door de overheid of men haalt extra kapitaal<br />
op bij de aandeelhouders die zich geen verlies meer kunnen<br />
permitteren. Een echte correctie bijvoorbeeld, ander soort bestuurders,<br />
andere producten, of de organisatie opknippen in<br />
kleinere delen vindt niet plaats. Of in ieder geval onvoldoende.<br />
De zelfregulerende werking hapert op sommige momenten.<br />
Met alle kwalijke gevolgen van dien. Dus dat laatste zetje<br />
moeten we dan maar als inspiratie ophalen uit de ontwerpprincipes<br />
van de permacultuur. Het eerste zaadje naar een<br />
echte verandering is hiermee geplant. n<br />
36 | <strong>NFM</strong> ZOMER <strong>2020</strong>
WAARDERING<br />
PETER VAN HOFWEEGEN EN FRANS DE BIE:<br />
“WERKGEVERS WAAR WACHTEN JULLIE OP?”<br />
38 | <strong>NFM</strong> ZOMER <strong>2020</strong>
WAARDERING<br />
Ruim de helft van de studenten van ITvitae is in het reguliere onderwijs<br />
met meer dan één opleiding gestart, maar konden deze niet<br />
succesvol afronden, ondanks hun bovengemiddelde intelligentie. Ze<br />
lopen vast tijdens de studie omdat er geen rekening wordt gehouden<br />
met hun autismeprofiel en vallen uit. Ruim 20.000 verborgen talenten<br />
komen op deze manier zonder perspectief werkloos thuis te zitten.<br />
Dat kan anders, dachten sociaal ondernemers Frans de Bie en<br />
Peter van Hofweegen. In 2013 richtten zij ITvitae op.<br />
Een academie in<br />
zelfvertrouwen<br />
TEKST RENATE VOORMOLEN | BEELD RUBEN BUITENHUIS<br />
ITvitae is gespecialiseerd in het<br />
opleiden, coachen en bemiddelen<br />
van ICT-talenten met autisme<br />
en hoogbegaafden. Doel is om de<br />
afgestudeerde kandidaten te begeleiden<br />
naar een duurzame baan en<br />
tot hun recht te laten komen op de arbeidsmarkt.<br />
Je eigen inkomen verdienen,<br />
meedoen in de maatschappij en<br />
gewaardeerd worden om wie je bent.<br />
Binnenkort wordt de 300 ste kandidaat<br />
bemiddeld.<br />
De social enterprise is gevestigd<br />
in het rustieke Eemklooster in Amersfoort.<br />
Vanuit heel Nederland komen de<br />
studenten voor het volgen van een intensief<br />
en praktijkgericht opleidingsprogramma<br />
voor software developer,<br />
cyber security specialist, software test<br />
engineer of data scientist.<br />
Frans de Bie, directeur ITvitae Learning:<br />
“Een van onze mooiste werkzaamheden<br />
is het kennismakingsgesprek<br />
met de belangstellende kandidaat. Dat<br />
zijn gesprekken van hoop. Jongeren die<br />
vastgelopen zijn tijdens hun studie en<br />
niet meer weten hoe nu verder. Soms<br />
zitten ze al jaren thuis. Door te appelleren<br />
aan hun talenten zien we hen al<br />
tijdens het eerste gesprek opbloeien.”<br />
ACADEMIE IN VERTROUWEN<br />
Ruim 90 procent van de studenten<br />
rondt de opleiding af en wordt succesvol<br />
bemiddeld als ICT-professional. Een<br />
uitzonderlijk resultaat. Wat is het geheim<br />
van dit succes? Frans de Bie: “Aandacht<br />
en geduld. Wij leiden mensen<br />
met autisme in kleine groepen op tot<br />
volwaardige ICT’ers met erkende diploma’s.<br />
ITvitae focust op het talent van<br />
haar studenten en op de specialisatie.<br />
Wij bouwen deze mensen, die vele teleurstellingen<br />
rijk zijn, langzaam weer<br />
op. Het hervinden van zelfvertrouwen,<br />
aan de slag kunnen met je talent, waardering<br />
krijgen en perspectief op een<br />
mooie baan, maakt dat onze studenten<br />
opbloeien en met ongekend enthousiasme<br />
werken aan hun toekomst. Ik omschrijf<br />
ITvitae vaak als een ‘academie in<br />
zelfvertrouwen’.”<br />
Angel Sevilla Camins, hoofd Data<br />
Science bij ICT-onderneming Anchormen,<br />
geeft les aan studenten van ITvitae<br />
en onderkent dit enthousiasme.<br />
“De feedback en vragen van deze studenten<br />
dagen mij elke keer weer uit om<br />
de materie en details goed te kennen.<br />
De vragen die ze stellen zijn steevast<br />
“ORGANISATIES MET EEN BEWUST NEURODIVERS-BELEID<br />
GROEIEN IN PRODUCTIVITEIT, KWALITEIT, INNOVATIE EN<br />
BETROKKENHEID VAN MEDEWERKERS”<br />
ZOMER <strong>2020</strong> <strong>NFM</strong> | 39
WAARDERING<br />
moeilijk en gedetailleerd. Ze willen het<br />
liefste elke stap van een proces snappen.<br />
Het is mooi om te zien hoe ITvitae<br />
erin slaagt om deze studenten in hun<br />
kracht te zetten en vervolgens helpt bij<br />
de start van hun carrière.”<br />
RABOBANK<br />
De afgestudeerde ICT-specialisten gaan<br />
aan de slag bij het MKB, grote organisaties<br />
en overheden in heel Nederland.<br />
Ook de financiële dienstverlening toont<br />
belangstelling voor ITvitae. Zoals bij de<br />
Rabobank waar inmiddels zes ICT-professionals<br />
werken. Rita Grootendorst,<br />
projectmanager Rabo Inclusief: “ITvitae<br />
bereidt de kandidaten op professionele<br />
wijze voor om te kunnen werken<br />
op hun eigen intellectuele niveau. De<br />
instroom van collega’s met een extra<br />
uitdaging past binnen de strategie van<br />
Rabobank en is een concrete invulling<br />
van growing a better world together. Werkgevers<br />
die op zoek zijn naar ICT-professionals;<br />
blijf niet praten, ga doen! Deze<br />
kandidaten zijn van toegevoegde waarde<br />
voor uw organisatie.”<br />
INNOVATIEVE OPLOSSINGEN<br />
Frans de Bie: “Bij veel mensen bestaat<br />
helaas nog een eenzijdig beeld over autisme.<br />
Tv-programma’s bevestigen dit<br />
stereotype beeld door gasten met een<br />
klassiek autismeprofiel uit te nodigen.<br />
Onze studenten ondervinden daar last<br />
vast. Velen schamen zich om met anderen<br />
te delen dat zij een vorm van autisme<br />
hebben. We vinden het belangrijk<br />
dat er meer bekend wordt over autisme<br />
en de diversiteit ervan. Gelukkig<br />
zien we ook dat steeds meer werkgevers<br />
de meerwaarde van medewerkers met<br />
hoogfunctionerend autisme onderschrijven.<br />
Hun andere manier van denken<br />
zorgt voor innovatieve oplossingen.<br />
Uit onderzoek blijkt dat organisaties<br />
die een bewust neurodivers-beleid<br />
voeren, groeien in productiviteit, kwaliteit,<br />
innovatie en betrokkenheid van<br />
medewerkers. Werkgevers, waar wachten<br />
jullie nog op?”<br />
Oud-student Luke aan het werk bij Achmea<br />
Oud-student Luke (29) werkt sinds<br />
januari <strong>2020</strong> als DevOps Engineer<br />
bij Achmea. Luke heeft het<br />
hier naar zijn zin en vindt de<br />
onderlinge contacten prettig.<br />
Bij ITvitae heeft hij het C# Software Developer<br />
opleidingstraject gevolgd. Voordat<br />
Luke bij ITvitae begon had hij een<br />
onrustige schoolcarrière achter de rug.<br />
In totaal startte hij met drie verschillende<br />
hbo-opleidingen maar kon deze keer<br />
op keer niet afmaken.<br />
Luke: “Achteraf gezien is het te begrijpen<br />
dat ik stukliep, maar op het<br />
moment zelf nam ik het mezelf kwalijk<br />
dat het maar niet wilde lukken en werd<br />
hier depressief van.<br />
VERTROUWEN<br />
Na de havo begon ik met de opleiding<br />
Communicatie & Multimedia Design.<br />
Ik reisde elke dag in de spits van Arnhem<br />
naar Utrecht. Voordat de lessen<br />
begonnen was ik al compleet uitgeput.<br />
Ik wilde hier niet aan toegeven en ging<br />
door totdat het echt niet meer ging en<br />
ik uitviel. Ik besloot een tussenjaar te<br />
nemen en tot mezelf te komen en nam<br />
een baantje in de horeca. Het willen<br />
studeren bleef knagen en ik startte een<br />
jaar later met nieuwe moed met International<br />
Business & Language. Ook hier<br />
ging het mis. Mijn zelfvertrouwen werd<br />
enorm aangetast. Dacht dat het mezelf<br />
te verwijten viel. Om de lopende rekeningen<br />
en schulden te kunnen betalen<br />
ben ik toen weer gaan werken in de horeca.<br />
Na twee jaar wilde ik het weer proberen.<br />
Een studie die heel dicht bij mij<br />
stond zou toch moeten lukken? Ik koos<br />
voor Voeding & Diëtiek. De combinatie<br />
exacte vakken met sociale componenten<br />
leek me ideaal. Daarbij heb ik een<br />
voorliefde voor koken. Maar ook deze<br />
“ITVITAE LEIDT MENSEN MET AUTISME IN KLEINE GROEPEN<br />
OP TOT VOLWAARDIGE ICT’ERS MET ERKENDE DIPLOMA’S”<br />
opleiding bracht geen succes en ik viel<br />
weer uit.”<br />
Dat het niet aan zijn inzet lag of<br />
aan de gekozen studierichting werd<br />
Luke pas in 2016 duidelijk toen autisme<br />
werd geconstateerd. “Dit heeft me<br />
veel helderheid geboden en ook wel een<br />
soort van opluchting. Maar ja, dan ben<br />
je er nog niet. Ik ging in therapie en<br />
moest weer aan het werk. Ik kreeg het<br />
advies niet in de horeca te gaan werken.<br />
De alternatieven die mij toen geboden<br />
zijn, zoals in een callcenter werken of<br />
bij een werkgever aan de andere kant<br />
van het land, pasten mij natuurlijk ook<br />
niet. Eigenlijk ben ik toen niet goed geholpen<br />
door de uitkeringsinstantie.”<br />
NIEUWSUUR<br />
“Een kennis van mijn ouders zag een<br />
uitzending over ITvitae bij Nieuwsuur<br />
en tipte mij daarover. Was dit niet iets<br />
voor mij? De uitzending bij Nieuwsuur<br />
was niet onopgemerkt gebleven. Ik<br />
maakte kennis met de organisatie samen<br />
met nog tientallen andere belangstellenden<br />
en hun ouders. Wat mij is<br />
bijgebleven is dat de jongeren met autisme<br />
vrij en openlijk over hun situatie<br />
40 | <strong>NFM</strong> ZOMER <strong>2020</strong>
WAARDERING<br />
LUKE: “DAT HET NIET AAN MIJN INZET LAG OF<br />
DE GEKOZEN STUDIERICHTING WERD DUIDELIJK<br />
TOEN AUTISME WERD GECONSTATEERD.”<br />
spraken en dat juist de neurotypische<br />
ouders zich af en toe ongemakkelijk<br />
voelden. Omgekeerde wereld dus.<br />
Nadat ik was geslaagd als software<br />
developer heb ik eerst een werkervaringsplaats<br />
gekregen. Ik denk dat de<br />
werkgever ervan uitging dat ik vanwege<br />
mijn autisme graag alleen wilde werken.<br />
Ofwel, ik zat op mijn eigen eilandje<br />
en had weinig contact met anderen.<br />
Ze wilden het goed voor me doen, maar<br />
voor hij had dit een averechtse uitwerking.<br />
Bij Achmea ben ik veel meer op<br />
m’n plek, het is hier menselijker, ik<br />
voel een klik. Alhoewel communiceren<br />
zeker niet mijn zwakste kant is, is<br />
het in bepaalde situaties ook mijn valkuil.<br />
Zo kan ik er lang over doen om<br />
een vraag te formuleren. Deze moet namelijk<br />
perfect zijn zodat ik optimaal<br />
antwoord krijg op mijn vraag. Dit heeft<br />
dan ook weer een positieve kant. Ik ga<br />
niet met aannames een probleem te<br />
lijf. Mijn opdrachtgever moet hierdoor<br />
ook goed nadenken over de vraag.”<br />
Op het werk krijgt Luke hulp bij<br />
het scheiden van hoofd- en bijzaken.<br />
“Ik heb nu eenmaal de neiging om<br />
echt álles maar óók álles heel gedetailleerd<br />
te willen doen. Vanuit ITvitae heb<br />
ik maandelijks een afspraak met mijn<br />
coach en elke twee maanden spreken<br />
we met mijn werkgever en een directe<br />
collega erbij. Dit werkt heel goed.” n<br />
ITVitae Studiefonds<br />
ITvitae is een particuliere sociale onderneming.<br />
Om ook jongeren met<br />
onvoldoende eigen financiële middelen<br />
de mogelijkheid te geven aan<br />
een ICT-Leertraject naar Werk deel<br />
te nemen is het ITvitae Studiefonds<br />
opgericht in samenwerking met de<br />
Fundatie van Renswoude. Het fonds<br />
is afhankelijk van giften. In september<br />
2019 nam Merel van Vroonhoven<br />
afscheid van AFM als bestuursvoorzitter.<br />
“Ik ben enorm geraakt<br />
door wat ITvitae heeft bereikt voor<br />
jongeren die helaas niet altijd vanzelfsprekend<br />
meedoen in onze<br />
maatschappij. De gerichte aanpak<br />
van ITvitae werkt. Dit bracht me op<br />
het idee om bij wijze van afscheidscadeau<br />
bij AFM aan de genodigden<br />
een gift voor het ITvitae Studiefonds<br />
te vragen zodat hopelijk meer jongeren<br />
van deze vorm van onderwijs<br />
gebruik kunnen maken.”<br />
Meer informatie:<br />
itvitae.nl/studiefonds<br />
ZOMER <strong>2020</strong> <strong>NFM</strong> | 41
ZORG AAN DE BASIS<br />
Emergency Management<br />
of Severe Burns (EMSB)<br />
Omdat de behandeling tijdens het eerste uur van levensbelang is<br />
goed te behandelen. En dit is juist zo belangrijk voor<br />
brandwondenslachtoffers. Daarom wil de Nederlandse<br />
Brandwonden Stichting artsen en verpleegkundigen<br />
van reguliere ziekenhuizen opleiden. Artsen leren van<br />
professionals uit de drie Nederlandse brandwondencentra<br />
hoe zij brandwondenslachtoffers het beste<br />
kunnen behandelen en levens kunnen redden.<br />
Voor brandwondenslachtoffers is het van levensbelang<br />
dat de artsen en verpleegkundigen direct<br />
op de juiste manier behandelen. De beslissingen<br />
die de arts op dit kritieke moment neemt, hebben<br />
cruciale gevolgen. Hoeveel vocht is nodig? Moet<br />
er beademd worden? Moet de patiënt worden<br />
doorverwezen naar een brandwondencentrum?<br />
Deze beslissingen maken het verschil tussen leven<br />
en dood.<br />
Helaas wordt er in medische opleidingen te weinig<br />
aandacht besteed aan de complexe brandwondenzorg.<br />
Daardoor ontbreekt het veel artsen en verpleegkundigen<br />
in reguliere ziekenhuizen aan de juiste<br />
kennis en handvatten om brandwondenslachtoffers<br />
AnsvarIdéa en Turien & Co. Assuradeuren weten als<br />
brandverzekeraars hoeveel impact een brand kan<br />
hebben. Natuurlijk, wij proberen een klant na een<br />
brand zo goed mogelijk te helpen, maar dit komt in de<br />
praktijk toch neer op ontlasten en financieel schadeloos<br />
stellen. Uiteraard is dat belangrijk en fijn om te<br />
mogen doen, maar het valt in het niets met het leed<br />
dat een brand teweeg brengt als er mensen gewond<br />
raken of komen te overlijden. Daarom ondersteunen<br />
wij de Brandwondenstichting en maken het zo samen<br />
met hen mogelijk om 125 artsen en verpleegkundigen<br />
uit reguliere ziekenhuizen op te leiden. Zodat zij, op de<br />
afdeling spoedeisende hulp (SEH) van het ziekenhuis,<br />
echt het verschil kunnen maken!<br />
Nederlandse Brandwonden Stichting:<br />
IBAN: NL78INGB0000202122
WAARDERING<br />
– e s s a y –<br />
Wat waardevol is<br />
wordt bepaald door<br />
de bril die je opzet<br />
Amsterdam hernoemde zich recent tot circulaire stad, geïnspireerd door de Donut<br />
Economie van Kate Raworth. Dit boek heeft veel discussie losgemaakt. Is de Donut<br />
zo bijzonder, of gaat het in bredere zin over Nieuwe Economische perspectieven?<br />
TEKST MAARTEN NIJMAN<br />
Kate Raworth biedt ons een nieuwe bril om naar onze<br />
economie te kijken en de problemen en weeffouten<br />
in het systeem op te lossen. We zijn allemaal op zoek<br />
naar de ideale bril: dat ene model of die theorie die<br />
alle problemen kan oplossen. Spoiler: het is niet erg<br />
waarschijnlijk dat één bril voldoende is om alle problemen in<br />
één keer op te lossen. Het opzetten van de bril gaat namelijk<br />
tegelijk met de vraag wat je eigenlijk onder een probleem verstaat.<br />
Is het verminderen van biodiversiteit een probleem of<br />
niet? Is armoede een probleem, en voor wie dan? Er is altijd<br />
sprake van een normatieve blik en een daarbij passende bril.<br />
Zelfs voor bestuurders die luchtig opmerken dat ze niets hebben<br />
met ‘ideologie’.<br />
De manier waarop onze economie in de loop van tijd is<br />
ingericht – denk aan bestuur, recht, wetgeving, wetbescherming,<br />
fiscaliteit – heeft effecten op het dagelijkse leven van<br />
mensen. Positieve effecten, zoals onze immense materiële<br />
welvaart in de 21 ste eeuw. Maar ook negatieve effecten, zoals<br />
de vraag naar voedselbanken, plastic soup in de oceaan of het<br />
verdwijnen van biodiversiteit.<br />
In Nederland zie je dat de inrichting van onze economie<br />
een gemengde economie is, maar met een duidelijk accent<br />
op de markteconomie. De effecten die voortkomen uit dit<br />
marktdenken zijn op dit moment bijvoorbeeld dat verreweg<br />
de meeste mensen een prettig verwarmd huis hebben, veel<br />
Nederlanders een smartphone bezitten, grote hoeveelheden<br />
afval, een hoge CO 2<br />
-uitstoot en een scheve inkomensverdeling.<br />
Het kan goed zijn dat jij een aantal van deze effecten<br />
afkeurt, ze belemmeren immers het ‘goede leven’ voor alle<br />
mensen.<br />
Stel: als burger verlang je een ingreep om minder afval in de<br />
openbare ruimte te zien. Een ingreep is mogelijk binnen de<br />
bestaande economische inrichting. Denk in het voorbeeld van<br />
afval aan mechanismen als ‘statiegeld’. Statiegeld past prima<br />
binnen een gemengde markteconomie en geeft een prijsprikkel<br />
aan het hergebruik (of eigenlijk aan het inzamelen) van<br />
verpakkingen. En dat is natuurlijk een prima initiatief (dat<br />
zeggen we er meteen maar bij).<br />
DWEILEN<br />
Er zijn – naast afval – veel negatieve effecten van een markteconomie<br />
die op voorhand niet te voorzien waren. Vaak zijn<br />
die negatieve effecten achteraf eenvoudig te verklaren van-<br />
ZOMER <strong>2020</strong> <strong>NFM</strong> | 43
WAARDERING<br />
uit het denken volgens welke de economie op dat moment<br />
functioneert, zoals de voorkeur voor vrije markten. Je kunt<br />
één voor één aan deze negatieve effecten gaan sleutelen, zonder<br />
het economisch denken ter discussie te stellen en zonder<br />
een debat te hebben over morele vraagstukken die daarboven<br />
hangen. Dat blijft dweilen met een spreekwoordelijke openstaande<br />
kraan.<br />
Dweilen met een open kraan is een vermoeiend proces,<br />
waarbij je vaak in discussie moet gaan met medeburgers die<br />
de positieve effecten ervaren en minder last hebben van de<br />
negatieve effecten. Effecten hangen immers met elkaar samen.<br />
Kijk maar naar het statiegeld voorbeeld.<br />
Binnen de huidige spelregels hebben producenten minder kosten,<br />
dus meer winst. In een markteconomie komt dat voor een deel terecht<br />
bij de aandeelhouders en voor een deel in lagere prijzen voor<br />
consumenten. Producenten, maar ook consumenten, kijken dus<br />
naar de prijs van de verpakking en niet naar hoe eenvoudig het<br />
afval te verwerken is. Het invoeren van statiegeld is voor de producent<br />
en consumenten een kostenpost. Ook de aandeelhouders<br />
zijn dan ontevreden en zij zullen samen met de producenten hun<br />
macht inzetten om deze aantasting van de winstopbrengsten te<br />
beperken. Dit machtsspel wordt gespeeld zolang de spelregels telkens<br />
maar een klein beetje veranderen.<br />
Zolang je geen statiegeld invoert, blijven sommige mensen verpakkingsafval<br />
in de openbare ruimte gooien. Het opruimen van<br />
het afval lijkt een taak van individuele burgers die het afval netjes<br />
in de afvalbak behoren te gooien als onderdeel van hun consumptie<br />
van goederen. En het is een gezamenlijke taak van burgers om<br />
de openbare ruimte schoon te houden en te zorgen voor goede inzameling,<br />
verwerking en recycling van afval.<br />
Er is een noodzaak voor het verminderen van afvalmateriaal,<br />
zoals eenmalige verpakkingen van voedsel en goederen. Ook is het<br />
prettig als je als burger makkelijk het afval op juiste wijze kwijt<br />
te raken. Maar volgens de huidige economische spelregels hoeven<br />
producenten zich geen zorgen te maken over inname, statiegeld<br />
en recycling van grondstoffen.<br />
ANDERE INRICHTING<br />
Je kunt de effecten ook veranderen door op basis van het morele<br />
vraagstuk voorstellen te doen om de inrichting van de<br />
economie bij te sturen. Zouden we gelijk een flinke set spelregels<br />
kunnen aanpassen? Hoe doe je dat dan? Uiteraard is dit<br />
niet op een regenachtige donderdagmiddag geregeld, hoewel<br />
er in de geschiedenis natuurlijk wel voorbeelden van dergelijke<br />
revoluties zijn.<br />
Er ontstaat met een nieuwe set spelregels wel een geheel<br />
nieuwe situatie van effecten; positief en ook negatief. Misschien<br />
moet je dus eerst morele keuzes maken. Want als je<br />
begint met de spelregels van een communistische economie,<br />
dan ben je niet gelijk van je afvalprobleem verlost. Is het mogelijk<br />
om een inrichting van een economie zo bij te sturen<br />
“WE ZIJN ALLEMAAL OP ZOEK<br />
NAAR DE IDEALE BRIL.”<br />
44 | <strong>NFM</strong> LENTE ZOMER
WAARDERING<br />
MAARTEN NIJMAN:<br />
“BUSINESS AS USUAL<br />
IS OVER.”<br />
dat die voor een zo groot mogelijke groep burgers – en de<br />
hele planeet – het ‘goede leven’ bevordert? Experimenten van<br />
het Sovjetcommunisme lijken wel een duidelijk waarschuwing<br />
daartegen, maar Scandinavische landen laten voorbeelden<br />
van socialisme zien die wel werken. De eerste vraag is<br />
dan ook gelijk een morele: wat is het goede leven? De tweede<br />
vraag is dan: welke analytische bril zet ik op om te komen tot<br />
een juiste inrichting? En de derde vraag: hoe we dit kunnen<br />
realiseren?<br />
HOE DAN?<br />
Een Nieuwe Economie is niet iets dat op de tekentafel ontstaat<br />
en je vervolgens ‘implementeert’. De verandering gaat<br />
geleidelijk en lang niet alles is direct stuurbaar. Het huidige<br />
dominante economische denken is ook geen recept. Er zijn<br />
economen die ervan uit gaan dat mensen zich als egoïstische<br />
marktspelers gedragen en alleen reageren op financiële prikkels:<br />
de Homo Economicus. Soms is dat zo, maar mensen vertonen<br />
wisselend gedrag. Soms gedragen ze zich als prijsbewuste<br />
consument, soms als vriend, collega, ouder, kortom:<br />
als burger. Kijk naar je eigen gedrag, dan zie je dat het per<br />
situatie verschilt.<br />
Het is interessant omdat burgers soms meer petten op<br />
hebben: als medewerkers in een bedrijf dat streeft naar maximalisatie<br />
van winst, maar als buurtbewoner ontstemt over<br />
rondslingerend afval.<br />
Stel je voor dat we regels gaat definiëren waarbij we bedrijven<br />
verantwoordelijk maken voor zowel hun werknemers als hun<br />
grondstoffen. Je kunt bijvoorbeeld denken aan een coöperatief<br />
bedrijf (waarbij de medewerkers tegelijk de aandeelhouders<br />
zijn) dat fiscale voordelen geniet. Het fiscale beleid is ook gericht<br />
op hergebruik van alle grondstoffen. Alle werknemers hebben<br />
dan belang bij circulaire productie, afval in de openbare ruimte<br />
achterlaten is niet meer logisch, dat wordt een grondstof lek voor<br />
het bedrijf. Dan zouden alle randvoorwaarden voor de huidige<br />
discussie rondom statiegeld veranderen. Die discussie zou misschien<br />
zelfs niet meer bestaan.<br />
ANDERE BEELDEN<br />
We hebben andere beelden nodig om mensen los te weken uit<br />
huidige ingesleten patronen. Als er al een geschikt moment is<br />
voor verandering van denken dan is dat wel nu tijdens de coronacrisis.<br />
Dit is ook de reden dat inzichten van economen zoals<br />
Kate Raworth waardevol zijn. Deze economen zijn niet aan<br />
het bijsturen binnen de huidige inrichting van de economie,<br />
maar stellen deze inrichting ter discussie en komen met voorstellen<br />
voor een alternatieve inrichting. Te beginnen met het<br />
ter discussie te stellen van een aantal basisaannames van onze<br />
huidige economie. En of dat nou met een Donut moet, of met<br />
iets anders… dat is niet het belangrijkste punt van het debat.<br />
ZOMER <strong>2020</strong> <strong>NFM</strong> | 45
WAARDERING<br />
EN DAN…<br />
We moeten het samen gaan hebben over waarden en doelen;<br />
wat willen we dat onze economie voor de mens en de Aarde<br />
betekent? Er is een grondige analyse nodig van het veelzijdig<br />
fenomeen dat economie nou eenmaal is. Kijk naar zaken als<br />
werk en inkomen, verdelingsvraagstukken (nationaal en internationaal),<br />
de belastingen, gebruik van grondstoffen en de<br />
Aarde, het economieonderwijs. We kunnen besluiten dat we<br />
niet meer gaan meten ‘hoe hard we gaan’ in termen van een<br />
BBP. Het is heel inspirerend om te kijken welke zaken we dan<br />
moeten gaan meten en zo te komen tot nieuwe beleidsinstrumenten.<br />
De coronacrisis levert daarvoor het moment om de<br />
vertaling naar beleid door te voeren. Staatsteun aan bedrijven<br />
kan worden gekoppeld aan voorwaarden voor verduurzaming,<br />
de overheid kan het complexe vraagstuk van toeslagen<br />
vertalen naar een andere inkomensvoorziening als bijvoorbeeld<br />
een basisinkomen.<br />
Maar economie komt als wetenschap wel weer in verbinding<br />
met de samenleving waar zij zo’n belangrijk onderdeel<br />
van is. Business as usual is over. Samen met politiek, burgers en<br />
ondernemers zal de toekomstige richting van de economie<br />
helder moeten worden. Dat is wat we bij Our New Economy<br />
voor ogen hebben. n<br />
Maarten Nijman is directeur van Our New Economy.<br />
“EEN NIEUWE ECONOMIE IS NIET IETS<br />
DAT OP DE TEKENTAFEL ONTSTAAT EN JE<br />
VERVOLGENS IMPLEMENTEERT”<br />
ONE<br />
Our New Economy – ONE – streeft naar vernieuwing van<br />
de economie. ONE doet dit door nieuw economisch denken<br />
te stimuleren in het onderwijs, in onderzoek en in<br />
de praktijk.<br />
ONE staat op in een tijd waar de mens wordt geconfronteerd<br />
met problemen als vervuiling, verspilling en<br />
wereldwijde ongelijkheid. ONE stelt zich de vraag: hoe realiseren<br />
we een economisch systeem dat voldoende goederen<br />
produceert voor een goed leven voor alle mensen<br />
binnen de ecologische grenzen van de aarde?<br />
Om hier antwoorden op te vinden onderneemt ONE<br />
activiteiten die bijdragen aan vernieuwing van het onderwijs,<br />
verbreding van het onderzoek en inspirerende experimenten.<br />
ONE stelt fundamentele vragen over ons huidig<br />
economisch denken en ontwikkelt met denkers en<br />
doeners praktijkoplossingen en theorieën die aantonen<br />
dat het fundamenteel anders kan.ONE wil voorbij een<br />
economie waarin iedereen elkaars concurrent is en iedereen<br />
er alleen voor staat. ONE bepleit diversiteit en wil<br />
broederschap terugbrengen in het economisch denken.<br />
Zo hopen we een economie te realiseren die welvarende<br />
levens voor alle wereldburgers mogelijk maakt binnen de<br />
ecologische grenzen van de aarde.<br />
Zie: https://www.ourneweconomy.nl<br />
46 | <strong>NFM</strong> ZOMER <strong>2020</strong>
WAARDERING<br />
BERT RORIJE:<br />
“WIJ HEBBEN HAAST.”<br />
BERT RORIJE<br />
Bert Rorije is een van de initiatiefnemers van de Scale of<br />
Sinificance (het instrument waar het hierover gaat) maar<br />
ook van Schluss, Manifesto, Over Rood en Wunderbar.<br />
Stuk voor stuk betekenisvolle initiatieven die de wereld<br />
een beetje mooier en duurzamer maken. Meer informatie:<br />
www.bertrorije.com<br />
48 | <strong>NFM</strong> ZOMER <strong>2020</strong>
WAARDERING<br />
– e s s a y –<br />
Hoe krijg je deze<br />
branche in de<br />
doe-modus?<br />
Over een nieuwe wijze van waarderen en een daaraan gekoppelde nieuwe standaard,<br />
waarmee je bedrijven op hun intrinsieke waarden kunt beoordelen en waar geld niet<br />
meer dan een middel is om die waarden te vergaren. Maar ook hoe je daar je voordeel<br />
mee kunt doen, maar dat gek genoeg nog steeds amper of niet gebeurd.<br />
TEKST BERT RORIJE | BEELD ADRIAN & GIDI<br />
I<br />
k zit met een probleem. En jullie, de lezers van dit magazine,<br />
kunnen me waarschijnlijk helpen. Dus doe ik, bij<br />
deze, een beroep op jullie. Want als financiële professionals,<br />
als mensen die elke dag met geld bezig zijn en daar<br />
ook nog eens de verlichte voorhoede van zijn, weten jullie<br />
als geen ander dat dat verhaal over die eindeloze economische<br />
groei een sprookje is, dat de basis onder ons huidige economische<br />
model op drijfzand is gebaseerd en dat de rol van<br />
geld door decennia neoliberaal beleid te groot is geworden.<br />
Jullie weten dat we alles – zonder goed over de gevolgen te<br />
hebben nagedacht – zijn gaan privatiseren en economiseren,<br />
dat we aan alles een prijskaartje hebben gehangen, ook aan<br />
voor ons mensen zulke belangrijke zaken, dat een prijskaartje<br />
als onethisch moet worden beschouwd. Denk bijvoorbeeld<br />
aan de natuur, om maar direct het meest belangrijke onderwerp<br />
beet te pakken. Onze natuur die inmiddels aan alle kanten<br />
wordt bedreigd, verwaarloosd, geëxploiteerd en kapotgemaakt<br />
met een ecologische crisis als resultaat. We stonden<br />
erbij en keken ernaar.<br />
INWISSELBARE GROOTHEDEN<br />
De meeste van jullie zijn hoogopgeleid, steken intellectueel<br />
boven de middelmaat uit en beseffen cognitief dat de mensheid<br />
zonder natuur niet kan leven, alleen al om het simpele<br />
feit dat wij daar zelf een onlosmakelijk onderdeel van uitmaken.<br />
De Britse schrijver en voormalig milieuactivist Paul<br />
Kingsnorth betoogt zelfs dat natuur en leven eigenlijk inwisselbare<br />
grootheden zijn. Door in dit neoliberale denken mee<br />
te gaan, zijn we in feite jarenlang bezig geweest onszelf en<br />
onze naasten maar ook alle andere mensen op aarde langzaam<br />
maar zeker van het leven te beroven. Zonder het ons te<br />
realiseren.<br />
GRATIS HEEFT GEEN WAARDE<br />
En zo blijft alles bij het oude en is er blijkbaar niemand die<br />
uit deze bevindingen consequenties trekt. Elke dag gaan we<br />
gewoon weer aan het werk en doen we net alsof dat wat iets<br />
kost ook de waarde van iets is. Met als gevolg dat alles waar je<br />
niet voor hoeft te betalen dus ook geen waarde heeft. Zouden<br />
we daarom zo respectloos met de aarde omgaan, het min of<br />
meer normaal zijn gaan vinden onze planeet net zo lang te<br />
exploiteren tot die is uitgeput? Of zo sterk op te warmen tot<br />
het leven eruit is verdwenen? En dit allemaal op basis van een<br />
economisch denken dat al lang over de uiterste houdbaarheidsdatum<br />
is, maar ons desondanks nog steeds dwingt om<br />
maar door te blijven groeien en zo regelrecht op een catastro-<br />
ZOMER <strong>2020</strong> <strong>NFM</strong> | 49
WAARDERING<br />
“FINANCIËLE SECTOR<br />
HEEFT DE SLEUTEL<br />
IN HANDEN.”<br />
fe af te stevenen. Of is het uit gewoonte? Kunnen of durven we<br />
ons na al die jaren neoliberaal ondernemen geen voorstelling<br />
meer te maken over een alternatief. Terwijl dat er natuurlijk<br />
wel degelijk is.<br />
INERT<br />
Vorig jaar oktober organiseerde de stichting New Financial<br />
Forum samen met Dazure de vierde Positive Finance Day met<br />
als thema ‘Gewoon Doen! Betekenis in de praktijk’. Er werden<br />
mooie presentaties gehouden, mooie vergezichten gepresenteerd<br />
door bevlogen sprekers en er werd veel geklapt door<br />
de aanwezigen. Je mocht aannemen dat de aanwezigen achter<br />
de inhoud stonden. Maar ondanks dat het motto duidelijk<br />
uitnodigde om in actie te komen, gebeurde er niets. Niemand<br />
stond op en zei: “Ik wil iets betekenisvols doen en ik heb een<br />
plan.” Ook de dagen erna gebeurde er niets. Zelfs na een paar<br />
weken was het nog steeds oorverdovend stil. Ik lette op de artikelen<br />
die na deze gedenkwaardige dag op het platform van<br />
het New Financial Forum verschenen, maar ook daar werd<br />
geen betekenisvol plan gepresenteerd. De betekeniseconomie,<br />
die met haar nadruk op intrinsieke waarden een waardige<br />
opvolger van ons huidige economische model is, was in<br />
geen velden of wegen te bekennen.<br />
Kort daarvoor werd bij ASR, ook onder auspiciën van<br />
het New Financial Forum de film ‘Normal is over’ van Renée<br />
Scheltema vertoond. In deze film worden we om de oren geslagen<br />
met de consequenties van ons destructieve gedrag. De<br />
gesprekken na afloop waren niet zo levendig als iedereen gewend<br />
was. Iedereen was murw. Maar ook toen gebeurde er<br />
niets. Was er geen follow-up.<br />
EERSTERANGS ENTREEKAARTEN<br />
Ik besloot de stoute schoenen aan te trekken en zelf maar te<br />
reageren, een uitgebreid stuk te schrijven op het platform<br />
van het New Financial Forum over een betekenisvol idee dat<br />
voor de financiële wereld niet alleen een mooie kennismaking<br />
was met een nieuw economisch denken, maar dat deze<br />
branche ook in één klap van haar geblutste imago af zou helpen<br />
en haar in één machtige beweging van maatschappelijke<br />
hekkensluiter tot rolmodel voor andere branches zou maken.<br />
Ik vroeg om ondersteuning bij de verdere ontwikkeling van<br />
de Scale of Significance. Opnieuw werd er niet of nauwelijks<br />
op gereageerd. Geen enkele organisatie gaf te kennen met dit<br />
initiatief mee te willen doen of het te willen steunen. En de<br />
steun had heel concreet kunnen zijn. Bijvoorbeeld door een<br />
aantal medewerkers één of meerdere dagen per week vrij te<br />
maken om het idee te helpen uitwerken en verder te ontwikkelen.<br />
Daarmee ondersteunde je niet alleen een belangrijk<br />
initiatief maar stelde je een aantal medewerkers in de gelegenheid<br />
om kennis over de nieuwe economie en haar principes<br />
op te doen. Andere mogelijkheid was om de stichting<br />
waarin wij ons initiatief hadden ondergebracht te steunen<br />
met een donatie. Tot nu toe hebben wij met alleen maar vrijwilligers<br />
aan dit immense project gewerkt en de kosten die<br />
50 | <strong>NFM</strong> LENTE ZOMER
WAARDERING<br />
BETEKENISECONOMIE<br />
Bij de betekeniseconomie, ook wel purpose-economie of<br />
waardeneconomie genoemd, draait het om het genereren<br />
van brede waarde. Daarom streven betekenisvolle bedrijven<br />
niet alleen naar zakelijke, maar ook naar maatschappelijke<br />
en persoonlijke winstdoelstellingen.<br />
Dit integrale winststreven maakt dat betekenisvolle bedrijven<br />
fundamenteel anders opereren dan traditionele organisaties.<br />
Om betekenisvol te opereren moet het conventionele<br />
business-paradigma worden verlaten. Krijgt geld een<br />
andere rol. Staat het niet meer centraal maar wordt het een<br />
middel om intrinsieke waarden te vergaren. Deze waarden<br />
zijn het nieuwe eigen vermogen van zo’n organisatie. Dit alles<br />
betekent niet dat geld dan onbelangrijk wordt, want betekenisvolle<br />
ondernemers willen natuurlijk ook financieel<br />
duurzaam kunnen ondernemen.<br />
De financiële winst die een betekenisvol bedrijf maakt,<br />
mag nooit ten koste gaan van de maatschappelijke en persoonlijke<br />
waarden. Alle drie moeten met elkaar in evenwicht<br />
zijn. En dat is het grote verschil met traditionele bedrijven,<br />
waarvan sommigen ook nu al aandacht hebben<br />
voor maatschappelijke en persoonlijke zaken, maar alleen<br />
zolang dat niet ten koste gaat van het zakelijke resultaat<br />
(het liefst moet het er zelfs aan bijdragen).<br />
SCALE OF SIGNIFICANCE<br />
De Scale of Significance is een instrument dat de maatschappelijke<br />
en persoonlijke waarden van organisaties,<br />
zichtbaar, meetbaar en vergelijkbaar maakt en uiteindelijk<br />
een volwaardige opvolging van de traditionele balans wordt<br />
(die een onderliggende financiële verantwoording wordt).<br />
Daarmee gaat de Scale of Significance een stuk verder dan<br />
de impactmetingen waar steeds meer bedrijven nu mee<br />
werken. De Scale of Significance gaat zich uitdrukken in de<br />
hoeveelheid Liefde die een organisatie heeft of ontbeert, op<br />
een schaal van min tot plus tien.<br />
Er wordt straks gemeten met een set gevalideerde vragen<br />
die aan diverse groepen zowel binnen als buiten de<br />
organisatie worden voorgelegd. Denk hierbij aan directie,<br />
medewerkers, toeleveranciers, klanten, maar ook vertegenwoordigers<br />
uit de samenleving en organisaties die de aarde<br />
representeren (de z.g. rightholders). Eind dit jaar is het eerste<br />
deel van dit instrument (het onderdeel dat de waarden<br />
van een bedrijf zichtbaar maakt) klaar om getest te worden<br />
bij drie organisaties. Van wat zo’n meting teweegbrengt bij<br />
de mensen die er werken wordt een uitgebreide documentaire<br />
gemaakt.<br />
SAMENHANG<br />
Daarmee zijn de betekeniseconomie en de Scale of Significance<br />
sterk met elkaar verbonden, kun je de Scale of Significance<br />
zelfs beschouwen als de thermometer van de betekeniseconomie.<br />
Ook kan dit instrument straks gebruikt<br />
worden om bijvoorbeeld onterechte betekenisvolle claims<br />
(greenwashing) van organisaties te ontmaskeren en in dit<br />
proces zouden accountants een grote rol kunnen spelen.<br />
Uiteindelijk zullen er benchmarks ontstaan waar organisaties<br />
de hoeveelheid liefde die ze genereren met elkaar kunnen<br />
vergelijken.<br />
Ook kan in de toekomst met de score van de Scale of Significance<br />
concreet worden aangetoond hoeveel liefde bijvoorbeeld<br />
fossiele bedrijven ontberen. Hoeveel geld ze vergaren<br />
ten koste van de maatschappij, samenleving, natuur en<br />
aarde (en dus onze toekomst). En zo internationale instanties<br />
objectieve (gevalideerde) handvatten aanreiken waarmee<br />
deze bedrijven aangeklaagd kunnen worden voor ecocide.<br />
we maakten uit eigen zak betaald. Dit beperkte onze armslag<br />
en maakte dat we onze ambities steeds verder naar beneden<br />
moesten bijstellen. Ook was er niemand die vond dat je bij<br />
de ontwikkeling van zo’n belangrijk project, maar beter mee<br />
kon doen om op z’n minst een vinger aan de pols te houden.<br />
Het gaat immers wel om het creëren van nieuwe (wereld)standaarden<br />
op het gebied van waardering. Geen enkele financiële<br />
dienstverlener investeerde in ons initiatief. Vreemd, want<br />
ik kan me bijna geen duurzamere investering voorstellen. Dat<br />
was dus flink slikken, want ik beschouwde onze handreiking<br />
naar de financiële wereld als eersterangs entreekaarten voor<br />
de betekeniseconomie, een waardige opvolger van het huidige<br />
economisch model.<br />
VAN GELD NAAR WAARDEN<br />
Terug redenerend ben ik inmiddels tot de conclusie gekomen<br />
dat iedereen die dit stuk gelezen heeft, er rationeel gezien de<br />
voordelen van moet hebben ingezien. Dat kan bijna niet anders.<br />
Op cognitief niveau moeten de lezers hebben begrepen<br />
dat wanneer een verandering onafwendbaar is – zoals nu,<br />
met deze paradigmawisseling van geld naar waarden het geval<br />
is – je maar beter voorop kunt lopen in plaats van een achterhoedegevecht<br />
aan te gaan. Ook kan het je, wanneer je in<br />
de financiële wereld werkzaam bent, niet zijn ontgaan dat de<br />
betekeniseconomie snel in omvang toeneemt en de oude neoliberale<br />
principes steeds meer weerstand oproepen en niet alleen<br />
bij de voorlijke groepen in de samenleving.<br />
VAN WETEN NAAR HANDELEN<br />
Dus wat deed ik verkeerd? Wat moet ik doen en misschien<br />
ook wel laten om de discrepantie tussen weten en handelen te<br />
overbruggen en deze branche enthousiast te krijgen voor een<br />
idee dat goed beschouwd alleen maar voordelen heeft? Er verschijnen<br />
steeds meer artikelen in de media waaruit blijkt dat<br />
ZOMER <strong>2020</strong> <strong>NFM</strong> | 51
WAARDERING<br />
accountants, investeerders, banken en verzekeraars grote behoefte<br />
hebben aan dat wat wij ontwikkelen: een nieuwe wijze<br />
van waarderen en een daaraan gekoppelde nieuwe standaard,<br />
waarmee je bedrijven op hun intrinsieke waarden kan beoordelen<br />
en waar geld niet meer dan een middel is om die waarden<br />
te vergaren. Want dat een balans allang niet meer voldoet<br />
om een bedrijf te waarderen, omdat die louter de financiële situatie<br />
laat zien, hoef ik bij jullie niet te onderbouwen.<br />
“MET DE SCALE OF SIGNIFICANCE ZAL<br />
OOK CONCREET WORDEN AANGETOOND<br />
HOEVEEL LIEFDE BEDRIJVEN ONTBEREN”<br />
DOE-MODES<br />
Dus vraag ik opnieuw en in alle ootmoed: wat is er nodig om<br />
deze branche in de doe-modes te krijgen? Wat heb jij of wat<br />
heeft jouw organisatie nodig om deze uitgestoken hand aan<br />
te pakken? Wat weerhoud je ervan om mee te doen? Ik heb<br />
er veel voor over om van jullie te leren, erachter te komen<br />
waarom je niet meedoet? Ik drink graag een koffietje met om<br />
naar je te luisteren. Ik kom met alle liefde bij jouw organisatie<br />
langs om een presentatie geven, om te laten zien hoe dit<br />
instrument werkt, in welk stadium de ontwikkeling is, maar<br />
ook wat het je zou opleveren als je mee zou doen.<br />
GELD IN HANDEN<br />
Ik kan me voorstellen dat je ondertussen denkt, waarom ik en<br />
alle anderen die bij dit project betrokken zijn, bijna smeken<br />
met ons mee te doen? Het is dezelfde reden waarom vermaarde<br />
wetenschappers en andere knappe koppen met ons mee<br />
doen en hun kostbare vrije tijd spenderen om dit instrument<br />
te realiseren. Omdat wij geloven dat de financiële wereld – opnieuw<br />
zonder het te beseffen – de sleutel in handen heeft van<br />
de grote systeemverandering die nu gaande is. Niet alleen omdat<br />
deze branche bekend staat als conservatief en behoudend<br />
– en dus dat andere branches denken dat wanneer zelfs de financiële<br />
wereld een stap zet, iedereen dat zou moeten doen –<br />
maar ook omdat geld nog steeds door bedrijven en overheden<br />
als reden wordt aangevoerd om nog maar even niets te hoeven<br />
doen. Jullie hebben dat geld in handen, beslissen over investeringen,<br />
kennen leningen toe en verzekeren projecten. Jullie<br />
weten ook, net als wij, dat hoe langer je wacht, hoe hoger de<br />
kosten zullen zijn, en hoe groter de schade die aan onze habitat<br />
wordt toegebracht. Maar ook dat het tegen die tijd wellicht<br />
al te laat is, omdat er processen ingang zijn gezet die niet<br />
meer te stoppen zijn. Daarom hebben wij haast. Daarom zijn<br />
wij dwingend. Daarom hebben wij er zoveel voor over. n<br />
52 | <strong>NFM</strong> LENTE ZOMER
AMBASSADEURS<br />
Ambassadeurs over waarde(n) van de financiële sector<br />
Blijf dicht bij<br />
jezelf<br />
TEKST LAMBERT BECKS | BEELD FREDERIQUE PASSIER<br />
Het New Financial Magazine<br />
stelt in iedere editie een Ambassadeur<br />
een aantal vragen over de<br />
waarde(n) van de financiële sector.<br />
Wat gaat goed, wat kan beter<br />
en hoe verhogen we de nietfinanciële<br />
waarde van de sector?<br />
Ditmaal Lambert Becks, manager<br />
van Qees.<br />
Hoe ziet de dienstverlening in de financiële<br />
dienstverlening er idealiter uit?<br />
Idealiter moet iedereen in de keten<br />
een toegevoegde waarde bieden aan<br />
de eindconsument. Een tussenpersoon<br />
– in de traditionele betekenis van het<br />
woord –heeft dan ook geen meerwaarde<br />
voor de consument. Immers, distributie<br />
biedt voor de consument geen<br />
meerwaarde. Een adviseur die met gedegen<br />
vakkennis de belangen van de<br />
klant daadwerkelijk dient, heeft die<br />
meerwaarde wel. Maar dat is lastig in<br />
het bestaande model. Immers, de klant<br />
is opdrachtgever, maar de verzekeraar<br />
betaalt de werkzaamheden van de adviseur<br />
en wekt op deze manier het idee<br />
invloed te hebben op diens werk. In een<br />
nieuw model zouden dergelijke scheve<br />
verhoudingen niet mogen bestaan. Ook<br />
dienen adviseurs zich meer te specialiseren.<br />
Jet kunt nu eenmaal niet overal<br />
even goed in zijn.<br />
Welke kernwaarden horen hierbij?<br />
De kernwaarden van een ideale financiële<br />
sector zijn: transparantie, toegevoegde<br />
waarde, efficiënte processen en<br />
afhankelijkheid. Ik gebruik bewust het<br />
woord afhankelijk. Alles en iedereen<br />
roept onafhankelijk te zijn, alsof dat<br />
een groot goed is als adviseur. Ik geloof<br />
dat je naast de klant moet staan en dus<br />
ben je afhankelijk van de wensen, doelen<br />
en verwachtingen van je klant.<br />
Gelukkig zijn er in de branche steeds<br />
meer adviseurs die zo werken en het<br />
zullen er meer worden. Dat heeft tijd<br />
“BEHANDEL JE KLANT<br />
ZOALS JE ZELF BEHANDELD<br />
ZOU WILLEN WORDEN”<br />
nodig. Meer wetgeving werkt niet in<br />
mijn ogen. Je moet het eerst daadwerkelijk<br />
begrijpen om volgens een nieuw<br />
model te kunnen werken. Nieuwkomers<br />
werken al anders en ook bedrijven<br />
die worden overgenomen gaan vaak<br />
volgens nieuwe waarden werken. Daarmee<br />
zijn we goede stappen aan het zetten.<br />
Daarnaast moet de keten efficiënt<br />
zijn ingericht, zodat de kosten zo laag<br />
mogelijk zijn. Ook hier zijn nog de nodige<br />
stappen in te zetten.<br />
Welke boodschap zou je de sector willen<br />
meegeven om de reputatie (verder)<br />
te verbeteren?<br />
Is het aan mij om aan de sector mee<br />
te geven hoe ze hun reputatie moeten<br />
verbeteren? Dat zou erg pretentieus<br />
zijn. Als ik al iets wil meegeven, is<br />
het: blijf dicht bij jezelf en behandel je<br />
klant zoals je zelf behandeld wil worden.<br />
Hoe vaak kom je zelf niet bij een<br />
winkel en word je niet behandeld zoals<br />
je zou willen. Als je die ervaring meeneemt<br />
en met de ogen van een consument<br />
naar je eigen bedrijf kijkt, zou je<br />
best eens kunnen schrikken. Kijk onbevangen<br />
naar je eigen bedrijf en zet<br />
je in voor je klant. Ik geloof oprecht<br />
dat wanneer je van waarde bent voor<br />
54 | <strong>NFM</strong> ZOMER <strong>2020</strong>
AMBASSADEURS<br />
je klant en waarde toevoegt met wat je<br />
doet, het financiële resultaat volgt. No<br />
doubt about that!<br />
Wat is het belang van ethiek in de financiële<br />
sector en waar liggen de uitdagingen?<br />
Ondanks een aantal goede initiatieven<br />
staan we vaak nog met 2-0 achter door<br />
wat er in het verleden is gebeurd. Dat<br />
betekent dat we in de financiële dienstverlening<br />
nog beter ons best moeten<br />
doen om elke schijn van belangenverstrengeling<br />
en zelfverrijking te voorkomen.<br />
Wees je bewust dat je gedrag uitstraalt<br />
op de branche als geheel, wees<br />
je bewust van de impact van je advies<br />
voor je relaties, zowel in voor- als tegenspoed.<br />
Noem een aantal voorbeelden waar de<br />
sector zich bewuster van zou mogen<br />
worden als het om ethiek gaat?<br />
Door het verleden is er minder vertrouwen<br />
in de branche, dus moeten<br />
we meer dan anderen ons best doen<br />
om toegevoegde waarde te leveren. Misschien<br />
zijn de afdelingen bijzonder beheer<br />
geldverstrekkers exemplarisch<br />
voor hoe de branche bewuster zou mogen<br />
zijn van haar rol in de maatschappij.<br />
Nog steeds lijkt het voorkomen van<br />
verlies belangrijker dan het belang van<br />
de klant.<br />
In hoeverre onderschrijf je de betekeniseconomie<br />
en welke mogelijkheden<br />
zie je voor de financiële sector om hier<br />
(meer) invulling aan te geven?<br />
Door te zien, echt te zien wat de betekenis<br />
is van ons werk. Elke ondernemer<br />
zou een bijdrage moeten leveren aan<br />
het elke dag iets mooier maken van de<br />
branche en de samenleving. Dit bereik<br />
je niet met behulp van mooie rapporten<br />
en reclamecampagnes, maar wel<br />
door ieder besluit te toetsen aan deze<br />
opdracht.<br />
Wat draag je zelf bij aan een betere financiële<br />
sector?<br />
Daar mogen anderen over oordelen.<br />
Ik doe iedere dag mijn stinkende best<br />
LAMBERT BECKS:<br />
“STA NAAST JE KLANT.”<br />
voor mijn klanten en ben dankbaar<br />
voor hun vertrouwen. Laatst kregen we<br />
een dik compliment van een relatie die<br />
het vertrouwen in onze branche volledig<br />
kwijt was. Daarom was ze ook extra<br />
kritisch op onze beloftes. We hebben<br />
drie maanden nodig gehad om dat<br />
wantrouwen om te buigen. Uiteindelijk<br />
kregen we een compliment waar wij<br />
blosjes van op de wangen kregen. Hoe<br />
klein de impact voor de branche ook is,<br />
voor mij persoonlijk is dat een grote bijdrage<br />
aan een betere financiële sector.<br />
Wij doen geen beloftes die we niet na<br />
kunnen komen. We houden de klant<br />
een aantal opties voor en bespreken de<br />
voor- en nadelen. We communiceren<br />
open en transparant.<br />
Voor ondernemers die zelf niet beschikken<br />
over een afdeling personeelszaken,<br />
pakken we alle personeelsgerelateerde<br />
vraagstukken op. Dat wordt<br />
gewaardeerd door zowel werkgevers als<br />
werknemers.<br />
Wat is de belangrijkste les die je in het<br />
afgelopen jaar hebt geleerd?<br />
Elke dag leer ik. Mijn belangrijkste les<br />
is dat ik meer mag durven vertrouwen<br />
op mijn eigen wijsheid en oordeel. Als<br />
anderen beginnen te sputteren, heb ik<br />
soms de neiging om gas terug te nemen.<br />
Ik mag meer het vertrouwen hebben<br />
dat hobbeltjes er bij horen en ook<br />
tot mooie resultaten kunnen leiden.<br />
Door trouw te blijven aan mezelf zijn<br />
we gekomen waar we nu zijn en daar<br />
mogen we best trots op zijn. De komende<br />
maanden gaan we dit verder uitbouwen.<br />
Je gaat nog veel van ons horen. n<br />
ZOMER <strong>2020</strong> <strong>NFM</strong> | 55
LICHT<br />
“ALS JE JE ECHT LAAT<br />
RAKEN, DAN ERVAAR<br />
JE LIEFDE.”<br />
56 | <strong>NFM</strong> ZOMER <strong>2020</strong>
LICHT<br />
In deze rubriek gaan we op zoek naar het licht in de financiële sector.<br />
We bevragen een financieel dienstverlener over haar spiritualiteit,<br />
haar innerlijke reis, haar inspiratiebronnen en hoe haar licht haar<br />
werk inspireert. Deze keer Corinne van Rooij, actuaris en meer.<br />
Een feestelijk leven<br />
maak je zelf<br />
TEKST SILVIA JANSSEN<br />
Als je Corinne ontmoet, kun je<br />
niet anders dan lachen. Haar<br />
vrolijke energie is aanstekelijk.<br />
Ze kijkt in je ogen en ze<br />
neemt je mee. Met Corinne<br />
is geen enkele ontmoeting gewoon.<br />
Prachtig hoe ze dat in haar werk als actuaris<br />
inzette en hoe zij transformeerde<br />
tot een nieuw vakgebied van verbindingen<br />
leggen. Een moedig en persoonlijk<br />
verhaal over écht contact maken.<br />
VERANDEREN<br />
Haar bewustwordingsproces werd ingegeven<br />
door de wens tot meer lichamelijke<br />
beweeglijkheid en zelfliefde. En zij<br />
inspireerde zichzelf door te doen alsof<br />
ze nog een half jaar te leven zou hebben.<br />
Via dansen, zingen, een spoedcursus<br />
meditatie, yoga nidra, metamorfose<br />
massage, een eigentijds festival en nog<br />
veel meer gekke ervaringen stapte zij in<br />
de wereld van spiritualiteit. Een speelse<br />
ontdekkingstocht, die onbekend was<br />
voor de vrolijke actuaris en die leidt tot<br />
innerlijk leiderschap en groei.<br />
LATEN RAKEN<br />
Vrij snel heeft zij synchroniciteit ervaren,<br />
alsof haar pad zich als vanzelf voor<br />
haar ontvouwde. Ze stapte er vol vertrouwen<br />
in en haar onbevangenheid en<br />
lach opende de harten bij andere mensen.<br />
Ze liet zich op alle manieren inspireren<br />
en experimenteerde zelf met het<br />
leggen van nieuwe contacten. De ‘eye<br />
gazing’ van Charles Eisenstein raakte<br />
haar. “Als je je echt laat raken, dan ervaar<br />
je liefde. Je leest het als je iemand<br />
in de ogen kijkt!”<br />
CONTACT MAKEN<br />
Het leven zelf is voor haar de grote leerschool.<br />
Haar nieuwe verhaal is het openen<br />
van mensen. Mensen durven niet,<br />
het is niet gewoon. Mensen kijken van<br />
elkaar weg. Als het normaal is contact<br />
te maken zonder doel of bedoeling dan<br />
durven ze opeens. Dan merk je dat het<br />
geluk voor het oprapen ligt. Mensen<br />
kunnen elkaar zo mooi raken. “Zo mooi<br />
om te ervaren. Ook al denk je genoeg<br />
contacten te hebben of er geen tijd voor<br />
te hebben, het voegt meer toe dan je<br />
denkt.”<br />
“DOE EENS GEK EN LEG<br />
MEER CONTACT”<br />
FEESTEN<br />
“We zijn allemaal druk met gezond<br />
eten en bewegen”, aldus Corinne,<br />
“maar de kern van een rijk leven is heel<br />
simpel. Maak contact met elkaar! Raak<br />
elkaars hart. Meer borrelen, koffie drinken<br />
en feest vieren: dat is de clou! Het is<br />
de bron voor geluk.”<br />
Uit onderzoek blijkt dat contact<br />
maken het geheim is van een goede gezondheid.<br />
“Doe eens gek en leg meer<br />
contact.”<br />
Een mooie reflectie in het anderhalve<br />
meter tijdperk. n<br />
LIGHT & DINER<br />
De rubriek Licht is ontstaan vanuit<br />
Light & Diner; een ontmoetingsplek<br />
voor financieel dienstverleners waar<br />
het veilig is en waar je elkaar inspireert<br />
om de sector mooier te maken,<br />
zonder dat geld een rol speelt.<br />
Meer informatie over dit platform:<br />
Silvia Janssen (Onkar Compliance):<br />
info@onkar-compliance.nl. Zij verzorgt<br />
deze rubriek Licht in de wens<br />
om het licht (in de financiële sector)<br />
zichtbaar te maken.<br />
ZOMER <strong>2020</strong> <strong>NFM</strong> | 57
AMBASSADEURS<br />
Ambassadeurs van het<br />
• Dick-Jan Abbringh | Purpose<br />
Newfinancialforum.nl/dick-jan-abbringh<br />
• Roy van den Anker | MultiSafe<br />
Newfinancialforum.nl/roy-van-den-anker<br />
• Martin van Arendonk | Univé<br />
Newfinancialforum.nl/martin-van-arendonk<br />
• Bjørn Aris | Return on People<br />
Newfinancialforum.nl/bjorn-aris<br />
• Jeroen Bais | Next Step Factory<br />
Newfinancialforum.nl/jeroen-bais<br />
• Ferdinand Bakker | Schouten Zekerheid<br />
Newfinancialforum.nl/ferdinand-bakker<br />
• Pieter van den Ban | Univé<br />
Newfinancialforum.nl/pieter-van-den-ban<br />
• Jelle Bartels | Next Step Factory<br />
Newfinancialforum.nl/jelle-bartels<br />
• Ewald Bary | Lindenhaeghe<br />
Newfinancialforum.nl/ewald-bary<br />
• Ron Bavelaar | Univé<br />
Newfinancialforum.nl/ron-bavelaar<br />
• Lambert Becks | Qees<br />
Newfinancialforum.nl/lambert-becks<br />
• Robin van Beem | Polis Advocaten<br />
Newfinancialforum.nl/robin-van-beem<br />
• Johanneke Behrend | AEGON<br />
Newfinancialforum.nl/johanneke-behrend<br />
• Toon Berendsen | VVP<br />
Newfinancialforum.nl/toon-berendsen<br />
• Egbert Berkhoff | NNEK<br />
Newfinancialforum.nl/egbert-berkhoff<br />
• Joke Bijleveld | Achmea Academy<br />
Newfinancialforum.nl/joke-bijleveld<br />
• Ria Blok-Leenheer | Zwitserleven<br />
Newfinancialforum.nl/ria-blok-leenheer<br />
• Olette Bollen | Connect4Value<br />
Newfinancialforum.nl/olette-bollen<br />
• Thom Boot | Thomorrow LifePlanning<br />
Newfinancialforum.nl/thom-boot<br />
• Yvonne Bouman | Florijn College<br />
Newfinancialforum.nl/yvonne-bouman<br />
• Jules Brader | De Goudse<br />
Newfinancialforum.nl/jules-brader<br />
• Nanda Bramer | MY Organization<br />
Newfinancialforum.nl/nanda-bramer<br />
• Michiel Brandt | SVC Brandt Advies<br />
Newfinancialforum.nl/michiel-brandt<br />
• Wendy Broek | BSB<br />
New Financial Forum/wendy-broek<br />
• Arno Brons | Avéro Achmea, Voorzie<br />
Newfinancialforum.nl/arno-brons<br />
• Mark de Bruijn | Obvion<br />
Newfinancialforum.nl/mark-de-bruijn<br />
• Wilma de Bruijn | Eurapco<br />
Newfinancialforum.nl/wilma-de-bruijn<br />
• Christel van Capelleveen | a.s.r.<br />
Newfinancialforum.nl/christel-van-capelleveen<br />
• Urjan Claassen | Quilify<br />
Newfinancialforum.nl/urjan-claassen<br />
• Jos Claessens / result-is<br />
Newfinancialforum.nl/jos-claessens<br />
• Klaas Coolen | Coolen Expertise<br />
Newfinancialforum.nl/klaas-coolen<br />
• Marcel Coopman | Next Step Factory<br />
Newfinancialforum.nl/marcel-coopman<br />
• Jack Cox | Econsenso<br />
Newfinancialforum.nl/jack-cox<br />
• Kim Cramer | Emotone<br />
Newfinancialforum.nl/kim-cramer<br />
• Gijs Dalen Meurs / Eyevestor.com<br />
newfinancialforum.nl/gijs-dalen-meurs<br />
• Ralph van Dam | Centraal Beheer Achmea<br />
Newfinancialforum.nl/ralph-van-dam<br />
• Gary Damen | Paradigma Groep<br />
Newfinancialforum.nl/gary-damen<br />
• Petrosjan Damen | Sintering<br />
Newfinancialforum.nl/petrosjan-damen<br />
• Chris Das | Taurus Financiële Belevingen<br />
Newfinancialforum.nl/chris-Das<br />
• Douwe Dijkstra<br />
Newfinancialforum.nl/douwe-dijkstra<br />
• Jan Donselaar | DMA<br />
Newfinancialforum.nl/jan-donselaar<br />
• Frank van den Dungen Bille<br />
Newfinancialforum.nl/frank-van-den-dungen<br />
• Peter Dussel | Figlo<br />
Newfinancialforum.nl/peter-dussel<br />
• Wilko Emmens | Allianz Nederland<br />
Newfinancialforum.nl/wilko-emmens<br />
• Madelon Engels | Achmea International<br />
Newfinancialforum.nl/madelon-engels<br />
• Patrick Eppink | Turner<br />
Newfinancialforum.nl/patrick-eppink<br />
• Jolanda Franken | Obvion<br />
Newfinancialforum.nl/jolanda-franken<br />
• Erik Friedeberg | Manifesto<br />
Newfinancialforum.nl/erik-friedeberg<br />
• Indra Frishert | Dazure<br />
Newfinancialforum.nl/indra-frishert<br />
• Nancy Gaertner | Schouten Zekerheid<br />
Newfinancialforum.nl/nancy-gaertner<br />
• Karin van Geelen | Yellow communicatie<br />
Newfinancialforum.nl/karin-van-geelen<br />
• Steven Geldof | Inspirerende Hutspot<br />
Newfinancialforum.nl/steven-geldof<br />
• Annemarie Gerritsma | GAPP<br />
Newfinancialforum.nl/annemarie-gerritsma<br />
• Jacky van de Goor | Legende<br />
Newfinancialforum.nl/jacky-van-de-goor<br />
• Peter van Geijtenbeek | Turien & Co<br />
Newfinancialforum.nl/peter-van-geijtenbeek<br />
• Claudia Goossen | AEGON<br />
Newfinancialforum.nl/claudia-goossen<br />
• Frank Jan de Graaf | Hogeschool van Amsterdam<br />
Newfinancialforum.nl/frank-jan-de-graaf<br />
• René de Haan | acht!<br />
Newfinancialforum.nl/rene-de-haan<br />
• Roger Hagen | Rebels in Finance<br />
Newfinancialforum.nl/roger-hagen<br />
• Jan Hamburger | Turien & Co<br />
Newfinancialforum.nl/jan-hamburger<br />
• Aloys Harmsen | Pensioen Support Nederland<br />
Newfinancialforum.nl/aloys-harmsen<br />
• Kees Haverkamp | Newest Industry<br />
Newfinancialforum.nl/kees-haverkamp<br />
• Maurice van den Hemel | All-Insure<br />
Newfinancialforum.nl/maurice-van-den-hemel<br />
• Robin Heuten | VLPN<br />
Newfinancialforum.nl/robin-heuten<br />
• Jac Hielema | Economy Transformers<br />
Newfinancialforum.nl/jac-hielema<br />
• Marco Hoekstra<br />
Newfinancialforum.nl/marco-hoekstra<br />
• Liesbeth Hogervorst | Energizer<br />
Newfinancialforum.nl/liesbeth-hogervorst<br />
• Jack Hommel | Centraal Beheer Achmea<br />
Newfinancialforum.nl/jack-hommel<br />
• Ton van Hooft | Kompas Financiën<br />
Newfinancialforum.nl/ton-van-hooft<br />
• Rowan Hordijk | Dutch<br />
Newfinancialforum.nl/rowan-hordijk<br />
• Fred Huibers | Hogeschool van Amsterdam<br />
New Financial Forum/fred-huibers<br />
• Gerard Hulsman | docent wiskunde en economie<br />
Newfinancialforum.nl/gerard-hulsman<br />
• Arno Groot Koerkamp | Future of Finance<br />
Newfinancialforum.nl/arno-groot-koerkamp<br />
• Chantal Inen | The Punchy Pack<br />
Newfinancialforum.nl/chantal-inen<br />
• Sylvia Janssen | Onkar Compliance<br />
Newfinancialforum.nl/sylvia-janssen<br />
• Jelle Jansons | Nationale-Nederlanden<br />
Newfinancialforum.nl/jelle-jansons<br />
• Jorad Jongeneel | AEGON<br />
Newfinancialforum.nl/jorad-jongeneel<br />
• Femke de Jong<br />
Newfinancialforum.nl/femke-de-jong<br />
• Gert de Jong | Hogeschool van Amsterdam<br />
New Financial Forum/gert-de-jong<br />
• Bas Jongeling | Wildgras<br />
Newfinancialforum.nl/bas-jongeling<br />
• Mark Jordens | Edmond Halley<br />
Newfinancialforum.nl/mark-jordens<br />
• Antoinette Kalkman | Nationale Waarborg<br />
Newfinancialforum.nl/antoinette-kalkman<br />
• Roland van Kemenade | Roland Advies<br />
Newfinancialforum.nl/roland-van-kemenade<br />
• Ron van Kesteren | Stv<br />
Newfinancialforum.nl/ron-van-kesteren<br />
• Zairah Khan | Blue02<br />
Newfinancialforum.nl/zairah-khan<br />
• Jan Willem Kirpestein | Spirit, Heart & Mind Corpus<br />
Newfinancialforum.nl/jan-willem-kirpestein<br />
• Pepijn van Kleef | MoneyView Research<br />
Newfinancialforum.nl/pepijn-van-kleef<br />
• Kees Klomp | Karmanomics<br />
Newfinancialforum.nl/kees-klomp<br />
• Wibo Koole | Create2connect<br />
Newfinancialforum.nl/wibo-koole<br />
• Theo Kocken | Cardano Group<br />
Newfinancialforum.nl/theo-kocken<br />
• Alexander Koene | BR-ND<br />
Newfinancialforum.nl/alexander-koene<br />
• Erna Knipscheer | Lifebalance4u<br />
Newfinancialforum.nl/erna-knipscheer<br />
• Wiro Kuipers | Zin in de Zaak<br />
Newfinancialforum.nl/wiro-kuipers<br />
• Stef Kuypers | Happonomy<br />
Newfinancialforum.nl/stef-kuypers<br />
• Sjoerd Laarberg | Allianz Nederland<br />
Newfinancialforum.nl/sjoerd-laarberg<br />
• Denise Land | Financial life planner<br />
Newfinancialforum.nl/denise-land<br />
58 | <strong>NFM</strong> ZOMER <strong>2020</strong>
AMBASSADEURS<br />
New Financial Forum<br />
• Heidi Leenaarts | United Economy<br />
Newfinancialforum.nl/heidi-leenaarts<br />
• Michel van Leeuwen | Flanderijn<br />
Newfinancialforum.nl/michel-van-leeuwen<br />
• Peter Paul Leutscher | RedZebra Group<br />
Newfinancialforum.nl/peter-paul-leutscher<br />
• Wouter van Leusen | Stan&Wende<br />
New Financial Forum/wouter-van-leusen<br />
• Joke Lodewijk | Urban Knowmads<br />
Newfinancialforum.nl/joke-lodewijk<br />
• Nicolette Loonen | Fidet Finance Professionals<br />
Newfinancialforum.nl/nicolette-loonen<br />
• Pieter Lugtigheid | AEGON<br />
Newfinancialforum.nl/pieter-lugtigheid<br />
• Michael Mackaaij | Verne Business Excellence<br />
Newfinancialforum.nl/michael-mackaaij<br />
• Thom Mallant | Allianz Nederland<br />
Newfinancialforum.nl/thom-mallanT<br />
• Damaris Matthijsen | Economy Transformers<br />
Newfinancialforum.nl/damaris-matthijsen<br />
• Gilbert Mattu | a.s.r.<br />
Newfinancialforum.nl/gilbert-mattu<br />
• Maria Mazarakis | Maria Mazarakis Levensverhaal Inzicht<br />
Newfinancialforum.nl/maria-mazarakis<br />
• Jaap van der Meer | VLPN<br />
Newfinancialforum.nl/jaap-van-der-meer<br />
• Hubrien Meijaard | Hubrien financieel advies 2.0<br />
Newfinancialforum.nl/hubrien-meijaard<br />
• Patrick Meijn | Proteachting<br />
Newfinancialforum.nl/patrick-meijn<br />
• Richard Meinders | SVC Groep<br />
Newfinancialforum.nl/richard-meinders<br />
• Saskia Michels | W’aarde controlling<br />
Newfinancialforum.nl/saskia-michels<br />
• Hans Ludo van Mierlo<br />
Newfinancialforum.nl/hans-ludo-van-mierlo<br />
• Constant Moolenaar | Rabobank<br />
Newfinancialforum.nl/constant-moolenaar<br />
• Marc de Moor | Sandstreet Consultants<br />
Newfinancialforum.nl/marc-de-moor<br />
• Kaj Morel | De Zaak van Betekenis<br />
Newfinancialforum.nl/kaj-morel<br />
• Saskia van Muijsenberg | BiomimicryNL<br />
Newfinancialforum.nl/saskia-van-den-muijsenberg<br />
• Carla Muters | NHG<br />
Newfinancialforum.nl/carla-muters<br />
• Natasja Naron | Garbriël Financiële Bescherming<br />
Newfinancialforum.nl/natasja-naron<br />
• Ton Nijenhuis | Tonsultancy<br />
Newfinancialforum.nl/ton-nijenhuis<br />
• Arjan Nollen | Nationale-Nederlanden<br />
Newfinancialforum.nl/arjan-nollen<br />
• Harrie-Jan van Nunen | De Financiële Makelaar<br />
Newfinancialforum.nl/harrie-jan-van-nunen<br />
• Thera van Osch | OQ consulting<br />
Newfinancialforum.nl/thera-van-osch<br />
• Jeroen Oversteegen | Nationale Hypotheekbond<br />
Newfinancialforum.nl/jeroen-oversteegen<br />
• Desirée Paalvast | The Leader Inside<br />
Newfinancialforum.nl/desiree-paalvast<br />
• Monique Pereij | meerbewust<br />
Newfinancialforum.nl/monique-pereij<br />
• Li An Phoa | Drinkable Rivers<br />
Newfinancialforum.nl/li-an-phoa<br />
• Monique Piet | Manifesto<br />
Newfinancialforum.nl/monique-piet<br />
• Gilbert Pluym | Onderlinge ‘s-Gravenhage<br />
Newfinancialforum.nl/gilbert-pluym<br />
• Peter Post | MoneyView Research<br />
Newfinancialforum.nl/peter-post<br />
• Richard Qaiser | HDI Global Specialty<br />
Newfinancialforum.nl/richard-qaiser<br />
• Kathy Reinerie | Vivendi Financieel Advies<br />
Newfinancialforum.nl/kathy-reinerie<br />
• Mundo Resink | Astronauts on Earth<br />
Newfinancialforum.nl/mundo-resink<br />
• Hamid Ressang | RedZebra Group<br />
Newfinancialforum.nl/Hamid-ressang<br />
• Paul Rijns | a.s.r.<br />
Newfinancialforum.nl/paul-rijns<br />
• Tim Rijvers | DAK Intermediairscollectief<br />
Newfinancialforum.nl/tim-rijvers<br />
• Marije Romeijn | Zwitserleven<br />
Newfinancialforum.nl/marije-romeijn<br />
• Peter Ronteltap | Zwitserleven<br />
Newfinancialforum.nl/peter-ronteltap<br />
• Tamara Ronteltap | Purpose Coaching<br />
Newfinancialforum.nl/tamara-ronteltap<br />
• Katja van Roosmalen | MKB journalist<br />
Newfinancialforum.nl/katja-van-roosmalen<br />
• Bert Rorije | Bert Rorije Directions<br />
Newfinancialforum.nl/bert-rorije<br />
• Rolf Rozestraten | Obvion<br />
Newfinancialforum.nl/rolf-rozestraten<br />
• Han de Ruiter<br />
Newfinancialforum.nl/han-de-ruiter<br />
• Gerard van Santen | Inventiv<br />
Newfinancialforum.nl/gerard-van-santen<br />
• Faisal Setoe | HDI<br />
Newfinancialforum.nl/faisal-setoe<br />
• Pauline Sibbel | Courage to move<br />
Newfinancialforum.nl/pauline-sibbel<br />
• Peggy van der Smitte | Marcel van der Smitte en Partners<br />
Newfinancialforum.nl/peggy-van-der-smitte<br />
• Ansfried Snijders | Meerwaarde en meer<br />
Newfinancialforum.nlansfried-snijders<br />
• Kyon Soons | a.s.r.<br />
Newfinancialforum.nl/kyon-soons<br />
• Patrick Steehouwer | DAK Intermediairscollectief<br />
Newfinancialforum.nl/patrick-steehouwer<br />
• Ellen Steijvers | Senvy Consulting<br />
Newfinancialforum.nl/ellen-steijvers<br />
• Pieter van Stratum | FIDIB<br />
Newfinancialforum.nl/pieter-van-stratum<br />
• Fred Toussaint | Human Capital Services<br />
Newfinancialforum.nl/fred-toussaint<br />
• Minke Tromp | Bureau voor Toegepaste Filosofie<br />
Newfinancialforum.nl/minke-tromp<br />
• Boudewijn van Uden | a.s.r.<br />
Newfinancialforum.nl/boudewijn-van-uden<br />
• Ivo Valkenburg | Valkenburg bv<br />
Newfinancialforum.nl/ivo-valkenburg<br />
• Gert Vasse | Ockto<br />
Newfinancialforum.nl/gert-vasse<br />
• Tjibbe van der Veen | Oare Wei<br />
Newfinancialforum.nl/tjibbe-van-der-veen<br />
• Cas Verhage | Nh 1816 Verzekeringen<br />
Newfinancialforum.nl/cas-verhage<br />
• Pauline Versteegh | Create Your Future<br />
Newfinancialforum.nl/pauline-versteegh<br />
• Jan Verstegen | Eerste stap.nl<br />
Newfinancialforum.nl/jan-verstegen<br />
• Carla Verwijmeren | Smartvoices<br />
Newfinancialforum.nl/carla-verwijmeren<br />
• Hans Visser | Zwitserleven<br />
New financial forum.nl/hans-visser<br />
• Valentina Visser | Havelaar & Van Stolk<br />
Newfinancialforum.nl/valentina-visser<br />
• Jack Vos<br />
Newfinancialforum.nl/jack-vos<br />
• Willem Vreeswijk | NFF/VVP<br />
Newfinancialforum.nl/willem-vreeswijk<br />
• Owen de Vries | Heartful Banking<br />
Newfinancialforum.nl/owen-de-vries<br />
• Michiel van Vugt | NNEK<br />
Newfinancialforum.nl/michiel-van-vugt<br />
• Esther Vuijsters | NNEK<br />
Newfinancialforum.nl/esther-vuijsters<br />
• Petra van der Wal | Petra van der Wal Detachering<br />
Newfinancialforum.nl/petra-van-der-wal<br />
• Ruud van der Wal | Monuta<br />
Newfinancialforum.nl/ruud-van-der-wal<br />
• Ozewald Wanrooij | Neutralis<br />
Newfinancialforum.nl/ozewald-wanrooij<br />
• Rinus van Warven | Uitgeverij Van Warven<br />
Newfinancialforum.nl/rinus-van-warven<br />
• Judith Webber | Pure Human<br />
Newfinancialforum.nl/judith-webber<br />
• Carolien Wegener | Wire Group<br />
Newfinancialforum.nl/carolien-wegener<br />
• Johan Wempe | VU/FEWEB<br />
Newfinancialforum.nl/johan-wempe<br />
• Arnoud Wennekus | AOV-ZZP.nl<br />
Newfinancialforum.nl/arnoud-wennekus<br />
• Richard Weurding | Verbond van Verzekeraars<br />
Newfinancialforum.nl/richard-weurding<br />
• Angelo Wiegmans | Bedrijf Plus<br />
Newfinancialforum.nl/angelo-wiegmans<br />
• Marijn Wiersma | Arise<br />
Newfinancialforum.nl/marijn-wiersma<br />
• Enno Wiertsema | Adfiz<br />
Newfinancialforum.nl/enno-wiertsema<br />
• Marc Wilhelmus | Life Design Coaching<br />
Newfinancialforum.nl/marc-wilhelmus<br />
• Peter Wormskamp | Helder Beheerd<br />
Newfinancialforum.nl/peter-wormskamp<br />
• Patricia Wouda | Patricia Wouda<br />
Newfinancialforum.nl/patricia-wouda<br />
• Diana Zandbergen | WIFS<br />
Newfinancialforum.nl/diana-zandbergen<br />
• Meino Zandwijk | dutch<br />
Newfinancialforum.nl/meino-zandwijk<br />
• Amba Zeggen | Risk & Goverance<br />
New financial forum.nl/amba-zeggen<br />
• Marieke van Zuien | BNP Paribas Cardif<br />
Newfinancialforum.nl/marieke-van-zuien<br />
• Harry van der Zwan | Nationale-Nederlanden<br />
Newfinancialforum.nl/harry-van-der-zwan<br />
ZOMER <strong>2020</strong> <strong>NFM</strong> | 59
NEW FINANCIAL MAGAZINE<br />
Het meest inspirerende en vooruitstrevende<br />
magazine voor financieel dienstverleners<br />
Boordevol Crazy Ones, Young Ones, Innovatie,<br />
Diversiteit, Leiderschap, Taboes, Betekenis,<br />
Rendement en Pure winst<br />
Het magazine is een van de uitingen van de stichting New Financial Forum.<br />
De stichting bundelt krachten, ideeën, inspiratie en best practices van positief<br />
ingestelde mensen die gezamenlijk een bijdrage leveren aan een gezonde<br />
en gerespecteerde financiële sector. Het Forum organiseert bijeenkomsten,<br />
workshops, faciliteert dialogen, is aanjager van vernieuwing, voegt betekenis<br />
toe en is de stem van een innovatieve en betrokken financiële sector.<br />
WEES VERZEKERD VAN PURE INSPIRATIE EN BEST PRACTICES EN MELD<br />
JE AAN OP WWW.NEWFINANCIALFORUM.NL
Change language