PTN2012 online proefnummer MS

Proef tuin

nieuws

Tweewekelijks

Thema

Aardbeien

vakblad • Hasselt • P 602 479 • Jaargang 30 • 26 juni 2020

12

Stand van zaken

Late witloofrassen

doorteelt tomaat onder de loep

43

6

copyright Proeftuinnieuws

INHOUD 12

Thema: Aardbeien

15 Witte vlieg biologisch onder controle op substraat

18 Sonsation opkweken met minder

Phytophthora-behandelingen

20 Duurzame stekgronden evenwaardig aan

de klassieke substraten

23 Met combinatie van SON-T en led voldoende licht

voor topproducties in de winter

26 Opknippen trayplanten steeds meer gemechaniseerd

29 Reportage: Passie voor rode vruchten van topkwaliteit

32 Nieuwe campagne en dito verpakkingen

voor Hoogstraten aardbeien

35 Gariguette nummer één in Bretagne

4 Sectornieuws

Glas

6 Glas actueel

10 Rassenproef serrebloemkool 2019-2020:

SV 5818 VC derde jaar op rij de primus voor oogst in februari

COLOFON

TWEEWEKELIJKS VAKBLAD

Inagro, Rumbeke-Beitem

Praktijkpunt Landbouw Vlaams-Brabant, Herent

Proefcentrum Hoogstraten, Meerle

Proefstation voor de Groenteteelt, Sint-Katelijne-Waver

Provinciaal Proefcentrum voor Groenteteelt

Oost-Vlaanderen, Kruishoutem

Vlaams Centrum voor Bewaring

van Tuinbouwproducten, Heverlee

Met medewerking van het Departement Landbouw en

Visserij van de Vlaamse overheid, pcfruit en LAVA

Redactieraad

P. Bleyaert (voorzitter), K. Blum,

S. Buysens, B. Debussche, L. Delanote,

J. De Win, E. Gils, S. Kint, J. Moelants,

V. Neefs, A. Schenk

10

Administratie en redactie

Redactie : V. Neefs & K. Blum

Diestsevest 40, 3000 Leuven

Tel. 016 28 63 04

redactie@proeftuinnieuws.be

e-mail administratie : info@proeftuinnieuws.be

Verantwoordelijke uitgever

R. De Vis

p.a. Duffelsesteenweg 101, 2860 Sint-Katelijne-Waver

Kleinfruit

12 Kleinfruit actueel

Algemeen

38 Watermakelaar dringend op zoek naar water

Vollegrond

39 Vollegrond actueel

40 Rassenproef prei late winterteelt 2019-2020:

Oslo en Vitaton scoren in late winterteelt

Witloof

42 Witloof actueel

43 Rassenproef late rassen witloof 2019-2020:

Aanbod safaritolerante late rassen breidt uit

46 Agenda

Proeftuinnieuws nummer 13, thema ‘Bodem en bemesting’ verschijnt op 10 juli.

Reclameregie

Boerenbond - Mediaservice

Diestsevest 40, 3000 Leuven

Tel. 016 28 63 33 - Fax 016 28 63 39

e-mail : info@mediaservice.be

Tarieven beschikbaar op aanvraag

Vormgeving

Grafilux Printing

Muizenvenstraat 8, 2300 Turnhout

Druk

Drukkerij Hendrix

Kiezel Kleine Brogel 55, 3990 Peer

40

Lidmaatschap

Proeftuinnieuws, tweewekelijks vakblad voor

de groente- en kleinfruitteler, is het ledenblad van

Proeftuinnieuws vzw. Lidmaatschap door overschrijving

van het overeenstemmende bedrag op rekeningnummer

733-2381340-20 van Proeftuinnieuws vzw,

of door lidmaatschap bij een van de partners.

Overname of vermeerdering van artikels uit

Proeftuinnieuws is enkel na schriftelijke toestemming

toegestaan. De auteurs zijn zelf verantwoordelijk voor

de inhoud van hun tekst.

Uw naam en adres zijn opgenomen in een gedeponeerd

ledenbestand van Proeftuinnieuws vzw. U

kunt steeds inzage in, verbetering van of - zo nodig -

verwijdering van de gegevens vragen. ISSN 0777-9844


Proeftuinnieuws 12 | 26 juni 2020

| 3 |

SECTORNIEUWS

Waterkansenkaarten moeten Mechelse tuinbouw ontzorgen

De gebiedscoalitie ‘Aqualitatieve Mechelse

Groenteregio’ heeft samen met de gemeentebesturen

van Duffel, Kontich, Rumst, Sint-Katelijne-Waver,

Lier en Putte kaarten ontwikkeld

die aantonen waar en in welke mate landen

tuinbouwers water nodig hebben. Zo wordt

onder meer duidelijk welke gebieden extra

kwetsbaar zijn in droge periodes. Op basis van

dat materiaal zijn er nu ook waterkansenkaarten

gemaakt, die aantonen waar er nog opportuniteiten

liggen om droogte en wateroverlast

aan te pakken.

Watervraag linken aan wateraanbod

Het Proefstation voor de Groenteteelt bracht

de waterbehoefte maar ook de wateroverschotten

van de tuinbouwsector in kaart in de

zes genoemde gemeenten. De kaarten zijn ondertussen

uitgegroeid tot een belangrijk oriën-

Meer middelen voor promotie export

Export geeft zuurstof aan de Vlaamse economie. De agrovoedingsindustrie

en de sierteelt zijn belangrijke exportproducten voor Vlaanderen. Ze

vertegenwoordigden vorig jaar in onze handelsbalans een positief saldo

van bijna 6 miljard euro. Dat is meer dan één derde van ons totale handelsoverschot

dat 15 miljard euro bedraagt. Maar door de coronacrisis

is de Vlaamse buitenlandse handel sterk afgenomen. In het kader van de

relance van de export kent Vlaams minister van Landbouw Hilde Crevits

300.000 euro extra toe aan VLAM.

Phytofar heeft nieuwe voorzitter

De nieuwe Phytofar-voorzitter Martin

Van Gheluwe wil vooral inzetten op

communicatie naar de buitenwereld.

terend instrument om verschillende partijen

rond de tafel te brengen en gericht naar oplossingen

te zoeken. In 2019 vond de gebiedscoalitie

dankzij de waterkansenkaarten meer dan

20 potentiële oplossingen in de zes betrokken

gemeenten. Vier van deze initiatieven worden

momenteel verder uitgewerkt tot demonstratieprojecten

in de gemeenten Putte, Lier,

Rumst en Sint-Katelijne-Waver.

Integraal waterbedrijf Pidpa neemt de waterkansenkaarten

mee in de ontwikkeling van

hemelwaterplannen. Overtollig regenwater

dat bijvoorbeeld op het dak van een bedrijf

terechtkomt, kan in principe naar het bassin

van een nabijgelegen tomatenkweker worden

geleid. “Wateroverschotten uitwisselen klinkt

eenvoudig maar dat is het allesbehalve,” zegt

Erwin Van San van Pidpa. “Zo mogen er geen

2020 was door de FAO uitgeroepen tot het Internationale

jaar van de Plantengezondheid, met extra aandacht voor

het beschermen van de gezondheid van planten, om zo honger

uit de wereld te helpen, armoede te verminderen, het

milieu te beschermen en economische groei te bevorderen.

Het is nu vooral het jaar van de mensengezondheid geworden,

maar de uitdagingen voor de planten blijven bestaan.

Phytofar, de vereniging van de gewasbeschermingsmiddelenindustrie,

wil samen met haar nieuwe voorzitter Martin

Van Gheluwe, blijven investeren in het opbouwen van vertrouwen

in veilige en duurzame oplossingen voor gewasbescherming.

De nieuwe voorzitter wil daarbij vooral inzetten

op communicatie naar de buitenwereld: “Door open te

communiceren begrijpen ook mensen die niet in de landbouwsector

zitten al snel dat gewasbescherming, in al haar

vormen, noodzakelijk is voor veilig, gezond en betaalbaar

voedsel.” Naast een nieuwe voorzitter pakt de vereniging

ook uit met een nieuwe website: www.phytofar.be.

Bron: Phytofar

ziektekiemen verspreid worden, de waterkwaliteit

moet verzekerd zijn. Het hoge detailniveau

van de kaarten laat toe heel gericht te

bekijken waar we de tuinbouwsector kunnen

ontzorgen.“

Bron: Provincie Antwerpen

VLAM heeft veel ervaring op gebied van exportpromotie van onze

Vlaamse landen tuinbouwproducten en zal de extra middelen op twee

fronten inzetten: (1) Vlaamse bedrijven worden via een aanmoedigingspremie

gestimuleerd om nog dit jaar deel te nemen aan internationale

agrovoedingsbeurzen, en (2) VLAM richt de komende maanden een ‘incubator

agrovoeding’ op die de bedrijven moet stimuleren om nieuwe

oplossingen rond buitenlandse markttoegang te ontwikkelen.

Jaarverslag VBT 2019

online beschikbaar

Bron: VLAM

Het Verbond van Belgische Tuinbouwcoöperaties

(VBT) heeft zijn jaarverslag 2019 gepubliceerd,

met daarin een overzicht van de

belangrijkste activiteiten en gebeurtenissen

van het afgelopen jaar. Daarnaast vind je in

het jaarverslag een beknopte toelichting van

de productomzet van de aangesloten leden,

alsook van de aanvoer en de prijsvorming van

de belangrijkste producten op de bij het VBT

aangesloten veilingen. Je kan het jaarverslag

downloaden op www.vbt.eu > jaarverslagen.

Bron: VBT


| 4 | Proeftuinnieuws 12 | 26 juni 2020

Zonnebrand en droogte 2019 erkend als

landbouwramp voor negen teelten

De zonnebrand op 24 en 25 juli 2019 en de droogte in de zomer en het

najaar van 2019 zijn als landbouwramp erkend. De Vlaamse Regering

kan een landbouwramp erkennen op twee voorwaarden: het weerfenomeen

heeft een uitzonderlijk karakter en de schade is meer dan

1,24 miljoen euro met een gemiddelde van 5.580 euro per dossier. Aan

die beide voorwaarden is voldaan. Er zal 20,7 miljoen euro uitgekeerd

worden voor de negen teelten waar sprake was van veralgemeende

schade op sectorniveau: appelen, peren, frambozen, rode bessen, kiwibes,

wortelen, uien, bonen en knolselder.

Landbouwers kunnen een tegemoetkomingsaanvraag indienen bij de

buitendiensten van het Departement Landbouw en Visserij tot en met

30 juni 2020. Dat kan alleen schriftelijk, via het formulier op de website

van het departement www.vlaanderen.be/landbouw, onder de rubriek

‘Bedrijfsvoering’ doorklikken naar ‘Landbouwrampen’ en vervolgens

‘Zomer 2019’.

Proefstation neemt nieuwe

wiedeg in gebruik

Bron: Kabinet van de Vlaamse minister van Landbouw

NIEUWS VAN DE PRAKTIJKCENTRA

Begin deze maand heeft het Proefstation

voor de Groenteteelt de APV Vario wiedeg in

gebruik genomen. In eerste instantie is deze

machine aangekocht om het manueel wieden

te kunnen beperken in de biologische vollegrondsgroenten.

Maar deze wiedeg zal ook

veel dienst doen in de gangbare groenteteelt.

De wiedeg heeft een werkbreedte van 1,7 meter,

zodat elk rijspoor apart kan worden bewerkt.

De tandveerdruk van de wiedeg is hydraulisch

en traploos verstelbaar. Doordoor

zal het proefstation deze wiedeg in zeer veel

teelten kunnen inzetten. Ze gaan de machine

sowieso in alle teelten testen. De wiedeg werd

op het proefstation geleverd door APV-importeur

Kruse Oostmarsum.

■

Fytonieuws

Eerste UV-C-nachtbehandelingen

in tomaat op PCH

Op Proefcentrum Hoogstraten (PCH) worden

al sinds 2010 proeven gedaan met UV-Clampen

ter bestrijding van meeldauw in de

aardbeienteelt. Mede door het succes van

deze proeven werd in 2017 het Interregproject

UV-ROBOT goedgekeurd. Bij de

aardbeien werden al mooie resultaten met

UV-C-nachtbehandelingen verkregen binnen

dit project. Begin april werd er op PCH voor

het eerst gestart met nachtbehandelingen in

tomaat. Nachtbehandelingen met UV-C zijn

effectiever en hebben ook het voordeel dat

er geen personeel aanwezig is in de serre.

De proeven gebeuren voorlopig nog met

een manuele handkar, later zal een robot dit

overnemen.

■

Fytolicenties met vervaldatum 24/11/2020 een jaar verlengd

De eerste fytolicenties vervallen op 24/11/2020. Maar heel wat licentiehouders

hebben door de coronamaatregelen nog onvoldoende vormingsactiviteiten

kunnen volgen om hun licentie tijdig te verlengen. “De

landbouwers moeten natuurlijk niet het onrechtstreekse slachtoffer zijn

van deze pandemie. Daarom worden de fytolicenties met vervaldatum

24/11/2020 met een jaar verlengd”, zegt minister van Landbouw Denis

Ducarme. “Zo kan elke professional die al houder is van een fytolicentie

zijn activiteit voortzetten en beschikt hij over voldoende tijd om de

vormingsactiviteiten te volgen waardoor hij zijn licentie kan verlengen.”

Iedere betrokken licentiehouder zal per e-mail op de hoogte worden gebracht

van zodra de geldigheidsduur van zijn licentie(s) werd aangepast.

Gebruik van Captabellos en Belomorph opnieuw toegelaten

De vergunningen voor parallelhandel van de gewasbeschermingsmiddelen

Captabellos (1115P/P, 80% captan) en Belomorph (1073P/P, 50%

dimethomorf) werden in 2019 ingetrokken zonder de nodige uitlooptermijnen

voor op de markt resterende voorraden. Het lijkt er echter

op dat er nog steeds voorraden aanwezig zijn op gebruikersniveau. Op

vraag van de vergunningshouder wordt het gebruik van deze voorraden

bij wijze van uitzondering opnieuw toegestaan. De nieuwe intrekkingsdatum

is 31/3/2021.

Bron: FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu

Hydrokoeling-installatie

geleverd op VCBT

Begin deze maand leverde de firma Vos-Technics

een hydrokoeling-installatie op het Vlaams

Centrum voor Bewaring van Tuinbouwproducten

(VCBT). Net op tijd voor de zomerproducten.

Een hydrokoeling is een soort douche die

met ijskoud water fruit en groenten supersnel

kan inkoelen. Dit ontbrak nog aan de onderzoeksinfrastructuur

van het VCBT. Het VCBT

gaat hiermee vooral praktijkgericht onderzoek

doen op allerlei fruit en groenten die er voordeel

bij hebben om snel ingekoeld te worden.

Bijvoorbeeld de kersen, die nu volop aan het

rijpen zijn, hebben voordeel van hydrokoeling.

Ook asperges en sla kunnen prima gehydrokoeld

worden. We zullen hierbij aandacht hebben

voor de duur van de koeling, de watertemperatuur,

de valhoogte van het water … Voor

dit onderzoek mag de warme zomer eraan

komen.

■



| 5 |

GLAS ACTUEEL

Bericht van 15/6/2020

Tussenstand rassenproeven onbelichte

doorteelt tomaat

Bij Baron was het aanbod nieuwe rassen de laatste jaren erg beperkt.

Maar dat is nu anders. Er worden dit jaar zes nieuwe rassen getest, waarbij

de zaadhuizen vooral focussen op de typische gewenste vruchtvorm

van Rebelski. De nieuwe rassen zijn algemeen meer laagrond en gemoot

in vergelijking met de rassen van de vorige jaren. De rassenproef tussentypes

is dit jaar het meest uitgebreid, met maar liefst negen nieuwe

rassen. Ook Mattinaro (EZ 1699) ligt als praktijkproefras in proef en weet

opnieuw te bevestigen.

Bij Princess wordt Marinice al voor het derde jaar op rij getest en het

weet ook nu te bevestigen. Naast Marinice en de referentie Merlice zijn

er nog vijf nieuwe rassen. Het is nog afwachten of hier een nieuwkomer

bij zit voor dit segment. De rassenproef Elite telt acht rassen, maar hier

zitten een aantal gekende rassen bij. Speedax ligt al voor het vierde jaar

in proef. Kwalitatief is dit ras zeer sterk, productief ook, al was de eindspurt

de voorbije jaren soms onzeker. Dat blijft dus opnieuw afwachten

tot het einde van de proef. EZ 1593, HTL 1708271 en TCC 14145 kennen

we al van vorig jaar en hun resultaten liggen in de lijn van de verwachtingen.

Bij de nieuwkomers springt er voorlopig geen enkel ras bovenuit.

Nieuwe Baron-rassen met laagronde en gemote vorm

In de rassenproef vleestomaten valt het groot aandeel gemote rassen

op. Het is duidelijk dat hier sinds enkele jaren met meer aandacht op

wordt geselecteerd, want de vruchtvorm ligt algemeen meer in de lijn

van de typische Rebelski-tomaten die toch gewenst is bij de vleestomaten.

EZ 2089 is de meest laagronde gemote tomaat binnen deze rassenproef,

ook HTL 1805656 heeft de gewenste vorm voor het Baron-segment.

HTL 1805656 staat bovenaan het productielijstje met meer dan

2 kg/m² extra ten opzichte van de referentie. Ook het nieuwe ras van

Enza scoort productief beter op beide praktijkcentra. De mooie produc-

Tabel 1. - Productieresultaten vleestomaten (Baron) (PCH van 9 maart tot 4 juni

2020, PSKW van 31 maart tot 4 juni 2020)

Ras Zaadhuis Productie (kg/m²) Vruchtgewicht (g)

PCH PSKW PCH PSKW

Rebelski De Ruiter 15,7 16,9 182 228

DRTH 5024 De Ruiter 17,0 15,6 266 289

EZ 2089 Enza Zaden 17,6 19,0 208 254

HA 27464 Hazera 16,3 16,0 206 245

HTL 1805656 Axia Vegetable Seeds 18,9 19,1 215 263

RZ 72-BF0631 Rijk Zwaan 15,6 15,4 245 289

TT 413 TomaTech 13,0 14,6 167 209

EZ 2089 is laagrond gemoot zoals gewenst bij Baron.

ties van de nieuwe rassen zijn te danken aan de hoge vruchtgewichten.

HTL 1805656 geeft daarnaast ook een groot aandeel vruchten in de

grovere sortering. TT 413 heeft als enige een lager vruchtgewicht dan

Rebelski.

In plantlengte is er in juni al wel wat variatie zichtbaar tussen de rassen.

RZ 72-BF0631 is het kortste ras in proef. EZ 2089 en TT 413 meten

half juni tot wel een meter langer. Rebelski blijft het meest groeikrachtige

ras. DRTH 5024 en EZ 2089 komen echter dicht in de buurt van de

groeikracht van Rebelski.

Kwalitatief scoort TT 413 zowel op PCH als op het PSKW zeer degelijk.

Ook DRTH 5024 krijgt mooie punten. TT 413 is voorlopig even prikschadegevoelig

als Rebelski, DRTH 5024 is wel meer prikschadegevoelig.

Beide rassen hebben daarnaast ook de beste Brix-waarde. Op vlak

van krimpscheurtjes doet HA 27464 het zeer goed, met weinig tot geen

krimpscheurtjes. Voor stevigheid scoren alle rassen goed, zeker bij oogst

zijn ze telkens steviger in vergelijking met de referentie. Voor TT 413 kan

je je de vraag stellen of de vruchten niet té stevig zijn.

Veel nieuwe rassen bij Prince

Bij de Prince-rassen zijn vooral op PCH productieverschillen sterk aanwezig.

T 815413 geeft het hoogste aantal kilo’s per m². Jammer genoeg zijn

hierbij veel te veel tomaten zonder kroon. Ook HTL 1804505 komt er in

beide praktijkcentra voorlopig goed uit, maar dit ras is niet witziektetolerant.

Mattinaro doet het vooral goed op PCH. Zoals bij de vleestomaten

zijn de nieuwe rassen meestal grover in vergelijking met hun referentie

binnen het segment. Alleen NUN 09279 heeft een lager vruchtgewicht

dan Kanavaro.

HTL 1804505, NUN 09279 en RZ 72-BF2543 scoren kwalitatief goed in de rassenproef

Prince.

Tabel 2. - Productieresultaten tussentype-tomaten (Prince) (PCH van 9 maart tot

4 juni 2020, PSKW van 31 maart tot 4 juni 2020)


PCH PSKW PCH PSKW

Kanavaro Enza Zaden 14,7 15,7 136 177

Mattinaro Enza Zaden 17,8 16,1 148 178

EZ 2067 Enza Zaden 14,4 15,5 155 193

EZ 2096 Enza Zaden 14,1 13,9 170 210

HTL 1606889 Axia Vegetable Seeds 15,4 179


NUN 09278 Nunhems 14,3 13,1 154 180

NUN 09279 Nunhems 16,0 15,7 135 158

RZ 72-BF2542 Rijk Zwaan 16,4 15,7 177 193

RZ 72-BF2543 Rijk Zwaan 16,0 15,6 158 185

T 815413 Syngenta 19,1 17,6 139 183



HA 27468 geeft kwaliteitsvolle vruchten in het Princess-segment.

Kanavaro en Mattinaro, samen met het nieuwe nummer EZ 2067, scoren

het sterkst op groeikracht. De zetting van dit laatste ras loopt echter niet

van een leien dakje en ook HTL 1804505 geeft regelmatig trosjes van

vier vruchten.

HTL 1804505, NUN 09279 en RZ 72-BF2543 hebben kwalitatief alvast

een goede start genomen met mooie scores van de keurders op beide

praktijkcentra. Voor de Brix-waarde legt HTL 18045405 de mooiste cijfers

neer, maar ook NUN 09279 geeft een prima resultaat. De prikschadegevoeligheid

van HTL 1804505 is vergelijkbaar met die van de referentie,

terwijl NUN 09279 meer prikschadegevoelig is. EZ 2096 scoort kwalitatief

ondermaats. Een minpunt van referentie Kanavaro zijn de verdroogde

kroontjes, alle rassen zijn op dat vlak alvast een verbetering.

Marinice bevestigt positieve praktijkervaringen

bij Princess

Binnen het Princess-segment worden er vijf nieuwe rassen onderzocht.

Merlice is de referentie en Marinice staat er als praktijkproefras bij. Zoals

verwacht ligt Marinice voorlopig nog wat achter in trosaanleg, al is dit

niet zichtbaar in de productie met dank aan het hogere vruchtgewicht.

Naast Marinice zijn ook Santiana RZ en HTL 1709336 twee rassen met

hogere vruchtgewichten. Het is duidelijk dat hiermee ook hoge producties

te halen zijn. TOM 02408 is op dat gebied een buitenbeentje en blijft

met een heel laag vruchtgewicht behoorlijk achter in productie.

Tabel 3. - Productieresultaten grove trostomaten (Princess) (PCH van 7 april tot

5 juni 2020, PSKW van 9 april tot 11 juni 2020)


PCH PSKW PCH PSKW

Merlice De Ruiter 14,4 17,3 152 160

Marinice De Ruiter 15,0 17,1 172 165

EZ 1599 Enza Zaden 13,6 17,4 134 158

HA 27468 Hazera 14,4 18,5 164 157


TOM 02408 Sakata 14,7 118

Santiana RZ Rijk Zwaan 14,3 18,0 170 179

HA 27468, met zijn jointed trossen, heeft de beste trosvorm en de mooiste

groene delen in deze proef. Ook krimpscheurtjes komen weinig voor,

het is duidelijk één van de kwalitatievere rassen binnen de proef. Ook

Marinice doet het niet slecht met een mooie score van de keurders op

PCH. Op het PSKW scoort Merlice ook goed op uitwendige kwaliteit

waardoor de nieuwere rassen het moeilijk hebben om een sterke verbetering

te zijn. Al enkele jaren zien we bij de tussentypes toch meer rassen

met goede Brix-waarden. Marinice is en blijft hier het beste voorbeeld

van. Ook nieuwe rassen zoals HA 27468, HTL 1709336 en TOM 02408

zetten mooie cijfers neer. Dit laatste ras produceert enorm stevige tomaten,

maar ook de andere rassen scoren goed op deze parameter.

Speedax voldoet aan de verwachtingen binnen Elite.

Tabel 4. - Productieresultaten fijne trostomaten (Elite) (PCH van 7 april tot 5 juni

2020, PSKW van 9 april tot 11 juni 2020)


Opnieuw mooie start van Speedax bij Elite

PCH PSKW PCH PSKW

Foundation Nunhems 13,1 16,1 135 130

Speedax Axia Vegetable Seeds 14,6 18,2 134 154

EZ 1593 Enza Zaden 14,0 16,1 132 145



NUN 09321 Nunhems 14,9 17,2 147 122

NUN 09322 Nunhems 14,2 17,8 129 132

TCC 14145 Syngenta 13,4 16,2 126 126

Bij de fijne trostomaten zijn er de laatste jaren enkele nieuwe rassen

beschikbaar. Toch bleef Foundation de voorbije jaren een gevestigde

waarde. Dit jaar staat naast Foundation opnieuw Speedax in proef. Daarnaast

zijn er in de proef nog enkele rassen die ons niet onbekend zijn. Zo

hebben we een ras van Enza, EZ 1593, en één van Axia, HTL 1708172,

vorig jaar allebei nog bij Princess getest. Ook TCC 14145, dat vorig jaar in

dit segment werd onderzocht, is er opnieuw bij.

Foundation staat voorlopig onderaan de productietabel. NUN 09321

zet op het PSKW de hoogste productie neer, gevolgd door Speedax.

Op PCH staan de twee nieuwe proefrassen van Axia, HTL 1708271 en

HTL 1709327, bovenaan. We zouden verwachten dat het vruchtgewicht

van Speedax hoger ligt in vergelijking met dat van Foundation. Op het

PSKW is dat het geval, maar op PCH liggen ze voorlopig op gelijke hoogte.

Opvallend is wel het hoge vruchtgewicht van HTL 1708271, dat maar

liefst gemiddeld meer dan 30 gram hoger ligt dan dat van Foundation.

Foundation blijft in deze proef het kortste ras, enkele van de nieuwe rassen

zoals NUN 09321 en HTL 1709327 zijn op PCH tot wel een meter

langer. De trosaanleg van Foundation hinkt wat achterop ten opzichte

van de andere rassen in proef.

De kwaliteiten van Speedax zijn al langer gekend. Kwalitatief blijft dit ras

top. Ook het nieuwe ras HTL 1709327, evenals TCC 14145, krijgen mooie

scores van de keurders, al is er wel wat variatie tussen de praktijkcentra.

Het verdere verloop van het seizoen zal hier dus nog duidelijkheid

in moeten brengen.

J. Moelants


L. Wittemans



B. Verlinden & D. Vanhees

Vlaams Centrum voor Bewaring van Tuinbouwproducten, Heverlee

J. Van Steenkiste

PCG, Kruishoutem


| 7 |

©

TERUGBLIK

De overgang naar Mattinaro in de belichte teelt is al bij al goed verlopen.

Videoconferentie Marinice en Mattinaro

Binnen de segmenten Princess en Prince is er het laatste jaar een grote

areaalverschuiving geweest. Hoofdrassen zoals Merlice en Kanvaro

werden op vele bedrijven (deels) vervangen door nieuwe rassen. In het

Princess-segment is Marinice (De Ruiter) de nieuwkomer, Mattinaro

(Enza zaden) zorgt binnen Prince voor vernieuwing. Enkele telers zijn al

langer vertrouwd met deze rassen onder de vorm van proefrassen. Zoals

bij alle rassen is het ook bij deze nieuwkomers opnieuw wat aanpassen.

Gevoeligheden en moeilijkheden liggen bij elk ras wat anders en vragen

dan ook om een andere aanpak. Om deze nieuwe rassen zo succesvol

mogelijk te telen, is het belangrijk om kennis uit te wisselen. Met dit in

het achterhoofd werd er door LAVA, de veilingen, de praktijkcentra, de

zaadhuizen en de telers een overleg georganiseerd. Overleg betekent in

deze coronatijden een videoconferentie met alle betrokken personen.

De praktijkcentra presenteerden alle resultaten van de laatste jaren

waarin Marinice en Mattinaro in proef lagen. Resultaten met betrekking

tot productie en vruchtkwaliteit werden besproken. Bij Coöperatie

Hoogstraten zijn er tot nu toe geen problemen geweest met de grote

areaalverschuiving in Princess. Het aangevoerde product voldoet aan

de kwaliteitsvereisten voor Flandria. Goudspikkel is een gevoeligheid

van het ras, het verdere verloop van seizoen zal moeten aangeven of

dit problemen geeft. De overgang naar Mattinaro in de belichte teelt

is al bij al goed verlopen. Uit enquêtes blijkt dat de telers positief zijn

over Mattinaro. Kleur, smaak en gevoeligheid voor steekschade zijn aandachtspunten,

maar over het algemeen scoort Mattinaro goed op vlak

van kwaliteit.

De zaadhuizen De Ruiter en Enza Zaden hebben ondertussen al veel

info verzameld over respectievelijk Marinice en Mattinaro. Ze gaven een

korte toelichting en deden suggesties voor aanpassing van de klimaatsturing

en de voedingsgift. Moeilijkheden werden hierbij niet uit de weggegaan.

Elk ras heeft voor- en nadelen, het is een kwestie om hier zo

goed mogelijk mee om te gaan.

J. Moelants


L. Wittemans


© SHUTTERSTOCK 127725100133

Wij hebben jou in ’t oog.

Jij ons?

www.mediaservice.be



127869K100133.indd 1 05/07/17 11:44

Frank

weet

alles van

gezonde

groei

Frank, 33 jaar, eigenaar landbouwbedrijf

Wil jij je bedrijf

ook gezond laten groeien?

Laat je dan als land- of tuinbouwer ondersteunen door onze

boekhouders en adviseurs, allemaal specialisten in hun vak.

SBB garandeert immers niet alleen een stevig onderbouwd fiscaal

dossier, maar ook een betaalbare bedrijfsbegeleiding en

een deskundig omgevingsadvies. Zo kan jij vanaf je start

in alle vertrouwen verder bouwen aan je bedrijf.

Je vindt een kantoor in je buurt op sbb.be.


GLAS

Rassenproef serrebloemkool 2019-2020

SV 5818 VC derde jaar op rij

de primus voor oogst in februari

Oogstplanning van serrebloemkool is lastig. In december levert het

vroege ras Abeni mooi gevormde kolen van prima kwaliteit. Vervolgens

biedt ook Aerospace perspectieven rond de feestdagen. Voor

oogst in januari en februari komen de rassen met meer groeidagen op

de voorgrond. Fortaleza en SV 5818 VC combineren een uitstekende

koolkwaliteit met een grovere sortering. SV 5818 VC bevestigde het

derde jaar op rij als prima ras voor de serreteelt van bloemkool.

Om de oogst te spreiden werden de vijf rassen

in de proef op twee tijdstippen geplant:

op 12 september en op 1 oktober 2019. De

rassen met meer groeidagen, Fortaleza en

SV 5818 VC, scoorden het best bij de zaaiing

van begin september en hadden een kort

oogsttraject. Het nieuwe ras Arienzo bleek in

dit eerste proefjaar minder interessant.

Het plantmateriaal voor deze rassenproef

werd opgekweekt in een 5 cm-perspot. De

plantafstand bedroeg 40 cm in de rij, met tien

rijen per kap van 6,40 m.

Veel groeidagen leveren meer

bladmassa en een grovere sortering

De rassen zijn gerangschikt in volgorde van

vroegheid in deze proef.

Abeni (Seminis) vormt weinig bladmassa en de

bladeren groeien vlak. Het gewas is niet goed

zelfdekkend. De witte kool is redelijk goed gevormd

maar scoort minder op loskomende

Sortering (%)

100

90

80

70

60

50

40

30

20

10

0

100

90

80

70

60

50

40

30

20

10

0

Abeni Abeni Arienzo Arienzo Aerospace Aerospace Fortaleza Fortaleza SV 5818 SV VC 5818 VC

Flandria Flandria Klasse 2 Klasse Klasse 2 3 Klasse Niet 3 oogstbaar Niet oogstbaar

Figuur 1. - Kwaliteitssortering planting 1 (zaaitijdstip 20/8/2019)

ing (%)

Sortering (%)

100

90

80

70

60

ing (%)

100

90

80

70

60


bloemknoppen. De geoogste kwaliteit was

zeer goed. Tijdig planten is wel belangrijk. In

december kon dikwijls met 8 stuks in een medium

kist worden geoogst. Abeni is minder geschikt

voor een latere planting begin oktober,

de kwaliteit vermindert en de sortering is dan

grotendeels zeer klein met 8 stuks per tomatenkist.

Arienzo (Rijk Zwaan) vormt veel bladmassa

met een mooi opgerichte bladstand. Het gewas

groeit niet uniform en is gevoelig voor

bladvlekken en valse meeldauw. De koolkwaliteit

van Arienzo is minder goed met mindere

scores op vastheid, vorm en bonkigheid van de

kool. Ook loskomende bloemknoppen typeren

Tabel 1. - Teeltverloop

Planting 1 Planting 2

Zaaidatum 20/8/2019 3/9/2019

Plantdatum 12/9/2019 1/10/2019

Oogstperiode

van 12/11/2019

van 17/12/2019

tot 14/1/2020

tot 2/3/2020

Sortering (%)

ing (%)

100

90

80

70

60

50

40

30

20

10

0

100

90

80

70

60

Sortering (%)

dit nieuwe ras. Ook dit vroege ras scoort duidelijk

beter als het tijdig wordt geplant. Bij de

tweede zaaiing verliep de oogst erg gespreid.

De maatsortering en vooral de kwaliteit namen

sterk af.

Aerospace (Syngenta) is een uniform ras dat

veel blad vormt. De zelfdekkendheid is echter

minder goed en ook de gevoeligheid voor valse

meeldauw is een aandachtspunt. De kool is

redelijk los en minder goed gevormd. Net als

100

90

80

70

60

50

40

30

20

10

0


6st/hoog 6st/hoog 8st/medium 8st/medium 6st/tomaat 6st/tomaat 8st/tomaat 8st/tomaat

Figuur 2. - Maatsortering planting 1 (zaaitijdstip 20/8/2019)

ing (%)

100

90

80

70

60

Het ras SV 5818 VC bevestigde het derde jaar op. Bij

de oogst in februari kan het merendeel van de kolen

worden gesorteerd met 8 stuks per medium EPS-kist.

Tabel 2. - Data 50% oogst bereikt per ras en plantperiode

Ras Planting 1

(zaaitijdstip 20/8/2019)

Planting 2

(zaaitijdstip 3/9/2019)

dagen na datum dagen na datum

planten

planten

Abeni 92 d 13/12/2019 e 100 d 9/1/2020 a

Arienzo 98 c 19/12/2019 d 118 c 27/1/2020 a

Aerospace 101 c 22/12/2019 c 128 b 6/2/2020 a

Fortaleza 114 b 4/1/2020 b 139 a 18/2/2020 a

SV 5818 VC 118 a 8/1/2020 a 142 a 20/2/2020 a

Gemiddelden gevolgd door eenzelfde letter zijn niet

significant verschillend.


20

10

0

20

10

0


20

10

0

20

10

0


Flandria Flandria Klasse Klasse 2 Klasse 2 Klasse 3 Niet 3 oogstbaar Niet oogstbaar


Sortering (%)

100

90

80

70

60

50

40

30

20

10

0

100

90

80

70

60

50

40

30

20

10

0


Figuur 3. - Kwaliteitssortering planting 2 (zaaitijdstip 3/9/2019)

Abeni

1/11/2019

20 augustus 20 augustus

3 september 3 september



16/11/2019

1/11/2019

1/12/2019 16/11/2019

16/12/2019

1/12/2019

31/12/2019

16/12/2019

11 oktober 11 oktober

Tip: varieer in zaaitijdstip en rassenkeuze

Aerospace




Het gebrek

100

aan voldoende natuurlijk zonlicht

tijdens 11 oktober

30 september

90

30 september

11 de oktober korte en donkere dagen rond


Nieuwjaar 3 september 703 is september de reden waarom serrebloemkool

18

in

september

deze

18 september

60 periode vooral in de fijne sortering

van 11 oktober 650

stuks 11 oktober per tomatenkist wordt aan-


40

geboden. Bij te weinig licht zal snel een kool

30

aangelegd worden en laat de vorming van

20

bladmassa te wensen over.

SV 5818 VC

Abeni

Aerospace

Sortering

SV 5818

(%)

VC

Sortering (%)

10

0

Flandria Flandria Klasse Klasse 2 Klasse 2 Klasse 3 Niet 3 oogstbaar Niet oogstbaar

In een eerste screening voorbije winter bleek

dat het belichten van het plantmateriaal vóór

het uitplanten geen duidelijke meerwaarde

levert wat betreft de kwaliteits- en maatsortering

bij de

100

oogst.

90

80

Je kan wel 70 een oogstplanning opmaken op

60

basis van een beredeneerde rassenkeuze

50

in combinatie met het optimale zaaitijdstip

40

voor die 30 rassen. In een proef hebben we

de rassen 20 Abeni, Aerospace en SV 5818 VC

op vijf tijdstippen 10 gezaaid: op 20 augustus,

0

3 september, 18 september, 30 september

en 11 oktober (Figuur 5).

Abeni

Aerospace

SV 5818 VC

Sortering (%)

20 augustus

3 september

18 september

30 september

11 oktober

20 augustus

3 september

18 september

30 september

11 oktober

20 augustus

3 september

18 september

30 september

11 oktober

15/1/2020 31/12/2019

30/1/2020 15/1/2020

14/2/2020 30/1/2020

Abeni Arienzo Aerospace Fortaleza SV 5818 VC

Flandria Klasse 2 Klasse 3 Niet oogstbaar


Flandria Klasse 2 Klasse 3 Niet oogstbaar

1/11/2019

16/11/2019

1/12/2019

16/12/2019

31/12/2019

15/1/2020

29/2/2020 14/2/2020

15/3/2020 29/2/2020

Sortering (%)

30/3/2020 15/3/2020

100

90

80

70

60

50

40

30

20

10

0

Sortering (%)

14/4/2020 30/3/2020

Het ras Abeni, met beperkt

100

aantal groeidagen,

leent zich het best voor een vroege

90

80

oogst in november-december. 70 Door Abeni in

augustus te zaaien kan je kwalitatieve 60 kolen

oogsten van een duidelijk grovere 50 sortering

40

van 8 stuks per medium kist.

Rond de jaarwisseling en in 10 januari verloopt

de oogst doorgaans moeizamer 0 en moet je

noodgedwongen in kleinere maten sorteren.

Aerospace levert dan een mooi resultaat, de

sortering van SV 5818 VC is fijner in deze periode.

Vanaf februari tot april gaat 80 de voorkeur uit

naar zowel Aerospace als SV 705818 VC. Beide

60

rassen maken voldoende bladmassa en kunnen

grotendeels geoogst worden met 6 stuks

50

40

in een hoge kist. Aangezien 30 Aerospace gevoelig

is voor mosvorming, 20 neem je dit ras

best niet te laat op in het teeltplan. 10

■

30/1/2020

14/2/2020

29/2/2020

15/3/2020

30/3/2020

Figuur 5. - Oogstspreiding van de rassen Abeni, Aerospace en SV 5818 VC voor vijf zaaitijdstippen

100

90

80

70

60

50

40

30

20

10

0


29/4/2020 14/4/2020


Figuur 4. - Maatsortering planting 2 (zaaitijdstip 3/9/2019)

Sortering (%)

Sortering (%)

30

20

100

90

0

14/4/2020

14/5/2020 29/4/2020

14/5/2020


6st/hoog 8st/medium 6st/tomaat 8st/tomaat


29/4/2020

6st/hoog 8st/medium 6st/tomaat 8st/tomaat

14/5/2020

voorgaande jaren is enige mosvorming op de

kool waargenomen. De kwaliteitssortering van

Aerospace is goed. Er werd ongeveer de helft

geoogst met 8 stuks in een medium kist en de

helft met 6 stuks in een tomatenkist. Aerospace

wordt beduidend later dan Abeni geoogst

en heeft een redelijk lange oogstspreiding.

Fortaleza (Seminis) vormt minder blad dan

Aerospace. Dit ras is gevoelig voor valse meeldauw.

Fortaleza heeft een mooie koolkwaliteit,

de witte kool is vast en goed gevormd. De kwaliteitssortering

is zeer goed. Dit ras geeft bij de

latere zaaiing met oogst in februari een beduidend

grovere sortering. Dit late ras vroeger

planten resulteerde in een zeer groot aandeel

kolen van 6 stuks per tomatenkist bij een oogst

rond de jaarwisseling. Fortaleza werd tien dagen

na Aerospace geoogst.

SV 5818 VC (Seminis) is het meest uniforme

ras in de proef. De bladeren groeien opgericht

en de zelfdekkendheid is goed. Dit ras is

sterk tegen bladvlekken en valse meeldauw.

De koolkwaliteit is zeer goed met hoge scores

op vastheid en vorm en er komen geen

losse bloemknoppen voor. SV 5818 VC heeft

een zeer goede kwaliteitssortering. Dit ras is

bijzonder geschikt voor oogst in februari, het

merendeel van de kolen kon gesorteerd worden

met 8 stuks in medium kisten. SV 5818 VC

heeft veel groeidagen en het kortste oogsttraject

van de geteste rassen.

S. Caluwé



De proef werd uitgevoerd met steun van het Departement

Landbouw en Visserij van de Vlaamse overheid.


| 11 |

KLEINFRUIT ACTUEEL


Bij deze zomerteelt onder glas is ReduFuse aangebracht. Hier kan ook bij het

opplanten van de najaarsteelt van geprofiteerd worden.

Zomerteelten krijgen alle kansen

De kaarten lijken gunstig te liggen voor de zomerteelten. Vele teelten

ken(den) behoorlijk gunstig weer tijdens de opgroei en staan er dus

mooi bij, al blijft het natuurlijk nog af te wachten wat voor weer we tijdens

de oogst zullen krijgen. Een kleine kanttekening: de vorstschade

(meer oostwaarts) lijkt toch wat onderschat.

Ook het vroege voorjaar speelt in het voordeel, want dat geeft meer

ruimte voor de verkoop in de zomer. Toch blijft het afwachten hoe de

markt zal evolueren, ook tijdens de versoepeling van de coronamaatregelen.

■

Stel alles in het werk om de spreiding

tussen de bloemtakken te behouden

Bij de opkweek van de trayplanten wordt gemikt op een plant met maximale

spreiding tussen de bloemtakken. Na het opplanten is het streefdoel

om deze spreiding zo veel mogelijk te behouden. Het belangrijkste

is om de planten zo rustig mogelijk te laten weg groeien. Hiervoor

wordt maximaal geventileerd om zo goed mogelijk het buitenklimaat na

te streven. Windinvloeden worden (zeker kort na het planten) minimaal

ingesteld of uitgeschakeld. Wind en zon kunnen namelijk een onnodige

temperatuursverhoging veroorzaken. Deze invloeden worden terug geactiveerd

zodra er meer gewasontwikkeling ontstaat, vooral ter preventie

van witziekte.

De kunst bestaat erin om het juiste evenwicht te vinden tussen temperatuur

en windsnelheid. Zo kan je op zonnige dagen met meer wind de

invloed wat minder agressief instellen, op voorwaarde dat je een intensiever

interval van de meeldauwbestrijding aanhoudt. Witziekte hoeft

geen probleem te zijn, als je correct behandelt. Maar als je hier een keer

mist, kan witziekte gemakkelijker de kop opsteken. Met een ruime windinvloed

zal witziekte moeilijker onder controle te krijgen zijn.

Deze vroege zomerteelt van Sonsation op stellingen is volop aan de pluk.

Let wel op met ‘te winderig’ kweken. Gewassen zullen iets harder gaan

staan en dit zal zich weerspiegelen in ruwere tot zaderige vruchten. Een

schraler klimaat is ook minder gunstig voor de biologische bestrijding.

Wanneer het ‘waait’ in de serre wordt de RV vaak te laag. Trips houdt

van deze schrale omstandigheden, terwijl roofmijten (N. cucumeris en

A. limonicus) en roofwantsen (Orius) het dan net moeilijker hebben.

Een schraal klimaat kan je vermijden door correct gebruik te maken van

dak- en broesberegening en nevelinstallaties. Bovendien kunnen goed

ontwikkelde planten het klimaat ook mee koelen als ze maximaal kunnen

verdampen. Hiervoor wordt met de aanwezige installaties gestreefd

naar de streefwaarde-RV van 68%. En natuurlijk is het ook belangrijk om

voldoende te druppelen.

Ook meer diffusie van het licht verlaat de middenoogstdatum. In eerste

instantie denken we dan aan een (diffuse) coating op het dak van de

glazen serre. Dit bespaart trouwens ook regenwater, omdat er dan geen

dakberegening meer moet worden gebruikt. Maar denk zeker ook aan

NIEUW!

M. Allure

M. Champion

FD1604/

Soprano ®

*

Onze planten?

de Kemp BV

plantenkwekerij

Gezond, vitaal,

uniform

en productief!

Oo i


Kwaliteit is onze passie!

Horst-Meterik (NL) | +31 77 205 4206 | sales@dekemp.nl

www.dekemp.nl

*in samenwerking met licentiehouder


de diffuusheid van de folie bij beschermde teelten. Als je onder plastic

maximaal ventileert –dit wil zeggen dat er geen temperatuurvoordeel

wordt behaald– zal de middenoogstdatum later liggen. Merk op dat onder

bescherming de gewassen ook iets minder hard zullen staan, wat

vaak resulteert in mooiere glanzende vruchten. Als je coatings gebruikt,

is het wel belangrijk om op voorhand even stil te staan bij de beschikbaarheid

van kwalitatief goed irrigatiewater.

Ook schermen vermijdt directe instraling. Let op: schermen mag pas

vanaf dat de planten voldoende ontwikkeld zijn, zodat ze zelf het klimaat

kunnen maken. Schermen bij te kleine gewassen zal resulteren in een

verhoging van de temperatuur. Dat is ook de reden waarom bij grotere

(lees: warmere) tunnels de folie pas wordt aangebracht tegen dat de

planten in bloei komen.

Je kan de middenoogstdatum ook verlaten door veel CO 2

te doseren.

Vaak wordt onderschat wat de meerwaarde kan zijn van maximaal doseren

(dichtbij de planten), zelfs wanneer maximaal wordt geventileerd.

Bij de verlate teelten wordt dezelfde strategie gehandhaafd. Bij zeer

warm weer wordt over de EVT’s beregend om het klimaat wat af te

koelen. Dit brengt wel zeker risico voor Xanthomonas-infecties met zich

mee. Zeker zo belangrijk is om voldoende en frequent water te geven.

Bij hitte en droogte mag de grond nat worden tot naast de plastic in de

paadjes.

Wanneer de gewassen onvoldoende ontwikkeld zijn en de bloemen/

vruchten te veel onder directe instraling liggen/hangen, kan zonnebrand

ontstaan. Te hete omstandigheden resulteren ook in zwakkere

vruchten.

■

Biologische (trips)bestrijding

serieus in opmars

Niet alleen het aantal bedrijven dat voor een biologische strategie

kiest neemt toe, ook de hoeveelheden nuttigen die worden

ingezet zijn in stijgende lijn. De reden hiervoor is het besef dat

de chemische weg moeilijk (of onhaalbaar) is. Eens de biologie

aanslaat, is dit ook een geruststelling voor de teler. Belangrijk is

om direct na het planten een correcte inschatting te maken van

de aanwezige/komende tripsdruk. Op basis hiervan kan een aangepaste

strategie worden opgesteld om trips onder controle te

houden. Preventief werken is zeer belangrijk om een tripsgolf aan

te kunnen.

■

PLANTEN

BEMESTEN

ROOIEN

PLASTIC LEGGEN

Bij deze voorjaarsplanting van Murano onder glas kwam de tweede oogstgolf

midden juni goed op gang.

Veelbelovende zomer voor doordragers

Door het goede weer tijdens het voorjaar worden de komende periode

behoorlijk wat bloemtakken verwacht bij de doordragers. Veel zonnige

dagen en gunstige temperaturen van eind april tot begin juni, samen

met geen overbelasting door vruchten, zouden moeten resulteren in

veel bloemaanleg. De aardbeien van deze aangelegde bloemen zullen in

juli en augustus worden geoogst .

Om ook in september en oktober (of later) voldoende productie te behouden

is het belangrijk om de planten nu zo veel mogelijk in bloemaanleg

te houden. Maak een inschatting van de ‘komende’ belasting,

en probeer hier correct op in te spelen. Afhankelijk van een ‘te wensen

productiepiek’ kan je hier een strategie voor opstellen. Mogelijke strategieën

om de planten goed in groei te houden zijn:

- Onder glas kan je extra belichten om proberen te vermijden dat thermodormantie

ontstaat bij een moment van hitte en/of zware plantbelasting;

- Wanneer in juni/juli te veel trossen (tegelijk) komen, kan het ook interessant

zijn om hier wat in te snoeien. Zo wordt een zware belasting

vermeden en blijven de planten beter in groei. Doe dit wel op tijd,

want door trossen te snoeien wordt de productiepiek van de volgende

oogstgolf meer naar achteren geschoven.

Overleg met je teeltbegeleider om een goede strategie op te stellen.

Bij de meeste teelten is een goed evenwicht aanwezig tussen trips en de

biologie. Vaak wordt veel natuurlijke Orius aangetroffen, maar toch is in

de praktijk ook behoorlijk wat Orius uitgestrooid. De druk van Drosophila

zal uitwijzen of de biologie stand kan houden in deze teelten.

D. Vinckx, K. Lavrysen, D. Vermeiren, J. Smessaert & N. Druyts

Voorlichtingsteam Aardbeien PCH, Meerle

Machines voor tuinbouw en boomkwekerij

Machines Voor Tuinbouw En Boomkwekerij


T +31 (0)76 596 12 20 I www.basrijs.nl

123766M70669

123766M70669.indd 1 02/02/15 12:44


| 13 |

130434M94413.indd 1 11/06/2019 09:20

Aardbeiensubstraten van Klasmann-Deilmann met

GreenFibre® klaar voor de toekomst.

- Lokale grondstof.

- Economisch voordelig, hoogwaardig en duurzaam substraat.

- Zeer hoge structurele stabiliteit voor lange tijd.

- Verbeterde wortelontwikkeling.

- Droger substraatoppervlak met minder ziektedruk.


info.belgium@klasmann-deilmann.com | www. klasmann-deilmann.com/be

www.kliek.be

| 14 |


THEMA: AARDBEIEN

Witte vlieg biologisch onder

controle op substraat

Afgelopen twee jaar bestudeerde Proefcentrum Hoogstraten in kooiproeven

enkele potentiele biologische bestrijders van witte vlieg.

Amblydromalus limonicus geeft doorheen het jaar een constante en

betrouwbare bestrijding. Het is handig meegenomen dat deze roofmijt

naast witte vlieg ook trips goed bestrijdt. A. limonicus lijkt zo een

onmisbare schakel te worden in de IPM-strategie van aardbeien op

substraat.

Sinds 2012 voert Proefcentrum Hoogstraten

(PCH) jaarlijks kooiproeven uit om het potentieel

van biologische bestrijders te onderzoeken

voor de beheersing van de belangrijkste

plagen in aardbeien. Niet alleen het behalen

van een goede bestrijding is belangrijk maar

ook dat dit resultaat herhaalbaar is doorheen

het jaar in de verschillende teeltsystemen.

Biologische aanpak van trips en spint

Proeven op substraat toonden voor spint en

trips een consistente en betrouwbare bestrijding

aan met roofmijten. In vollegrond bleek

eenzelfde opzet niet steeds tot dezelfde resultaten

te leiden. Voor substraatteelten bestaat

er sinds 2014 een IPM-sleutel. PCH optimaliseert

deze richtlijnen en zorgt jaarlijks voor een

update. Phytoseiulus persimilis is de curatieve

bestrijder van spint in aardbei, Neioseiulus californicus

wordt preventief gebruikt.

Voor trips gebruiken we een combinatie van

Neioseiulus cucumeris, Amblydromalus limo-

nicus en/of de roofwants Orius laevigatus. Het

hangt van de tripsproblematiek op het bedrijf

af welke combinatie van bestrijders vereist is

om trips te kunnen controleren.

Witte vlieg vraagt om interventie

Na trips en spint blijven er nog twee belangrijke

plagen over waarvoor absoluut een oplossing

moet worden gevonden: bladluis en witte

vlieg. Eerdere proeven geven aan dat bladluis

een zeer moeilijk op te lossen probleem vormt.

Regelmatig worden successen geboekt met

mixen van sluipwespen, maar even vaak komt

de bestrijding niet tijdig genoeg of blijft ze zelfs

uit.

Door het wegvallen van middelen zoals Calypso

en Oberon zien we ook een sterke toename

in problemen met witte vlieg. Het fysisch werkende

middel Siltac geeft zeer mooie resultaten,

maar wordt niet gespoten tijdens de

bloeiperiode vanwege zijn negatief effect op

de vruchtvorm. Witte vlieg veroorzaakt bijna

altijd problemen in najaarsteelten, bij doordragers

op substraat en zeker ook in doorteelten


We zien meer en meer witte vliegen in aardbeienteelten op substraat.


| 15 |

onder glas. PCH ging op zoek naar een oplossing

in diverse kooiproeven.

A. limonicus houdt witte vlieg onder

controle

Drie opeenvolgende kooiproeven werden

opgezet op Proefcentrum Hoogstraten in najaarsteelten

onder glas en in een doorteelt.

Verschillende bestrijders werden in deze

proeven opgenomen: Delphastus catalinae,

A. limonicus, Encarsia formosa, Antochoris nemoralis

en Transeius montdorensis. De kooien

zijn een meter lang en bevatten tien planten.

Witte vlieg werd bij de eerste bloei ingebracht

aan 80-100 stuks/kooi. De nuttigen werden

aan een specifieke dosering toegediend verdeeld

over twee uitzettijdstippen rond begin

bloei. Vanaf halverwege de oogst telden we de

aantallen witte vlieg op drie gele vangplaten in

drie opeenvolgende weken.

Slechts twee bestrijders konden minstens één

keer een gewenste bestrijding van witte vlieg

realiseren. De sluipwesp E. formosa gaf bij een

inzet van twee keer 50 poppen per vierkante

meter in het najaar van 2018 een goede bestrijding

(Figuur 1). Het warme najaar en de

overdosering van de bestrijder zorgden voor

dit succes. Bij toepassing van meer realistische

doseringen (20 en 40/m²) werden in de latere

kooiproeven geen successen geboekt.

Het uitzetten van A. limonicus aan twee keer

40 stuks/m² gaf wel in elke kooiproef een goede

bestrijding van witte vlieg. Of het nu een

warm najaar of een kouder voorjaar was, de

roofmijt zorgde steevast voor controle van de

plaag. De aantallen witte vlieg bleven voldoende

laag om zonder problemen te kunnen telen

op substraat.

Cumulatief aantal witte vliegen/kooi

3.500

3.000

2.500

2.000

1.500

1.000

500

0

onbehandeld

E. formosa

Figuur 1. - Aantal witte vliegen geteld in de kooiproeven gedurende drie weken op drie vangplaten. In de

najaarsteelt 3.500 van 2018 toonde E. formosa een goed resultaat. A. limonicus bevestigde in elke teelt zijn goede

bestrijding van witte vlieg.


3.000

2.500

A. limonicus kan tegelijkertijd ook

2.000

trips de baas

1.500

A. limonicus kennen we in de aardbeienteelt

1.000

als een sterke bestrijder van trips. De doseringen

gebruikt in de uitgevoerde kooiproeven

500

voor het wittevliegonderzoek waren dezelfde

als die dat 0 we gebruiken voor de tripsbestrijding,

ook qua timing van inzet. In de kooiproeven

werd weliswaar steeds gewerkt met

3.000

één

onbehandeld A. 3.500 limonicus A. limonicus + trips

26/2 16/3 23/3 2.000 30/3 6/4 14/4 20/4 27/4 4/5 11/5 18/5

We stelden ons 0 de vraag of A. limonicus een

100

10

1.500

duidelijke prooivoorkeur heeft of beide plagen

90

Geen aanpassing in IPM-strategie

20

kan bestrijden als ze samen in de teelt 1.000

80

aanwezig

zijn.

nodig

30

70

40

500

60

50

Met A. limonicus als geschikte oplossing

0

50

voor

In het najaar 60 van 2019 werden in de kooiproef witte vlieg raden we telers aan om 40 deze roofmijt

twee objecten 70 aangelegd met A. limonicus,

meer te gaan gebruiken. A. limonicus 30 is be-

eentje met 80 alleen witte vlieg en een tweede duidend duurder dan bijvoorbeeld 20 N. cucume-

90

Najaar 2018 Voorjaar 2019

10

Najaar 20

100

0

1-4 witte vlieg 5-15 witte vlieg

1-2 roofmijten/blad

3.500

3-5 roofmijten/blad

Met A. limonicus in de teelt zien we regelmatig weggevreten eilegplaatsen 0 van Figuur 2. - Aantal witte vliegen geteld in de kooiproeven gedurende drie weken op

witte vlieg op de onderkant van de bladeren.

onbehandeld behandeld onbehandeld behandeld

drie vangplaten in een najaarsteelt in 2019. Naast witte vlieg werd ook trips uitgezet

in

Sonata

de kooiproeven. Ook dan bestrijdt A. limonicus

Sonsation

witte vlieg zeer goed.

26/2 16/3 23/3 30/3 6/4 14/4 20/4 27/4 4/5 11/5 1

0


plaag, namelijk witte vlieg. In de meeste 2.500 teelten

komen witte vlieg en trips gelijktijdig voor.

Planten met witte vlieg (%)

Uitval (%)

9

8

7

6

5

4

3

2

1


A. limonicus

3.000

2.500

2.000

1.500

1.000

et witte vlieg (%)

500

0

10

20

30

40

50

onbehandeld

onbehandeld

E. formosa

Najaar 2018 Voorjaar 2019 Najaar 2019

met zowel trips als witte vlieg in de kooi. Beide

objecten tonen een vergelijkbaar succes in de

controle van witte vlieg (Figuur 2). Trips werd

sporadisch in de bloem teruggevonden, maar

tellingen werden niet uitgevoerd. Ook in andere

teelten op PCH stelden we vast dat bij opvolging

van de richtlijnen uit de IPM-sleutel trips

onder controle blijft wanneer er ook witte vlieg

in de teelt aanwezig is. De roofmijt zorgt dus

voor een dubbele bescherming met de opbouw

van een sterke populatie in het aardbeiengewas.

E. formosa

A. limonicus

A. limonicus

onbehandeld

onbehandeld

E. formosa

E. formosa

A. limonicus

A. limonicus

Planten met roofmijt (%)

onbehandeld A. limonicus A. limonicus + trips



2 )

6

5

onbehandeld

E. formosa

2,5

Cum

500

0

onbehandeld A. limonicus A. limonicus + trips

Planten met witte vlieg (%)

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

26/2 16/3 23/3 30/3 6/4 14/4 20/4 27/4 4/5 11/5 18/5

Figuur 3. - Percentage planten met witte vlieg en A. limonicus in doorteelt Elsanta in het voorjaar van 2020.

Ondanks een constante aanwezigheid van witte vlieg kon de plaag niet doorbreken door een tijdige opkomst van

A. limonicus. 9

8

7

6

ris en wordt daarom vaak niet ingezet voor de

tripsbestrijding.

5

Omdat de roofmijt naast trips

ook witte vlieg 4 aanpakt is het nochtans opportuun

voor substraattelers 3

om voortaan gebruik

te maken van 2 A. limonicus.

Productie (kg/m 2 )

Productie (kg/m 2 )

Uitval (%)

6

5

4

3

2

1

0

7

6

5

4

3

2

1

0

1

0


1-2 roofmijten/blad 3-5 roofmijten/blad

100

90

80

70

60

50

40

30

20

10

0

Planten met roofmijt (%)

Afgelopen voorjaar werd in een doorteelt van

Elsanta op PCH A. limonicus uitgezet voor de

bestrijding van witte vlieg. De doorteelt lag

koud van 6 januari tot 10 februari 2020. Op

11 en 17 maart werd A. limonicus uitgestrooid


62%

Sonata

37% 32% 24%

Sonsation

19%

81%


42%

57%

Substraat 1

Limonica:

effectief tegen

67% 74%

trips en

witte vlieg

60%

Substraat 2

Sonata

62%

Substraat 1

62%

Substraat 2

60%

Substraat 1

Sonsation

Roofmijt Amblydromalus limonicus

• Zeer effectief bij hoge plaagdruk

• Eet ook grotere larven, grote eetlust

37% 38%

33%

• Actief 39%

binnen groot temperatuurbereik

38%

40%

• Groot reproductievermogen

BE Tel. +32 (0)15 55 64 16 info@koppert.be

www.koppert.be

67%

Stekgrond 1 Stekgrond 2 Stekgrond 3 Stekgrond 4

Substraat 2

59%

Substraat 1

21%

70%

Substraat 2

Rot

Misvormd

Klein

Groot A

Groot 2A

Rot

Misvormd

Klein

Groot A

Groot 2A

aan 40 stuks/m². Vanaf begin april zagen we

dat de roofmijt zich verspreid over het gewas

vestigde. Witte vlieg was de hele winter sporadisch

aanwezig, maar kon nooit doorbreken

(Figuur 3). Door de beschikbaarheid van stuifmeel

in het voorjaar en een matige aanwezigheid

van trips kregen de roofmijten voldoende

voeding om een sterke populatie op te bouwen

tegen begin mei. We moesten dit voorjaar

bijgevolg geen chemische correcties uitvoeren

tegen trips of witte vlieg.

P. Melis, D. Baets, M. Hofkens

& S. Laurijssen


Dit onderzoek kwam tot stand met steun van het

Departement Landbouw en Visserij van de Vlaamse

overheid.


3,0


| 17 |

THEMA

Sonsation opkweken met minder


Sonsation weet menig teler en consument te bekoren met zijn uitstekende

smaak en vruchtkwaliteit. Hiermee lijkt het ras definitief

gelanceerd voor de toekomst. De grote tolerantie tegen Phytophthora

is een belangrijke troef. Uit een proef blijkt dat je het aantal Phytophthora-behandelingen

tijdens de opkweek sterk kan verminderen.

Een drietal jaar geleden deed Sonsation zijn intrede

in de voorjaarsteelten onder glas. Door

de goede gewas- en vruchtkenmerken in combinatie

met een groot productiepotentieel en

een degelijke sortering nam Sonsation al snel

een sterke positie in. Dit ras is bovendien zeer

tolerant voor Phytophthora en vertoont in de

voorjaarsteelten geen misvorming. Sonata

moest dit jaar in de voorjaarsteelten zijn meerdere

erkennen in Sonsation. Naast de lagere

gevoeligheid van dit ras, speelt ook het feit dat

er op dit moment onvoldoende middelen erkend

zijn voor toepassing tijdens de opkweek

een belangrijke rol. Door de stijgende belangstelling

voor Sonsation wordt de vraag gesteld

of het aantal behandelingen tegen Phytophthora

voor dit ras kan worden gereduceerd.

Bij Sonata kan de uitval ten gevolge van Phytophthora

soms oplopen tot 10%.

Sonsation opgekweekt zonder


Sonsation werd geïntroduceerd als een zeer

tolerant ras ten opzichte van Phytophthora.

Volgens de veredelaar Flevo Berry is het dan

ook helemaal niet nodig om Sonsation op eenzelfde

manier op te kweken als Sonata wat betreft

bescherming van de planten tegen wortelschimmels

zoals P. cactorum.

Op Proefcentrum Hoogstraten (PCH) legden

we een proef aan om aan te tonen in hoeverre

we de klassieke beschermingsmaatregelen

voor Sonata kunnen terugschroeven voor Sonsation.

Deze proef bevatte voor beide rassen

een object onbehandelde en chemisch behan-

Sonsation is zeer tolerant voor Phytophthora en vertoont weinig uitval.

delde planten. De chemisch behandelde planten

kregen op het trayveld drie behandelingen

met Paraat (half juli, eind september en eind

oktober) en één behandeling met Fenomenal

(begin september). De onbehandelde planten

werden niet behandeld met Phytophthoramiddelen.

De middelen werden telkens toegepast

na een hevige regenbui, omdat het risico

op besmetting op dat moment het grootst is.

Minder uitval bij Sonsation

in productieteelt

Beide rassen werden op het trayveld gestekt

op 2 juli en gerooid op 12 november 2019. In

het voorjaar van 2020 werd het effect van de

verschillende behandelingen opgevolgd tijdens

de productieteelt. Sonsation had minder

last van uitval dan Sonata, ongeacht de behandeling

op het trayveld (Figuur 1). De onbehandelde

en chemisch behandelde objecten

waren statistisch niet te onderscheiden,

wel was er een trend zichtbaar waarbij de

chemisch behandelde planten minder uitval

vertoonden.

De chemische behandelingen op het trayveld

hadden een opbrengstverhogend effect van

3,55 kg/m 2 naar 4,76 kg/m 2 voor Sonsation,

voor Sonata was dit effect er niet (Figuur 2).

Ook de sortering verbeterde voor Sonsation

na de chemische behandelingen op het

trayveld.



In het object met onbehandelde Sonsationplanten

zagen we meer zogenaamde ‘zombie’

planten. Deze planten ontwikkelen minder

goed, de producties ervan zijn lager en de

vruchtmaat is kleiner. Bij Sonata resulteert een

aantasting door Phytophthora sneller in het

effectief uitvallen van de plant. Sonsation vertoont

minder uitval maar bescherming tegen

Phytophthora blijft dus wel noodzakelijk.

Minder residu’s in oppervlaktewater

met Sonsation

Vanaf 1 januari 2021 verplicht MAP6 om drainwater

van trayvelden op te vangen via een first

flush-systeem. Telers zijn dan verplicht om de

eerste 100 m³/ha drain na een irrigatiebeurt

of regenbui op te vangen om lozingen van nutriënten

en gewasbeschermingsmiddelen te

minimaliseren.

Onder natte omstandigheden is het risico op

verspreiding van Phytophthora in het trayveld

het grootst. Het is op deze ogenblikken dat

er chemisch moet worden ingegrepen. Het

first flush-systeem laat bij hevige regenbuien

overlopen naar het oppervlaktewater toe om

het onderlopen van het trayveld te vermijden.

Op dat ogenblik kunnen gewasbeschermingsmiddelen

en nutriënten sneller uitspoelen.

Rassen die gevoelig zijn voor Phytophthora

vergen veel bespuitingen, en dat is dan te zien

aan de Paraat-concentraties in het drainwater.

Het verminderd gebruik van gewasbeschermingsmiddelen

in de teelt van Sonsation zal in

belangrijke mate de lozing van actieve stoffen

tegen wortelziekten in het milieu beperken.

Erkenning van Beltanol en Previcur

Energy welgekomen

Sinds 14 november 2019 is het gebruik van

Fenomenal verboden in de aardbeienteelt.

Op dat moment was Paraat nog het enige erkende

middel tegen Phytophthora. Dat was

onvoldoende om Sonata veilig te kunnen opkweken.

Sinds dit jaar is het gebruik van Beltanol en Previcur

Energy tegen Phytophthora toegelaten.

Het gebruik van Beltanol is voorlopig beperkt

tot de toepassing onder bescherming. Hierdoor

zullen in de praktijk ook dit jaar slechts

twee producten kunnen worden gebruikt op

het trayveld, namelijk Previcur Energy en Paraat.

Het aantal toepassingen tegen wortelziekten

zal daarom ook dit jaar zeer beperkt

blijven. Sommige telers zullen daarom geneigd

zijn om de switch te maken naar Sonsation.

Met de integratie van het first flush-systeem

Uitval (%)

100 60

70

80

90

100

9

8

7

6

9

5

8

4

7

3

6

2

5

1

4

0

3

0

Figuur 1. - Waargenomen onbehandeld uitval voor Sonata behandeld en Sonsation bij onbehandeld verschillende behandelingen behandeld

Sonata

Sonsation

6

Productie (kg/m

Productie 2 )

(kg/m 2 )

5

4

6

3

5

2

4

1

3

0

2

hopen we 2 dat in de toekomst 62% meerdere 62% middelen

kunnen

57% 60%

4

worden erkend.

Zal Sonsation de doorteelten

2

verdringen? 60%

Traditioneel 0 wordt het voorjaar onder glas gekenmerkt

door verse teelten en doorteelten.

Doorteelten van Elsanta komen de laatste jaren

meer onder druk te staan. Door de warmere

winters kunnen planten onvoldoende koude

3,0

vangen, hierdoor

2,5

kan de productie tegenvallen

en komen misvormingen vaker voor. Naast de

onvoorspelbaarheid 2,0 3,0 is een doorteelt ook zeer

arbeidsintensief, waardoor steeds meer telers

1,5

een verse teelt 2,5 verkiezen boven een doorteelt.

Plantuitval (%)

7

6

1,0 2,0

Afgelopen jaren domineerde Sonata de verse

teelten in 0,5 1,5 het voorjaar. Het grote probleem

is dat de uitval van de planten makkelijk kan

oplopen tot 0,0 1,0 boven de 10%. Met de komst van

Sonsation wordt de teelt in het voorjaar een




62%

Sonata

37% 32% 24%

67% 74%

Sonsation

stuk betrouwbaarder 67% 59% door 21% het opkweken Groot 2A van

Misvormd

gezonde 33% kwaliteitsvolle trayplanten. Het is dan

40%

Klein

ook te verwachten dat de doorteelten in de

Groot A

komende jaren verder gaan 70% verdwijnen en dat

67% 59%

Groot 2A

hun plaats zal worden ingenomen door verse

teelten Sonsation.

M. Hofkens, P. Melis, S. Laurijssen

& D. Baets

Stekgrond 1 Stekgrond 2 Stekgrond 3 Stekgrond Proefcentrum 4 Hoogstraten, Meerle

19%

81%


67%

62%

74%

Sonata

Sonsation

Figuur 2. 5 - Productie en sortering voor onbehandelde en chemisch behandelde planten

21%

7

4

37% 38%

33%

6

3 42%

39%

38%

40%

5

70%

60%

1

37% 38%

3 42%

39%

38%

0

62% 62%

57%

60%

1

Productie (kg/m

Productie 2 )

(kg/m 2 )

Plantuitval (%)

Planten me

Uitval (%)

1

0

0,5

2

1

Substraat 1

Substraat 2

Substraat 1



37% 32% 24%

Substraat 2


Substraat 1

040

30

Rot

Misvormd

Klein

Groot A

Rot

Groot 2A

Misvormd

Dit onderzoek werd uitgevoerd met steun van Coöperatie

Hoogstraten en de Europese Unie, in het kader

van GMO.

Substraat 1 Substraat 2 Substraat 1 Substraat 2 Substraat 1 Substraat 2 Substraat 1 Substraat 2


Substraat 2

Substraat 1

19%

81%


Substraat 1

Substraat 2

Sonata

Substraat 1

Substraat 2

Substraat 1

Sonsation

Substraat 2

Substraat 1

Substraat 2

Substraat 2

20

10

0

Klein

Groot A

Groot 2A

Planten m

Rot

Misvormd

Klein

Groot A

Rot


0,0

30

25


SON-T (140 μmol/m 2 .s) led (100 μmol/m 2 .s) Zon Branduren

Stekgrond 1 Stekgrond 2 Stekgrond Proeftuinnieuws 3 Stekgrond 12 | 26 juni 4 2020

18

16

| 19 |

THEMA

Duurzame stekgronden evenwaardig

aan de klassieke substraten

Het gebruik van duurzame stekgrond geeft gelijkaardige productie- en uitvalcijfers als de klassieke veensubstraten.

De veenfractie van de klassieke substraten kan gedeeltelijk vervangen worden door Sphagnum

(jong veenmos) of houtvezels, wat de substraten duurzamer maakt. De toevoeging van houtvezels of perliet

zorgt voor een luchtiger substraat dat de inworteling bevordert. Daardoor zijn de planten weerbaarder

tegen infecties van Phythophthora.

Perliet toevoegen als additief zorgt voor een luchtiger substraat waardoor de wortelgroei vlot verloopt.

Het gebruik van veensubstraten wordt meer

en meer in vraag gesteld gezien de ecologische

impact die het ontginnen van veen met zich

meebrengt. Daarbovenop komt er bij de ontginning

van veen ook heel wat fossiele CO 2

vrij

die bijdraagt aan de klimaatopwarming. Naast

een goede waterhuishouding, gebalanceerde

voeding en gewasbescherming is substraat

Tabel 1. - Procentuele samenstelling stekgronden en substraten

Stekgrond

de belangrijkste pijler in een substraatteelt

aardbeien. Het substraat moet stabiel genoeg

zijn zodat het luchtig blijft en moet daarnaast

voldoende water vasthouden zodat de planten

dit kunnen opnemen. Veen voldoet aan deze

eisen en is al decennialang de hoofdcomponent

in aardbeiensubstraat. In voorgaande

proeven is al aangetoond dat een gedeeltelijke

Substraat

1 (controle) 2 3 4 1 2

Veen

halffabricaat 70% 30% 60%

zodenturf 45% 35%

Kokos

kokoschips (CCP) 20% 45% 30% 20% 35%

kokosvezel 15%

Perliet 10% 10% 10% 15%

Jong veenmos Sphagnum 45% 30% 25%

Houtvezel

fijne houtvezel 20%

vezelmix 30%

vervanging van veen door het meer duurzame

Sphagnum (jong veenmos) of houtvezels een

substraat geeft dat stabiel genoeg is voor langere

doorteelten. We hebben deze duurzame

alternatieven nu ook met succes gebruikt op

het vermeerderingsveld voor het stekken van

trayplanten.

Ook goede inworteling in duurzame

stekgronden

Op Proefcentrum Hoogstraten hebben we afgelopen

zomer drie duurzame stekgronden

met een standaardstekgrond (controle) vergeleken

voor Sonata op het trayveld. Sonata is

zeer gevoelig voor plantuitval. Om de verschillen

tussen de stekgronden duidelijker naar

voor te laten komen, werd er extra bemest

met 206 eenheden stikstof in plaats van de

gebruikelijke 180 eenheden. Door de hogere

stikstofbemesting groeien de planten vegetatiever

weg, waardoor hun weerbaarheid tegen

infecties daalt.

We vergeleken de drie duurzame stekgronden

met de controle en plantten de trayplanten

vervolgens in twee verschillende substraten in

een voorjaarsteelt. De controle-stekgrond was

een veen-kokos-mengsel (70% halffabricaat en

20% kokoschips) met 10% perliet. In de alternatieve

stekgronden werd het veen halffabricaat

gedeeltelijk vervangen door Sphagnum

(jong hernieuwbaar veenmos), kokos en/of

fijne houtvezel (Tabel 1). Zowel jong veenmos

als fijne houtvezel kunnen in een korte cyclus

worden hernieuwd. Dat kan de milieuschade

en de CO 2

-uitstoot bij de ontginning van veen

zeer sterk reduceren.

In de stekgronden waarvan de veenfractie

deels werd vervangen vertoonden de stekken

minder symptomen van Phytophthora cactorum-infectie

dan in de controle-stekgrond,

al waren de stekken in alle stekgronden goed



Productie (kg/m 2 )

Productie (kg/m 2 )

Uitval (%)

1

0

Productie (kg/m 2 )

Productie (kg/m 2 )

1

0

Plantuitval (%)

Plantuitval (%)

Uitval (%)

6

5

7

4

6

3

5

2

4

1

3

0

2

0,0

7

9

6

8

5

7

4

6

3

5

2

4

1

3

0

2

0

3,0

2,0

2,5

1,5

2,0

1,0

1,5

0,5


Sonsation

37% 32% 81%

Misvormd

24%

telijk te vervangen

19%

door alternatieven Klein ter verduurzaming

of voor een betere Rot drainering.

Groot A

67%

37%

62%

74%

32% 24%

81%

Misvormd Groot 2A

Stekgrond 2 en stekgrond 4, telkens Klein in combinatie

met substraat 2, leverden Groot iets A hogere

onbehandeld 67%

62%

behandeld onbehandeld 74%

behandeld

producties met het grootste aandeel Groot 2A aan grote

Sonata

Sonsation


Substraat 1

Substraat 2

Sonata

Substraat 1

Substraat 2

Sonsation


3,0


Stekgrond SON-T 1 (140 μmol/m 2 Stekgrond .s) led 2 (100 μmol/mStekgrond 2 .s) Zon 3 Branduren Stekgrond 4

Figuur 2. - Procentuele plantuitval voor de verschillende stekgronden en substraten

25


m 2 /dag)

PAR (mol/m 2 /dag)

30

20

25

15

20

10

9

8

ingeworteld. Door de toevoeging van houtvezels

of perliet wordt de stekgrond luchtiger

wat de waterhuishouding alleen maar ten goede

komt. Hierdoor kunnen de stekken snel en

goed inwortelen en maken ze minder kans op

infecties door wortelziekten. De wortelschimmels

(Phythophthora spp., Verticillium spp.,

Phytium spp. …) gedijen het best in luchtarme

Sonata

en waterige

1

milieus.

Gelijkaardige producties

Sonata

met houtvezel en Sphagnum

57%

42%

57%


Na de opkweek 5 op het trayveld in vier verschillende

6

stekgronden werden de Sonata-planten

4

op 24 december 2019 in twee substraten opgeplant

voor 5

3 een voorjaarsteelt. Het eerste substraat

bevatte 45% zodenturf, 25% veenmos

4

en 30% 2 houtvezelmix. Het tweede substraat

was een 3 veen-kokos-perliet-mengsel van 35%

1

zodenturf, aangevuld met 35% kokoschips,

2

15% kokosvezel 0 en 15% perliet (Tabel 1). Net

als bij de stekgronden werd er ook bij de sub-

7

6

60%

39%

60%

62%

37%

62%

62%

38%

62%

60%

38%

60%

Substraat 1

67%

33%

67%

Figuur 1. - Productiecijfers voor de verschillende stekgronden en substraten

2,5

Substraat 1

Substraat 2

Substraat 1

Substraat 2

Substraat 1

Substraat 2

Sonsation

59%

40%

59%

Substraat 1

19%

21% 70%

70%


Substraat 2

Rot

Rot Groot A

Misvormd Groot 2A

Klein

Groot A

Groot 2A

1,0

0,0


0,5


30

42%

39%

37%

38%

38%

In stekgronden aangevuld met Sphagnum (jong veenmos) verloopt de inworteling even goed als in de traditionele

stekgronden met een groter aandeel halffabricaat (veen).

straten geprobeerd om de veenfractie gedeel-

33%

Substraat 2

40%

Substraat 1

21%

Substraat 2

Rot

Misvormd

Klein

18

16

14

18

12

16

10

14

8

12

6

n per dag

Branduren per dag

vruchten (Figuur 1). En dat in combinatie met

lage uitvalcijfers (Figuur 2). In deze stekgrond/

substraat-combinaties was de stekgrond sterk

drainerend (kokos en/of houtvezel) op het

trayveld, wat voor een goede inworteling zorgde,

gelijkaardig aan de andere stekgronden. De

traditionele stekgrond met een hoge fractie

aan veen (halffabricaat) deed het op geen enkel

vlak beter dan de alternatieve stekgronden.

Verduurzamen met Sphagnum of houtvezels is

een optie voor de trayopkweek, zonder in te

boeten aan kwaliteit.

In deze proef bleek stekgrond met een hoger

gehalte aan kokos in combinatie met Sphagnum

(stekgrond 2) of het gebruik van houtvezel

(stekgrond 4) voor een lichte meerproductie

te zorgen. Het veen-kokos-perliet-mengsel

als substraat (substraat 2) zorgde daarbij nog

voor een procentje extra. Alle substraat- en

stekgrond-combinaties resulteerden gemiddeld

in 1% uitval. De uitval bij de combinatie

stekgrond 1-substraat 1 is wel iets lager, maar

de uitvalcijfers zijn niet significant verschillend.

Door de samenstelling van de stekgrond aan

te passen kan potentieel een hogere productie

gerealiseerd worden zonder de weerbaarheid

van de plant te verzwakken. Duurzame additieven

zoals Sphagnum en houtvezels behouden

de vitaliteit van de trayplant en laten zelfs indicaties

zien van productieverhoging.

D. Baets, M. Hofkens, S. Laurijssen

& P. Melis





van GMO.


| 21 |

Multicote®

gecontroleerd vrijkomende meststoffen

• Betrouwbare vrijgave nutriënten

• Positieve ervaringen op telersniveau

• Getest en goedgekeurd bij demo’s op proefcentra

• Financieel voordelig

Pioneering the Future

Neem voor meer informatie

contact op met onze specialisten:

Dorien Geentjens +32 472 553 924

Willem-Jan de Kort +31 651 564 295

Ideale

N/Kverhouding


www.haifa-group.com

| 22 |


6

5

THEMA

Productie (kg/m 2 )

4

Rot

3 37% 32% 81%

Misvormd

24%

Met combinatie van SON-T en Klein led

2

Groot A

67%

62%

74%

Groot 2A

1

voldoende licht voor topproducties

0


in de winter

Sonata

Sonsation

Voor een winterteelt aardbeien is assimilatiebelichting noodzakelijk.

7

Een hoge lichtintensiteit in de serre geeft zoete vruchten en hoge producties,

maar is ook prijzig. De aanvulling van SON-T (140 µmol/m 2 .s)

6

5

Rot

met leds (100 µmol/m².s) geeft bij zowel Sonata als Sonsation mooie

4

Misvormd

37% 38%

33%

resultaten.

Klein

42%

39%

38%

40%

Productie (kg/m 2 )

Plantuitval (%)

PAR (mol/m 2 /dag)

30

25

20

15

10

5

0

Substraat 1

22/10/2019

Substraat 2

5/11/2019

Substraat 1

19/11/2019

3/12/2019

Substraat 2

17/12/2019

Figuur 1. - De hoeveelheid PAR-licht die de planten kregen onder het hybridesysteem (opsplitsing in aandeel

afkomstig van 7 de zon en van de assimilatielampen) en de bijhorende branduren per dag. 64% van het totale

ontvangen licht kregen de planten van de assimilatielampen. Op 28 en 29 januari waren er problemen met de

6

wkk waardoor de lichten minder lang brandden dan voorzien.

5

29%

28%

Rot

4 33% 32%

31% 30%

Misvormd

Klein

3

70%

Groot A

70%

2 66% 66%

68% 67%

Groot 2A

Productie (kg/m 2 )

Substraat 1

31/12/2019

Substraat 2

14/1/2020

19%

21% Met de combinatie van SON-T- en ledlicht realiseren

we een lichtniveau van 240 µmol/m 2 .s ter hoogte van

3

het gewas.

Groot A

70%

2

62% 62%

67% 59%

Groot 2A

De laatste jaren 57% 60%

60%

telen moderne aardbeibedrijven

meer en meer jaarrond. Om aardbeien te 210 µmol/m 2 .s al 90% van de maximale prolatiebelichting

op de productie en de kwaliteit.

toonde aan dat met een lichtintensiteit van effect van de verschillende vormen van assimi-

1

0

kunnen oogsten tijdens de donkere wintermaanden

is assimilatiebelichting noodzakelijk.

ductie wordt bereikt, en met 140 µmol/m 2 .s

ongeveer 80%. Daarom hebben we afgelopen Assimilatielicht vult zonlicht aan

Maar niet elk ras is even geschikt voor een winterteelt.

winter de SON-T-belichting (140 µmol/m 2 .s)

In eerdere proeven op Proefcentrum aangevuld met 100 µmol/m 2 .s led (totaal van Het aantal branduren en de hoeveelheid PAR-

Stekgrond 1 Stekgrond 2 Stekgrond 3

Hoogstraten gingen we al op zoek naar de optimale

240 µmol/m 2 Stekgrond 4

.s) in een zogenaamd hybridesysteem

licht die de planten ontvingen van zowel de

lichtintensiteit voor Sonata. Hoe hoger

de lichtintensiteit, hoe hoger de productie. Een

maximale

3,0

productie werd bereikt bij ongeveer

en vergeleken met zuivere SON-T- en

zuivere ledbelichting (beide 140 µmol/m 2 .s).

Met alleen SON-T naar intensiteiten boven

lampen als de zon zijn weergeven in Figuur 1.

De belichting brandde maximaal 16 uur per

dag en dit steeds dagvervroegend. Dit gaf voor

380 µmol/m 2 .s (zie artikel ‘Optimale lichtintensiteit

voor winterteelt ontrafeld’ in Proeftuinwege

de stralingswarmte. Een hybridesysteem hoger de lichtintensiteit van de belichting, hoe

200 µmol/m².s gaan is niet aan te raden van-

de volledige winterteelt 1.461 branduren. Hoe

2,5

nieuws nummer 2,0 12 van 28 juni 2019). Deze

winter vergeleken we Sonata met het sterk

opkomende 1,5 ras Sonsation.

1,0

SON-T aangevuld met led

of full-led zijn daarvoor de enige mogelijkheden.

In een oktoberplanting met niet al te zwaar opgekweekte

trayplanten van Sonata en Sonsagroter

het belichtingsaandeel van de lampen

in vergelijking met het belichtingsaandeel van

de zon. Onder het hybridesysteem ontvingen

de planten 64% van het licht van de lampen,

terwijl 36% van het licht afkomstig was van de

tion gingen we de gewasprestaties na. Er werd zon. Onder het systeem met alleen SON-T of

0,5

De installatie van een lichtintensiteit van 380 één kap uitgerust met alleen SON-T, één kap alleen leds lag het percentage licht afkomstig

µmol/m 2 .s 0,0 is een onnodig kostelijke investering.

met alleen leds en één kap met het hybridesys-

van de belichting lager, respectievelijk 51% en

Het experiment uit de winter van 2019 teem. We onderzochten voor beide rassen het Substraat 1 Substraat 2 Substraat 1 Substraat 2 Substraat 1 Substraat 2 Substraat 1 Substraat 2

49%.



Substraat 1

28/1/2020

Substraat 2

11/2/2020

25/2/2020

18

16

14

12

10

8

6

4

2

0

Branduren per dag

SON-T geeft beste gewasstrekking

Zowel Sonata als Sonsation bleef compacter

onder de hybridebelichting. Sonata-planten

onder het hybridesysteem strekten tot gemiddeld

19,7 cm, terwijl de planten onder alleen

SON-T-belichting tot 23,3 cm strekten. Sonsation

gaf in deze proef een betere strekking dan

Sonata. Sonsation strekte tot 24,0 cm onder

het hybridesysteem en tot 27,0 cm onder de

SON-T-lampen. De strekking van de planten

onder uitsluitend ledlampen was steeds gelegen

tussen de strekking onder hybride- en zuivere

SON-T-belichting. De ledlampen bevatten

immers geen verrood licht, wat de strekking

stimuleert.


Ook de bloemtakken mochten iets langer zijn

onder de hoge lichtintensiteit van het hybridesysteem.

Belangrijk om op te merken is dat


| 23 |

0,0



PAR (mol/m 2 /dag)

0

0

Sonsation onder SON-T (A), leds (B) en het hydridesysteem (C). Onder de hybridebelichting geeft Sonsation een groter vruchtbehang maar kortere bloemtakken.

Productie (kg/m 2 )

30

25

20

15

10

7

6

5

4

3

2

1

0

5

22/10/2019

Figuur 2. - De productie (kg/m 2 ) en sortering onder het hybridesysteem zijn beter dan onder uitsluitend SON-Tof

ledlampen.

we bij Sonata bladschade waarnamen onder

zowel het hybridesysteem als onder de leds.

Dit uitte zich in bladverbranding en sporadisch

necrotische bladranden.

Sonata is gevoelig op de wortel


5/11/2019

19/11/2019

33% 32%

66%

140 μmol

SON-T

66%

3/12/2019

29%

70%

140 μmol 240 μmol

led hybride

Sonata

17/12/2019

Zoals bij vele telers zagen we op het proefcentrum

de voorbije winter veel Sonata-planten

uitvallen. Sonata is zeer gevoelig voor Phytophthora

cactorum. Sonsation had dan weer een

verwaarloosbaar uitvalpercentage. Er vielen

meer Sonata-planten uit onder ledlampen

(19%) dan onder SON-T-belichting (8%). De

SON-T-lampen geven in tegenstelling tot de

leds wat stralingswarmte af, waardoor de

planten in het begin van de teelt sneller groeien.

Dit maakt dat de planten onder SON-T het

water uit het substraat iets sneller konden

opnemen, waardoor ze minder nat stonden

en er dus minder Phytophthora-verspreiding

in het substraat voorkwam. Onder de hybridebelichting

viel 16% van de Sonata-planten

uit tijdens de teelt. Een verklaring hiervoor

kan de hoge plantbelasting zijn tijdens de

teelt. De hoge uitvalpercentages van Sonata

31/12/2019

14/1/2020

31% 30%

68% 67%

28/1/2020

11/2/2020

28%

70%

25/2/2020

vormen een groot nadeel voor dit ras in een

winterteelt.

Hybridebelichting geeft hoogste

productie

Het systeem waarbij 240 µmol/m 2 .s werd gegeven

door een combinatie van leden SON-Tlampen

gaf voor zowel Sonata als Sonsation de

hoogste productie, respectievelijk 5,97 kg/m 2

en 5,52 kg/m 2 , en de beste sortering (70%

grote vruchten) (Figuur 2). Onder de SON-Tlampen

gaven beide rassen een gelijkaardige

productie van 4,90 kg/m 2 . Onder de leds deed

Sonsation het iets beter met 5,02 kg/m 2 ten

opzichte van de 4,93 kg/m 2 van Sonata.

Om alleen naar het effect van de verschillende

belichtingssystemen te kijken, werkten we

met een correctiefactor voor de plantuitval bij

Sonata. We gingen er dus vanuit dat Sonata en

Sonsation even gezond in de serre kwamen.

Hierdoor waren de producties van Sonata en

Sonsation vergelijkbaar. In werkelijkheid werden

bij Sonata door de plantuitval tot 19% minder

kilo’s per vierkante meter geplukt.

18

16

14

12

10

8

6

4

2

Branduren per dag

A B C

140 μmol

SON-T

140 μmol

led

Sonsation

240 μmol

hybride

Rot

Misvormd

Klein

Groot A

Groot 2A

Sonsation is vroeger

Sonsation is iets vroeger dan Sonata. Onder

het hybridesysteem lag de middenoogstdatum

van Sonsation vijf dagen vroeger dan die van

Sonata. Onder SON-T was Sonsation vier dagen

vroeger. Maar in de full-ledafdeling was er

geen verschil in middenoogstdatum tussen de

twee rassen.

Bij het vergelijken van de belichtingssystemen

zagen we dat de planten in het hybridesysteem

(krijgen de hoogste lichtintensiteit) drie (Sonata)

tot vier (Sonsation) dagen vroeger waren

dan de planten die alleen SON-T-licht ontvingen.

Met full-led kwam de oogst nog trager op

gang, vooral bij Sonsation zagen we een verlating

(negen dagen) ten opzichte van de planten

onder de hybridebelichting.

Zoetere vruchten onder SON-T

Ten slotte keken we ook naar de Brix-waarde

van de vruchten. Zowel bij Sonata als bij Sonsation

waren de Brix-waarden hoger onder

het SON-T-licht. Sonsation gaf vruchten met

een Brix-waarde van 8,6, de vruchten van Sonata

hadden een Brix-waarde van 8,9 onder

SON-T. Het hybridesysteem gaf gelijkaardige

Brix-waarden. Met alleen leds daalde de

Brix-waarde van de vruchten lichtjes naar 7,9

en 7,5 voor Sonsation en Sonata.

S. Laurijssen, P. Melis, D. Baets

& M. Hofkens





van GMO.

| 24 |


De slimme

bescherming

Bayer CropScience SA-NV

J.E. Mommaertslaan 14

1831 Diegem

www.cropscience.bayer.be

voor uw

teelten

// uitstekende bescherming tegen insecten

// snelwerkend contactmiddel van

natuurlijke oorsprong

// voor het bestrijden van o.a. witte vliegen en

luizen

// veilig voor bestuivers en de meeste

natuurlijke vijanden

// toegelaten in gangbare en biologische teelt


Gebruik gewasbeschermingsmiddelen veilig. Lees vóór gebruik eerst

het etiket en de productinformatie. Voor verdere productinformatie met

inbegrip van gevaarzinnen en symbolen, raadpleeg www.fytoweb.be.

Flipper ® : gedeponeerd merk van Alpha Biopesticides Ltd (Trading as

AlphaBio Control), bevat 479,8 g/L vetzuren, kaliumzouten.

THEMA

Opknippen trayplanten steeds

meer gemechaniseerd

Het opknippen van trayplanten is zeer arbeidsintensief en bijgevolg

een hoge kost. Daarbij komt nog dat er door het grotere aandeel verse

plantingen meer trayplanten nodig zijn op de bedrijven. Om al dit

werk haalbaar en betaalbaar te houden, zien we in de praktijk een

sterke opmars van mechanisatie op dit vlak. Gaande van omgebouwde

gazonmaaiers tot heggenscharen op een frame.

De meeste trayvelden worden opgeknipt van

zodra het tweede hartblaadje verschijnt. Het

opknippen zorgt voor een uniformer perceel.

Doordat het liggend blad op de potjes wordt

verwijderd, gebeurt de beregening en bemesting

efficiënter. Vooral bij hangende stek kan

het oudere blad een verstikkend effect hebben

doordat dit blad vrij snel plat op de platen gaat

liggen. Het opknippen zorgt ervoor dat het gegeven

water en de voedingstoffen daadwerkelijk

in de cupjes terechtkomen en niet van het

oude blad aflopen. Ook de onkruidbestrijding

verloopt veel efficiënter, doordat het onkruid

beter wordt geraakt.

Opknippen kost geld, maar vooral tijd

Opknippen van trayplanten is arbeidsintensief

en brengt bijgevolg een hoge kost met zich

mee. Het gaat niet alleen om de arbeidskost,

maar vooral ook om de bestede uren. Seizoenarbeiders

worden meestal tewerkgesteld

in de 65-dagenregeling. Hierdoor moet een

gemiddeld aardbeienbedrijf in de loop van

het seizoen van werknemers switchen. De

beschikbaarheid van goede arbeidskrachten

is de laatste jaren een toenemend probleem,

daarom is het belangrijk de arbeidsuren van

elke werknemer zo goed mogelijk te benutten.

De tijd die vrijkomt door het opknippen te mechaniseren

kan dan efficiënter worden besteed

aan bijvoorbeeld het oogsten. Omdat het opknippen

tussen de andere teeltwerkzaamheden

door moet gebeuren, zorgt dit voor arbeidspieken.

Als je deze pieken kan afvlakken,

dan komt je personeelsbezetting lager uit.

Geen standaardmachine voor maaien

op de markt

Voor het opknippen of maaien van trayplanten

is er geen standaardmachine op de markt

verkrijgbaar. Handelsonderneming C.J. Klep

werkt aan een omgebouwde zitmaaier. Zij maken

hiervoor gebruik van de Simplicity Courier

SZT 110. Door de twee zwenkwielen vooraan is

de machine enorm wendbaar en bedraagt de

draaicirkel 0 cm. De machine is hydrostatisch

aangedreven. Het maaidek, voorzien van twee

messen, heeft een maaibreedte van 107 cm

met zij-uitworp en de maaihoogte is regelbaar

in tien posities.

De firma Klep bouwt de standaard zitmaaier Simplicity Courier SZT 110 (links) om volgens de wensen van de

klant (rechts).

De firma Klep past deze machines aan volgens

de wensen van de klant. Ze monteren er grotere

wielen op waardoor de hele machine en

dus ook het maaidek hoger komt te staan en

er over de trayplaten heen kan worden gereden.

Meestal worden ook andere messen geplaatst.

Het grote voordeel van deze machine

is de hoge snelheid. Voor een optimaal resultaat

wordt er best heen en weer gereden over

dezelfde trayplaten. Door te maaien in twee

verschillende rijrichtingen wordt het meeste

oude blad naar boven gezogen en afgemaaid.

In de praktijk zien we dat er over vier platen

breed (tegen elkaar) in één keer kan worden

gereden.

In het verleden zijn verschillende telers al zelf

aan de slag gegaan en hebben ze een klassieke

gazonmaaier verhoogd waarmee ook over de

platen heen kan worden gereden. Deze machines

zijn dan wel voorzien van een opvangbak.

Opknippen met heggenscharen

op een frame

Andere telers zien meer heil in het opknippen

met behulp van een heggenschaar. Door meerdere

heggenscharen op een frame te bevestigen

kan er langs beide zijden van de trayplaat

worden geknipt en vaak ook bovenaan. Deze

heggenscharen worden van stroom voorzien

door een kleine stroomgenerator die ook op

het frame wordt geplaatst. Ook hier is geen

standaardmachine voorhanden en wordt er

naar eigen ontwerp iets gebouwd. Deze machines

moeten vaak manueel voortbewogen worden

en werken dus trager dan de zelfrijdende

grasmaaiers.

Maaien versus mechanisch knippen

Bij het maaien van trayplanten worden de bladeren

in feite ‘afgeslagen’ en niet gesneden.

De maaimachines creëren een zekere zuigkracht

door de draaibeweging van de messen

waardoor het blad meer naar boven wordt gezogen.

Door te werken met een heggenschaar

wordt er wel meer gesneden of geknipt. Het

grote voordeel van de machines met heggenscharen

is dat je deze ook kan gebruiken om de

ranken te verwijderen. Ook bij het rooien vóór

de frigobewaring rijden vele telers er nog eens

met de machine (heggenscharen) door om het

grofste oude blad te verwijderen zodat het opkuisen

en inpakken vlotter verloopt. Maaien

gaat wel beduidend sneller waardoor dit per

plant goedkoper is. In beide gevallen geldt de

gouden regel dat je moet opknippen of maaien

bij droog weer. Dit om mogelijke infecties via

de gemaakte wondjes te voorkomen.



Dit frame is voorzien van elektrische heggenscharen om machinaal op te knippen.

Technologie staat niet stil

Zoals bij vele ontwikkelingen zijn de eerste

machines prototypes gebaseerd op een idee

en worden ze na toepassing in de praktijk aangepast

en verbeterd. Maar ook de technologie

staat niet stil en er zijn steeds meer en betere

technische mogelijkheden. Bij de grasmaaiers

denken we dan vooral aan de mogelijkheid van

ZHE Trading bv

Potenblokseweg 4

4794 RM Heijningen (gem. Moerdijk)

Netherlands

een opvangbak zodat het afgemaaide blad ook

mee kan worden afgevoerd.

Bij de machines met heggenscharen kijken we

dan naar heggenscharen met een accu. De batterijtechnologie

is ondertussen sterk geëvolueerd

waardoor de accu’s langer meegaan en

meer vermogen leveren voor het krachtigere

werk. De meeste merken maken gebruik van

Importeur van Pasquali tractoren en

fruitteeltwerktuigen van Ilmer, Rinieri, Zanon en Rink voor België.

Ruime reeks functionele, professionele en

hoogwaardige machines voor de (klein)fruitteeltsector!

Mechanisatie op maat voor compacte ruimtes!

lithium-ion-batterijen. Door gebruik te maken

van accu’s kan er stiller gewerkt worden zonder

schadelijke uitstootgassen en vervalt de

nood aan een stroomgenerator waardoor de

hele machine lichter wordt. Om enigszins aan

het werk te blijven is een tweede set accu’s wel

aangeraden zodat de ene kan opladen terwijl

je met de andere bezig bent.

Vooral voordelen bij machinaal

opknippen

Het machinaal opknippen biedt vooral voordelen.

Het vraagt minder tijd en dus minder

arbeid. Hierdoor is het, vanaf een bepaalde

hoeveelheid planten, goedkoper dan manueel

opknippen. En daardoor zal de plantkost dalen.

Door de snellere uitvoering kan je ook beter en

uniformer beregenen en kan je sneller behandelen

tegen wortelziekten na het opknippen.

N. Druyts


www.fruitteeltmaaier.nl

www.pasquali.be


131603M100216


| 27 |

vuller

OMNIFILL

• de trayvuller die alle

aardbeitrays vult

• hoge capaciteit: tot

3.000 trays per uur

• voorzien van

ingebouwde

grondrecupe ratie,

roterende borstel

voor af werking

vulling en aandrukrol

voor hardheid

vulling

NIEUW !!!

Rankensnijder

Roeselaarsestraat 171 • B-8890 Moorslede Belgium

Tel. 0032 (0)51/77 70 36 • Fax 0032 (0)51/77 11 13

www.demtec.eu.com • info@demtec.eu.com

124015M70218.indd 129472M70218.indd 1 15/06/15 16/10/18 09:02 09:46

Heuvel-Folie-Serres, kwaliteit gegarandeerd

* Optimaal binnenklimaat door toepassing van de meest moderne folies

* Beste prijs-kwaliteitsverhouding voor alle oppervlaktes

* Enorme luchtingscapaciteit


Groot Veerle 8 * B-2960 Sint-Lenaarts * +32 3 313 89 76

129472M70218 124015M70218

| 28 |


THEMA

Reportage

Passie voor rode vruchten

van topkwaliteit

Wim Meyers kiest resoluut voor Sonata en Elsanta op zijn bedrijf.

Daarnaast gaat hij ook elk jaar de uitdaging aan om rode bessen onder

glas te telen, aangevuld met bramen. Zes jaar geleden liep het

tripsprobleem in de aardbeien uit de hand en switchte Wim naar een

volledig biologische bestrijding, en dat werd een succesverhaal.

Wim Meyers leidt ons begin juni rond op zijn

bedrijf Meyers Softfruit, het moment waarop

de meeste teelten op hun einde lopen of pas

gestart zijn. In alles wat hij vertelt voel je de

passie, het streven naar perfectie én een tevreden

consument.

Van vader op zoon

Louis Meyers start in 1992 een aardbeienbedrijf

op in Riemst. Hij begint met 4.000 m²

serre en combineert dat met aardbeien in

vollegrond, zoals velen in die tijd. Louis kiest

al snel voor meer substraatteelten en plaatst

enkele Meerle-warenhuizen om op stellingen

te telen. Vanaf 2000 wordt er niets meer in

vollegrond geteeld. Het bedrijf is dan uitgebreid

met 9.000 m² warenhuizen en ook een

trayveld van 1 ha. Zoon Wim komt in 2002 in

het bedrijf. Vader en zoon richten samen een

landbouwvennootschap op: Meyers Softfruit.

In 2009 vervangen Louis en Wim een gedeelte

van de warenhuizen door een nieuwe serre.

Om trips onder controle te houden zet Wim één zakje

A. cucumeris uit per lopende meter.

Het jaar daarop introduceert Wim voor het

eerst houtig kleinfruit op het bedrijf: rode bessen

en bramen. Ze worden in de oudere serres

geteeld. In 2016 investeert Wim in een wkk van

1 MW, de capaciteit is afgestemd op de elektriciteitsbehoefte

van de SON-T-lampen in een

belichte vroege aardbeienteelt op 13.000 m².

Op dit moment beschikken ze bij Meyers Softfruit

over 3,2 ha glasareaal: 2,2 ha aardbeien

en 1 ha houtig kleinfruit onder glas. In een van

de twee houtigkleinfruitafdelingen wordt een

vroege teelt rode bes gevolgd door een najaarsteelt

braam, in de andere volgen twee braamteelten

elkaar op. Aardbeien worden daarnaast

ook nog in warenhuizen geteeld op een

oppervlakte van 6.000 m². Alle percelen liggen

rond de bedrijfslocatie, ook het aardbeientrayveld

en de opkweekvelden voor braam en rode

bes. Wim en Louis leveren hun fruit bij BelOrta

in Borgloon. Begin volgend jaar gaat Louis met

pensioen, maar Wim hoopt dat hij zal kunnen

blijven rekenen op de expertise van zijn vader

in het bedrijf.

Begin juni werden de laatste rode bessen geoogst.

Doordat de horeca tijdens de volledige oogstperiode

stil lag, was de prijsvorming dit jaar niet zo goed.

Wim Meyers teelt in Riemst aardbeien, rode bessen

en bramen onder glas.

Sonata en Elsanta genieten nog steeds

de voorkeur

Wat de aardbeien betreft heeft Wim resoluut

gekozen voor twee rassen: Sonata in de vroege

teelten en dan om de twee weken een nieuwe

teelt Elsanta. “De smaak en kwaliteit van

deze aardbeien zijn volgens mij nog altijd het

beste. En dat is zeer belangrijk voor een goede

thuisverkoop”, benadrukt Wim. De zes gekoelde

aardbeienautomaten worden druk bezocht

en Wim hecht er veel belang aan dat elke klant

tevreden terugkomt. En dat het hele seizoen

door, van begin maart tot eind december.

Wim Meyers: “De smaak en kwaliteit

van Sonata en Elsanta zijn volgens mij

nog altijd het beste.”

Bij wijze van test heeft Wim vorig jaar wat

Sonsation meegebracht van de veiling voor

een smaakproef aan de automaten. De klanten

gaven duidelijk de voorkeur aan Sonata

en Elsanta. Wim gelooft wel in de positieve

eigenschappen van Sonsation maar kijkt voorlopig

nog even de kat uit de boom. Vorig jaar

plantte hij ook een rijtje Sonsation aan in de

serre, maar de vruchten hadden veel last van

Mucor doordat de planten zeer zwaar waren.

Wim vreest dat Sonsation hier gevoeliger voor

is, vooral in bepaalde weersomstandigheden.

“Natuurlijk moet je bij Sonata ook wat uitval

kunnen tolereren. Elk jaar maak ik me druk om

de uitgevallen planten, maar al bij al valt dat

op het einde van de teelt op vlak van productie

best mee.” Doorteelten Elsanta heeft Wim

al acht jaar niet meer. “De productie van de

doorteelt viel in vergelijking met andere bedrijven

altijd wat tegen en het aantal misvormde

vruchten was aan de hoge kant, daarom hebben

we resoluut gekozen om alles vers op te

planten.”



| 29 |

Bramen opkweken is zeer arbeidsintensief.

Tripsprobleem de kop ingedrukt

dankzij nuttigen

Enkele jaren geleden stonden er ook doordragers

op het bedrijf, maar daar is Wim volledig

mee gestopt. Niet omdat de vruchten niet voldeden,

maar wel door de tripsproblematiek

die ze veroorzaakten: “Het tripsprobleem werd

erger en erger, steeds meer chemische middelen

waren niet meer erkend of niet meer werkzaam.

De lange teelt van de doordragers deed

de situatie uit de hand lopen. Zo kon het niet

meer verder. Zes jaar geleden hebben we het

roer volledig omgegooid. We kozen alleen nog

voor de korte teelten en we switchten volledig

om naar de biologische bestrijding van trips.”

Ze moesten het eerste jaar heel zwaar investeren

in het uitzetten van biologische bestrijders,

maar konden dat jaar na jaar afbouwen.

Wim Meyers: “We moeten geen

enkele chemische behandeling meer

uitvoeren tegen trips.”

Trips biologisch bestrijden is een echt succesverhaal

geworden. “Op dit moment moeten

we geen enkele chemische behandeling meer

uitvoeren. We zetten Amblyseius cucumeris,

Orius en Amblyseius californicus in. Onze

belangrijkste compagnon is A. cucumeris. We

starten in elke teelt met het uitzetten van één

zakje per lopende meter en op de kantrijen en

langs de gevels strooien we nog bij.” Wim ziet

nu wel een verschuiving naar wat meer bladluisproblemen.

Rode bes lastige teelt onder glas

Wim is een van de weinigen die rode bessen

teelt onder glas. “Rode bessen telen onder

glas is bijzonder moeilijk. We kweken de stekken

twee jaar op in potten, brengen ze dan in

de serre en na de oogst worden de planten

vernietigd. Wat de teelt zo moeilijk maakt is

de ruigevoeligheid van de bessen, en vooral

de onvoorspelbaarheid ervan. We telen nu al

tien jaar rode bessen onder glas en weten nog

steeds niet welke factor, klimaat, licht, bemesting

…, de plotse rui veroorzaakt.” Maar toch

gaat Wim verder met deze teelt: “Vorig jaar

was er nauwelijks rui en waren alle trossen

heel mooi gevormd. Dit jaar was de troskwaliteit

minder en kregen we geen goede prijs omdat

door corona de horeca volledig stil lag in de

oogstperiode van de bessen, namelijk van eind

april tot begin juni. Maar over verschillende jaren

heen doet deze teelt het goed. Bij rode bes

moet je leren de bluts met de buil te nemen.”

Bramen veel beter voorspelbaar

Bramen zijn in vergelijking met de rode bessen

veel arbeidsintensiever door het aantal handelingen

in de opkweek, maar veel beter voorspelbaar.

De teelt staat goed op punt en plagen

vormen nauwelijks een probleem. Wim oogst

in de voorjaarsteelt bramen van eind april tot

ongeveer 20 juni en in de tweede teelt van

20 augustus tot Kerstmis. Om zijn assortiment

aan rode vruchten te vervolledigen heeft Wim

in het verleden ook frambozen geteeld, maar

De plukkers beschikken over mondmaskers en

handschoenen en werken rij om rij.

die teelt was op zijn bedrijf niet rendabel genoeg.

Blauwe bessen onder glas telen zou in de

toekomst misschien wel een optie kunnen zijn.

Wachten op water

Zoals op zoveel bedrijven is er ook hier al weken

een tekort aan regenwater. “Regenwater

is het beste water om voedingswater mee aan

te maken, maar ondanks het feit dat we een

opvangcapaciteit van 8.000 m³ hebben zijn we

al sinds half maart boorputwater aan het bijmengen.

Nu gebruiken we 100% boorputwater.

Omdat dat rijk is aan bicarbonaat hebben

we het voedingsschema hierop aangepast.” De

bassins geraken maar niet gevuld, iedereen

hoopt op neerslag, ook Wim. De oude serres

heeft Wim enkele weken geleden laten krijten,

zodat de dakberegening met regenwater daar

alvast kon worden uitgeschakeld.

Op het vlak van energie is alles goed uitgebalanceerd.

De wkk draait in de belichtingsperiode

op volle toeren. De buffertank werd

op aanraden van Herman Mariën destijds wat

overgedimensioneerd en dat bleek een zeer


De zes automaten worden druk bezocht, tijdens de lockdown was het regelmatig aanschuiven.


goed idee. Hierdoor heeft Wim wat speling in

het aanschakelen van de wkk en kan hij soms

even afwachten wat het weer of de elektriciteitsmarkt

zal doen. De wkk zorgt ook voor

de warmtevoorziening in de woning, de bedrijfsruimtes

en de huisvesting van de seizoenarbeiders.

Andere grote energieverbruikers

zijn er niet op de bedrijf. De aardbeien worden

in twee kleine koelcellen bewaard vooraleer

Wims vader Louis ze naar BelOrta brengt. De

frigoplanten, zowel aardbeien als bramen, laten

ze op de veiling bewaren.

Investeren in leds voor een winterteelt is

voorlopig niet aan de orde. “De capaciteit

van de wkk is hiervoor niet voldoende groot.

Twee maanden geen aardbeien oogsten zorgt

trouwens voor een rustpunt en welgekomen

adempauze in het drukke jaar.”

Zomerteelten binnenkort

onder kleine kapjes

In het najaar staat er een uitbreiding op het

programma: 1 ha kleine kapjes op stellingen.

Wim hoopt in dit teeltsysteem een betere

aardbeienkwaliteit te kunnen behalen dan in

de zomerteelten in de serre. Hij overweegt om

in de vrijgekomen periode misschien opnieuw

doordragers in de serre zetten.

Daarnaast investeert Wim dit najaar ook in

de opvang van het water op het trayveld. Een

volledig gesloten systeem zal aangelegd worden

met een tragezandfilter om het regen- en

drainwater te reinigen in een apart circuit. En

zo hoopt hij volgend jaar ook minder boorputwater

te moeten oppompen.

Traceerbaarheid verbetert

arbeidsrendement spectaculair

Wim zet 35 tot 40 arbeiders aan het werk, de

meerderheid van Bulgaarse origine. Sommigen

hebben een vast contract, de anderen een

plukkaart. “Gelukkig waren vóór de lockdown

al heel wat arbeiders op het bedrijf aanwezig.

De andere arbeiders zijn met het vliegtuig toch

nog hier geraakt. Dat de plukkaart dit jaar mag

worden verlengd, vind ik een groot pluspunt.

Dat zou wat mij betreft wel behouden mogen

blijven. We moeten immers altijd veel tijd steken

in het opvolgen en bijsturen van de nieuwe

arbeiders.” De werking werd aangepast volgens

de coronamaatregelen: de arbeiders beschikken

over mondmaskers en handschoenen

en werken rij om rij. Ook de middagshift werd

opgesplitst in kleine groepjes.

Wim Meyers: “Dat de plukkaart dit jaar

mag worden verlengd, vind ik een groot

pluspunt. Dat zou wat mij betreft wel

behouden mogen blijven.”

Vier jaar geleden investeerde Wim in het arbeidsregistratiesysteem

van OneTwo. Dankzij

dit systeem is het arbeidsrendement enorm

verbeterd. “Door de traceerbaarheid van de

rij of de kist naar de arbeider kunnen we veel

sneller bijsturen. Wij zien dit vooral als een beloningssysteem

en de arbeiders zelf werken er

ook graag mee.” En zo komt Wim opnieuw een

stapje dichterbij die perfectie …

K. Blum



| 31 |

Bus_Hoogstraten 02.indd 2 29/05/2020 16:01

THEMA

Nieuwe campagne

en dito verpakkingen voor

Hoogstraten aardbeien

De Hoogstraten aardbeien hebben een goed voorjaar achter de rug. Al

kan het natuurlijk altijd nog beter. Om de consumptie verder op te drijven

heeft Coöperatie Hoogstraten een nieuwe campagne gelanceerd.

Ondertussen blijven ze verder werken aan de switch van plastic naar

karton. En ook nieuwe rassen krijgen er volop aandacht.

We hadden een gesprek met Luc Bruneel

(salesmanager), en Leen Matthé (marketing)

over de nieuwigheden bij de Hoogstraten

aardbeien. Maar we blikken eerst even terug

op het afgelopen, zonovergoten voorjaar.

Goed voorjaar dankzij overvloedig

veel zon

De Hoogstraten aardbeien hebben een goed

voorjaar gekend. “Vanaf midden maart zat het

weer helemaal mee”, zegt Luc Bruneel. “De

temperaturen waren goed en we hebben uitzonderlijk

veel zonlicht gehad. Daardoor waren

de aardbeien al vroeg in het seizoen superlekker

en van topkwaliteit, waardoor de Belgische

consument al snel zijn zinnen heeft gezet op

deze lokale lekkernij. Het aardbeienvolume

was vergelijkbaar met dat van vorig jaar, maar

de spreiding was veel beter met een gunstigere

prijsvorming als gevolg.”

Door de coronacrisis werden we ook min

of meer gedwongen om anders te gaan leven.

“De consument ging plots vaker naar de

buurtsupermarkt en daar hebben onze Belgische

klanten snel op ingespeeld. Ze hebben

hun ondernemerszin laten spreken en voor

veel lokaal aanbod gezorgd in die buurtsupers.

En dat kwam de prijsvorming alleen maar ten

goede”, onderstreept Luc.

Leen Matthé: “Nog nooit kregen we via

de QR-code zoveel positieve reacties.”

Er zijn bij Coöperatie Hoogstraten ook heel

veel positieve reacties binnengekomen via de

QR-code op de punnets. “We leggen op de

verpakking al zeker tien jaar een link naar de

telers die achter het product zitten, maar nog

nooit kregen we via die weg zoveel positieve

reacties”, zegt Leen Matthé. “En dat niet alleen

uit België en Nederland, maar bijvoorbeeld

ook uit Scandinavië. Het is leuk om die positieve

boodschappen te kunnen doorspelen naar

onze producenten.”

Nieuwe rassen scoren

De tijd dat Elsanta het aardbeienlandschap

volledig domineerde is voorbij. In de wintermaanden

en het vroege voorjaar is Sonata al

enkele jaren een topper. Maar er zijn de laatste

jaren ook nieuwe rassen in het spel die het

heel goed doen. Luc: “Natuurlijk blijft Elsanta

ons huis van vertrouwen. Elsanta garandeert

een goede combinatie van smaak, presentatie

en houdbaarheid en is zeer gegeerd voor de

export. Op de binnenlandse markt blijft Elsanta

zeker het hoofdras in het topseizoen, maar

daarnaast gooien ook Sonsation en Limalexia

hoge ogen. Deze nieuwe junidragers zijn uitgebreid

getest door Proefcentrum Hoogstraten,

maar vervolgens moeten ze ook de marketing

goed doorstaan. Het is tenslotte de markt die

bepaalt of een ras een succes wordt of niet.”

Sonsation loopt inmiddels al drie jaar mee als

praktijkproefras en wordt volgens Luc zeer

Voel je goed

met lekker zoet

Elke dag feest

Met deze campagne wil Coöperatie Hoogstraten de aardbeienconsumptie opdrijven en haar merkenbeleid

versterken.


De nieuwe vollegronddoos voor het topsegment (linksonder), naast die voor het standaardsegment uit vollegrond.

Ook de binnenkant van de doos is bedrukt om het ‘Recht van het veld’-gevoel te benadrukken.


Op karton kan je een heel verhaal kwijt. De QR-code

die linkt naar de teler is heel duidelijk zichtbaar.

sterk geapprecieerd door hun klanten. Limalexia

is sinds vorig jaar praktijkproefras en zet

een hoog rendement neer per lopende meter.

Maar het is nog te vroeg om te beoordelen hoe

dit ras het zal doen naar afzet en prijsvorming

toe. “Voor alle duidelijkheid: naar de consument

toe wordt niet over de rassen gecommuniceerd”,

benadrukt Luc. “Het zijn allemaal

Hoogstraten aardbeien, wat wil zeggen dat ze

met zorg geteeld en geplukt zijn en dat een

hoge kwaliteit gegarandeerd is. In het buitenland

wordt wel vaak op het ras ingezet. Zo is

Groot-Brittannië nu helemaal fan van Malling

Centenary. Maar vaak is dat een hype die na

een aantal jaren weer overwaait. Wij maken

ons sterk dat je de teelt helemaal in de vingers

moet hebben en vinden het dus niet zo’n goed

idee om regelmatig van het ene ras op het andere

over te schakelen.”

Nieuwe campagne moet consumptie

een duwtje geven

Omdat het altijd nog beter kan, heeft Coöperatie

Hoogstraten begin deze maand een nieuwe

campagne gelanceerd. Leen: “Dankzij nieuwe

rassen en nieuwe teeltsystemen, zoals de winterteelt

onder assimilatiebelichting, hebben

we het seizoen met aardbeien van superieure

kwaliteit kunnen verlengen. En dat willen we

ook duidelijk maken aan de consument. Bessen

en frambozen liggen het hele jaar in het

winkelrek en worden het hele jaar goed verkocht.

Voor aardbeien moet dat ook kunnen.

We moeten de consument duidelijk maken dat

er ook buiten het traditionele seizoen lekkere

aardbeien te verkrijgen zijn. Daarom voerden

we de laatste jaren nog een extra campagne

in het najaar, maar nu hebben we een volledig

nieuwe campagne gelanceerd.”

De nieuwe campagne kreeg als baseline ‘Voel

je goed met lekker zoet’, met daaronder:

‘Hoogstraten aardbeien, elke dag feest.’ “De

kernboodschap is eigenlijk: Gezond van bij

Leen Matthé en Luc Bruneel bij de nieuwe machine voor de productie van kartonnen punnets.

ons, het superfruit waar je elke dag blij van

wordt. En met die boodschap willen we de

aardbeienconsumptie verder verhogen en

het merkenbeleid van Hoogstraten aardbeien

versterken.” De campagne is in de eerste helft

van juni uitgerold op radio, tv, Facebook, Instagram

en YouTube. Je kan het filmpje bekijken

op https://www.youtube.com/watch?v=mR9

Wskdx2U4. Binnenkort zullen er ook nieuwe

banners prijken op de bussen van De Lijn en

op de trams in Antwerpen. Maar er is meer, de

coöperatie wil nog meer focussen op het verhaal

achter het product, namelijk dat van de

teler. Leen laat nog weten dat ze daar nu achter

de schermen volop mee bezig zijn.

Plastic ruimt plaats voor karton

Bij de start van het seizoen in 2019 liet de coöperatie

al weten dat ze volop bezig waren met

de switch naar kartonnen verpakkingen. En ondertussen

zijn die een feit. “We zijn gestart met

onze GOLD-aardbeien in kartonnen punnets”,

zegt Luc. “We hebben onze eerste proeven vorig

jaar meteen gedaan met de aardbeien voor

export, zo konden we ineens het logistieke traject

meenemen. Karton is veel gevoeliger dan

plastic, als het de export goed zou doorstaan,

zou het zeker geschikt zijn voor de binnenlandse

markt. En dat was het geval. Afgelopen winter

zijn de nieuwe machines voor het maken

van deze punnets geïnstalleerd.”

Luc Bruneel: “We moeten ook doorheen

de coronacrisis durven kijken. Natuurlijk

moet je tijdelijk schakelen, maar je

moet de trein zeker niet plots op een

ander spoor zetten.”

Na de GOLD-aardbeien in maart, volgden in

april de standaardaardbeien. “Onze klanten

kunnen nu nog kiezen tussen kartonnen of

plastic punnets, maar het is de bedoeling dat

op termijn alle verpakkingen van karton zijn”,

benadrukt Luc. Hij geeft nog mee dat ze ook

bewust gekozen hebben voor 100% karton, er

komt dus geen folie aan te pas. Ze wilden daarmee

niet zomaar inspelen op de vraag van de

trendgevoelige consument, er zit ook een hele

studie achter, een levenscyclusanalyse. Door

de coronacrisis neigt de consument nu wel terug

meer naar gesloten plastic verpakkingen,

maar dat is allicht maar tijdelijk. “We moeten

ook doorheen de coronacrisis durven kijken.

Natuurlijk moet je tijdelijk schakelen, maar je

moet de trein zeker niet plots op een ander

spoor zetten.”

Uiteraard is in het design van de kartonnen

punnets de nieuwe campagne meegenomen.

Leen: “Op karton kan je in tegenstelling tot

plastic een heel verhaal kwijt. En daar hebben

we gretig gebruik van gemaakt. Zo is de QRcode

die linkt naar de teler nu veel duidelijker

zichtbaar, misschien daarom dat we opvallend

meer reacties krijgen.”

Nu ook een topsegment

voor vollegrond

Coöperatie Hoogstraten werkt al jaren met

vier verschillende dozen voor de aardbeien.

Er zijn drie gelijkaardige dozen met elk een

andere kleur lijn erop: aubergine voor de

standaardaardbeien uit serreteelt, rood voor

de doordragers en groen voor de vollegrondaardbeien.

Daarnaast is er nog een speciale

auberginekleurige doos met kroontje voor het

GOLD-segment, de aardbeien van topkwaliteit.

En daar komt nu nog een telg bij, want er komt

nu ook een topsegment speciaal voor de vollegrondaardbeien.

Aan de binnenzijde van de

doos is een productieveld afgebeeld, waardoor

de coöperatie het gevoel ‘Recht van het veld’

nog meer tot uiting wil doen komen.


V. Neefs


| 33 |

131169M103094

Zuurstof verrijkt water met nanobubbles:

• Gezondere wortels en onderdrukking van ziekten

• Waterkwaliteit verbeteren en biofilm controle

• Verbeterde groei en minder plantstress

“Sinds jaar en

dag staan wij

voor kwaliteit,

flexibiliteit en

inzetbaarheid.”

Heecon is specialist in loonwerk en mechanisatie voor tuinders in de teelt van voornamelijk

aardbeien. Met de beste machines en mensen ruimen wij uw kas leeg; snel en vakkundig.

Naast aardbeien kunt u ook bij ons terecht voor het uitruimen van onder andere zacht fruit

gewassen als frambozen en bramen en andere gewassen zoals tomaten en paprika’s.

www.heeconbvba.com

introduceert nanobellengenerator

Voor alle situaties een adequate oplossing: waterbehandeling van het bassin,

zuurstofverrijking van voorraadtanks en silo’s of Inline systemen voor NFT/DWC/Indoor

Ambachtstraat 7 • 2322 Minderhout 03-314 73 48 03-340 26 50 info@spranco-matic.be ↸ www.spranco-matic.be


Heecon BVBA

Maxburgdreef 11

2321 Meer, België

128140M100165


128140M100165.indd 1 02/10/17 08:38

Gariguette nummer één in Bretagne

Aardbeien worden in het noordwesten van Frankrijk voornamelijk in

het voorjaar en op substraat geteeld. In de zomer en het najaar worden

er amper aardbeien geteeld. Het belangrijkste ras is de junidrager

Gariguette. Binnen de coöperaties worden de kwaliteit en presentatie

streng bewaakt. Er zijn ook segmenten waarbij een bepaalde

Brix-waarde vereist is of de vruchten residuvrij moeten zijn.

In Bretagne is de groentesector van groot belang,

bijna 20% van de totale groenteproductie

van Frankrijk komt uit Bretagne. Het is de derde

grootste groenteregio van Frankrijk, de ideale

ligging aan de noordkust vergemakkelijkt het

transport. Tomaten en aardbeien worden in

serres geteeld maar het grootste deel van de

groenteproductie gebeurt in vollegrond, zoals

bijvoorbeeld de teelt van bloemkool, artisjok,

sjalot, broccoli, ajuin, bonen, erwten ...

Tijdens een studiereis naar het noordwesten

van Frankrijk (Bretagne), georganiseerd door

de studiekring Antwerpen Aardbeientelers,

bezochten we begin maart twee coöperaties,

enkele telers, twee onderzoekscentra en een

kwekerij van hommels en nuttige insecten.

Prince de Bretagne hoofdlabel

van SICA

THEMA

De eerste coöperatie die we bezochten was

het SICA (Syndicat d’Interêt Collectif Agricole)

in Saint-Pol-de-Léon. Deze coöperatie commercialiseert

haar groenten onder het label

‘Prince de Bretagne’, samen met twee andere

coöperatieven: het UCPT in Paimpol en het

Gariguette-aardbeien worden bij de coöperatie SICA

vermarkt onder het label Prince de Bretagne.

Terres de St-Malo in het gelijknamige kuststadje.

De producten van deze zusterveilingen

worden via simultaanverkoop op de veilingklok

gezet. De producten worden aangevoerd in

verschillende aanvoerstations verspreid over

de hele noordkust van Bretagne. Hier wordt

het product verkoopsklaar gemaakt. SICA

verhandelt ook sierteeltproducten onder het

merk ‘Kerisnel’. De coöperatie verenigt zo’n

650 telers. In het assortiment van SICA zitten

vooral vollegrondsgroenten zoals bloemkolen,

broccoli, artisjok, witloof, sjalot en tomaten.

Het aandeel aardbeien (ras Gariguette) bij SICA

is eerder beperkt. In 2019 haalde SICA een omzet

van 221 miljoen euro.

Na tomaten zijn aardbeien

belangrijkste product voor Savéol

Vervolgens werden we ontvangen op de nieuwe

hoofdvestiging van coöperatie Savéol in

Plougastel. Zij stelden hun geschiedenis, hun

manier van werken en hun belangrijkste producten

voor. De coöperatie werd opgericht in

1981 en in 2018 haalden ze een omzet van

202 miljoen euro waarvan tomaat 160 miljoen

euro op zijn conto schrijft. Op het gebied van

Voor Savéol moeten de vruchten perfect gepresenteerd

worden: ze liggen in dezelfde richting in één laag.

duurzaamheid streeft Savéol ernaar om alles

zo ecologisch mogelijk te doen en met een

zo klein mogelijke CO 2 -voetafdruk. Zo liggen

alle tuinbouwbedrijven binnen een straal van

45 kilometer, heeft de coöperatie een eigen

afdeling voor de kweek van hommels en biologische

bestrijders onder hun eigen naam

‘Savéol Nature’ en streven ze ernaar om hun

label ‘sans pesticides’ zo veel als mogelijk uit

te rollen in tomaat en ook in aardbei. Tomaten

voldoen nu al voor 90% van de productie aan

de eisen voor het label ‘sans pesticides’. De

ambitie is om dit waar mogelijk ook in aardbeien

te gaan garanderen.

In totaal worden er bij Savéol 240 soorten

groenten en fruit geteeld voor 250 verschillende

klanten. Tomaten worden onder glas

geteeld op een areaal van 219 ha, aardbeien

op 47 ha. Deze twee teelten maken de hoofdmoot

uit van de omzet van Savéol. De coöperatie

heeft 60% van de tomatenmarkt in

Noord-Frankrijk in handen. Telers krijgen een

weekprijs uitbetaald en alles verloopt via bemiddeling.

In tegenstelling tot de coöperatie

in Saint-Pol-de-Léon is er bij Savéol niets dat

via de klok wordt verkocht. De tomatentelers

leveren hun geoogst product aan de verpakkings-

en conditioneringsloods van Savéol en

daar worden de tomaten verpakt volgens de

wensen van de klant. De aardbeien wordt wel

op het bedrijf van de aardbeienteler zelf in de

eindverpakking verpakt, op maat van de klant.

De aardbeienmarkt in de regio van Brest is

behoorlijk afgeschermd. De bedrijven zijn zo’n

0,5 tot 3 ha groot en areaaluitbreiding wordt

onder controle gehouden door de coöperatie.

De teelt loopt van maart tot juli en ze streven

naar een opbrengst van 4 à 7 kg/m² aardbeien

van het hoofdras Gariguette verspreid over

deze periode. In totaal produceert deze regio

2.100 ton per jaar. Van augustus tot oktober

wordt er op zo’n 5 ha Mariguette geteeld.

Gariguette belangrijkste junidrager

Over de teelt kwamen we meer te weten tijdens

enkele praktijkbezoeken. Het teeltseizoen

van de meeste Franse aardbeientelers

begint in december, vanaf week 48-49-50

wordt er elke week een gedeelte opgeplant.

De eerste teelt is een verwarmde teelt die

wordt geoogst vanaf eind januari. Het plantgoed

wordt allemaal aangekocht, ze kweken

zelf geen aardbeiplanten. De planten hebben

een verschillende herkomst: Frankrijk, Italië,

Nederland, Marokko…. Ze kiezen hier bewust

voor om zo meer spreiding in hun teeltsystemen

te creëren. De aangekochte planten



| 35 |

Een vroege teelt Gariguette in volle bloei (begin maart).

In de opkweekruimte voor de hommels van Savéol Nature wordt rood licht gebruikt, zo kan het personeel werken

aan de kolonies zonder ze te storen.

moeten minimaal 900 koude-uren hebben gehad

vooraleer ze worden geplant, dat is toch

het streefdoel. Het gaat voornamelijk om het

ras Gariguette en een beetje Mariguette als

doordrager. In de teelten met Gariguette worden

12 planten/meter aangehouden, bij Mariguette

10 planten/meter. Eind januari wordt

dan geplant voor de koude teelt, met oogst van

maart tot begin mei.

Na de bloei van de verwarmde teelten worden

de planten opgeschoond en volgt er een

herbloei met oogst van half juni tot eind juli.

In de eerste ronde behalen ze gemiddeld 4 kg/

m² opbrengst en in de tweede ronde 2 tot

2,5 kg/m². In de maanden juni en juli hebben

ze vaak last van trips. In augustus en september

liggen de serres leeg en vanaf oktober

begint men de serres te ontsmetten voor het

volgende teeltseizoen.

Tot vijf keer per dag naar coöperatie

Vervolgens stond een bezoek aan een verpakkingsstation

van Savéol op het programma.

Maar in feite ging het hier niet om een inpakafdeling,

maar wel om een aanvoer-, neerzet- en

verlaadzone. Naast die zones was er ook een

loods met dozenopzetmachines en een loods

met lege verpakkingen die worden uitgeleverd

aan de telers. In de aanvoerloods gebeurt de

kwaliteitscontrole door een medewerker van

Savéol. Zowel de kwantiteit, de kwaliteit, het

gewicht als de labels worden gecontroleerd.

In de neerzetloods worden in het drukke seizoen

tot 50 ton aardbeien per dag aangevoerd.

Er is continu contact tussen de coöperatie en

de telers omdat men heel nauwkeurig wil weten

welke volumes en verpakkingen er zullen

worden aangevoerd. Zodra er een bepaalde

bestelling klaar is voeren de telers die aan,

soms drie tot vijf keer per dag. De telers hebben

geen frigo’s op hun bedrijven. Ook in de

loodsen van de coöperatie zijn er geen frigo’s.

De temperatuur in de loods is ingesteld op 11

à 12°C. Ze doen dit om de vruchten smaakvol

te houden. Nagenoeg alle aardbeien worden

verladen op de dag van de pluk.

Aanvoer ook op basis van Brix-waarde

en residu’s

Bij Savéol worden de kwaliteitsklassen anders

ingedeeld dan bij ons. Er zijn drie belangrijke

categorieën. De eerste is de klasse Extra. De

tweede categorie is Klasse 1 ‘les insolites’, hieronder

vallen de grovere vruchten, zoals 3A en

4A bij ons. En dan is er nog het ‘label rouge’.

Dit is een specifiek lastenboek waarbij onder

andere de Brix-waarde daags voor het plukken

wordt bepaald en als de waarde hoog genoeg

is, dan mag er voor dit label worden geplukt. In

het begin van het seizoen moet de Brix-waarde

minimaal 7 zijn, vervolgens 7,5 en later in het

seizoen hoger dan 8.

Naast deze drie categorieën kan er ook geplukt

worden in het segment ‘cultivé sans pesticides’.

Dit is een relatief nieuwe ontwikkeling

en de coöperatie tracht hierbij zoveel mogelijk

telers te betrekken. Als je voor dit segment wil

plukken, wordt er eerst een residu-analyse uitgevoerd.

Als je een keer chemisch hebt moeten

ingrijpen, dan mag je die teelt niet meer

plukken voor dit segment.

In de neerzetloods stonden er tijdens het bezoek

enkele kleinere partijen, dozen met 16

x 250 gram klasse Extra in gedekselde plastic

punnets en kartonnen dozen van 800 gram

met een plastic overtrek (les insolites). De

kwaliteit was goed. Wat opvalt is de perfecte

presentatie van Gariguette: de langwerpige

vruchten worden zijdelings gelegd in dezelfde

richting. Zowel in de dozen als in de punnets

gaat het om één laag vruchten. Er wordt een

datum aangebracht op de dozen. Zij werken

hiervoor met A, B, C, … waarbij A de maand

januari is, B februari … Na deze letter volgt dan

de dag van de maand. Tijdens ons bezoek werd

er dus ‘C04’ gelabeld.

Eigen insectenkwekerij bij

Savéol Nature

Savéol Nature is één van de ondernemingen

van de coöperatie Savéol en kweekt nuttige

insecten en hommels. Savéol is de enige

tuinbouwcoöperatie in Europa met een eigen

insectenkwekerij. Jaarlijks produceren ze 110



tot 120 miljoen nuttige insecten en meer dan

16.000 hommelkasten. Ze kweken onder andere

de sluipwespen Encarsia en Eretmocerus

en de roofwants Macrolophus. Deze kunnen

worden ingezet voor de bestrijding van onder

andere witte vlieg. De opkweek van de sluipwespen

gebeurt op tabaksplanten in verschillende

compartimenten van de serre. Ze laten

eerst de witte vliegen verschillende eitjes leggen

op de planten, daarna laten ze de sluipwespen

de wittevlieglarven parasiteren. Deze

geparasiteerde larven kunnen dan als cocons

geoogst, gezeefd en vermarkt worden als nuttige

bestrijders.

Glasreiniging, afwitten & coaten

0468 24 56 94

vandenbroek-kasdekreiniging.com

Hoogstraten

De eerste lading hommelkoninginnen die in

1991 gebruikt werd voor de opkweek, kwam

uit het wild. Daarna zijn steeds de eigen opgekweekte

koninginnen gebruikt om de kans

op ziektes te verkleinen. Bij de opkweek van

de hommels is het belangrijk om de seizoenen

kunstmatig na te bootsen. In de opkweekruimte

wordt rood licht gebruikt, zo kan het personeel

werken aan de kolonies zonder ze te

verstoren. Nadat de koninginnen bevrucht zijn,

gaan ze in een winterslaap voor enkele maanden

en pas hierna beginnen ze eieren te leggen

en starten ze hun eigen nest. Pas wanneer

de kolonie voldoende werksters heeft kan de

hommelkast ingezet worden voor de commerciële

bestuiving.

Onderzoekscentra CATE en Végénov

Het CATE (Comité d’Action Technique et Economique)

is een proefstation waar onderzoek

wordt uitgevoerd in de vollegrondsgroenteteelt,

de glasgroenteteelt (ook aardbeien), de

sierteelt en de champignonteelt. De belangrijkste

onderzoeksdomeinen van het CATE

zijn: een beredeneerde maar landbouwkundig

correcte bemesting, biologische en geïntegreerde

gewasbescherming, teelttechnieken,

bewaaronderzoek, diversificatie en segmentatie.

Voor de vollegrondsgroenten beschikt

het proefstation over 16 ha landbouwgrond,

voor de glasteelten over 9.000 m². Een gedeelte

hiervan werd nieuw gebouwd volgens het

principe van de semi-gesloten kas. We zagen

een interessante proef met Gariguette waar er

geen koude werd gevangen, maar waarbij de

cyclische belichting gedurende een heel lange

LONGCANE

plug

tijd werd gebruikt. Hierdoor konden ze zo’n

zes weken eerder plukken dan bij de klassieke

Gariguette-teelt.

Végénov ligt vlakbij CATE en is een toegepast

onderzoekscentrum voor de groenteteelt dat

fundamenteel academisch onderzoek helpt

vertalen voor de praktijk. Ze beschikken over

een smaaklabo, serres, klimaatkamers … Hun

belangrijkste onderzoeksdomeinen zijn het

ontwikkelen van nieuwe variëteiten, plantgezondheid

verbeteren en verschillende aspecten

binnen productkwaliteit (smaak, voedingswaarde,

consumentenvoorkeur). Ze werken

hiervoor samen met verschillende partners,

zowel nationaal als internationaal.

FRIGO

vers

J. Smessaert & D. Vermeiren


P. Rombouts & M. Meys

Coöperatie Hoogstraten, Hoogstraten

PLUG

tray

J. De Braekeleer

REO Veiling, Roeselare

B. De Keyzer

Proefcentrum Pamel, Roosdaal

Alle actuele en interessante nieuwe soorten

aardbeiplanten, aspergeplanten en frambozenplanten

WB

Midden Peelweg 10 NL-5966 RE AMERICA

T +31 (0)77 464 81 00 F +31 (0)77 464 81 01

info@vissers.com www.vissers.com

128423M70075.indd 1 12/12/17 07:18

Wij zijn specialisten in het vullen van aardbeientrays

Perfect aangetrild door de Rotofill

Aardbeientray wordt schoon geblazen met luchtventielen

Dus geen overtollige potgrond (besparing)


Interesse? Bezoek onze website of bel vrijblijvend.

www.oppotbedrijf.nl • Tel. +31(0)6 536 478 97

128423M70075

131610M99520


| 37 |

ALGEMEEN

Watermakelaar dringend op zoek

naar water

Sinds eind vorig jaar heeft Inagro een watermakelaar die op zoek

gaat naar duurzame projecten om de waterbeschikbaarheid bij de

West-Vlaamse landen tuinbouwers te vergroten. Door de huidige

droogte en de captatiebeperkingen die daaruit voortvloeiden, zoekt

hij ook naar alternatieve waterbronnen die snel ter beschikking kunnen

worden gesteld. De sector heeft immers dringend nood aan extra

water.

De zomer is nog niet begonnen en 2020 is nu al

het vierde jaar op rij met een langdurige droge

periode. Eind vorig jaar werd binnen de provincie

West-Vlaanderen een watermakelaar

aangesteld. De watermakelaar moet helpen

met het opzetten van duurzame projecten om

de landen tuinbouwsector droogterobuuster

te maken. Op de lange termijn wordt in eerste

instantie gekeken naar duurzame combinaties

in het watersysteem, gebruik van gezuiverd

afvalwater en inzetten op gebruik van hemelwater.

Maar de huidige droogte vergt onmiddellijke

actie. Daarom zijn we nu op zoek naar

water dat op de korte termijn kan worden aangeboden.

Daarbij kijken we vooral naar grote

wateroppervlaktes, bedrijven die gezuiverd

afvalwater kunnen aanbieden en grondwaterbemalingen.

Grote wateroppervlaktes kunnen een waardevolle waterbron

zijn voor de landbouwers in droge periodes.

Grote wateroppervlaktes: kleine

waterhoogte is groot volume

Een eerste optie zijn (grote) waterputten. Binnen

de provincie zijn al grote spaarbekkens

aanwezig, waar landbouwers het water kunnen

ophalen. Maar door de vroege droogte dit jaar

werden deze ook al vroeg aangesproken, waardoor

de voorraden snel slinken. Er zijn evenwel

nog vele, grote wateroppervlaktes aanwezig

in de provincie. Deze wateroppervlaktes, mogelijks

eigendom van privé-eigenaars, kunnen

mits goede afspraken ook worden aangesproken.

Op een grote wateroppervlakte betekent

het ter beschikking stellen van een kleine waterhoogte

toch al een groot volume.

Wanneer eigenaars een deel water van een

grote put ter beschikking willen stellen van

omliggende landbouwers, is het belangrijk

enkele zaken in acht te nemen. Weet je zo’n

put liggen en ken je de eigenaar, spreek hem

hierover alvast aan of geef de contactgegevens

door aan de watermakelaar. Of misschien heb

je zelf een grote waterplas liggen en wil je het

water wel aanbieden. De watermakelaar helpt

graag met begeleiding en ondersteuning, het

versneld verkrijgen van de nodige toelatingen,

het opmaken van een afsprakenkader …

Gezuiverd afvalwater van bedrijven:

een waardevolle reststroom

We doen ook een warme oproep naar bedrijven

die gezuiverd afvalwater lozen in de waterlopen.

Het water dat normaal in de waterlopen

terechtkomt, kan in principe makkelijk worden

gebruikt door de omliggende landbouwers en

aangelanden van de waterlopen. Maar, dat is

alleen geldig wanneer er geen captatieverbod

van kracht is. Wanneer captatie uit de waterlopen

verboden is, loopt het gezuiverd afvalwater

gewoon door naar de zee. Een gemiste kans.

Bedrijven kunnen gezuiverd afvalwater aanbieden

aan de landen tuinbouwers in de omgeving. Zo

stroomt het niet zomaar weg richting zee.

Mits het geloosde afvalwater van voldoende

kwaliteit is om als irrigatiewater te gebruiken,

kan het –al dan niet tijdelijk– aangeboden worden

aan de sector. Ook hiervoor moet een administratieve

weg worden afgelegd waarbij de

watermakelaar kan helpen.

Grondwaterbemalingen: laat het water

niet weglopen

Een derde optie zijn grondwaterbemalingen.

Wordt er bij jou in de buurt gestart met

bouwwerken en horen daar bronbemalingen

bij, spreek de bouwheer en/of aannemer dan

zeker aan. Wellicht komen jullie tot oplossingen

waarbij je het water kan opvangen voor

gebruik. Meer structureel zijn we ook op zoek

naar continue grondwaterbemalingen. Bij dergelijke

opties, kunnen we samen kijken naar

een manier om het water structureel vast te

houden en beschikbaar te stellen.

Zie je mogelijkheden, laat het ons

weten

Zijn er in West-Vlaanderen bepaalde mogelijkheden

in de omgeving die je het onderzoeken

waard lijken? Zie je ergens grote wateroppervlaktes

of bedrijven met gezuiverd afvalwater?

Of zijn er grondwaterbemalingen in

de omgeving en lijkt het mogelijk om dit water

aan te bieden of af te nemen? Twijfel niet

en neem dan contact op met watermakelaar

Dries Mergaert: dries.mergaert@inagro.be,

051/14 03 62.


D. Huits & D. Mergaert



VOLLEGROND ACTUEEL


Op het proefstation heeft de knollenbladwesp ernstige schade aangericht in rapen.

Veel schade van knollenbladwesp in raap

Op het proefstation heeft de knollenbladwesp of Athalia rosae ernstige

schade aangericht in rapen. De zwarte rupsen zijn onmiddellijk te herkennen

en vreten gulzig aan de bladeren. De jonge larven zijn groengrijs

en eten aanvankelijk slechts gaatjes uit de bladeren. De rupsen worden

donkergrijs als ze ouder worden en ze eten dan het volledige blad weg,

behalve de nerven.

De volwassen knollenbladwesp is geel-oranje van kleur met twee ovale

zwarte vlekken op het borststuk en zwarte ogen. De vleugels zijn doorschijnend

met een zwarte rand. De bladwesp is 6-8 mm groot, tussen het

borststuk en het achterlijf ontbreekt de wespentaille. De wesp legt haar

eitjes af in het bladweefsel. De donkergrijze bastaardrupsen met zwarte

kop en elf paar poten worden 16-18 mm groot. Ze leven gemiddeld drie

weken en kunnen aanzienlijke vraatschade op de bladeren veroorzaken.

Na vijf vervellingen overwintert de larve in de grond. Na verpopping verschijnen

de volwassen wespen die vooral van nectar leven. De eerste

generatie knollenbladwespen verschijnt in mei-juni. Doorgaans veroorzaakt

de tweede generatie schade in juli-augustus. In sommige jaren kan

ook een derde generatie voorkomen.

De knollenbladwesp komt vooral voor op kruisbloemige gewassen en

onkruiden. Er werd al veel schade gemeld in koolzaad, rapen en Chinese

kool. Met gewasrotatie en een goede onkruidbestrijding kan je het probleem

enigszins voorkomen. In een werkzaamheidsproef bleek dat een

gewasbespuiting met Decis, Benevia of Coragen een goede bestrijding

van de rupsen geeft.

■

De jonge larven van de knollenbladwesp zijn groengrijs (links), de oudere rupsen

zijn donkergrijs en vreten gulzig aan de bladeren.

De volwassen knollenbladwesp is geel-oranje van kleur met twee ovale zwarte

vlekken op het borststuk en zwarte ogen.

Gevleugelde luizen landen in het gewas en zetten daar hun eitjes af.

Vaak wordt de populatie luizen in het gewas onder controle gehouden door nuttige

insecten zoals sluipwespen. Links een bladluismummie, rechts een lege geparasiteerde

bladluis nadat de nieuwe sluipwespen de mummie hebben verlaten.

Luizen alomtegenwoordig, maar nuttigen

doen vaak hun werk

In allerlei teelten is de druk van luis erg hoog. Vaak landen gevleugelde

luizen in het gewas en stichten daar een kolonie van ongevleugelde

exemplaren. Nadien kan de ontwikkeling razendsnel gaan. Veel soorten

kunnen zich ongeslachtelijk vermeerderen met drie tot tien nakomelingen

per luis per dag. De nieuwe generatie is dan genetisch identiek aan

de moeder. Dit verhoogt het risico op resistentie-ontwikkeling tegen gewasbeschermingsmiddelen

enorm.

Er zijn veel soorten luizen die onze gewassen benaderen, sommige zijn

zeer waardplantspecifiek, andere komen op een breed gamma teelten

voor. Regelmatig wordt de populatie luizen in het gewas onder controle

gehouden door nuttige insecten of natuurlijke vijanden. Vaak worden op

de bladeren bladluismummies waargenomen. Dat is het werk van sluipwespen

of parasitoïden. Deze piepkleine nuttige insecten leggen hun

eitjes af in de luizen. Vervolgens verorberen de ontloken larven de binnenzijde

van de luis waarin ze ook verpoppen. Tijdens dit proces sterft

de luis af, zwelt op en verkleurt goud tot koperkleurig. Met hun legboor

maken de nieuwe sluipwespen een opening in de mummiewand om zo

een volgende generatie luizen aan te vallen.

Meer aandacht wordt vaak besteed aan predatoren van luizen. Deze natuurlijke

vijanden verorberen luizen in hun geheel of zuigen ze leeg. Larven

van zweefvliegen, gaasvliegen en lieveheersbeestjes zijn de meest

gekende. Deze nuttigen kunnen op korte tijd grote hoeveelheden luizen

consumeren. Bij het lieveheersbeestje zijn zowel de volwassen kever als

de larven predatoren van bladluizen, ze kunnen tot wel 100 bladluizen

per dag eten.

Deze nuttige insecten komen zeker niet alleen voor op biologische percelen.

Ook in de gangbare groenteteelt spelen ze een niet te onderschatten

rol in de plaagbeheersing. Moest er toch een interventie met gewasbeschermingsmiddelen

nodig zijn, kies dan bij voorkeur voor selectieve

middelen die zoveel mogelijk de nuttige organismen sparen.


Afdeling Vollegrond



| 39 |

VOLLEGROND

Rassenproef prei late winterteelt 2019-2020

Oslo en Vitaton scoren in late winterteelt

Oslo bevestigt opnieuw voor de late winterteelt en combineert een zeer vaste schacht met een beperkte

schotaanleg. Oslo is bovendien sterk tegen roest en trips, maar soms wat minder goed houdbaar. Vitaton

blijft duidelijkst het traagst in schotvorming maar kan snel te zacht worden bij droog weer. Pluston gaf de

beste opbrengst en kwaliteit, maar vormt beduidend sneller schot. De rassen konden opnieuw niet worden

beoordeeld op hun sterkte tegen vorst. Dit is een gekend sterk punt van Harston, maar dit ras is wel ziektegevoelig.

E 101 lijkt beloftevol, maar is wellicht geen verbetering van Oslo.

De proeven kenden opnieuw een moeilijke

start door de droogte en zeer hoge tripsdruk.

Om schot zo lang mogelijk uit te stellen in het

voorjaar, wordt late winterprei best zo laat mogelijk

geplant. Op het PSKW was dit op 25 juli,

Tijdens een zachte winter zorgt roest voor problemen bij gevoelige rassen.

op het PCG en bij Inagro respectievelijk op 1

en 6 augustus. Door de zachte winter kon de

prei tijdens de winter rustig doorgroeien maar

de roestdruk was wel zeer hoog. De regen in

maart was welgekomen om goede producties

Tabel 1. - Gewas- en schachtkenmerken, houdbaarheid

Ras

Aantal Bladkleur Bladsleet Schoningsgemak

Vastheid Lengte Lengte

Houdbaarheid (1)

schacht overgang inwendig

proeflocaties

(cm) schot algemeen lengte schachten kleur

(cm)

doorgroei met rotte algemeen

(cm) bladeren

(%)

Oslo 3 7,0 7,7 7,1 8,0 9,9 12,1 6,0 1,8 15,7 5,1

Vitaton 3 7,2 7,4 6,3 6,1 8,5 7,6 6,5 5,8 70,7 5,7

Pluston 2 7,5 7,5 7,0 7,0 10,1 19,2 6,3 2,8 21,1 6,3

Harston 3 7,8 7,2 6,3 7,5 9,4 11,8 6,7 4,8 34,2 6,6

E 101 3 7,1 7,4 7,9 7,0 10,5 14,3 5,8 2,0 16,8 5,5

Aylton 2 8,0 7,0 6,7 6,9 11,7 25,3 5,9 3,2 5,9 6,6

Mako-Blue 2 7,8 7,3 7,6 7,5 12,5 25,2 6,5 3,5 14,1 7,0

Mako-Bello 1 7,5 6,5 7,1 8,5 11,7 27,8 6,3 3,9 19,5 4,8

Lucretius 1 6,0 5,2 6,2 6,1 8,5 12,4 5,8 3,5 29,2 6,0

Triton 1 4,3 4,6 4,4 7,8 9,7 13,4 - - - -

Defender 1 6,0 7,6 7,4 5,3 12,3 13,7 4,2 4,2 32,4 3,8

LE 4901 1 5,2 5,4 7,0 5,0 14,0 20,2 - - - -

Gemiddelde 6,8 6,7 6,8 6,9 10,7 16,9 6,0 3,6 26,0 5,7

1 = bleek veel slecht zacht slecht geel

9 = donker geen goed vast goed donker

(1) Waarnemingen na twee dagen koelcelbewaring bij 1°C en zeven dagen koelcelbewaring bij 8°C, alleen uitgevoerd op het PCG

en bij Inagro

te geven. Op het PSKW hebben we geoogst op

15 april, op het PCG op 17 april en bij Inagro

op 20 april 2020. Dat is het tijdstip waarop

de meeste prei wordt geoogst voor bewaring

in de koelcel. Dankzij de zachte winter en het

groeizaam voorjaar waren de opbrengsten

hoog.

Oslo opnieuw bij de toppers

Oslo (Enza) produceerde gemiddeld met goede

kwaliteit. De bladeren waren sterk opgericht,

ruim geschakeld met weinig sleet. De schachten

waren mooi cilindrisch, heel vast en glad.

Dit ras vertoonde inwendig weinig schot, was

goed bestand tegen roest en trips maar pelde

minder vlot. De houdbaarheid was goed met

het minste doorgroei. De vorstgevoeligheid

van dit ras hebben we nog niet kunnen testen.

Vitaton (Nunhems) gaf een gemiddelde productie

en een zeer goede kwaliteit. De bladeren

waren minder opgericht met weinig sleet

en bladbreuk. De schachten waren redelijk

zacht en de overgang was kort. Dit ras vertoonde

inwendig het minste schot maar pelde minder

vlot. De prei was goed houdbaar maar gaf

het meeste doorgroei.

Pluston (Nunhems) gaf een hoge productie

met de beste kwaliteitssortering. De bladeren

waren heel donker, minder opgericht met

weinig sleet maar met iets meer bladbreuk. De

schachten waren mooi cilindrisch, glad maar

al minder vast. Dit ras vertoonde inwendig al

veel schot en moet tijdig worden geoogst. Na

bewaring was de prei iets bleker.

Harston (Nunhems) gaf een iets lagere productie

met een gemiddelde kwaliteit. Het gewas

stond er heterogener bij en de bladeren waren

zeer donker, neerhangend en vrij kort geschakeld.

De schachten waren knobbelvormig,

heel vast, heel wit en glad met korte overgang

maar ze pelden minder vlot. Dit ras vertoonde



Tabel 2. - Opbrengst en kwaliteit Inagro

Ras

Opbrengst Verkoopbaar Sortering (gewichts%)

(ton/ha)

(%)

Flandria

A1

Oslo 70,8 ab 97 93 7

Vitaton 65,8 ab 97 85 15

Pluston 76,3 a 95 91 9

Harston 63,8 ab 98 74 26

E 101 71,6 a 96 96 4

Aylton 69,9 ab 94 88 12

Mako-Blue 61,6 ab 86 83 17

Mako-Bello 66,0 ab 94 26 74

Lucretius 53,9 b 94 57 43

Defender 68,5 ab 97 81 19

Gemiddelde 66,8 95 78 23

Gemiddelden gevolgd door dezelfde letter zijn niet significant

verschillend.

inwendig vrij weinig schot maar is wel gevoelig

voor roest en trips. Dit ras bleek het beste

houdbaar maar had toch vrij veel doorgroei.

E 101 (Enza) gaf een gemiddelde opbrengst en

kwaliteit. De bladeren waren minder donker,

sterk opgericht, ruim geschakeld met weinig

sleet en bladbreuk. Het snijvlak was mooi gesloten.

De schachten waren mooi cilindrisch.

Dit ras vertoonde inwendig matig schot, was

goed bestand tegen roest en trips en pelde

zeer vlot. De houdbaarheid was tamelijk goed

met weinig doorgroei.

Kwalitatief goed, maar te snel schot

Aylton (Nunhems) gaf een gemiddelde productie

en kwaliteit, maar vertoonde inwendig al te

veel schot voor deze teeltperiode. De bladeren

waren heel donker en minder opgericht. De

schachten waren mooi cilindrisch, zacht, glad

en mooi wit. Dit ras is vrij goed bestand tegen

roest en trips en pelt vlot. Na bewaring oogde

de prei nog vrij goed en donker.

Mako-Blue (HY069) (Takii) leverde een gemiddelde

opbrengst en een vrij goede kwaliteit.

Uitwendig was er al schot zichtbaar. De

bladeren waren zeer donker en opgericht. De

schachten waren mooi cilindrisch, heel vast en

heel wit en ze pelden vlot. De houdbaarheid

was goed maar er was vrij veel doorgroei.

Mako-Bello (HY051) (Takii) gaf een gemiddelde

opbrengst maar een slechte kwaliteit door

roest en trips. Bovendien was er inwendig te

veel schot. De bladeren waren donker, sterk

opgericht, kort geschakeld met veel sleet en

zeer weinig bladbreuk. De schachten waren

lang, mooi cilindrisch, heel vast, heel wit en

glad. De prei was vrij goed houdbaar maar er

was veel doorgroei.

Tabel 3. - Opbrengst en kwaliteit PCG

Ras

Opbrengst Verkoopbaar

(%)

Sortering (gewichts%)

(ton/ha)

Flandria Klasse 1 Klasse 2

Oslo 47 a 93,3 68 31 1

Vitaton 42 a 94,0 80 19 2

Pluston 45 a 91,3 81 19 0

Harston 43 a 88,3 52 37 10

E 101 45 a 88,3 44 48 8

Aylton 46 a 91,0 52 44 4

Gemiddelde 45 91,0 63 33 4

In een late winterteelt is er altijd meer risico op

zachte en slappe schachten, vooral tijdens een droog

voorjaar.

Sterk tegen schot, maar kwantitatief

en kwalitatief minder goed

Lucretius (Seminis) gaf de laagste opbrengst

met slechte kwaliteit door te veel roest en

sleet. Dit ras was ook bleek, neerhangend en

ruim geschakeld. De schacht was kort maar

minder vast en door zeer veel knobbel slecht

te pellen. Dit ras is sterk tegen schot maar gevoelig

voor roest en trips.

Triton (Hazera) gaf een lage productie en was

heterogeen, bleek en neerhangend. De bladeren

waren ruim geschakeld met veel sleet en

bladbreuk. De schacht is vrij kort en zeer vast

maar door knobbel moeilijk te schonen. Dit ras

is vrij sterk tegen schot maar is zeer vatbaar

voor papiervlekken, trips en roest.

Niet geschikt voor deze teeltperiode

Defender (Bejo) gaf een gemiddelde opbrengst

met iets betere kwaliteit. De bladeren waren

bleek, sterk opgericht, zeer ruim geschakeld

met weinig bladbreuk en met een minder

Tabel 4. - Opbrengst en kwaliteit PSKW

Ras

Opbrengst Verkoopbaar Sortering (gewichts%)

(ton/ha)

(%)

Flandria Klasse 2

Oslo 55 b 100 96 4

Vitaton 55 b 100 90 10

Harston 52 bc 100 83 17

E101 50 bc 100 95 5

Mako-Blue 57 b 99 88 12

Triton 47 c 97 72 28

LE 4901 64 a 94 65 35

Gemiddelde 54 99 81 16

Tabel 5. - Rasgevoeligheid voor trips en ziekten

Ras Trips Roest Papiervlekken Colletotrichum

Oslo ++ ++ + +

Vitaton +/- +/- + +/-

Pluston ++ +/- ++ +

Harston - - - - +/-

E 101 +/- + + +/-

Aylton + +/- +/- +/-

Mako-Blue - - - +/- -

Mako-Bello +/- +/- +/- +/-

Lucretius +/- - - - -

Triton - +/- - - -

Defender + +/- - -

LE 4901 - +/- - - +/-

Van ++ zeer sterk tot - - zeer vatbaar. Deze gegevens worden

verzameld op basis van proeven over verschillende jaren,

waarbij slechts heel miniem wordt behandeld tegen ziekten

en plagen (Bronnen: PSKW, PCG, Inagro, jaar 2020).

goed gesloten snijvlak. De schachten hadden

een langere overgang en wat knobbel en ze

waren minder vast, minder wit en vrij ruw. Dit

ras vertoonde inwendig minder schot en pelde

vlot. Na de bewaarproef oogde de prei door de

blekere kleur minder goed en er was vrij veel

doorgroei.

LE 4901 (Tozer) gaf een hoge productie van

minder goede kwaliteit. Dit ras is sterk opgericht

maar bleek zeer gevoelig voor roest, sleet,

bruine schachtstrepen en schot. De schachten

zijn ook zacht.

S. Pollet & G. Desmedt


L. De Rooster


R. Winnepeninckx

PCG, Kruishoutem


De proef werd uitgevoerd met steun van het Departement

Landbouw en Visserij van de Vlaamse overheid.


| 41 |

Zaai uitgesteld door droogte

WITLOOF ACTUEEL


Op het proefveld van Inagro wordt beregend met een beregeningsboom.

Door de extreme droogte in mei en de beperkte regenval begin juni werd

het witloof op de meeste percelen later gezaaid dan voorzien. Na de

laatste regenbuien begin mei werd in West-Vlaanderen ongeveer 5% van

het witloofareaal gezaaid. Om de opkomst te stimuleren werd toen al

meer dan de helft van de ingezaaide percelen beregend.

Vele telers wachtten daarna gunstigere omstandigheden af om te zaaien.

Maar dat is niet altijd zo vanzelfsprekend, zeker niet wanneer je een

Wens je graag meer informatie

over onze producten?

Contacteer ons!

T +32 15 31 67 02

info@hortiplan.com

www.hortiplan.com

GOING

BEYOND

GREENS

Tuinbouwautomatisering

Mobiele goten systeem

Belichting

groot aantal percelen moet zaaien of als je nog vroege rassen wil zaaien.

In de tweede helft van mei is ondanks de droge omstandigheden

toch nog 10 tot 15% van het areaal gezaaid in West-Vlaanderen. Op

verschillende percelen waren de ruggen toen al een hele tijd daarvoor

getrokken, waardoor ze al sterk uitgedroogd waren. Daarom werden de

ruggen vóór de zaai beregend om zo toch gunstigere omstandigheden te

creëren. Op percelen waar de ruggen nog niet op voorhand getrokken

waren, werd dan weer in pas getrokken ruggen gezaaid, opnieuw om

het witloofzaad toch een gunstigere omgeving voor kieming te bieden.

De droge omstandigheden vereisten in beide gevallen wel bijkomende

beregening om een goede homogene opkomst te verkrijgen. Door de

hoge temperaturen (>25°C) in de derde week van mei stonden de eerste

plantjes al boven op de tweede of derde dag na de start van het beregenen.

Het merendeel van de percelen voorzien voor witloof moest begin juni

nog worden gezaaid. In de eerste week van juni viel er opnieuw wat regen,

waardoor in die week nog eens 25% van de West-Vlaamse percelen

werd ingezaaid. De beperkte neerslag die we in die periode kregen,

compenseerde het vochttekort nog bijlange na niet. Iedere teler die hier

de mogelijkheid toe heeft, beregent dan ook de ingezaaide percelen. Op

de percelen die vandaag nog niet zijn ingezaaid, kan pas gezaaid worden

na regenval.

P. Maenhout & C. Vanderschelden

Inagro, Rumbeke–Beitem


Automated growing solutions


WITLOOF

Rassenproef late rassen witloof 2019-2020

Aanbod safaritolerante

late rassen breidt uit

In de internationale rassenproef voor de late rassen weet Laurine zich

te onderscheiden door een hoge opbrengst en goede sortering. Met

Absolue breidt het aanbod safaritolerante late rassen verder uit. Voor

het tweede jaar op rij werd ook Sweet Lady opgenomen in de internationale

uitwisseling.

De afgelopen drie jaar kregen we te maken

met uitzonderlijke zomers. Ook komend veldseizoen

lijkt dit niet anders te zullen zijn. April

en mei 2020 waren samen nog nooit zo droog

sinds 1833. Het veldseizoen van 2019 kenmerkte

zich ook door bijzonder droge periodes.

Dat leidde in combinatie met de extreem

warme temperaturen tot het stilvallen van de

groei op sommige percelen. Ondanks deze

moeilijke teeltomstandigheden werden zowel

Tabel 1. - Rassen in de gemeenschappelijke late rassenproef

(Praktijkpunt Landbouw, Inagro en APEF)

Ras

Zaadhuis

Vintor

Flexine

Laurine

Sweet Lady

Absolue

Hoquet

Vilmorin

Vilmorin

Hoquet

Hoquet

op het Praktijkpunt Landbouw Vlaams-Brabant

als bij Inagro over het algemeen toch goede

wortelopbrengsten behaald.

Laurine, Absolue en Sweet Lady internationaal

vergeleken

De vergelijking voor de late witloofrassen

bestond uit twee delen. In de internationale

rassenproef vergeleken we drie rassen met

Tabel 2. - Rassen waarvan de wortels afkomstig

waren van het eigen perceel van het Praktijkpunt

Landbouw of Inagro

Ras Zaadhuis Inagro Praktijkpunt

Landbouw

Daufine Vilmorin •

First Lady Hoquet • •

Podium Hoquet •

Topmodel Hoquet • •

Het veldseizoen van 2020 kende een zeer droge start. Met amper vocht in de bovenste bodemlagen ontstonden

er soms grote stofwolken tijdens het zaaien.

de referentierassen voor de late tot zeer late

forcerie Vintor (België) en Flexine (Frankrijk)

(Tabel 1). Voor deze vergelijking wisselden de

deelnemende praktijkcentra (het praktijkpunt,

Inagro en APEF) wortels uit van de vier percelen

(Herent, Beitem, Arras en Graincourt). In

deze vergelijking werden zowel de twee safaritolerante

rassen Laurine en Absolue als Sweet

Lady opgenomen.

Naast deze rassen werden nog vier andere rassen

vergeleken door het praktijkpunt en Inagro

(Tabel 2). Voor deze vergelijking wisselden de

praktijkcentra geen wortels uit. De beschreven

eigenschappen van deze rassen zijn dus gebaseerd

op de forceerresultaten van wortels afkomstig

van de eigen proefpercelen en geforceerd

in de eigen installaties.

Lagere opbrengsten maar

algemeen goede kropkwaliteit

Het praktijkpunt koos ervoor om de forcerie

iets warmer op te starten dan in 2019. Bij

Inagro werd er dit jaar iets kouder gestart in

vergelijking met vorig jaar. Beide praktijkcentra

hielden aan het einde van de forcerie dezelfde

watertemperatuur aan als in 2019, de

luchttemperatuur eindigde een graad lager

(Tabel 3). Over de rassen van de internationale

rassenproef heen lag het gemiddelde nettorendement

bij Inagro met 52% heel wat lager

dan dat in 2019 (84%). Ook op het praktijkpunt

lag het rendement (67%) lager dan vorig

jaar, hoewel het verschil hier met 14% minder

groot was. Algemeen werd er op beide praktijkcentra

een minder hoge opbrengst behaald

in vergelijking met vorig jaar. Bij Inagro was de

gemiddelde opbrengst per 100 kroppen 9,5 kg.

In vergelijking met vorig jaar is dit bijna 5 kg

Tabel 3. - Forceeromstandigheden

Forceerlocatie Inagro Praktijkpunt Landbouw

Zaaidatum 13/5/2019 16/5/2019

Rooidatum 19/11/2019 21/11/2019

Start forcerie 30/3/2020 en 1/4/2020 20, 21 en 22/4/2020

Einde forcerie/oogst 20/4/2020 en 22/4/2020 11, 12 en 13/5/2020

EC (mS/cm) 1,6 1,8

pH 7,6 6,8

Waterweek

1 16,5 16,3

temperatuur

week 2 16,4 16,0

(°C)

week 3 15,6 15,3

Luchtweek

1 16,1 15,6

temperatuur

week 2 16,6 15,5

(°C)

week 3 15,6 14,0



| 43 |

minder. Op het praktijkpunt was het verschil

minder groot (2,3 kg), maar lag de opbrengst

met gemiddeld 11,8 kg nog steeds laag.

De kwaliteitssortering zat op beide locaties wel

heel goed. Ook pitgebreken werden amper

vastgesteld. De gemiddelde pitlengte van de

internationale rassenproef lag op 40%, zowel in

Beitem als in Herent. De wortels leken nog wat

te onrijp om een goede opbrengst te geven. Er

is dus zeker nog wat ruimte om de forceertemperaturen

te verhogen, om zo tot een betere

opbrengst te komen. Het afstemmen van de

forceerregimes op de maturiteit van de wortel

is niet eenvoudig. De wortelrijpheid inschatten

gebeurt nu vaak op gevoel, of door destructieve

metingen. In het LA-project ‘ChiQon: kwaliteitsverbetering

van witloof doorheen de hele

productieketen’ zal een methode worden ontwikkeld

om de rijpheid van de wortel op een

16

14

12

10

8

6

4

2

0

Herent

Beitem

Arras

Graincourt

Herent

Beitem

Arras

Graincourt

Herent

Beitem

Arras

Graincourt

Herent

Beitem

Arras

Graincourt

Herent

Beitem

Arras

Graincourt

First Lady

Podium

Topmodel

objectieve manier te bepalen. Hierover lees je

meer in de volgende Proeftuinnieuws.

Laurine combineert goede

opbrengst met mooie sortering

A B C

In deze internationale rassenvergelijking namen we drie rassen onder de loep: Laurine (A), Sweet Lady (B) en Absolue (C).

Opbrengst (kg/100 wortels)

60

Inagro

Vintor Flexine Laurine

Sweet

Lady Absolue Beitem

100

90

80

70

60

50

40

30

20

10

0

Nettorendement (%)

Opbrengst (kg/100 wortels)

16

14

12

10

8

6

4

2

0

Praktijkpunt Landbouw

Flandria Q Flandria EBI Klasse II Nettorendement

1,0

Laurine is een safaritolerant ras van Vilmorin

dat geschikt is voor de forcerie van halverwege

januari tot oktober. Dit ras wordt gekenmerkt

door een goede opbrengst in combinatie met

een mooie sortering. In deze late forcerie was

Laurine opnieuw het best presterende ras wat

opbrengst en rendement betreft. Onder het

gematigdere forceerregime in Herent werd

een zeer goede sortering behaald. De iets warmere

forceercondities op Inagro leidden tot

een gelijkaardig aandeel klasse-I-witloof, maar

binnen klasse-I was het aandeel Flandria-witloof

kleiner. Bij voorkeur wordt voor dit ras een

fijnere wortel gebruikt. Hiermee kan je niet alleen

een betere sortering behalen, maar ook

een hoger nettorendement (zie artikel ‘Kwaliteit

van de witloofkrop begint op het veld’ in

Proeftuinnieuws nummer 10 van 25 mei 2020).

De pitlengte van Laurine blijft goed onder de

50%. Ook op het vlak van inwendige kwaliteit

scoort Laurine goed. Holle pit kwam slechts in

beperkte mate voor in de forcerie in Herent, en

alleen bij wortels van het perceel uit Beitem.

Er treedt ook slechts een gemiddelde roodverkleuring

op.

Sweet Lady vraagt een

warmere forcerie

Sweet Lady van Hoquet kent een lange geadviseerde

forceerperiode van maart tot het

einde van het seizoen, vergelijkbaar met de

referentierassen Vintor en Flexine. Het trekrendement

en de opbrengst van Sweet Lady

Herent

Beitem

Arras

Graincourt

Herent

Beitem

Arras

Graincourt

Herent

Beitem

Arras

Graincourt

Herent

Beitem

Arras

Graincourt

Herent

Beitem

Arras

Graincourt

Daufine

First Lady

Topmodel

Sweet

Vintor Flexine Laurine Lady Absolue Herent

Figuur 1. - Opbrengst en kwaliteit van de rassen uit de gemeenschappelijke rassenproef en van de wortels afkomstig van het eigen proefperceel van Inagro of het


Inagro


100

2,0

100

2,0

| 44 | Proeftuinnieuws 80 12 | 26 juni 2020

80

1,5

1,5

kleuring (%)


rood (0-5)

leuring (%)

60

100

90

80

70

60

50

40

30

20

10

0

1,0

Nettorendement (%)

rood (0-5)

G

G

G

Vintor Flexine Laurine

G

G

F

T

Sweet

Lady Absolue Beitem

G

G

G

G

G

F

T

Sweet


Flandria Q Flandria EBI Klasse II Nettorendement

Roodverkleuring (%)

100

80

60

40

20

0

Inagro

Herent

Beitem

Arras

Graincourt

Herent

Beitem

Arras

Graincourt

Herent

Beitem

Arras

Graincourt

Herent

Beitem

Arras

Graincourt

Herent

Beitem

Arras

Graincourt

First Lady

Podium

Topmodel

Sweet

Vintor Flexine Laurine Lady Absolue Beitem

Figuur 2. - Roodverkleuring van de rassen uit de gemeenschappelijke rassenproef en van de wortels afkomstig van het eigen proefperceel van Inagro of het Praktijkpunt

Landbouw

lagen op beide praktijkcentra lager dan die van

de referentierassen. Sweet Lady haalde met

het forceerregime van Inagro een heel hoog

aandeel Flandria-Q-witloof. Bij de forcerie van

het praktijkpunt lag het aandeel Flandria-Q lager,

maar dit resulteerde in een hoger aandeel

Flandria-Extra. Het aandeel klasse-I-witloof

was onder beide forceerregimes ongeveer

gelijk. De forceertemperaturen in Herent zorgden

voor een pitlengte van ongeveer 30%, bij

Inagro lag de pitlengte gemiddeld rond 40%.

Sweet Lady houdt van hogere forceertemperaturen,

en kan dus zeker nog warmer worden

geforceerd. Sweet Lady scoort heel goed op

het vlak van inwendige kwaliteit. Op het praktijkpunt

werden geen pitafwijkingen vastgesteld,

bij Inagro werd bruine pit heel beperkt

vastgesteld. Roodverkleuring kwam zo goed

als niet voor.

Safaritolerant ras Absolue

onder de loep

Het safaritolerante ras Absolue is geschikt voor

de forcerie vanaf mei tot oktober/november.

Net als bij Sweet Lady, het andere ras van Hoquet,

behoorde de opbrengst en het trekrendement

van Absolue tot de laagste van deze

vergelijking. Algemeen vragen rassen van Hoquet

een iets warmer en vlakker temperatuurverloop.

De forceercondities afstemmen op

het te forceren ras is dus uitermate belangrijk.

Op de praktijkcentra worden de verschillende

witloofrassen geforceerd bij één specifiek

forceerregime. Hierdoor kan niet elk ras of

herkomst onder de meest optimale condities

worden geforceerd. De pitlengte van Absolue

bleef met een gemiddelde van 35% ver onder

50%. In beide forceerregimes toonde Absolue

2,0

1,5

1,0

0,5

0,0

Index rood (0-5)

Roodverkleuring

zich weinig gevoelig voor pitafwijkingen en

roodverkleuring.

Opnieuw groot aanbod

voor de late forcerie

Roodverkleuring (%)

100

Vintor (Hoquet) is het Belgische referentieras

met gekende eigenschappen en kan geforceerd

worden vanaf maart tot eind oktober.

De productiviteit en sortering tijdens de late

forcerie zijn goed. Vintor was in vorige proeven

gevoelig voor bruine en rode pit, maar in deze

proef komt alleen bruine pit slechts in beperkte

mate voor. Vintor is gemiddeld gevoelig voor

roodverkleuring.

Flexine (Vilmorin) is het Franse referentieras.

In deze periode kent het ras een zeer goede

productiviteit en sortering. De optimale forceerperiode

situeert zich van april tot juli,

maar je kan het ras makkelijk tot in het najaar

forceren. Flexine heeft een goede inwendige

kwaliteit: pitafwijkingen en roodverkleuring

komen weinig voor.

Daufine (Vilmorin) is een productief ras, maar

vraagt een beperkt aantal velddagen en een

gematigde forcerie voor een goede sortering.

Daufine werd alleen geforceerd in Herent. Het

ras is gevoelig voor pitafwijkingen. In deze forcerie

kwamen appelpit en holle pit slechts in

heel beperkte mate voor. Daufine is gevoelig

voor roodverkleuring. Ook dit jaar kwam roodverkleuring

bij 60% van de kroppen voor.

First Lady (Hoquet) heeft in de late forcerie een

gemiddelde tot goede opbrengst en sortering.

Dit jaar behoorde First Lady tot de best scorende

rassen op het vlak van opbrengst. First

80

60

40

20

0

Herent

Beitem

Graincourt

Arras

Herent

Beitem

Arras

Graincourt

Herent

Beitem

Graincourt

Arras

Herent

Beitem

Graincourt

Arras

Herent

Beitem

Graincourt

Arras

Daufine

First Lady

Topmodel

Index rood


Sweet


2,0

1,5

1,0

0,5

0,0

index rood (0-5)

Lady vraagt een fijnere wortel en gematigde

forceertemperaturen. Door de compacte groei

is er risico op gescheurde blaadjes in de krop.

Het ras heeft een goede inwendige kwaliteit en

weinig of geen roodverkleuring.

Podium (Hoquet) is eerder een laat ras met

een korte pit. Dit ras werd alleen geforceerd in

Beitem. De productiviteit was dit jaar minder

goed. Podium kent een mooie kwaliteitssortering.

Vergeleken met andere rassen komen

bij Podium weinig pitafwijkingen voor. Podium

kende dit jaar een meer dan gemiddelde graad

van bruine pit.

Topmodel (Hoquet) is een productief ras met

een goede uitwendige kwaliteit. Er komen relatief

weinig pitafwijkingen voor bij Topmodel.

In vorige jaren bleek Topmodel gevoelig voor

roodverkleuring, maar in deze forcerie was dat

te verwaarlozen. De optimale forceerperiode

van Topmodel start in de zomer, en loopt tot

het einde van het seizoen, waardoor het optimum

nu nog niet werd bereikt.

Y. Cornelis, R. Van Rossum & W. Snyers

Praktijkpunt Landbouw Vlaams-Brabant, Herent

P. Maenhout & M. Willaert




| 45 |

AGENDA

M\l CoolStack ®

MechaTronix

www.horti-growlight.com

I j

. ' I

.,

THE NEXT DIMENSION IN

LED GROW LIGHTS

/.

■II

Performance

De eerste volwaardige

SON-Tvervanger met

40% meer licht

opbrengst bij gelijk

verbruik. Licht

groeispectrum in functie

van je kweekdoel en

aangepaste lenzen voor

diepere gewas

penetratie geven het

ultieme groeiresultaat.

Modularity

Daar het rendement van

groei LEDs nog drastisch

zal veranderen de

komende jaren geven we

je de mogelijkheid de

lampen te upgraden in

de toekomst met een

minimale herinvestering.

e

Quality

Met een levensduur van

75.000 branduren en

een garantie van 5 jaar

staan we voor de

hoogste kwaliteit. Het

armatuur is volledig

IP67 waterdicht wat

reiniging met hoge druk

toe laat.

PROEFTUINWERKING

Openvelddag witloof en innovatieve teelten – Praktijkpunt

Landbouw

Ook dit jaar stelt het Praktijkpunt Landbouw Vlaams-Brabant het onderzoek

naar witloof en innovatieve teelten voor, maar deze keer in een aangepast

corona-programma. De rondgang zal buiten in groepen van maximaal

tien personen plaatsvinden, een mondmasker wordt aangeraden. Zo

wordt de veiligheid maximaal gegarandeerd.

Programma

- Ken je bodem met de BodemIDee

- Rassenproef koolzaad

- Kleinschalige automatisatie – CIMAT

- Quinoa en soja

- Onkruidbeheersing bij goudsbloem

- Druppelirrigatie in witloof

- Rassenproef witloof

- Opkomst en kwaliteit witloof

- Innovatieve spuittechnieken

- Mechanische onkruidbeheersing op ruggen

- Bemesting in witloof

Praktisch

Datum: woensdag 1 juli; rondgangen starten om 14.00 uur, 14.20 uur en

tussen 18.40 en 20.00 uur elke 20 minuten. De rondgang duurt ongeveer

2,5 uur.

Locatie: Praktijkpunt Landbouw Vlaams-Brabant, Blauwe Stap 25, 3020

HERENT.

Inschrijven verplicht

Deelname is gratis, maar inschrijven is vanwege de coronamaatregelen

verplicht via www.vlaamsbrabant.be/openvelddag. Als de openveldag in

deze vorm toch niet zou mogen doorgaan, dan brengt het praktijkpunt je

zo snel mogelijk op de hoogte van het alternatief.

Virtuele rondleiding praktijkcentrum insectenkweek – Inagro

Het onderzoek naar industriële insectenkweek blijft groeien. Ben je (als

starter) actief in de sector en benieuwd naar de aanpak van Inagro? Normaal

organiseerde Inagro iedere maand een bezoek aan de onderzoeksruimtes

en kweekcellen, maar door de coronamaatregelen moesten ze

de fysieke rondleidingen schrappen. Er is nu een alternatief: tijdens een

webinar krijg je een virtuele rondleiding in het praktijkcentrum insectenkweek.

Praktisch

Datum: vrijdag 3 juli, om 13.00 uur

Contactpersoon: jonas.claeys@inagro.be, 051/27 32 35

Gratis deelname, inschrijven via www.inagro.be/inschrijven

Meer info: www.inagro.be/agenda.


■



Conserve Pro

Boomerang

Groot koolwitje Klein koolwitje Koolmotje

Koolvliegmaden

Tracer

Kooluil

De ideale oplossing in alle kolen tegen

koolvlieg en alle koolrupsen

• Spinosad, een biologisch middel van natuurlijke oorsprong

• Spinosad blijft ook bij hoge temperaturen actief

• Spinosad, de belangrijkste nuttige insecten worden gespaard

P : Product voor professioneel. Gebruik gewasbeschermingsmiddelen veilig. Lees vóór gebruik eerst het etiket en de productinformatie.

Voor verdere productinformatie met inbegrip van gevaarzinnen en symbolen, raadpleeg www.fytoweb.be

Organic Farming


www.corteva.com

Dol 0420

PTN2012 online proefnummer MS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?