April 2020 - Zorgbus Spreekuur op wielen

april 2020
De eigenaren
Doktersvandewereld.org
DE ZORGBUS:
SPREEKUUR
OP WIELEN
SPECIALE EDITIE MET
EXTRA CORONA NIEUWS

DE ZORGBUS HOUDT SPREEKUUR
Ben je ziek? Naar de huisarts. Iets gebroken? Naar het ziekenhuis. Medicijnen nodig?
Even naar de apotheek. Voor wie papieren heeft, is in Nederland de basiszorg
uitstekend geregeld. Dat ligt heel anders voor mensen zonder verblijfspapieren.
Zij mogen geen ziektekostenverzekering afsluiten en kunnen en durven niet
zomaar naar de dokter. Maar ook deze mensen hebben recht op zorg! Daarom
heeft Dokters van de Wereld de Zorgbus. Dit spreekuur op wielen is te vinden
op locaties in Amsterdam, Rotterdam en Den Haag.
De Nieuwe Herengracht in Amsterdam is een
van de vaste locaties van de Zorgbus. Het
is ook een plek waar de verschillen tussen
mensen heel erg zichtbaar zijn. Hier lopen
de “haves & have-nots” vlak langs elkaar
heen. Aan de ene kant heb je de buitenlandse
toeristen, aan de andere kant vluchtelingen
en migranten die in deze stad op straat
leven. Ook zij zijn ver van huis, maar er valt
voor hen in ons land weinig te genieten.
Twee werelden
Volgens de laatste schatting zijn er zo’n
35.000 ongedocumenteerde migranten
in Nederland. Een groot aantal van hen
kan niet in hun levensonderhoud voorzien.
Noodgedwongen leven zij daarom
op straat, in leegstaande gebouwen, of
zwerven van opvanglocatie naar opvanglocatie.
Vaak kunnen ze niet terug naar hun
land van herkomst. Dokters van de Wereld
helpt mensen toegang te krijgen tot zorg.
In het Wereldhuis aan de Herengracht
krijgen deze ongedocumenteerde vluchtelingen
en migranten een warme maaltijd,
informatie, advies en scholing. Op donderdagmorgen
staat er bovendien de Zorgbus.
Terwijl mensen in de rij staan voor het
gratis spreekuur, bestellen toeristen aan
de achterkant van het gebouw veganistische
broodjes en duurzame salades bij een
restaurant naast museum de Hermitage. Albert,
werkzaam bij het RIVM maar ook als
medisch vrijwilliger vindt het soms lastig
om te zien: “Onze mensen reizen niet met
een rolkoffer en ze hebben geen paspoort.
Maar dat bepaalt niet of mensen een dokter
mogen zien. Het lichaam bepaalt dat.”
Zorg met een glimlach
Elke week staat een groepje mannen
en vrouwen bij de Zorgbus te wachten
met kwalen en vragen. Soms zijn het vijf
mensen, soms zijn het er vijfentwintig.
Karim, chauffeur en gastheer, houdt in
de gaten wie de volgende aan de beurt
is en maakt met iedereen contact. Karim
is geboren in Iran en functioneert als
het nodig is ook als tolk. Zijn zonnige
uitstraling doet het bij iedereen goed,
zeker op natte dagen. Zelfs in de koude
regen heeft hij een brede glimlach: “Als je
de situatie niet kunt veranderen, kun je er
maar beter om lachen.”
Medisch vrijwilliger én werkzaam bij het RIVM, Albert geeft een consult
Iedereen is welkom
Achterin de bus, die mede wordt gefi nancierd
door de Nationale Postcodeloterij, is
een mini-koffieruimte voor de twee medische
vrijwilligers die de bus bemannen.
Het hart van de bus is de spreekkamer,
waar mensen zonder papieren terecht
kunnen voor een consult met een medisch
of psychosociaal deskundige. En daarmee
bedoelen we ook iedereen zonder papieren:
van Eritrea en Somalië tot aan Brazilië,
Afghanistan en Iran. De Zorgbus is er voor
Abeo is eind twintig, ongedocumenteerd, en heeft last van zijn longen. Eerst gewoon
een beetje, maar naarmate hij langer buiten leeft steeds meer. Deze winter had hij
koorts, en hoestte hij meer dan daarvoor. We spraken
hem terwijl hij wachtte op de Zorgbus. Hij vertelde dat
hij het liefst zelf de zorg in zou gaan: hij wil verpleger
worden, naar school en aan het werk.
Mohamed, een van onze artsen: “Ik bezoek nu twee en
een half jaar vluchtlocaties waar ongedocumenteerden
schuilen. Deze plekken waren stuk voor stuk tochtig,
vochtig, en koud. In de winter zien we veel vaker infectieziekten,
mede omdat mensen dan dicht opeen slapen
in tentjes en dergelijke.”
Karim, één van onze trouwe vrijwilligers die de Zorgbus rijdt daar waar we nodig zijn
TOEGANG TOT ZORG VOOR ONGEDOCUMENTEERDEN
Mensen zonder geldige verblijfspapieren kunnen in Nederland
geen zorgverzekering afsluiten, maar hebben wel recht op
medisch noodzakelijke zorg. In de praktijk ondervinden ze allerlei
barrières om aan zorg te komen. Dokters van de Wereld
werkt via bemiddeling, voorlichting, mobiliseren van zorgverleners
en beleidsbeïnvloeding aan het (structureel) verbeteren
van toegangsproblemen.
13 spreekuren
per week op 31 locaties
in 3 steden: Amsterdam,
Rotterdam en Den Haag
jaarlijks 90 vrijwilligers actief
(chauffeurs, voorlichters,
medici, psychologen)
3.094 individuele consulten
over 2019 in 2 zorgbussen en
via de telefonische helpdesk
informeren en beïnvloeding
van beroepsgroepen en overheid
BOUWEN AAN TOEGANG TOT ZORG
JAAROVERZICHT 2019
Een belangrijk deel van ons werk is het
vragen van aandacht voor mensen die
geen toegang tot zorg hebben. En dat
hebben we in 2019 volop gedaan. Dokters
van de Wereld kwam veelvuldig in
het nieuws met onze hulpverlening aan
kwetsbare mensen in Nederland, onze
acties op het gebied van anticonceptie,
onze visie op de oorlog in Syrië en op
de aanvallen op hulpverleners in oorlogsgebieden.
Onze mondzorgcampagne zorgde -
onder andere - voor aandacht bij NOS
Journaal, RTL Nieuws en SBS Hart
van Nederland. Met de Mondzorgkaravaan
reisden we naar Waddinxveen,
Rotterdam, Amsterdam, Nijmegen,
Den Haag en Groningen. Dankzij de
Directeur Arianne de Jong wordt geïnterviewd
door de landelijke pers over Mondzorg
steun van de Postcode Loterij konden we
in onze mobiele tandartspraktijk duizend
gratis mondzorgbehandelingen geven aan
mensen die niet naar de tandarts konden.
In Amsterdam en Nijmegen organiseerden
we 22 groepsvoorlichtingen in
Zorgcafé’s. Zo konden we 236 mensen
in een prettige omgeving voorlichting
geven over toegang tot gezondheidszorg
in Nederland, mondzorg en
seksuele gezondheid. In Amsterdam
gaven we afgelopen jaar voorlichting
aan 110 ongedocumenteerde migranten
van allerlei komaf. Dit deden we in
kerken, moskeeën, bij steunorganisaties,
buurthuizen,huisartsenpraktijken
en op congressen. Ook vertelden we
zorgprofessionals en niet-medische
hulpverleners hoe en waarom zij zorg
moeten verlenen aan ongedocumenteerde
migranten. Tijdens landelijke congressen
bereikten we met voorlichtingen 556 zorgverleners,
onder wie huisartsen, ziekenhuismedewerkers,
doktersassistenten,
begeleiders en buddy’s. Zo maken we de
zorg steeds een beetje beter toegankelijk.
Ook op social media krijgen we steeds
meer vrienden. Dokters van de Wereld is
actief op Facebook, Twitter, Instagram en
LinkedIn. Met het groeiende aantal likes
op Facebook steeg Dokters van de Wereld
eind 2019 naar de 88e plaats van de
Facebook Top 250 van goede doelen.
Het aantal Instagram-volgers verdubbelde
– zeer belangrijk voor de zichtbaarheid
van ons werk.
Heeft u ons al ‘geliked’?
2

VOOR DE REIZIGER ZONDER ROLKOFFER
Medisch vrijwilliger Sandrine Vollebregt is
net terug van zes maanden hulp verlenen
in de vluchtelingenkampen van Samos.
Zij heeft daar het een en ander gezien van het
leed dat sommige mensen in de Zorgbus hebben
meegemaakt. “Het is niet zo vreemd dat
de meest voorkomende problemen psychisch
zijn. Mensen hebben met name slaapproblemen.
Zij hebben zo veel meegemaakt op de
weg hier naar toe. Oorlog, armoede, honger,
geweld. En in Nederland komt daar dan de
stress bij van onzekerheid. Mensen hebben
nachtmerries, of slapen in een ruimte met
mensen die nachtmerries hebben. Zij kunnen
niet slapen door het nachtelijk geschreeuw
van anderen. We kunnen natuurlijk geen
slaappillen uitgeven, dat zou hele slechte
zorg zijn. We luisteren naar hen en leren
hen praten over wat er in hen omgaat.”
HUISARTSENPOTJE
De Zorgbus staat ook bij congressen
en bijeenkomsten van beroepsorganisaties
voor het geven van voorlichting.
Zo bereiken we per jaar zo’n
vijfduizend professionele zorgverleners.
We geven dan niet alleen voorlichting
over het werk dat wij doen,
we mogen ook graag vertellen over
de Regeling onverzekerbare vreemdelingen.
Onder deze regeling kunnen
zorgverleners in veel gevallen 80
procent van de behandelingskosten
van ongedocumenteerde vluchtelingen
terugvragen via het CAK.
Vrijwilligster en huisarts in opleiding Sandrine geeft een patiënt uitleg
deze mensen, want gezondheidszorg is een
mensenrecht. Dit is in 1948 vastgelegd in
de Universele Verklaring van de Rechten van
de Mens. Het zal geen verrassing zijn dat dit
recht ons zeer aan het hart gaat.
Basiszorg
In Nederland betekent dit dat iedereen recht
heeft op zorg zoals die onder de basisverzekering
valt. Dit is bijvoorbeeld een bezoek
aan de huisarts, vervolgzorg voor mensen
met diabetes type 2 en COPD en verloskundige,
psychologische en tandheelkundige
zorg. Ook mensen zonder geldige verblijfspapieren
hebben hier recht op. In de praktijk
is de toegang tot zorg voor hen echter
gebarricadeerd met problemen. Zij kunnen
zich bijvoorbeeld niet inschrijven bij een huisarts,
omdat zij geen papieren hebben. Veel
mensen zijn ook bang om naar de huisarts of
het ziekenhuis te gaan, omdat zij denken dat
zij als ongedocumenteerde direct worden gearresteerd.
Velen van hen hebben zelfs geen
geld voor dingen die voor de meeste Nederlanders
vanzelfsprekend zijn, zoals aspirine,
pleisters en voorbehoedsmiddelen. En daar
komt dan de taalbarrière nog bovenop. Mensen
spreken niet of nauwelijks Nederlands of
Engels. Vaak hebben ze ook geen idee hoe de
zorg georganiseerd is in dit land.
Lopend naar het ziekenhuis
De Zorgbus heeft dertien spreekuren
per week, op 31 locaties in Amsterdam,
Rotterdam en Den Haag. Naast een paar
vaste standplaatsen, rijdt de bus ook langs
Bed Bad Brood-locaties, kraakpanden en
verblijfplaatsen van We are Here. Internist
Albert werkt al twee jaar lang een halve
dag per week op de Zorgbus in Amsterdam.
Hij spreekt Nederlands, Engels, Portugees
en Spaans. “Onze belangrijkste taak is
uitzoeken wat het probleem is dat iemand
heeft en wie hem of haar verder kan helpen.
Is het lichamelijk of psychisch? Moet ik
doorverwijzen naar de GGZ, de huisarts of
het ziekenhuis? En als ik moet doorverwijzen,
wie wil dan helpen?” Huisartsen hebben
het vaak al druk met reguliere patiënten,
dus rondbellen wie tijd heeft hoort ook
bij het werk. En over de wachtlijsten van
de GGZ kunnen we een boek schrijven. Het
psychosociaal spreekuur zit altijd vol. Zelfs
een verwijzing naar het ziekenhuis is niet zo
eenvoudig als het klinkt. Albert herinnert
zich een man die alle verschijnselen had van
malaria. “Voor een defi nitieve diagnose en
medicatie moest hij echt naar het ziekenhuis.
De man had geen geld voor een kaartje voor
het openbaar vervoer. Hij heeft de tien kilometer
naar de dichtstbijzijnde eerste hulp te
voet afgelegd. Met malaria. En het was nog
maar de vraag of hij in het ziekenhuis ook
echt geholpen zou worden.”
Kwade invloeden
Dokters van de Wereld kan voor de Zorgbus
rekenen op een grote groep vrijwilligers van
alle leeftijden. Sommige doen dit werk naast
hun promotie of studie, anderen naast hun
werk of tijdens hun pensioen. Albert doet dit
werk omdat hij deze mensen graag wil helpen
en omdat het werk veel breder is dan de
infectieziekten waarin hij is gespecialiseerd.
“Naast psychische problemen zie ik ook heel
veel mensen die dringend mondzorg nodig
hebben. De barrière in taal en cultuur maakt
het soms lastig, maar ook interessant. Het
was voor het eerst dat ik iemand tegenkwam
die zijn klachten toeschreef aan hekserij.”
De Zorgbus betekent voor ongedocumenteerden in Nederland dus soms letterlijk het
verschil tussen leven en dood. En nu Covid-19 rondwaart, lopen zij zelfs extra gevaar.
Daarom zetten wij alles op alles om juist nu deze kwetsbare mensen met onze bus te
bereiken en toegang tot medische zorg te geven. Zolang het kan, zolang het moet, blijft
de Zorgbus rijden!
LOES, MOTOR VAN DE ZORGBUS
Ze boekt, ze belt, ze regelt en als er geen chauffeurs zijn, stapt ze zelf achter het stuur.
Logistiek medewerker Loes Muilwijk vindt het zelf “een beetje overdreven” dat collega’s
haar de motor van de Zorgbus noemen. Ze maakt trouwens ook de roosters voor de vrijwilligers
en zorgt dat de voorraden bijgevuld blijven. En als het nodig is, fi kst ze de WiFi.
“We hebben twee bussen en mijn werk is eigenlijk ervoor zorgen dat de bussen en de
vrijwilligers alles hebben om te kunnen rijden.” Ze houdt van de drukte en het regelwerk.
“Ik word voor ieder wissewasje gebeld”. En ze houdt van het werk dat de Zorgbus doet.
“Mensen zijn mensen en ze krijgen dezelfde klachten. Verblijfspapieren houden keelpijn
niet tegen of verstopping. Ongedocumenteerde vluchtelingen krijgen ook diabetes of
longontsteking. Dan moeten ze ook zorg kunnen krijgen.”
De motor van de zorgbus Loes en Karim houden altijd de moed erin
De Zorgbus op locatie in de binnenstad
SLAPELOZE NACHTEN
De mensen die voor lichamelijke problemen bij de Zorgbus komen, hebben vaak ook last
van psychische klachten. Niet gek, want veel vluchtelingen komen uit landen waar honger
en geweld aan de orde van de dag zijn. De vreselijke dingen die ze daar meemaakten, zijn
in een nieuw land niet ineens vergeten. En dat geldt ook voor de herinneringen aan de
gevaarlijke reis. In combinatie met de onzekere situatie en slechte omstandigheden waarin
ze in Nederland moeten leven, is dat een recept voor ellende.
Hoe erg het is, ontdekte Sandrine Vollebregt toen ze tijdens haar opleiding tot arts drie
maanden onderzoek deed naar de geestelijke gezondheid van bezoekers van de Zorgbus.
Het meest voorkomende probleem blijkt slecht slapen: 84 procent moet het doen zonder
goede nachtrust. Daarnaast voelt
82 procent zich nerveus, gespannen of
bezorgd. En een derde van de mensen
gaf aan geregeld te overwegen een einde
te maken aan hun leven. Sandrine zegt:
“Dit is een kwetsbare groep mensen, met
veel psychische klachten en traumatische
ervaringen. Het geeft maar weer eens aan
hoe belangrijk en hoe nodig psychosociale
ondersteuning is.”
17%
24%
13%
27%
13%
life events van 54 ondervraagden psychologische
huiszoekende groep aug-nov 2018
Anders Geweld
Strijd
Seksueel
of oorlog
geweld
Gevangenschap
Gevangenschap
Seksueel
Strijd of oorlog
geweld
Geweld Anders
3

ZONDER OPVANG
GEEN GEZONDHEID
Het coronavirus houdt Nederlanders binnen. Wie ziekteverschijnselen vertoont
moet zich twee weken volledig afzonderen in zijn eigen huis. Daklozen hebben die
mogelijkheid niet. En nu vaste opvanglocaties om gezondheidsrisico’s hun deuren
sluiten, lopen zij het gevaar helemaal geen zorg meer te krijgen. Gelukkig zijn er
ook in deze onzekere tijden mensen die zich belangeloos inzetten om elkaar door
de coronacrisis te helpen.
Medisch vrijwilliger Valerie en collega Erik
stonden met de Zorgbus voor een dichte
opvang in Den Haag: “Wegens corona gesloten.”
Waar waren de patiënten dan? Dokters
van de Wereld geeft natuurlijk niet op en vond
via via het Bella Vista Hotel in Scheveningen.
Daar bleken tientallen kwetsbare mensen en
een paar gestrande Italianen opgevangen te
worden. Valerie: “De hoteleigenaar zat zelf
met de handen in het haar: alle reserveringen
zijn geannuleerd. En tóch bood hij ongevraagd
zijn kamers aan. Mijn collega Erik is bij alle
kamers langsgegaan om de mensen te vragen
hoe het met ze ging en heeft hen hulp, advies
of doorverwijzing geboden. Ik heb de schoonmakers
voorgelicht over de beste manier om
veilig schoon te maken.”
Bescherm de daklozen
“Iedereen doet vreselijk zijn best tijdens de
coronacrisis, maar de situatie van daklozen
met en zonder papieren blijft zorgelijk,”
aldus Valerie. “Het was mooi om te zien dat
in Den Haag mensen, soms gratis, worden
ondergebracht in hotels. Het is voor daklozen
ontzettend moeilijk om zich te isoleren.
Opvang is vaak geen vierentwintig uur, en
zelfs als het dat wel is, zitten mensen vaak
dicht bij elkaar en is social distancing erg
moeilijk.” In steeds meer gemeentes worden
hotelkamers gehuurd om daklozen te helpen
zichzelf en anderen te beschermen. Dat is
één van de maatregelen die Dokters van de
Wereld samen met collega-organisaties eind
maart met klem adviseerde aan het kabinet.
HOE BLIJF JE THUIS, ALS
JE GEEN HUIS HEBT?
Op 27 maart ondertekende Dokters van
de Wereld een oproep aan het kabinet
voor meer plek en hulp voor daklozen.
Dit deden we samen met anderen die
nauw betrokken zijn bij de opvang, hulp
of zorg aan daklozen. Dat noodvoorzieningen
nu razendsnel worden neergezet
verdient bewondering. Maar het is niet
genoeg en het is niet stabiel. Te veel
cruciale zaken worden met grote haast
geregeld door enkele heldhaftige sympathisanten,
maar waar blijft de overheid?!
Dit houdt geen maanden stand, dat moet
anders. Hulpverleners en organisaties
proberen dienstverlening overeind te
houden. Ook met dichte scholen en kantoren
en het uitvallen van medewerkers
en vrijwilligers door ziekte of isolatie.
OVERHEID: REGEL DIT!
Wij roepen de overheid op om op korte
termijn gemeentes, organisaties, woningcorporaties,
ontwikkelaars, hotel- en
recreatieketens bij elkaar te zetten.
Zij moeten zorgen dat lege woon- of
verblijfsruimte wordt ingezet voor de
opvang, huisvesting, isolatie en quarantaine
van kwetsbare mensen. Het
Rijk heeft de verantwoordelijkheid en
genoeg power om de opvang, begeleiding
en zorg voor daklozen de komende
maanden te garanderen. Op de langere
termijn neemt het aantal daklozen
toe: huisuitzettingen zijn wettelijk nog
steeds toegestaan en het aantal mensen
in financiële problemen zal toenemen.
Het COA besloot recent terecht nieuwe
asielzoekers toch onderdak te geven,
maar er arriveren ook nieuwe migranten
die zich niet melden voor opvang, of daar
niet worden toegelaten. Het Rijk moet
voorkomen dat zij en anderen op straat
moeten leven. Dus stop met huisuitzettingen
en maak meer noodvoorzieningen
voor migranten met en zonder papieren!
HET KAN ALLEEN SAMEN
Dokters van de Wereld is het eens met
de regering dat we deze crisis alleen
samen te lijf kunnen. Maar: samen betekent
iedereen! Zorg voor kwetsbaren is
juist nu zorg voor de hele maatschappij.
Wij doen wat we kunnen, maar dat is
niet genoeg. Voor wie het minste heeft,
zal nu het meeste nodig zijn.
Lees de volledige tekst op onze website.
MET UW HULP
€ 100,-
Door de zware leefomstandigheden,
de angst voor corona, de onzekerheid
en de verveling komen depressies in de
kampen vaak voor. Veel vluchtelingen
hebben bovendien oorlogstrauma’s.
Een luisterend oor is en blijft dan ook
van levensbelang. Met € 100,- financiert
u een psychosociaal spreekuur in kamp
Kara Tepe die gehouden wordt met inachtneming
van de coronamaatregelen.
€ 75,-
Met dit bedrag geeft u onze Zorgbus
een volle tank waarmee wij de hele
week weer ongedocumenteerden kunnen
bezoeken en hen kunnen voorzien
van consulten (op minimaal 1,5 meter
afstand). Bij vermoedens van coronaverschijnselen
kunnen wij advies op
maat geven of kunnen wij hen door
verwijzen.
€ 60,-
Onze Griekse én Nederlandse collega’s
en vrijwilligers kunnen in dit coronatijdperk
niet zonder beschermende kleding.
Voor € 60,- geeft u een vrijwilliger of
dokter een gehele beschermende outfit
inclusief gezichtsmasker.
€ 30,-
Wij laten vluchtelingen niet in de kou
staan. Niet figuurlijk en niet letterlijk.
U toch ook niet? Voor € 30,- voorziet
u honderd vluchtelingen een dag lang
van hout voor hun kachels.
€ 10,-
In Griekenland worden hygiënekits
uitgedeeld, zowel in de kampen als
ook op straat. Deze pakketjes bevatten
onder meer een mondmasker,
desinfecterende handgel, zeep en
een instructie voor het op de juiste
manier wassen van de handen. Zo
bieden we mensen met minimale
middelen meer bescherming.
Zorgbus voor het hotel in Scheveningen.
MEER OPVANG, MEER ZORG
Dokters van de Wereld pleit al jaren voor
goede opvang voor iedereen. In deze tijd
is dat harder nodig dan ooit. Meerdere
gemeentes vergroten het aantal bedden
voor nachtopvang. Daklozen en vluchtelingen
worden in kleinere groepen op
meer plekken opgevangen. Dat juichen
we toe. En hoewel het ons werk niet bepaald
simpeler heeft gemaakt, blijven we
op zoveel mogelijk van die plekken zorg
bieden aan de meest kwetsbaren. Zo ook
bij de tijdelijke winteropvang in Amsterdam
Zuid. Hier bood vrijwilliger Dinah op locatie
zorg, advies en ondersteuning aan
rond de twintig ongedocumenteerden:
“Je merkt dat mensen veel zorgen hebben.
Het is voor daklozen veel moeilijker om
aan social distancing te doen. We hebben
veel voorlichting gegeven en op symptomen
gecheckt. Zelf zag ik vier mensen
met meerdere symptomen van covid-19.
Gelukkig hebben we goed contact met de
GGD, die deze mensen in zulke gevallen
komt bezoeken voor verder onderzoek.”
NOG MEER DOEN MET MINDER MENSEN
Dokters van de Wereld is er ook als de
wereld er beroerd aan toe is. Zoals tijdens
deze covid-19 pandemie. Juist nu is het
van het grootste belang dat iedereen door
medische zorg bereikt wordt. Dus ook
de meest kwetsbaren, de mensen zonder
papieren, zonder huis. Daarom trekken
onze Griekse collega’s aan de bel over
de slechte omstandigheden in de kampen
daar en smeken ze om evacuatie van de
vluchtelingen en migranten.
In Nederland bezoekt onze Zorgbus verschillende
locaties waar mensen zonder
papieren verblijven. Dat doen we soms
twee keer per dag. Daar geven we informatie
aan - vaak hele bange - mensen en
leggen we de regels uit. Voor de veiligheid
wordt psychosociale hulp voorlopig alleen
telefonisch gegeven. We halen overal psychologen
vandaan omdat we merken dat
overal de psychische klachten toenemen.
De mondzorgspreekuren en het Zorgcafé
zijn afgelast. Het anticonceptiespreekuur
gaat vooralsnog wel door.
We boksen daarbij op tegen een tekort
aan vrijwilligers, omdat zij nodig zijn in
het ziekenhuis waar ze werken. Huisartsentoegang
is lang niet overal beschikbaar.
Bovendien maken we ons zorgen
over mogelijke patiënten: wat als iemand
besmet is, maar niet ziek genoeg om in
het ziekenhuis te worden opgenomen?
In Den Haag neemt gelukkig de GGD
de medische zorg op zich.
Wij krijgen ook veel vragen van zorgverleners
die niet weten waar mensen naar
toe kunnen omdat poli’s zijn gesloten. In
de Braziliaanse gemeenschap zitten mensen
massaal zonder werk, soms met drie
gezinnen bovenop elkaar in een klein huis,
en zij kunnen geen dokter bellen. Telefonische
triage is er alleen in de Nederlandse
en Engelse taal. We hebben nu een
dokter gevonden die Portugees spreekt
en een telefonisch spreekuur kan houden.
Alles en iedereen staat onder druk en ja,
ook wij komen mondkapjes te kort.
Uw hulp is meer dan ooit nodig!
4

EERST BANG VOOR BOMMEN. NU VOOR CORONA.
De situatie van vluchtelingen, migranten en asielzoekers in Griekenland is nijpender
dan ooit. Op het vasteland van Griekenland leven vluchtelingen, migranten en
asielzoekers op straat of in gevangenisachtige pre-deportatiecentra. Bovendien
zitten er nog steeds tienduizenden mensen in overbevolkte kampen zoals Moria
en Kara Tepe op Lesbos. In mensonterende omstandigheden. De meeste werknemers
van diverse goede doelen hebben het eiland verlaten na de golf van
racistische aanvallen en bedreigingen door de lokale bevolking. Maar de
vluchtelingen zitten als ratten in de val. Een makkelijke prooi voor covid-19.
Om doodziek van te worden
Iedereen wacht in kamp Moria. Op eten.
Op een kans om naar het toilet te gaan.
Op een afspraak met de dokter. Op een
beslissing over een asielaanvraag. Op een
kans om weg te komen uit die onafzienbare
vlakte van tenten en hutjes, sommigen niet
meer dan een paar stukken plastic. Ertussen:
bergen afval, stroompjes rioolwater en
kinderen op blote voeten, verzameld rondom
vuurtjes gestookt van wat maar wil branden.
De stank van uitwerpselen en rottend vuil
beneemt je de adem. En als de tranen je al
niet over de wangen liepen door de aanblik
van zoveel ellende, dan zorgt de rook er wel
voor. Geen wonder dat mensen ziek worden.
Migranten als ratten in de val
In het kamp Ritsona, op het Griekse vasteland,
grijpt het coronavirus al razendsnel
om zich heen. Op Lesbos is een eerste geval
geconstateerd, naar men vreest is er ook in
het kamp Moria sprake van besmetting. De
slechte hygiëne, overbevolking en gebrekkige
huisvesting maken het vrijwel onmogelijk
om het virus in de kampen in te dammen.
Want hoe was je je handen als er maar één
kraan is per 1.500 mensen? En hoe ga je in
thuisisolatie als je onder een stuk klapperend
plastic woont? Bovendien hebben veel
mensen in de kampen al last van hun luchtwegen
– de kans dat het virus bij hen harder
toeslaat, is dus groot.
Nieuwe regels
De Griekse regering heeft vanwege het virus
nieuwe regels ingevoerd, geen van alle in het
voordeel van de vluchtelingen. Zo mogen
mensen die nu op het eiland aankomen, de
kampen niet in. Omdat ze ook niet overgeplaatst
worden naar gesloten locaties op het
vasteland, betekent dat dat ze geen onderdak
hebben en op stranden of zelfs het kerkhof
kamperen. Het betekent ook dat ze zich
niet als vluchteling kunnen laten registreren.
Asiel aanvragen is helemaal voor niemand
mogelijk: alle migratiediensten zijn voorlopig
gesloten en de behandeling van aanvragen
en bezwaren is uitgesteld. Er lagen al
90.000 asielaanvragen te wachten. Dat
aantal zal dus alleen maar groter worden.
dien. De omstandigheden in pre-deportatiecentra
zijn zo mogelijk nog slechter dan
in de open kampen. De Griekse regering
lijkt deze coronacrisis te willen gebruiken
om vluchtelingen af te schrikken. En
Europa stelt de opname van minderjarige
asielzoekers nog maar wat langer uit.
Dokters van de Wereld biedt
hulp op Lesbos
Maar Dokters van de Wereld stopt niet.
Op het vasteland en op de eilanden werken
we samen met het Ministerie van Volksgezondheid
om vluchtelingen voor te lichten.
Mobiele teams verspreiden hygiënekits (zeep,
desinfectiemiddel, handschoenen, masker)
en geven informatie. Op Lesbos bieden onze
teams in het vluchtelingenkamp Kara Tepe
hulp aan met name kwetsbare gezinnen. Dokters
van de Wereld is – als enige organisatie
- nog met 15 hulpverleners ter plaatse. We
bieden pasgeborenen, zwangere vrouwen,
slachtoffers van seksueel geweld en mensen
met chronische medische aandoeningen medische
hulp en geestelijke gezondheidszorg.
Nu onder nóg zwaardere omstandigheden.
Er zijn niet genoeg mensen en desinfecterende
middelen, medische verbruiksartikelen
en medicijnen om het coronavirus
in de kampen het hoofd te kunnen bieden.
Medisch personeel raakt uitgeput
en de kosten lopen op. Van de politiek
hoeven we op dit moment geen hulp te
verwachten. De vluchtelingen, migranten
en asielzoekers in Griekenland zijn afhankelijk
van onze zorg. En dus van u.
Faciliteiten verdwijnen
Scholen en schooltjes in de kampen zijn
gesloten vanwege covid-19, er zijn geen
activiteiten meer en alleen personeel mag
de kampen nog betreden. Maximaal een
lid per gezin mag het kamp verlaten en
ze worden streng gecontroleerd door de
politie. Hoe het moet met het verstrekken
van maaltijden is nog niet duidelijk. Veel
open kampen worden versneld omgezet
in gesloten locaties, met alle zorgen van
WEL BEDDEN, GEEN PERSONEEL
In onze poliklinieken in Athene en Thessaloniki gaat het werk gewoon door. Onze
vrijwilligers bieden (psychosociale) zorg en medicatie aan mensen die niet of
nauwelijks toegang hebben tot de Griekse gezondheidszorg. Mensen zonder
verzekering, vluchtelingen, daklozen.
Daarnaast krijgen de hulpverleners natuurlijk
ook te maken met de maatregelen rondom
het coronavirus. De zorgen zijn groot. In
Griekenland is al jaren een tekort aan
IC-personeel. Het hele land - met bijna
11 miljoen inwoners - telt 750 IC-bedden.
Daarvan blijft twintig procent leeg omdat
er niet genoeg handen zijn voor aan het
bed. Griekenland kampt net als Nederland
met een nijpend tekort aan mensen in de
zorg in het algemeen. Een patiënt in Athene
moet 24 uur wachten tot hij terecht kan op
de IC. In Thessaloniki is dat twee tot vier
uur, maar ook dat kan al te lang zijn.
Helpen op eigen kosten
Het voorkomen van besmetting is dus van
groot belang. De Griekse overheid roept de
bevolking op om vooral thuis te blijven en
anderhalve meter afstand te houden. Maar
zij bereiken niet de mensen zonder vaste
woon- of verblijfplaats. Die zijn wel bekend
bij Dokters van de Wereld. Net als in de
kampen op Lesbos, verspreiden mobiele
teams in Athene hygiënekits (zeep, desinfectiemiddel,
handschoenen, masker). Ook
geven we informatie en delen we folders
uit in verschillende talen. Het gemeentebestuur
van Athene heeft ons gevraagd te helpen,
omdat wij door ons werk weten waar
we de dak- en thuislozen kunnen bereiken.
Bovenop de onzekerheid van een leven op
straat, krijgen deze mensen te maken met
de onzekerheid van besmetting en ziekte.
Psychosociale hulp is harder nodig dan ooit.
De stad kan helaas geen geld beschikbaar
stellen, dus deze hulp komt uit onze eigen
middelen. Daarvoor zetten we alle mensen
en middelen in die we hebben.
5

GULLE GEVER GEOSTICK
Geostick is een familiebedrijf dat al bijna honderd jaar bestaat. Het bedrijf maakt stickers,
labels en etiketten voor de identificatie van producten. Denk aan alles van sluitzegels voor
potjes mosterd tot en met stickers met elektronica (RFID), van etiketten met ingrediënten
tot en met vervoersinstructies voor gevaarlijke stoffen.
RESTAURANT DUENDE DOS:
IN ACTIE VOOR KWETSBARE MENSEN
Het was een drukke zondag 5 april voor het Spaanse tapas restaurant Duende Dos
in Amsterdam. Het restaurant dat al sinds 15 maart gesloten is vanwege de coronacrisis,
besloot om op die dag de pannen weer op het vuur te zetten om hun beroemde
paella te bereiden. De maaltijden konden worden afgehaald en daar werd gretig
gehoor aan gegeven.
De eigenaren Erik en Jacky en het personeel van Duende Dos wilden graag iets doen voor de
kwetsbare mensen in de stad en besloten om de hele opbrengst van de dag te doneren aan
Dokters van de Wereld. De mensen wachtten geduldig in de rij op hun beurt. In een heerlijk
lentezonnetje, netjes op 1,5 meter afstand van elkaar. Tot op de laatste rijstkorrel is alle
paella verkocht en de totale opbrengst van deze prachtige actie was € 5.405,--
Geweldig! Dank jullie wel Duende Dos voor dit mooie initiatief!
Geostick gelooft in maatschappelijk verantwoord ondernemen en richtte daarom de Geostick
Foundation op. Deze stichting steunt projecten in binnen- en buitenland en vorig jaar
kozen zij Dokters van de Wereld als goed doel. Daar kregen wij een warm gevoel van.
Directeur Peter Berveling reikte een prachtige cheque uit aan plaatsvervangend directeur
Janine Wildschut en fondsenwerver Marjon Minnaard, voor € 11.660,33. Wij zorgen dat
dit prachtige cadeau goed wordt besteed!
De eigenaren
Eigen pannetje
De hele familie helpt mee; zoon en dochter
Colofon nieuwsbrief april 2020
Dokters van de Wereld – Nieuwe Herengracht 20 – 1018 DP Amsterdam
Tel. 020-465 2866 – info@doktersvandewereld.org – Website: www.doktersvandewereld.org
Kamer van Koophandel: 40539494 – IBAN: NL 11 ABNA 0491 7178 06
Aan de nieuwsbrief werkten mee:
Tekst en redactie: Karina Meerman en 2xWoordwaarde; Brenda Dekkers
Artikel en foto’s Duende Dos: Ilja Willifer
Foto voorzijde, extra blad over Nederland: Guus Dubbelman
Foto’s extra blad over Griekenland: MdM Greece, MdM Spain en MdM France
Overige foto’s: (in opdracht van) Dokters van de Wereld, Amsterdam
Samenstelling en traffic: Marjon Minnaard, DvdW Amsterdam
Vormgeving: OPQRSTU grafisch ontwerp
Druk en verzending: OUTPOST
Mocht financiering voor een specifiek project niet meer nodig zijn, dan behoudt Dokters van de Wereld
zich het recht om de ontvangen gelden aan vergelijkbare projecten, binnen haar internationale netwerk
te besteden. Wij leggen uw gegevens vast ter uitvoering van het donateurschap, zodat we u in de
toekomst op de hoogte kunnen houden over het werk van Dokters van de Wereld.
Wachten op je beurt
De megapan paella
ZET UW BETROKKENHEID MET
KWETSBARE MENSEN VOORT
EN MAAK EEN VERSCHIL
Een gezond lichaam en een gezonde geest is het waardevolst dat we als mens
bezitten. Onze gezondheid bepaalt hoe we in de wereld staan, wat we in ons
leven willen en kunnen, en waar we ons voor willen inzetten. Veel mensen willen
tijdens hun leven een verschil maken voor andere mensen. De wereld een beetje
mooier maken en op die manier iets doorgeven. Als u er op een dag niet meer bent,
bestaat er gelukkig ook de mogelijkheid om dit via een nalatenschap te doen.
U kunt uw betrokkenheid met de wereld, en
met kwetsbare medemensen, voortzetten
door Dokters van de Wereld op te nemen in
uw testament. Op deze manier draagt u bij aan
onze strijd voor een solidaire en toegankelijke
gezondheidszorg, in Nederland én de rest van
de wereld. En kunt u iets moois achterlaten
voor de generaties na u.
Als u Dokters van de Wereld opneemt in uw
testament, komt uw nalatenschap helemaal
ten goede aan ons werk. Als Algemeen
Nut Beogende Instelling (ANBI) zijn wij
vrijgesteld van erfbelasting. Als u in het
bijzonder een van onze projecten, zoals
bijvoorbeeld Operatie Glimlach of een
bepaald deel van de wereld wilt steunen,
kunt u dat natuurlijk laten vastleggen.
Wij steunen grotendeels op de inzet van
vrijwilligers, waardoor een groot deel van
uw nalatenschap direct ten goede komt
aan mensen die uitgesloten zijn van zorg.
Voor uw vragen of meer informatie kunt u contact opnemen met Marjon Minnaard via
telefoonnummer 06 – 143 51 701 of per mail via mminnaard@doktersvandewereld.org
Dokters van de Wereld strijdt voor het recht op zorg voor iedereen.
Dat doen onze hulpverleners wereldwijd in meer dan 80 landen. Oók in
Nederland.
Helaas zijn er nog steeds groepen mensen die zijn uitgesloten van zorg. Kwetsbare
mensen, die daardoor nog kwetsbaarder worden. Zorg dreigt een privilege te worden.
Dat vinden wij onacceptabel. Iedereen heeft recht op gezondheid. Op toegang
tot zorg. Waar ook ter wereld. Dus daar zetten we ons keihard voor in.
Uitsluiting en discriminatie accepteren wij nooit. Daarom leveren we zelf zorg waar
dat nodig is. Dat is het minste wat we kunnen doen: praktische oplossingen bieden,
zoals medische hulp, mentale steun en een luisterend oor. Maar onze strijd is
groter. Wij willen verandering op de lange termijn. Dus we blijven strijden, pleiten,
eisen, getuigen en verdedigen. Overal ter wereld. Ook hier in Nederland. En we
stoppen pas als iedereen gebruik kan maken van het recht op zorg.
DIT KUNNEN WIJ NIET ZONDER UW STEUN.
MOGEN WIJ WEER OP U REKENEN?
6