26.08.2020 Views

2020 08 30 Orkest van de 18e Eeuw + Lucie Horsch + Anna Enquist

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

Z0 <strong>30</strong> aug <strong>2020</strong><br />

Grote Zaal<br />

14.00 uur<br />

Serie <strong>Orkest</strong> <strong>van</strong><br />

<strong>de</strong> Achttien<strong>de</strong><br />

<strong>Eeuw</strong><br />

Zomers barok<br />

<strong>Orkest</strong> <strong>van</strong> <strong>de</strong> Achttien<strong>de</strong><br />

<strong>Eeuw</strong> + <strong>Lucie</strong> <strong>Horsch</strong> +<br />

<strong>Anna</strong> <strong>Enquist</strong><br />

Het gratis beschikbaar stellen <strong>van</strong> dit digitale<br />

programmaboekje is een extra service<br />

ter voorbereiding op het concert. Het is<br />

uitdrukkelijk niet <strong>de</strong> bedoeling <strong>de</strong>ze versie<br />

tij<strong>de</strong>ns het concert te raadplegen via uw mobiele<br />

telefoon. Dit is namelijk zeer storend voor <strong>de</strong><br />

an<strong>de</strong>re concertbezoekers.<br />

Bij voorbaat dank.


Programma<br />

Zomers barok<br />

<strong>Orkest</strong> <strong>van</strong> <strong>de</strong> Achttien<strong>de</strong><br />

<strong>Eeuw</strong> + <strong>Lucie</strong> <strong>Horsch</strong> +<br />

<strong>Anna</strong> <strong>Enquist</strong><br />

Serie <strong>Orkest</strong> <strong>van</strong><br />

<strong>de</strong> Achttien<strong>de</strong><br />

<strong>Eeuw</strong><br />

Zo <strong>30</strong> aug <strong>2020</strong><br />

Grote Zaal<br />

14.00 - 15.15 uur<br />

ca. 75 minuten zon<strong>de</strong>r pauze<br />

Sayuri Yamagata, Sophie We<strong>de</strong>ll concertmeester<br />

<strong>Lucie</strong> <strong>Horsch</strong> blokfluit<br />

<strong>Anna</strong> <strong>Enquist</strong> dichter<br />

De concerten <strong>van</strong> het <strong>Orkest</strong><br />

<strong>van</strong> <strong>de</strong> Achttien<strong>de</strong> <strong>Eeuw</strong> wor<strong>de</strong>n<br />

mogelijk gemaakt door het<br />

Fonds Podiumkunsten<br />

en een internationale<br />

vrien<strong>de</strong>nkring met in het<br />

bijzon<strong>de</strong>r FvV, HvdB & MV<br />

Bent u niet vergeten uw mobiele<br />

telefoon uit te zetten?<br />

Dank u wel.<br />

2


Programma<br />

Samuel Scheidt (1587 - 1654)<br />

Pa<strong>van</strong>e (1621)<br />

Johann Sebastian Bach (1685 – 1750)<br />

Ricercare a 6 uit Musikalisches Opfer BWV 1079 (1747),<br />

arr. Wim ten Have<br />

Louis Andriessen (1939)<br />

Saraban<strong>de</strong> uit … miserere… (2006/07)<br />

Wolfgang Ama<strong>de</strong>us Mozart (1756-1791)<br />

Divertimento in F voor blazers KV 253 (1776)<br />

··<br />

Tema con variazioni: Andante<br />

··<br />

Menuetto<br />

··<br />

Allegro assai<br />

<strong>Anna</strong> <strong>Enquist</strong><br />

De Geluksmachine (opgedragen aan <strong>Orkest</strong> <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />

Achttien<strong>de</strong> <strong>Eeuw</strong>)<br />

Johannes Sebastian Bach<br />

Gigue uit Partita voor viool solo BWV 1004 (1720),<br />

arr. Frans Brüggen<br />

<strong>Anna</strong> <strong>Enquist</strong><br />

Wachten<br />

Johannes Sebastian Bach<br />

Fluitconcert in D naar BWV 49 (1726), BWV 169 (1726) en<br />

BWV 1053 (1738), arr. Frans Brüggen<br />

3


Toelichting<br />

Klinkend optimisme in bange tij<strong>de</strong>n. Nu er een wereldwij<strong>de</strong> pan<strong>de</strong>mie heerst die zorgt<br />

voor algehele chaos en onzekerheid, is het goed dat er toch iets doorgaat. Iets <strong>van</strong> wat<br />

voorheen <strong>van</strong>zelfsprekend was. Goed ook dat er in het vrijwel lamgeleg<strong>de</strong> Ne<strong>de</strong>rlandse<br />

muziekleven toch ware lichtpunten schijnen. Dat er vitaminen voor <strong>de</strong> geest wor<strong>de</strong>n<br />

uitge<strong>de</strong>eld in alternatieve concertprogramma’s en dat er hoop is voor <strong>de</strong> toekomst.<br />

Dit concert is een teken <strong>van</strong> levenskracht<br />

in barre tij<strong>de</strong>n. Van creatief <strong>de</strong>nken te<br />

mid<strong>de</strong>n <strong>van</strong> beperkingen en schijnbare<br />

onmogelijkhe<strong>de</strong>n. Want het <strong>Orkest</strong> <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />

Achttien<strong>de</strong> <strong>Eeuw</strong> is na hon<strong>de</strong>r<strong>de</strong>enenzestig<br />

tournees springlevend. Wel moest het<br />

jaarlijks verblijf <strong>van</strong> het orkest in Warschau<br />

in augustus wor<strong>de</strong>n afgeblazen, evenals<br />

<strong>de</strong> zorgvuldig uitgekien<strong>de</strong> programmering<br />

<strong>van</strong> het nieuwe seizoen. Als alternatief<br />

programma bedacht Sieuwert Verster, sinds<br />

<strong>de</strong> oprichting <strong>van</strong> het orkest in 1981 <strong>de</strong><br />

artistieke en zakelijke duizendpoot naast<br />

dirigent Frans Brüggen, drie werken voor<br />

strijkers te laten uitvoeren door alleen<br />

strijkers uit Ne<strong>de</strong>rland, en een Divertimento<br />

voor blazers <strong>van</strong> Mozart te bezetten met zes<br />

Ne<strong>de</strong>rlandse blazers. Verster: ‘In tij<strong>de</strong>n <strong>van</strong><br />

weemoed en melancholie willen wij niet bij <strong>de</strong><br />

pakken neerzitten!’<br />

Een sprankelend<br />

levensteken én eerbetoon<br />

aan geestelijk va<strong>de</strong>r Frans<br />

Brüggen<br />

Dit concert is ook bedoeld als een eerbetoon<br />

aan Frans Brüggen, <strong>de</strong> geestelijke va<strong>de</strong>r<br />

<strong>van</strong> het orkest die op 13 augustus 2014<br />

overleed, ruim twee maan<strong>de</strong>n voor zijn<br />

tachtigste verjaardag. Daarom is het een<br />

echt ‘Brüggen-programma’, met zijn meest<br />

gelief<strong>de</strong> componisten (Johann Sebastian<br />

Bach en Wolfgang Ama<strong>de</strong>us Mozart) en<br />

favoriete werken, zoals het Ricercare uit<br />

het Musikalisches Opfer <strong>van</strong> Bach en<br />

<strong>de</strong> Blazersserena<strong>de</strong> <strong>van</strong> Mozart. Maar<br />

ook <strong>van</strong> een bevrien<strong>de</strong> tijdgenoot, Louis<br />

Andriessen, die enkele werken schreef<br />

voor Frans Brüggen, waar<strong>van</strong> er een hier<br />

opnieuw te beluisteren is. Brüggen was<br />

weliswaar een boegbeeld <strong>van</strong> <strong>de</strong> historische<br />

uitvoeringspraktijk en <strong>de</strong> man die het imago<br />

<strong>van</strong> <strong>de</strong> blokfluit voorgoed veran<strong>de</strong>r<strong>de</strong>, toch<br />

hield hij ook <strong>van</strong> nieuwe muziek. Dat is ook<br />

wat dit concert wil laten horen: die lief<strong>de</strong><br />

voor ou<strong>de</strong> én nieuwe muziek. Het <strong>Orkest</strong> <strong>van</strong><br />

<strong>de</strong> Achttien<strong>de</strong> <strong>Eeuw</strong> en <strong>de</strong> jonge blokfluitiste<br />

<strong>Lucie</strong> <strong>Horsch</strong> hebben daarom <strong>de</strong> han<strong>de</strong>n<br />

ineen geslagen voor een sprankelend<br />

levensteken, zo legt Verster uit. <strong>Lucie</strong> <strong>Horsch</strong><br />

is <strong>de</strong> kersverse winnares <strong>van</strong> <strong>de</strong> Ne<strong>de</strong>rlandse<br />

Muziekprijs, die <strong>van</strong>wege <strong>de</strong> omstandighe<strong>de</strong>n<br />

haar prijs nota bene in ont<strong>van</strong>gst nam in een<br />

bijna lege zaal. Niettemin greep ze in haar<br />

dankwoord <strong>de</strong> kans voor een kritisch en<br />

vlammend betoog voor het in stand hou<strong>de</strong>n<br />

<strong>van</strong> het bedreig<strong>de</strong> Ne<strong>de</strong>rlandse muziekleven.<br />

De muziek wordt afgewisseld met enkele<br />

toepasselijke gedichten, voorgedragen door<br />

<strong>Anna</strong> <strong>Enquist</strong>.<br />

4


Toelichting<br />

Samuel Scheidt<br />

Pa<strong>van</strong>e<br />

Het programma opent met muziek die klonk<br />

toen Frans Brüggen op 19 augustus 2014 ten<br />

grave werd gedragen <strong>van</strong>uit <strong>de</strong> Ou<strong>de</strong> Kerk in<br />

Amsterdam, een kalme en waardige Pa<strong>van</strong>e<br />

<strong>van</strong> Samuel Scheidt.<br />

Met dit werk willen <strong>de</strong> musici <strong>van</strong> het <strong>Orkest</strong><br />

<strong>van</strong> <strong>de</strong> Achttien<strong>de</strong> <strong>Eeuw</strong> dat moment in<br />

herinnering brengen. Maar er is bij <strong>de</strong>ze Pa<strong>van</strong>e,<br />

net als bij het hele programma sprake <strong>van</strong><br />

dubbele lagen. Want ruim vier eeuwen gele<strong>de</strong>n<br />

was Samuel Scheidt geen onbeken<strong>de</strong> in<br />

Amsterdam. Hij was <strong>van</strong>uit zijn geboorteplaats<br />

Halle, waar in 1685 ook Hän<strong>de</strong>l geboren werd,<br />

naar Amsterdam getogen om te stu<strong>de</strong>ren bij<br />

Jan Pieterszoon Sweelinck, <strong>de</strong> <strong>de</strong>stijds in heel<br />

Europa beroem<strong>de</strong> organist <strong>van</strong> <strong>de</strong> Ou<strong>de</strong> Kerk.<br />

Na zijn terugkeer in Halle werkte Scheidt on<strong>de</strong>r<br />

meer samen met Heinrich Schütz. Samuel<br />

Scheidt overleef<strong>de</strong> <strong>de</strong> <strong>de</strong>rtigjarige oorlog<br />

(1618-1648), verloor in 1636 binnen een maand<br />

vier kin<strong>de</strong>ren aan <strong>de</strong> pest, maar bleef muziek<br />

componeren en publiceren en op zijn grote<br />

voorbeeld uit Amsterdam voortbouwen.<br />

Johann Sebastian Bach<br />

Ricercare a 6<br />

Het Ricercare is afkomstig uit het<br />

Musikalisches Opfer <strong>van</strong> Bach, een <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />

lijfstukken <strong>van</strong> Frans Brüggen en het <strong>Orkest</strong><br />

<strong>van</strong> <strong>de</strong> Achttien<strong>de</strong> <strong>Eeuw</strong>. Het ontstond na een<br />

<strong>van</strong> <strong>de</strong> meest ge<strong>de</strong>nkwaardige ontmoetingen<br />

uit <strong>de</strong> muziekhistorie, namelijk die <strong>van</strong><br />

Johann Sebastian Bach en Fre<strong>de</strong>rik <strong>de</strong> Grote,<br />

<strong>de</strong> koning <strong>van</strong> Pruisen.<br />

Dat was in 1747, drie jaar voor Bachs dood. Het<br />

is misschien wel <strong>de</strong> best gedocumenteer<strong>de</strong><br />

gebeurtenis uit Bachs leven geweest en in ie<strong>de</strong>r<br />

geval een ultieme blijk <strong>van</strong> publieke erkenning.<br />

Want diverse kranten in Berlijn, Frankfurt,<br />

Hamburg, Leipzig en Mag<strong>de</strong>burg namen het<br />

officiële persbericht uit Potsdam <strong>van</strong> 11 mei<br />

over. Tij<strong>de</strong>ns dit bezoek improviseer<strong>de</strong> Bach<br />

op een <strong>van</strong> <strong>de</strong> fortepiano’s over een thema dat<br />

Fre<strong>de</strong>rik hem opgaf. Terug in Leipzig werkte<br />

hij die improvisatie uit tot het Musikalisches<br />

Opfer. Het zesstemmige Ricercare is <strong>de</strong> ‘fuga<br />

met zes obligate stemmen’ waarom <strong>de</strong> koning<br />

ook nog had gevraagd, maar waarover Bach<br />

thuis nog wil<strong>de</strong> na<strong>de</strong>nken en waarvoor hij een<br />

eigen thema gebruikte. Mozart bewerkte het<br />

Ricercare al en voer<strong>de</strong> het uit in Wenen. Hier<br />

horen we een bewerking <strong>van</strong> het Ricercare<br />

door Wim ten Have, <strong>de</strong> vroegere éminence<br />

grise en eerste altviolist <strong>van</strong> het <strong>Orkest</strong> <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />

Achttien<strong>de</strong> <strong>Eeuw</strong>.<br />

Louis Andriessen<br />

Saraban<strong>de</strong><br />

Hier maakt het programma moeiteloos<br />

een sprong vooruit in <strong>de</strong> tijd <strong>van</strong> ruim<br />

tweeënhalve eeuw, naar muziek <strong>van</strong> Louis<br />

Andriessen, een generatiegenoot en vriend<br />

voor het leven <strong>van</strong> Frans Brüggen. Bei<strong>de</strong>n<br />

5


Toelichting<br />

vochten tegen het in hun ogen uitgebluste<br />

Ne<strong>de</strong>rlandse muziekklimaat bij <strong>de</strong> meeste<br />

symfonieorkesten en voor een levendige<br />

ensemblecultuur.<br />

Louis Andriessen eer<strong>de</strong> Frans Brüggen met<br />

meer<strong>de</strong>re composities voor blokfluit, en <strong>de</strong>el<strong>de</strong><br />

met hem <strong>de</strong> opvatting dat muziek er vooral is<br />

om plezier te maken, of zoals Clau<strong>de</strong> Debussy<br />

het zei ‘pour faire plaisir’. Dat plezier kan<br />

volgens Andriessen <strong>van</strong> een zeer hoge or<strong>de</strong><br />

zijn, en zo een effectief bestrijdingsmid<strong>de</strong>l zijn<br />

tegen doodsangst of <strong>de</strong>pressiviteit. Een an<strong>de</strong>r<br />

belangrijk statement <strong>van</strong> Louis Andriessen in<br />

verband met dit programma met bewerkingen,<br />

arrangementen en hergebruik luidt: ‘Essentieel<br />

voor mijn manier <strong>van</strong> componeren is het besef<br />

dat muziek altijd over an<strong>de</strong>re muziek gaat.<br />

Dat heb ik natuurlijk <strong>van</strong> Stravinsky, die in<br />

veel opzichten mijn grote voorbeeld is.’ Hier<br />

horen we Saraban<strong>de</strong>, een langzaam <strong>de</strong>el uit<br />

... miserere…, een werk voor strijkkwartet uit<br />

2006-2007 <strong>van</strong> Louis Andriessen, geïnspireerd<br />

op <strong>de</strong> roman Melodien <strong>van</strong> <strong>de</strong> Duitse schrijver<br />

Helmuth Krausser. Daarin komen magische<br />

krachten <strong>van</strong> melodieën ter sprake, zoals het<br />

vermogen om te bekoren of te helen, zo vertelt<br />

Andriessen in zijn toelichting op het werk.<br />

Wolfgang Ama<strong>de</strong>us Mozart<br />

Divertimento voor blazers<br />

In tij<strong>de</strong>n <strong>van</strong> beperking toch muziek <strong>van</strong><br />

favoriete componist Wolfgang Ama<strong>de</strong>us<br />

Mozart uitvoeren door het <strong>Orkest</strong> <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />

Achttien<strong>de</strong> <strong>Eeuw</strong> verg<strong>de</strong> enige creativiteit.<br />

Aangezien <strong>de</strong> ongeveer zestig musici voor<br />

<strong>de</strong> gezamenlijke projecten <strong>van</strong> over <strong>de</strong> hele<br />

wereld wor<strong>de</strong>n ingevlogen was het motto<br />

nu: beperking <strong>van</strong> musici, lan<strong>de</strong>n en reizen.<br />

Vandaar <strong>de</strong> keuze voor het Divertimento in F<br />

voor blazers, dat uitvoerbaar is door alleen zes<br />

blazers uit Ne<strong>de</strong>rland. Mozart was twintig toen<br />

hij in Salzburg dit meesterlijk juweel op papier<br />

zette voor twee hobo’s, twee fagotten en twee<br />

hoorns. Een zonnig, speels en toch ook zangerig<br />

en dromerig stuk voor in <strong>de</strong> buitenlucht.<br />

Johannes Sebastian Bach / Frans<br />

Brüggen<br />

Gigue / Fluitconcert in D<br />

De laatste twee werken staan in het teken<br />

<strong>van</strong> hergebruik en bewerking. Frans Brüggen<br />

bewerkte <strong>de</strong> Gigue voor blokfluit en bracht<br />

met het Blokfluitconcert in D een eigen wens<br />

in vervulling, namelijk een concert voor<br />

blokfluit realiseren dat Bach vergeten was te<br />

componeren.<br />

De Gigue uit <strong>de</strong> Partita voor viool solo, een<br />

levendige springdans in Engelse stijl, wordt<br />

omsloten door twee gedichten <strong>van</strong> Anne<br />

<strong>Enquist</strong>. Voor het Blokfluitconcert voeg<strong>de</strong><br />

Brüggen twee <strong>de</strong>len uit Bachs cantates 49 en<br />

169 samen en maakt het met een <strong>de</strong>el uit een<br />

concert voor hobo of klavecimbel BWV 1053 tot<br />

één geheel. Zo ontstond een bewerking zoals<br />

Bach zelf die ook veelvuldig maakte. Daarbij<br />

han<strong>de</strong>l<strong>de</strong> Bach niet uit gemakzucht, maar uit<br />

kwaliteitsbesef. Hij wil<strong>de</strong> zijn vluchtige kunst<br />

6


Toelichting<br />

beschermen tegen vergetelheid. En Frans<br />

Brüggen creëer<strong>de</strong> met zijn bewerking een<br />

mooie aanwinst in het repertoire voor blokfluit,<br />

die nu <strong>de</strong> levendige afsluiting vormt <strong>van</strong> dit<br />

eerbetoon aan hemzelf en het Ne<strong>de</strong>rlandse<br />

muziekleven.<br />

Tekst toelichting: Clemens Romijn<br />

7


Biografieën<br />

Componisten<br />

Samuel Scheidt<br />

Samuel Scheidt (1587 -<br />

1654) was een Duits<br />

organist en componist<br />

<strong>van</strong> vooral orgelmuziek.<br />

Samen met Schein en<br />

Schütz behoor<strong>de</strong> hij tot<br />

<strong>de</strong> belangrijkste Duitse<br />

componisten vóór Bach.<br />

Scheidt stu<strong>de</strong>er<strong>de</strong> bij<br />

Sweelinck in Amsterdam<br />

en werd in 1604 organist<br />

<strong>van</strong> <strong>de</strong> Moritzkirche in<br />

Halle. Belangrijke uitgaven<br />

<strong>van</strong> Scheidt zijn <strong>de</strong><br />

8<br />

achtstemmige Cantiones<br />

sacrae (1620), vier boeken<br />

Geistliche Concerten<br />

(1631/40) voor twee tot zes<br />

stemmen met continuo en<br />

zijn Tabulatura nova (drie<br />

<strong>de</strong>len, 1624). De Tabulatura<br />

vorm<strong>de</strong> <strong>de</strong> grondslag voor<br />

<strong>de</strong> latere Duitse liturgische<br />

orgelmuziek.<br />

Johann Sebastian<br />

Bach<br />

Johann Sebastian<br />

Bach (1685 - 1750) was<br />

afkomstig uit een oud<br />

muzikantengeslacht <strong>van</strong><br />

organisten, cantors en<br />

stadsmuzikanten. Als<br />

jongen leer<strong>de</strong> hij viool en<br />

orgel spelen en hij zong<br />

in het kerkkoor <strong>van</strong> zijn<br />

geboorteplaats Eisenach.<br />

Op negenjarige leeftijd<br />

verloor Bach zijn bei<strong>de</strong><br />

ou<strong>de</strong>rs en zijn oudste<br />

broer ontferm<strong>de</strong> zich over<br />

hem. Van hem leer<strong>de</strong> hij<br />

klavier spelen en op zijn<br />

zeventien<strong>de</strong> begon zijn<br />

leven als professional<br />

waarbij <strong>de</strong> aanstellingen<br />

elkaar in vrij snel tempo<br />

opvolg<strong>de</strong>n: Weimar, Arnstadt,<br />

Mühlhausen, Köthen en<br />

tenslotte Leipzig. Terwijl<br />

in Köthen <strong>de</strong> nadruk lag<br />

op <strong>de</strong> wereldlijke muziek,<br />

was Bach <strong>van</strong>af 1722 in<br />

Leipzig als cantor <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />

Thomaskirche gefocust op<br />

<strong>de</strong> kerkmuziek volgens <strong>de</strong><br />

Lutherse liturgie. De vele<br />

partituren die bewaard zijn<br />

gebleven vormen nog altijd<br />

een enorme inspiratie en<br />

<strong>de</strong>ze muziek is voor velen ‘<strong>de</strong><br />

maatstaf’.<br />

Louis Andriessen<br />

Louis Andriessen (1939)<br />

geldt als <strong>de</strong> invloedrijkste<br />

Ne<strong>de</strong>rlandse componist <strong>van</strong><br />

zijn generatie. Hij stu<strong>de</strong>er<strong>de</strong><br />

compositie bij zijn va<strong>de</strong>r,


Biografieën<br />

Hendrik Andriessen, bij<br />

Kees <strong>van</strong> Baaren aan het<br />

Koninklijk Conservatorium<br />

in Den Haag en bij Luciano<br />

Berio.<br />

foto: Marco Borggreve<br />

Andriessens oeuvre bestrijkt<br />

vrijwel alle muzikale<br />

genres. In zijn composities<br />

zijn invloe<strong>de</strong>n terug te<br />

horen <strong>van</strong> minimal musiccomponisten<br />

als Terry Riley<br />

en Steve Reich. Zelf noemt<br />

hij vooral Igor Stravinsky en<br />

Maurice Ravel als inspiratie.<br />

Hij componeer<strong>de</strong> on<strong>de</strong>r<br />

an<strong>de</strong>re voor De Volharding,<br />

violiste Monica Germino en<br />

zangeres Cristina Zavalloni.<br />

Met filmer Peter Greenaway<br />

werkte hij samen in een<br />

aantal spraakmaken<strong>de</strong><br />

producties. Andriessen won<br />

meer<strong>de</strong>re prijzen, zowel voor<br />

individuele composities als<br />

voor zijn gehele oeuvre. In<br />

1977 won hij <strong>de</strong> Matthijs<br />

Vermeulenprijs, in 2011<br />

<strong>de</strong> Grawemeyer Award<br />

en in 2016 werd hem <strong>de</strong><br />

Kravis Prize for New Music<br />

toegekend. In 2019 ontving<br />

hij een eredoctoraat <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />

Universiteit <strong>van</strong> Amsterdam.<br />

Wolfgang Ama<strong>de</strong>us<br />

Mozart<br />

Wolfgang Ama<strong>de</strong>us Mozart<br />

(1756 - 1791) werd <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />

rebel <strong>van</strong> Salzburg <strong>de</strong> held<br />

<strong>van</strong> het klassieke Wenen.<br />

On<strong>de</strong>r <strong>de</strong> vleugels <strong>van</strong> zijn<br />

va<strong>de</strong>r Leopold reis<strong>de</strong> Mozart<br />

<strong>van</strong> zijn zes<strong>de</strong> tot zijn 23e<br />

jaar als componerend, vioolen<br />

pianospelend won<strong>de</strong>rkind<br />

Europa door, voor een groot<br />

<strong>de</strong>el samen met zijn ou<strong>de</strong>re<br />

zus Nannerl. In Salzburg<br />

was hij aan<strong>van</strong>kelijk als<br />

hofmusicus in dienst <strong>van</strong><br />

<strong>de</strong> aartsbisschop, maar<br />

in 1781 kwam het tot een<br />

breuk en Mozart vestig<strong>de</strong><br />

zich in Wenen als eerste<br />

zelfstandige musicus in <strong>de</strong><br />

geschie<strong>de</strong>nis. Daar werd hij<br />

beroemd en rijk maar gaf het<br />

geld te makkelijk uit, zodat<br />

hij toch altijd krap bij kas<br />

zat. Met zijn soloconcerten,<br />

zijn symfonieën, zijn opera’s<br />

en zijn kamermuziek wist<br />

hij twee soorten publiek te<br />

bedienen: het grote, niet<br />

speciaal on<strong>de</strong>rleg<strong>de</strong> publiek,<br />

en <strong>de</strong> ‘kenners’.<br />

9


Biografieën<br />

Uitvoeren<strong>de</strong>n<br />

<strong>Lucie</strong> <strong>Horsch</strong><br />

Blokfluit<br />

<strong>Lucie</strong> <strong>Horsch</strong> (1999) is <strong>de</strong><br />

kersverse winnaar <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />

Ne<strong>de</strong>rlandse Muziekprijs. In<br />

2009 verwierf ze nationale<br />

bekendheid met een tvoptre<strong>de</strong>n<br />

tij<strong>de</strong>ns het AVRO<br />

kin<strong>de</strong>rprinsengrachtconcert.<br />

Twee jaar later<br />

begon ze haar studie aan<br />

het Conservatorium <strong>van</strong><br />

Amsterdam bij Walter <strong>van</strong><br />

Hauwe. Daarnaast stu<strong>de</strong>er<strong>de</strong><br />

zij piano bij Jan Wijn.<br />

In 2013 werd <strong>Horsch</strong> na<br />

een live tv-optre<strong>de</strong>n bij De<br />

Avond <strong>van</strong> <strong>de</strong> Jonge Musicus<br />

verkozen om Ne<strong>de</strong>rland te<br />

vertegenwoordigen tij<strong>de</strong>ns<br />

<strong>de</strong> finale <strong>van</strong> Eurovision<br />

Young Musician in Keulen.<br />

Ook soleer<strong>de</strong> zij met het<br />

Ne<strong>de</strong>rlands Blazersensemble<br />

tij<strong>de</strong>ns het officiële afscheid<br />

<strong>van</strong> koningin Beatrix in Ahoy.<br />

In 2016 werd <strong>de</strong> prestigieuze<br />

Concertgebouw Young Talent<br />

Award aan haar uitgereikt.<br />

<strong>Lucie</strong> <strong>Horsch</strong> heeft een<br />

exclusief platencontract<br />

10<br />

bij Decca Classics. In 2016<br />

verscheen haar <strong>de</strong>buut-cd<br />

met werken <strong>van</strong> Vivaldi.<br />

Voor <strong>de</strong>ze opname ontving<br />

<strong>Horsch</strong> <strong>de</strong> Edison Klassiek<br />

in <strong>de</strong> categorie ‘Het <strong>de</strong>buut’.<br />

In februari 2019 verscheen<br />

haar twee<strong>de</strong> album,<br />

getiteld Baroque Journey,<br />

opgenomen in samenwerking<br />

met <strong>de</strong> Franse luitist Thomas<br />

Dunford en <strong>de</strong> Aca<strong>de</strong>my of<br />

Ancient Music. Dit album<br />

werd bekroond met een Opus<br />

Klassik Award.<br />

<strong>Lucie</strong> <strong>Horsch</strong> werkte samen<br />

met on<strong>de</strong>r meer het <strong>Orkest</strong><br />

<strong>van</strong> <strong>de</strong> Achttien<strong>de</strong> <strong>Eeuw</strong>,<br />

Ensemble Ludwig, B’Rock<br />

Orchestra, het Resi<strong>de</strong>ntie<br />

<strong>Orkest</strong>, het Gel<strong>de</strong>rs <strong>Orkest</strong><br />

en het Concertgebouworkest<br />

on<strong>de</strong>r leiding <strong>van</strong> Ton<br />

Koopman. Ook trad ze<br />

foto: Dana <strong>van</strong> Leeuwen<br />

op met het Los Angeles<br />

Chamber Orchestra en <strong>de</strong><br />

Hongkong Philharmonic<br />

Orchestra. <strong>Horsch</strong> was<br />

te horen op het Holland<br />

Festival, het Festival Ou<strong>de</strong><br />

Muziek, het Internationaal<br />

Kamermuziek Festival<br />

Utrecht, het Grachtenfestival<br />

in Amsterdam, het Budapest<br />

Spring Festival, <strong>de</strong> Festspiele<br />

Mecklenburg Vorpommern<br />

en het Hindsgavl Festival<br />

in Denemarken. In 2019<br />

speel<strong>de</strong> <strong>Horsch</strong> <strong>de</strong> première<br />

<strong>van</strong> het stuk Zeng voor<br />

blokfluit, slagwerk en<br />

strijkersensemble <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />

Finse componiste Lotta<br />

Wennäkoski. Ook werkte<br />

ze samen met componisten<br />

als Louis Andriessen en<br />

Erkki-Sven Tüür. In het<br />

aankomen<strong>de</strong> seizoen zal<br />

<strong>Horsch</strong> samen met Thomas


Biografieën<br />

Dunford een concerttournee<br />

maken door Japan.<br />

<strong>Horsch</strong> speelt op blokfluiten<br />

gebouwd door Seiji Hirao,<br />

Fre<strong>de</strong>rick Morgan, Stephan<br />

Blezinger en Jacqueline<br />

Sorel, me<strong>de</strong> dankzij <strong>de</strong> steun<br />

<strong>van</strong> het Prins Bernhard<br />

Cultuurfonds.<br />

<strong>Anna</strong> <strong>Enquist</strong><br />

Dichter<br />

foto: Bert Nienhuis<br />

Als dichteres is <strong>Anna</strong><br />

<strong>Enquist</strong> (1945) een<br />

laatbloeier. Ze had<br />

eerst een carrière als<br />

pianiste, psycholoogpsychotherapeut<br />

en<br />

psycho-analytica. Haar<br />

eerste bun<strong>de</strong>l poëzie kwam<br />

in 1991 – ze was toen 46<br />

jaar.<br />

<strong>Enquist</strong> werd meteen een<br />

populaire dichter, en ook<br />

haar romans wer<strong>de</strong>n keer<br />

op keer herdrukt. Voor haar<br />

staat <strong>de</strong> muziek centraal en<br />

een groot aantal gedichten<br />

is direct naar aanleiding<br />

<strong>van</strong> strijkwartetten of<br />

pianostukken geschreven.<br />

Haar autobiografische<br />

gedichten cirkelen steeds<br />

om <strong>de</strong>zelf<strong>de</strong> thema’s:<br />

moe<strong>de</strong>rschap, muziek<br />

en psychologie. Onlangs<br />

verscheen haar negen<strong>de</strong><br />

dichtbun<strong>de</strong>l, Berichten <strong>van</strong><br />

het front. In <strong>de</strong> herfst <strong>van</strong><br />

dit jaar zal een verzameling<br />

essays en artikelen,<br />

Tegenwind, uitkomen.<br />

<strong>Orkest</strong> <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />

Achttien<strong>de</strong> <strong>Eeuw</strong><br />

Het <strong>Orkest</strong> <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />

Achttien<strong>de</strong> <strong>Eeuw</strong> werd in<br />

1981 door Frans Brüggen,<br />

Lucy <strong>van</strong> Dael en een aantal<br />

vrien<strong>de</strong>n opgericht. Het<br />

orkest bestaat uit circa<br />

55 le<strong>de</strong>n uit <strong>de</strong> gehele<br />

wereld, 20 nationaliteiten.<br />

Zevenmaal per jaar komt<br />

het orkest bijeen voor<br />

internationale tournees.<br />

De musici, individueel<br />

bekend als specialisten op<br />

het gebied <strong>van</strong> <strong>de</strong> achttien<strong>de</strong><br />

en vroeg negentien<strong>de</strong>eeuwse<br />

muziek, spelen op<br />

authentieke instrumenten<br />

of kopieën. Het uitgebrei<strong>de</strong><br />

repertoire met werken<br />

<strong>van</strong> on<strong>de</strong>r meer Purcell,<br />

Bach, Rameau, Haydn,<br />

Mozart, Beethoven,<br />

Schubert, Men<strong>de</strong>lssohn en<br />

Chopin werd aan<strong>van</strong>kelijk<br />

uitgebracht op cd door<br />

Philips Classics, nu op<br />

Glossa/The Grand Tour. Veel<br />

<strong>van</strong> <strong>de</strong>ze opnamen kregen<br />

internationale prijzen.<br />

In augustus 2014 moest<br />

het orkest afscheid nemen<br />

<strong>van</strong> Frans Brüggen. Door<br />

zijn overlij<strong>de</strong>n kwam<br />

aan <strong>de</strong> samenwerking<br />

met het orkest en zijn<br />

Founding Father een<br />

ein<strong>de</strong>. De orkestle<strong>de</strong>n<br />

hebben besloten om <strong>de</strong><br />

traditie <strong>van</strong> zeven tournees<br />

per jaar te continueren<br />

met gastdirigenten en<br />

gastsolisten.<br />

11


Biografieën<br />

Eerste viool<br />

Sayuri Yamagata<br />

(concertmeester Bach)<br />

Sophie We<strong>de</strong>ll<br />

(concertmeester Andriessen,<br />

Ricercare a 6)<br />

Franc Polman<br />

Annelies <strong>van</strong> <strong>de</strong>r Vegt<br />

Twee<strong>de</strong> viool<br />

Marinet Troost<br />

Matthea <strong>de</strong> Muynck<br />

Heleen Hulst (Ricercare a 6,<br />

Andriessen)<br />

Kees Koelmans<br />

12<br />

Altviool<br />

Yoshiko Morita<br />

Marten Boeken<br />

Cello<br />

Albert Brüggen<br />

E<strong>van</strong> Buttar<br />

Contrabas<br />

Margaret Urquhart<br />

Hobo<br />

Frank <strong>de</strong> Bruine<br />

Alaybe Leslie<br />

foto: Dirk Rietveld<br />

Fagot<br />

Hugo Rodrigues Arteaga<br />

Bernat Gili<br />

Hoorn<br />

Stefan Blonk<br />

Antonia Riezu<br />

Klavecimbel en orgel<br />

Pieter-Jan Bel<strong>de</strong>r


Verwacht<br />

Het Requiem <strong>van</strong> Mozart<br />

<strong>Orkest</strong> <strong>van</strong> <strong>de</strong> Achttien<strong>de</strong><br />

<strong>Eeuw</strong> + Cappella<br />

Amsterdam<br />

Serie <strong>Orkest</strong> <strong>van</strong><br />

<strong>de</strong> Achttien<strong>de</strong><br />

<strong>Eeuw</strong><br />

Wo 21 okt <strong>2020</strong><br />

Grote Zaal<br />

18.<strong>30</strong> + 21.00 uur<br />

Na een heftige perio<strong>de</strong> met veel verdriet brengt het <strong>Orkest</strong><br />

<strong>van</strong> <strong>de</strong> Achttien<strong>de</strong> <strong>Eeuw</strong> samen met Cappella Amsterdam<br />

inkeer en bezinning met het Requiem <strong>van</strong> Mozart. Dit<br />

meesterwerk spreekt al vele jaren tot <strong>de</strong> verbeelding.<br />

Ernstig ziek door slechte voeding, werkdruk en geldzorgen<br />

overleed Mozart voordat hij zijn Requiem kon voltooien.<br />

Het werk is een <strong>van</strong> Mozarts meest aangrijpen<strong>de</strong> werken,<br />

dat <strong>de</strong> luisteraar telkens weer recht in het hart treft.<br />

Mozart schreef dit Requiem in opdracht <strong>van</strong> <strong>de</strong> Oostenrijkse<br />

graaf Walsegg, die hem hiervoor een aanbetaling <strong>de</strong>ed. Na<br />

zijn dood kon Mozarts weduwe Constanze dat bedrag niet<br />

terugbetalen; zij vroeg daarom een leerling, Franz Süssmayr,<br />

om het te voltooien. Sindsdien hebben verschillen<strong>de</strong><br />

componisten een poging gedaan om het werk op Mozarts<br />

niveau te voltooien, met wisselend succes.<br />

Programma: Wolfgang Ama<strong>de</strong>us Mozart Requiem<br />

Wolfgang Ama<strong>de</strong>us Mozart<br />

portret in 1783 geschil<strong>de</strong>rd door<br />

Joseph Hickel<br />

13


Verwacht<br />

do 17 sep / 20.15 uur<br />

End and beginning<br />

Tomoko Mukaiyama<br />

zo 27 sep / 21.00 uur<br />

Koerdische troost<br />

Aynur<br />

za 5 sep / 18.<strong>30</strong> + 21.<strong>30</strong> uur<br />

Het hemelse leven<br />

Barbara Hannigan +<br />

Camerata RCO o.l.v. Rolf<br />

Verbeek<br />

do 10 sep / 18.<strong>30</strong> + 21.00 uur<br />

Lux in tenebris – licht in <strong>de</strong><br />

duisternis<br />

Ne<strong>de</strong>rlands Kamerkoor<br />

vr 11 sep / 17.00 + 21.00 uur<br />

Das Lied von <strong>de</strong>r Er<strong>de</strong><br />

Het Collectief<br />

za 12 sep / 18.<strong>30</strong> + 21.00 uur<br />

Sjostakovitsj & Mozart<br />

Danish String Quartet<br />

zo 13 sep / 13.<strong>30</strong> + 16.00 uur<br />

Kleine Zaal<br />

The Art of Rhythm<br />

Nieuw Amsterdams Peil<br />

zo 13 sep / 21.00 uur<br />

Yuri Honing Acoustic<br />

Quartet<br />

Bluebeard<br />

wo 16 sep / 20.15 uur<br />

Quatuor pour la fin du temps<br />

Storioni Trio + Jörg<br />

Widmann<br />

vr 18 sep / 20.<strong>30</strong> uur<br />

Hol<strong>de</strong>n & Zimpel<br />

The Rest is Noise<br />

za 19 sep / 20.<strong>30</strong> uur<br />

Bimhuis<br />

Theo Loevendie 90<br />

The Wellingtonians +<br />

Swinging Strings + Wolter<br />

Wierbos<br />

wo 23 sep / 20.15 uur<br />

Landru<br />

Het Banket, I SOLISTI en<br />

Vlaams Radiokoor<br />

do 24 sep / 18.<strong>30</strong> + 21.00 uur<br />

Tussenruimte<br />

Asko|Schönberg + Bas<br />

Wiegers<br />

vr 25 sep / 18.<strong>30</strong> + 21.00 uur<br />

Een achtbaan <strong>van</strong> emoties<br />

Mariam Batsashvili<br />

za 26 sep / 20.15 uur<br />

Faust (1926) met muziek<br />

<strong>van</strong> Willem Breuker<br />

Ensemble Klang<br />

zo 27 sep / 15.00 uur<br />

Wat is het geheim <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />

cello? (8+)<br />

Ella <strong>van</strong> Poucke<br />

SoundLAB Workshop<br />

Maak je eigen muziek met <strong>de</strong><br />

won<strong>de</strong>rlijkste instrumenten.<br />

Voor kin<strong>de</strong>ren (7+) met<br />

volwassenen. Elke zondag,<br />

13.00 uur in <strong>de</strong> Atriumzaal.<br />

Kaartjes via muziekgebouw.nl.<br />

WannaSwing<br />

Op <strong>de</strong> ka<strong>de</strong> voor het<br />

Muziekgebouw staat <strong>de</strong><br />

interactieve muziekinstallatie<br />

WannaSwing <strong>van</strong> theatermaakster<br />

Caecilia Thunissen<br />

en scenograaf Jan Boiten. Acht<br />

schommels sturen composities<br />

aan <strong>van</strong> he<strong>de</strong>ndaagse<br />

componisten als Joey Roukens,<br />

Mayke Nas en Rob Zuidam.<br />

Zie voor meer informatie<br />

muziekgebouw.nl/wannaswing<br />

Huil <strong>van</strong> <strong>de</strong> Wolff<br />

Elke 22e <strong>van</strong> <strong>de</strong> maand<br />

klinkt om 20.00 uur het<br />

geluidsmonument Huil <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />

Wolff <strong>van</strong> Martijn Padding ter<br />

herinnering aan oprichter <strong>van</strong><br />

het Muziekgebouw Jan Wolff<br />

(1941 - 2012). Zie voor meer<br />

informatie muziekgebouw. nl/<br />

huil<strong>van</strong><strong>de</strong>wolfff<br />

Geheimtips<br />

Bijzon<strong>de</strong>re concerten<br />

die je niet mag missen<br />

14


Foto: Erik <strong>van</strong> Gurp<br />

4’33 grand café<br />

Kom voor het concert eten in<br />

4’33 Grand café. Reserveren:<br />

020 788 2090 of 433grandcafe.nl.<br />

Bij <strong>de</strong> prijs inbegrepen<br />

Reserveringskosten zijn bij <strong>de</strong><br />

kaartprijs inbegrepen.<br />

Ook een drankje, tenzij an<strong>de</strong>rs<br />

vermeld op uw concertkaartje.<br />

Het drankje serveren wij vooraf óf<br />

na afloop <strong>van</strong> het concert.<br />

Rondom het concert<br />

- Na aan<strong>van</strong>g <strong>van</strong> het concert heeft<br />

u geen toegang meer tot <strong>de</strong> zaal.<br />

- Zet uw mobiele telefoon uit voor<br />

aan<strong>van</strong>g <strong>van</strong> het concert.<br />

- Het maken <strong>van</strong> beeld- of geluidsopnamen<br />

in <strong>de</strong> zaal alleen met<br />

schriftelijke toestemming.<br />

- Algemene Bezoekersvoorwaar<strong>de</strong>n<br />

zijn na te lezen op muziekgebouw.nl<br />

Steun het Muziekgebouw<br />

Inkomsten uit kaartverkoop <strong>de</strong>kken<br />

ten <strong>de</strong>le onze kosten. Word vriend<br />

of doneer: met uw extra steun<br />

kunnen we concerten op het<br />

hoogste niveau blijven organiseren.<br />

Meer informatie:<br />

muziekgebouw.nl/steunons<br />

Op <strong>de</strong> hoogte blijven?<br />

Blijf op <strong>de</strong> hoogte <strong>van</strong> nieuw geboekte<br />

concerten of an<strong>de</strong>r nieuws.<br />

Volg ons via onze e-nieuwsbrief<br />

(aanmel<strong>de</strong>n op muziekgebouw.nl),<br />

Facebook, Twitter of Instagram.<br />

Dank!<br />

Wij kunnen niet zon<strong>de</strong>r <strong>de</strong> steun <strong>van</strong><br />

onze vaste subsidiënten en Vrien<strong>de</strong>n<br />

<strong>van</strong> het Muziekgebouw. Wij zijn hen<br />

daarvoor zeer erkentelijk.<br />

Druk binnenwerk<br />

15

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!