Th&ma Hoger Onderwijs 2021-2

TH MA 2-21
Een leven lang ontwikkelen
Stewardessen, piloten, maar ook de onderhoudsindustrie
– eigenlijk iedereen die aan die sector is gelinkt, wordt
geraakt. Als we niet oppassen komt een enorme hoeveelheid
mensen aan de zijlijn te staan. Hetzelfde geldt voor de evenementenbranche
en de horeca. En neem de digitale revolutie:
wie nu magazijnmedewerker is, loopt grote kans dat zijn
baan binnenkort wordt overgenomen door een robot.
‘Lange tijd was het idee: je gaat naar school, je leert alles wat
je nodig hebt en met een diploma op zak begin je tussen je
20ste en 25ste aan een baan. Vervolgens werk je een heel
lange tijd en daarna ga je met pensioen. Dat model is failliet.
Nu zeggen we: alles wat je vandaag leert, kan morgen
alweer verouderd zijn. Door allerlei ontwikkelingen – de
arbeidsmarkt verandert, we worden ouder, de digitalisering
versnelt – word je gedwongen om je loopbaan voortdurend
nieuwe impulsen te geven.’
Daar zou het onderwijs op moeten inspelen.
‘Als we het als onderwijsinstellingen goed doen, zou iemand
een leven lang van tijd tot tijd bij ons moeten kunnen aankloppen.
We moeten veranderen van aanbodgericht naar
vraaggericht onderwijs – dat is een randvoorwaarde voor
een leven lang ontwikkelen. Om dat voor elkaar te krijgen
moeten wij de student centraal zetten en ons onderwijsaanbod
flexibeler en persoonlijker maken.’
Wat betekent ‘een flexibeler onderwijsaanbod’?
‘Alle studenten moeten meer regie kunnen uitoefenen op
hun studiepad. Flexibel onderwijs betekent vooral het streven
naar een persoonlijk leerpad voor iedere student. Er zijn
vele dimensies waarlangs je als instelling het onderwijs
kunt flexibiliseren, zoals de inhoud van de opleiding, het
tempo, de plaats of zelfs de manier van inschrijven. Voorop
staat dat een student keuzevrijheid moet hebben, maar wel
binnen kaders die voor een instelling te organiseren zijn.
Dat vraagt dus ook om een heel goede begeleiding van
docenten bij het maken van al die keuzes.
‘En een flexibele onderwijsorganisatie is net zo goed cruciaal
voor flexibel onderwijs. Denk aan een digitale onderwijscatalogus,
roostering op maat en mogelijkheden voor
de student om zijn studieprogramma tussentijds aan te
passen. Dit vraagt om forse investeringen, zowel in geld,
voor bijvoorbeeld nieuwe systemen en applicaties, als in
bijvoorbeeld deskundigheidsbevordering van docenten.
Flexibel, vraaggericht onderwijs is voor instellingen daarom
echt een veranderopgave van formaat.’
En dat persoonlijke onderwijsaanbod?
‘Er zijn veel experimenten gedaan om uit te zoeken hoe je
deeltijdonderwijs aantrekkelijker kunt maken voor volwassenen.
Het experiment leeruitkomsten zal naar verwachting
per juni 2022 verankerd zijn in de wet. Dit betekent dat dan
alle hogeronderwijsinstellingen – voltijds en deeltijds, van
Associate degree tot bachelor en master – mogen werken
met eenheden van leeruitkomsten.
‘Een opleiding wordt gedefinieerd in eindtermen. Bij een
klassieke opleiding wordt in de OER, de Onderwijs- en
‘Nu zeggen we:
alles wat je vandaag
leert, kan morgen
alweer verouderd zijn’
10